¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿŸôÿ@@@@{1ASTRONOMICON}1 ‘ôÿ@@@@{1LIBER PRIMVS}1 Carmine divinas artes et conscia fati €sidera diversos hominum variantia casus, €caelestis rationis opus, deducere mundo €aggredior primusque novis Helicona movere €cantibus et viridi nutantis vertice silvas €hospita sacra ferens nulli memorata priorum. €hunc mihi tu, Caesar, patriae princepsque paterque, €qui regis augustis parentem legibus orbem €concessumque patri mundum deus ipse mereris, €das animum viresque facis ad tanta canenda. €iam propiusque favet mundus scrutantibus ipsum €et cupit aetherios per carmina pandere census. €hoc sub pace vacat tantum. iuvat ire per ipsum €aera et immenso spatiantem vivere caelo €signaque et adversos stellarum noscere cursus. €quod solum novisse parum est. impensius ipsa €scire iuvat magni penitus praecordia mundi, €quaque regat generetque suis animalia signis €cernere et in numerum Phoebo modulante referre. €bina mihi positis lucent altaria flammis, €ad duo templa precor duplici circumdatus aestu €carminis et rerum: certa cum lege canentem €mundus et immenso vatem circumstrepit orbe €vixque soluta suis immittit verba figuris. @1 €@@Quem primum interius licuit cognoscere terris €munere caelestum. quis enim condentibus illis €clepsisset furto mundum, quo cuncta reguntur? €quis foret humano conatus pectore tantum, €invitis ut dis cuperet deus ipse videri, ˆ sublimis aperire vias imumque sub orbem €et per inane suis parentia finibus astra? ˆžtu princeps auctorque sacri, Cyllenie, tanti; €per te iam caelum interius, iam sidera nota ˆ¢nominaque et cursus signorum, pondera, vires, €maior uti facies mundi foret, et veneranda €non species tantum sed et ipsa potentia rerum, €sentirentque deum gentes qua maximus esset. ˆ¨et natura dedit vires seque ipsa reclusit €regalis animos primum dignata movere €proxima tangentis rerum fastigia caelo, €qui domuere feras gentes oriente sub ipso, €[quas secat Euphrates, in quas et Nilus abundat] €qua mundus redit et nigras super evolat urbes. €tum qui templa sacris coluerunt omne per aevum €delectique sacerdotes in publica vota €officio vinxere deum; quibus ipsa potentis €numinis accendit castam praesentia mentem, €inque deum deus ipse tulit patuitque ministris. €hi tantum movere decus primique per artem €sideribus videre vagis pendentia fata. €singula nam proprio signarunt tempora casu, €longa per assiduas complexi saecula curas: €nascendi quae cuique dies, quae vita fuisset, €in quas fortunae leges quaeque hora valeret, €quantaque quam parvi facerent discrimina motus. €postquam omnis caeli species, redeuntibus astris, €percepta, in proprias sedes, et reddita certis €fatorum ordinibus sua cuique potentia formae, €per varios usus artem experientia fecit €exemplo monstrante viam, speculataque longe @1 €deprendit tacitis dominantia legibus astra €et totum aeterna mundum ratione moveri €fatorumque vices certis discernere signis. €@@Nam rudis ante illos nullo discrimine vita €in speciem conversa operum ratione carebat €et stupefacta novo pendebat lumine mundi, €tum velut amisso maerens, tum laeta ren[2ato; ‰Åásurgentem neque enim totiens Titana fug]2atis ˆÆsideribus, variosque dies incertaque noctis €tempora nec similis umbras, iam sole regresso €iam propiore, suis poterat discernere causis. €necdum etiam doctas sollertia fecerat artes, €terraque sub rudibus cessabat vasta colonis; €tumque in desertis habitabat montibus aurum, €immotusque novos pontus subduxerat orbes, €nec vitam pelago nec ventis credere vota €audebant; se quisque satis novisse putabant. €sed cum longa dies acuit mortalia corda €et labor ingenium miseris dedit et sua quemque €advigilare sibi iussit fortuna premendo, €seducta in varias certarunt pectora curas €et, quodcumque sagax temptando repperit usus, €in commune bonum commentum laeta dederunt. €tunc et lingua suas accepit barbara leges, €et fera diversis exercita frugibus arva, €et vagus in caecum penetravit navita pontum, €fecit et ignotis iter in commercia terris. €tum belli pacisque artes commenta vetustas; €semper enim ex aliis alias proseminat usus. €ne vulgata canam, linguas didicere volucrum, €consultare fibras et rumpere vocibus angues, €sollicitare umbras imumque Acheronta movere, €in noctemque dies, in lucem vertere noctes. @1 €omnia conando docilis sollertia vicit. €nec prius imposuit rebus finemque modumque €quam caelum ascendit ratio cepitque profundam €naturam rerum causis viditque quod usquam est. €nubila cur tanto quaterentur pulsa fragore, €hiberna aestiva nix grandine mollior esset, €arderent terrae solidusque tremesceret orbis; €cur imbres ruerent, ventos quae causa moveret €pervidit, solvitque animis miracula rerum €eripuitque Iovi fulmen viresque tonandi €et sonitum ventis concessit, nubibus ignem. €quae postquam in proprias deduxit singula causas, €vicinam ex alto mundi cognoscere molem €intendit totumque animo comprendere caelum, €attribuitque suas formas, sua nomina signis, €quasque vices agerent certa sub sorte notavit €omniaque ad numen mundi faciemque moveri, €sideribus vario mutantibus ordine fata. €@@Hoc mihi surgit opus non ullis ante sacratum €carminibus. faveat magno fortuna labori, €annosa et molli contingat vita senecta, €ut possim rerum tantas emergere moles €magnaque cum parvis simili percurrere cura. €@@Et quoniam caelo descendit carmen ab alto €et venit in terras fatorum conditus ordo, €ipsa mihi primum naturae forma canenda est €ponendusque sua totus sub imagine mundus. €quem sive ex nullis repetentem semina rebus €natali quoque egere placet, semperque fuisse €et fore, principio pariter fatoque carentem; €seu permixta chaos rerum primordia quondam €discrevit partu, mundumque enixa nitentem €fugit in infernas caligo pulsa tenebras; €sive individuis, in idem reditura soluta, €principiis natura manet post saecula mille, €et paene ex nihilo summa est nihilumque futurum, €caecaque materies caelum perfecit et orbem; @1 €sive ignis fabricavit opus flammaeque micantes, €quae mundi fecere oculos habitantque per omne €corpus et in caelo vibrantia fulmina fingunt; €seu liquor hoc peperit, sine quo riget arida rerum €materies ipsumque vorat, quo solvitur, ignem; €aut neque terra patrem novit nec flamma nec aer €aut umor, faciuntque deum per quattuor artus €et mundi struxere globum prohibentque requiri €ultra se quicquam, cum per se cuncta crearint, €frigida nec calidis desint aut umida siccis, €spiritus aut solidis, sitque haec discordia concors €quae nexus habilis et opus generabile fingit €atque omnis partus elementa capacia reddit: €semper erit pugna ingeniis, dubiumque manebit €quod latet et tantum supra est hominemque deumque. €sed facies quacumque tamen sub origine rerum €convenit, et certo digestum est ordine corpus. €ignis in aetherias volucer se sustulit oras €summaque complexus stellantis culmina caeli €flammarum vallo naturae moenia fecit. €proximus in tenuis descendit spiritus auras €aeraque extendit medium per inania mundi. ‹›tertia sors undas stravit fluctusque natantis, €aequoraque effudit toto nascentia ponto, €ut liquor exhalet tenuis atque evomat auras €aeraque ex ipso ducentem semina pascat, ‹šignem flatus alat vicinis subditus astris. ‹Ÿultima subsedit glomerato pondere tellus, €convenitque vagis permixtus limus harenis €paulatim ad summum tenui fugiente liquore; €quoque magis puras umor secessit in undas €et saccata magis struxerunt aequora terram €adiacuitque cavis fluidum convallibus aequor, €emersere fretis montes, orbisque per undas €exsiliit, vasto clausus tamen undique ponto. @1 ‹¨idcircoque manet stabilis, quia totus ab illo €tantundem refugit mundus fecitque cadendo €undique, ne caderet medium totius et imum. €[ictaque contractis consistunt corpora plagis €et concurrendo prohibentur longius ire] €@@Quod nisi librato penderet pondere tellus, €non ageret currus, mundi subeuntibus astris, €Phoebus ab occasu et numquam remearet ad ortus, €lunave summersos regeret per inania cursus, €nec matutinis fulgeret Lucifer horis, €Hesperos emenso dederat qui lumen Olympo. €nunc, quia non imo tellus deiecta profundo €sed medio suspensa manet, sunt pervia cuncta, €qua cadat et subeat caelum rursusque resurgat. þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ‘‹¶nam neque fortuitos ortus surgentibus astris €nec totiens possum nascentem credere mundum €solisve assiduos partus et fata diurna, €cum facies eadem signis per saecula constet, €idem Phoebus eat caeli de partibus isdem €lunaque per totidem luces mutetur et orbes €et natura vias servet, quas fecerat ipsa, €nec tirocinio peccet, circumque feratur €aeterna cum luce dies, qui tempora monstrat €nunc his nunc illis eadem regionibus orbis, €semper et ulterior vadentibus ortus ad ortum €occasumve obitus, caelum et cum sole perennet. €@@Nec vero admiranda tibi natura videri €pendentis terrae debet. cum pendeat ipse €mundus et in nullo ponat vestigia fundo, €quod patet ex ipso motu cursuque volantis, €cum suspensus eat Phoebus currusque reflectat €huc illuc agilis, et servet in aethere metas, €cum luna et stellae volitent per inania mundi, @1 €terra quoque aerias leges imitata pependit. €est igitur tellus mediam sortita cavernam €aeris, e toto pariter sublata profundo, €nec patulas distenta plagas, sed condita in orbem €undique surgentem pariter pariterque cadentem. €haec est naturae facies: sic mundus et ipse €in convexa volans teretis facit esse figuras €stellarum; solisque orbem lunaeque rotundum €aspicimus tumido quaerentis corpore lumen, €quod globus obliquos totus non accipit ignes. €haec aeterna manet divisque simillima forma, €cui neque principium est usquam nec finis in ipsa, €sed similis toto ore sibi perque omnia par est. €sic tellus glomerata manet mundumque figurat ‹§imaque de cunctis mediam tenet undique sedem. ‹×@@Idcirco terris non omnibus omnia signa €conspicimus. nusquam invenies fulgere Canopon €donec ad Heliacas per pontum veneris oras; €sed quaerunt Helicen, quibus ille supervenit ignis, €quod laterum tractus habitant, medioque tumore €eripiunt terrae caelum visusque coercent. €te testem dat, luna, sui glomeraminis orbis, €quae, cum mersa nigris per noctem deficis umbris, €non omnis pariter confundis sidere gentes, €sed prius eoae quaerunt tua lumina terrae, €post medio subiecta polo quaecumque coluntur, €[ultima ad hesperios infectis volveris alis] €seraque in hesperiis quatiuntur gentibus aera. €quod si plana foret tellus, semel orta per omnem €deficeres pariter toti miserabilis orbi. €sed quia per teretem deducta est terra tumorem, €his modo, post illis apparet Delia terris @1 €exoriens simul atque cadens, quia fertur in orbem €ventris et acclivis pariter declivia iungit €atque alios superat gyros aliosque relinquit. €[ex quo colligitur terrarum forma rotunda] €@@Hanc circum variae gentes hominum atque ferarum €aeriaeque colunt volucres. pars eius ad arctos €eminet, austrinis pars est habitabilis oris €sub pedibusque iacet nostris supraque videtur €ipsa sibi fallente solo declivia longa €et pariter surgente via pariterque cadente. €hanc ubi ad occasus nostros sol aspicit actus, €illic orta dies sopitas excitat urbes €et cum luce refert operum vadimonia terris; €nos in nocte sumus somnosque in membra vocamus. €pontus utrosque suis distinguit et alligat undis. €@@Hoc opus immensi constructum corpore mundi €membraque naturae diversa condita forma €aeris atque ignis, terrae pelagique iacentis, €vis animae divina regit, sacroque meatu €conspirat deus et tacita ratione gubernat €mutuaque in cunctas dispensat foedera partes, €altera ut alterius vires faciatque feratque €summaque per varias maneat cognata figuras. €@@Nunc tibi signorum lucentis undique flammas €ordinibus certis referam. primumque canentur €quae media obliquo praecingunt ordine mundum €solemque alternis vicibus per tempora portant €atque alia adverso luctantia sidera mundo, €omnia quae possis caelo numerare sereno, €e quibus et ratio fatorum ducitur omnis, €ut sit idem mundi primum quod continet arcem. €@@Aurato princeps Aries in vellere fulgens €respicit admirans aversum surgere Taurum €summisso vultu Geminos et fronte vocantem, €quos sequitur Cancer, Cancrum Leo, Virgo Leonem. €aequato tum Libra die cum tempore noctis @1 €attrahit ardenti fulgentem Scorpion astro, €in cuius caudam contento derigit arcu €mixtus equo volucrem missurus iamque sagittam. €tum venit angusto Capricornus sidere flexus. €post hunc inflexa defundit Aquarius urna €Piscibus assuetas avide subeuntibus undas, €quos Aries tangit claudentis ultima signa. €@@At qua fulgentis caelum consurgit ad Arctos, €omnia quae summo despectant sidera mundo €nec norunt obitus unoque in vertice mutant €in diversa situm caelumque et sidera torquent, €aera per gelidum tenuis deducitur axis €libratumque regit diverso cardine mundum; €sidereus circa medium quem volvitur orbis €aetheriosque rotat cursus, immotus at ille €in binas Arctos magni per inania mundi €perque ipsum terrae derectus constitit orbem. €nec vero solidus stat robore corporis axis €nec grave pondus habet, quod onus ferat aetheris alti, €sed cum aer omnis semper volvatur in orbem €quoque semel coepit totus volet undique in ipsum, €quodcumque in medio est, circa quod cuncta moventur, €usque adeo tenue ut verti non possit in ipsum €nec iam inclinari nec se convertere in orbem, €hoc dixere axem, quia motum non habet ullum €ipse, videt circa volitantia cuncta moveri. €@@Summa tenent eius miseris notissima nautis €signa per immensum cupidos ducentia pontum. €maioremque Helice maior decircinat arcum €(septem illam stellae certantes lumine signant), €qua duce per fluctus Graiae dant vela carinae. €angusto Cynosura brevis torquetur in orbe, €quam spatio tam luce minor; sed iudice vincit €maiorem Tyrio. Poenis haec certior auctor €non apparentem pelago quaerentibus orbem. @1 €nec paribus positae sunt frontibus: utraque caudam €vergit in alterius rostro sequiturque sequentem. €has inter fusus circumque amplexus utramque €dividit et cingit stellis ardentibus Anguis, €ne coeant abeantve suis a sedibus umquam. €@@Hunc inter mediumque orbem, quo sidera septem €per bis sena volant contra nitentia signa, €mixta ex diversis consurgunt viribus astra, €hinc vicina gelu, caelique hinc proxima flammis; €quae quia dissimilis, qua pugnat, temperat aer, €frugiferum sub se reddunt mortalibus orbem. €proxima frigentis Arctos boreanque rigentem €nixa venit species genibus, sibi conscia causae. €a tergo nitet Arctophylax idemque Bootes, Œ‚¼á[2cui verum nomen vulgo posuere, minanti]2 ‹‚½quod similis iunctis instat de more iuvencis; €Arcturumque rapit medio sub pectore secum. €at parte ex alia claro volat orbe Corona €luce micans varia; nam stella vincitur una €circulus, in media radiat quae maxima fronte €candidaque ardenti distinguit lumina flamma. €Cnosia desertae fulgent monumenta puellae, €et Lyra diductis per caelum cornibus inter €sidera conspicitur, qua quondam ceperat Orpheus €omne quod attigerat cantu, manesque per ipsos €fecit iter domuitque infernas carmine leges. €hinc caelestis honos similisque potentia causae: €tunc silvas et saxa trahens nunc sidera ducit €et rapit immensum mundi revolubilis orbem. €serpentem magnis Ophiuchus nomine gyris €dividit et torto cingentem corpore corpus, €explicet ut nodos sinuataque terga per orbes. €respicit ille tamen molli cervice reflexus @1 €et redit effusis per laxa volumina palmis. €semper erit, paribus bellum quia viribus aequant. €proxima sors Cycni, quem caelo Iuppiter ipse €imposuit, formae pretium, qua cepit amantem, €cum deus in niveum descendit versus olorem €tergaque fidenti subiecit plumea Ledae. €nunc quoque diductas volitat stellatus in alas. €hinc imitata nitent cursumque habitumque sagittae €sidera. tum magni Iovis ales fertur in altum, €assueto volitans gestet ceu fulmina nisu, €digna Iove et caelo, quod sacris instruit armis. €tum quoque de ponto surgit Delphinus ad astra, €oceani caelique decus, per utrumque sacratus. €quem rapido conatus Equus comprendere cursu €festinat pectus fulgenti sidere clarus €et finitur in Andromeda. [quam Perseus armis €eripit et sociat sibi. cui] succedit iniquo €divisis spatio, quod terna lampade crispans €conspicitur, paribus Deltoton nomine sidus €ex simili dictum, Cepheusque et Cassiepia €in poenas resupina suas iuxtaque relictam €Andromedan, vastos metuentem Pristis hiatus, €[expositam ponto deflet scopulisque revinctam] þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ‘‹‚æni veterem Perseus caelo quoque servet amorem €auxilioque iuvet fugiendaque Gorgonis ora €sustineat spoliumque sibi pestemque videnti. €tum vicina ferens nixo vestigia Tauro €Heniochus, studio mundumque et nomen adeptus, €quem primum curru volitantem Iuppiter alto €quadriiugis conspexit equis caeloque sacravit. @1 €hunc subeunt Haedi claudentes sidere pontum, €nobilis et mundi nutrito rege Capella, €cuius ab uberibus magnum ille ascendit Olympum €lacte fero crescens ad fulmina vimque tonandi. €hanc ergo aeternis merito sacravit in astris €Iuppiter et caeli caelum mercede rependit. €[Pleiadesque Hyadesque, feri pars utraque Tauri, €in borean scandunt. haec sunt aquilonia signa] €@@Aspice nunc infra solis surgentia cursus €quae super exustas labuntur sidera terras; €quaeque inter gelidum Capricorni sidus et axe €imo subnixum vertuntur lumina mundum, €altera pars orbis sub quis iacet invia nobis €ignotaeque hominum gentes nec transita regna €commune ex uno lumen ducentia sole €diversasque umbras laevaque cadentia signa €et dextros ortus caelo spectantia verso. €nec minor est illis mundus nec lumine peior, €nec numerosa minus nascuntur sidera in orbem. €cetera non cedunt: uno vincuntur in astro, €Augusto, sidus nostro qui contigit orbi, €legum nunc terris post caelo maximus auctor. €cernere vicinum Geminis licet Oriona €in magnam caeli tendentem bracchia partem €nec minus extento surgentem ad sidera passu, €singula fulgentis umeros cui lumina signant €et tribus obliquis demissus ducitur ensis, €at caput Orion excelso immersus Olympo €per tria subducto signatur lumina vultu. €[non quod clara minus sed quod magis alta recedant] €hoc duce per totum decurrunt sidera mundum. €subsequitur rapido contenta Canicula cursu, €qua nullum terris violentius advenit astrum @1 €nec gravius cedit. nunc horrida frigore surgit, €nunc vacuum soli fulgentem deserit orbem: €sic in utrumque movet mundum et contraria reddit. €hanc qui surgentem, primo cum redditur ortu, €montis ab excelso speculantur vertice Tauri, €eventus frugum varios et tempora discunt, €quaeque valetudo veniat, concordia quanta. €bella facit pacemque refert, varieque revertens €sic movet, ut vidit, mundum vultuque gubernat. €magna fides hoc posse color cursusque micantis €ignis ad os. vix sole minor, nisi quod procul haerens €frigida caeruleo contorquet lumina vultu. €cetera vincuntur specie, nec clarius astrum €tinguitur oceano caelumque revisit ab undis. €tum Procyon veloxque Lepus; tum nobilis Argo €in caelum subducta mari, quod prima cucurrit, €emeritum magnis mundum tenet ante periclis, €servando dea facta deos. cui proximus Anguis €squamea dispositis imitatur tegmina flammis; €et Phoebo sacer ales et una gratus Iaccho €Crater et duplici Centaurus imagine fulget, €pars hominis, tergo pectus commissus equino. €ipsius hinc mundo templum est, victrixque solutis €Ara nitet sacris, vastos cum Terra Gigantas €in caelum furibunda tulit. tum di quoque magnos €quaesivere deos; eguit Iove Iuppiter ipse, €quod poterat non posse timens, cum surgere terram €cerneret, ut verti naturam crederet omnem, €montibus atque altis aggestos crescere montes, €et iam vicinos fugientia sidera colles €arma importantis et rupta matre creatos, €discordis vultum permixtaque corpora partus. €nec di mortiferum sibi quemquam [2aut]2 numina norant @1 €siqua forent maiora suis. tunc Iuppiter Arae €sidera constituit, quae nunc quoque maxima fulget. €quam propter Cetos convolvens squamea terga €orbibus insurgit tortis et fluctuat alvo, €[intentans similem morsum iam iamque tenenti] €qualis ad expositae fatum Cepheidos undis €expulit adveniens ultra sua litora pontum. €tum Notius Piscis venti de nomine dictus €exsurgit de parte Noti. cui iuncta feruntur €flexa per ingentis stellarum Flumina gyros: €alterius capiti coniungit Aquarius undas, Œƒ¹á[2alter ab exserto pede profluit Orionis]2 ‹ƒºamnis; et in medium coeunt et sidera miscent. €@@His inter solisque vias Arctosque latentis, €axem quae mundi stridentem pondere torquent, €orbe peregrino caelum depingitur astris, €quae notia antiqui dixerunt sidera vates. €ultima, quae mundo semper volvuntur in imo, €quis innixa manent caeli fulgentia templa, €nusquam in conspectum redeuntia cardine verso, €sublimis speciem mundi similisque figuras €astrorum referunt. aversas frontibus Arctos €uno distingui medias claudique Dracone €credimus exemplo, quia mens fugientia visus €hunc orbem caeli vertentis sidera cursu €tam signo simili fultum quam vertice fingit. €@@Haec igitur magno divisas aethere sedes €signa tenent mundi totum deducta per orbem. €tu modo corporeis similis ne quaere figuras, €omnia ut aequali fulgentia membra colore €deficiat nihil aut vacuum qua lumine cesset. @1 €non poterit mundus sufferre incendia tanta, €omnia si plenis ardebunt sidera membris. €quidquid subduxit flammis, natura pepercit €succubitura oneri, formas distinguere tantum €contenta et stellis ostendere sidera certis. €linea designat species, atque ignibus ignes €respondent; media extremis atque ultima summis €credentur: satis est si se non omnia celant. €praecipue, medio cum luna implebitur orbe, €certa nitent mundo tum lumina: conditur omne €stellarum vulgus; fugiunt sine nomine turba. €pura licet vacuo tum cernere sidera caelo, €nec fallunt numero, parvis nec mixta feruntur. €@@Et, quo clara magis possis cognoscere signa, €non varios obitus norunt variosque recursus, €certa sed in proprias oriuntur singula luces €natalesque suos occasumque ordine servant. €nec quicquam in tanta magis est mirabile mole €quam ratio et certis quod legibus omnia parent. €nusquam turba nocet, nihil ullis partibus errans €laxius aut brevius mutatove ordine fertur. €quid tam confusum specie, quid tam vice certum est? €@@Ac mihi tam praesens ratio non ulla videtur, €qua pateat mundum divino numine verti €atque ipsum esse deum, nec forte coisse magistra, €ut voluit credi, qui primus moenia mundi €seminibus struxit minimis inque illa resolvit; €e quibus et maria et terras et sidera caeli €aetheraque immensis fabricantem finibus orbes €solventemque alios constare, et cuncta reverti €in sua principia et rerum mutare figuras. €quis credat tantas operum sine numine moles €ex minimis caecoque creatum foedere mundum? €si fors ista dedit nobis, fors ipsa gubernet. @1 €at cur dispositis vicibus consurgere signa €et velut imperio praescriptos reddere cursus €cernimus ac nullis properantibus ulla relinqui? €cur eadem aestivas exornant sidera noctes €semper et hibernas eadem, certamque figuram €quisque dies reddit mundo certamque relinquit? €iam tum, cum Graiae verterunt Pergama gentes, €Arctos et Orion adversis frontibus ibant, €haec contenta suos in vertice flectere gyros, €ille ex diverso vertentem surgere contra €obvius et toto semper decurrere mundo. €temporaque obscurae noctis deprendere signis €iam poterant, caelumque suas distinxerat horas. €quot post excidium Troiae sunt eruta regna! €quot capti populi! quotiens fortuna per orbem €servitium imperiumque tulit varieque revertit! €Troianos cineres in quantum oblita refovit €imperium! fatis Asiae iam Graecia pressa est. €saecula dinumerare piget, quotiensque recurrens €lustrarit mundum vario sol igneus orbe. €omnia mortali mutantur lege creata, €nec se cognoscunt terrae vertentibus annis €exutas variam faciem per saecula ferre. €at manet incolumis mundus suaque omnia servat, €quem neque longa dies auget minuitque senectus €nec motus puncto curvat cursusque fatigat; €idem semper erit quoniam semper fuit idem. €non alium videre patres aliumve nepotes €aspicient. deus est, qui non mutatur in aevo. €numquam transversas solem decurrere ad Arctos €nec mutare vias et in ortum vertere cursus €auroramque novis nascentem ostendere terris, €nec lunam certos excedere luminis orbes @1 €sed servare modum, quo crescat quove recedat, €nec cadere in terram pendentia sidera caelo €sed dimensa suis consumere tempora gyris, €non casus opus est, magni sed numinis ordo. €@@Haec igitur texunt aequali sidera tractu €ignibus in varias caelum laqueantia formas. €altius his nihil est; haec sunt fastigia mundi; €publica naturae domus his contenta tenetur þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ‘‹„˜finibus, amplectens pontum terrasque iacentis. €omnia concordi tractu veniuntque caduntque, €qua semel incubuit caelum versumque resurgit. ‹†¥sunt alia adverso pugnantia sidera mundo, €quae terram caelumque inter volitantia pendent, €Saturni, Iovis et Martis Solisque, sub illis €Mercurius Venerem inter agit Lunamque volatus. ‹„›@@Ipse autem quantum convexo mundus Olympo €obtineat spatium et quantis bis sena ferantur €finibus astra, docet ratio, cui nulla resistunt €claustra nec immensae moles caecive recessus; €omnia succumbunt, ipsum est penetrabile caelum. €nam quantum terris atque aequore signa recedunt, €tantum bina patent. quacumque inciditur orbis €per medium, pars efficitur tum tertia gyri €exiguo dirimens solidam discrimine summam. €summum igitur caelum bis bina refugit ab imo €astra, bis e senis ut sit pars tertia signis. €sed quia per medium est tellus suspensa profundum, €binis a summo signis discedit et imo. €hinc igitur quodcumque supra te suspicis ipse, €qua per inane meant oculi quaque ire recusant, €binis aequandum est signis; sex tanta rotundae €efficiunt orbem zonae, qua signa feruntur €bis sex aequali spatio texentia caelum, €ne mirere vagos partus eadem esse per astra @1 €et mixtum ingenti generis discrimine fatum, €singula cum tantum teneant tantoque ferantur €tempore, sex tota surgentia sidera luce Œ„°á[2nec spatio noctis linquentia plura profundum.]2 ‹„±@@Restat ut aetherios fines tibi reddere coner €filaque dispositis vicibus comitantia caelum, €per quae derigitur signorum flammeus ordo. Œ„³á* Œ„µâ[2primus et aetheria succedens proximus arce]2 ‹„¶circulus ad borean fulgentem sustinet Arcton €sexque fugit solidas a caeli vertice partes. €alter ad extremi decurrens sidera Cancri, €in quo consummat Phoebus lucemque moramque €tardaque per longos circumfert lumina flexus, €aestivum medio nomen sibi sumit ab aestu, €temporis et titulo potitur, metamque volantis €solis et extremos designat fervidus actus, €et quinque in partes aquilonis distat ab orbe. €tertius in media mundi regione locatus €ingenti spira totum praecingit Olympum €parte ab utraque videns axem, qua lumine Phoebus €componit paribus numeris noctemque diemque €veris et autumni currens per tempora mixta, €cum medium aequali distinguit limite caelum; €quattuor et gradibus sua fila reducit ab aestu. €proximus hunc ultra brumalis nomine limes €ultima designat fugientis limina solis, €invida cum obliqua radiorum munera flamma €dat per iter minimum nobis, sed finibus illis, €quos super incubuit, longa stant tempora luce @1 €vixque dies transit candentem extenta per aestum; €bisque iacet binis summotus partibus orbis. €unus ab his superest extremo proximus axi €circulus, austrinas qui stringit et obsidet Arctos. €hic quoque brumalem per partes quinque relinquit, €et, quantum a nostro sublimis cardine gyrus, €distat ab adverso tantundem proximus illi. €[sic per tricenas vertex a vertice partes €divisus duplici summa circumdat Olympum €et per quinque notat signantis tempora fines] €his eadem est via quae mundo, pariterque rotantur €inclines, sociosque ortus occasibus aequant, €quandoquidem flexi, quo totus volvitur orbis, €fila trahunt alti cursum comitantia caeli, €intervalla pari servantes limite semper €divisosque semel fines sortemque dicatam. €@@Sunt duo, quos recipit ductos a vertice vertex, €inter se adversi, qui cunctos ante relatos €seque secant gemino coeuntes cardine mundi €transversoque polo rectum ducuntur in axem, €tempora signantes anni caelumque per astra €quattuor in partes divisum mensibus aequis. €alter ab excelso decurrens limes Olympo €Serpentis caudam siccas et dividit Arctos €et iuga Chelarum medio volitantia gyro, ‹„´[circulus a summo nascentem vertice mundum €permeat Arctophylaca petens per terga Draconis, Œ„µátangit et Erigonen, Chelarum summa recidit] ‹„äextremamque secans Hydram mediumque sub austris €Centaurum adverso concurrit rursus in axe, €et redit in caelum, squamosaque tergora Ceti €Lanigerique notat fines clarumque Trigonum €Andromedaeque sinus imos, vestigia matris, @1 €principiumque suum repetito cardine claudit. €alter in hunc medium summumque incumbit in axem €perque pedes primos cervicem transit et Ursae, €quam septem stellae primam iam sole remoto €producunt nigrae praebentem lumina nocti, €et Geminis Cancrum dirimit stringitque flagrantem €ore Canem clavumque Ratis, quae vicerat aequor, €inde axem occultum per gyri signa prioris €transversa atque illo rursus de limite tangit €te, Capricorne, tuisque Aquilam designat ab astris, €perque Lyram inversam currens spirasque Draconis €posteriora pedum Cynosurae praeterit astra €transversamque secat vicino cardine caudam: €hic iterum coit ipse sibi, memor unde profectus. €@@Atque hos aeterna fixerunt tempora sede, €immotis per signa modis, statione perenni: €hos volucris fecere duos. namque alter ab ipsa €consurgens Helice medium praecidit Olympum €discernitque diem sextamque examinat horam €et paribus spatiis occasus cernit et ortus. €hic mutat per signa vices; et seu quis eoos €seu petit hesperios, supra se circinat orbem €verticibus super astantem mediumque secantem €caelum et diviso signantem culmine mundum, ‹…‚cumque loco terrae caelumque et tempora mutat, ‹…quando aliis aliud medium est. volat hora per orbem, ‹…ƒatque, ubi se primis extollit Phoebus ab undis, €illis sexta manet, quos tum premit aureus orbis, €rursus ad hesperios sexta est, ubi cedit in umbras: €nos primam ac summam sextam numeramus utramque €et gelidum extremo lumen sentimus ab igni. €alterius fines si vis cognoscere gyri, €circumfer facilis oculos vultumque per orbem. @1 €quidquid erit caelique imum terraeque supremum, €qua coit ipse sibi nullo discrimine mundus €redditque aut recipit fulgentia sidera ponto, €praecingit tenui transversum limite mundum. €haec quoque per totum volitabit linea caelum, €nunc tractum ad medium vergens mundique tepentem €orbem, nunc septem ad stellas nec mota sub astra; €seu quocumque vagae tulerint vestigia plantae €has modo terrarum nunc has gradientis in oras, €semper erit novus et terris mutabitur arcus. €quippe aliud caelum ostendens aliudque relinquens €dimidium teget et referet, varioque notabit €fine et cum visu pariter sua fila movente. €[hic terrestris erit, quia terram amplectitur, orbis; €et mundum plano praecingit limite gyrus €atque a fine trahens titulum memoratur horizon] €@@His adice obliquos adversaque fila trahentis €inter se gyros, quorum fulgentia signa €alter habet, per quae Phoebus moderatur habenas €subsequiturque suo solem vaga Delia curru €et quinque adverso luctantia sidera mundo €exercent varias naturae lege choreas. €hunc tenet a summo Cancer, Capricornus ab imo, €bis recipit, lucem qui circulus aequat et umbras, €Lanigeri et Librae signo sua fila secantem. €sic per tris gyros inflexus ducitur orbis €rectaque devexo fallit vestigia clivo. €nec visus aciemque fugit tantumque notari €mente potest, sicut cernuntur mente priores, €sed nitet ingenti stellatus balteus orbe €insignemque facit lato caelamine mundum. €[et ter vicenas partes patet atque trecentas €in longum, bis sex latescit fascia partes €quae cohibet vario labentia sidera cursu] @1 €@@Alter in adversum positus succedit ad Arctos €et paulum a boreae gyro sua fila reducit €transitque inversae per sidera Cassiepiae, €inde per obliquum descendens tangit Olorem €aestivosque secat fines Aquilamque supinam €temporaque aequantem gyrum zonamque ferentem €solis equos inter caudam, qua Scorpios ardet, €extremamque Sagittari laevam atque sagittam, €inde suos sinuat flexus per crura pedesque €Centauri alterius rursusque ascendere caelum €incipit Argivumque ratem per aplustria summa €et medium mundi gyrum Geminosque per ima €signa secat, subit Heniochum, teque, unde profectus, €Cassiepia, petens super ipsum Persea transit €orbemque ex illa coeptum concludit in ipsa; €trisque secat medios gyros et signa ferentem €partibus e binis, quotiens praeciditur ipse. €nec quaerendus erit: visus incurrit in ipsos €sponte sua seque ipse docet cogitque notari. €namque in caeruleo candens nitet orbita mundo €ceu missura diem subito caelumque recludens, þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ‘‹…Áac veluti viridis discernit semita campos €quam terit assiduo renovans iter orbita tractu. €[inter divisas aequabilis est via partes] €ut freta canescunt sulcum ducente carina, €accipiuntque viam fluctus spumantibus undis €quam tortus verso movit de gurgite vertex, €candidus in nigro lucet sic limes Olympo €caeruleum findens ingenti lumine mundum. €utque suos arcus per nubila circinat Iris, €sic super incumbit signato culmine limes €candidus et resupina facit mortalibus ora, €dum nova per caecam mirantur lumina noctem €inquiruntque sacras humano pectore causas: @1 €num se diductis conetur solvere moles €segminibus, raraque labent compagine rimae €admittantque novum laxato tegmine lumen; €quid sibi non timeant, magni cum vulnera caeli €conspiciant feriatque oculos iniuria mundi? €an coeat mundus, duplicisque extrema cavernae €conveniant caelique oras et segmina iungant, €perque ipsos fiat nexus manifesta cicatrix €suturam faciens mundi, stipatus et orbis €aeriam in nebulam densa compagine versus €in cuneos alti cogat fundamina caeli. €an melius manet illa fides, per saecula prisca €illac solis equos diversis cursibus isse €atque aliam trivisse viam, longumque per aevum €exustas sedes incoctaque sidera flammis €caeruleam verso speciem mutasse colore, €infusumque loco cinerem mundumque sepultum? €fama etiam antiquis ad nos descendit ab annis €Phaethontem patrio curru per signa volantem, €dum nova miratur propius spectacula mundi €et puer in caelo ludit curruque superbus €luxuriat nitido, cupit et maiora parente, ‹…çdeflexum solito cursu, curvisque quadrigis ‹…ämonstratas liquisse vias orbemque recentem €imposuisse polo, nec signa insueta tulisse €errantis meta flammas currumque solutum. ‹…èquid querimur flammas totum saevisse per orbem €terrarumque rogum cunctas arsisse per urbes? €cum vaga dispersi fluitarunt fragmina currus, €et caelum exustum est: luit ipse incendia mundus, €et vicina novis flagrarunt sidera flammis @1 €nunc quoque praeteriti faciem referentia casus. €nec mihi celanda est vulgata fama vetusta €mollior, e niveo lactis fluxisse liquorem €pectore reginae divum caelumque colore €infecisse suo; quapropter lacteus orbis €dicitur, et nomen causa descendit ab ipsa. €an maior densa stellarum turba corona €contexit flammas et crasso lumine candet, €et fulgore nitet collato clarior orbis? €an fortes animae dignataque nomina caelo €corporibus resoluta suis terraeque remissa €huc migrant ex orbe suumque habitantia caelum €aetherios vivunt annos mundoque fruuntur? €atque hic Aeacidas, hic et veneramur Atridas, €Tydidenque ferum, terraeque marisque triumphis €naturae victorem Ithacum, Pyliumque senecta €insignem triplici, Danaumque ad Pergama reges, €[2Hectoraque Iliacae gentis columenque decusque,]2 €Auroraeque nigrum partum, stirpemque Tonantis €rectorem Lyciae. nec te, Mavortia virgo, €praeteream, regesque alios, quos Thracia misit €atque Asiae gentes et Magno maxima Pella; €quique animi vires et strictae pondera mentis €prudentes habuere viri, quibus omnis in ipsis €census erat, iustusque Solon fortisque Lycurgus, €aetheriusque Platon, et qui fabricaverat illum €damnatusque suas melius damnavit Athenas, €Persidos et victor, strarat quae classibus aequor; €Romanique viri, quorum iam maxima turba est, €Tarquinioque minus reges et Horatia proles, €tota acies partus, nec non et Scaevola trunco @1 €nobilior, maiorque viris et Cloelia virgo, €et Romana ferens, quae texit, moenia Cocles, €et commilitio volucris Corvinus adeptus €et spolia et nomen, qui gestat in alite Phoebum, €et Iove qui meruit caelum Romamque Camillus €servando posuit, Brutusque a rege receptae €conditor, et furti per bella Papirius ultor, €Fabricius Curiusque pares, et tertia palma €Marcellus Cossusque prior de rege necato, €certantes Decii votis similesque triumphis, €invictusque mora Fabius, victorque nefandi €Livius Hasdrubalis socio per bella Nerone, €Scipiadaeque duces, fatum Carthaginis unum, €Pompeiusque orbis domitor per trisque triumphos €ante diem princeps, et censu Tullius oris €emeritus fasces, et Claudi magna propago, €Aemiliaeque domus proceres, clarique Metelli, €et Cato fortunae victor, fictorque sub armis €miles Agrippa suae, Venerisque ab origine proles €Iulia. descendit caelo caelumque replebit, €quod reget, Augustus, socio per signa Tonante, €cernet et in coetu divum magnumque Quirinum Œ†¡á[2quemque novum superis numen pius addidit ipse,]2 ‹†¢altius aetherii quam candet circulus orbis. €illa deis sedes: haec illis, proxima divum €qui virtute sua similes fastigia tangunt. ‹†©@@Nunc prius incipiam stellis quam reddere vires €signorumque canam fatalia carmine iura, @1 €implenda est mundi facies, corpusque per omne €quidquid ubique nitens vigeat quandoque notandum est. €sunt etenim raris orti natalibus ignes, €protinus et rapti. subitas candescere flammas €aera per liquidum natosque perire cometas €rara per ingentis viderunt saecula motus. €sive, quod ingenitum terra spirante vaporem €umidior sicca superatur spiritus aura, €nubila cum longo cessant depulsa sereno €et solis radiis arescit torridus aer, €apta alimenta sibi demissus corripit ignis €materiamque sui deprendit flamma capacem, €et, quia non solidum est corpus, sed rara vagantur €principia aurarum volucrique simillima fumo, €in breve vivit opus coeptusque incendia fine €subsistunt pariterque cadunt fulgentque cometae. €quod nisi vicinos agerent occasibus ortus €et tam parva forent accensis tempora flammis, €alter nocte dies esset, Phoebusque rediret, €immersum et somno totum deprenderet orbem. €tum, quia non una specie dispergitur omnis €aridior terrae vapor et comprenditur igni, €diversas quoque per facies accensa feruntur €lumina, quae ruptis exsistunt nata tenebris. €nam modo, ceu longi fluitent de vertice crines, €flamma comas imitata volat, tenuisque capillos €diffusos radiis ardentibus explicat ignis; €nunc prior haec facies dispersis crinibus exit, €et glomus ardentis sequitur sub imagine barbae; €interdum aequali laterum compagine ductus €quadratamve trabem fingit teretemve columnam. @1 €quin etiam tumidis exaequat dolia flammis €procere distenta uteros, artosque capellas €mentitur parvas ignis glomeratus in orbes €hirta figurantis tremulo sub lumine menta, €lampadas et fissas ramosos fundit in ignes. ‹†Ñet tenuem longis iaculantur tractibus ignem ‹†Ïpraecipites stellae passimque volare videntur, €cum vaga per liquidum scintillant lumina mundum ‹†Òexsiliuntque procul volucris imitata sagittas, €ardua cum gracili tenuatur semita filo. €sunt autem cunctis permixti partibus ignes, €qui gravidas habitant fabricantes fulmina nubes €et penetrant terras Aetnamque minantur Olympo €et calidas reddunt ipsis in fontibus undas €ac silice in dura viridique in cortice sedem €inveniunt, cum silva sibi collisa crematur; €ignibus usque adeo natura est omnis abundans: €ne mirere faces subitas erumpere caelo €aeraque accensum flammis lucere coruscis €arida complexum spirantis semina terrae, €quae volucer pascens ignis sequiturque fugitque, €fulgura cum videas tremulum vibrantia lumen €imbribus e mediis et caelum fulmine ruptum. €sive igitur ratio praebentis semina terrae €in volucris ignes potuit generare cometas; €sive illas natura faces obscura creavit €sidera per tenuis caelo lucentia flammas, €sed trahit ad semet rapido Titanius aestu €involvitque suo flammantis igne cometas €ac modo dimittit, sicut Cyllenius orbis €et Venus, accenso cum ducit vespere noctem, €saepe latent falluntque oculos rursusque revisunt; €seu deus instantis fati miseratus in orbem @1 €signa per affectus caelique incendia mittit; €numquam futtilibus excanduit ignibus aether, €squalidaque elusi deplorant arva coloni, €et sterilis inter sulcos defessus arator €ad iuga maerentis cogit frustrata iuvencos. €aut gravibus morbis et lenta corpora tabe €corripit exustis letalis flamma medullis €labentisque rapit populos, totasque per urbes €publica succensis peraguntur iusta sepulcris. €qualis Erectheos pestis populata colonos €extulit antiquas per funera pacis Athenas, €alter in alterius labens cum fata ruebant, €nec locus artis erat medicae nec vota valebant; þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ‘‹†øcesserat officium morbis, et funera derant €mortibus et lacrimae; lassus defecerat ignis €et coacervatis ardebant corpora membris, €ac tanto quondam populo vix contigit heres. €talia significant lucentes saepe cometae: €funera cum facibus veniunt, terrisque minantur €ardentis sine fine rogos, cum mundus et ipsa €aegrotet natura hominum sortita sepulcrum. €quin et bella canunt ignes subitosque tumultus €et clandestinis surgentia fraudibus arma, €externas modo per gentes ut, foedere rupto €cum fera ductorem rapuit Germania Varum €infecitque trium legionum sanguine campos, €arserunt toto passim minitantia mundo €lumina, et ipsa tulit bellum natura per ignes €opposuitque suas vires finemque minata est. €ne mirere gravis rerumque hominumque ruinas, €saepe domi culpa est: nescimus credere caelo. €civilis etiam motus cognataque bella €significant. nec plura alias incendia mundus €sustinuit, quam cum ducibus iurata cruentis €arma Philippeos implerunt agmine campos, €vixque etiam sicca miles Romanus harena @1 €ossa virum lacerosque prius super astitit artus, €imperiumque suis conflixit viribus ipsum, €perque patris pater Augustus vestigia vicit. €necdum finis erat: restabant Actia bella €dotali commissa acie, repetitaque rerum €alea et in ponto quaesitus rector Olympi, €femineum sortita iugum cum Roma pependit €atque ipsa Isiaco certarunt fulmina sistro; €restabant profugo servilia milite bella, €cum patrios armis imitatus filius hostes €aequora Pompeius cepit defensa parenti. €sed satis hoc fatis fuerit: iam bella quiescant €atque adamanteis discordia vincta catenis €aeternos habeat frenos in carcere clausa; €sit pater invictus patriae, sit Roma sub illo, €cumque deum caelo dederit non quaerat in orbe. ôÿ@@@@{1LIBER SECVNDVS}1 Maximus Iliacae gentis certamina vates €et quinquaginta regum regemque patremque €Hectoraque Aeacidae victamque sub Hectore Troiam, €erroremque ducis totidem, quot vicerat, annis ‰„á[2infestum experti dominum maris atque renato]2 …instantem bello geminataque Pergama ponto €ultimaque in patria captisque penatibus arma €ore sacro cecinit; patriam cui turba petentum, €dum dabat, eripuit, cuiusque ex ore profusos @1 €omnis posteritas latices in carmina duxit €amnemque in tenuis ausa est deducere rivos €unius fecunda bonis. sed proximus illi €Hesiodus memorat divos divumque parentes €et chaos enixum terras orbemque sub illo €infantem et primos titubantia sidera cursus €Titanasque senes, Iovis et cunabula magni €et sub fratre viri nomen, sine matre parentis, €atque iterum patrio nascentem corpore Bacchum, ˆ—silvarumque deos secretaque numina Nymphas. ˆ“quin etiam ruris cultus legesque notavit €militiamque soli, quod colles Bacchus amaret, €quod fecunda Ceres campos, quod Pallas utrumque, €atque arbusta vagis essent quod adultera pomis; ˆ’omniaque immenso volitantia lumina mundo, ˆ˜pacis opus, magnos naturae condit in usus. €astrorum quidam varias dixere figuras, €signaque diffuso passim labentia caelo €in proprium cuiusque genus causasque tulere; €Persea et Andromedan poena matremque dolentem €solventemque patrem, raptamque Lycaone natam, €officioque Iovis Cynosuram, lacte Capellam €et furto Cycnum, pietate ad sidera ductam €Erigonen ictuque Nepam spolioque Leonem €et morsu Cancrum, Pisces Cythereide versa, €Lanigerum victo ducentem sidera ponto, €ceteraque ex variis pendentia casibus astra €aethera per summum voluerunt fixa revolvi. €quorum carminibus nihil est nisi fabula caelum €terraque composuit mundum quae pendet ab illo. €quin etiam ritus pastorum et Pana sonantem @1 €in calamos Sicula memorat tellure creatus, €nec silvis silvestre canit perque horrida motus €rura serit dulcis Musamque inducit in aulas. €ecce alius pictas volucres ac bella ferarum, €ille venenatos angues aconitaque et herbas €fata refert vitamque sua radice ferentis. €quin etiam tenebris immersum Tartaron atra €in lucem de nocte vocant orbemque revolvunt €interius versum naturae foedere rupto. €omne genus rerum doctae cecinere sorores, €omnis ad accessus Heliconos semita trita est, €et iam confusi manant de fontibus amnes €nec capiunt haustum turbamque ad nota ruentem. €integra quaeramus rorantis prata per herbas €undamque occultis meditantem murmur in antris, €quam neque durato gustarint ore volucres, €ipse nec aetherio Phoebus libaverit igni. €nostra loquar, nulli vatum debebimus orsa, €nec furtum sed opus veniet, soloque volamus €in caelum curru, propria rate pellimus undas. €namque canam tacita naturae mente potentem €infusumque deum caelo terrisque fretoque €ingentem aequali moderantem foedere molem, €totumque alterno consensu vivere mundum €et rationis agi motu, cum spiritus unus €per cunctas habitet partes atque irriget orbem €omnia pervolitans corpusque animale figuret. €quod nisi cognatis membris contexta maneret €machina et imposito pareret tota magistro €ac tantum mundi regeret prudentia censum, €non esset statio terris, non ambitus astris, €erraretque vagus mundus standove rigeret, €nec sua dispositos servarent sidera cursus €noxque alterna diem fugeret rursumque fugaret, €non imbres alerent terras, non aethera venti @1 €nec pontus gravidas nubes nec flumina pontum €nec pelagus fontes, nec staret summa per omnis €par semper partes aequo digesta parente, €ut neque deficerent undae nec sideret orbis €nec caelum iusto maiusve minusve volaret. €motus alit, non mutat opus. sic omnia toto €dispensata manent mundo dominumque sequuntur. €hic igitur deus et ratio, quae cuncta gubernat, €ducit ab aetheriis terrena animalia signis, €quae, quamquam longo, cogit, summota recessu, €sentiri tamen, ut vitas ac fata ministrent €gentibus ac proprios per singula corpora mores. €nec nimis est quaerenda fides: sic temperat arva €caelum, sic varias fruges redditque rapitque, €sic pontum movet ac terris immittit et aufert, €atque haec seditio pelagus nunc sidere lunae €mota tenet, nunc diverso stimulata recessu, €nunc anni spatio Phoebum comitata volantem; €sic summersa fretis, concharum et carcere clausa, €ad lunae motum variant animalia corpus €et tua damna, tuas imitantur, Delia, vires; €tu quoque fraternis sic reddis curribus ora €atque iterum ex isdem repetis, quantumque reliquit €aut dedit ille, refers et sidus sidere constas; €denique sic pecudes et muta animalia terris, €cum maneant ignara sui legisque per aevum, €natura tamen ad mundum revocante parentem €attollunt animos caelumque et sidera servant €corporaque ad lunae nascentis cornua lustrant €venturasque vident hiemes, reditura serena. €quis dubitet post haec hominem coniungere caelo, ‰éá[2cui, cupiens terras ad sidera surgere, munus]2 ˆêeximium natura dedit linguamque capaxque @1 €ingenium volucremque animum, quem denique in unum €descendit deus atque habitat seque ipse requirit? €mitte alias artes, quarum est permissa facultas €invidiosa adeo, nec nostri munera census: €[mitto quod aequali nihil est sub lege tributum, €quo patet auctoris summam, non corporis, esse; €mitto quod certum est et inevitabile fatum €materiaeque datum est cogi sed cogere mundo] €quis caelum posset nisi caeli munere nosse, €et reperire deum, nisi qui pars ipse deorum est? €quisve hanc convexi molem sine fine patentis €signorumque choros ac mundi flammea tecta, €aeternum et stellis adversus sidera bellum €[ac terras caeloque fretum subiectaque utrisque] €cernere et angusto sub pectore claudere posset, €ni sanctos animis oculos natura dedisset €cognatamque sibi mentem vertisset ad ipsam €et tantum dictasset opus, caeloque veniret €quod vocat in caelum sacra ad commercia rerum? ˆÿquis neget esse nefas invitum prendere mundum €et velut in semet captum deducere in orbem? €sed, ne circuitu longo manifesta probentur, €ipsa fides operi faciet pondusque fidemque; €nam neque decipitur ratio nec decipit umquam. €rite sequenda via est ac veris credita causis, €eventusque datur qualis praedicitur ante. €quod Fortuna ratum faciat, quis dicere falsum €audeat et tantae suffragia vincere sortis? €@@Haec ego divino cupiam cum ad sidera flatu €ferre, nec in turba nec turbae carmina condam €sed solus, vacuo veluti vectatus in orbe @1 €liber agam currus non occursantibus ullis þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ’‹Œnec per iter socios commune regentibus actus, €sed caelo noscenda canam, mirantibus astris €et gaudente sui mundo per carmina vatis, €vel quibus illa sacros non invidere meatus €notitiamque sui, minima est quae turba per orbem. €illa frequens, quae divitias, quae diligit aurum, €imperia et fasces mollemque per otia luxum €et blandis diversa sonis dulcemque per aures €affectum, ut modico noscenda ad fata labore. €hoc quoque fatorum est, legem perdiscere fati. €@@Et primum astrorum varia est natura notanda €carminibus per utrumque genus. nam mascula sex sunt, €diversi totidem generis sub principe Tauro: €cernis ut aversos redeundo surgat in artus. €alternant genus et vicibus variantur in orbem. €@@Humanas etiam species in parte videbis, €nec mores distant: pecudum pars atque ferarum €ingenium facient. quaedam signanda sagaci €singula sunt animo, propria quae sorte feruntur: €nunc binis insiste; dabunt geminata potentis €per socium effectus. multum comes addit et aufert, €ambiguisque valent, quis sunt collegia, fatis €ad meritum noxamque. duos per sidera Pisces €et totidem Geminos nudatis aspice membris. €his coniuncta manent alterno bracchia nexu, €dissimile est illis iter in contraria versis. €par numerus, sed enim dispar natura notanda est. €atque haec ex paribus toto gaudentia censu €signa meant, nihil exterius mirantur in ipsis €amissumve dolent, quaedam quod, parte recisa €atque ex diverso commissis corpore membris, @1 €ut Capricornus et intentum qui derigit arcum €iunctus equo: pars huic hominis, sed nulla priori. €[hoc quoque servandum est alta discrimen in arte, €distat enim gemini duo sint duplane figura] €quin etiam Erigone binis numeratur in astris, €nec facies ratio duplex; nam desinit aestas, €incipit autumnus media sub Virgine utrimque. €idcirco tropicis praecedunt omnibus astra €bina, ut Lanigero, Chelis Cancroque Caproque, €quod duplicis retinent conexo tempore vires. €ut, quos subsequitur Cancer per sidera fratres, €e geminis alter florentia tempora veris €sufficit, aestatem sitientem provehit alter; €nudus uterque tamen, sentit quia uterque calorem, €ille senescentis veris, subeuntis at ille €aestatis: par est primae sors ultima parti. €quin etiam Arcitenens, qui te, Capricorne, sub ipso €promittit, duplici formatus imagine fertur: €mitior autumnus mollis sibi vindicat artus €materiamque hominis, fera tergo membra rigentem €excipiunt hiemem mutantque in tempora signum. €quosque Aries prae se mittit, duo tempora Pisces €bina dicant: hiemem hic claudit, ver incohat alter. €cum sol aequoreis revolans decurrit in astris, €hiberni coeunt cum vernis roribus imbres. €utraque sors umoris habet fluitantia signa. €@@Quin tria signa novem signis coniuncta repugnant €et quasi seditio caelum tenet. aspice Taurum €clunibus et Geminos pedibus, testudine Cancrum €surgere, cum rectis oriantur cetera membris; @1 €ne mirere moras, cum sol aversa per astra €aestivum tardis attollat mensibus annum. €@@Nec te praetereat nocturna diurnaque signa €quae sint perspicere et propria deducere lege, €non tenebris aut luce suam peragentia sortem €(nam commune foret nullo discrimine nomen, €omnia quod certis vicibus per tempora fulgent €et nunc illa dies, nunc noctes illa sequuntur), €sed quibus illa parens mundi natura sacratas €temporis attribuit partes statione perenni. €namque Sagittari signum rabidique Leonis €et sua respiciens aurato vellere terga, €tum Pisces [2et]2 Cancer et acri Scorpios ictu, €aut vicina loco, divisa aut partibus aequis, €omnia dicuntur simili sub sorte diurna. €cetera, vel numero consortia vel vice sedis, €interiecta locis totidem, nocturna feruntur. €quidam etiam sex continuis dixere diurnas €esse vices astris, quae sunt a principe signo €Lanigeri, sex a Libra nocturna videri. €sunt quibus esse diurna placet quae mascula surgunt, €femineam sortem tutis gaudere tenebris. €@@Quin non nulla tibi nullo monstrante loquuntur €Neptuno debere genus, scopulosus in undis €Cancer et effuso gaudentes aequore Pisces. €at, quae terrena censentur sidera sorte, €princeps armenti Taurus regnoque superbus €lanigeri gregis est Aries pestisque duorum €praedatorque Leo [2et]2 dumosis Scorpios arvis. €sunt etiam mediae legis communia signa, @1 €ambiguus tergo Capricornus, Aquarius undis, ‹éumida terrenis aequali foedere mixta. €@@Non licet a minimis animum deflectere curis, €nec quicquam rationis eget frustrave creatum. €fecundum est proprie Cancri genus, acer et ictu €Scorpios, et partu complentes aequora Pisces. €sed sterilis Virgo est, simili coniuncta Leoni, €nec capit, aut captos effundit, Aquarius ortus. €inter utrumque manet Capricornus corpore mixto €et qui Cretaeo fulget Centaurus in arcu, €communisque Aries aequantem tempora Libram €et Geminos Taurumque pari sub sorte recenset. €@@Nec tu nulla putes in eo commenta locasse €naturam rerum, quod sunt currentia quaedam, €ut Leo et Arcitenens Ariesque in cornua tortus; €aut quae recta suis librantur stantia membris, €ut Virgo et Gemini, fundens et Aquarius undas; €vel quae fessa sedent pigras referentia mentes, €Taurus depositis collo sopitus aratris, €Libra sub emerito considens orbe laborum, €tuque tuos, Capricorne, gelu contractus in artus; €quaeve iacent, Cancer patulam distentus in alvum, €Scorpios incumbens plano sub pectore terrae, €in latus obliqui Pisces semperque iacentes. €@@Quod si sollerti circumspicis omnia cura, €fraudata invenies amissis sidera membris. €Scorpios in Libra consumit bracchia, Taurus €succidit incurvo claudus pede, lumina Cancro €desunt, Centauro superest et quaeritur unum. €sic nostros casus solatur mundus in astris €exemploque docet patienter damna subire, €omnis cum caelo fortunae pendeat ordo €ipsaque debilibus formentur sidera membris. @1 €@@Temporibus quoque sunt propriis pollentia signa: €aestas a Geminis, autumnus Virgine surgit, €bruma Sagittifero, ver Piscibus incipit esse. €quattuor in partes scribuntur sidera terna; €hiberna aestivis, autumni verna repugnant. €@@Nec satis est proprias signorum noscere formas ˆþet privas quas dant leges nascentibus astra; ‹‚consensu quoque fata movent et foedere gaudent €atque aliis alia succedunt sorte locoque. €circulus ut dextro signorum clauditur orbe, €in tris aequalis discurrit linea ductus €inque vicem extremis iungit se finibus ipsa, €et, quaecumque ferit, dicuntur signa trigona, €in tria partitus quod ter cadit angulus astra €quae divisa manent ternis distantia signis. €Laniger ex paribus spatiis duo signa, Leonis €atque Sagittari, diverso conspicit ortu; €Virginis et Tauri Capricorno consonat astrum; €cetera sunt simili ratione triangula signa €per totidem sortes, desunt quae, condita mundo: €[sed discrimen erit dextris laevisque: sinistra €quae subeunt, quae praecedunt dextra esse feruntur; €dexter erit Tauro Capricornus, Virgo sinistra] €hoc satis exemplo est. at, quae divisa quaternis €partibus aequali laterum sunt condita ductu €quorum designat normalis virgula sedes, €haec quadrata ferunt. Libram Capricornus et illum €conspicit ante Aries atque ipsum a partibus aequis €Cancer et hunc laeva subeuntis sidera Librae. €semper enim [2in]2 dextris censentur signa priora. €sic licet in totidem partes diducere cuncta €ternaque bis senis quadrata effingere signis, €quorum proposito reddentur in ordine vires. @1 €@@Sed siquis contentus erit numerasse quadrata, €divisum [2ut]2 signis mundum putet esse quaternis, €aut tribus ac binis signis ornare trigonum, €ut socias vires et amicos exigat ortus €foederaque inveniat mundi cognata per astra, €falsus erit. nam, quina licet sint undique signa, €qui tamen e trinis, quae quinto quoque feruntur €astra loco, fuerint nati, sentire trigoni €non poterunt vires: licet illud nomine servent, €amisere loco dotes numerisque repugnant. €nam, cum sint partes orbis per signa trecentae €et ter vicenae, quas Phoebi circuit ardor, €tertia pars eius numeri latus efficit unum €in tris perducti partes per signa trigoni. €hanc autem numeri non reddit linea summam, €si signum signo, non pars a parte notetur, €quod, quamvis duo sunt ternis dirimentibus astra, €si tamen extremam laevi primamque prioris €inter se conferre voles numerumque notare, þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ’‹‚¼ter quinquagenas implebunt ordine partes; €transibit numerus formam finesque sequentis €consumet ductus. licet ergo signa trigona €dicantur, partes non servant illa trigonas. €haec eadem species fallet per signa quadrata €(quod, cum totius numeri, qui construit orbem, €ter denae quadrum partes per sidera reddant, €evenit ut, prima signi de parte prioris €si partem ad summam ducatur virga sequentis, €bis sexagenas faciat; sin summa prioris €et pars confertur subeuntis prima, duorum €signorum in medio numerum transique referque, €triginta duplicat partes, pars tertia derit); @1 €et, quamvis quartum a quarto quis computet astrum, €naufragium facient partes unius in ipsis. €non igitur satis est signis numerasse trigona €quadrative fidem quaeri per signa quaterna. €quadrati si forte voles effingere formam, €aut trinis paribus facies cum membra trigoni, €hic poscit quintam partem centesima summa, €illic amittit decimam. sic convenit ordo. €et, quiscumque quater iunctis favet angulus usque, €quaeque loca in triplici signarit linea ductu €cum sinuata viae linquet dispendia recta, €his natura dedit communi foedera lege €inque vicem affectus et mutua iura favoris. €quocirca non omnis habet genitura trigonis ‹‚Ùconsensum signis, nec, cum sunt forte quadrata, €continuo inter se servant commercia rerum. €distat enim, partes consumat linea iustas €detrectetne modum numeri, quem circulus ambit, €nunc tris efficiens, nunc quattuor undique ductus, €quos in plura iubet ratio procedere signa €interdum, quam sunt numeris memorata per orbem. €@@Sed longe maior vis est per signa trigoni €quam quibus est titulus sub quarto quoque quadratis. €altior est horum summoto linea templo, €illa magis vicina meat caeloque recedit €et propius terras accedit visus eorum €aeraque infectum nostras demittit ad auras. €@@Debilia alternis data sunt commercia signis, €mutua nec magno consensu foedera servant, €invita angusto quod linea flectitur orbe. €nam, cum praeteriens formatur singula limes €sidera et alterno devertitur angulus astro @1 €sexque per anfractus curvatur virgula in orbem, €a Tauro venit in Cancrum, tum Virgine tacta €Scorpion ingreditur, tum te, Capricorne, rigentem €et geminos a te Pisces aversaque Tauri €sidera contingens finit, qua coeperat, orbem. €alterius ductus locus est per transita signa, €utque ea praetereas quae sunt mihi singula dicta, €flexibus et totidem similis sit circulus illi. ‹‚ötertia convexo conduntur signa recessu; ‹‚ótransversos igitur fugiunt subeuntia visus, €quod nimis inclinata iacent limisque videntur €vicinoque latent: ex recto certior ictus. ‹‚÷et, quia succedit convexo linea caelo, €singula circuitu quae tantum transeat astra, €visus eis procul est altoque vagatur Olympo €et tenuis vires ex longo mittit in orbem. €sed tamen est illis foedus sub lege propinqua, €quod non diversum genus est coeuntibus astris, €mascula sed maribus respondent, cetera sexus €feminei secum iungunt commercia mundi. €sic, quamquam alternis, par est natura figuris, €et cognata iacent generis sub legibus astra. €@@Iam vero nulla est haerentibus addita signis €gratia; nam consensus hebet, quia visus ademptus. €in seducta ferunt animos, quae cernere possunt. €sunt etiam adversi generis conexa per orbem €mascula femineis semperque obsessa vicissim. €[disparibus non ulla datur concordia signis] €@@Sexta quoque in nullas numerantur commoda vires, €virgula per totum quod par non ducitur orbem @1 €sed duo signa ferit mediis summota quaternis, €tertius absumpto ductus non sufficit orbe. €@@At, quae diversis e partibus astra refulgent €per medium adverso mundum pendentia vultu €et toto divisa manent contraria caelo €septima quaeque, loco quamvis summota feruntur, €ex longo tamen illa valent viresque ministrant €vel bello vel pace suas, ut tempora poscunt, €nunc foedus stellis, nunc et dictantibus iras. €quod si forte libet, quae sunt contraria, signa €per titulos celebrare suos sedesque, memento €solstitium brumae, Capricornum opponere Cancro, €Lanigerum Librae (par nox in utroque diesque est), €Piscibus Erigonen, iuvenique urnaeque Leonem; €Scorpios e summo cum fulget, Taurus in imo est, €et cadit Arcitenens Geminis orientibus orbi. €[hos servant inter sese contraria cursus] €sed, quamquam adversis fulgent contraria signis, €natura tamen interdum sociata feruntur, €et genere amplexis concordia mutua surgit: €mascula se paribus vel sic, diversa suorum €respondent generi. Pisces et Virginis artus €adversi volitant, sed amant communia iura, €et vincit natura locum; sed vincitur ipsa €temporibus, Cancerque tibi, Capricorne, repugnat €femina femineo, quia brumae dissidet aestas. €hinc rigor et glacies nivibusque albentia rura, €hinc sitis et sudor nudusque in collibus orbis, €aestivosque dies aequat nox frigida brumae. €sic bellum natura gerit, discordat et annus, €ne mirere in ea pugnantia sidera parte. €at non Lanigeri signum Libraeque repugnant €in totum, quia ver autumno tempore differt @1 €(fructibus hoc implet maturis, floribus illud) €sed ratione pari est, aequatis nocte diebus, €temporaque efficiunt simili concordia textu €permixtosque dies mediis hiemem inter et aestum €articulis uno servantia utrimque tenore €quo minus infesto decertent sidera bello. €talis erit ratio diversis addita signis. €@@His animadversis rebus quae proxima cura? €noscere tutelas adiectaque numina signis €et quae cuique deo rerum natura dicavit, €cum divina dedit magnis virtutibus ora, €condidit et varias sacro sub nomine vires, €pondus uti rebus persona imponere posset. €Lanigerum Pallas, Taurum Cytherea tuetur, €formosos Phoebus Geminos; Cyllenie, Cancrum, €Iuppiter, et cum matre deum regis ipse Leonem; €spicifera est Virgo Cereris fabricataque Libra €Vulcani; pugnax Mavorti Scorpios haeret; €venantem Diana virum, sed partis equinae, €atque angusta fovet Capricorni sidera Vesta; €e Iovis adverso Iunonis Aquarius astrum est €agnoscitque suos Neptunus in aethere Pisces. €hinc quoque magna tibi venient momenta futuri, €cum ratio tua per stellas et sidera curret €argumenta petens omni de parte viasque €artis, ut ingenio divina potentia surgat €exaequentque fidem caelo mortalia corda. €@@Accipe divisas hominis per sidera partes €singulaque imperiis propriis parentia membra, €in quis praecipuas toto de corpore vires €exercent. Aries caput est ante omnia princeps @1 €sortitus censusque sui pulcherrima colla €Taurus, et in Geminis aequali bracchia sorte €scribuntur conexa umeris, pectusque locatum €sub Cancro est, laterum regnum scapulaeque Leonis, €Virginis in propriam descendunt ilia sortem, €Libra regit clunes, et Scorpios inguine gaudet, €Centauro femina accedunt, Capricornus utrisque €imperitat genibus, crurum fundentis Aquari €arbitrium est, Piscesque pedum sibi iura reposcunt. €@@Quin etiam propriis inter se legibus astra €conveniunt, ut certa gerant commercia rerum, €inque vicem praestant visus atque auribus haerent €aut odium foedusve gerunt, conversaque quaedam €in semet proprio ducuntur prona favore. €idcirco adversis non numquam [2est]2 gratia signis, €et bellum sociata gerunt; alienaque sede €inter se generant coniunctos omne per aevum, €a triquetrisque orti pugnant fugiuntque vicissim; €quod deus, in leges mundum cum conderet omnem, €affectus quoque divisit variantibus astris, €atque aliorum oculos, aliorum contulit aures, €iunxit amicitias horum sub foedere certo, ŒƒÞá[2illis perpetuas statuit discordibus iras,]2 ‹ƒßcernere ut inter se possent audireque quaedam, €diligerent alia et noxas bellumque moverent, €his etiam propriae foret indulgentia sortis, €ut se diligerent semper sibique ipsa placerent; €sicut naturas hominum plerasque videmus €qui genus ex signis ducunt formantibus ortus. €@@Consilium ipse suum est Aries, ut principe dignum est, €audit se Libramque videt, frustratur amando €Taurum; Lanigero qui fraudem nectit et ultra €fulgentis geminos audit per sidera Pisces, €Virgine mens capitur visa. sic vexerat ante €Europam dorso retinentem cornua laeva @1 €indutusque Iovi. Geminorum ducitur auris €ad iuvenem aeternas fundentem Piscibus undas €inque ipsos animus Pisces oculique Leonem. €Cancer et adverso Capricornus conditus astro þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ’‹ƒïin semet vertunt oculos, in mutua tendunt €auribus, et Cancri captatur Aquarius astu. €at Leo cum Geminis aciem coniungit et aurem €Centauro ferus et Capricorni diligit astrum. €Erigone Taurum spectat sed Scorpion audit €atque Sagittifero conatur nectere fraudem. €Libra suos sequitur sensus solumque videndo €Lanigerum atque animo complexa est Scorpion infra. €ille videt Pisces, audit quae proxima Librae. €nec non Arcitenens magno parere Leoni €auribus atque oculis sinum fundentis Aquari €conspicere assuevit solamque ex omnibus astris €diligit Erigonen. contra Capricornus in ipsum €convertit visus (quid enim mirabitur ille €maius, in Augusti felix cum fulserit ortum?) €auribus et summi captat fastigia Cancri. €at nudus Geminis intendit Aquarius aurem €sublimemque colit Cancrum spectatque reducta €tela Sagittiferi. Pisces ad Scorpion acrem €derexere aciem cupiuntque attendere Taurum. €has natura vices tribuit, cum sidera fixit. €his orti similis referunt per mutua sensus, €audire ut cupiant alios aliosque videre, €[horum odio nunc horum idem ducuntur amore] €illis insidias tendant, captentur ab illis. €@@Quin adversa meant alterna trigona trigonis, €alteraque in bellum diverso limite ducit €linea. sic veri per totum consonat ordo. €namque Aries, Leo et Arcitenens, sociata trigona €signa, negant Chelis foedus totique trigono @1 €quod Gemini excipiunt fundens et Aquarius undas. €idque duplex ratio cogit verum esse fateri, €quod tria signa tribus signis contraria fulgent, €quodque aeterna manent hominum bella atque ferarum. €[humana est facies Librae, diversa Leonis] €idcirco et cedunt pecudes, quod viribus amplis €consilium est maius. victus Leo fulget in astris, €aurea Lanigero concessit sidera pellis, €ipse suae parti Centaurus tergore cedit, €usque adeo est hominis virtus. quid mirer ab illis €nascentis Librae superari posse trigono? ‹„º@@Nec sola est ratio quae dat nascentibus arma €inque odium generat partus et mutua bella; €sed plerumque manent inimica tertia quaeque €lege, in transversum vultu defixa maligno, €quodque, manent quaecumque loco contraria signa €adversosque gerunt inter se septima visus, €tertia quaeque illis utriusque trigona feruntur; €ne sit mirandum si foedus non datur astris €quae sunt adversis signis cognata trigona. ‹„˜quin etiam brevior ratio est per signa sequenda; €nam, quaecumque nitent humana condita forma €astra, manent illis inimica et victa ferarum. €sed tamen in proprias secedunt singula mentes €et privata gerunt secretis hostibus arma. €@@Lanigero genitis bellum est cum Virgine natis €et Libra Geminisque et eis quos protulit Urna. €in partus Tauri sub Cancro nata feruntur €pectora et in Chelis et quae dant Scorpios acer €et Pisces. at, quos Geminorum sidera formant, @1 €his cum Lanigero bellum est eiusque trigono. €in Cancro genitos Capricorni semina laedunt €et Librae partus et quos dat Virginis astrum €quique sub aversi numerantur sidere Tauri. €Lanigeri communis erit rabidique Leonis €hostis, et a totidem bellum subscribitur astris. €Erigone Cancrumque timet geminique sub arcu €Centauri et Pisces et te, Capricorne, rigentem. €maxima turba petit Libram, Capricornus et illi €adversus Cancer, Iuvenis quod utrimque quadratum est, €quaeque in Lanigeri numerantur signa trigonum. €Scorpios in totidem fecundus creditur hostes; €aequoreum iuvenem, Geminos, Taurum atque Leonem, €Erigonen Libramque fugit metuendus et ipse, €quique Sagittari veniunt de sidere partus. €hos Geminis nati Libraque et Virgine et Urna €depressisse volent. naturae lege iubente €haec eadem, Capricorne, tuis inimica feruntur. €at quos aeternis perfundit Aquarius undis, €in pugnam Nemeaeus agit totumque trigonum, €turba sub unius fugiens virtute ferarum. €Piscibus exortos vicinus Aquarius urget €et gemini fratres et quos dat Virginis astrum €quique Sagittari descendunt sidera nati. ‹„Ã@@Per tot signorum species contraria surgent €corpora totque modis totiens inimica creantur. €idcirco nihil ex semet natura creavit €foedere amicitiae maius nec rarius umquam; ‹„Íperque tot aetates hominum, tot tempora et annos, €tot bella et varios etiam sub pace labores, @1 €cum Fortuna fidem quaerat, vix invenit usquam. ‹„Çunus erat Pylades, unus qui mallet Orestes €ipse mori; lis una fuit per saecula mortis, €alter quod raperet fatum, non cederet alter. €[et duo, qui potuere sequi: vix noxia poenis, €optavitque reum sponsor non posse reverti, €sponsoremque reus timuit, ne solveret ipsum] ‹„Ðat quanta est scelerum moles per saecula cuncta, €quamque onus invidiae non excusabile terris! €venales ad fata patres matrumque sepulcra Œ„Òá[2non posuere modum sceleri, sed fraude nefanda €ipse deus Caesar cecidit, qua territus orbi]2 ‹„Óimposuit Phoebus noctem terrasque reliquit. €quid loquar eversas urbes et prodita templa €et varias pacis clades et mixta venena €insidiasque fori, caedes in moenibus ipsis €et sub amicitiae grassantem nomine turbam? €in populo scelus est et abundant cuncta furoris. €et fas atque nefas mixtum, legesque per ipsas €saevit nequities; poenas iam noxia vincit. €scilicet, in multis quoniam discordia signis €corpora nascuntur, pax est sublata per orbem, €et fidei rarum foedus paucisque tributum, €utque sibi caelum sic tellus dissidet ipsa €atque hominum gentes inimica sorte feruntur. €@@Si tamen et cognata cupis dinoscere signa, €quae iungant animos et amica sorte ferantur, €Lanigeri partus cum toto iunge trigono. €simplicior tamen est Aries, meliusque Leone €prosequitur genitos et te, Centaure, creatos €quam colitur. namque est natura mitius astrum €expositumque suae noxae, nec fraudibus ullis, €nec minus ingenio molli quam corpore constans: €illis est feritas signis praedaeque cupido, @1 €venalisque animus non umquam excedere cogit €commoditate fidem, nec longa est gratia facti; ‹„îplus tamen in duplici numerandum est roboris esse, €cui commixtus homo est, quam te, Nemeaee, sub uno. ‹„ëat, cum Lanigeri partus sub utroque [2laborant Œ„ëávique urgente dolent amborum astuque,]2 trigono ‹„ìnon parcit; sed rara gerit pro tempore bella, €quae feritas utriusque magis prorumpere cogit. ‹„ðidcirco et pax est signis et mixta querella. €quin etiam Tauri Capricorno iungitur astrum, €nec magis illorum coeunt ad foedera mentes; €Virgineos etiam partus, quicumque creantur €Tauro, complecti cupiunt, sed saepe queruntur. €quos Geminique dabunt Chelaeque et Aquarius ortus €unum pectus habent fideique immobile vinclum, ‹„ømagnus et in multos veniet successus amicos. €Scorpios et Cancer fraterna in nomina ducunt €ex semet genitos, nec non et Piscibus orti €concordant illis. saepe est et subdolus actus: €Scorpios aspergit noxas sub nomine amici; €at, quibus in lucem Pisces venientibus adsunt, €his non una manet semper sententia cordi, €commutant animos interdum et foedera rumpunt €ac repetunt, tectaeque lues sub fronte vagantur. €sic erit ex signis odium tibi paxque notanda. ‹…ƒ@@Nec satis hoc, tantum solis insistere signis: €contemplare locum caeli sedemque vagarum. €parte genus variant et vires linea mutat. €nam sua quadratis veniunt, sua iura trigonis €et quae per senos decurrit virgula tractus €quaeque secat medium transverso limite caelum; ‹…‹distat enim surgatne eadem subeatne cadatne. ‹…‰hinc modo dat mundus vires, modo deterit idem, @1 €quaeque illic sumunt iras, huc acta reponunt. ‹…Œcrebrius adversis odium est, cognata quadratis €corpora censentur signis et amica trigonis. €nec ratio obscura est; nam quartum quodque locavit €eiusdem generis signum natura per orbem. €quattuor aequali caelum discrimine signant €in quibus articulos anni deus ipse creavit, €ver Aries, Cererem Cancer Bacchumque ministrans €Libra, caper brumam genitusque ad frigora piscis. €nec non et duplici quae sunt conexa figura €quartum quemque locum retinent; duo cernere Pisces €et geminos iuvenes duplicemque in Virgine formam €et duo Centauri licet uno corpora textu. €sic et simplicibus signis stat forma quadrata; €nam neque Taurus habet comitem, nec iungitur ulli €horrendus Leo, nec metuit sine compare quemquam €Scorpios, atque uno censetur Aquarius astro. €sic quaecumque manent quadrato condita templo þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ’‹…signa parem referunt numeris aut tempore sortem €ac veluti cognata manent sub foedere tali. €idcirco affines signant gradibusque propinquis €accedunt unaque tenent sub imagine natos, ‹…«quotquot cardinibus, [2prona vertigine mundi Œ…«ánaturae vires]2 propriae variante, moventur; ‹…¬quae, quamquam in partes divisi quattuor orbis €sidera quadrata efficiunt, non lege quadrati €censentur: minor est numeri quam cardinis usus. ‹…¡longior in spatium porrecta est linea maius €quae tribus emensis signis facit astra trigona. €haec ad amicitias imitantis iura gradumque €sanguinis atque animis haerentia foedera ducunt, €utque ipsa ex longo coeunt summota recessu, €sic nos coniungunt maioribus intervallis. €haec meliora putant, mentes quae iungere possunt, €quam quae non numquam foedus sub sanguine fallunt. €proxima vicinis subscribunt, tertia quaeque @1 €hospitibus. sic astrorum servabitur ordo. ‹…¯adde suas partes signis, sua partibus astra; €nam nihil in totum servit sibi: mixta feruntur, €ipsis dant in se partes capiuntque vicissim. €quae mihi mox certo digesta sub ordine surgent. €omnibus ex istis ratio est repetenda per artem, €pacata infestis signa ut discernere possis. €@@Perspice nunc tenuem visu rem, pondere magnam €et tantum Graio signari nomine passam, €dodecatemoria, in titulo signantia causas. €nam, cum tricenas per partes sidera constent, €rursus bis senis numerus diducitur omnis; €ipsa igitur ratio binas in partibus esse €dimidiasque docet partes. his finibus ecce €dodecatemorium constans, bis senaque tanta €omnibus in signis; quae mundi conditor ille €attribuit totidem numero fulgentibus astris, €ut sociata forent alterna sidera sorte, €et similis sibi mundus, et omnia in omnibus astra, €quorum mixturis regeret concordia corpus €et tutela foret communi mutua causa. ‹…‚in terris geniti tali sub lege creantur; ‹…Ãidcirco, quamquam signis nascantur eisdem, €diversos referunt mores inimicaque vota; €et saepe in peius derrat natura, maremque €femina subsequitur: miscentur sidere partus, €singula divisis variant quod partibus astra, €dodecatemoriis proprias mutantia vires. €@@Nunc, quod sit cuiusque, canam, quove ordine constent, €ne vagus ignotis signorum partibus erres. €ipsa suo retinent primas in corpore partes €sidera, vicinae subeuntibus attribuuntur, @1 €cetera pro numero ducunt ex ordine partes, €ultima et extremis ratio conceditur astris. €singula sic retinent binas in sidere quoque €dimidiasque eius partes, et summa repletur €sortibus exactis triginta sidere in omni. €@@Nec genus est unum, ratio nec prodita simplex, €pluribus inque modis verum natura locavit €diduxitque vias voluitque per omnia quaeri. €haec quoque comperta est ratio sub nomine eodem. €quacumque in parti nascentum tempore Luna €constiterit, numeris hanc ter dispone quaternis, €sublimi totidem quia fulgent sidera mundo. €inde suas illi signo, quo Luna refulsit, €quaeque hinc defuerant partes numerare memento. €proxima tricenas pariterque sequentia ducunt. €[hic ubi deficiet numerus, tunc summa relicta €in binas sortes adiecta parte locetur €dimidia, reliquis tribuantur ut ordine signis] €in quo destituent, eius tum Luna tenebit €dodecatemorium signi; post cetera ducet €ordine quodque suo, sicut stant astra locata. €@@Haec quoque te ratio ne fallat, percipe paucis €(maior in effectu minor est) de partibus ipsis €dodecatemorii quota sit quod dicitur esse €dodecatemorium. namque id per quinque notatur €partes; nam totidem praefulgent sidera caelo €quae vaga dicuntur, ducunt et singula sortes €dimidias, viresque in eis et iura capessunt. €in quo quaeque igitur stellae quandoque locatae @1 €dodecatemorio fuerint spectare decebit; €cuius enim stella in fines in sidere quoque €inciderit, dabit effectus in viribus eius. €undique miscenda est ratio per quam omnia constant. €verum haec posterius proprio cuncta ordine reddam; €nunc satis est docuisse suos ignota per usus, €ut, cum perceptis steterit fiducia membris, €sic totum corpus facili ratione notetur €et bene de summa veniat post singula carmen. €ut rudibus pueris monstratur littera primum €per faciem nomenque suum, tum ponitur usus, €tum coniuncta suis formatur syllaba nodis, €hinc verbi structura venit per membra legendi, €tunc rerum vires atque artis traditur usus €perque pedes proprios nascentia carmina surgunt, €singulaque in summam prodest didicisse priora €(quae nisi constiterint primis fundata elementis, ‹…üeffluat in vanum rerum praeposterus ordo ‹…ûversaque quae propere dederint praecepta magistri), ‹…ýsic mihi per totum volitanti carmine mundum €erutaque abstrusa penitus caligine fata, €Pieridum numeris etiam modulata, canenti €quoque deus regnat revocanti numen in artem, €per partes ducenda fides et singula rerum €sunt gradibus tradenda suis, ut, cum omnia certa €notitia steterint, proprios revocentur ad usus. €ac, velut, in nudis cum surgunt montibus urbes, €conditor et vacuos muris circumdare colles €destinat, ante manus quam temptet scindere fossas, €fervit opus (ruit ecce nemus, saltusque vetusti €procumbunt solemque novum, nova sidera cernunt, €pellitur omne loco volucrum genus atque ferarum, @1 €antiquasque domos et nota cubilia linquunt, €ast alii silicem in muros et marmora templis €rimantur, ferrique rigor per pignora nota €quaeritur, hinc artes, hinc omnis convenit usus), €tum demum consurgit opus, cum cuncta supersunt, €ne medios rumpat cursus praepostera cura, €sic mihi conanti tantae succedere moli €materies primum rerum, ratione remota, €tradenda est, ratio sit ne post irrita neve €argumenta novis stupeant nascentia rebus. €@@Ergo age noscendis animum compone sagacem €cardinibus, qui per mundum sunt quattuor omnes €dispositi semper mutantque volantia signa: €unus ab exortu caeli nascentis in orbem, €qua primum terras aequali limite cernit, €alter ab adversa respondens aetheris ora, €unde fugit mundus praecepsque in Tartara tendit; €tertius excelsi signat fastigia caeli, €quo defessus equis Phoebus subsistit anhelis €reclinatque diem mediasque examinat umbras; €ima tenet quartus fundato nobilis orbe, €in quo principium est reditus finisque cadendi €sideribus, pariterque occasus cernit et ortus. €haec loca praecipuas vires summosque per artem €fatorum effectus referunt, quod totus in illis €nititur aeternis veluti compagibus orbis; €quae nisi perpetuis alterna sorte volantem €cursibus excipiant nectantque in vincula, bina €per latera atque imum templi summumque cacumen, €dissociata fluat resoluto machina mundo. €@@Sed diversa tamen vis est in cardine quoque, €et pro sorte loci variant atque ordine distant. €primus erit, summi qui regnat culmine caeli €et medium tenui partitur limite mundum; €quem capit excelsa sublimem Gloria sede @1 €(scilicet haec tutela decet fastigia summa), €quidquid ut emineat sibi vindicet et decus omne €asserat et varios tribuendo regnet honores. €hinc favor et species atque omnis gratia vulgi, €reddere iura foro, componere legibus orbem €foederibusque suis externas iungere gentes €et pro sorte sua cuiusque extollere nomen. €proximus, est ima quamquam statione locatus, €sustinet aeternis nixum radicibus orbem, €effectu minor in specie sed maior in usu. €fundamenta tenet rerum censusque gubernat, €quam rata sint fossis, scrutatur, vota metallis €atque ex occulto quantum contingere possit. €tertius, aequali terris in parte nitentem €qui tenet exortum, qua primum sidera surgunt, €unde dies redit et tempus describit in horas, €hinc inter Graias horoscopos editur urbes, €nec capit externum, proprio quia nomine gaudet. €hunc penes arbitrium vitae est, hic regula morum, €fortunamque dabit rebus, ducetque per artes, €qualiaque excipiant nascentis tempora prima, €quos capiant cultus, quali sint sede creati, €utcumque admixtis subscribent viribus astra. €ultimus, emenso qui condit sidera mundo €occasumque tenens summersum despicit orbem, €pertinet ad rerum summas finemque laborum, €coniugia atque epulas extremaque tempora vitae €otiaque et coetus hominum cultusque deorum. €@@Nec contentus eris percepto cardine quoque: €intervalla etiam memori sunt mente notanda @1 €per maius dimensa suas reddentia vires. þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ’‹†Ìquidquid ab exortu summum curvatur in orbem, €aetatem primam nascentisque asserit annos. €quod summo premitur devexum culmine mundi €donec ad occasus veniat, puerilibus annis €succedit teneramque regit sub sede iuventam. €quae pars occasus aufert imumque sub orbem €descendit, regit haec maturae tempora vitae €perpetua serie varioque exercita cursu. €at, qua perficitur cursus redeunte sub ortum, €tarda supinatum lassatis viribus arcum €ascendens, seros demum complectitur annos €labentemque diem vitae tremulamque senectam. €@@Omne quidem signum sub qualicumque figura €partibus inficitur mundi; locus imperat astris €et dotes noxamque facit; vertuntur in orbem €singula et accipiunt vires caeloque remittunt. €vincit enim natura loci legesque ministrat €finibus in propriis et praetereuntia cogit €esse sui moris, vario nunc ditia honore, €nunc sterilis poenam referentia sidera sedis. €quae super exortum est a summo tertia caelo, €infelix regio rebusque inimica futuris €et vitio fecunda nimis; nec sola, sed illi €par erit, adverso quae fulget sidere sedes €iuncta sub occasu. neu praestet, cardine mundi €utraque praetenta fertur deiecta ruina. €porta laboris erit: scandendum est atque cadendum. €nec melior super occasus contraque sub ortu €sors agitur mundi: praeceps haec, illa supina €pendens aut metuit vicino cardine finem €aut fraudata cadet. merito Typhonis habentur €horrendae sedes, quem Tellus saeva profudit, €cum bellum caelo peperit nec matre minores @1 €exstiterunt partus. sed fulmine rursus in alvum €compulsi, montesque super rediere cadentes, €cessit et in tumulum belli vitaeque Typhoeus. €ipsa tremit mater flagrantem monte sub Aetna. €at, quae fulgentis sequitur fastigia caeli €proxima, neve ipsi cedat, cui iungitur, astro €spe melior, palmamque petens victrixque priorum €altius insurgit: summae comes addita finis, €in peiusque manent cursus nec vota supersunt. €quocirca minime mirum, si proxima summo €atque eadem integrior Fortunae sorte dicatur €cui titulus Felix. censum sic proxima Graiae €nostra subit linguae vertitque a nomine nomen. €Iuppiter hac habitat: venerandam crede regenti. €huic in perversum similis deiecta sub orbe €imaque summersi contingens culmina mundi, €adversa quae parte nitet, defessa peracta €militia rursusque novo devota labori €cardinis et subitura iugum sortemque potentem €nondum sentit onus mundi, iam sperat honorem. €Daemonien memorant Grai, Romana per ora €quaeritur inversus titulus. sub corde sagaci €conde locum numenque loci nomenque potentis, €quae tibi posterius magnos revocentur ad usus. €hic momenta manent nostrae plerumque salutis €bellaque morborum caecis pugnantia telis, €viribus ambiguam geminis casusque deique €nunc huc nunc illuc sortem mutantis utraque. @1 €sed medium post astra diem curvataque primum €culmina nutantis summo de vertice mundi €aethra Phoebus alit; sub quo quae corpora nostra €concipiunt vitia et fortunam, ex viribus eius €decernunt. Deus ille locus sub nomine Graio €dicitur. huic adversa nitens, quae prima resurgit €sedibus ex imis iterumque reducit Olympum, €pars mundi fratrumque vices mortesque gubernat; €et dominam agnoscit Phoeben, fraterna videntem €regna per adversas caeli fulgentia partes €fataque damnosis imitantem finibus oris. €huic parti Dea nomen erit Romana per ora, €Graecia voce sua titulum designat eundem. €arce sed in caeli, qua summa acclivia finem €inveniunt, qua principium declivia sumunt, €culminaque insurgunt occasus inter et ortus €suspenduntque suo libratum examine mundum, €asserit hanc Cytherea sibi per sidera sedem €et velut in facie mundi sua collocat ora, €per quae humana regit. propria est haec reddita parti €vis, ut conubia et thalamos taedasque gubernet: €haec tutela decet Venerem, sua tela movere. €nomen erit Fortuna loco, quod percipe mente, €ut brevia in longo compendia carmine praestem. €at, qua subsidit converso cardine mundus €fundamenta tenens, aversum et suspicit orbem €ac media sub nocte iacet, Saturnus in illa €parte suas agitat vires, deiectus et ipse €imperio quondam mundi solioque deorum, €et pater in patrios exercet numina casus @1 Œ‡§áfortunamque senum. @8 Œ‡©âtitulus, quem Graecia fecit, ‹‡ªDaemonium signat dignas pro nomine vires. €nunc age surgentem primo de cardine mundum €respice, qua solitos nascentia signa recursus €incipiunt, viridis gelidis et Phoebus ab undis €enatat et fulvo paulatim accenditur igni Œ‡©áasperum iter temptans, @8 Œ‡±âAries qua ducit Olympum. ‹‡¯haec tua templa ferunt, Maia Cyllenie nate, €pro facie signata nota, quod nomen et ipsi Œ‡±áauctores tibi dant. @8 Œ‡§âuna est tutela duorum: ‹‡¨[nascentum atque patrum. quae tali condita parte est] ‹‡²in qua fortunam natorum condidit omnem €natura, ex illa suspendit vota parentum. €unus in occasu locus est super. ille ruentem €praecipitat mundum terris et sidera mergit, €tergaque prospectat Phoebi, qui viderat ora; €ne mirere, nigri si Ditis ianua fertur €et finem vitae retinet[2que repagula mortis.]2 €hic etiam ipse dies moritur, tellusque per orbem €surripit et noctis captum sub carcere claudit. €nec non et fidei tutelam vindicat ipsi €pectoris et pondus. tanta est in sede potestas €quae vocat et condit Phoebum recipitque refertque, €consummatque diem. tali sub sorte notandae €templorum tibi sunt vires: quae pervolat omnis €astrorum series ducitque et commodat illis €ipsa suas leges, stellaeque ex ordine certo, €ut natura sinit, lustrant, variasque locorum €efficiunt vires, utcumque aliena capessunt €regna et in externis subsidunt hospita castris. @1 €haec mihi sub certa stellarum parte canentur; €nunc satis est caeli partes titulosque notasse €effectusque loci per se cuiusque deosque. €[cui parti nomen posuit, qui condidit artem, €octotropos; per quod stellae diversa volantes €quos reddant motus, proprio venit ordine rerum] ôÿ@@@@{1LIBER TERTIVS}1 In nova surgentem maioraque viribus ausum €nec per inaccessos metuentem vadere saltus €ducite, Pierides. vestros extendere fines €conor et ignotos in carmina ducere census. €non ego in excidium caeli nascentia bella, €fulminis et flammis partus in matre sepultos, €non coniuratos reges Troiaque cadente €Hectora venalem cineri Priamumque ferentem, €Colchida nec referam vendentem regna parentis €et lacerum fratrem stupro, segetesque virorum €taurorumque trucis flammas vigilemque draconem €et reduces annos auroque incendia facta €et male conceptos partus peiusque necatos; €non annosa canam Messenes bella nocentis, €septenosve duces ereptaque fulmine flammis €moenia Thebarum et victam quia vicerat urbem, €germanosve patris referam matrisque nepotes, €natorumve epulas conversaque sidera retro €ereptumque diem, nec Persica bella profundo €indicta et magna pontum sub classe latentem €immissumque fretum terris, iter aequoris undis; €non regis magni spatio maiore canenda €quam sunt acta loquar. Romanae gentis origo, @1 €quotque duces urbis tot bella atque otia, et omnis €in populi unius leges ut cesserit orbis, €differtur. facile est ventis dare vela secundis €fecundumque solum varias agitare per artes €auroque atque ebori decus addere, cum rudis ipsa €materies niteat. speciosis condere rebus €carmina vulgatum est, opus et componere simplex. €at mihi per numeros ignotaque nomina rerum €temporaque et varios casus momentaque mundi €signorumque vices partesque in partibus ipsis €luctandum est. quae nosse nimis, quid, dicere quantum est? €carmine quid proprio? pedibus quid iungere certis? €huc ades, o quicumque meis advertere coeptis €aurem oculosque potes, veras et percipe voces. €impendas animum; nec dulcia carmina quaeras: €ornari res ipsa negat contenta doceri. €et, siqua externa referentur nomina lingua, €hoc operis, non vatis erit: non omnia flecti €possunt, et propria melius sub voce notantur. €@@Nunc age subtili rem summam perspice cura, €quae tibi praecipuos usus monstrata ministret €et certas det in arte vias ad fata videnda, €si bene constiterit vigilanti condita sensu. €principium rerum et custos natura latentum €(cum tantas strueret moles per moenia mundi €et circum fusis orbem concluderet astris €undique pendentem in medium, diversaque membra þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ“ˆ³ordinibus certis sociaret corpus in unum, €aeraque et terras flammamque undamque natantem €mutua in alternum praebere alimenta iuberet, €ut tot pugnantis regeret concordia causas €staretque alterno religatus foedere mundus), €exceptum a summa nequid ratione maneret €et quod erat mundi mundo regeretur ab ipso, €fata quoque et vitas hominum suspendit ab astris, €quae summas operum partes, quae lucis honorem, @1 €quae famam assererent, quae numquam fessa volarent. €quae, quasi, per mediam, mundi praecordia, partem €disposita, obtineant, Phoebum lunamque vagasque €evincunt stellas nec non vincuntur et ipsa, €his regimen natura dedit, propriasque sacravit €unicuique vices sanxitque per omnia summam, €undique uti fati ratio traheretur in unum. €nam, quodcumque genus rerum, quotcumque labores €quaeque opera atque artes, quicumque per omnia casus €humana in vita poterant contingere, sorte €complexa est, tot et in partes, quot et astra locarat, €disposuit, certasque vices, sua munera cuique €attribuit, totumque hominis per sidera censum €ordine sub certo duxit, pars semper ut eidem €confinis parti vicinis staret in astris. €horum operum sortes ad singula signa locavit, €non ut in aeterna caeli statione manerent €et cunctos hominum pariter traherentur in ortus €ex isdem repetita locis, sed tempore sedes €nascentum acciperent proprias signisque migrarent €atque alias [2alii]2 sors quaeque accederet astro, €ut caperet genitura novam per sidera formam €nec tamen incerto confunderet omnia motu. €sed, cum pars operum quae prima condita sorte est €accepit propriam nascentis tempore sedem, €cetera succedunt signisque sequentibus haerent. €ordo ducem sequitur donec venit orbis in orbem. €has autem facies rerum per signa locatas, €in quibus omnis erit fortunae condita summa, €ut cursu stellae septem laeduntve iuvantve €cardinibusve movet divina potentia mundum, €sic felix aut triste venit per singula fatum, €talis et illius sors est speranda negoti. @1 €haec mihi sollemni sunt ordine cuncta canenda €et titulis signanda suis rerumque figuris, €ut pateat positura operum nomenque genusque. €@@Fortunae sors prima data est. hoc illa per artem €censetur titulo, quia proxima continet in se €fundamenta domus domuique haerentia cuncta: €qui modus in servis, qui sit concessus in arvis €quamque datum magnas operum componere moles, €ut vaga fulgentis concordant sidera caeli. €post hinc militiae locus est, qua quidquid in armis €quodque peregrinas inter versantibus urbes €accidere assuevit titulo comprenditur uno. €tertia ad urbanos statio est numeranda labores €(hoc quoque militiae genus est, civilibus actis €compositum) fideique tenet parentia vincla; €format amicitias et saepe cadentia frustra €officia, et cultus contingant praemia quanta €edocet, appositis cum mundus consonat astris. €iudiciorum opus in quarto natura locavit €fortunamque fori: fundentem verba patronum €pendentemque reum lingua labrisque loquentis €impositum, et populo nudantem condita iura €atque expensa sua solventem iurgia fronte, €cum iudex veri nihil amplius advocat ipso. €quidquid propositas inter facundia leges €efficit, hoc totum partem concessit in unam €atque, utcumque regunt dominantia sidera, paret. €quintus coniugio gradus est per signa dicatus €et socios tenet, et committens hospita iura €iungitur et similis coniungens foedus amicos. €in sexta dives numeratur copia sede €atque adiuncta salus rerum, quarum altera quanti €contingant usus monet, altera quam diuturni, €sidera ut inclinant vires et templa gubernant. @1 €septima censetur saevis horrenda periclis, €si male subscribunt stellae per signa locatae. €nobilitas tenet octavam, qua constat honoris €condicio et famae modus et genus et specioso €gratia praetexto. nonus locus occupat omnem €natorum sortem dubiam patriosque timores €omniaque infantum mixta nutricia turba. €huic vicinus erit, vitae qui continet actum, €in quo sortimur mores, et qualibus omnis €formetur domus exemplis, quamque ordine certo €ad sua compositi discedant munera servi. €praecipua undecima pars est in sorte locata, €quae summam nostri semper viresque gubernat, €quaque valetudo constat, nunc libera morbis, €nunc oppressa, movent ut mundum sidera cumque. €non alia est sedes, tempusve genusve medendi €quae sibi deposcat vel cuius tempore praestet €auxilium et vitae sucos miscere salubris. €ultimus et totam concludens ordine summam €rebus apiscendis labor est, qui continet omnis €votorum effectus, et, quae sibi quisque suisque €proponit studia atque artes, haec irrita ne sint. €seu ferat officium nutus blanditus in omnis, €aspera sive foro per litem iurgia temptet, €fortunamve petat pelago ventisque sequatur, €seu Cererem plena vincentem credita messe €aut repetat Bacchum per pinguia musta fluentem, €hac in parte dies atque hac momenta dabuntur, €si bene convenient stellae per signa sequentes; €quarum ego posterius vires in utrumque valentis €ordine sub serto reddam, cum pandere earum @1 €incipiam effectus. nunc, ne permixta legentem €confundant, nudis satis est insistere membris. €@@Et, quoniam certo digestos orbe labores €nominaque in numerum viresque exegimus omnis €(athla vocant Grai, quae cuncta negotia rerum €in genera et partes bis sex divisa coercent), €nunc, quibus accedant signis quandoque, canendum est. €perpetuas neque enim sedes eademve per omnis €sidera nascentis retinent, sed tempore mutant, €nunc huc nunc illuc signorum mota per orbem, €incolumis tamen ut maneat qui conditus ordo est. €ergo age, ne falsa variet genitura figura, €si sua quemque voles revocare ad signa laborem, €Fortunae conquire locum per sidera cuncta, €quae primum est aerumnosis pars dicta sub athlis. €qui tibi cum fuerit certa ratione repertus, €cetera praedicto subeuntibus ordine signis €coniunges, teneant proprias ut singula sedes. €et, ne forte vagus Fortunae quaerere sedem €incipias, duplici certam ratione capesse. €cum tibi, nascentis percepto tempore, forma €constiterit caeli, stellis ad signa locatis, €transverso Phoebus si cardine celsior ibit €qui tenet exortum vel qui demergit in undas, €per tempus licet affirmes natum esse diei. €at, si subiectis senis fulgebit in astris €inferior dextra laevaque tenentibus orbem €cardinibus, noctis fuerit per tempora natus. €haec tibi cum fuerint certo discrimine nota, €tunc, si forte dies nascentem exceperit alma, €a sole ad lunam numerabis in ordine partes €signorum, ortivo totidem de cardine duces, @1 €quem bene partitis memorant horoscopon astris. €in quodcumque igitur numerus pervenerit astrum €hoc da Fortunae. iunges tum cetera signis €athla suis, certo subeuntibus ordine cunctis. €at, cum obducta nigris nox orbem texerit alis, €siquis erit qui tum materna excesserit alvo, €verte vias, sicut naturae vertitur ordo. €consule tum Phoeben imitantem lumina fratris €semper et in proprio regnantem tempore noctis; €quotque ab ea Phoebus partes et signa recedit €tot numerare iubet fulgens horoscopos a se. €hunc Fortuna locum teneat subeuntibus athlis, €ordine naturae sicut sunt cuncta locata. €@@Forsitan et quaeras, agili rem corde notandam, €qua ratione queas, natalis tempore, nati €exprimere immerso surgentem horoscopon orbe. €quod nisi subtili visum ratione tenetur, €fundamenta ruunt artis nec consonat ordo; €cardinibus quoniam falsis, qui cuncta gubernant, €mentitur faciem mundus nec constat origo €flexaque momento variantur sidera templi. €sed, quanta effectu, res est tam plena laboris €cursibus aeternis mundum per signa volantem, €ut totum lustret curvatis arcubus orbem, €exprimere et vultus eius componere certos €ac tantae molis minimum deprendere punctum: €quae pars exortum vel quae fastigia mundi ŒØá[2obtineat summi demersosve aequoris undis]2 ‹Ùauferat occasus aut imo sederit orbe. €@@Nec me vulgatae rationis praeterit ordo, €quae binas tribuit signis surgentibus horas €et paribus spatiis aequalia digerit astra, €ut parte ex illa, qua Phoebi coeperit orbis, €discedat numerus summamque accommodet astris, €donec perveniat nascentis tempus ad ipsum, €atque, ubi substiterit, signum dicatur oriri. @1 €sed iacet obliquo signorum circulus orbe, €atque alia inflexis oriuntur sidera membris, þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ“‹ãast illis magis est rectus surgentibus ordo, €ut propius nodis aliquod vel longius astrum est. €vix finit luces Cancer, vix bruma reducit, €quam brevis ille iacet, tam longus circulus hic est; €Libra Ariesque parem reddunt noctemque diemque. €sic media extremis pugnant extremaque summis. €nec nocturna minus variant quam tempora lucis, €sed tantum adversis idem stat mensibus ordo. €in tam dissimili spatio variisque dierum €umbrarumque modis quis credere possit in auras €omnia signa pari mundi sub lege meare? €adde quod incerta est horae mensura neque ullam €altera par sequitur, sed, sicut summa dierum €vertitur, et partes surgunt rursusque recedunt; €cum tamen, in quocumque dies deducitur astro, €sex habeat supra terras, sex signa sub illis. €quo fit ut in binas non possint omnia nasci, €cum spatium non sit sibi par pugnantibus horis, €si modo bis senae servantur luce sub omni, €quem numerum debet ratio sed non capit usus. €@@Nec tibi constabunt aliter vestigia veri, €ni, lucem noctemque paris dimensus in horas, €in quantum vario pateant sub tempore noris, €regulaque exacta primum formetur in hora €quae surgens sidensque diem perpendat et umbras. €haec erit, in Libra cum lucem vincere noctes €incipiunt vel cum medio concedere vere. €tunc etenim solum bis senas tempora in horas €aequa patent, medio quod currit Phoebus Olympo. €is cum per gelidas hiemes summotus in austros @1 €fulget in octava Capricorni parte biformis, €tunc angusta dies vernalis fertur in horas €dimidiam atque novem, sed nox oblita diei €bis septem apposita, numerus ne claudicet, hora €dimidia. sic in duodenas exit utrimque €et redit in solidum natura condita summa. €inde cadunt noctes surguntque in tempora luces, ‹‚Œnunc huc nunc illuc gradibus per sidera certis €impulsae, quorum ratio manifesta per artem €collecta est venietque suo per carmina textu, ‹‚ˆdonec ad ardentis pugnarunt sidera Cancri; €atque ibi conversis vicibus mutantur in horas €brumalis, noctemque dies lucemque tenebrae €hibernam referunt, alternaque tempora vincunt. ‹‚atque haec est illas demum mensura per oras €quas rigat aestivis gravidus torrentibus amnis €Nilus et erumpens imitatur sidera mundi €per septem fauces atque ora fugantia pontum. €@@Nunc age, quot stadiis et quanto tempore surgant €sidera, quotque cadant, animo cognosce sagaci, €ne magna in brevibus lateant compendia dictis. €nobile Lanigeri sidus, quod cuncta sequuntur, €dena quater stadia exoriens duplicataque ducit €cum cadit, atque horam surgens eiusque trientem €occupat, occiduus geminat. tum cetera signa €octonis crescunt stadiis orientia in orbem €et totidem amittunt gelidas vergentia in umbras. €hora novo crescit per singula signa quadrante €tertiaque e quinta pars parte inducitur eius. €haec sunt ad Librae sidus surgentibus astris €incrementa: pari momento damna trahuntur €cum subeunt orbem. rursusque a sidere Librae @1 €ordine mutato paribus per tempora versa €momentis redeunt. nam, per quot creverat astrum €Lanigeri stadia aut horas, tot Libra recedit; €occiduusque Aries spatium tempusque cadendi €quod tenet, in tantum Chelae consurgere perstant. €excipiunt vicibus se signa sequentia versis. €haec ubi constiterint vigilanti condita mente €iam facile est tibi, quod quandoque horoscopet astrum, €noscere, cum liceat certis surgentia signa €ducere temporibus propriasque ascribere in horas, €partibus ut ratio signo ducatur ab illo, €in quo Phoebus erit, quarum mihi reddita summa est. €@@Sed neque per terras omnis mensura dierum €umbrarumque eadem est, simili nec tempora summa €mutantur: modus est varius ratione sub una. €nam, qua Phrixei ducuntur vellera signi €Chelarumque fides iustaeque examina Librae, €omnia consurgunt binas ibi signa per horas, €quod medius recto praeciditur ordine mundus €aequalisque super transversum vertitur axem. €illic perpetua iunguntur pace diebus €obscurae noctes; aequo stat foedere tempus; €nec manifesta patet falsi fallacia mundi, €sed similis simili toto nox redditur aevo; €omnibus autumnus signis, ver omnibus unum, €una quod aequali lustratur linea Phoebo. €nec refert illic quo sol decurrat in astro, €litoreumne coquat Cancrum contrane feratur, €[sideribus mediis an quae sint quattuor inter] €quod, quamquam per tris signorum circulus arcus €obliquus iaceat, recto tamen ordine zonae @1 €consurgunt supra caput in terrasque feruntur €et paribus spatiis per singula lustra resurgunt, €ac bene diviso mundus latet orbe patetque. €at, simul ex illa terrarum parte recedas, €quidquid ad extremos temet provexerit axes €per convexa gradus gressum fastigia terrae, €quam tereti natura solo decircinat orbem €in tumidum et mediam mundo suspendit ab omni,_ €ergo ubi conscendes orbem scandensque rotundum €degrediere simul, fugiet pars altera terrae, €altera reddetur. sed, quantum inflexeris orbem, €tantum inclinabit caeli positura volantis, €et modo quae fuerant surgentia limite recto €sidera curvato ducentur in aethera tractu, €atque erit obliquo signorum balteus orbe €qui transversus erat, statio quando illius una est, €nostrae mutantur sedes. ergo ipsa moveri €tempora iam ratio cogit variosque referre €sub tali regione dies, cum sidera flexo €ordine conficiant cursus obliqua malignos, €longius atque aliis aliud propiusve recumbat. €pro spatio mora magna datur: quae proxima nobis €consurgunt, longos caeli visuntur in orbes; €ultima quae fulgent, celeris merguntur in umbras. €et, quanto ad gelidas propius quis venerit Arctos, €tam magis effugiunt oculos brumalia signa, €vixque ortis occasus erit. si longius inde €procedat, totis condentur singula membris €tricenasque trahent conexo tempore noctes €et totidem luces adiment. sic parva dierum @1 €efficitur mora et attritis consumitur horis €paulatimque perit, spatio fugientibus astris. €pluraque, per partes surrepto tempore, signa €quaerentur medio terrae celata tumore €abducentque simul Phoebum texentque tenebras, €mensibus ereptis donec sit debilis annus. €si vero natura sinat sub vertice caeli, €quem gelidus rigidis fulcit compagibus axis, €aeternas super ire nives orbemque rigentem €prona Lycaoniae spectantem membra puellae, €stantis erit caeli species, laterumque meatu €turbinis in morem recta vertigine curret. €inde tibi obliquo sex tantum signa patebunt €circuitu, nullos umquam fugientia visus €sed teretem acclini mundum comitantia spira. €hic erit una dies per senos undique menses €dimidiumque trahens contextis lucibus annum, €numquam erit occiduus quod tanto tempore Phoebus, €dum bis terna suis perlustrat cursibus astra, €sed circum volitans recto versabitur orbe. €at, simul e medio praeceps descenderit orbe €inferiora petens deiecto sidera curru €et dabit in pronum laxas effusus habenas, €per totidem menses iunget nox una tenebras €vertice sub caeli. nam quisquis spectat ab axe, €dimidium e toto mundi videt orbe rotundi, €pars latet inferior; neque enim circumvenit illum €recta acies, mediaque tenus distenditur alvo. €effugit ergo oculos summo spectantis ab orbe €dum sex summersis vectatur Phoebus in astris, @1 €abducitque simul luces tenebrasque relinquit €sideribus, donec totidem, quot mensibus actis €cesserat, inde redit geminasque ascendit ad Arctos. €hic locus in binas annum noctesque diesque €per duo partitae dirimit divortia terrae. €@@Et, quoniam quanto varientur tempora motu €et quibus e causis dictum est, nunc accipe, signa €quot surgant in quoque loco cedantque per horas, €partibus ut prendi possint orientia certis, €ne falsus dubia ratione horoscopos erret. €atque hoc in totum certa sub lege sequendum est, €singula quod nequeunt, per tot distantia motus, €temporibus numerisque suis exacta referri. €a me sumat iter positum, sibi quisque sequatur €perque suos tendat gressus, mihi debeat artem. €quacumque hoc parti terrarum quisque requiret, €deducat proprias noctemque diemque per horas €maxima sub Cancro minimis quae cingitur umbris; €et sextam summae, fuerit quae forte, diurnae €vicino tribuat post Cancri templa Leoni; €at quae nocturnis fuerit mensura tenebris €in totidem partes simili ratione secanda est, €ut, quantum una ferat, tantum tribuatur ad ortus €temporis averso nascenti sidere Tauro. þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ“‹ƒ”has inter quasque accipiet Nemeeius horas €quod discrimen erit, per tris id divide partes, €tertia ut accedat Geminis, qua tempora Tauri €vincant, atque eadem Cancro similisque Leoni, ‹ƒ›sed certa sub lege, prioris semper ut astri €incolumem servent summam crescantque novando. ‹ƒ˜sic erit ad summam ratio perducta priorem €quam modo divisis Nemeaeus duxerit horis. @1 €inde pari Virgo procedat temporis auctu. ‹ƒhis usque ad Chelas horarum partibus aucta €per totidem e Libra decrescent sidera partes. €et, quantis in utrumque moris tollentur ad ortus, €diversam in sortem tantis mergentur ad umbras. €haec erit horarum ratio ducenda per orbem Œƒ¡á[2signorum: nunc in noscenda pone laborem]2 ‹ƒ¢illa, quot stadiis oriantur quaeque cadantque. €quae [2quater et]2 cum ter centum vicenaque constent, €detrahitur summae tota pars, quota demitur usque €omnibus ex horis aestivae nomine noctis, €solstitium summo peragit cum Phoebus Olympo. €quodque his exsuperat demptis id ducito in aequas €sex partes, sextamque ardenti trade Leoni. €rursus qui steterit numerus sub nomine noctis €eius erit signo Tauri pars illa dicanda. €quodque, haec, exsuperat, pars cum superatur ab illa, €distinguitque duas medio discrimine summas, €tertia pars eius, numero super addita Tauri, €tradetur Geminis. simili tum cetera lucro €procedent numeros semper tutata priores €augebuntque novo vicinas munere summas, €donec perveniant ad iustae sidera Librae: €ex illa totidem per partes sic breviantur €Lanigeri ad fines; conversaque omnia lege €accipiunt perduntque paris cedentia sortes. €haec via monstrabit stadiorum ponere summas €et numerare suos ortus per sidera cuncta. €quod bene cum propriis simul acceptaveris horis, @1 €in nulla fallet regione horoscopos umquam, €cum poterunt certis numerari singula signa €temporibus parte ex illa quam Phoebus habebit. €@@Nunc, quibus hiberni momentis surgere menses €incipiant (neque enim paribus per sidera cuncta €procedunt gradibus, nivei dum vellera signi €contingant aequum luces cogentia et umbras €ferre iugum), magna est ratio breviterque docenda. €principio capienda tibi est mensura diei €quam minimam Capricornus agit, noctisque per horas €quam summam; quodque a iusto superaverit umbris, €perdiderint luces, eius pars tertia signo €tradenda est medio semper, qua sorte retenta €dimidio vincat primum, vincatur et ipsum €extremo: totum in partes ita digere tempus. €his opibus tria signa valent; sed summa prioris €ac medii numeri coniuncta sequentibus astris €cesserit, ut, senis fuerit si longior horis €brumali nox forte die, Capricornus in horam €dimidiam attollat luces, et Aquarius horam €ipse suam proprie ducat summaeque priori €adiungat, Pisces tantum sibi temporis ipsi €constituant, quantum accipiant de sorte prioris, €et tribus expletis horis noctemque diemque €Lanigero tradant aequandam tempore veris. €incipit a sexta tempus procedere parte €dividuum; triplicant vires haerentia signa €ultimaque acceptas duplicant. ita summa diebus ‹ƒÙredditur, aequatae solvuntur faenore noctes €rursus et incipiunt propria de sorte diebus ‹ƒÔcedere diversa labentia tempora lege. €namque Aries totidem deducit noctibus horas €quot prius abstulerant proprio sub nomine Pisces, €hora datur Tauro, cumuletque ut damna priora @1 €dimidiam adiungunt Gemini. sic ultima primis ‹ƒÛrespondent, pariterque, illis quae proxima fulgent, €et media aequatis censentur viribus astra. €[praecipuosque gerunt varianda ad tempora motus] €hac vice descendunt noctes a sidere brumae €tollunturque dies, annique invertitur orbis, €solstitium tardi dum fit sub sidere Cancri; €tumque diem brumae nox aequat, tempora noctis €longa dies, similique redit, quam creverat, actu. €@@Illa etiam poterit nascens via ducere ad astrum €quod quandoque vadis emissum redditur orbi. €nam quota sit lucis, si luce requiritur, hora €aspicies, atque hunc numerum revocabis in ipsum €multiplicans decies, adiectis insuper eidem €quinque tamen summis, quia qualicumque sub hora €ter quinas mundi se tollunt sidera partes. €hic ubi constiterit numerus, coniungere et illas, €quae superent Phoebo partes per signa, memento. €ex hac tricenas summa per sidera partes €distribues, primamque vicem, quo Phoebus in astro €fulserit, inde aliis, solem quaecumque sequentur. €tum quo subsistet numerus consumptus in astro €quave in parte suam summam nomenque relinquet €haec erit exoriens et pars et forma per ignes. Œƒñá* ‹ƒòcontineat partes. ubi summam feceris unam, €tricenas dabis ex illa per singula signa, @1 €donec deficiat numerus; quaque ille sub astri €parte cadet, credas illam cum corpore natam €esse hominis pariterque orbem vidisse per umbras. €sic erit ipse tibi rapidis quaerendus in astris €natalis mundi certoque horoscopos ortu, €ut, cum exacta fides steterit sub cardine primo, €fallere non possint summi fastigia caeli, €non celeres obitus, stent fundamenta sub imo, €[stent veri stellarum obitus verique subortus] €sideraque in proprias vires sortesque recedant. €@@Nunc sua reddentur generatim tempora signis, €quae divisa etiam proprios ducuntur in annos €et menses lucesque suas horasque dierum, €per quae praecipuas ostendunt singula vires. €primus erit signi, quo Sol effulserit, annus, €annua quod lustrans consumit tempora mundum; €proximus atque alii subeuntia signa sequuntur. €Luna dabit menses, peragit quod menstrua cursum. €tutelaeque suae primas horoscopos horas €asserit atque dies, traditque sequentibus astris. €sic annum mensesque suos natura diesque €atque ipsas voluit numerari signa per horas, €omnia ut omne foret divisum tempus in astra €perque alterna suos variaret sidera motus, €ut cuiusque vices ageret redeuntis in orbem. €idcirco tanta est rerum discordia in aevo €et subtexta malis bona sunt lacrimaeque sequuntur €vota nec inconstans servat fortuna tenorem; €usque adeo permixta fluit nec permanet usquam, €amisitque fidem variando cuncta per omnis. €non annis anni nec menses mensibus usquam @1 €conveniunt, seque ipsa dies alia usque requirit €horaque non ulli similis producitur horae, €tempora quod distant, propriis parentia signis, €per numeros omnis aevi divisa volantis, €talisque efficiunt vitas casusque animantum, €qualia sunt, quorum vicibus tum vertimur, astra. €@@Sunt quibus et caeli placeat nascentis ab orae €sidere, quem memorant horoscopon inventores, €parte quod ex illa describitur hora diebus, €omne genus rationis agi per tempora et astra €et capite ex uno menses annosque diesque €incipere atque horas tradique sequentibus astris; €et, quamquam socia nascantur origine cuncta, €diversas tamen esse vices, quod tardius illa, €haec citius peragant orbem. semel omnia ad astra €hora die, bis mense dies venit, unus in anno €mensis et exactis bis sex iam solibus annus. €difficile est in idem tempus concurrere cuncta, €unius ut signi pariter sit mensis et annus Œ„¥á[2atque dies atque hora simul: sibi discrepat ordo. €saepe fit ut, mitis tulerint qui sideris annum,]2 ‹„¦asperioris agant mensem; si mensis in astrum €laetius inciderit, signum sit triste diei; €si fortuna diem foveat, sit durior hora. €idcirco nihil in totum sibi credere fas est, €non annos signis, menses vertentibus annis, €mensibus aut luces, aut omnis lucibus horas, €quod nunc illa nimis properant, nunc illa morantur, €et modo dest aliis, modo adest, vicibusque recedit @1 €aut redit atque alio mutatur tempore tempus €interpellatum variata sorte dierum. €@@Et, quoniam docui, per singula tempora, vitae €quod quandoque genus veniat, cuiusque sit astri €quisque annus, cuius mensis, simul hora diesque, €altera nunc ratio, quae summam continet aevi, €reddenda est, quot quaeque annos dare signa ferantur. €quae tibi, cum finem vitae per sidera quaeris, €respicienda manet ratio numerisque notanda. €bis quinos annos Aries unumque triente €fraudatum dabit. appositis tu, Taure, duobus €vincis, sed totidem Geminorum vinceris astro, €tuque bis octonos, Cancer, binosque trientes, €bisque novem, Nemeaee, dabis bessemque sub illis. €Erigone geminatque decem geminatque trientem, €nec plures fuerint Librae quam Virginis anni. €Scorpios aequabit tribuentem dona Leonem. €Centauri fuerint eadem quae munera Cancri. þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ“‹„Àter quinos, Capricorne, dares, si quattuor essent €appositi menses. triplicabit Aquarius annos €quattuor et menses vitam producet in octo. €Piscibus est Aries et sorte et finibus haerens: €lustra decem tribuent solis cum mensibus octo. €@@Nec satis est annos signorum noscere certos, €ne lateat ratio finem quaerentibus aevi: €templa quoque et partes caeli sua munera norunt €et proprias tribuunt certo discrimine summas, €cum bene constiterit stellarum conditus ordo. €sed mihi templorum tantum nunc iura canentur; €mox veniet mixtura suis cum viribus omnis, €cum bene materies steterit percognita rerum €non interpositis turbatarum undique membris. €si bene constiterit primo sub cardine Luna, @1 €qua redit in terras mundus, nascensque tenebit €exortum, octo tenor decies ducetur in annos €si duo decedant. at, cum sub culmine summo €consistet, tribus hic numerus fraudabitur annis. €bis quadragenos occasus dives in actus €solis erat, numero nisi desset olympias una. €imaque tricenos bis fundamenta per annos €censentur bis sex adiectis messibus aevo. €quodque prius natum fuerit dextrumque trigonum €hoc sexagenos tribuit duplicatque quaternos. €quod fuerit laevum praelataque signa sequetur €tricenos annos duplicat, tris insuper addit. €quaeque super signum nascens a cardine primum €tertia sors manet et summo iam proxima caelo €haec ter vicenos geminat, tris abstrahit annos. €quaeque infra veniet spatio divisa sub aequo €per quinquagenas complet sua munera brumas. €quemque locum superat nascens horoscopos, ille €dena quater revocat vertentis tempora solis €accumulatque duos cursus iuvenemque relinquit. €at qui praecedit surgentis cardinis oram €vicenos ternosque dabit nascentibus annos €vix degustatam rapiens sub flore iuventam. €quod super occasus templum est ter dena remittit €annorum spatia et decimam tribus applicat auctis. €inferius puerum interimet, bis sexque peracti €immatura trahent natales corpora morti. €@@Sed tamen in primis memori sunt mente notanda €partibus adversis quae surgunt condita signa @1 €divisumque tenent aequo discrimine caelum; €quae tropica appellant, quod in illis quattuor anni €tempora vertuntur signis nodosque resolvunt €totumque emutant converso cardine mundum €inducuntque novas operum rerumque figuras. €@@Cancer ad aestivae fulget fastigia zonae €extenditque diem summum parvoque recessu €destruit et, quanto fraudavit tempore luces, €in tantum noctes auget: stat summa per omnis. €tum Cererem fragili properant destringere culmo, €Campus et in varias destringit membra palaestras, €et tepidas pelagus iactatum languet in undas. €tunc et bella fero tractantur Marte cruenta €nec Scythiam defendit hiems; Germania sicca €iam tellure fugit Nilusque tumescit in arva. €hic rerum status est, Cancri cum sidere Phoebus €solstitium facit et summo versatur Olympo. €@@Parte ex adversa brumam Capricornus inertem €per minimas cogit luces et maxima noctis €tempora, producitque diem tenebrasque resolvit, €inque vicem nunc damna regit, nunc tempora supplet. €tunc riget omnis ager, clausum mare, condita castra, €nec tolerant medias hiemes sudantia saxa, €statque uno natura loco paulumque quiescit. €@@Proxima in effectum et similis referentia motus €esse ferunt luces aequantia signa tenebris. €namque Aries Phoebum repetentem sidera Cancri €inter principium reditus finemque coercet €tempora diviso iungens concordia mundo, €convertitque vices victumque a sidere Librae €exsuperare diem iubet et succumbere noctes, €aestivi donec veniant ad sidera Cancri. @1 €tum primum miti pelagus consternitur unda €et varios audet flores emittere tellus; €tum pecudum volucrumque genus per pabula laeta €in Venerem partumque ruit, totumque canora €voce nemus loquitur frondemque virescit in omnem. €viribus in tantum signi natura movetur. €@@Huic ex adverso simili cum sorte refulget €Libra diem noctemque pari cum foedere ducens, €tantum quod victas usque ad se vincere noctes €ex ipsa iubet, ad brumae dum tempora surgant. €tum Liber gravida descendit plenus ab ulmo €pinguiaque impressis despumant musta racemis; €mandant et sulcis Cererem, dum terra tepore €autumni resoluta patet, dum semina ducit. €@@Quattuor haec et in arte valent, ut tempora vertunt €sic hos aut illos rerum flectentia casus €nec quicquam in prima patientia sede manere. €sed non per totas aequa est versura figuras, €annua nec plenis flectuntur tempora signis. €una dies sub utroque aequat sibi tempore noctem, €dum Libra atque Aries autumnum verque figurant; €una dies toto Cancri longissima signo, €cui nox aequalis Capricorni sidere fertur: €cetera nunc urgent vicibus, nunc tempora cedunt. €una ergo in tropicis pars est cernenda figuris, €quae moveat mundum, quae rerum tempora mutet, €facta novet, consulta alios declinet in usus, €omnia in aversum flectat contraque revolvat. €has quidam vires octava in parte reponunt; €sunt quibus esse placet decimae; nec defuit auctor €qui primae momenta daret frenosque dierum. @1 ôÿ@@@@{1LIBER QVARTVS}1 Quid tam sollicitis vitam consumimus annis €torquemurque metu caecaque cupidine rerum €aeternisque senes curis, dum quaerimus, aevum €perdimus et nullo votorum fine beati €victuros agimus semper nec vivimus umquam, €pauperiorque bonis quisque est, quia plura requirit €nec quod habet numerat, tantum quod non habet optat, €cumque sibi parvos usus natura reposcat €materiam struimus magnae per vota ruinae €luxuriamque lucris emimus luxuque rapinas, €et summum census pretium est effundere censum? €solvite, mortales, animos curasque levate €totque supervacuis vitam deplete querellis. €fata regunt orbem, certa stant omnia lege €longaque per certos signantur tempora casus. €nascentes morimur, finisque ab origine pendet. €hinc et opes et regna fluunt et, saepius orta, €paupertas, artesque datae moresque creatis €et vitia et laudes, damna et compendia rerum. €nemo carere dato poterit nec habere negatum €fortunamve suis invitam prendere votis €aut fugere instantem: sors est sua cuique ferenda. €an, nisi fata darent leges vitaeque necisque, €fugissent ignes Aenean, Troia sub uno €non eversa viro fatis vicisset in ipsis? €aut lupa proiectos nutrisset Martia fratres, €Roma casis enata foret, pecudumque magistri €in Capitolinos duxissent fulmina montes, €includive sua potuisset Iuppiter arce, €captus et [2a]2 captis orbis foret: igne sepulto €vulneribus victor repetisset Mucius urbem, @1 €solus et oppositis clausisset Horatius armis €pontem urbemque simul, rupisset foedera virgo, €tresque sub unius fratres virtute iacerent? €nulla acies tantum vicit: pendebat ab uno €Roma viro regnumque orbis sortita iacebat. €quid referam Cannas admotaque moenibus arma ‰¦áVarronemque fuga magnum @8 ‰§âFabiumque morando ‰§ápostque tuos, Trasimenne, lacus, @8 ‰¦âcum vincere posset, ˆ¨accepisse iugum victae Carthaginis arces, €seque ratum Hannibalem nostris cecidisse catenis €exitium generis furtiva morte luisse? €adde etiam Latias acies Romamque suismet €pugnantem membris, adice et civilia bella €et Cimbrum in Mario Mariumque in carcere victum. €quod, consul totiens, exul, quod [2de]2 exule consul €adiacuit Libycis compar iactura ruinis €eque crepidinibus cepit Carthaginis urbem, €hoc, nisi fata darent, numquam fortuna tulisset. €quis te Niliaco periturum litore, Magne, €post victas Mithridatis opes pelagusque receptum €et tris emenso meritos ex orbe triumphos, €cum te iam posses alium componere Magnum, €crederet, ut corpus sepeliret naufragus ignis €eiectaeque rogum facerent fragmenta carinae? €quis tantum mutare potest sine numine fati? €ille etiam caelo genitus caeloque receptus, €cum bene compositis victor civilibus armis €iura togae regeret, totiens praedicta cavere @1 €vulnera non potuit: toto spectante senatu, €indicium dextra retinens nomenque, cruore €delevit proprio, possent ut vincere fata. €quid numerem eversas urbes regumque ruinas, €inque rogo Croesum Priamique in litore truncum, €cui nec Troia rogus? quid Xerxen, maius et ipso €naufragium pelago? quid capto sanguine regem €Romanis positum, raptosque ex ignibus ignes €cedentemque viro flammam quae templa ferebat? €quot subitae veniunt validorum in corpora mortes þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ”ˆÆseque ipsae rursus fugiunt errantque per ignes! €ex ipsis quidam elati rediere sepulcris, €atque his vita duplex, illis vix contigit una. €ecce levis perimit morbus graviorque remittit; €succumbunt artes, rationis vincitur usus, €cura nocet, cessare iuvat, mora saepe malorum €dat pausas; laeduntque cibi parcuntque venena. €degenerant nati patribus vincuntque parentes €ingeniumque suum retinent; transitque per illum, €ex illo fortuna venit. furit alter amore €et pontum tranare potest et vertere Troiam, €alterius frons est scribendis legibus apta. €ecce patrem nati perimunt natosque parentes €mutuaque armati coeunt in vulnera fratres. €non hominum hoc bellum est; coguntur tanta moveri €inque suas ferri poenas lacerandaque membra. €quod Decios non omne tulit, non omne Camillos €tempus et invicta devictum mente Catonem, €materies in rem superat sed lege repugnat. €et neque paupertas breviores excipit annos €nec sunt immensis opibus venalia fata, €sed rapit ex tecto funus Fortuna superbo €indicitque rogum summis statuitque sepulcrum. @1 €quantum est hoc regnum, quod regibus imperat ipsis! €quin etiam infelix virtus et noxia felix, €et male consultis pretium est, prudentia fallit; €nec Fortuna probat causas, sequiturque merentis, €sed vaga per cunctos nullo discrimine fertur. €scilicet est aliud, quod nos cogatque regatque, €maius, et in proprias ducat mortalia leges €attribuatque suos ex se nascentibus annos €fortunaeque vices. permiscet saepe ferarum €corpora cum membris hominum: non seminis ille €partus erit; quid enim nobis commune ferisque, €quisve in portenti noxam peccarit adulter? €astra novant formas caelumque interserit ora. €denique, si non est, fati cur traditur ordo, €cunctaque temporibus certis ventura canuntur? €nec tamen haec ratio facinus defendere pergit €virtutemve suis fraudare in praemia donis. €nam neque mortiferas quisquam minus oderit herbas €quod non arbitrio veniunt sed semine certo, €gratia nec levior tribuetur dulcibus escis €quod natura dedit fruges, non ulla voluntas. €sic hominum meritis tanto sit gloria maior €quod caelo laudem debent, rursusque nocentis €oderimus magis in culpam poenasque creatos. €nec refert scelus unde cadat, scelus esse fatendum. €hoc quoque fatale est, sic ipsum expendere fatum. €[quod quoniam docui, superest nunc ordine certo €caelestis fabricare gradus, qui ducere flexo €tramite pendentem valeant ad sidera vatem] €@@Nunc tibi signorum mores summumque colorem €et studia et varias artes ex ordine reddam. €@@Dives fecundis Aries in vellera lanis €exutusque novis rursum spem semper habebit, €naufragiumque inter subitum censusque beatos @1 €crescendo cadet et votis in damna feretur, €in vulgumque dabit fructus et mille per artes €vellera diversos ex se parientia quaestus: €nunc glomerare rudis nunc rursus solvere lanas, €nunc tenuare levi filo nunc ducere telas, €nunc emere et varias in quaestum vendere vestes, €quis sine non poterant ullae subsistere gentes €vel sine luxuria. tantum est opus, ipsa suismet €asseruit Pallas manibus dignumque putavit, €seque in Arachnaeo magnam putat esse triumpho. €haec studia et similis dicet nascentibus artes, €et dubia in trepido praecordia pectore finget €seque sua semper cupientia vendere laude. €@@Taurus simplicibus dotabit rura colonis €pacatisque labor veniet; nec praemia laudis €sed terrae tribuet partus. summittit in astris €colla iugumque suis poscit cervicibus ipse. €ille suis Phoebi portat cum cornibus orbem €militiam indicit terris et segnia rura €in veteres revocat cultus, dux ipse laboris, €nec iacet in sulcis solvitque in pulvere pectus. €Serranos Curiosque tulit fascesque per arva €tradidit, eque suo dictator venit aratro. €laudis amor tacitae; mentes et corpora tarda €mole valent, habitatque puer sub fronte Cupido. €@@Mollius e Geminis studium est et mitior aetas €per varios cantus modulataque vocibus ora €et gracilis calamos et nervis insita verba €ingenitumque sonum: labor est etiam ipse voluptas. €arma procul lituosque volunt tristemque senectam, €otia et aeternam peragunt in amore iuventam. €inveniunt et in astra vias numerisque modisque @1 €consummant orbem postque ipsos sidera linquunt: €natura ingenio minor est perque omnia servit. €in tot fecundi Gemini commenta feruntur. €@@Cancer ad ardentem fulgens in cardine metam, €quam Phoebus summis revocatus cursibus ambit, €articulum mundi retinet lucesque reflectit. €ille tenax animi nullosque effusus in usus €attribuit varios quaestus artemque lucrorum: €merce peregrina fortunam ferre per urbes €et gravia annonae speculantem incendia ventis €credere opes orbisque orbi bona vendere posse €totque per ignotas commercia iungere terras €atque alio sub sole novas exquirere praedas €et rerum pretio subitos componere census. €ignava et, celeris optando sortibus annos, €dulcibus usuris aequo Iove tempora vendit. €ingenium sollers suaque in compendia pugnax. €@@Quis dubitet, vasti quae sit natura Leonis €quasque suo dictet signo nascentibus artes? €ille novas semper pugnas, nova bella ferarum €apparat, et spolio vivit pecorumque rapinis; €hos habet hoc studium, postes ornare superbos €pellibus et captas domibus praefigere praedas €et pacare metu silvas et vivere rapto. €sunt quorum similis animos nec moenia frenent, €sed pecudum mandris media grassentur in urbe €et laceros artus suspendant fronte tabernae €luxuriaeque parent caedem mortesque lucrentur. €ingenium ad subitas iras facilisque recessus €aequale et puro sententia pectore simplex. €@@At quibus Erigone dixit nascentibus aevum ‹¿ad studium ducet mores et pectora doctis @1 €artibus instituet, nec tam compendia census €quam causas viresque dabit perquirere rerum. €illa decus linguae faciet regnumque loquendi €atque oculos mentis, qui possint cernere cuncta €quamvis occultis naturae condita causis. €hinc et scriptor erit velox, cui littera verbum est €quique notis linguam superet cursimque loquentis €excipiat longas nova per compendia voces. €in vitio bona sunt: teneros pudor impedit annos, €magnaque naturae cohibendo munera frenat ‹¾ora magisterio nodisque coercita Virgo. ‹Ênec fecundus erit (quid mirum in virgine?) partus. €@@Librantes noctem Chelae cum tempore lucis €per nova maturi post annum munera Bacchi €mensurae tribuent usus ac pondera rerum €et Palamedeis certantem viribus ortum, €qui primus numeros rebus, qui nomina summis €imposuit certumque modum propriasque figuras. €hic etiam legum tabulas et condita iura €noverit atque notis levibus pendentia verba, €et licitum sciet, et vetitum quae poena sequatur, €perpetuus populi privato in limine praetor. €non alio potius genitus sit Servius astro, €qui leges proprias posuit, cum iura retexit. €denique, in ambiguo fuerit quodcumque locatum €et rectoris egens, diriment examina Librae. €@@Scorpios armata violenta cuspide cauda, €qua, sua cum Phoebi currum per sidera ducit, €rimatur terras et sulcis semina miscet, €in bellum ardentis animos et Martia castra €efficit et multo gaudentem sanguine mentem €nec praeda quam caede magis. quin ipsa sub armis @1 €pax agitur: capiunt saltus silvasque peragrant, €nunc hominum, nunc bella gerunt violenta ferarum, €nunc caput in mortem vendunt et funus harenae, €atque hostem sibi quisque parat, cum bella quiescunt. €sunt quibus et simulacra placent et ludus in armis €(tantus amor pugnae), discuntque per otia bellum €et quodcumque pari studium producitur arte. €@@At, quibus in bifero Centauri corpore sors est €nascendi concessa, libet subiungere currus, €ardentis et equos ad mollia ducere frena €et totis armenta sequi pascentia campis, €quadrupedum omne genus positis domitare magistris, €exorare tigres rabiemque auferre leoni €cumque elephante loqui tantamque aptare loquendo €artibus humanis varia ad spectacula molem. €quippe ferae mixtum est hominis per sidera corpus €impositumque manet, quocirca regnat in illas. €quodque intenta gerit curvato spicula cornu, €et nervos tribuit membris et acumina cordi €et celeris motus nec delassabile pectus. €@@Vesta tuos, Capricorne, fovet penetralibus ignes: €hinc artes studiumque trahis. nam quidquid in usus €ignis eget poscitque novas ad munera flammas þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ”‹ösub te censendum est. scrutari caeca metalla, €depositas et opes terrarum exurere venis, €materiamque manu certa duplicare erit a te, €quidquid et argento fabricetur, quidquid et auro. €quod ferrum calidi solvant atque aera camini €consummentque foci Cererem, tua munera surgent. €addis et in vestes studium mercemque fugantem €frigora, brumalem servans per saecula sortem, €qua retrahis ductas summa ad fastigia noctes €nascentemque facis revocatis lucibus annum. @1 €hinc et mobilitas rerum, mutataque saepe Œ‚ámens natat; et @8 Œ‚‚âVeneri mixto cum crimine servit Œ‚‚ápars prior, at @8 Œ‚âmelior iuncto sub pisce senecta est. ‹‚ƒ@@Ille quoque, inflexa fontem qui proicit urna, €cognatas tribuit iuvenalis Aquarius artes: €cernere sub terris undas, inducere terris, €ipsaque conversis aspergere fluctibus astra €litoribusque novis per luxum illudere ponto €et varios fabricare lacus et flumina ficta €et peregrinantis domibus suspendere rivos. €mille sub hoc habitant artes, quas temperat unda. €quippe etiam mundi faciem sedesque movebit €sidereas caelumque novum versabit in orbem. Œ‚Œá[2tempore non ullo subolem taedebit Aquari,]2 ‹‚quae per aquas veniunt, operum, fontesque sequuntur. €mite genus dulcesque fluunt a sidere partus, €pectora nec sordent; faciles in damna feruntur; €nec dest nec superest census. sic profluit urna. €@@Ultima quos gemini producunt sidera Pisces, €his erit in pontum studium, vitamque profundo €credent et puppes aut puppibus arma parabunt, €quidquid et in proprios pelagus desiderat usus. €innumerae veniunt artes: vix nomina rebus €sufficiunt, tot sunt parvae quoque membra carinae. €adde gubernandi studium, quod venit in astra €et pontum caelo vincit. bene noverit orbem €fluminaque et portus, mundum ventosque, necesse est €iamque huc atque illuc agilem convertere clavum €et frenare ratem fluctusque effundere rector, €iam remis agere et lentas inflectere tonsas. @1 €quin placidum ductis everrere retibus aequor €litoribusque suis populos exponere captos €aut uncos celare cibis aut carcere fraudem, €navalis etiam pugnas, pendentia bella, €attribuunt pelagique infectos sanguine fluctus. €fecundum genus est natis et amica voluntas €et celeres motus mutataque cuncta per aevum. €@@Hos tribuunt mores atque has nascentibus artes €bis sex materia propria pollentia signa. €@@Sed nihil in semet totum valet: omnia vires €cum certis sociant signis sub partibus aequis €et velut hospitio mundi commercia iungunt €conceduntque suas partes retinentibus astris. €quam partem Graiae dixere decanica gentes. €a numero nomen positum est, quod partibus astra €condita tricenis triplici sub sorte feruntur €et tribuunt denas in se coeuntibus astris €inque vicem ternis habitantur sidera signis. €sic altis natura manet consaepta tenebris €et verum in caeco est multaque ambagine rerum; €nec brevis est usus nec amat compendia caelum, €verum aliis alia opposita est et fallit imago €mentiturque suas vires et munera celat. €quae tibi non oculis, alta sed mente fuganda est €caligo, penitusque deus, non fronte, notandus. €@@Nunc quae sint coniuncta quibus quove ordine reddam, €ne lateant aliae vires aliena per astra. €namque Aries primam partem sibi vindicat ipsi, €altera sors Tauro, Geminis pars tertia cedit. €sidera sic inter divisum dicitur astrum €totque dabit vires dominos quotcumque recepit. @1 €diversa in Tauro ratio est, nec parte sub ulla €censetur: Cancro primam mediamque Leoni, €extremam Erigonae tribuit. natura per astrum €stat tamen et proprias miscet per singula vires. €Libra decem partes Geminorum prima capessit, €Scorpios adiunctas; Centauri tertia pars est, €nec quicquam numero discernitur, ordine cedit. €Cancer in adversum Capricorni derigit astrum €bis quinas primum partes, dignatus in illo €temporis articulo sub quo censetur et ipse, €quod facit aequalis luces brumalibus umbris €cognatamque gerit diverso in cardine legem; €alterius partis perfundit Aquarius ignes, €quem subeunt Pisces extremo sidere Cancri. €at Leo consortis meminit sub lege trigoni €Lanigerumque ducem recipit Taurumque quadrato €coniunctum sibi; sub Geminis pars tertia fertur: €hos quoque contingit per senos linea flexus. €praecipuum Erigone Cancro concedit honorem €cui primam tribuit partem; vicina relicta est €vicino, Nemeaee, tibi; pars ipsius una est €quae fastidito concessa est iure potiri. €sed Libra exemplo gaudet, pariterque regentem €noctes atque dies diverso in tempore secum €Lanigerum sequitur: veris iuga temperat ille, €haec autumnalis componit lucibus umbras: €nulli concedit primam, traditque sequenti €vicinam partem; Centauri tertia summa est. €Scorpios in prima Capricornum parte locavit, €alterius dominum fecit cui nomen ab undis, €extremas voluit partes sub Piscibus esse. €at qui contento minitatur spicula nervo @1 €Lanigero primas tradit sub iure trigoni €et medias Tauro partes Geminisque supremas. €nec manet ingrati Capricornus crimine turpis €sed munus reddit Cancro recipitque receptus €principiumque sui donat; coniuncta Leonis €regna ferunt, summas partes et Virginis esse. €fontibus aeternis gaudens urnaque fluenti €iura sui Librae permittit prima regenda, €haerentisque decem partes Nepa vindicat ipsi; €summas Centaurus retinet iuvenale per astrum. €iam superant gemini Pisces, qui sidera claudunt. €Lanigero primos tradunt in finibus usus, €perque decem medias partes tu, Taure, receptus; €quod superest, ipsi sumunt, utque orbe feruntur €extremo sic et sortis pars ultima cedit. €@@Haec ratio retegit latitantis robora mundi €in plurisque modos repetitaque nomina caelum €dividit et melius sociat, quo saepius, orbem. €nec tua sub titulis fallantur pectora notis: €dissimulant, non ostendunt mortalibus astra. €altius est acies animi mittenda sagacis €inque alio quaerendum aliud iunctisque sequendum €viribus; et, cuius signi quis parte creatur, €eius habet mores atque illo nascitur astro. €talis per denas sortes natura feretur. €testis erit varius sub eodem sidere fetus, €quodque in tam multis animantum milibus, uno €quae veniunt signo, tot sunt, quot corpora, mores, €et genus externum referunt aliena per astra, €confusique fluunt partus hominum atque ferarum. €scilicet in partes iunguntur condita pluris €diversasque ferunt proprio sub nomine leges. €nec tantum lanas Aries nec Taurus aratra @1 €nec Gemini Musas nec merces Cancer amabit, €nec Leo venator veniet nec Virgo magistra, €mensuris aut Libra potens aut Scorpios armis €Centaurusque feris, igni Capricornus et undis €ipse suis Iuvenis geminique per aequora Pisces; €mixta sed in pluris sociantur sidera vires. €@@'Multum' inquis 'tenuemque iubes me ferre laborem, €rursus et in magna mergis caligine mentem, €cernere cum facili lucem ratione viderer.' €quod quaeris, deus est: conaris scandere caelum €fataque fatali genitus cognoscere lege €et transire tuum pectus mundoque potiri. €pro pretio labor est nec sunt immunia tanta, €ne mirere viae flexus rerumque catenas. €admitti potuisse sat est: sint cetera nostra. €at nisi perfossis fugiet te montibus aurum, €obstabitque suis opibus super addita tellus. €ut veniant gemmae, totus transibitur orbis, €nec lapidum pretio pelagus cepisse pigebit. €annua solliciti consument vota coloni, €et quantae mercedis erunt fallacia rura! €quaeremus lucrum ventis Martemque sequemur €in praedas. pudeat tanto bona velle caduca. €luxuriae quoque militia est, vigilatque ruinis €venter, et, ut pereant, suspirant saepe nepotes. €quid caelo dabimus? quantum est, quo veneat omne? €impendendus homo est, deus esse ut possit in ipso. €@@Hac tibi nascentum mores sunt lege notandi. €nec satis est signis dominantia discere signa €per denos numeros et quae sint insita cuique; €sed proprias partes ipsas spectare memento €vel glacie rigidas vel quas exusserit ignis, €et sterilis [2sine]2 utroque tamen, quas largior umor @1 €quasve minor iusto vitiat. namque omnia mixtis €viribus et vario consurgunt sidera textu. €est aequale nihil. terrenos aspice tractus €et maris et variis fugientia flumina ripis: €crimen ubique frequens et laudi noxia iuncta est. €sic sterilis tellus laetis intervenit arvis €ac subito rumpit parvo discrimine foedus; þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ”‹ƒ¥et modo portus erat pelagi iam vasta charybdis, €laudatique cadit post paulum gratia ponti; €et nunc per scopulos, nunc campis labitur amnis, €et, faciens iter aut quaerens, curritve reditve. €sic etiam caeli partes variantur in astris: €ut signum signo, sic a se discrepat ipsum €momentoque negat vires usumque salubrem, €quodque per has geritur partes sine fruge creatur €aut cadit aut multis sentit bona mixta querellis. €hae mihi signandae proprio sunt carmine partes. €sed quis tot numeros totiens sub lege referre, €tot partes iterare queat, tot dicere summas, €perque paris causas faciem mutare loquendi? Œƒ±á[2dum canimus verum, non aspera ponere, ut illis]2 ‹ƒ²incidimus, sic verba piget; sed gratia derit, €in vanumque labor cedit quem despicit auris. €sed mihi per carmen fatalia iura ferenti €et sacros caeli motus ad iussa loquendum est, €nec fingenda datur, tantum monstranda figura. €ostendisse deum nimis est: dabit ipse sibimet €pondera. nec fas est verbis splendescere mundum: €rebus erit maior. nec parva est gratia nostri @1 €oris, si tantum poterit signare canenda. €accipe damnandae quae sint per sidera partes. €@@Lanigeri pars quarta nocet nec sexta salubris; €septima par illi ac decima est decimaeque secunda €quaeque duas duplicant summas septemque novemque; €unaque viginti numeris pars addita laedit €et quinta et duram consummans septima partem. €@@Tauri nona mala est, similis cui tertia pars est €post decimam nec non decimae pars septima iuncta; €bisque undena notans et bis duodena nocentes €quaeque decem trisque ingeminat fraudatque duobus €triginta numeros et tu, tricesima summa, es. €@@Pestifera in Geminis pars prima et tertia signi, €septima non melior, ter quintae noxia par est, €unaque bis denis brevior nocet unaque maior, €et similis noxae veniet vicesima quinta €cumque duae subeunt vel cum se quattuor addunt. €@@Nec Cancri prima immunis nec tertia pars est €nec sexta; octava est similis, decimaque peracta €prima rapit, nec ter quintae clementior usus; €septima post decimam luctum et vicesima portat €et quinta accedens et septima nonaque summa. €@@Tu quoque contactu primo, Nemeaee, timendus, €et quarta sub parte premis; bis quinta salubri €terque caret caelo, vicesima et altera laedit; @1 €e tribus appositis vitiat totidemque secutis €ultima, nec prima melior tricesima pars est. €@@Erigones nec pars prima est nec sexta nec una €ad decimam nec quarta nec octava utilis umquam; €proxima viginti numeris et quarta timenda est, €et quae ter decimam claudit sors ultima partem. €@@Et quinta in Chelis et septima inutilis astri, €tertia et undecimae decimaeque est septima iuncta €quartaque bis denis actis et septima et ambae €quae numerum claudunt nona et tricesima partes. €@@Scorpios in prima reus est, cui tertia par est €et sexta et decima et quae ter tibi quinta notatur, €undecimam geminans et quae vicesima quinta est €octavoque manet numero nonumque capessit. €@@Si te fata sinant, quartam ne selige partem €Centauri; fuge et octavam; sex bisve peractis €octo, bis aut denis, metuendus dicitur aer, €cumque iterum duodena refert aut terna decemque €aut septena quater, vel cum ter dena figurat. €@@Nec pars optanda est Capricorni septima; nona €consentit decimamque sequens quam tertia signat €et tribus aut una quae te, vicesima, fraudat €quaeve auget quinto numero vel septima fertur. ƒéᨲ®²³²©ÿ@@Pars est prima nocens fundentis semper Aquari, ‹ƒêdamnanda et decimae succedens prima peractae €tertiaque et quinta et numero quae condita nono est €et post viginti prima et vicesima quinta €cumque illa quartam accumulans vicesima nona. @1 €@@Tertia per geminos et quinta et septima Pisces, €undecima et decimae metuenda est septima iuncta; €et quinta in quinos numeros revocata duasque €accipiens ultra summas metuenda feretur. €@@Hae partes sterilem ducunt et frigore et igni €aera vel sicco vel quod superaverit umor, €si rapidus Mavors ignes iaculatur in illum €Saturnusve suam glaciem [2Phoebeve propinquis Œƒõáquem trahit a terris rorem]2 Phoebusve calores. ‹ƒö@@Nec te perceptis signorum cura relinquat €partibus: in tempus quaedam mutantur, et ortu €accipiunt proprias vires ultraque remittunt. €@@Namque, ubi se summis Aries extollet ab undis €et cervice prior flexa quam cornibus ibit, €non contenta suo generabit pectora censu €et dabit in praedas animos solvetque pudorem: €tantum audere iuvat. sic ipse in cornua fertur €ut ruat aut vincat. non illos sedibus isdem €mollia per placidas delectant otia curas, €sed iuvat ignotas semper transire per urbes €scrutarique novum pelagus totius et esse €orbis in hospitio. testis tibi Laniger ipse, €cum vitreum findens auravit vellere pontum €orbatumque sua Phrixum per fata sorore €Phasidos ad ripas et Colchida tergore vexit. €@@At, quos prima creant nascentis sidera Tauri, €feminei incedunt. nec longe causa petenda est, €si modo per causas naturam quaerere fas est: €aversus venit in caelum divesque puellis, @1 €Pleiadum parvo referens glomeramine sidus. €accedunt et ruris opes, propriaque iuvencu=m €dote per inversos exornat vomere campos. €@@Sed, Geminos aequa cum profert unda tegitque €parte, dabit studia et doctas producet ad artes. €nec triste ingenium sed dulci tincta lepore €corda creat, vocisque bonis citharaeque sonantis €instruit, et dotes cantus cum pectore iungit. €@@At, niger obscura Cancer cum nube feretur, €qua velut exustus Phoebeis ignibus ignis €deficit et multa fuscat caligine sidus, €lumina deficient partus, geminamque creatis €mortem fata dabunt: se quisque et vivit et effert. €@@Sicui per summas avidus produxerit undas €ora Leo et scandat malis hiscentibus orbem, €ille patri natisque reus, quas ceperit ipse, €non legabit opes, censumque immerget in ipso. €tanta fames animumque cibi tam dira cupido €corripit, ut capiat semet nec compleat umquam, €inque epulas funus revocet pretiumque sepulcri. €@@Erigone surgens, quae rexit saecula prisca €iustitia rursusque eadem labentia fugit, €alta per imperium tribuit fastigia summum, €rectoremque dabit legum iurisque sacrati €sancta pudicitia divorum templa colentem. €@@Sed, cum autumnales coeperunt surgere Chelae, €felix aequato genitus sub pondere Librae. €iudex examen sistet vitaeque necisque €imponetque iugum terris legesque rogabit. @1 €illum urbes et regna trement nutuque regentur €unius et caeli post terras iura manebunt. €@@Scorpios extremae cum tollet lumina caudae, €siquis erit stellis tunc suffragantibus ortus, €urbibus augebit terras iunctisque iuvencis €moenia succinctus curvo describet aratro, €aut sternet positas urbes inque arva reducet €oppida et in domibus maturas reddet aristas. €tanta erit et virtus et cum virtute potestas. €@@Nec non Arcitenens, prima cum veste resurgit, €pectora clara dabit bello, magnisque triumphis €conspicuum patrias victorem ducet ad arces, €altaque nunc statuet nunc idem moenia vertet. €sed nimium indulgens rebus Fortuna secundis €invidet in facie saevitque asperrima fronti. €horrendus bello Trebiam Cannasque lacumque €ante fugam tali pensabat imagine victor. €@@Ultimus in caudae Capricornus acumine summo €militiam in ponto dictat puppisque colendae €dura ministeria et tenui discrimine mortis. €@@Quod si quem sanctumque velis castumque probumque €hic tibi nascetur cum primus Aquarius exit. €@@Ne velit et primos animus procedere Pisces, €garrulitas odiosa datur linguaeque venenum €verba maligna novas mutantis semper ad aures €criminaque ad populum populi ferre ore bilingui. €nulla fides inerit natis, sed summa libido €ardentem medios animum iubet ire per ignes. @1 €scilicet in piscem sese Cytherea novavit, €cum Babyloniacas summersa profugit in undas €anguipedem alatos umeros Typhona ferentem, €inseruitque suos squamosis Piscibus ignes. €nec solus fuerit geminis sub Piscibus ortus: €frater erit dulcisve soror, materve duorum. €@@Nunc age diversis dominantia sidera terris €percipe. sed summa est rerum referenda figura. €quattuor in partes caeli discribitur orbis, €nascentem lapsumque diem mediosque calores €teque, Helice. totidem venti de partibus isdem €erumpunt secumque gerunt per inania bella. €asper ab axe ruit Boreas, fugit Eurus ab ortu, þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ”‹„ÐAuster amat medium solem Zephyrusque profectum. €hos inter binae mediis e partibus aurae €exspirant similis mutato nomine flatus. €ipsa natat tellus pelagi lustrata corona €cingentis medium liquidis amplexibus orbem, €inque sinus pontum recipit, qui vespere ab atro €admissus dextra Numidas Libyamque calentem €alluit et magnae quondam Carthaginis arces, €litoraque in Syrtes revocans sinuata vadosas €rursum usque ad Nilum derectis fluctibus exit. €laeva freti caedunt Hispanas aequora gentes €teque in vicinis haerentem, Gallia, terris €Italiaeque urbes dextram sinuantis in undam €usque canes ad, Scylla, tuos avidamque Charybdin. €hac ubi se primum porta mare fudit, [2aperto]2 €enatat Ionio laxasque vagatur in undas €et, prius ut, laeva se fundens circuit omnem @1 €Italiam, Hadriaco mutatum nomina ponto, €Eridanique bibit fluctus, vetat aequore bellum €Illyricum, Epirumque lavat claramque Corinthum €et Peloponnesi patulas circumvolat oras; €rursus et in laevum refluit vastoque recessu €Thessaliae fines et Achaica praeterit arva. €hinc penitus iuvenisque freto mersaeque puellae €truditur invitum, faucesque Propontis aperto €Euxino iniungit ponto Maeotis et undis, €quae tergo coniuncta manet fontemque ministrat. €inde ubi in angustas revocatus navita fauces €Hellespontiacis iterum se fluctibus effert, €Icarium Aegaeumque secat laevaque nitentis €miratur populos Asiae totidemque tropaea €quot loca et innumeras gentes Taurumque minantem €fluctibus et Cilicum populos Syriamque perustam €ingentique sinu fugientis aequora terras, €donec in Aegyptum redeunt curvata per undas €litora Niliacis iterum morientia ripis. €haec medium terris circumdat linea pontum €atque his undarum tractum constringit harenis. €mille iacent mediae diffusa per aequora terrae. €Sardiniam in Libyco signant vestigia plantae, €Trinacria Italia tantum praecisa recessit, €adversa Euboicos miratur Graecia montes, €Aegaeis Crete civem sortita Tonantem €Aegyptique Cypros pulsatur fluctibus amnis. Œ„ûá[2has praeter terras, celebrat quas maxima fama,]2 ‹„ütotque minore solo tamen emergentia ponto €litora, inaequalis Cycladas Delonque Rhodonque @1 €Aulidaque et Tenedon vicinaque Corsica terris €litora Sardiniae primumque intrantis in orbem €Oceani victricem Ebusum et Balearica rura, €innumeri surgunt scopuli montesque per altum. €@@Nec tantum ex una pontus sibi parte reclusit €faucibus abruptis orbem; nam litora plura €impulit oceano Phorcys, sed montibus altis €est vetitus totam ne vinceret aequore terram. €namque inter borean ortumque aestate nitentem €in longum angusto penetrabilis aequore fluctus €pervenit et patulis tum demum funditur arvis €Caspiaque Euxini similis facit aequora ponti. €altera sub medium solem duo bella perinde €intulit Oceanus terris. nam Persica fluctus €arva tenet, titulum pelagi praedatus ab isdem €quae rigat ipse locis, latoque infunditur orbe. €nec procul in mollis Arabas terramque ferentem €delicias variaeque novos radicis odores €leniter affundit gemmantia litora pontus, €et terrae mare nomen habet. media illa duobus Œ…‘á* ‹…’quondam Carthago regnum sortita sub armis, €ignibus Alpinas cum contudit Hannibal arces, €fecit et aeternum Trebiam Cannasque sepulcris €obruit et Libyam Latias infudit in urbes. €huc varias pestes diversaque monstra ferarum €congessit bellis natura infesta futuris. @1 €horrendos angues habitataque membra veneno €et mortis pastu viventia, crimina terrae, €et vastos elephantas habet, saevosque leones €in poenas fecunda suas parit horrida tellus €et portentosos cercopum ludit in ortus €ac sterili peior siccas infestat harenas, €donec ad Aegypti ponat sua iura colonos. €inde Asiae populi divesque per omnia tellus: €auratique fluunt amnes gemmisque relucet €pontus, odoratae spirant medicamina silvae: €India notitia maior, Parthique vel orbis €alter, et in caelum surgentis moenia Tauri €totque illum circa diverso nomine gentes €ad Tanain Scythicis dirimentem fluctibus orbes €Maeotisque lacus Euxinique aspera ponti. €[aequora et extremum Propontidos Hellespontum] €hanc Asiae metam posuit natura potentis. €quod superest Europa tenet, quae prima natantem €fluctibus excepitque Iovem taurumque resolvit, €ponere passa suos ignes, onerique iugavit. €ille puellari donavit nomine litus €et monumenta sui titulo sacravit amoris. €maxima terra viris et fecundissima doctis €artibus: in regnum florentes oris Athenae; €Sparta manu, Thebae divis, et rege vel uno €princeps Pella domus, Troiani gratia belli; €Thessalia Epirosque potens vicinaque ripa €Illyris, et Thrace Martem sortita colonum, €et stupefacta suos inter Germania partus; @1 €Gallia per census, Hispania maxima bellis; €Italia in summa, quam rerum maxima Roma €imposuit terris caeloque adiungitur ipsa. €@@Hos erit in fines orbis pontusque vocandus, €quem deus in partes per singula dividit astra €ac sua cuique dedit tutelae regna per orbem €et proprias gentes atque urbes addidit altas, €in quibus assererent praestantis sidera vires. €ac, velut humana est signis discripta figura, €et, quamquam communis eat tutela per omne €corpus, et in proprium divisis artubus exit €(namque Aries capiti, Taurus cervicibus haeret, €bracchia sub Geminis censentur, pectora Cancro, €te scapulae, Nemeaee, vocant teque ilia, Virgo, €Libra colit clunes et Scorpios inguine regnat, €et femina Arcitenens, genua et Capricornus amavit, €cruraque defendit Iuvenis, vestigia Pisces), €sic alias aliud terras sibi vindicat astrum. €@@Idcirco in varias leges variasque figuras €dispositum genus est hominum, proprioque colore €formantur gentes, sociataque iura per artus €materiamque parem privato foedere signant. €flava per ingentis surgit Germania partus, €Gallia vicino minus est infecta rubore, €asperior solidos Hispania contrahit artus. €Martia Romanis urbis pater induit ora €Gradivumque Venus miscens bene temperat artus, €perque coloratas subtilis Graecia gentes €gymnasium praefert vultu fortisque palaestras, €et Syriam produnt torti per tempora crines. €Aethiopes maculant orbem tenebrisque figurant €perfusas hominum gentes; minus India tostos Œ…Õáprogenerat; @8 Œ…Öâtellusque natans Aegyptia Nilo @1 ‹…×lenius irriguis infuscat corpora campis Œ…Öáiam propior @8 Œ…Õâmediumque facit moderata tenorem. ‹…ØPhoebus harenosis Afrorum pulvere terris €exsiccat populos, et Mauretania nomen €oris habet titulumque suo fert ipsa colore. €adde sonos totidem vocum, totidem insere linguas €et mores pro sorte paris ritusque locorum; €adde genus proprium simili sub semine frugum €et Cererem varia redeuntem messe per urbes €nec paribus siliquas referentem viribus omnis, €nec te, Bacche, pari donantem munere terras €atque alias aliis fundentem collibus uvas, €cinnama nec totis passim nascentia campis; €diversas pecudum facies propriasque ferarum €et duplici clausos elephantas carcere terrae. €quot partes orbis, totidem sub partibus orbes, €ut certis discripta nitent regionibus astra €perfunduntque suo subiectas aere gentes. €@@Laniger in medio sortitus sidera mundo, Œ…èá[2lance ubi sol aequa pensat noctemque diemque]2 ‹…éCancrum inter gelidumque [2Caprum]2 per tempora veris, €asserit in vires pontum quem vicerat ipse, €virgine delapsa cum fratrem ad litora vexit €et minui deflevit onus dorsumque levari. €illum etiam venerata colit vicina Propontis €et Syriae gentes et laxo Persis amictu €vestibus ipsa suis haerens Nilusque tumescens €in Cancrum et tellus Aegypti iussa natare. €Taurus habet Scythiae montes Asiamque potentem €et mollis Arabas, silvarum ditia regna. €Euxinus Scythicos pontus sinuatus in arcus €sub Geminis te, Phoebe, colit; vos Thracia, fratres, @1 €ultimus et sola vos tranans colit Indica Ganges. €ardent Aethiopes Cancro, cui plurimus ignis: €hoc color ipse docet. Phrygia, Nemeaee, potiris €Idaeae matris famulus regnoque feroci €Cappadocum Armeniaeque iugis; Bithynia dives €te colit et Macetum tellus, quae vicerat orbem. €Virgine sub casta felix terraque marique €est Rhodos, hospitium recturi principis orbem, €tumque domus vere Solis, cui tota sacrata est, €cum caperet lumen magni sub Caesare mundi; €Ioniae quoque sunt urbes et Dorica rura, €Arcades antiqui celebrataque Caria fama. þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ”‹†quod potius colat Italiam, si seligat, astrum €quam quod cuncta regit, quod rerum pondera novit, €designat summas et iniquum separat aequo, €tempora quo pendent, coeunt quo noxque diesque? €Hesperiam sua Libra tenet, qua condita Roma €orbis et imperium retinet discrimina rerum, €lancibus et positas gentes tollitque premitque, €qua genitus Caesar melius nunc condidit urbem €et propriis frenat pendentem nutibus orbem. €inferius victae sidus Carthaginis arces €et Libyam Aegyptique latus donataque rura €Cyrenes lacrimis radicis Scorpios acris €eligit, Italiaeque tamen respectat ad undas €Sardiniamque tenet fusasque per aequora terras. €Cnosia Centauro tellus circumdata ponto €paret, et in geminum Minois filius astrum €ipse venit geminus. celeris hinc Creta sagittas €asserit intentosque imitatur sideris arcus. €insula Trinacriae fluitantem ad iura sororem @1 €subsequitur Triviae sub eodem condita signo, €proximaque Italiae tenui divisa profundo €ora paris sequitur leges nec sidere rupta est. €tu, Capricorne, regis quidquid sub sole cadente €est positum gelidamque Helicen quod tangit ab illo, €Hispanas gentes et quot fert Gallia dives; €teque feris dignam tantum, Germania, matrem €asserit ambiguum sidus terraeque marisque €aestibus assiduis pontum terrasque sequentem. €sed Iuvenis nudos formatus mollior artus €Aegyptum ad tepidam Tyriasque recedit [2in arces]2 €et Cilicum gentes vicinaque Caribus arva. €Piscibus Euphrates datus est, ubi [2ab]2 his ope sumpta €cum fugeret Typhona Venus subsedit in undis, ‹†¦et Tigris et rubri radiantia litora ponti. ‹†¢magna iacet tellus magnis circumdata ripis €Parthis et [2a]2 Parthis domitae per saecula gentes, €Bactraque [2et]2 Aethiopes, Babylon et Susa Ninosque, €nominaque innumeris vix complectenda figuris. ‹†§@@Sic divisa manet tellus per sidera cuncta, €e quibus in proprias partes sunt iura trahenda; €namque eadem, quae sunt signis, commercia servant, €utque illa inter se coeunt odioque repugnant, €nunc adversa polo, nunc et coniuncta trigono, €quaeque alia in varios affectus causa gubernat, €sic terrae terris respondent, urbibus urbes, @1 €litora litoribus, regnis contraria regna; €sic erit et sedes fugienda petendaque cuique, €sic speranda fides, sic et metuenda pericla, €ut genus in terram caelo descendit ab alto. €@@Percipe nunc etiam quae sint ecliptica Graio €nomine, quod certos quasi delassata per annos €non numquam cessant sterili torpentia motu. €scilicet immenso nihil est aequale sub aevo €perpetuosque tenet flores unumque tenorem, €mutantur sed cuncta die variantque per annos; €et fecunda suis absistunt frugibus arva €continuosque negant partus effeta creando, €rursus quae fuerant steriles ad semina terrae €post nova sufficiunt nullo mandante tributa. €concutitur tellus validis compagibus haerens €subducitque solum pedibus; natat orbis in ipso €et vomit Oceanus pontum sitiensque resorbet €nec sese ipse capit. sic quondam merserat urbes, €humani generis cum solus constitit heres €Deucalion scopuloque orbem possedit in uno. €nec non, cum patrias Phaethon temptavit habenas, €arserunt gentes timuitque incendia caelum €fugeruntque novas ardentia sidera flammas €atque uno metuit condi natura sepulcro. €in tantum longo mutantur tempore cuncta €atque iterum in semet redeunt. sic tempore certo €signa quoque amittunt vires sumuntque receptas. €causa patet, quod, Luna quibus defecit in astris €orba sui fratris noctisque immersa tenebris, €cum medius Phoebi radios intercipit orbis €nec trahit assuetum quo fulget Delia lumen, €haec quoque signa suo pariter cum sidere languent €incurvata simul solitoque exempta vigori €et velut elatam Phoeben in funere lugent. @1 €ipsa docet titulo se causa: ecliptica signa €dixere antiqui. pariter sed bina laborant, €nec vicina loco sed quae contraria fulgent, €sicut Luna suo tum tantum deficit orbe €cum Phoebum adversis currentem non videt astris. €nec tamen aequali languescunt tempore cuncta, €sed modo in affectus totus producitur annus, €nunc brevius lassata manent, nunc longius astra €exceduntque suo Phoebeia tempora casu. €atque, ubi perfectum est spatium quod cuique dicatur €impleruntque suos certa statione labores €bina per adversum caelum fulgentia signa, €tum vice bina labant ipsis haerentia casus, €quae prius in terras veniunt terrasque relinquunt, €sidereo non ut pugnet contrarius orbi €sed, qua mundus agit cursus, inclinet et ipse, €amissasque negant vires, nec munera tanta €nec similis reddunt noxas. locus omnia vertit. €@@Sed quid tam tenui prodest ratione nitentem €scrutari mundum, si mens sua cuique repugnat €spemque timor tollit prohibetque a limine caeli? €'conditur en' inquit 'vasto natura recessu €mortalisque fugit visus et pectora nostra, €nec prodesse potest quod fatis cuncta reguntur, €cum fatum nulla possit ratione videri.' €quid iuvat in semet sua per convicia ferri €et fraudare bonis, quae nec deus invidet ipse, €quosque dedit natura oculos deponere mentis? €perspicimus caelum, cur non et munera caeli? Œ†ìá[2mens humana potest propria discedere sede]2 @1 ‹†íinque ipsos penitus mundi descendere census €seminibusque suis tantam componere molem €et partum caeli sua per nutricia ferre €extremumque sequi pontum terraeque subire €pendentis tractus et toto vivere in orbe. €[quanta et pars superet rationem discere noctis] €iam nusquam natura latet; pervidimus omnem €et capto potimur mundo nostrumque parentem €pars sua perspicimus genitique accedimus astris. €an dubium est habitare deum sub pectore nostro €in caelumque redire animas caeloque venire, €utque sit ex omni constructus corpore mundus €aeris atque ignis summi terraeque marisque €hospitium menti totum quae infusa gubernet, €sic esse in nobis terrenae corpora sortis €sanguineasque animas animo, qui cuncta gubernat €dispensatque hominem? quid mirum, noscere mundum €si possunt homines, quibus est et mundus in ipsis €exemplumque dei quisque est in imagine parva? €an cuiquam genitos, nisi caelo, credere fas est €esse homines? proiecta iacent animalia cuncta €in terra vel mersa vadis, vel in aere pendent, €omnibus una quies venter[2que Venusque voluptas, Œ‡ƒámole valens sola corpus]2 censumque per artus, ‹‡„et, quia consilium non est, et lingua remissa. €unus [2in]2 inspectus rerum viresque loquendi €ingeniumque capax variasque educitur artes €hic partus, qui cuncta regit: secessit in urbes, €edomuit terram ad fruges, animalia cepit €imposuitque viam ponto, stetit unus in arcem @1 €erectus capitis victorque ad sidera mittit €sidereos oculos propiusque aspectat Olympum €inquiritque Iovem; nec sola fronte deorum €contentus manet, et caelum scrutatur in alvo €cognatumque sequens corpus se quaerit in astris. €huic in tanta fidem petimus, quam saepe volucres €accipiunt trepidaeque suo sub pectore fibrae. €an minus est sacris rationem ducere signis €quam pecudum mortes aviumque attendere cantus? €atque ideo faciem caeli non invidet orbi €ipse deus vultusque suos corpusque recludit €volvendo semper seque ipsum inculcat et offert, €ut bene cognosci possit doceatque videntis, €qualis eat, cogatque suas attendere leges. €ipse vocat nostros animos ad sidera mundus €nec patitur, quia non condit, sua iura latere. €quis putet esse nefas nosci, quod cernere fas est? €nec contemne tuas quasi parvo in pectore vires: €quod valet, immensum est. sic auri pondera parvi €exsuperant pretio numerosos aeris acervos; €sic adamas, punctum lapidis, pretiosior auro est; €parvula sic totum pervisit pupula caelum, €quoque vident oculi minimum est, cum maxima cernant; €sic animi sedes tenui sub corde locata €per totum angusto regnat de limite corpus. €materiae ne quaere modum, sed perspice vires, €quas ratio, non pondus, habet: ratio omnia vincit. €ne dubites homini divinos credere visus, €iam facit ipse deos mittitque ad sidera numen, €maius et Augusto crescet sub principe caelum. @1 ôÿ@@@@{1LIBER QVINTVS}1 Hic alius finisset iter signisque relatis €quis adversa meant stellarum numina quinque €quadriiugis et Phoebus equis et Delia bigis €non ultra struxisset opus, caeloque rediret €ac per descensum medios percurreret ignes €Saturni, Iovis et Martis Solisque, sub illis þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ•‡post Venerem et Maia natum te, Luna, vagantem. €me properare etiam mundus iubet omnia circum €sidera vectatum toto decurrere caelo, €cum semel aetherios ausus conscendere currus €summum contigerim sua per fastigia culmen. €hinc vocat Orion, magni pars maxima caeli, €et ratis heroum, quae nunc quoque navigat astris, €Fluminaque errantis late sinuantia flexus €et biferum Cetos squamis atque ore tremendo €Hesperidumque vigil custos et divitis auri €et Canis in totum portans incendia mundum €araque divorum, cui votum solvit Olympus; €illinc per geminas Anguis qui labitur Arctos €Heniochusque memor currus plaustrique Bootes €atque Ariadnaeae caelestia dona coronae, €victor et invisae Perseus cum falce Medusae €Andromedanque necans genitor cum coniuge Cepheus, €quaque volat stellatus Equus celerique Sagittae €Delphinus certans et Iuppiter alite tectus, €ceteraque in toto passim labentia caelo. €quae mihi per proprias vires sunt cuncta canenda €quid valeant ortu, quid cum merguntur in undas, €et quota de bis sex astris pars quaeque reducat. @1 ˆ @@Vir gregis et ponti victor, cui parte relicta €nomen onusque dedit nec pelle immunis ab ipsa, €Colchidos et magicas artes qui visere Iolcon €Medeae iussit movitque venena per orbem, €nunc quoque vicinam puppi, ceu naviget, Argo €a dextri lateris ducit regione per astra. €sed tum prima suos puppis consurgit in ignes, €quattuor in partes cum Corniger extulit ora. €illa quisquis erit terris oriente creatus, €rector erit puppis clavoque immobilis haerens €mutabit pelago terras ventisque sequetur €fortunam totumque volet tranare profundum €classibus atque alios menses altumque videre €Phasin et in cautes Tiphyn superare ruentem. €tolle sitos ortus hominum sub sidere tali, €sustuleris bellum Troiae classemque solutam €sanguine et appulsam terris; non invehet undis €Persida nec pelagus Xerxes facietque tegetque; €versa Syracusis Salamis non merget Athenas, €Punica nec toto fluitabunt aequore rostra €Actiacosque sinus inter suspensus utrimque €orbis et in ponto caeli fortuna natabit. @1 €his ducibus caeco ducuntur in aequore classes €et coit ipsa sibi tellus totusque per usus €diversos rerum ventis arcessitur orbis. €@@Sed decima lateris surgens de parte sinistri €maximus Orion magnumque amplexus Olympum, €quo fulgente super terras caelumque trahente €ementita diem nigras nox contrahit alas, €sollertis animos, velocia corpora finget €atque agilem officio mentem curasque per omnis €indelassato properantia corda vigore. €instar erit populi totaque habitabit in urbe €limina pervolitans unumque per omnia verbum €mane salutandi portans communis amicus. €@@Sed, cum se terris Aries ter quinque peractis €partibus extollit, primum iuga tollit ab undis €Heniochus clivoque rotas convellit ab imo, €qua gelidus Boreas aquilonibus instat acutis. €ille dabit proprium studium caeloque retentas €quas prius in terris agitator amaverat artes: €stare levi curru moderantem quattuor ora €spumigeris frenata lupis et flectere equorum €praevalidas vires ac torto stringere gyro; €at, cum laxato fugerunt cardine claustra, €exagitare feros pronumque antire volantis €vixque rotis levibus summum contingere campum €vincentem pedibus ventos, vel prima tenentem @1 €agmina in obliquum cursus agitare malignos €obstantemque mora totum praecludere circum, €vel medium turbae nunc dextros ire per orbes €fidentem campo, nunc meta currere acuta €spemque sub extremo dubiam suspendere casu. €nec non alterno desultor sidere dorso €quadrupedum et stabilis poterit defigere plantas, €pervolitans et equos ludet per terga volantum; €aut solo vectatus equo nunc arma movebit, €nunc leget in longo per cursum praemia circo. €quidquid de tali studio formatur habebit. €hinc mihi Salmoneus (qui caelum imitatus in orbe, €pontibus impositis missisque per aera quadrigis €expressisse sonum mundi sibi visus et ipsum €admovisse Iovem terris, dum fulmina fingit €sensit, et immissos ignes super ipse secutus €morte Iovem didicit) generatus possit haberi. €hoc genitum credas de sidere Bellerophonten €imposuisse viam mundo per signa volantem, €cui caelum campus fuerat, terraeque fretumque €sub pedibus, non ulla tulit vestigia cursus. €his erit Heniochi surgens tibi forma notanda. €@@Cumque decem partes Aries duplicaverit ortus, €incipient Haedi tremulum producere mentum @1 €hirtaque tum demum terris promittere terga €qua dexter Boreas spirat. ne crede severae €frontis opus fingi, strictosque hinc ora Catones €abruptumque pari Torquatum et Horatia facta. €maius onus signo est, Haedis nec tanta petulcis €conveniunt: levibus gaudent lascivaque signant €pectora; et in lusus facilis agilemque vigorem €desudant; vario ducunt in amore iuventam; €in vulnus numquam virtus sed saepe libido €impellit, turpisque emitur vel morte voluptas; €et minimum cecidisse malum est, quia crimine vincunt. €nec non et cultus pecorum nascentibus addunt €pastoremque suum generant, cui fistula collo €haereat et voces alterna per oscula ducat. €@@Sed, cum bis denas augebit septima partes €Lanigeri, surgent Hyades. quo tempore natis €nulla quies placet, in nullo sunt otia fructu, €sed populum turbamque petunt rerumque tumultus. €seditio clamorque iuvat, Gracchosque tenentis €rostra volunt Montemque Sacrum rarosque Quirites; €pacis bella probant curaeque alimenta ministrant. €immundosque greges agitant per sordida rura; €et fidum Laertiadae genuere syboten. €hos generant Hyades mores surgentibus astris. €@@Ultima Lanigeri cum pars excluditur orbi, @1 €quae totum ostendit terris atque eruit undis, €Olenie servans praegressos tollitur Haedos €egelido stellata polo, qua dextera pars est, €officio magni mater Iovis. illa Tonanti €fida alimenta dedit pectusque implevit hiantis €lacte suo, dedit et dignas ad fulmina vires. €hinc trepidae mentes tremebundaque corda creantur €suspensa ad strepitus levibusque obnoxia causis. €his etiam ingenita est visendi ignota cupido, €ut nova per montes quaerunt arbusta capellae, €semper et ulterius pascentes tendere gaudent. €@@Taurus, in aversos praeceps cum tollitur ortus, €sexta parte sui certantis luce sorores €Pleiadas ducit. quibus aspirantibus almam €in lucem eduntur Bacchi Venerisque sequaces @1 €perque dapes mensasque super petulantia corda €et sale mordaci dulcis quaerentia risus. €illis cura sui cultus frontisque decorae €semper erit: tortos in fluctum ponere crines €aut vinclis revocare comas et vertice denso €fingere et appositis caput emutare capillis €pumicibusque cavis horrentia membra polire €atque odisse virum teretisque optare lacertos. €femineae vestes, nec in usum tegmina plantis €sed speciem, fictique placent ad mollia gressus. €naturae pudet, atque habitat sub pectore caeca €ambitio, et morbum virtutis nomine iactant. €semper amare parum est: cupient et amare videri. €@@Iam vero Geminis fraterna ferentibus astra €in caelum summoque natantibus aequore ponti €septima pars Leporem tollit. quo sidere natis €vix alas natura negat volucrisque meatus: €tantus erit per membra vigor referentia ventos. €ille prius victor stadio quam missus abibit; €ille cito motu rigidos eludere caestus, €nunc exire levis missas nunc mittere palmas, €ille pilam celeri fugientem reddere planta €et pedibus pensare manus et ludere fulcro €mobilibusque citos ictus glomerare lacertis, €ille potens turba perfundere membra pilarum €per totumque vagas corpus disponere palmas, €ut teneat tantos orbes sibique ipse reludat €et velut edoctos iubeat volitare per ipsum. @1 €invigilat curis, somnos industria vincit, €otia per varios exercet dulcia lusus. €@@Nunc Cancro vicina canam, cui parte sinistra €consurgunt Iugulae. quibus aspirantibus orti €te, Meleagre, colunt flammis absentibus ustum €reddentemque tuae per mortem munera matri, €cuius et ante necem paulatim vita sepulta est, €atque Atalantaeos conatum ferre labores, €et Calydonea bellantem rupe puellam €vincentemque viros et quam potuisse videre €virgine maius erat sternentem vulnere primo. €quaque erat Actaeon silvis mirandus, et ante €quam canibus nova praeda fuit, ducuntur et ipsi, €retibus et claudunt campos, formidine montes. €mendacisque parant foveas laqueosque tenacis þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ•‹»currentisque feras pedicarum compede nectunt €aut canibus ferrove necant praedasque reportant. €sunt quibus in ponto studium est cepisse ferarum €diversas facies et caeco mersa profundo €sternere litoreis monstrorum corpora harenis €horrendumque fretis in bella lacessere pontum €et colare vagos inductis retibus amnes €ac per nulla sequi dubias vestigia praedas, €luxuriae quia terra parum, fastidit et orbem €venter, et ipse gulam Nereus ex aequore pascit. @1 €@@At Procyon oriens, cum iam vicesima Cancro €septimaque ex undis pars sese emergit in astra, €venatus non ille quidem verum arma creatis €venandi tribuit. catulos nutrire sagacis €et genus a proavis, mores numerare per urbes, €retiaque et valida venabula cuspide fixa €lentaque correctis formare hastilia nodis, €et quaecumque solet venandi poscere cura €in proprios fabricare dabit venalia quaestus. €@@Cum vero in vastos surget Nemeaeus hiatus, €exoritur candens latratque Canicula flammas €et rabit igne suo geminatque incendia solis. €qua subdente facem terris radiosque vomente €divinat cineres orbes fatumque supremum €sortitur, languetque suis Neptunus in undis, €et viridis nemori sanguis decedit et herbis. €cuncta peregrinos orbes animalia quaerunt €atque eget alterius mundus; natura suismet €aegrotat morbis nimios obsessa per aestus €inque rogo vivit: tantus per sidera fervor €funditur atque uno cessant in lumine cuncta. @1 €haec ubi se ponto per primas extulit oras, €nascentem quam nec pelagi restinxerit unda, €effrenos animos violentaque pectora finget €irarumque dabit fluctus odiumque metumque €totius vulgi. praecurrunt verba loquentis, €ante os est animus nec magnis concita causis €corda micant et lingua rabit latratque loquendo, €morsibus et crebris dentes in voce relinquit. €ardescit vino vitium, viresque ministrat €Bacchus et in flammam saevas exsuscitat iras. €nec silvas rupesque timent vastosque leones €aut spumantis apri dentes atque arma ferarum, €effunduntque suas concesso in corpore flammas. €ne talis mirere artes sub sidere tali, €cernis ut ipsum etiam sidus venetur in astris; €praegressum quaerit Leporem comprendere cursu. €@@Ultima pars magni cum tollitur orta Leonis, €Crater auratis surgit caelatus ab astris. €inde trahit quicumque genus moresque, sequetur €irriguos ruris campos amnesque lacusque, €et te, Bacche, tuas nubentem iunget ad ulmos, €disponetve iugis imitatus fronde choreas, €robore vel proprio fidentem in bracchia ducet @1 €teque tibi credet semperque, ut matre resectum, €abiunget thalamis, segetemque interseret uvis, €quaeque alia innumeri cultus est forma per orbem €pro regione colet. nec parce vina recepta €hauriet, emeritis et fructibus ipse fruetur €gaudebitque mero mergetque in pocula mentem. €nec solum terrae spem credet in annua vota: €annonae quoque vectigal mercesque sequetur €praecipue quas umor alit nec deserit unda. €talis effinget Crater umoris amator. €@@Iam subit Erigone. quae cum tibi quinque feretur €partibus ereptis ponto, tollentur ab undis €clara Ariadnaeae quondam monumenta coronae €et mollis tribuent artes. hinc dona puellae €namque nitent, illinc oriens est ipsa puella. €ille colet nitidis gemmantem floribus hortum ‹‚„caeruleumque oleis viridemve in gramine collem. ‹‚pallentis violas et purpureos hyacinthos €liliaque et Tyrias imitata papavera luces €vernantisque rosae rubicundo sanguine florem ‹‚…conseret et veris depinget prata figuris. €aut varios nectet flores sertisque locabit €effingetque suum sidus similisque [2coronas Œ‚‡áCnosiacae faciet; calamosque]2 in mutua pressos @1 ‹‚ˆincoquet atque Arabum Syriis mulcebit odores €et medios unguenta dabit referentia flatus, €ut sit adulterio sucorum gratia maior. €munditiae [2cordi]2 cultusque artesque decorae €et lenocinium vitae praesensque voluptas. €Virginis hoc anni poscunt floresque Coronae. €@@At, cum per decimam consurgens horrida partem €Spica feret prae se vallantis corpus aristas, €arvorum ingenerat studium rurisque colendi €seminaque in faenus sulcatis credere terris €usuramque sequi maiorem sorte receptis €frugibus innumeris atque horrea quaerere messi €(quod solum decuit mortalis nosse metallum: €nulla fames, non ulla forent ieiunia terris; €dives erat census saturatis gentibus [2olim Œ‚–áargenti venis aurique latentibus]2 orbi) ‹‚—et, si forte labor vires tardaverit, artes €quis sine nulla Ceres, non ullus seminis usus, €subdere fracturo silici frumenta superque €ducere pendentis orbes et mergere farra €ac torrere focis hominumque alimenta parare €atque unum genus in multas variare figuras. €et, quia dispositis habitatur spica per artem €frugibus, ac structo similis componitur ordo, €seminibusque suis cellas atque horrea praebet, €sculpentem faciet sanctis laquearia templis €condentemque novum caelum per tecta Tonantis. €haec fuerat quondam divis concessa figura, @1 €nunc iam luxuriae pars est: triclinia templis €concertant, tectique auro iam vescimur auro. €@@Sed parte octava surgentem cerne Sagittam €Chelarum. dabit haec iaculum torquere lacertis, €et calamum nervis, glaebas et mittere virgis, €pendentemque suo volucrem deprendere caelo, €cuspide vel triplici securum figere piscem. €quod potius dederim Teucro sidusve genusve, €teve, Philoctete, cui malim credere parti? €Hectoris ille faces arcu taedamque fugavit, €mittebat saevos ignes quae mille carinis. €hic sortem pharetra Troiae bellique gerebat, €maior et armatis hostis subsederat exul. €quin etiam ille pater tali de sidere cretus €esse potest, qui serpentem super ora cubantem €infelix nati somnumque animamque bibentem €sustinuit misso petere ac prosternere telo. €ars erat esse patrem; vicit natura periclum €et pariter iuvenem somnoque ac morte levavit €tunc iterum natum et fato per somnia raptum. €@@At, cum secretis improvidus Haedus in antris €erranti similis fratrum vestigia quaerit €postque gregem longo producitur intervallo, €sollertis animos agitataque pectora in usus €effingit varios nec deficientia curis @1 €nec contenta domo. populi sunt illa ministra €perque magistratus et publica iura feruntur. €non illo coram digitos quaesiverit hasta, €defueritque bonis sector, poenamque lucretur €noxius et patriam fraudarit debitor aeris. €cognitor est urbis. nec non lascivit amores €in varios ponitque forum suadente Lyaeo, €mobilis in saltus et scaenae mollior arte. €@@Nunc surgente Lyra testudinis enatat undis €forma per heredem tantum post fata sonantis, €qua quondam somnumque fretis Oeagrius Orpheus €et sensus scopulis et silvis addidit aures €et Diti lacrimas et morti denique finem. €hinc venient vocis dotes chordaeque sonantis €garrulaque [2in]2 modulos diversa tibia forma €et quodcumque manu loquitur flatuque movetur. €ille dabit cantus inter convivia dulcis €mulcebitque sono Bacchum noctemque tenebit. €quin etiam curas inter secreta movebit €carmina furtivo modulatus murmure vocem, €solus et ipse suas semper cantabit ad aures, €sic dictante Lyra, cum pars vicesima sexta €Chelarum surget, quae cornua ducet ad astra. €@@Quid regione Nepae vix partes octo trahentis €Ara ferens turis stellis imitantibus ignem, @1 €in qua devoti quondam cecidere Gigantes, €nec prius armavit violento fulmine dextram €Iuppiter, ante deos quam constitit ipse sacerdos? €quos potius fingent ortus quam templa colentis €atque auctoratos in tertia iura ministros, €divorumque sacra venerantis numina voce, €paene deos et qui possint ventura videre? €@@Quattuor appositis Centaurus partibus effert €sidera et ex ipso mores nascentibus addit. €aut stimulis agitabit onus mixtasque iugabit €semine quadrupedes aut curru celsior ibit €aut onerabit equos armis aut ducet in arma. €ille tenet medicas artes ad membra ferarum €et non auditos mutarum tollere morbos. €hoc est artis opus, non exspectare gementis €et sibi non aegrum iamdudum credere corpus. €@@Hunc subit Arcitenens, cuius pars quinta nitentem €Arcturum ostendit ponto. quo tempore natis €Fortuna ipsa suos audet committere census, €regalis ut opes et sancta aeraria servent €regnantes sub rege suo rerumque ministri, €tutelamque gerant populi, domibusve regendis €praepositi curas alieno limine claudant. @1 €@@Arcitenens cum se totum produxerit undis, þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ•‹‚íter decima sub parte feri formantibus astris €plumeus in caelum nitidis Olor evolat alis. €quo surgente trahens lucem matremque relinquens €ipse quoque aerios populos caeloque dicatum €alituum genus in studium censusque vocabit. €mille fluent artes: aut bellum indicere mundo €et medios inter volucrem prensare meatus, €aut nidis damnare suis, ramove sedentem €pascentemve super surgentia ducere lina. €atque haec in luxum. iam ventri longius itur €quam modo militiae: Numidarum pascimur oris €Phasidos et lucis; arcessitur inde macellum €unde aurata novo devecta est aequore pellis. €quin etiam linguas hominum sensusque docebit €aerias volucres novaque in commercia ducet €verbaque praecipiet naturae lege negata. €ipse deum Cycnus condit vocemque sub illo €non totus volucer, secumque immurmurat intus. €nec te praetereant clausas qui culmine summo €pascere aves Veneris gaudent et reddere caelo €aut certis revocare notis, totamve per urbem €qui gestant caveis volucres ad iussa paratas, €quorum omnis parvo consistit passere census. €has erit et similis tribuens Olor aureus artes. €@@Anguitenens magno circumdatus orbe draconis, @1 €cum venit in regione tuae, Capricorne, figurae, €non inimica facit serpentum membra creatis. €accipient sinibusque suis peploque fluenti €osculaque horrendis iungent impune venenis. €@@At, cum se patrio producens aequore Piscis €in caelumque ferens alienis finibus ibit, €quisquis erit tali capiens sub tempore vitam, €litoribus ripisve suos circumferet annos, €pendentem et caeco captabit in aequore piscem, ‹„“et perlucentis cupiens prensare lapillos €verticibus mediis oculos immittet avaros ‹ƒcumque suis domibus concha valloque latentis €protrahet immersus. nihil est audere relictum: €quaestus naufragio petitur corpusque profundo €immissum pariter quam praeda exquiritur ipsa. €nec semper tanti merces est parva laboris: €censibus aequantur conchae, lapidumque nitore €vix quisquam est locuples. oneratur terra profundo. €tali sorte suas artes per litora tractat, €aut emit externos pretio mutatque labores €institor aequoreae varia sub imagine mercis. €@@Cumque Fidis magno succedunt sidera mundo €quaesitor scelerum veniet vindexque reorum, €qui commissa suis rimabitur argumentis @1 €in lucemque trahet tacita latitantia fraude. €hinc etiam immitis tortor poenaeque minister €et quisquis verove favet culpamve perodit €proditur atque alto qui iurgia pectore tollat. €@@Caeruleus ponto cum se Delphinus in astra €erigit et squamam stellis imitantibus exit, €ambiguus terrae partus pelagique creatur. €nam, velut ipse citis perlabitur aequora pinnis €nunc summum scindens pelagus nunc alta profundi €et sinibus vires sumit fluctumque figurat, €sic, venit ex illo quisquis, volitabit in undis. €nunc alterna ferens in lentos bracchia tractus Œƒ§á[2conspicuus franget spumanti limite pontum]2 ‹ƒ¨et plausa resonabit aqua, nunc aequore mersas €diducet palmas furtiva biremis in ipso, €nunc in aquas rectus veniet passuque natabit €et vada mentitus reddet super aequora campum; €aut immota ferens in tergus membra latusque €non onerabit aquas summisque accumbet in undis €pendebitque super, totus sine remige velum. €illis in ponto iucundum est quaerere pontum, €corporaque immergunt undis ipsumque sub antris €Nerea et aequoreas conantur visere Nymphas, €exportantque maris praedas et rapta profundo €naufragia atque imas avidi scrutantur harenas. €par ex diverso studium sociatur utrumque @1 €in genus atque uno digestum semine surgit. €adnumeres etiam illa licet cognata per artem €corpora, quae valido saliunt excussa petauro €alternosque cient motus, elatus et ante €nunc iacet atque huius casu suspenditur ille, €membrave per flammas orbesque emissa flagrantis, ‹ƒ¼quae delphina suo per inane imitantia motu ‹ƒ»molliter ut liquidis per humum ponuntur in undis ‹ƒ½et viduata volant pinnis et in aere ludunt. €at, si deficient artes, remanebit in illis €materies tamen apta; dabit natura vigorem €atque alacris cursus campoque volantia membra. €@@Sed regione means Cepheus umentis Aquari €non dabit in lusum mores. facit ora severae €frontis [2is]2 ac vultus componit pondere mentis. €pascentur curis veterumque exempla revolvent €semper et antiqui laudabunt verba Catonis. ‹ƒÇcomponet teneros etiam qui nutriat annos €et dominum dominus praetextae lege sequatur €quodque agat id credat, stupefactus imagine iuris, ‹ƒÆtutorisve supercilium patruive rigorem. ‹ƒÊquin etiam tragico praestabunt verba coturno, €cuius erit, quamquam in chartis, stilus ipse cruentus €nec minus hae scelerum facie rerumque tumultu €gaudebunt. vix una trium memorare sepulcra @1 €ructantemque patrem natos solemque reversum €et caecum sine nube diem, Thebana iuvabit €dicere bella uteri mixtumque in fratre parentem, €quin et Medeae natos fratremque patremque, €hinc vestes flammas illinc pro munere missas €aeriamque fugam natosque ex ignibus annos. €mille alias rerum species in carmina ducent; €forsitan ipse etiam Cepheus referetur in actus. €et, siquis studio scribendi mitior ibit, €comica componet laetis spectacula ludis, €ardentis iuvenes raptasque in amore puellas €elusosque senes agilisque per omnia servos, €quis in cuncta suam produxit saecula vitam €doctior urbe sua linguae sub flore Menander, €qui vitae ostendit vitam chartisque sacravit. €et, si tanta operum vires commenta negarint, €externis tamen aptus erit, nunc voce poetis €nunc tacito gestu referensque affectibus ora, Œƒàáet sua dicendo faciet, @8 Œƒââscaenisque togatos Œƒâáaut magnos heroas aget, @8 Œƒàâsolusque per omnis ‹ƒáibit personas et turbam reddet in uno; ‹ƒãomnis fortunae vultum per membra reducet, €aequabitque choros gestu cogetque videre €praesentem Troiam Priamumque ante ora cadentem. €@@Nunc Aquilae sidus referam, quae parte sinistra @1 €rorantis iuvenis, quem terris sustulit ipsa, €fertur et extentis praedam circumvolat alis. €fulmina missa refert et caelo militat ales €bis sextamque notat partem fluvialis Aquari. €illius in terris orientis tempore natus €ad spolia et partas surget vel caede rapinas ‹ƒînec pacem bello, civem discernet ab hoste, ‹ƒícumque hominum derit strages, dabit ille ferarum. ‹ƒïipse sibi lex est, et qua fert cumque voluntas €praecipitant vires; laus est contemnere cuncta. €et, si forte bonis accesserit impetus ausis, €improbitas fiet virtus, et condere bella €et magnis patriam poterit ditare triumphis. €et, quia non tractat volucris sed suggerit arma €immissosque refert ignes et fulmina reddit, €regis erit magnive ducis per bella minister €ingentisque suis praestabit viribus usus. €@@At, cum Cassiope bis denis partibus actis €aequorei iuvenis dextra de parte resurgit, €artifices auri faciet, qui mille figuris €vertere opus possint caraeque acquirere dotem €materiae et lapidum vivos miscere colores. €hinc Augusta nitent sacratis munera templis, ‹ƒÿaurea Phoebeis certantia lumina flammis €gemmarumque umbra radiantes lucibus ignes. €hinc Pompeia manent veteris monumenta triumphi ‹ƒþet Mithridateos vultus induta tropaea, ‹„ƒnon exstincta die semperque recentia flammis. €hinc lenocinium formae cultusque repertus @1 €corporis atque auro quaesita est gratia frontis €perque caput ducti lapides per colla manusque €et pedibus niveis fulserunt aurea vincla. €quid potius matrona velit tractare creatos €quam factum revocare suos quod possit ad usus? €ac, ne materies tali sub munere desit, €quaerere sub terris aurum furtoque latentem €naturam eruere [2omnem]2 orbemque invertere praedae €imperat et glaebas inter deprendere gazam €invitamque novo tandem producere caelo. €ille etiam fulvas avidus numerabit harenas €perfundetque novo stillantia litora ponto €parvaque ramentis faciet momenta minutis €Pactolive leget census spumantis in aurum; ‹„•aut coquet argenti glaebas venamque latentem €eruet et silicem rivo saliente liquabit; €aut facti mercator erit per utrumque metalli, €alterum et alterius semper mutabit ad usus. €talia Cassiope nascentum pectora finget. €@@Andromedae sequitur sidus, quae Piscibus ortis €bis sex in partes caelo venit aurea dextro. €hanc quondam poenae dirorum culpa parentum €prodidit, infestus totis cum finibus omnis þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ•‹„žincubuit pontus, fluitavit naufraga tellus, ‹„‚et quod erat regnum pelagus fuit. una malorum ‹„Ÿproposita est merces, vesano dedere ponto €Andromedan, teneros ut belua manderet artus. @1 €hic hymenaeus erat, solataque publica damna €privatis lacrimans ornatur victima poenae €induiturque sinus non haec ad vota paratos, €virginis et vivae rapitur sine funere funus. €at, simul infesti ventum est ad litora ponti, €mollia per duras panduntur bracchia cautes; €astrinxere pedes scopulis, iniectaque vincla, €et cruce virginea moritura puella pependit. €servatur tamen in poena vultusque pudorque; €supplicia ipsa decent; nivea cervice reclinis €molliter ipsa suae custos est visa figurae. €defluxere sinus umeris fugitque lacertos €vestis et effusi scapulis haesere capilli. €te circum alcyones pinnis planxere volantes €fleveruntque tuos miserando carmine casus €et tibi contextas umbram fecere per alas. €ad tua sustinuit fluctus spectacula pontus €assuetasque sibi desi=t perfundere rupes, €extulit et liquido Nereis ab aequore vultus €et, casus miserata tuos, roravit et undas. €ipsa levi flatu refovens pendentia membra €aura per extremas resonavit flebile rupes. €tandem Gorgonei victorem Persea monstri €felix illa dies redeuntem ad litora duxit. €isque, ubi pendentem vidit de rupe puellam, €deriguit, facie quem non stupefecerat hostis, €vixque manu spolium tenuit, victorque Medusae €victus in Andromeda est. iam cautibus invidet ipsis €felicisque vocat, teneant quae membra, catenas; €et, postquam poenae causam cognovit ab ipsa, €destinat in thalamos per bellum vadere ponti, €altera si Gorgo veniat, non territus illa. €concitat aerios cursus flentisque parentes @1 €promissu vitae recreat pactusque maritam €ad litus remeat. gravidus iam surgere pontus €coeperat ac longo fugiebant agmine fluctus €impellentis onus monstri. caput eminet undas €scindentis pelagusque vomit, circumsonat aequor €dentibus, inque ipso rapidum mare navigat ore; €hinc vasti surgunt immensis torquibus orbes €tergaque consumunt pelagus. sonat undique Phorcys €atque ipsi metuunt montes scopulique ruentem. €infelix virgo, quamvis sub vindice tanto €quae tua tunc fuerat facies! quam fugit in auras €spiritus! ut toto caruerunt sanguine membra, €cum tua fata cavis e rupibus ipsa videres €adnantemque tibi poenam pelagusque ferentem €quantula praeda maris! quassis hic subvolat alis €Perseus et semet caelo iaculatur in hostem €Gorgoneo tinctum defigens sanguine ferrum. €illa subit contra versamque a gurgite frontem €erigit et tortis innitens orbibus alte €emicat ac toto sublimis corpore fertur. €sed, quantum illa subit, semper, iaculata profundo, €in tantum revolat laxumque per aethera ludit €Perseus et ceti subeuntis verberat ora. €nec cedit tamen illa viro, sed saevit in auras €morsibus, et vani crepitant sine vulnere dentes; €efflat et in caelum pelagus mergitque volantem €sanguineis undis pontumque exstillat in astra. €spectabat pugnam pugnandi causa puella, €iamque oblita sui metuit pro vindice tali €suspirans animoque magis quam corpore pendet. €tandem confossis subsedit belua membris @1 €plena maris summasque iterum remeavit ad undas €et magnum vasto contexit corpore pontum, €tum quoque terribilis nec virginis ore videnda. €perfundit liquido Perseus in marmore corpus, €maior et ex undis ad cautes pervolat altas €solvitque haerentem vinclis de rupe puellam €desponsam pugna, nupturam dote mariti. €hic dedit Andromedae caelum stellisque sacravit €mercedem tanti belli, quo concidit ipsa €Gorgone non levius monstrum pelagusque levavit. €@@Quisquis in Andromedae surgentis tempora ponto €nascitur, immitis veniet poenaeque minister €carceris et duri custos, quo stante superbe €prostratae iaceant miserorum in limine matres €pernoctesque patres cupiant extrema suorum €oscula et in proprias animam transferre medullas. €carnificisque venit mortem vendentis imago €accensosque rogos, cui stricta saepe securi €supplicium vectigal erit, qui denique posset €pendentem e scopulis ipsam spectare puellam, €vinctorum dominus sociusque in parte catenae €interdum, poenis ut noxia corpora servet. €@@Piscibus exortis cum pars vicesima prima €signabit terrae limen, fulgebit et orbi, €aerius nascetur Equus caeloque volabit, €velocisque dabit sub tali tempore partus @1 €omne per officium vigilantia membra ferentis. €hic glomerabit equo gyros dorsoque superbus €ardua bella geret rector cum milite mixtus; €hic stadium fraudare fide poteritque videri €mentitus passus et campum tollere cursu. €nam quis ab extremo citius revolaverit orbe €nuntius extremumve levis penetraverit orbem? €vilibus ille etiam sanabit vulnera sucis €quadrupedum, et medicas herbas in membra ferarum €noverit, humanos et quae nascentur ad usus. €@@Nixa genu species et Graio nomine dicta €Engonasin, cui nulla fides sub origine constat, €dextra per extremos attollit lumina Pisces. €hinc fuga nascentum, dolus insidiaeque creantur, €grassatorque venit media metuendus in urbe. €et, si forte aliquas animus consurget in artes, €in praerupta dabit studium, vendetque periclo €ingenium, ac tenuis ausus sine limite gressus €certa per extentos ponet vestigia funes €et caeli meditatus iter vestigia perdet €paene sua et pendens populum suspendet ab ipso. €@@Laeva sub extremis consurgunt sidera Ceti €Piscibus Andromedan ponto caeloque sequentis. @1 €hoc trahit in pelagi caedes et vulnera natos €squamigeri gregis, extentis laqueare porfundum €retibus et pontum vinclis artare furentis; €et velut in laxo securas aequore phocas €carceribus claudent raris et compede nectent €incautosque trahent macularum nemine thynnos. €nec cepisse sat est: luctantur corpora nodis €exceptantque novas acies ferroque necantur, €inficiturque suo permixtus sanguine pontus. €tum quoque, cum toto iacuerunt litore praedae, €altera fit caedis caedes: scinduntur in artus, €corpore et ex uno varius discribitur usus. €illa datis melior, sucis pars illa retentis. €hinc sanies pretiosa fluit floremque cruoris €evomit ex mixto gustum sale temperat oris; €illa putris turbae strages confunditur omnis €permiscetque suas alterna in damna figuras €communemque cibis usum sucumque ministrat. €aut, cum caeruleo stetit ipsa simillima ponto €squamigerum nubes turbaque immobilis haeret, €excipitur vasta circum vallata sagena €ingentisque lacus et Bacchi dolia complet €umorisque vomit socias per mutua dotes €et fluit in liquidam tabem resoluta medullas. €quin etiam magnas poterunt celebrare salinas €et pontum coquere et ponti secernere virus, €cum solidum certo distendunt margine campum €appelluntque suo deductum ex aequore fluctum €claudendoque negant abitum: sic suscipit undas €area et epoto per solem umore nitescit. @1 €congeritur siccum pelagus mensisque profundi €canities detonsa maris, spumaeque rigentis €ingentis faciunt tumulos, pelagique venenum, €quo perit usus aquae suco corruptus amaro, €vitali sale permutant redduntque salubre. €@@At, revoluta polo cum primis vultibus Arctos €ad sua perpetuos revocat vestigia passus €numquam tincta vadis sed semper flexilis orbe, €[aut Cynosura minor cum prima luce resurgit €et pariter vastusve Leo vel Scorpius acer €nocte sub extrema promittunt iura diei] €non inimica ferae tali sub tempore natis €ora ferent, placidasque regent commercia gentes. €ille manu vastos poterit frenare leones €et palpare lupos, pantheris ludere captis, €nec fugiet validas cognati sideris ursas €inque artes hominum perversaque munera ducet; €ille elephanta premet dorso stimulisque movebit €turpiter in tanto cedentem pondere punctis; €ille tigrim rabie solvet pacique domabit, €quaeque alia infestant furiis animalia terras €iunget amicitia secum, catulosque sagacis Œ…Åá* @1 ˆžhas stellis proprias vires et tempora rerum €constituit magni quondam fabricator Olympi. Œ…Åâ* ‹…Ætertia Pleiadas dotavit forma sorores €femineum rubro vultum suffusa pyropo, €invenitque parem sub te, Cynosura, colorem, €et quos Delphinus iaculatur quattuor ignes €Deltotonque tribus facibus, similique nitentem €luce Aquilam et flexos per lubrica terga dracones. €tum quartum sextumque genus discernitur omni €e numero, summamque gradus qui iungit utramque. þ¹²¶ÿï°°±ÿï‚ÁóôòÿïƒÍáîÁóôòÿ•‹…Îmaxima pars numero censu concluditur imo, €quae neque per cunctas noctes neque tempore in omni €resplendet vasto caeli summota profundo, €sed, cum clara suos avertit Delia cursus €cumque vagae stellae terris sua lumina condunt, €mersit et ardentis Orion aureus ignes €signaque transgressus permutat tempora Phoebus, €effulget tenebris et nocte accenditur atra. €tum conferta licet caeli fulgentia templa €cernere seminibus [2minimis]2 totumque micare ‹…Ùstipatum stellis mundum nec cedere summa €floribus aut siccae curvum per litus harenae, €sed, quot eant semper nascentes aequore fluctus, €quot delapsa cadant foliorum milia silvis, €amplius hoc ignes numero volitare per orbem. @1 €utque per ingentis populus discribitur urbes, €principiumque patres retinent et proximum equester €ordo locum, populumque equiti populoque subire €vulgus iners videas et iam sine nomine turbam, €sic etiam magno quaedam res publica mundo est €quam natura facit, quae caelo condidit urbem. €sunt stellae procerum similes, sunt proxima primis €sidera, suntque gradus atque omnia iusta priorum: €maximus est populus summo qui culmine fertur; €cui si pro numero vires natura dedisset, €ipse suas aether flammas sufferre nequiret, €totus et accenso mundus flagraret Olympo. @1 ðþ