³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿ôÿ@@@@{1DE VITA CAESARVM}1 ¿Êõìÿ¯ôÿ@@@@{1LIBER I €@@@@DIVVS IVLIVS}1 ¡* * * €@@Annum agens sextum decimum patrem amisit; se-€quentibusque consulibus flamen Dialis destinatus di-€missa Cossutia, quae familia equestri sed admodum €diues praetextato desponsata fuerat, Corneliam Cinnae €quater consulis filiam duxit uxorem, ex qua illi mox €Iulia nata est; neque ut repudiaret compelli a dicta-tore Sulla ullo modo potuit. quare et sacerdotio et €uxoris dote et gentilicis hereditatibus multatus diuer-€sarum partium habebatur, ut etiam discedere e medio €et quamquam morbo quartanae adgrauante prope per €singulas noctes commutare latebras cogeretur seque ab €inquisitoribus pecunia redimeret, donec per uirgines €Vestales perque Mamercum Aemilium et Aurelium Cot-€tam propinquos et adfines suos ueniam impetrauit. satis constat Sullam, cum deprecantibus amicissimis €et ornatissimis uiris aliquamdiu denegasset atque illi €pertinaciter contenderent, expugnatum tandem procla-€masse siue diuinitus siue aliqua coniectura: uince-€rent ac sibi haberent, dum modo scirent eum, €quem incolumem tanto opere cuperent, quan-€doque optimatium partibus, quas secum simul @1 €defendissent, exitio futurum; nam Caesari mul-€tos Marios inesse.  @@Stipendia prima in Asia fecit Marci Thermi prae-€toris contubernio; a quo ad accersendam classem in €Bithyniam missus desedit apud Nicomeden, non sine €rumore prostratae regi pudicitiae; quem rumorem auxit €intra paucos rursus dies repetita Bithynia per causam €exigendae pecuniae, quae deberetur cuidam libertino €clienti suo. reliqua militia secundiore fama fuit et a €Thermo in expugnatione Mytilenarum corona ciuica  donatus est. meruit et sub Seruilio Isaurico in Cilicia, €sed breui tempore. nam Sullae morte comperta, si-€mul spe nouae dissensionis, quae per Marcum Lepidum €mouebatur, Romam propere redit. et Lepidi quidem €societate, quamquam magnis condicionibus inuitaretur, €abstinuit, cum ingenio eius diffisus tum occasione,  quam minorem opinione offenderat. ceterum composita €seditione ciuili Cornelium Dolabellam consularem et €triumphalem repetundarum postulauit; absolutoque Rho-€dum secedere statuit, et ad declinandam inuidiam et €ut per otium ac requiem Apollonio Moloni clarissimo €tunc dicendi magistro operam daret. huc dum hi-€bernis iam mensibus traicit, circa Pharmacussam in-€sulam a praedonibus captus est mansitque apud eos €non sine summa indignatione prope quadraginta dies cum uno medico et cubicularis duobus. nam comites €seruosque ceteros initio statim ad expediendas pecunias, €quibus redimeretur, dimiserat. numeratis deinde quin-€quaginta talentis expositus in litore non distulit quin €e uestigio classe deducta persequeretur abeuntis ac re-€dactos in potestatem supplicio, quod saepe illis mi-€natus inter iocum fuerat, adficeret. uastante regiones €proximas Mithridate, ne desidere in discrimine sociorum €uideretur, ab Rhodo, quo pertenderat, transiit in Asiam @1 €auxiliisque contractis et praefecto regis prouincia ex-€pulso nutantis ac dubias ciuitates retinuit in fide.  @@Tribunatu militum, qui primus Romam reuerso per €suffragia populi honor optigit, actores restituendae tri-€buniciae potestatis, cuius uim Sulla deminuerat, enixis-€sime iuuit. L. etiam Cinnae uxoris fratri, et qui cum €eo ciuili discordia Lepidum secuti post necem consulis €ad Sertorium confugerant, reditum in ciuitatem ro-€gatione Plotia confecit habuitque et ipse super ea re €contionem.  @@Quaestor Iuliam amitam uxoremque Corneliam de-€functas laudauit e more pro rostris. [s]et in amitae €quidem laudatione de eius ac patris sui utraque ori-€gine sic refert: €@@'Amitae meae Iuliae maternum genus ab re-€gibus ortum, paternum cum diis inmortalibus €coniunctum est. nam ab Anco Marcio sunt Mar-€cii Reges, quo nomine fuit mater; a Venere €Iulii, cuius gentis familia est nostra. est ergo €in genere et sanctitas regum, qui plurimum €inter homines pollent, et caerimonia deorum, €quorum ipsi in potestate sunt reges.' @@In Corneliae autem locum Pompeiam duxit Quinti €Pompei filiam, L. Sullae neptem; cum qua deinde di-€uortium fecit adulteratam opinatus a Publio Clodio, €quem inter publicas caerimonias penetrasse ad eam €muliebri ueste tam constans fama erat, ut senatus €quaestionem de pollutis sacris decreuerit.  @@Quaestori ulterior Hispania obuenit; ubi cum man-€datu pr(aetoris) iure dicundo conuentus circumiret Ga-€disque uenisset, animaduersa apud Herculis templum €Magni Alexandri imagine ingemuit et quasi pertaesus €ignauiam suam, quod nihil dum a se memorabile actum €esset in aetate, qua iam Alexander orbem terrarum @1 €subegisset, missionem continuo efflagitauit ad captan-€das quam primum maiorum rerum occasiones in urbe. etiam confusum eum somnio proximae noctis_nam €uisus erat per quietem stuprum matri intulisse_co-€iectores ad amplissimam spem incitauerunt arbitrium €terrarum orbis portendi interpretantes, quando mater, €quam subiectam sibi uidisset, non alia esset quam terra,  quae omnium parens haberetur. decedens ergo ante €tempus colonias Latinas de petenda ciuitate agitantes €adiit, et ad audendum aliquid concitasset, nisi con-€sules conscriptas in Ciliciam legiones paulisper ob id €ipsum retinuissent.  @@Nec eo setius maiora mox in urbe molitus est: si-€quidem ante paucos dies quam aedilitatem iniret, uenit €in suspicionem conspirasse cum Marco Crasso consulari, €item Publio Sulla et L. Autronio post designationem €consulatus ambitus condemnatis, ut principio anni se-€natum adorirentur, et trucidatis quos placitum esset, €dictaturam Crassus inuaderet, ipse ab eo magister equi-€tum diceretur constitutaque ad arbitrium re publica Sullae et Autronio consulatus restitueretur. memine-€runt huius coniurationis Tanusius Geminus in histo-€ria, Marcus Bibulus in edictis, C. Curio pater in ora-€tionibus. de hac significare uidetur et Cicero in qua-€dam ad Axium epistula referens Caesarem in con-€sulatu confirmasse regnum, de quo aedilis cogitarat. €Tanusius adicit Crassum paenitentia uel metu diem €caedi destinatum non obisse et idcirco ne Caesarem €quidem signum, quod ab eo dari conuenerat, dedisse; €conuenisse autem Curio ait, ut togam de umero dei-ceret. idem Curio sed et M. Actorius Naso auctores €sunt conspirasse eum etiam cum Gnaeo Pisone adu-€lescente, cui ob suspicionem urbanae coniurationis pro-€uincia Hispania ultro extra ordinem data sit; pactum- @1 €que ut simul foris ille, ipse Romae ad res nouas con-€surgerent, per %Ambranos et Transpadanos; destitutum €utriusque consilium morte Pisonis.  @@Aedilis praeter comitium ac forum basilicasque etiam €Capitolium ornauit porticibus ad tempus extructis, in €quibus abundante rerum copia pars apparatus expone-€retur. uenationes autem ludosque et cum collega et €separatim edidit, quo factum est, ut communium quo-€que inpensarum solus gratiam caperet nec dissimularet €collega eius Marcus Bibulus, euenisse sibi quod Pol-€luci: ut enim geminis fratribus aedes in foro €constituta tantum Castoris uocaretur, ita suam €Caesarisque munificentiam unius Caesaris dici. adiecit insuper Caesar etiam gladiatorium munus, sed €aliquanto paucioribus quam destinauerat paribus; nam €cum multiplici undique familia conparata inimicos ex-€terruisset, cautum est de numero gladiatorum, quo ne €maiorem cuiquam habere Romae liceret.  @@Conciliato populi fauore temptauit per partem tri-€bunorum, ut sibi Aegyptus prouincia plebi scito dare-€tur, nanctus extraordinarii imperii occasionem, quod €Alexandrini regem suum socium atque amicum a se-€natu appellatum expulerant resque uulgo inprobabatur. €nec obtinuit aduersante optimatium factione: quorum €auctoritatem ut quibus posset modis in uicem demi-€nueret, tropaea Gai Mari de Iugurtha deque Cimbris €atque Teutonis olim a Sulla disiecta restituit atque in €exercenda de sicaris quaestione eos quoque sicariorum €numero habuit, qui proscriptione ob relata ciuium €Romanorum capita pecunias ex aerario acceperant, quam- quam exceptos Cornelis legibus. subornauit etiam qui €Gaio Rabirio perduellionis diem diceret, quo praecipuo €adiutore aliquot ante annos Luci Saturnini seditiosum @1 €tribunatum senatus coercuerat, ac sorte iudex in reum þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Êõìÿ¨Œ…ductus tam cupide condemnauit, ut ad populum pro- uocanti nihil aeque ac iudicis acerbitas profuerit. de-€posita prouinciae spe pontificatum maximum petit non €sine profusissima largitione; in qua reputans magni-€tudinem aeris alieni, cum mane ad comitia descen-€deret, praedixisse matri osculanti fertur domum se €nisi pontificem non reuersurum. atque ita poten-€tissimos duos competitores multumque et aetate et €dignitate antecedentes superauit, ut plura ipse in eorum €tribubus suffragia quam uterque in omnibus tulerit.  @@Praetor creatus, detecta coniuratione Catilinae se-€natuque uniuerso in socios facinoris ultimam statuente €poenam, solus municipatim diuidendos custodiendosque €publicatis bonis censuit. quin et tantum metum in-€iecit asperiora suadentibus, identidem ostentans quanta €eos in posterum a plebe Romana maneret inuidia, ut €Decimum Silanum consulem designatum non piguerit €sententiam suam, quia mutare turpe erat, interpreta-€tione lenire, uelut grauius atque ipse sensisset exceptam. obtinuisset adeo transductis iam ad se pluribus et in €his Cicerone consulis fratre, nisi labantem ordinem €confirmasset M. Catonis oratio. ac ne sic quidem im-€pedire rem destitit, quoad manus equitum Romanorum, €quae armata praesidii causa circumstabat, inmoderatius €perseueranti necem comminata est, etiam strictos gla-€dios usque eo intentans, ut sedentem una proximi €deseruerint, uix pauci complexu togaque obiecta pro-€texerint. tunc plane deterritus non modo cessit, sed €et in reliquum anni tempus curia abstinuit.  @@Primo praeturae die Quintum Catulum de refectione €Capitoli ad disquisitionem populi uocauit rogatione €promulgata, qua curationem eam in alium transferebat; €uerum impar optimatium conspirationi, quos relicto €statim nouorum consulum officio frequentes obstina- @1 €tosque ad resistendum concucurrisse cernebat, hanc  quidem actionem deposuit. ceterum Caecilio Metello €tribuno plebis turbulentissimas leges aduersus collega-€rum intercessionem ferenti auctorem propugnatorem-€que se pertinacissime praestitit, donec ambo admini-€stratione rei publicae decreto patrum submouerentur. €ac nihilo minus permanere in magistratu et ius dicere €ausus, ut comperit paratos, qui ui ac per arma pro-€hiberent, dimissis lictoribus abiectaque praetexta domum clam refugit pro condicione temporum quieturus. multi-€tudinem quoque biduo post sponte et ultro confluentem €operamque sibi in adserenda dignitate tumultuosius €pollicentem conpescuit. quod cum praeter opinionem €euenisset, senatus ob eundem coetum festinato coactus €gratias ei per primores uiros egit accitumque in cu-€riam et amplissimis uerbis conlaudatum in integrum €restituit inducto priore decreto.  @@Recidit rursus in discrimen aliud inter socios Ca-€tilinae nominatus et apud Nouium Nigrum quaestorem €a Lucio Vettio indice et in senatu a Quinto Curio, cui, €quod primus consilia coniuratorum detexerat, constituta €erant publice praemia. Curius e Catilina se cognouisse €dicebat, Vettius etiam chirographum eius Catilinae da-tum pollicebatur. id uero Caesar nullo modo toleran-€dum existimans, cum inplorato Ciceronis testimonio €quaedam se de coniuratione ultro ad eum detulisse €docuisset, ne Curio praemia darentur effecit; Vettium €pignoribus captis et direpta supellectile male mul-€catum ac pro rostris in contione paene discerptum €coiecit in carcerem; eodem Nouium quaestorem, quod €compellari apud se maiorem potestatem passus esset.  @@Ex praetura ulteriorem sortitus Hispaniam reti-€nentes creditores interuentu sponsorum remouit ac @1 €neque more neque iure, ante quam prouinciae or[di]na-€rentur, profectus est: incertum metune iudicii, quod €priuato parabatur, an quo maturius sociis inploranti-€bus subueniret; pacataque prouincia pari festinatione, €non expectato successore ad triumphum simul con-sulatumque decessit. sed cum edictis iam comitis ratio €eius haberi non posset nisi priuatus introisset urbem, €et ambienti ut legibus solueretur multi contra dice-€rent, coactus est triumphum, ne consulatu excludere- tur, dimittere. e duobus consulatus competitoribus, €Lucio Lucceio Marcoque Bibulo, Lucceium sibi adiunxit, €pactus ut is, quoniam inferior gratia esset pecunia-€que polleret, nummos de suo communi nomine per €centurias pronuntiaret. qua cognita re optimates, quos €metus ceperat nihil non ausurum eum in summo magi-€stratu concordi et consentiente collega, auctores Bibulo €fuerunt tantundem pollicendi, ac plerique pecunias €contulerunt, ne Catone quidem abnuente eam largi-€tionem e re publica fieri. @@Igitur cum Bibulo consul creatur. eandem ob cau-€sam opera ab optimatibus data est, ut prouinciae fu-€turis consulibus minimi negotii, id est siluae calles-€que, decernerentur. qua maxime iniuria instinctus om-€nibus officiis Gnaeum Pompeium adsectatus est offen-€sum patribus, quod Mithridate rege uicto cunctantius €confirmarentur acta sua; Pompeioque Marcum Crassum €reconciliauit ueterem inimicum ex consulatu, quem €summa discordia simul gesserant; ac societatem cum €utroque iniit, ne quid ageretur in re publica, quod dis- plicuisset ulli e tribus. inito honore primus omnium €instituit, ut tam senatus quam populi diurna acta con-€fierent et publicarentur. antiquum etiam re[2t]2tulit mo-€rem, ut quo mense fasces non haberet, accensus ante @1 €eum iret, lictores pone sequerentur. lege autem agra-€ria promulgata obnuntiantem collegam armis foro ex-€pulit ac postero die in senatu conquestum nec quo-€quam reperto, qui super tali consternatione referre aut €censere aliquid auderet, qualia multa saepe in leuio-€ribus turbis decreta erant, in eam coegit desperationem, €ut, quoad potestate abiret, domo abditus nihil aliud €quam per edicta obnuntiaret. @@Vnus ex eo tempore omnia in re publica et ad €arbitrium administrauit, ut nonnulli urbanorum, cum €quid per iocum testandi gratia signarent, non Caesare €et Bibulo, sed Iulio et Caesare consulibus actum scribe-€rent bis eundem praeponentes nomine atque cognomine, €utque uulgo mox ferrentur hi uersus: €@@@@non Bibulo quiddam nuper sed Caesare factum est: €@@@@@@nam Bibulo fieri consule nil memini. campum Stellatem maioribus consecratum agrumque €Campanum ad subsidia rei publicae uectigalem relictum €diuisit extra sortem ad uiginti milibus ciuium, quibus €terni pluresue liberi essent. publicanos remissionem €petentis tertia mercedum parte releuauit ac, ne in lo-€catione nouorum uectigalium inmoderatius licerentur, €propalam monuit. cetera item, quae cuique libuissent, €dilargitus est contra dicente nullo ac, si conaretur quis, absterrito. Marcum Catonem interpellantem extrahi cu-€ria per lictorem ducique in carcerem iussit. Lucio €Lucullo liberius resistenti tantum calumniarum metum €iniecit, ut ad genua ultro sibi accideret. Cicerone in €iudicio quodam deplorante temporum statum Publium €Clodium inimicum eius, frustra iam pridem a pa-€tribus ad plebem transire nitentem, eodem die ho-raque nona transduxit. postremo in uniuersos diuer- @1 €sae factionis [2indicem . . . . . . ]2 inductum praemiis, ut se €de inferenda Pompeio nece sollicitatum a quibusdam €profiteretur productusque pro rostris auctores ex con-€pacto nominaret; sed uno atque altero frustra nec sine €suspicione fraudis nominatis desperans tam praecipitis €consilii euentum intercepisse ueneno indicem creditur.  @@Sub idem tempus Calpurniam L. Pisonis filiam suc-€cessuri sibi in consulatu duxit uxorem suamque, Iu-€liam, Gnaeo Pompeio conlocauit repudiato priore sponso €Seruilio Caepione, cuius uel praecipua opera paulo €ante Bibulum inpugnauerat. ac post nouam adfinitatem €Pompeium primum rogare sententiam coepit, cum Cras-€sum soleret essetque consuetudo, ut quem ordinem €interrogandi sententias consul Kal. Ianuariis instituis-€set, eum toto anno conseruaret.  @@Socero igitur generoque suffragantibus ex omni €prouinciarum copia Gallias potissimum elegit, %cuius €emolumento et oportunitate idonea sit materia trium-€phorum. et initio quidem Galliam Cisalpinam Illyrico €adiecto lege Vatinia accepit; mox per senatum Comatam €quoque, ueritis patribus ne, si ipsi negassent, populus et hanc daret. quo gaudio elatus non temperauit, quin þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Êõìÿ¨–’‚paucos post dies frequenti curia iactaret, inuitis et €gementibus aduersaris adeptum se quae con-€cupisset, proinde ex eo insultaturum omnium €capitibus; ac negante quodam per contumeliam facile €hoc ulli feminae fore, responderit quasi adludens: in €Suria quoque regnasse Sameramin magnamque €Asiae partem Amazonas tenuisse quondam.  @@Functus consulatu Gaio Memmio Lucioque Domitio €praetoribus de superioris anni actis referentibus cogni-€tionem senatui detulit; nec illo suscipiente triduoque @1 €per inritas altercationes absumpto in prouinciam abiit. €et statim quaestor eius in praeiudicium aliquot crimi-€nibus arreptus est. mox et ipse a Lucio Antistio tr. pl. €postulatus appellato demum collegio optinuit, cum rei publicae causa abesset reus ne fieret. ad securitatem €ergo posteri temporis in magno negotio habuit ob-€ligare semper annuos magistratus et e petitoribus non €alios adiuuare aut ad honorem pati peruenire, quam €qui sibi recepissent propugnaturos absentiam suam; €cuius pacti non dubitauit a quibusdam ius iurandum  atque etiam syngrapham exigere. sed cum Lucius Do-€mitius consulatus candidatus palam minaretur consulem €se effecturum quod praetor nequisset adempturumque €ei exercitus, Crassum Pompeiumque in urbem prouinciae €suae Lucam extractos conpulit, ut detrudendi Domitii €causa consulatum alterum peterent, perfecitque %utrum-€que, ut in quinquennium sibi imperium prorogaretur. qua fiducia ad legiones, quas a re publica acceperat, €alias priuato sumptu addidit, unam etiam ex Trans-€alpinis conscriptam, uocabulo quoque Gallico_Alauda €enim appellabatur_, quam disciplina cultuque Romano €institutam et ornatam postea uniuersam ciuitate dona-uit. nec deinde ulla belli occasione, [2ne]2 iniusti qui-€dem ac periculosi abstinuit, tam foederatis quam in-€festis ac feris gentibus ultro lacessitis, adeo ut senatus €quondam legatos ad explorandum statum Galliarum €mittendos decreuerit ac nonnulli dedendum eum hosti-€bus censuerint. sed prospere [de]cedentibus rebus et €saepius et plurium quam quisquam umquam dierum @1  supplicationes impetrauit. gessit autem nouem annis, €quibus in imperio fuit, haec fere. €@@Omnem Galliam, quae saltu Pyrenaeo Alpibusque €et monte Cebenna, fluminibus Rheno ac Rhodano €continetur patetque circuitu ad bis et tricies centum €milia passuum, praeter socias ac bene meritas ciuitates €in prouinciae formam redegit, eique <30&7cccc&>30 in singulos annos stipendii nomine inposuit. Germanos, qui trans €Rhenum incolunt, primus Romanorum ponte fabricato €adgressus maximis adfecit cladibus; adgressus est et €Britannos ignotos antea superatisque pecunias et obsides €imperauit; per tot successus ter nec amplius aduersum €casum expertus: in Britannia classe ui tempestatis prope €absumpta et in Gallia ad Gergouiam legione fusa et €in Germanorum finibus Titurio et Aurunculeio legatis €per insidias caesis.  @@Eodem temporis spatio matrem primo, deinde filiam, €nec multo post nepotem amisit. inter quae, consternata €Publi Clodi caede re publica, cum senatus unum con-€sulem nominatimque Gnaeum Pompeium fieri censuisset, €egit cum tribunis plebis collegam se Pompeio desti-€nantibus, id potius ad populum ferrent, ut absenti sibi, €quandoque imperii tempus expleri coepisset, petitio se-€cundi consulatus daretur, ne ea causa maturius et in-perfecto adhuc bello decederet. quod ut adeptus est, €altiora iam meditans [s]et spei plenus nullum lar-€gitionis aut officiorum in quemquam genus publice pri-€uatimque omisit. forum de manubiis incohauit, cuius €area super sestertium milies constitit. munus populo €epulumque pronuntiauit in filiae memoriam, quod ante €eum nemo. quorum ut quam maxima expectatio esset, @1 €ea quae ad epulum pertinerent, quamuis macellaris ablocata, etiam domesticatim apparabat. gladiatores €notos, sicubi infestis spectatoribus dimicarent, ui ra-€piendos reseruandosque mandabat. tirones neque in ludo €neque per lanistas, sed in domibus per equites Ro-€manos atque etiam per senatores armorum peritos eru-€diebat, precibus enitens, quod epistulis eius ostendi-€tur, ut disciplinam singulorum susciperent ipsique dic-€tata exercentibus darent. legionibus stipendium in €perpetuum duplicauit. frumentum, quotiens copia es-€set, etiam sine modo mensuraque praebuit ac singula  interdum mancipia e praeda uiritim dedit. ad reti-€nendam autem Pompei necessitudinem ac uoluntatem €Octauiam sororis suae neptem, quae Gaio Marcello €nupta erat, condicionem ei detulit sibique filiam eius €in matrimonium petit Fausto Sullae destinatam. om-€nibus uero circa eum atque etiam parte magna senatus €gratuito aut leui faenore obstrictis, ex reliquo quo-€que ordinum genere uel inuitatos uel sponte ad se €commeantis uberrimo congiario prosequebatur, libertos €insuper seruulosque cuiusque, prout domino patronoue gratus qui esset. tum reorum aut obaeratorum aut pro-€digae iuuentutis subsidium unicum ac promptissimum €erat, nisi quos grauior criminum uel inopiae luxuriaeue €uis urgeret, quam ut subueniri posset a se; his plane  palam bello ciuili opus esse dicebat. nec minore €studio reges atque prouincias per terrarum orbem ad-€liciebat, aliis captiuorum milia dono offerens, aliis €citra senatus populique auctoritatem, quo uellent et €quotiens uellent, auxilia submittens, superque Italiae €Galliarumque et Hispaniarum, Asiae quoque et Graeciae potentissimas urbes praecipuis operibus exornans; donec, @1 €attonitis iam omnibus et quorsum illa tenderent re-€putantibus, Marcus Claudius Marcellus consul edicto €praefatus, de summa se re publica acturum, rettulit €ad senatum, ut ei succederetur ante tempus, quoniam €bello confecto pax esset ac dimitti deberet uictor exer-€citus; et ne absentis ratio comitiis haberetur, quando nec plebi scito Pompeius postea abrogasset. acciderat €autem, ut is legem de iure magistratuum ferens eo ca-€pite, quo petitione honorum absentis submouebat, ne €Caesarem quidem exciperet per obliuionem, ac mox €lege iam in aes incisa et in aerarium condita cor-€rigeret errorem. nec contentus Marcellus prouincias €Caesari et priuilegium eripere, re[2t]2tulit etiam, ut co-€lonis, quos rogatione Vatinia Nouum Comum deduxisset, €ciuitas adimeretur, quod per ambitionem et ultra prae-€scriptum data esset.  @@Commotus his Caesar ac iudicans, quod saepe ex eo €auditum ferunt, difficilius se principem ciuitatis €a primo ordine in secundum quam ex secundo €in nouissimum detrudi, summa ope restitit, partim €per intercessores tribunos, partim per Seruium Sulpi-€cium alterum consulem. insequenti quoque anno Gaio €Marcello, qui fratri patrueli suo Marco in consulatu suc-€cesserat, eadem temptante collegam eius Aemilium €Paulum Gaiumque Curionem uiolentissimum tribuno-rum ingenti mercede defensores parauit. sed cum ob-€stinatius omnia agi uideret et designatos etiam con-€sules e parte diuersa, senatum litteris deprecatus est, €ne sibi beneficium populi adimeretur, aut ut ceteri €quoque imperatores ab exercitibus discederent; con-€fisus, ut putant, facilius se, simul atque libuisset, ue-€teranos conuocaturum quam Pompeium nouos milites. €cum aduersariis autem pepigit, ut dimissis octo legio-€nibus Transalpinaque Gallia duae sibi legiones et Cis- @1 €alpina prouincia uel etiam una legio cum Illyrico con- cederetur, quoad consul fieret. uerum neque senatu €interueniente et aduersariis negantibus ullam se de re €publica facturos pactionem, transiit in citeriorem Gal-€liam, conuentibusque peractis Rauennae substitit, bello €uindicaturus si quid de tribunis plebis intercedentibus €pro se grauius a senatu constitutum esset. @@Et praetextum quidem illi ciuilium armorum hoc €fuit; causas autem alias fuisse opinantur. Gnaeus Pom-€peius ita dictitabat, quod neque opera consummare, €quae instituerat, neque populi expectationem, quam de €aduentu suo fecerat, priuatis opibus explere posset, turbare omnia ac permiscere uoluisse. alii timuisse €dicunt, ne eorum, quae primo consulatu aduersus €auspicia legesque et intercessiones gessisset, rationem €reddere cogeretur; cum M. Cato identidem nec sine €iure iurando denuntiaret delaturum se nomen eius, si-€mul ac primum exercitum dimisisset; cumque uulgo þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Êõìÿ¨ž“‡fore praedicarent, ut si priuatus redisset, Milonis €exemplo circumpositis armatis causam apud iudices diceret. quod probabilius facit Asinius Pollio, Phar-€salica acie caesos profligatosque aduersarios prospici-€entem haec eum ad uerbum dixisse referens: 'hoc €uoluerunt; tantis rebus gestis Gaius Caesar con-€demnatus essem, nisi ab exercitu auxilium pe-tissem.' quidam putant captum imperii consuetudine €pensitatisque suis et inimicorum uiribus usum occa-€sione rapiendae dominationis, quam aetate prima con-€cupisset. quod existimasse uidebatur et Cicero scribens €de Officiis tertio libro semper Caesarem in ore €habuisse [est in Phoenissis: $EI)/PER GA\R A)DIKEI=N €$XRH/, TURANNI/DOS PE/RI KA/LLISTON A)DI/KHMA: TA\ D' A)/LLA& @1 €$EU)SEBEI=N XREW/&[2$N&]2] Euripidis uersus, quos sic ipse con-€uertit: €@@@@nam si uiolandum est ius, [2regnandi]2 gratia €@@@@uiolandum est: aliis rebus pietatem colas.  @@Cum ergo sublatam tribunorum intercessionem ip-€sosque urbe cessisse nuntiatum esset, praemissis con-€festim clam cohortibus, ne qua suspicio moueretur, et €spectaculo publico per dissimulationem interfuit et for-€mam, qua ludum gladiatorium erat aedificaturus, con-€siderauit et ex consuetudine conuiuio se frequenti de-dit. dein post solis occasum mulis e proximo pistrino €ad uehiculum iunctis occultissimum iter modico co-€mitatu ingressus est; et cum luminibus extinctis de-€cessisset uia, diu errabundus tandem ad lucem duce €reperto per angustissimos tramites pedibus euasit. con-€secutusque cohortis ad Rubiconem flumen, qui prouin-€ciae eius finis erat, paulum constitit, ac reputans quan-€tum moliretur, conuersus ad proximos: 'etiam nunc,' €inquit, 'regredi possumus; quod si ponticulum  transierimus, omnia armis agenda erunt.' cunc-€tanti ostentum tale factum est. quidam eximia magni-€tudine et forma in proximo sedens repente apparuit €harundine canens; ad quem audiendum cum praeter €pastores plurimi etiam ex stationibus milites concur-€rissent interque eos et aeneatores, rapta ab uno tuba €prosiliuit ad flumen et ingenti spiritu classicum exor-€sus pertendit ad alteram ripam. tunc Caesar: 'eatur,' €inquit, 'quo deorum ostenta et inimicorum ini- quitas uocat. iacta alea est,' inquit. atque ita tra-€iecto exercitu, adhibitis tribunis plebis, qui pulsi super-€uenerant, pro contione fidem militum flens ac ueste a €pectore discissa inuocauit. existimatur etiam equestres €census pollicitus singulis; quod accidit opinione falsa. @1 €nam cum in adloquendo adhortandoque saepius digitum €laeuae manus ostentans adfirmaret se ad satis facien-€dum omnibus, per quos dignitatem suam defensurus €esset, anulum quoque aequo animo detracturum sibi, €extrema contio, cui facilius erat uidere contionantem €quam audire, pro dicto accepit, quod uisu suspicabatur; €promissumque ius anulorum cum milibus quadringenis €fama distulit.  @@Ordo et summa rerum, quas deinceps gessit, sic €se habent. Picenum Vmbriam Etruriam occupauit et €Lucio Domitio, qui per tumultum successor ei nomi-€natus Corfinium praesidio tenebat, in dicionem redacto €atque dimisso secundum Superum mare Brundisium €tetendit, quo consules Pompeiusque confugerant quam primum transfretaturi. hos frustra per omnis moras €exitu prohibere conatus Romam iter conuertit appel-€latisque de re publica patribus ualidissimas Pompei €copias, quae sub tribus legatis M. Petreio et L. Afranio €et M. Varrone in Hispania erant, inuasit, professus €ante inter suos, ire se ad exercitum sine duce €et inde reuersurum ad ducem sine exercitu. et €quanquam obsidione Massiliae, quae sibi in itinere €portas clauserat, summaque frumentariae rei penuria  retardante breui tamen omnia subegit. hinc urbe re-€petita in Macedoniam transgressus Pompeium, per €quattuor paene menses maximis obsessum operibus, ad €extremum Pharsalico proelio fudit et fugientem Alexan-€driam persecutus, ut occisum deprehendit, cum Ptole-€maeo rege, a quo sibi quoque insidias tendi uidebat, €bellum sane difficillimum gessit, neque loco neque €tempore aequo, sed hieme anni et intra moenia copio-€sissimi ac sollertissimi hostis, inops ipse omnium re-€rum atque inparatus. regnum Aegypti uictor Cleo-€patrae fratrique eius minori permisit, ueritus prouin- @1 €ciam facere, ne quandoque uiolentiorem praesidem nacta nouarum rerum materia esset. ab Alexandria in Sy-€riam et inde Pontum transiit urgentibus de Pharnace €nuntiis, quem Mithridatis Magni filium ac tunc occa-€sione temporum bellantem iamque multiplici successu €praeferocem, intra quintum quam adfuerat diem, quat-€tuor quibus in conspectum uenit horis, una profligauit €acie; crebro commemorans Pompei felicitatem, cui €praecipua militiae laus de tam inbelli genere hostium €contigisset. dehinc Scipionem ac Iubam reliquias €partium in Africa refouentis deuicit, Pompei liberos  in Hispania. omnibus ciuilibus bellis nullam cladem €nisi per legatos suos passus est, quorum C. Curio in €Africa periit, C. Antonius in Illyrico in aduersariorum €deuenit potestatem, P. Dolabella classem in eodem €Illyrico, Cn. Domitius Caluinus in Ponto exercitum €amiserunt. ipse prosperrime semper ac ne ancipiti €quidem umquam fortuna praeterquam bis dimicauit: €semel ad Dyrrachium, ubi pulsus non instante Pom-€peio negauit eum uincere scire, iterum in Hispania €ultimo proelio, cum desperatis rebus etiam de consci-€scenda nece cogitauit.  @@Confectis bellis quinquiens triumphauit, post de-€uictum Scipionem quater eodem mense, sed interiectis €diebus, et rursus semel post superatos Pompei liberos. €primum et excellentissimum triumphum egit Gallicum, €sequentem Alexandrinum, deinde Ponticum, huic proxi-€mum Africanum, nouissimum Hispaniensem, diuerso quemque apparatu et instrumento. Gallici triumphi €die Velabrum praeteruehens paene curru excussus est €axe diffracto ascenditque Capitolium ad lumina quadra-€ginta elephantis dextra sinistraque lychnuchos gestan-€tibus. Pontico triumpho inter pompae fercula trium @1 €uerborum praetulit titulum &7veni& %146 &7vidi& %146 &7vici& non acta €belli significantem sicut ceteris, sed celeriter confecti  notam. ueteranis legionibus praedae nomine in pedites €singulos super bina sestertia, quae initio ciuilis tu-€multus numerauerat, uicena quaterna milia nummum €dedit. adsignauit et agros, sed non continuos, ne quis €possessorum expelleretur. populo praeter frumenti denos €modios ac totidem olei libras trecenos quoque num-€mos, quos pollicitus olim erat, uiritim diuisit et hoc amplius centenos pro mora. annuam etiam habitatio-€nem Romae usque ad bina milia nummum, in Italia non €ultra quingenos sestertios remisit. adiecit epulum ac €uiscerationem et post Hispaniensem uictoriam duo pran-€dia; nam cum prius parce neque pro liberalitate sua €praebitum iudicaret, quinto post die aliud largissimum  praebuit. edidit spectacula uarii generis: munus gla-€diatorium, ludos etiam regionatim urbe tota et quidem €per omnium linguarum histriones, item circenses ath-€letas naumachiam. munere in foro depugnauit Furius €Leptinus stirpe praetoria et Q. Calpenus senator quon-€dam actorque causarum. pyrricham saltauerunt Asiae Bithyniaeque principum liberi. ludis Decimus Laberius €eques Romanus mimum suum egit donatusque quin-€gentis sestertiis et anulo aureo sessum in quattuor-€decim [2e]2 scaena per orchestram transiit. circensibus €spatio circi ab utraque parte producto et in gyrum €euripo addito quadrigas bigasque et equos desultorios €agitauerunt nobilissimi iuuenes. Troiam lusit turma duplex maiorum minorumque puerorum. uenationes €editae per dies quinque ac nouissime pugna diuisa in €duas acies, quingenis peditibus, elephantis uicenis, tri-€cenis equitibus hinc et inde commissis. nam quo laxius €dimicaretur, sublatae metae inque earum locum bina €castra exaduersum constituta erant. athletae stadio ad @1 €tempus extructo regione Marti campi certauerunt per triduum. nauali proelio in minore Codeta defosso lacu €biremes ac triremes quadriremesque Tyriae et Aegyptiae €classis magno pugnatorum numero conflixerunt. ad €quae omnia spectacula tantum undique confluxit ho-€minum, ut plerique aduenae aut inter uicos aut inter þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Êõìÿ¨§”†uias tabernaculis positis manerent, ac saepe prae turba €elisi exanimatique sint plurimi et in his duo senatores.  @@Conuersus hinc ad ordinandum rei publicae statum €fastos correxit iam pridem uitio pontificum per inter-€calandi licentiam adeo turbatos, ut neque messium €feriae aestate neque uindemiarum autumno conpete-€rent; annumque ad cursum solis accommodauit, ut tre-€centorum sexaginta quinque dierum esset et intercalario €mense sublato unus dies quarto quoque anno inter-calaretur. quo autem magis in posterum ex Kalendis €Ianuariis nouis temporum ratio congrueret, inter No-€uembrem ac Decembrem mensem interiecit duos alios; €fuitque is annus, quo haec constituebantur, quindecim €mensium cum intercalario, qui ex consuetudine in eum  annum inciderat. senatum suppleuit, patricios adlegit, €praetorum aedilium quaestorum, minorum etiam magi-€stratuum numerum ampliauit; nudatos opere censorio €aut sententia iudicum de ambitu condemnatos restituit. comitia cum populo partitus est, ut exceptis consu-€latus conpetitoribus de cetero numero candidatorum €pro parte dimidia quos populus uellet pronuntiarentur, €pro parte altera quos ipse dedisset. et edebat per li-€bellos circum tribum missos scriptura breui: 'Caesar €dictator illi tribui. commendo uobis illum et €illum, ut uestro suffragio suam dignitatem te-€neant.' admisit ad honores et proscriptorum liberos. @1 €iudicia ad duo genera iudicum redegit, equestris ordinis €ac senatorii; tribunos aerarios, quod erat tertium, su-€stulit. @@Recensum populi nec more nec loco solito, sed €uicatim per dominos insularum egit atque ex uiginti €trecentisque milibus accipientium frumentum e publico €ad centum quinquaginta retraxit; ac ne qui noui coe-€tus recensionis causa moueri quandoque possent, in-€stituit, quotannis in demortuorum locum ex iis, qui  recensi non essent, subsortitio a praetore fieret. octo-€ginta autem ciuium milibus in transmarinas colonias €distributis, ut exhaustae quoque urbis frequentia sup-€peteret, sanxit, ne quis ciuis maior annis uiginti mi-€norue %decem, qui sacramento non teneretur, plus tri-€ennio continuo Italia abesset, neu qui senatoris filius €nisi contubernalis aut comes magistratus peregre pro-€ficisceretur; neue ii, qui pecuariam facerent, minus €tertia parte puberum ingenuorum inter pastores habe-€rent. omnisque medicinam Romae professos et libera-€lium artium doctores, quo libentius et ipsi urbem in-colerent et ceteri adpeterent, ciuitate donauit. de pe-€cuniis mutuis disiecta nouarum tabularum expectatione, €quae crebro mouebatur, decreuit tandem, ut debitores €creditoribus satis facerent per aestimationem posses-€sionum, quanti quasque ante ciuile bellum comparas-€sent, deducto summae aeris alieni, si quid usurae no-€mine numeratum aut perscriptum fuisset; qua con-dicione quarta pars fere crediti deperibat. cuncta col-€legia praeter antiquitus constituta distraxit. poenas fa-€cinorum auxit; et cum locupletes eo facilius scelere €se obligarent, quod integris patrimoniis exulabant, par-€ricidas, ut Cicero scribit, bonis omnibus, reliquos @1  dimidia parte multauit. ius laboriosissime ac seueris-€sime dixit. repetundarum conuictos etiam ordine sena-€torio mouit. diremit nuptias praetorii uiri, qui digres-€sam a marito post biduum statim duxerat, quamuis €sine probri suspicione. peregrinarum mercium por-€toria instituit. lecticarum usum, item conchyliatae €uestis et margaritarum nisi certis personis et aetati-bus perque certos dies ademit. legem praecipue €sumptuariam exercuit dispositis circa macellum custo-€dibus, qui obsonia contra uetitum retinerent deporta-€rentque ad se, submissis nonnumquam lictoribus atque €militibus, qui, si qua custodes fefellissent, iam adpo-€sita e triclinio auferrent.  @@Nam de ornanda instruendaque urbe, item de tu-€endo ampliandoque imperio plura ac maiora in dies €destinabat: in primis Martis templum, quantum nus-€quam esset, extruere repleto et conplanato lacu, in €quo naumachiae spectaculum ediderat, theatrumque summae magnitudinis Tarpeio monti accubans; ius ci-€uile ad certum modum redigere atque ex immensa €diffusaque legum copia optima quaeque et necessaria €in paucissimos conferre libros; bibliothecas Graecas €Latinasque quas maximas posset publicare data Marco Varroni cura comparandarum ac digerendarum; siccare €Pomptinas paludes; emittere Fucinum lacum; uiam €munire a mari Supero per Appennini dorsum ad Tibe-€rim usque; perfodere Isthmum; Dacos, qui se in Pon-€tum et Thraciam effuderant, coercere; mox Parthis €inferre bellum per Armeniam minorem nec nisi ante €expertos adgredi proelio. @@Talia agentem atque meditantem mors praeuenit. €de qua prius quam dicam, ea quae ad formam et habi-€tum et cultum et mores, nec minus quae ad ciuilia @1 €et bellica eius studia pertineant, non alienum erit sum-€matim exponere.  @@Fuisse traditur excelsa statura, colore candido, te-€retibus membris, ore paulo pleniore, nigris uegetisque €oculis, ualitudine prospera, nisi quod tempore extremo €repente animo linqui atque etiam per somnum exter-€reri solebat. comitiali quoque morbo bis inter res agendas correptus est. circa corporis curam morosior, €ut non solum tonderetur diligenter ac raderetur, sed €uelleretur etiam, ut quidam exprobrauerunt, caluitii €uero deformitatem iniquissime ferret saepe obtrecta-€torum iocis obnoxiam expertus. ideoque et deficientem €capillum reuocare a uertice adsueuerat et ex omnibus €decretis sibi a senatu populoque honoribus non aliud €aut recepit aut usurpauit libentius quam ius laureae €coronae perpetuo gestandae. @@Etiam cultu notabilem ferunt: usum enim lato €clauo ad manus fimbriato nec umquam aliter quam €[2ut]2 super eum cingeretur, et quidem fluxiore cinctura; €unde emanasse Sullae dictum optimates saepius ad-€monentis, ut male praecinctum puerum cauerent.  habitauit primo in Subura modicis aedibus, post autem €pontificatum maximum in Sacra uia domo publica. €munditiarum lautitiarumque studiosissimum multi pro-€diderunt: uillam in Nemorensi a fundamentis incohatam €magnoque sumptu absolutam, quia non tota ad ani-€mum ei responderat, totam diruisse, quanquam tenuem €adhuc et obaeratum; in expeditionibus tessellata et  sectilia pauimenta circumtulisse; Britanniam petisse €spe margaritarum, quarum amplitudinem conferentem €interdum sua manu exegisse pondus; gemmas, toreu-€mata, signa, tabulas operis antiqui semper animosissime @1 €comparasse; seruitia rectiora politioraque inmenso €pretio, et cuius ipsum etiam puderet, sic ut rationi- bus uetaret inferri; conuiuatum assidue per prouincias €duobus tricliniis, uno quo sagati palliatiue, altero quo €togati cum inlustrioribus prouinciarum discumberent. €domesticam disciplinam in paruis ac maioribus rebus €diligenter adeo seuereque rexit, ut pistorem alium €quam sibi panem conuiuis subicientem compedibus €uinxerit, libertum gratissimum ob adulteratam equitis €Romani uxorem, quamuis nullo querente, capitali poena €adfecerit.  @@Pudicitiae eius famam nihil quidem praeter Nico-€medis contubernium laesit, graui tamen et perenni ob-€probrio et ad omnium conuicia exposito. omitto Calui €Licini notissimos uersus: €@@@@@@Bithynia quicquid €@@@@et p[r]edicator Caesaris umquam habuit. €praetereo actiones Dolabellae et Curionis patris, in €quibus eum Dolabella 'paelicem reginae, spondam €interiorem regiae lecticae,' at Curio 'stabulum Nicomedis et Bithynicum fornicem' dicunt. missa €etiam facio edicta Bibuli, quibus proscripsit collegam €suum Bithynicam reginam, eique antea regem €fuisse cordi, nunc esse regnum. quo tempore, ut €Marcus Brutus refert, Octauius etiam quidam ualitudine €mentis liberius dicax conuentu maximo, cum Pompeium €regem appellasset, ipsum reginam salutauit. sed C. Mem-€mius etiam ad cyathum %et ui Nicomedi stetisse obicit, €cum reliquis exoletis, pleno conuiuio, accubantibus €nonnullis urbicis negotiatoribus, quorum refert nomina. Cicero uero non contentus in quibusdam epistulis €scripsisse a satellitibus eum in cubiculum regium @1 €eductum in aureo lecto ueste purpurea decubuisse €floremque aetatis a Venere orti in Bithynia conta-€minatum, quondam etiam in senatu defendenti ei Ny-þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Êõìÿ¨±“†sae causam, filiae Nicomedis, beneficiaque regis in €se commemoranti: 'remoue,' inquit, 'istaec, oro te, €quando notum est, et quid ille tibi et quid illi tute dederis.' Gallico denique triumpho milites €eius inter cetera carmina, qualia currum prosequentes €ioculariter canunt, etiam illud uulga-€tissimum pronuntiauerunt: €@@@@Gallias Caesar subegit, Nicomedes Caesarem: €@@@@ecce Caesar nunc triumphat qui subegit Gallias, €@@@@Nicomedes non triumphat qui subegit Caesarem.  pronum et sumptuosum in libidines fuisse constans €opinio est, plurimasque et illustres feminas corrupisse, €in quibus Postumiam Serui Sulpici[i], Lolliam Auli €Gabini, Tertullam Marci Crassi, etiam Cn. Pompei €Muciam. nam certe Pompeio et a Curionibus patre €et filio et a multis exprobratum est, quod cuius causa €post tres liberos exegisset uxorem et quem gemens €Aegisthum appellare consuesset, eius postea filiam po-tentiae cupiditate in matrimonium recepisset. sed ante €alias dilexit Marci Bruti matrem Seruiliam, cui et €proximo suo consulatu sexagiens sestertium margari-€tam mercatus est et bello ciuili super alias donationes €amplissima praedia ex auctionibus hastae minimo ad-€dixit; cum quidem plerisque uilitatem mirantibus face-€tissime Cicero: 'quo melius,' inquit, 'emptum scia-€tis, tertia deducta'; existimabatur enim Seruilia etiam  filiam suam Tertiam Caesari conciliare. ne prouincia- @1 €libus quidem matrimoniis abstinuisse uel hoc disticho €apparet iactato aeque a militibus per €Gallicum triumphum: €@@@@urbani, seruate uxores: moechum caluom adducimus. €@@@@aurum in Gallia effutuisti, hic sumpsisti mutuum.  dilexit et reginas, inter quas Eunoen Mauram Bogudis €uxorem, cui maritoque eius plurima et immensa tri-€buit, ut Naso scripsit; sed maxime Cleopatram, cum €qua et conuiuia in primam lucem saepe protraxit et €eadem naue thalamego paene Aethiopia tenus Aegyptum €penetrauit, nisi exercitus sequi recusasset, quam deni-€que accitam in urbem non nisi maximis honoribus €praemiisque auctam remisit filiumque natum appellare nomine suo passus est. quem quidem nonnulli Grae-€corum similem quoque Caesari et forma et incessu €tradiderunt. M. Antonius adgnitum etiam ab eo se-€natui adfirmauit, quae scire C. Matium et C. Oppium €reliquosque Caesaris amicos; quorum Gaius Oppius, €quasi plane defensione ac patrocinio res egeret, librum €edidit, non esse Caesaris filium, quem Cleopatra dicat. Heluius Cinna tr. pl. plerisque confessus est habuisse €se scriptam paratamque legem, quam Caesar ferre ius-€sisset cum ipse abesset, uti uxores liberorum quaeren-€dorum causa quas et quot uellet ducere liceret. at ne €cui dubium omnino sit et impudicitiae et adulteriorum €flagrasse infamia, Curio pater quadam eum oratione €omnium mulierum uirum et omnium uirorum mulie-€rem appellat.  @@Vini parcissimum ne inimici quidem negauerunt. @1 €Marci Catonis est: unum ex omnibus Caesarem €ad euertendam rem publicam sobrium acces-€sisse. nam circa uictum Gaius Oppius adeo indiffe-€rentem docet, ut quondam ab hospite conditum oleum €pro uiridi adpositum aspernantibus ceteris solum etiam €largius appetisse scribat, ne hospitem aut neglegentiae  aut rusticitatis uideretur arguere. abstinentiam neque €in imperiis neque in magistratibus praestitit. ut enim €quidam monumentis suis testati sunt, in Hispania pro €consule et a sociis pecunias accepit emendicatas in €auxilium aeris alieni et Lusitanorum quaedam oppida, €quanquam nec imperata detrectarent et aduenienti por-tas patefacerent, diripuit hostiliter. in Gallia fana €templaque deum donis referta expilauit, urbes diruit €saepius ob praedam quam ob delictum; unde factum, €ut auro abundaret ternisque milibus nummum in libras promercale per Italiam prouinciasque diuenderet. in €primo consulatu tria milia pondo auri furatus e Capi-€tolio tantundem inaurati aeris reposuit. societates ac €regna pretio dedit, ut qui uni Ptolemaeo prope sex €milia talentorum suo Pompeique nomine abstulerit. €postea uero euidentissimis rapinis ac sacrilegis et onera €bellorum ciuilium et triumphorum ac munerum susti-€nuit impendia.  @@Eloquentia militarique re aut aequauit praestan-€tissimorum gloriam aut excessit. post accusationem €Dolabellae haud dubie principibus patronis adnume-€ratus est. certe Cicero ad Brutum oratores €enumerans negat se uidere, cui debeat Caesar cedere, €aitque eum elegantem, splendidam quoque atque etiam €magnificam et generosam quodam modo rationem di-€cendi tenere; et ad Cornelium Nepotem de eodem ita scripsit: 'quid? oratorem quem huic ante- @1 €pones eorum, qui nihil aliud egerunt? quis €sententiis aut acutior aut crebrior? quis uer-€bis aut ornatior aut elegantior?' genus eloquen-€tiae dum taxat adulescens adhuc Strabonis Caesaris €secutus uidetur, cuius etiam ex oratione, quae inscri-€bitur 'pro Sardis,' ad uerbum nonnulla transtulit in €diuinationem suam. pronuntiasse autem dicitur uoce acuta, ardenti motu gestuque, non sine uenustate. ora-€tiones aliquas reliquit, inter quas temere quaedam €feruntur. 'pro Quinto Metello' non immerito Augu-€stus existimat magis ab actuaris exceptam male sub-€sequentibus uerba dicentis, quam ab ipso editam; nam €in quibusdam exemplaribus inuenio ne inscriptam qui-€dem 'pro Metello,' sed 'quam scripsit Metello,' cum €ex persona Caesaris sermo sit Metellum seque ad-€uersus communium obtrectatorum criminationes pur-gantis. 'apud milites' quoque 'in Hispania' idem €Augustus uix ipsius putat, quae tamen duplex fertur: €una quasi priore habita proelio, altera posteriore, quo €Asinius Pollio ne tempus quidem contionandi habuisse  eum dicit subita hostium incursione. reliquit et rerum €suarum commentarios Gallici ciuilisque belli Pom-€peiani. nam Alexandrini Africique et Hispaniensis in-€certus auctor est: alii Oppium putant, alii Hirtium, €qui etiam Gallici belli nouissimum imperfectumque li-€brum suppleuerit. de commentariis Caesaris Cicero in eodem Bruto sic refert: 'commentarios scri-€psit ualde quidem probandos: nudi sunt, recti €et uenusti, omni ornatu orationis tamquam €ueste detracta; sed dum uoluit alios habere pa-€rata, unde sumerent qui uellent scribere histo-€riam, ineptis gratum fortasse fecit, qui illa uo-€lent calamistris inurere, sanos quidem homines a scribendo deterruit.' de isdem commentariis Hir- @1 €tius ita praedicat: 'adeo proban-€tur omnium iudicio, ut praerepta, non prae-€bita facultas scriptoribus uideatur. [2cuius ta-€men rei maior nostra quam reliquorum est ad-€miratio; ceteri enim, quam bene atque emen-€date,]2 nos etiam, quam facile atque celeriter eos perscripserit, scimus.' Pollio Asinius parum €diligenter parumque integra ueritate compositos putat, €cum Caesar pleraque et quae per alios erant gesta €temere crediderit et quae per se, uel consulto uel etiam €memoria lapsus perperam ediderit; existimatque re-scripturum et correcturum fuisse. reliquit et 'de ana-€logia' duos libros et 'Anticatones' totidem ac prae-€terea poema quod inscribitur Iter. quorum librorum €primos in transitu Alpium, cum ex citeriore Gallia €conuentibus peractis ad exercitum rediret, sequentes €sub tempus Mundensis proelii fecit; nouissimum, dum €ab urbe in Hispaniam ulteriorem quarto et uicensimo die peruenit. epistulae quoque eius ad senatum extant, €quas primum uidetur ad paginas et formam memorialis €libelli conuertisse, cum antea consules et duces non €nisi transuersa charta scriptas mitterent. extant et ad €Ciceronem, item ad familiares domesticis de rebus, in €quibus, si qua occultius perferenda erant, per notas €scripsit, id est sic structo litterarum ordine, ut nullum €uerbum effici posset: quae si qui inuestigare et perse-€qui uelit, quartam elementorum litteram, id est D pro A et perinde reliquas commutet. feruntur et %aituero €ab adulescentulo quaedam scripta, ut 'Laudes Her- @1 €culis,' tragoedia 'Oedipus,' item 'Dicta collectanea': €quos omnis libellos uetuit Augustus publicari in epi-€stula, quam breuem admodum ac simplicem ad Pom-€peium Macrum, cui ordinandas bibliothecas delegaue-€rat, misit.  @@Armorum et equitandi peritissimus, laboris ultra €fidem patiens erat. in agmine nonnumquam equo, sae-þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Êõìÿ¨¹ƒpius pedibus anteibat, capite detecto, seu sol seu imber €esset; longissimas uias incredibili celeritate confecit, €expeditus, meritoria raeda, centena passuum milia in €singulos dies; si flumina morarentur, nando traiciens €uel innixus inflatis utribus, ut persaepe nuntios de se  praeuenerit. in obeundis expeditionibus dubium cauti-€or an audentior, exercitum neque per insidiosa itinera €duxit umquam nisi perspeculatus locorum situs, ne-€que in Britanniam transuexit, nisi ante per se portus €et nauigationem et accessum ad insulam explorasset. €at idem obsessione castrorum in Germania nuntiata €per stationes hostium Gallico habitu penetrauit ad suos. a Brundisio Dyrrachium inter oppositas classes hieme €transmisit cessantibusque copiis, quas subsequi ius-€serat, cum ad accersendas frustra saepe misisset, no-€uissime ipse clam noctu paruulum nauigium solus ob-€uoluto capite conscendit, neque aut quis esset ante €detexit aut gubernatorem cedere aduersae tempestati  passus est quam paene obrutus fluctibus. ne religione €quidem ulla a quoquam incepto absterritus umquam €uel retardatus est. cum immolanti aufugisset hostia, €profectionem aduersus Scipionem et Iubam non distulit. €prolapsus etiam in egressu nauis uerso ad melius €omine: 'teneo te,' inquit, 'Africa.' ad eludendas autem €uaticinationes, quibus felix et inuictum in ea prouincia €fataliter Scipionum nomen ferebatur, despectissimum €quendam ex Corneliorum genere, cui ad opprobrium @1 €uitae Saluitoni cognomen erat, in castris secum €habuit.  @@Proelia non tantum destinato, sed ex occasione su-€mebat ac saepe ab itinere statim, interdum spurcissi-€mis tempestatibus, cum minime quis moturum putaret; €nec nisi tempore extremo ad dimicandum cunctatior €factus est, quo saepius uicisset, hoc minus experien-€dos casus opinans nihilque se tantum adquisiturum €uictoria, quantum [2 . . . . . . . . . . . . . . €. . . . . . . . ]2 hostem fudit, quin castris quo-€que exueret: ita [ut] nullum spatium perterritis dabat. €ancipiti proelio equos dimittebat et in primis suum, €quo maior permanendi necessitas imponeretur auxilio  fugae erepto. utebatur autem equo insigni, pedibus €prope humanis et in modum digitorum ungulis fissis, €quem natum apud se, cum haruspices imperium orbis €terrae significare domino pronuntiassent, magna cura €aluit nec patientem sessoris alterius primus ascendit; €cuius etiam instar pro aede Veneris Genetricis postea  dedicauit. inclinatam aciem solus saepe restituit ob-€sistens fugientibus retinensque singulos et contortis €faucibus conuertens in hostem et quidem adeo ple-€rumque trepidos, ut aquilifer[o] moranti se cuspide €sit comminatus, alius in manu detinentis reliquerit  signum. non minor illa constantia eius, maiora etiam €indicia fuerint. post aciem Pharsalicam cum praemis-€sis in Asiam copiis per angustias Hellesponti uectoria €nauicula traiceret, L. Cassium partis aduersae cum @1 €decem rostratis nauibus obuium sibi neque refugit et €comminus tendens, ultro ad deditionem hortatus, sup- plicem ad se recepit. Alexandriae circa oppugnationem €pontis eruptione hostium subita conpulsus in scapham €pluribus eodem praecipitantibus, cum desilisset in mare, €nando per ducentos passus euasit ad proximam nauem, €elata laeua, ne libelli quos tenebat madefierent, pa-€ludamentum mordicus trahens, ne spolio poteretur €hostis.  @@Militem neque a moribus neque a fortuna probabat, €sed tantum a uiribus, tractabatque pari seueritate at-€que indulgentia. non enim ubique ac semper, sed cum €hostis in proximo esset, coercebat: tum maxime exactor €grauissimus disciplinae, ut neque itineris neque proelii €tempus denuntiaret, sed paratum et intentum momentis €omnibus quo uellet subito educeret. quod etiam sine €causa plerumque faciebat, praecipue pluuiis et festis €diebus. ac subinde obseruandum se admonens repente €interdiu uel nocte subtrahebat, augebatque iter, ut se- rius subsequentis defetigaret. fama uero hostilium co-€piarum perterritos non negando minuendoue, sed in-€super amplificando ementiendoque confirmabat. itaque €cum expectatio aduentus Iubae terribilis esset, con-€uocatis ad contionem militibus: 'scitote,' inquit, 'pau-€cissimis his diebus regem adfuturum cum de-€cem legionibus, equitum triginta, leuis arma-€turae centum milibus, elephantis trecentis. pro-€inde desinant quidam quaerere ultra aut opi-€nari mihique, qui compertum habeo, credant; €aut quidem uetustissima naue impositos quo-€cumque uento in quascumque terras iubebo €auehi.'  @@Delicta neque obseruabat omnia neque pro modo €exequebatur, sed desertorum ac seditiosorum et in- @1 €quisitor et punitor acerrimus coniuebat in ceteris. ac €nonnumquam post magnam pugnam atque uictoriam €remisso officiorum munere licentiam omnem passim €lasciuiendi permittebat, iactare solitus milites suos etiam unguentatos bene pugnare posse. nec mi-€lites eos pro contione, sed blandiore nomine commi-€litones appellabat habebatque tam cultos, ut argento €et auro politis armis ornaret, simul et ad speciem et €quo tenaciores eorum in proelio essent metu damni. €diligebat quoque usque adeo, ut audita clade Tituriana €barbam capillumque summiserit nec ante dempserit  quam uindicasset. quibus rebus et deuotissimos sibi €et fortissimos reddidit. ingresso ciuile bellum cen-€turiones cuiusque legionis singulos equites e uiatico €suo optulerunt, uniuersi milites gratuitam et sine fru-€mento stipendioque operam, cum tenuiorum tutelam €locupletiores in se contulissent. neque in tam diuturno €spatio quisquam omnino desciuit, plerique capti con-€cessam sibi sub condicione uitam, si militare aduersus eum uellent, recusarunt. famem et ceteras necessi-€tates, non cum obsiderentur modo sed et si ipsi alios €obsiderent, tanto opere tolerabant, ut Dyrrachina mu-€nitione Pompeius uiso genere panis ex herba, quo su-€stinebantur, cum feris sibi rem esse dixerit amoueri-€que ocius nec cuiquam ostendi iusserit, ne patientia et €pertinacia hostis animi suorum frangerentur. @@Quanta fortitudine dimicarint, testimonio est quod €aduerso semel apud Dyrrachium proelio poenam in €se ultro depoposcerunt, ut consolandos eos magis im-€perator quam puniendos habuerit. ceteris proeliis in-€numeras aduersariorum copias multis partibus ipsi pau-€ciores facile superarunt. denique una sextae legionis €cohors praeposita castello quattuor Pompei legiones €per aliquot horas sustinuit paene omnis confixa multi- @1 €tudine hostilium sagittarum, quarum centum ac triginta milia intra uallum reperta sunt. nec mirum, si quis €singulorum facta respiciat, uel Cassi Scaeuae centuri-€onis uel Gai Acili militis, ne de pluribus referam. €Scaeua excusso oculo, transfixus femore et umero, €centum et uiginti ictibus scuto perforato, custodiam €portae commissi castelli retinuit. Acilius nauali ad €Massiliam proelio iniecta in puppem hostium dextera €et abscisa memorabile illud apud Graecos Cynegiri €exemplum imitatus transiluit in nauem umbone obuios €agens.  @@Seditionem per decem annos Gallicis bellis nullam €omnino mouerunt, ciuilibus aliquas, sed ut celeriter ad €officium redierint, nec tam indulgentia ducis quam €auctoritate. non enim cessit umquam tumultuantibus €atque etiam obuiam semper iit; et nonam quidem le-€gionem apud Placentiam, quanquam in armis adhuc €Pompeius esset, totam cum ignominia missam fecit €aegreque post multas et supplicis preces, nec nisi  exacta de sontibus poena, restituit; decimanos autem €Romae cum ingentibus minis summoque etiam urbis €periculo missionem et praemia flagitantes, ardente tunc €in Africa bello, neque adire cunctatus est, quanquam €deterrentibus amicis, neque dimittere; sed una uoce, €qua 'Quirites' eos pro militibus appellarat, tam facile €circumegit et flexit, ut ei milites esse confestim re-€sponderint et quamuis recusantem ultro in Africam €sint secuti; ac sic quoque seditiosissimum quemque et €praedae et agri destinati tertia parte multauit.  @@Studium et fides erga clientis ne iuueni quidem de-€fuerunt. Masintham nobilem iuuenem, cum aduersus €Hiempsalem regem tam enixe defendisset, ut Iubae regis €filio in altercatione barbam inuaserit, stipendiarium @1 þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Êõìÿ¨Ç…quoque pronuntiatum et abstrahentibus statim eripuit €occultauitque apud se diu et mox ex praetura profici-€scens in Hispaniam inter officia prosequentium fasces-€que lictorum lectica sua auexit.  @@Amicos tanta semper facilitate indulgentiaque tracta-€uit, ut Gaio Oppio comitanti se per siluestre iter cor-€reptoque subita ualitudine deuersoriolo[co], quod unum €erat, cesserit et ipse humi ac sub diuo cubuerit. iam €autem rerum potens quosdam etiam infimi generis ad €amplissimos honores prouexit, cum ob id culparetur, €professus palam, si grassatorum et sicariorum €ope in tuenda sua dignitate usus esset, talibus €quoque se parem gratiam relaturum.  @@Simultates contra nullas tam graues excepit um-€quam, ut non occasione oblata libens deponeret. Gai €Memmi, cuius asperrimis orationibus non minore acer-€bitate rescripserat, etiam suffragator mox in petitione €consulatus fuit. Gaio Caluo post famosa epigrammata €de reconciliatione per amicos agenti ultro ac prior €scripsit. Valerium Catullum, a quo sibi uersiculis de €Mamurra perpetua stigmata imposita non dissimula-€uerat, satis facientem eadem die adhibuit cenae hospi-€tioque patris eius, sicut consuerat, uti perseuerauit.  sed et in ulciscendo natura lenissimus piratas, a qui-€bus captus est, cum in dicionem redegisset, quoniam €suffixurum se cruci ante iurauerat, iugulari prius ius-€sit, deinde suffigi; Cornelio Phagitae, cuius quondam €nocturnas insidias aeger ac latens, ne perduceretur ad €Sullam, uix praemio dato euaserat, numquam nocere €sustinuit; Philemonem a manu seruum, qui necem €suam per uenenum inimicis promiserat, non grauius quam simplici morte puniit; in Publium Clodium @1 €Pompeiae uxoris suae adulterum atque eadem de causa €pollutarum caerimoniarum reum testis citatus negauit €se quicquam comperisse, quamuis et mater Aurelia et €soror Iulia apud eosdem iudices omnia ex fide re[2t]2-€tulissent; interrogatusque, cur igitur repudiasset uxo-€rem: 'quoniam,' inquit, 'meos tam suspicione quam  crimine iudico carere oportere.' moderationem €uero clementiamque cum in administratione tum in €uictoria belli ciuilis admirabilem exhibuit. denuntiante €Pompeio pro hostibus se habiturum qui rei publicae €defuissent, ipse medios et neutrius partis suorum sibi €numero futuros pronuntiauit. quibus autem ex com-€mendatione Pompei ordines dederat, potestatem transe-undi ad eum omnibus fecit. motis apud Ilerdam de-€ditionis condicionibus, cum, assiduo inter utrasque par-€tes usu atque commercio, Afranius et Petreius depre-€hensos intra castra Iulianos subita paenitentia inter-€fecissent, admissam in se perfidiam non sustinuit imi-€tari. acie Pharsalica proclamauit, ut ciuibus parcere-€tur, deincepsque nemini non suorum quem uellet unum partis aduersae seruare concessit. nec ulli perisse nisi €in proelio reperientur, exceptis dum taxat Afranio et €Fausto et Lucio Caesare iuuene; ac ne hos quidem uo-€luntate ipsius interemptos putant, quorum tamen et €priores post impetratam ueniam rebellauerant et Cae-€sar libertis seruisque eius ferro et igni crudelem in €modum enectis bestias quoque ad munus populi com-paratas contrucidauerat. denique tempore extremo etiam €quibus nondum ignouerat, cunctis in Italiam redire €permisit magistratusque et imperia capere; sed et sta-€tuas Luci Sullae atque Pompei a plebe disiectas re-€posuit; ac si qua posthac aut cogitarentur grauius ad-€uersus se aut dicerentur, inhibere maluit quam uindi- @1 care. itaque et detectas coniurationes conuentusque €nocturnos non ultra arguit, quam ut edicto ostenderet €esse sibi notas, et acerbe loquentibus satis habuit pro €contione denuntiare ne perseuerarent, Aulique Caeci-€nae criminosissimo libro et Pitholai carminibus male-€dicentissimis laceratam existimationem suam ciuili ani-€mo tulit.  @@Praegrauant tamen cetera facta dictaque eius, ut €et abusus dominatione et iure caesus existimetur. non €enim honores modo nimios recepit: continuum con-€sulatum, perpetuam dictaturam praefecturamque mo-€rum, insuper praenomen Imperatoris, cognomen Patris €patriae, statuam inter reges, suggestum in orchestra; €sed et ampliora etiam humano fastigio decerni sibi €passus est: sedem auream in curia et pro tribunali, €tensam et ferculum circensi pompa, templa, aras, simu-€lacra iuxta deos, puluinar, flaminem, lupercos, ap-€pellationem mensis e suo nomine; ac nullos non ho-nores ad libidinem cepit et dedit. tertium et quartum €consulatum titulo tenus gessit contentus dictaturae po-€testate decretae cum consulatibus simul atque utroque €anno binos consules substituit sibi in ternos nouis-€simos menses, ita ut medio tempore comitia nulla €habuerit praeter tribunorum et aedilium plebis prae-€fectosque pro praetoribus constituerit, qui apsente se €res urbanas administrarent. pridie autem Kalendas €Ianuarias repentina consulis morte cessantem honorem in paucas horas petenti dedit. eadem licentia spreto €patrio more magistratus in pluris annos ordinauit, de-€cem praetoris uiris consularia ornamenta tribuit, ciui-€tate donatos et quosdam e semibarbaris Gallorum re-€cepit in curiam. praeterea monetae publicisque uecti-€galibus peculiares seruos praeposuit. trium legionum, €quas Alexandreae relinquebat, curam et imperium @1  Rufioni liberti sui filio exoleto suo demandauit. nec mi-€noris inpotentiae uoces propalam edebat, ut Titus Am-€p[r]ius scribit: nihil esse rem publicam, appel-€lationem modo sine corpore ac specie. Sullam €nescisse litteras, qui dictaturam deposuerit. €debere homines consideratius iam loqui secum €ac pro legibus habere quae dicat. eoque arro-€gantiae progressus est, ut haruspice tristia et sine corde €exta quondam nuntiante futura diceret laetiora, cum €uellet; nec pro ostento ducendum, si pecudi cor €defuisset.  @@Verum praecipuam et exitiabilem sibi inuidiam hinc €maxime mouit. adeuntis se cum plurimis honorificen-€tissimisque decretis uniuersos patres conscriptos sedens €pro aede Veneris Genetricis excepit. quidam putant €retentum a Cornelio Balbo, cum conaretur assurgere; €alii, ne conatum quidem omnino, sed etiam admonen-€tem Gaium Trebatium ut assurgeret minus familiari uultu respexisse. idque factum eius tanto intolera-€bilius est uisum, quod ipse triumphanti et subsellia €tribunicia praeteruehenti sibi unum e collegio Pontium €Aquilam non assurrexisse adeo indignatus sit, ut procla-€mauerit: 'repete ergo a me Aquila rem publicam €tribunus!' et nec destiterit per continuos dies quic-€quam cuiquam nisi sub exceptione polliceri: 'si tamen  per Pontium Aquilam licuerit.' adiecit ad tam in-€signem despecti senatus contumeliam multo arrogan-€tius factum. nam cum in sacrificio Latinarum reuer-€tente eo inter inmodicas ac nouas populi acclama-€tiones quidam e turba statuae eius coronam lauream €candida fascia praeligata inposuisset et tribuni plebis @1 €Epidius Marullus Caesetiusque Flauus coronae fasciam €detrahi hominemque duci in uincula iussissent, dolens €seu parum prospere motam regni mentionem siue, ut €ferebat, ereptam sibi gloriam recusandi, tribunos gra-uiter increpitos potestate priuauit. neque ex eo in-€famiam affectati etiam regii nominis discutere ualuit, €quanquam et plebei regem se salutanti Caesarem se, €non regem esse responderit et Lupercalibus pro €rostris a consule Antonio admotum saepius capiti suo €diadema reppulerit atque in Capitolium Ioui Optimo Maximo miserit. quin etiam uaria fama percrebruit €migraturum Alexandream uel Ilium, translatis simul €opibus imperii exhaustaque Italia dilectibus et procu-€ratione urbis amicis permissa, proximo autem senatu €Lucium Cottam quindecimuirum sententiam dicturum, €ut, quoniam fatalibus libris contineretur Parthos nisi  a rege non posse uinci, Caesar rex appellaretur. quae €causa coniuratis maturandi fuit destinata negotia, ne €assentiri necesse esset. €@@Consilia igitur dispersim antea habita et quae saepe €bini terniue ceperant, in unum omnes contulerunt, ne €populo quidem iam praesenti statu laeto, sed clam pa-€lamque detrectante dominationem atque assertores fla-gitante. peregrinis in senatum allectis libellus pro-€positus est: 'Bonum factum: ne quis senatori €nouo curiam monstrare uelit!' et illa uulgo cane-þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Êõìÿ¨Ð’„bantur: €@@@@Gallos Caesar in triumphum ducit, idem in curiam: €@@@@Galli bracas deposuerunt, latum clauum sumpserunt. €Quinto Maximo suffecto trimenstrique consule thea-€trum introeunte, cum lictor animaduerti ex more ius- @1 €sisset, ab uniuersis conclamatum est non esse eum consulem. post remotos Caesetium et Marullum tri-€bunos reperta sunt proximis comitiis complura suffra-€gia consules eos declarantium. subscripsere quidam €Luci Bruti statuae: 'utinam uiueres!' item ipsius Cae-€saris: €@@@@Brutus, quia reges eiecit, consul primus factus est: €@@@@hic, quia consules eiecit, rex postremo factus est. conspiratum est in eum a sexaginta amplius, Gaio €Cassio Marcoque et Decimo Bruto principibus con-€spirationis. qui primum cunctati utrumne in Campo €per comitia tribus ad suffragia uocantem partibus di-€uisis e ponte deicerent atque exceptum trucidarent, an €in Sacra uia uel in aditu theatri adorirentur, post-€quam senatus Idibus Martiis in Pompei curiam edictus €est, facile tempus et locum praetulerunt.  @@Sed Caesari futura caedes euidentibus prodigiis de-€nuntiata est. paucos ante menses, cum in colonia Ca-€pua deducti lege Iulia coloni ad extruendas uillas ue-€tustissima sepulcra dis[s]icerent idque eo studiosius €facerent, quod aliquantum uasculorum operis antiqui €scrutantes reperiebant, tabula aenea in monimento, in €quo dicebatur Capys conditor Capuae sepultus, inuenta €est conscripta litteris uerbisque Graecis hac sententia: €quandoque ossa Capyis detecta essent, fore ut €illo prognatus manu consanguineorum necare-€tur magnisque mox Italiae cladibus uindicare-tur. cuius rei, ne quis fabulosam aut commenticiam €putet, auctor est Cornelius Balbus, familiarissimus Cae-€saris. proximis diebus equorum greges, quos in trai- @1 €ciendo Rubiconi flumini consecrarat ac uagos et sine €custode dimiserat, comperit pertinacissime pabulo ab-€stinere ubertimque flere. et immolantem haruspex Spu-€rinna monuit, caueret periculum, quod non ultra Martias Idus proferretur. pridie autem easdem Idus €auem regaliolum cum laureo ramulo Pompeianae curiae €se inferentem uolucres uarii generis ex proximo ne-€more persecutae ibidem discerpserunt. ea uero nocte, €cui inluxit dies caedis, et ipse sibi uisus est per quie-€tem interdum supra nubes uolitare, alias cum Ioue €dextram iungere; et Calpurnia uxor imaginata est con-€labi fastigium domus maritumque in gremio suo con-€fodi; ac subito cubiculi fores sponte patuerunt. @@Ob haec simul et ob infirmam ualitudinem diu €cunctatus an se contineret et quae apud senatum pro-€posuerat agere differret, tandem Decimo Bruto adhor-€tante, ne frequentis ac iam dudum opperientis desti-€tueret, quinta fere hora progressus est libellumque €insidiarum indicem ab obuio quodam porrectum li-€bellis ceteris, quos sinistra manu tenebat, quasi mox €lecturus commiscuit. dein pluribus hostiis caesis, cum €litare non posset, introiit curiam spreta religione Spu-€rinnamque irridens et ut falsum arguens, quod sine €ulla sua noxa Idus Martiae adessent: quanquam is  uenisse quidem eas diceret, sed non praeterisse. assi-€dentem conspirati specie officii circumsteterunt, ilico-€que Cimber Tillius, qui primas partes susceperat, quasi €aliquid rogaturus propius accessit renuentique et ge-€stu[m] in aliud tempus differenti ab utroque umero €togam adprehendit: deinde clamantem: 'ista quidem €uis est!' alter e Cascis auersum uulnerat paulum in- @1 fra iugulum. Caesar Cascae brachium arreptum gra-€phio traiecit conatusque prosilire alio uulnere tardatus €est; utque animaduertit undique se strictis pugionibus €peti, toga caput obuoluit, simul sinistra manu sinum €ad ima crura deduxit, quo honestius caderet etiam €inferiore corporis parte uelata. atque ita tribus et €uiginti plagis confossus est uno modo ad primum ictum €gemitu sine uoce edito, etsi tradiderunt quidam Marco Bruto irruenti dixisse: $KAI\ SU\ TE/KNON;& exanimis diffu-€gientibus cunctis aliquamdiu iacuit, donec lecticae im-€positum, dependente brachio, tres seruoli domum ret-€tulerunt. nec in tot uulneribus, ut Antistius medicus €existimabat, letale ullum repertum est, nisi quod se-€cundo loco in pectore acceperat. @@Fuerat animus coniuratis corpus occisi in Tiberim €trahere, bona publicare, acta rescindere, sed metu €Marci Antoni consulis et magistri equitum Lepidi de- stiterunt. postulante ergo Lucio Pisone socero testa-€mentum eius aperitur recitaturque in Antoni domo, €quod Idibus Septembribus proximis in Lauicano suo €fecerat demandaueratque uirgini Vestali maximae. Quin-€tus Tubero tradit heredem ab eo scribi solitum ex €consulatu ipsius primo usque ad initium ciuilis belli €Cn. Pompeium, idque militibus pro contione recita-tum. sed nouissimo testamento tres instituit heredes €sororum nepotes, Gaium Octauium ex dodrante, et €Lucium Pinarium et Quintum Pedium ex quadrante €reliquo[s]; in ima cera Gaium Octauium etiam in fa-€miliam nomenque adoptauit; plerosque percussorum in €tutoribus fili, si qui sibi nasceretur, nominauit, Deci-€mum Brutum etiam in secundis heredibus. populo hor-€tos circa Tiberim publice et uiritim trecenos sestertios €legauit.  @@Funere indicto rogus extructus est in Martio campo @1 €iuxta Iuliae tumulum et pro rostris aurata aedes ad €simulacrum templi Veneris Genetricis collocata; intra-€que lectus eburneus auro ac purpura stratus et ad €caput tropaeum cum ueste, in qua fuerat occisus. €praeferentibus munera, quia suffecturus dies non uide-€batur, praeceptum, ut omisso ordine, quibus quisque uellet itineribus urbis, portaret in Campum. inter €ludos cantata sunt quaedam ad miserationem et in-€uidiam caedis eius accommodata, ex Pacuui Armorum €iudicio: €@@@@men seruasse, ut essent qui me perderent? €et ex Electra Acili ad similem sententiam. laudationis €loco consul Antonius per praeconem pronuntiauit se-€natus consultum, quo omnia simul ei diuina atque €humana decreuerat, item ius iurandum, quo se cuncti €pro salute unius astrinxerant; quibus perpauca a se uerba addidit. lectum pro rostris in forum magistra-€tus et honoribus functi detulerunt. quem cum pars in €Capitolini Iouis cella cremare pars in curia Pompei €destinaret, repente duo quidam gladiis succincti ac €bina iacula gestantes ardentibus cereis succenderunt €confestimque circumstantium turba uirgulta arida et €cum subselliis tribunalia, quicquid praeterea ad donum aderat, congessit. deinde tibicines et scaenici artifices €uestem, quam ex triumphorum instrumento ad prae-€sentem usum induerant, detractam sibi atque discissam €iniecere flammae et ueteranorum militum legionarii €arma sua, quibus exculti funus celebrabant; matronae €etiam pleraeque ornamenta sua, quae gerebant, et libe-€rorum bullas atque praetextas. @@In summo publico luctu exterarum gentium mul-€titudo circulatim suo quaeque more lamentata est prae-€cipueque Iudaei, qui etiam noctibus continuis bustum  frequentarunt. plebs statim a funere ad domum Bruti @1 €et Cassi[i] cum facibus tetendit atque aegre repulsa €obuium sibi Heluium Cinnam per errorem nominis, €quasi Cornelius is esset, quem grauiter pridie contio-€natum de Caesare requirebat, occidit caputque eius €praefixum hastae circumtulit. postea solidam colum-€nam prope uiginti pedum lapidis Numidici in foro €statuit [2in]2scripsitque &7parenti patriae&. apud eam €longo tempore sacrificare, uota suscipere, controuersias €quasdam interposito per Caesarem iure iurando distra-€here perseuerauit.  @@Suspicionem Caesar quibusdam suorum reliquit €neque uoluisse se diutius uiuere neque curasse quod €ualitudine minus prospera uteretur, ideoque et quae €religiones monerent et quae renuntiarent amici negle-€xisse. sunt qui putent, confisum eum nouissimo illo €senatus consulto ac iure iurando etiam custodias Hispa-norum cum gladiis %adinspectantium se remouisse. alii €e diuerso opinantur insidias undique imminentis subire €semel quam cauere [2 . . . . . . ]2 solitum ferunt: non tam €sua quam rei publicae interesse, uti saluus €esset: se iam pridem potentiae gloriaeque ab-€unde adeptum; rem publicam, si quid sibi eue-€niret, neque quietam fore et aliquanto deteriore  condicione ciuilia bella subituram. illud plane þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Êõìÿ¨×‚inter omnes fere constitit, talem ei mortem paene ex €sententia obtigisse. nam et quondam, cum apud Xeno-€phontem legisset Cyrum ultima uali-€tudine mandasse quaedam de funere suo, aspernatus tam €lentum mortis genus subitam sibi celeremque optaue-€rat; et pridie quam occideretur, in sermone nato super @1 €cenam apud Marcum Lepidum, quisnam esset finis uitae €commodissimus, repentinum inopinatumque praetulerat.  @@Periit sexto et quinquagensimo aetatis anno atque €in deorum numerum relatus est, non ore modo decer-€nentium, sed et persuasione uolgi. siquidem ludis, quos €primo[2s]2 consecrato[s] ei heres Augustus edebat, stella €crinita per septem continuos dies fulsit exoriens circa €undecimam horam, creditumque est animam esse Cae-€saris in caelum recepti; et hac de causa simulacro eius €in uertice additur stella. €@@Curiam, in qua occisus est, obstrui placuit Idusque €Martias Parricidium nominari, ac ne umquam eo die  senatus ageretur. percussorum autem fere neque tri-€ennio quisquam amplius superuixit neque sua morte €defunctus est. damnati omnes alius alio casu periit, €pars naufragio, pars proelio; nonnulli semet eodem illo €pugione, quo Caesarem uiolauerant, interemerunt. @1 ¿Áõçÿ¯ôÿ@@@@{1LIBER II €@@@@DIVVS AVGVSTVS}1 ¡@@Gentem Octauiam Velitris praecipuam olim fuisse €multa declarant. nam et uicus celeberrima parte op-€pidi iam pridem Octauius uocabatur et ostendebatur €ara Octauio consecrata, qui bello dux finitimo, cum €forte Marti rem diuinam faceret, nuntiata repente €hostis incursione semicruda exta rapta foco prosecuit €atque ita proelium ingressus uictor redit. decretum €etiam publicum extabat, quo cauebatur, ut in posterum €quoque simili modo exta Marti redderentur reliquiae- que ad Octauios referrentur. ea gens a Tarquinio €Prisco rege inter minores gentis adlecta in senatum, €mox a Seru[il]io Tullio in patricias traducta, proce-€dente tempore ad plebem se contulit ac rursus magno €interuallo per Diuum Iulium in patriciatum redit. pri-€mus ex hac magistratum populi suffragio cepit C. Rufus. is quaestorius Cn. et C. procreauit, a quibus duplex €Octauiorum familia defluxit condicione diuersa, siqui- @1 €dem Gnaeus et deinceps ab eo reliqui omnes functi €sunt honoribus summis; at C. eiusque posteri, seu €fortuna seu uoluntate, in equestri ordine constiterunt €usque ad Augusti patrem. proauus Augusti secundo €Punico bello stipendia in Sicilia tribunus militum fecit €Aemilio Papo imperatore. auus municipalibus magi-€steriis contentus abundante patrimonio tranquillissime senuit. sed haec alii; ipse Augustus nihil amplius quam €equestri familia ortum se scribit uetere ac locuplete, €et in qua primus senator pater suus fuerit. M. Anto-€nius libertinum ei proauum exprobrat, restionem e €pago Thurino, auum argentarium. nec quicquam ul-€tra de paternis Augusti maioribus repperi.  @@C. Octauius pater a principio aetatis et re et existi-€matione magna fuit, ut equidem mirer hunc quoque a €nonnullis argentarium atque etiam inter diuisores ope-€rasque campestres proditum; amplis enim innutritus €opibus honores et adeptus est facile et egregie ad-€ministrauit. ex praetura Macedoniam sortitus fugitiuos, €residuam Spartaci et Catilinae manum, Thurin[g]um €agrum tenentis in itinere deleuit, negotio sibi in se-natu extra ordinem dato. prouinciae praefuit non mi-€nore iustitia quam fortitudine; namque Bessis ac Thra-€cibus magno proelio fusis ita socios tractauit, ut epi-€stulae M. Ciceronis extent, quibus Quintum fratrem €eodem tempore parum secunda fama €proconsulatum Asiae administrantem hortatur et monet, €imitetur in promerendis sociis uicinum suum Octauium.  decedens Macedonia, prius quam profiteri se candidatum €consulatus posset, mortem obiit repentinam, supersti-€tibus liberis Octauia maiore, quam ex Ancharia, et €Octauia minore item Augusto, quos ex Atia tulerat. @1 €Atia M. Atio Balbo et Iulia, sorore C. Caesaris, ge-€nita est. Balbus, paterna stirpe Aricinus, multis in €familia senatoriis imaginibus, a matre Magnum Pom-€peium artissimo contingebat gradu functusque honore €praeturae inter uigintiuiros agrum Campanum plebi Iulia lege diuisit. uerum idem Antonius, despiciens €etiam maternam Augusti originem, proauum eius Afri €generis fuisse et modo unguentariam tabernam modo €pistrinum Ariciae exercuisse obicit. Cassius quidem €Parmensis quadam epistula non tantum ut pistoris, sed €etiam ut nummulari nepotem sic taxat Augustum: 'ma-€terna tibi farina est ex crudissimo Ariciae pi-€strino: hanc finxit manibus collybo decoloratis €Nerulonensis mensarius.'  @@Natus est Augustus M. Tullio Cicerone C. Antonio €conss. VIIII. Kal. Octob. paulo ante solis exortum, €regione Palati ad Capita bubula, ubi nunc sacrarium €habet, aliquanto post quam excessit constitutum. nam €ut senatus actis continetur, cum C. Laetorius, adulescens €patricii generis, in deprecanda grauiore adulterii poena €praeter aetatem atque natales hoc quoque patribus con-€scriptis allegaret, esse possessorem ac uelut aedituum €soli, quod primum Diuus Augustus nascens attigisset, €peteretque donari quasi proprio suo ac peculiari deo,  decretum est ut ea pars domus consecraretur. nutri-€mentorum eius ostenditur adhuc locus in auito sub-€urbano iuxta Velitras permodicus et cellae penuariae €instar, tenetque uicinitatem opinio tamquam et natus €ibi sit. huc introire nisi necessario et caste religio €est, concepta opinione ueteri, quasi temere adeuntibus €horror quidam et metus obiciatur, sed et mox con-€firmata. nam cum possessor uillae nouus seu forte €seu temptandi causa cubitum se eo contulisset, euenit €ut post paucissimas noctis horas exturbatus inde subita @1 €ui et incerta paene semianimis cum strato simul ante €fores inueniretur.  @@Infanti cognomen Thurino inditum est, in memo-€riam maiorum originis, uel quod regione Thurina re-€cens eo nato pater Octauius aduersus fugitiuos rem €prospere gesserat. Thurinum cognominatum satis certa €probatione tradiderim nactus puerilem imagunculam €eius aeream ueterem ferreis et paene iam exolescen-€tibus litteris hoc nomine inscriptam, quae dono a me €principi data inter cubicu[2li]2 Lares colitur. sed et a €M. Antonio in epistulis per contumeliam saepe Thuri-€nus appellatur et ipse nihil amplius quam mirari se rescribit pro obprobrio sibi prius nomen obici. postea €Gai Caesaris et deinde Augusti cognomen assumpsit, €alterum testamento maioris auunculi, alterum Munati €Planci sententia, cum quibusdam censentibus Romulum €appellari oportere quasi et ipsum conditorem urbis, €praeualuisset, ut Augustus potius uocaretur, non tan-€tum nouo sed etiam ampliore cognomine, quod loca €quoque religiosa et in quibus augurato quid consecra-€tur augusta dicantur, ab auctu uel ab auium gestu €gustuue, sicut etiam Ennius docet scri-€bens: €@@@@Augusto augurio postquam incluta condita Roma est.  @@Quadrimus patrem amisit. duodecimum annum agens €auiam Iuliam defunctam pro contione laudauit. qua-€driennio post uirili toga sumpta militaribus donis tri-€umpho Caesaris Africano donatus est, quanquam ex-€pers belli propter aetatem. profectum mox auunculum €in Hispanias aduersus Cn. Pompei liberos uixdum fir-€mus a graui ualitudine per infestas hostibus uias pau- @1 €cissimis comitibus naufragio etiam facto subsecutus, €magno opere demeruit, approbata cito etiam morum €indole super itineris industriam. @@Caesare post receptas Hispanias expeditionem in €Dacos et inde in Parthos destinante praemissus Apol-€loniam studiis uacauit. utque primum occisum eum €heredemque se comperit, diu cunctatus an proximas €legiones imploraret, id quidem consilium ut praeceps €inmaturumque omisit. ceterum urbe repetita heredita-€tem adiit, dubitante matre, uitrico uero Marcio Philippo consulari multum dissuadente. atque ab eo tempore €exercitibus comparatis primum cum M. Antonio M.que €Lepido, deinde tantum cum Antonio per duodecim fere €annos, nouissime per quattuor et quadraginta solus €rem p. tenuit.  @@Proposita uitae eius uelut summa parte[2s]2 singil-€latim neque per tempora sed per species exequar, quo €distinctius demonstrari cognoscique possint. €@@Bella ciuilia quinque gessit: Mutinense, Philip-þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Áõçÿ¨‰…pense, Perusinum, Siculum, Actiacum; e quibus pri-€mum ac nouissimum aduersus M. Antonium, secundum €aduersus Brutum et Cassium, tertium aduersus L. An-€tonium triumuiri fratrem, quartum aduersus Sextum  Pompeium Cn. f(ilium). omnium bellorum initium et €causam hinc sumpsit: nihil conuenientius ducens quam €necem auunculi uindicare tuerique acta, confestim ut €Apollonia rediit, Brutum Cassiumque et ui necopi-€nantis et, quia prouisum periculum subterfugerant, €legibus adgredi reosque caedis absentis deferre statuit. €ludos autem uictoriae Caesaris non audentibus facere quibus optigerat id munus, ipse edidit. et quo con-€stantius cetera quoque exequeretur, in locum tr. pl. @1 €forte demortui candidatum se ostendit, quanquam pa-€tricius necdum senator. sed aduersante conatibus suis €M. Antonio consule, quem uel praecipuum adiutorem €sperauerat, ac ne publicum quidem et translatiuum ius €ulla in re sibi sine pactione grauissimae mercedis im-€pertiente, ad optimates se contulit, quibus eum inui-€sum sentiebat, maxime quod D. Brutum obsessum Mu-€tinae prouincia a Caesare data et per senatum con-firmata expellere armis niteretur. hortantibus itaque €nonnullis percussores ei subornauit, ac fraude depre-€hensa periculum in uicem metuens ueteranos simul in €suum ac rei p. auxilium quanta potuit largitione con-€traxit; iussusque comparato exercitui pro praetore prae-€esse et cum Hirtio ac Pansa, qui consulatum susce-€perant, D. Bruto opem ferre, demandatum bellum tertio mense confecit duobus proeliis. priore Antonius fugisse €eum scribit ac sine paludamento equoque post biduum €demum apparuisse, sequenti satis constat non modo €ducis, sed etiam militis functum munere atque in €media dimicatione, aquilifero legionis suae grauiter  saucio, aquilam umeris subisse diuque portasse. hoc €bello cum Hirtius in acie, Pansa paulo post ex uul-€nere perissent, rumor increbruit ambos opera eius €occisos, ut Antonio fugato, re p. consulibus orbata €solus uictores exercitus occuparet. Pansae quidem adeo €suspecta mors fuit, ut Glyco medicus custoditus sit, €quasi uenenum uulneri indidisset. adicit his Aquilius €Niger alterum e consulibus Hirtium in pugnae tu- multu ab ipso interemptum. sed ut cognouit Antonium €post fugam a M. Lepido receptum ceterosque duces et €exercitus consentire pro partibus, causam optimatium @1 €sine cunctatione deseruit, ad praetextum mutatae uolun-€tatis dicta factaque quorundam calumniatus, quasi alii €se puerum, alii ornandum tollendumque iactassent, ne €aut sibi aut ueteranis par gratia referretur. et quo €magis paenitentiam prioris sectae approbaret, Nursinos €grandi pecunia et quam pendere nequirent multatos ex-€torres oppido egit, quod Mutinensi acie interemptorum €ciuium tumulo publice extructo ascripserant pro liber-€tate eos occubuisse.  @@Inita cum Antonio et Lepido societate Philippense €quoque bellum, quamquam inualidus atque aeger, du-€plici proelio transegit, quorum priore castris exutus €uix ad Antoni cornu fuga euaserat. nec successum €uictoriae moderatus est, sed capite Bruti Romam misso, €ut statuae Caesaris subiceretur, in splendidissimum €quemque captiuum non sine uerborum contumelia saeuiit; ut quidem uni suppliciter sepulturam precanti €respondisse dicitur iam istam uolucrum fore pote-€statem; alios, patrem et filium, pro uita rogantis sor-€tiri uel micare iussisse, ut alterutri concederetur, ac €spectasse utrumque morientem, cum patre, quia se €optulerat, occiso filius quoque uoluntariam occubuisset €necem. quare ceteri, in his M. Fauonius ille Catonis €aemulus, cum catenati producerentur, imperatore An-€tonio honorifice salutato, hunc foedissimo conuicio co-€ram prosciderunt. @@Partitis post uictoriam officiis cum Antonius Orien-€tem ordinandum, ipse ueteranos in Italiam reducendos €et municipalibus agris collocandos recepisset, neque €ueteranorum neque possessorum gratiam tenuit, alteris €pelli se, alteris non pro spe meritorum tractari que- rentibus. quo tempore L. Antonium fiducia consulatus, @1 €quem gerebat, ac fraternae potentiae res nouas moli-€entem confugere Perusiam coegit et ad deditionem €fame conpulit, non tamen sine magnis suis et ante €bellum et in bello discriminibus. nam cum spectaculo €ludorum gregarium militem in quattuordecim ordini-€bus sedentem excitari per apparitorem iussisset, ru-€more ab obtrectatoribus dilato quasi eundem mox et €discruciatum necasset, minimum afuit quin periret con-€cursu et indignatione turbae militaris. saluti fuit, quod €qui desiderabatur repente comparuit incolumis ac sine €iniuria. circa Perusinum autem murum sacrificans €paene interceptus est a manu gladiatorum, quae op- pido eruperat. Perusia capta in plurimos animaduertit, €orare ueniam uel excusare se conantibus una uoce oc-€currens 'moriendum esse'. scribunt quidam trecentos €ex dediticiis electos utriusque ordinis ad aram Diuo €Iulio extructam Idibus Martiis hostiarum more macta-€tos. extiterunt qui traderent con[s]pecto eum ad arma €isse, ut occulti aduersarii et quos metus magis quam €uoluntas contineret, facultate L. Antoni ducis praebita, €detegerentur deuictisque is et confiscatis promissa ue-€teranis praemia soluerentur.  @@Siculum bellum incohauit in primis, sed diu traxit €intermissum saepius, modo reparandarum classium causa, €quas tempestatibus duplici naufragio et quidem per €aestatem amiserat, modo pace facta, flagitante populo €ob interclusos commeatus famemque ingrauescentem; €donec nauibus ex integro fabricatis ac uiginti seruo-€rum milibus manumissis et ad remum datis portum €Iulium apud Baias inmisso in Lucrinum et Auernum €lacum mari effecit. in quo cum hieme tota copias €exercuisset, Pompeium inter Mylas et Naulochum su-€perauit, sub horam pugnae tam arto repente somno €deuinctus, ut ad dandum signum ab amicis excitaretur. @1 unde praebitam Antonio materiam putem exprobrandi: €ne rectis quidem oculis eum aspicere potuisse €instructam aciem, uerum supinum, caelum in-€tuentem, stupidum cubuisse nec prius surrexisse €ac militibus in conspectum uenisse quam a M. €Agrippa fugatae sint hostium naues. alii dictum €factumque eius criminantur, quasi classibus tempestate €perditis exclamauerit etiam inuito Neptuno uicto-€riam se adepturum, ac die circensium proximo sol-lemni pompae simulacrum dei detraxerit. nec temere €plura ac maiora pericula ullo alio bello adiit. traiecto €in Siciliam exercitu, cum partem reliquam copiarum €continenti repeteret, oppressus ex inprouiso a Demo-€chare et Apollophane praefectis Pompei uno demum €nauigio aegerrime effugit. iterum cum praeter Locros €Regium pedibus iret et prospectis biremibus Pompe-€ianis terram legentibus suas ratus descendisset ad litus, €paene exceptus est. tunc etiam per deuios tramites €refugientem seruus Aemili Pauli comitis eius, dolens €proscriptum olim ab eo patrem Paulum et quasi oc-€casione ultionis oblata, interficere conatus est. @@Post Pompei fugam collegarum alterum M. Lepi-€dum, quem ex Africa in auxilium euocarat, super-€bientem uiginti legionum fiducia summasque sibi par-€tes terrore et minis uindicantem spoliauit exercitu sup-€plicemque concessa uita Cerceios in perpetuum rele-€gauit.  @@M. Antoni[i] societatem semper dubiam et incertam €reconciliationibusque uariis male focilatam abrupit tan-€dem, et quo magis degenerasse eum a ciuili more ap-€probaret, testamentum, quod is Romae etiam de Cleo-€patra liberis inter heredes nuncupatis reliquerat, aperi-undum recitandumque pro contione curauit. remisit @1 €tamen hosti iudicato necessitudines amicosque omnes €atque inter alios C. Sosium et T. Domitium tunc ad-€huc consules. Bononiensibus quoque publice, quod in €Antoniorum clientela antiquitus erant, gratiam fecit €coniurandi cum tota Italia pro partibus suis. nec €multo post nauali proelio apud Actium uicit in serum €dimicatione protracta, ut in naue uictor pernoctauerit. ab Actio cum Samum in hiberna se recepisset, turba-€tus nuntiis de seditione praemia et missionem poscen-€tium, quos ex omni numero confecta uictoria Brundi-€sium praemiserat, repetit[2a It]2alia tempestate in traiectu €bis conflictatus, primo inter promunturia Peloponensi þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Áõçÿ¨‘“†atque Aetoliae, rursus circa montes Ceraunios utrubi-€que parte liburnicarum demersa, simul eius, in qua €uehebatur, fusis armamentis et gubernaculo diffracto; €nec amplius quam septem et uiginti dies, donec %ad €desideria militum ordinarentur, Brundisii commoratus, €Asiae Syriaeque circuitu Aegyptum petit obsessaque €Alexandrea, quo Antonius cum Cleopatra confugerat, breui potitus est. et Antonium quidem seras con-€diciones pacis temptantem ad mortem adegit uiditque €mortuum. Cleopatrae, quam seruatam triumpho magno €opere cupiebat, etiam psyllos admouit, qui uenenum €ac uirus exugerent, quod perisse morsu aspidis puta-€batur. ambobus communem sepulturae honorem tri-€buit ac tumulum ab ipsis incohatum perfici iussit. Antonium iuuenem, maiorem de duobus Fuluia genitis, €simulacro Diui Iuli, ad quod post multas et irritas €preces confugerat, abreptum interemit. item Caesario-€nem, quem ex Caesare patre Cleopatra concepisse prae-€dicabat, retractum e fuga supplicio adfecit. reliquos @1 €Antoni[i] reginaeque communes liberos non secus ac €necessitudine iunctos sibi et conseruauit et mox pro  condicione cuiusque sustinuit ac fouit. per idem tem-€pus conditorium et corpus Magni Alexandri, cum pro-€latum e penetrali subiecisset oculis, corona aurea im-€posita ac floribus aspersis ueneratus est consultusque, €num et Ptolemaeum inspicere uellet, regem se uo-luisse ait uidere, non mortuos. Aegyptum in €prouinciae formam redactam ut feraciorem habiliorem-€que annonae urbicae redderet, fossas omnis, in quas €Nilus exaestuat, oblimatas longa uetustate militari opere €detersit. quoque Actiacae uictoriae memoria celebratior €et in posterum esset, urbem Nicopolim apud Actium €condidit ludosque illic quinquennales constituit et am-€pliato uetere Apollinis templo locum castrorum, qui-€bus fuerat usus, exornatum naualibus spoliis Neptuno €ac Marti consecrauit.  @@Tumultus posthac et rerum nouarum initia coniura-€tionesque complures, prius quam inualescerent indicio €detectas, compressit alias alio tempore: Lepidi iuuenis, €deinde Varronis Murenae et Fanni Caepionis, mox M. €Egnati, exin Plauti Rufi Lucique Pauli progeneri sui, €ac praeter has L. Audasi falsarum tabularum rei ac ne-€que aetate neque corpore integri, item Asini Epicadi €ex gente Parthina ibridae, ad extremum Telephi, mu-€lieris serui nomenculatoris. nam ne ultimae quidem sortis hominum conspiratione et periculo caruit. Auda-€sius atque Epicadus Iuliam filiam et Agrippam nepotem €ex insulis, quibus continebantur, rapere ad exercitus, €Telephus quasi debita sibi fato dominatione et ipsum €et senatum adgredi destinarant. quin etiam quondam €iuxta cubiculum eius lixa quidam ex Illyrico exercitu, @1 €ianitoribus deceptis, noctu deprehensus est cultro uena-€torio cinctus, imposne mentis an simulata dementia €incertum; nihil enim exprimi quaestione potuit.  @@Externa bella duo omnino per se gessit, Delma-€ticum adulescens adhuc et Antonio deuicto Canta-€bricum. Delmatico etiam uulnera excepit, una acie €dextrum genu lapide ictus, altera et crus et utrumque €brachium ruina pontis consauciatus. reliqua per lega-€tos administrauit, ut tamen quibusdam Pannonicis at-€que Germanicis aut interueniret aut non longe abesset, €Rauennam uel Mediolanium uel Aquileiam usque ab  urbe progrediens. domuit autem partim ductu partim €auspiciis suis Cantabriam, Aquitaniam, Pannoniam, €Delmatiam cum Illyrico omni, item Raetiam et Vin-€delicos ac Salassos, gentes Inalpinas. coercuit et Da-€corum incursiones tribus eorum ducibus cum magna €copia caesis, Germanosque ultra Albim fluuium sum-€mouit, ex quibus Suebos et Sigambros dedentis se €traduxit in Galliam atque in proximis Rheno agris con-€locauit. alias item nationes male quietas ad obsequium redegit. nec ulli genti sine iustis et necessariis cau-€sis bellum intulit tantumque afuit a cupiditate quoquo €modo imperium uel bellicam gloriam augendi, ut quo-€rundam barbarorum principes in aede Martis Vltoris €iurare coegerit mansuros se in fide ac pace quam pe-€terent, a quibusdam uero nouum genus obsidum, fe-€minas, exigere temptauerit, quod neglegere marum €pignera sentiebat; et tamen potestatem semper omni-€bus fecit, quotiens uellent obsides recipiendi. neque €aut crebrius aut perfidiosius rebellantis grauiore um-€quam ultus est poena, quam ut captiuos sub lege €uenundaret, ne in uicina regione seruirent neue intra tricensimum annum liberarentur. qua uirtutis mo-€derationisque fama Indos etiam ac Scythas auditu @1 €modo cognitos pellexit ad amicitiam suam populique €Rom. ultro per legatos petendam. Parthi quoque et €Armeniam uindicanti facile cesserunt et signa militaria, €quae M. Crasso et M. Antonio ademerant, reposcenti €reddiderunt obsidesque insuper optulerunt, denique €pluribus quondam de regno concertantibus, non nisi €ab ipso electum probauerunt.  @@Ianum Quirinum semel atque iterum a condita urbe €ante memoriam suam clausum in multo breuiore tem-€poris spatio terra marique pace parta ter clusit. bis €ouans ingressus est urbem, post Philippense et rursus €post Siculum bellum. curulis triumphos tris egit, Del-€maticum, Actiacum, Alexandrinum, continuo triduo €omnes.  @@Graues ignominias cladesque duas omnino nec alibi €quam in Germania accepit, Lollianam et Varianam, €sed Lollianam maioris infamiae quam detrimenti, Vari-€anam paene exitiabilem tribus legionibus cum duce €legatisque et auxiliis omnibus caesis. hac nuntiata €excubias per urbem indixit, ne quis tumultus existe-€ret, et praesidibus prouinciarum propagauit imperium, ut a peritis et assuetis socii continerentur. uouit et €magnos ludos Ioui Optimo Maximo, si res p. in me-€liorem statum uertisset: quod factum Cimbrico Marsi-€coque bello erat. adeo denique consternatum ferunt, €ut per continuos menses barba capilloque summisso €caput interdum foribus illideret uociferans: 'Quintili €Vare, legiones redde!' diemque cladis quotannis €maestum habuerit ac lugubrem.  @@In re militari et commutauit multa et instituit €atque etiam ad antiquum morem nonnulla reuocauit. €disciplinam seuerissime rexit. ne legatorum quidem €cuiquam, nisi grauate hibernisque demum mensibus, €permisit uxorem interuisere. equitem R., quod duobus @1 €filiis adulescentibus causa detrectandi sacramenti polli-€ces amputasset, ipsum bonaque subiecit hastae; quem €tamen, quod inminere emptioni publicanos uidebat, €liberto suo addixit, ut relegatum in agros pro libero esse sineret. decimam legionem contumacius parentem €cum ignominia totam dimisit, item alias immodeste €missionem postulantes citra commoda emeritorum prae-€miorum exauctorauit. cohortes, si quae cessissent loco, €decimatas hordeo pauit. centuriones statione deserta, €itidem ut manipulares, capitali animaduersione puniit, €pro cetero delictorum genere uariis ignominis adfecit, €ut stare per totum diem iuberet ante praetorium, inter-€dum tunicatos discinctosque, nonnumquam cum de- cempedis, uel etiam caespitem portantes. neque post €bella ciuilia aut in contione aut per edictum ullos mi-€litum commilitones appellabat, sed milites, ac ne a €filiis quidem aut priuignis suis imperio praeditis aliter €appellari passus est, ambitiosius id existimans, quam €aut ratio militaris aut temporum quies aut sua do-musque suae maiestas postularet. libertino milite, prae-€terquam Romae incendiorum causa et si tumultus in €grauiore annona metueretur, bis usus est: semel ad €praesidium coloniarum Illyricum contingentium, iterum €ad tutelam ripae Rheni fluminis; eosque, seruos ad-€huc uiris feminisque pecuniosioribus indictos ac sine €mora manumissos, sub priore uexillo habuit, neque aut €commixtos cum ingenuis aut eodem modo armatos. @@Dona militaria aliquanto facilius phaleras et tor-€ques, quicquid auro argentoque constaret, quam ual-€lares ac murales coronas, quae honore praecellerent, €dabat; has quam parcissime et sine ambitione ac saepe €etiam caligatis tribuit. M. Agrippam in Sicilia post @1 €naualem uictoriam caeruleo uexillo donauit. solos €triumphales, quamquam et socios expeditionum et par-€ticipes uictoriarum suarum, numquam donis imper-€tiendos putauit, quod ipsi quoque ius habuissent tri-þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Áõçÿ¨™”buendi ea quibus uellent. nihil autem minus [in]per-€fecto duci quam festinationem temeritatemque con-€uenire arbitrabatur. crebro itaque illa iactabat: $SPEU=DE €$BRADE/WS: €@@@@$A)SFALH\S GA/R E)ST' A)MEI/NWN H)\ QRASU\S STRATHLA/THS €et: 'sat celeriter fieri quidquid fiat satis bene.' €proelium quidem aut bellum suscipiendum omnino ne-€gabat, nisi cum maior emolumenti spes quam damni €metus ostenderetur. nam minima commoda non minimo €sectantis discrimine similes aiebat esse aureo hamo €piscantibus, cuius abrupti damnum nulla captura pen-€sari posset.  @@Magistratus atque honores et ante tempus et quos-€dam noui generis perpetuosque cepit. consulatum uice-€simo aetatis anno inuasit admotis hostiliter ad urbem €legionibus missisque qui sibi nomine exercitus de-€poscerent; cum quidem cunctante senatu Cornelius €centurio, princeps legationis, reiecto sagulo ostendens €gladii capulum non dubitasset in curia dicere: 'hic fa-ciet, si uos non feceritis.' secundum consulatum €post nouem annos, tertium anno interiecto gessit, se-€quentis usque ad undecimum continuauit, multisque €mox, cum deferrentur, recusatis duodecimum magno, €id est septemdecim annorum, interuallo et rursus ter-€tium decimum biennio post ultro petit, ut C. et Lucium €filios amplissimo praeditus magistratu suo quemque tirocinio deduceret in forum. quinque medios consu-€latus a sexto ad decimum annuos gessit, ceteros aut €nouem aut sex aut quattuor aut tribus mensibus, secun- @1 €dum uero paucissimis horis. nam die Kal. Ian. cum €mane pro aede Capitolini Iouis paululum curuli sella €praesedisset, honore abiit suffecto alio in locum suum. €nec omnes Romae, sed quartum consulatum in Asia, €quintum in insula Samo, octauum et nonum Tarra-€cone init.  @@Triumuiratum rei p. constituendae per decem annos €administrauit; in quo restitit quidem aliquamdiu col-€legis ne qua fieret proscriptio, sed inceptam utroque €acerbius exercuit. namque illis in multorum saepe per-€sonam per gratiam et preces exorabilibus solus magno €opere contendit ne cui parceretur, proscripsitque etiam €C. Toranium tutorem suum, eundem collegam patris sui Octaui in aedilitate. Iulius Saturninus hoc amplius €tradit, cum peracta proscriptione M. Lepidus in senatu €excusasset praeterita et spem clementiae in posterum €fecisset, quoniam satis poenarum exactum esset, hunc e €diuerso professum, ita modum se proscribendi €statuisse, ut omnia sibi reliquerit libera. in €cuius tamen pertinaciae paenitentiam postea T. Vinium €Philopoemenem, quod patronum suum proscriptum ce-lasse olim diceretur, equestri dignitate honorauit. in €eadem hac potestate multiplici flagrauit inuidia. nam €et Pinarium equitem R., cum contionante se admissa €turba paganorum apud milites subscribere quaedam €animaduertisset, curiosum ac speculatorem ratus coram €confodi imperauit; et Tedium Afrum consulem desig-€natum, quia factum quoddam suum maligno sermone €carpsisset, tantis conterruit minis, ut is se praecipi-tauerit; et Quintum Gallium praetorem, in officio salu-€tationis tabellas duplices ueste tectas tenentem, suspi-€catus gladium occulere, nec quicquam statim, ne aliud €inueniretur, ausus inquirere, paulo post per centuriones €et milites raptum e tribunali seruilem in modum torsit @1 €ac fatentem nihil iussit occidi prius oculis eius sua €manu effossis; quem tamen scribit conloquio petito €insidiatum sibi coniectumque a se in custodiam, deinde €urbe interdicta dimissum naufragio uel latronum in-sidiis perisse. tribuniciam potestatem perpetuam rece-€pit, in qua semel atque iterum per singula lustra colle-€gam sibi cooptauit. recepit et morum legumque regimen €aeque perpetuum, quo iure, quamquam sine censurae €honore, censum tamen populi ter egit, primum ac €tertium cum collega, medium solus.  @@De reddenda re p. bis cogitauit: primum post op-€pressum statim Antonium, memor obiectum sibi ab €eo saepius, quasi per ipsum staret ne redderetur; ac rur-€sus taedio diuturnae ualitudinis, cum etiam magistra-€tibus ac senatu domum accitis rationarium imperii €tradidit. sed reputans et se priuatum non sine periculo €fore et illam plurium arbitrio temere committi, in reti-€nenda perseuerauit, dubium euentu meliore an uolun-tate. quam uoluntatem, cum prae se identidem ferret, €quodam etiam edicto his uerbis testatus est: 'ita mihi €saluam ac sospitem rem p. sistere in sua sede €liceat atque eius rei fructum percipere, quem €peto, ut optimi status auctor dicar et moriens €ut feram mecum spem, mansura in uestigio suo €fundamenta rei p. quae iecero.' fecitque ipse se €compotem uoti nisus omni modo, ne quem noui status €paeniteret. @@Vrbem neque pro maiestate imperii ornatam et €inundationibus incendiisque obnoxiam excoluit adeo, ut €iure sit gloriatus marmoream se relinquere, quam €latericiam accepisset. tutam uero, quantum pro- @1 €uideri humana ratione potuit, etiam in posterum prae- stitit. publica opera plurima extruxit, e quibus uel €praecipua: forum cum aede Martis Vltoris, templum €Apollinis in Palatio, aedem Tonantis Iouis in Capitolio. €fori extruendi causa fuit hominum et iudiciorum multi-€tudo, quae uidebatur non sufficientibus duobus etiam €tertio indigere; itaque festinatius necdum perfecta €Martis aede publicatum est cautumque, ut separatim €in eo publica iudicia et sortitiones iudicum fierent. aedem Martis bello Philippensi pro ultione paterna €suscepto uouerat; sanxit ergo, ut de bellis triumphis-€que hic consuleretur senatus, prouincias cum imperio €petituri hinc deducerentur, quique uictores redissent, huc insignia triumphorum conferrent. templum Apol-€linis in ea parte Palatinae domus excitauit, quam ful-€mine ictam desiderari a deo haruspices pronuntiarant; €addidit porticus cum bibliotheca Latina Graecaque, €quo loco iam senior saepe etiam senatum habuit decu-€riasque iudicum recognouit. Tonanti Ioui aedem con-€secrauit liberatus periculo, cum expeditione Cantabrica €per nocturnum iter lecticam eius fulgur praestrinxisset seruumque praelucentem exanimasset. quaedam etiam €opera sub nomine alieno, nepotum scilicet et uxoris €sororisque fecit, ut porticum basilicamque Gai et Luci, €item porticus Liuiae et Octauiae theatrumque Marcelli. €sed et ceteros principes uiros saepe hortatus est, ut €pro facultate quisque monimentis uel nouis uel refectis et excultis urbem adornarent. multaque a multis tunc €extructa sunt, sicut a Marcio Philippo aedes Herculis €Musarum, a L. Cornificio aedes Dianae, ab Asinio €Pollione atrium Libertatis, a Munatio Planco aedes €Saturni, a Cornelio Balbo theatrum, a Statilio Tauro €amphitheatrum, a M. uero Agrippa complura et egregia. @1  @@Spatium urbis in regiones uicosque diuisit instituit-€que, ut illas annui magistratus sortito tuerentur, hos €magistri e plebe cuiusque uiciniae lecti. aduersus in-€cendia excubias nocturnas uigilesque commentus est; €ad coercendas inundationes alueum Tiberis laxauit ac €repurgauit completum olim ruderibus et aedificiorum €prolationibus coartatum. quo autem facilius undique €urbs adiretur, desumpta sibi Flaminia uia Arimino €tenus munienda reliquas triumphalibus uiris ex ma-€nubiali pecunia sternendas distribuit. @@Aedes sacras uetustate conlapsas aut incendio ab-€sumptas refecit easque et ceteras opulentissimis donis €adornauit, ut qui in cellam Capitolini Iouis sedecim €milia pondo auri gemmasque ac margaritas quingenties  sestertium una donatione contulerit. postquam uero €pontificatum maximum, quem numquam uiuo Lepido €auferre sustinuerat, mortuo demum suscepit, quidquid €fatidicorum librorum Graeci Latinique generis nullis €uel parum idoneis auctoribus uulgo ferebatur, supra €duo milia contracta undique cremauit ac solos retinuit €Sibyllinos, hos quoque dilectu habito; condiditque duo-bus forulis auratis sub Palatini Apollinis basi. annum €a Diuo Iulio ordinatum, sed postea neglegentia contur-€batum atque confusum, rursus ad pristinam rationem €redegit; in cuius ordinatione Sextilem mensem e suo €cognomine nuncupauit magis quam Septembrem quo €erat natus, quod hoc sibi et primus consulatus et in-signes uictoriae optigissent. sacerdotum et numerum €et dignitatem sed et commoda auxit, praecipue Vesta-þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Áõçÿ¨Ÿ“ƒlium uirginum. cumque in demortuae locum aliam capi €oporteret ambirentque multi ne filias in sortem darent, @1 €adiurauit, si cuiusquam neptium suarum competeret aetas, oblaturum se fuisse eam. nonnulla etiam ex €antiquis caerimonis paulatim abolita restituit, ut Salutis €augurium, Diale flamonium, sacrum Lupercale, ludos €Saeculares et Compitalicios. Lupercalibus uetuit cur-€rere inberbes, item Saecularibus ludis iuuenes utrius-€que sexus prohibuit ullum nocturnum spectaculum fre-€quentare nisi cum aliquo maiore natu propinquorum. €Compitales Lares ornari bis anno instituit uernis flori-€bus et aestiuis. @@Proximum a dis immortalibus honorem memoriae €ducum praestitit, qui imperium p. R. ex minimo maxi-€mum reddidissent. itaque et opera cuiusque manenti-€bus titulis restituit et statuas omnium triumphali effigie €in utraque fori sui porticu dedicauit, professus e[s]t €edicto: commentum id se, ut ad illorum [2 . . . ]2 ue-€lut ad exemplar et ipse, dum uiueret, et inse-€quentium aetatium principes exigerentur a €ciuibus. Pompei quoque statuam contra theatri eius €regiam marmoreo Iano superposuit translatam e curia, €in qua C. Caesar fuerat occisus.  @@Pleraque pessimi exempli in perniciem publicam aut €ex consuetudine licentiaque bellorum ciuilium duraue-€rant aut per pacem etiam extiterant. nam et grassa-€torum plurimi palam se ferebant succincti ferro, quasi €tuendi sui causa, et rapti per agros uiatores sine discri-€mine liberi seruique ergastulis possessorum supprime-€bantur, et plurimae factiones titulo collegi noui ad €nullius non facinoris societatem coibant. igitur grassa-€turas dispositis per oportuna loca stationibus inhibuit, @1 €ergastula recognouit, collegia praeter antiqua et legi-tima dissoluit. tabulas ueterum aerari debitorum, uel €praecipuam calumniandi materiam, ex[c]ussit; loca in €urbe publica iuris ambigui possessoribus adiudicauit; €diuturnorum reorum et ex quorum sordibus nihil aliud €quam uoluptas inimicis quaereretur nomina aboleuit €condicione proposita, ut si quem quis repetere uellet, €par periculum poenae subiret. ne quod autem male-€ficium negotiumue inpunitate uel mora elaberetur, tri-€ginta amplius dies, qui honoraris ludis occupabantur, actui rerum accommodauit. ad tris iudicum decurias €quartam addidit ex inferiore censu, quae ducenariorum €uocaretur iudicaretque de leuioribus summis. iudices €a tricensimo aetatis anno adlegit, id est quinquennio €maturius quam solebant. ac plerisque iudicandi munus €detractantibus uix concessit, ut singulis decuriis per €uices annua uacatio esset et ut solitae agi Nouembri  ac Decembri mense res omitterentur. ipse ius dixit €assidue et in noctem nonnumquam, si parum corpore €ualeret, lectica pro tribunali collocata uel etiam domi €cubans. dixit autem ius non diligentia modo summa €sed et lenitate, siquidem manifesti parricidii reum, ne €culleo insueretur, quod non nisi confessi adficiuntur €hac poena, ita fertur interrogasse: 'certe patrem tuum non occidisti?' et cum de falso testamento €ageretur omnesque signatores lege Cornelia tenerentur, €non tantum duas tabellas, damnatoriam et absoluto-€riam, simul cognoscentibus dedit, sed tertiam quoque, €qua ignosceretur iis, quos fraude ad signandum uel errore inductos constitisset. appellationes quotannis @1 €urbanorum quidem litigatorum praetori delegabat ur-€bano, at prouincialium consularibus uiris, quos singulos €cuiusque prouinciae negotiis praeposuisset.  @@Leges retractauit et quasdam ex integro sanxit, ut €sumptuariam et de adulteriis et de pudicitia, de am-€bitu, de maritandis ordinibus. hanc cum aliquanto €seuerius quam ceteras emendasset, prae tumultu recu-€santium perferre non potuit nisi adempta demum leni-€taue parte poenarum et uacatione trienni data auctisque praemiis. sic quoque abolitionem eius publico specta-€culo pertinaciter postulante equite, accitos Germanici €liberos receptosque partim ad se partim in patris gre-€mium ostentauit, manu uultuque significans ne graua-€rentur imitari iuuenis exemplum. cumque etiam inma-€turitate sponsarum et matrimoniorum crebra mutatione €uim legis eludi sentiret, tempus sponsas habendi coar-€tauit, diuortiis modum imposuit.  @@Senatorum affluentem numerum deformi et incon-€dita turba_erant enim super mille, et quidam in-€dignissimi et post necem Caesaris per gratiam et prae-€mium adlecti, quos orciuos uulgus uocabat_ad modum €pristinum et splendorem redegit duabus lectionibus: €prima ipsorum arbitratu, quo uir uirum legit, secunda €suo et Agrippae; quo tempore existimatur lorica sub €ueste munitus ferroque cinctus praesedisse decem ualen-€tissimis senatorii ordinis amicis sellam suam circum-stantibus. Cordus Cremutius scribit ne admissum qui-€dem tunc quemquam senatorum nisi solum et prae-€temptato sinu. quosdam ad excusandi se uerecundiam €compulit seruauitque etiam excusantibus insigne uestis et spectandi in orchestra epulandique publice ius. quo @1 €autem lecti probatique et religiosius et minore molestia €senatoria munera fungerentur, sanxit, ut prius quam €consideret quisque ture ac mero supplicaret apud aram €eius dei, in cuius templo coiretur, et ne plus quam €bis in mense legitimus senatus ageretur, Kalendis et €Idibus, neue Septembri Octobriue mense ullos adesse €alios necesse esset quam sorte ductos, per quorum €numerum decreta confici possent; sibique instituit con-€silia sortiri semenstria, cum quibus de negotiis ad frequentem senatum referendis ante tractaret. senten-€tias de maiore negotio non more atque ordine sed €prout libuisset perrogabat, ut perinde quisque animum €intenderet ac si censendum magis quam adsentiendum €esset.  @@Auctor et aliarum rerum fuit, in quis: ne acta €senatus publicarentur, ne magistratus deposito honore €statim in prouincias mitterentur, ut proconsulibus ad €mulos et tabernacula, quae publice locari solebant, certa €pecunia constitueretur, ut cura aerari a quaestoribus €urbanis ad praetorios praetoresue transiret, ut centum-€uiralem hastam quam quaesturam functi consuerant  cogere decemuiri cogerent. quoque plures partem ad-€ministrandae rei p. caperent, noua officia excogitauit: €curam operum publicorum, uiarum, aquarum, aluei €Tiberis, frumenti populo diuidundi, praefecturam urbis, €triumuiratum legendi senatus et alterum recognoscendi €turmas equitum, quotiensque opus esset. censores €creari desitos longo interuallo creauit. numerum prae-€torum auxit. exegit etiam, ut quotiens consulatus sibi €daretur, binos pro singulis collegas haberet, nec opti-€nuit, reclamantibus cunctis satis maiestatem eius im- @1 €minui, quod honorem eum non solus sed cum altero  gereret. nec parcior in bellica uirtute honoranda, su-€per triginta ducibus iustos triumphos et aliquanto €pluribus triumphalia ornamenta decernenda curauit. @@Liberis senatorum, quo celerius rei p. assuescerent, €protinus uirili toga latum clauum induere et curiae €interesse permisit militiamque auspicantibus non tribu-€natum modo legionum, sed et praefecturas alarum dedit; €ac ne qui expers castrorum esset, binos plerumque €laticlauios praeposuit singulis alis. @@Equitum turmas frequenter recognouit, post longam €intercapedinem reducto more trauectionis. sed neque €detrahi quemquam in trauehendo ab accusatore passus €est, quod fieri solebat, et senio uel aliqua corporis €labe insignibus permisit, praemisso in ordine equo, ad €respondendum quotiens citarentur pedibus uenire; mox €reddendi equi gratiam fecit eis, qui maiores annorum  quinque et triginta retinere eum nollent; impetratis-€que a senatu decem adiutoribus unum quemque equi-€tum rationem uitae reddere coegit atque in expro-€bratis alios poena, alios ignominia notauit, plures ad-€monitione, sed uaria. lenissimum genus admonitionis €fuit traditio coram pugillarium, quos taciti et ibidem €statim legerent; notauitque aliquos, quod pecunias le-€uioribus usuris mutuati grauiore faenore collocassent.  ac comitiis tribuniciis si deessent candidati senatores, €ex equitibus R. creauit, ita ut potestate transacta in €utro uellent ordine manerent. cum autem plerique equi-€tum attrito bellis ciuilibus patrimonio spectare ludos þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Áõçÿ¨¨…e quattuordecim non auderent metu poenae theatralis, @1 €pronuntiauit non teneri ea, quibus ipsis parentibusue €equester census umquam fuisset. @@Populi recensum uicatim egit, ac ne plebs frumen-€tationum causa frequentius ab negotiis auocaretur, ter €in annum quaternum mensium tesseras dare destinauit; €sed desideranti consuetudinem ueterem concessit rursus, €ut sui cuiusque mensis acciperet. comitiorum quoque €pristinum ius reduxit ac multiplici poena coercito €ambitu, Fabianis et Scapt[2i]2ensibus tribu[2li]2bus suis €die comitiorum, ne quid a quoquam candidato deside-€rarent, singula milia nummum a se diuidebat. @@Magni praeterea existimans sincerum atque ab omni €colluuione peregrini ac seruilis sanguinis incorruptum €seruare populum, et ciuitates Romanas parcissime dedit €et manumittendi modum terminauit. Tiberio pro €cliente Graeco petenti rescripsit, non aliter se daturum, €quam si praesens sibi persuasisset, quam iustas petendi €causas haberet; et Liuiae pro quodam tributario Gallo €roganti ciuitatem negauit, immunitatem optulit affir-€mans facilius se passurum fisco detrahi aliquid, quam ciuitatis Romanae uulgari honorem. seruos non conten-€tus multis difficultatibus a libertate et multo pluribus €a libertate iusta remouisse, cum et de numero et de €condicione ac differentia eorum, qui manumitterentur, €curiose cauisset, hoc quoque adiecit, ne uinctus um-€quam tortusue quis ullo libertatis genere ciuitatem €adipisceretur. @@Etiam habitum uestitumque pristinum reducere stu-€duit, ac uisa quondam pro contione pullatorum turba €indignabundus et clamitans: 'en €@@@@Romanos, rerum dominos, gentemque togatam!' @1 €negotium aedilibus dedit, ne quem posthac paterentur €in foro circaue nisi positis lacernis togatum consistere.  @@Liberalitatem omnibus ordinibus per occasiones €frequenter exhibuit. nam et inuecta urbi Alexandrino €triumpho regia gaza tantam copiam nummariae rei €effecit, ut faenore deminuto plurimum agrorum pretiis €accesserit, et postea, quotiens ex damnatorum bonis €pecunia superflueret, usum eius gratuitum iis, qui €cauere in duplum possent, ad certum tempus indulsit. €senatorum censum ampliauit ac pro octingentorum €milium summa duodecies sestertium taxauit suppleuit-que non habentibus. congiaria populo frequenter dedit, €sed diuersae fere summae: modo quadringenos, modo €trecenos, nonnumquam ducenos quinquagenosque num-€mos; ac ne minores quidem pueros praeteriit, quamuis €non nisi ab undecimo aetatis anno accipere consuessent. €frumentum quoque in annonae difficultatibus saepe €leuissimo, interdum nullo pretio uiritim admensus est  tesserasque nummarias duplicauit. sed ut salubrem €magis quam ambitiosum principem scires, querentem €de inopia et caritate uini populum seuerissima coer-€cuit uoce: satis prouisum a genero suo Agrippa €perductis pluribus aquis, ne homines sitirent. eidem populo promissum quidem congiarium reposcenti €bonae se fidei esse respondit; non promissum autem €flagitanti turpitudinem et impudentiam edicto expro-€brauit affirmauitque non daturum se quamuis dare €destinaret. nec minore grauitate atque constantia, €cum proposito congiario multos manumissos insertos-€que ciuium numero comperisset, negauit accepturos €quibus promissum non esset, ceterisque minus quam @1 promiserat dedit, ut destinata summa sufficeret. magna €uero quondam sterilitate ac difficili remedio cum uena-€licias et lanistarum familias peregrinosque omnes ex-€ceptis medicis et praeceptoribus partimque seruitiorum €urbe expulisset, ut tandem annona conualuit, impetum €se cepisse scribit frumentationes publicas in €perpetuum abolendi, quod earum fiducia cul-€tura agrorum cessaret: neque tamen perseue-€rasse, quia certum haberet posse per ambi-€tionem quandoque restitui. atque ita postha[n]c €rem temperauit, ut non minorem aratorum ac nego-€tiantium quam populi rationem deduceret.  @@Spectaculorum et assiduitate et uarietate et magni-€ficentia omnes antecessit. fecisse se ludos ait suo €nomine quater, pro aliis magistratibus, qui aut €abessent aut non sufficerent, ter et uicies. fecit-€que nonnumquam etiam uicatim ac pluribus scaenis €per omnium linguarum histriones [2 . . . . ]2 non in foro €modo, nec in amphitheatro, sed et in circo et in €Saeptis, et aliquando nihil praeter uenationem edidit; €athletas quoque extructis in campo Martio sedilibus €ligneis; item nauale proelium circa Tiberim cauato solo, €in quo nunc Caesarum nemus est. quibus diebus cu-€stodes in urbe disposuit, ne raritate remanentium grassa-toribus obnoxia esset. in circo aurigas cursoresque €et confectores ferarum, et nonnumquam ex nobilissima €iuuentute, produxit. sed et Troiae lusum edidit fre-€quentissime maiorum minorumque puerorum, prisci €decorique moris existimans clarae stirpis indolem sic €notescere. in hoc ludicro Nonium Asprenatem lapsu @1 €debilitatum aureo torque donauit passusque est ipsum €posterosque Torquati ferre cognomen. mox finem fecit €talia edendi Asinio Pollione oratore grauiter inuidiose-€que in curia questo A[2e]2sernini nepotis sui casum, €qui et ipse crus fregerat. @@Ad scaenicas quoque et gladiatorias operas et equi-€tibus Romanis aliquando usus est, uerum prius quam €senatus consulto interdiceretur. postea nihil sane €praeterquam adulescentulum Lycium honeste natum €exhibuit, tantum ut ostenderet, quod erat bipedali minor, librarum septemdecim ac uocis immensae. quodam €autem muneris die Parthorum obsides tunc primum €missos per mediam harenam ad spectaculum induxit €superque se subsellio secundo collocauit. solebat etiam €citra spectaculorum dies, si quando quid inuisitatum €dignumque cognitu aduectum esset, id extra ordinem €quolibet loco publicare, ut rhinocerotem apud Saepta, €tigrim in scaena, anguem quinquaginta cubitorum pro €comitio. @@Accidit uotiuis circensibus, ut correptus ualitudine €lectica cubans tensas deduceret; rursus commissione €ludorum, quibus theatrum Marcelli dedicabat, euenit €ut laxatis sellae curulis compagibus caderet supinus. €nepotum quoque suorum munere cum consternatum €ruinae metu populum retinere et confirmare nullo modo €posset, transiit e loco suo atque in ea parte consedit, €quae suspecta maxime erat.  @@Spectandi confusissimum ac solutissimum morem €correxit ordinauitque motus iniuria senatoris, quem €Puteolis per celeberrimos ludos consessu frequenti €nemo receperat. facto igitur decreto patrum ut, quo- @1 €tiens quid spectaculi usquam publice ederetur, primus €subselliorum ordo uacaret senatoribus, Romae legatos €liberarum sociarumque gentium uetuit in orchestra €sedere, cum quosdam etiam libertini generis mitti deprendisset. militem secreuit a populo. maritis e €plebe proprios ordines assignauit, praetextatis cuneum €suum, et proximum paedagogis, sanxitque ne quis €pullatorum media cauea sederet. feminis ne gladiatores €quidem, quos promiscue spectari sollemne olim erat, nisi ex superiore loco spectare concessit. solis uirgi-€nibus Vestalibus locum in theatro separatim et contra €praetoris tribunal dedit. athletarum uero spectaculo €muliebre secus omne adeo summouit, ut pontificalibus €ludis pugilum par postulatum distulerit in insequentis €diei matutinum tempus edixeritque mulieres ante €horam quintam uenire in theatrum non pla- cere. ipse circenses ex amicorum fere libertorumque €cenaculis spectabat, interdum ex puluinari et quidem €cum coniuge ac liberis sedens. spectaculo plurimas €horas, aliquando totos dies aberat, petita uenia commen-€datisque qui suam uicem praesidendo fungerentur. €uerum quotiens adesset, nihil praeterea agebat, seu €uitandi rumoris causa, quo patrem Caesarem uulgo €reprehensum commemorabat, quod inter spectandum €epistulis libellisque legendis aut rescribendis uacaret, €seu studio spectandi ac uoluptate, qua teneri se neque €dissimulauit umquam et saepe ingenue professus est. itaque corollaria et praemia in alienis quoque mune-€ribus ac ludis et crebra et grandia de suo offerebat €nullique Graeco certamini interfuit, quo non pro €merito quemque certantium honorarit. spectauit autem @1 €studiosissime pugiles et maxime Latinos, non legiti-€mos atque ordinarios modo, quos etiam committere þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Áõçÿ¨­’‡cum Graecis solebat, sed et cateruarios oppidanos inter €angustias uicorum pugnantis temere ac sine arte. uniuersum denique genus operas aliquas publico specta-€culo praebentium etiam cura sua dignatus est: athletis €et conseruauit priuilegia et ampliauit, gladiatores sine €missione edi prohibuit, coercitionem in histriones magi-€stratibus omni tempore et loco lege uetere permissam ademit praeterquam ludis et scaena. nec tamen eo €minus aut xysticorum certationes aut gladiatorum pug-€nas seuerissime semper exegit. nam histrionum licen-€tiam adeo compescuit, ut Stephanionem togatarium, cui €in puerilem habitum circumtonsam matronam mini-€strasse compererat, per trina theatra uirgis caesum €relegauerit, Hylan pantomimum querente praetore in €atrio domus suae nemine excluso flagellis uerberarit et €Pyladen urbe atque Italia summouerit, quod specta-€torem, a quo exibilabatur, demonstrasset digito con-€spicuumque fecisset.  @@Ad hunc modum urbe urbanisque rebus admini-€stratis Italiam duodetriginta coloniarum numero de-€ductarum a se frequentauit operibusque ac uectigalibus €publicis plurifariam instruxit, etiam iure ac dignatione €urbi quodam modo pro parte aliqua adaequauit exco-€gitato genere suffragiorum, quae de magistratibus urbicis €decuriones colonici in sua quisque colonia ferrent et €sub die comitiorum obsignata Romam mitterent. ac €necubi aut honestorum deficeret copia aut multitudinis €suboles, equestrem militiam petentis etiam ex com-€mendatione publica cuiusque oppidi ordinabat, at iis, @1 €qui e plebe regiones sibi reuisenti filios filiasue appro-€barent, singula nummorum milia pro singulis diuidebat.  @@Prouincias ualidiores et quas annuis magistratuum €imperiis regi nec facile nec tutum erat, ipse suscepit, €ceteras proconsulibus sortito permisit; et tamen non-€nullas commutauit interdum atque ex utroque genere €plerasque saepius adiit. urbium quasdam, foederatas €sed ad exitium licentia praecipites, libertate priuauit, €alias aut aere alieno laborantis leuauit aut terrae motu €subuersas denuo condidit aut merita erga populum €R. adlegantes Latinitate uel ciuitate donauit. nec est, €ut opinor, prouincia, excepta dum taxat Africa et €Sardinia, quam non adierit. in has fugato Sex. Pom-€peio traicere ex Sicilia apparantem continuae et immo-€dicae tempestates inhibuerunt nec mox occasio aut €causa traiciendi fuit.  @@Regnorum quibus belli iure potitus est, praeter €pauca, aut isdem quibus ademerat reddidit aut alieni-€genis contribuit. reges socios etiam inter semet ipsos €necessitudinibus mutuis iunxit, promptissimus affinitatis €cuiusque atque amicitiae conciliator et fautor; nec aliter €uniuersos quam membra partisque imperii curae habuit, €rectorem quoque solitus apponere aetate paruis aut €mente lapsis, donec adolescerent aut resipiscerent; ac €plurimorum liberos et educauit simul cum suis et in-€stituit.  @@Ex militaribus copiis legiones et auxilia prouin-€ciatim distribuit, classem Miseni et alteram Rauennae €ad tutelam Superi et Inferi maris conlocauit, ceterum €numerum partim in urbis partim in sui custodiam €adlegit dimissa Calagurritanorum manu, quam usque €ad deuictum Antonium, item Germanorum, quam usque €ad cladem Varianam inter armigeros circa se habuerat. €neque tamen umquam plures quam tres cohortes in @1 €urbe esse passus est easque sine castris, reliquas in €hiberna et aestiua circa finitima oppida dimittere assuerat. quidquid autem ubique militum esset, ad cer-€tam stipendiorum praemiorumque formulam adstrinxit €definitis pro gradu cuiusque et temporibus militiae et €commodis missionum, ne aut aetate aut inopia post €missionem sollicitari ad res nouas possent. utque per-€petuo ac sine difficultate sumptus ad tuendos eos prose-€quendosque suppeteret, aerarium militare cum uecti-€galibus nouis constituit. @@Et quo celerius ac sub manum adnuntiari cog-€noscique posset, quid in prouincia quaque gereretur, €iuuenes primo modicis interuallis per militaris uias, €dehinc uehicula disposuit. commodius id uisum est, ut €qui a loco idem perferunt litteras, interrogari quoque,  si quid res exigant, possint. in diplomatibus libellis-€que et epistulis signandis initio sp[2h]2inge usus est, mox €imagine Magni Alexandri, nouissime sua, Dioscuridis €manu scalpta, qua signare insecuti quoque principes €perseuerarunt. ad epistulas omnis horarum quoque €momenta nec diei modo sed et noctis, quibus datae €significarentur, addebat.  @@Clementiae ciuilitatisque eius multa et magna docu-€menta sunt. ne enumerem, quot et quos diuersarum €partium uenia et incolumitate donatos principem etiam €in ciuitate locum tenere passus sit: Iunium Nouatum €et Cassium Patauinum e plebe homines alterum pe-€cunia, alterum leui exilio punire satis habuit, cum ille €Agrippae iuuenis nomine asperrimam de se epistulam €in uulgus edidisset, hic conuiuio pleno proclamasset €neque uotum sibi neque animum deesse confodiendi eum. quadam uero cognitione, cum Aemilio Aeliano @1 €Cordubensi inter cetera crimina uel maxime obiceretur €quod male opinari de Caesare soleret, conuersus ad €accusatorem commotoque similis: 'uelim,' inquit, 'hoc €mihi probes; faciam sciat Aelianus et me lin-€guam habere, plura enim de eo loquar'; nec quic-quam ultra aut statim aut postea inquisiit. Tiberio €quoque de eadem re, sed uiolentius apud se per epistu-€lam conquerenti ita rescripsit: 'aetati tuae, mi Tiberi, €noli in hac re indulgere et nimium indignari €quemquam esse, qui de me male loquatur; satis €est enim, si hoc habemus ne quis nobis male €facere possit.'  @@Templa, quamuis sciret etiam proconsulibus decerni €solere, in nulla tamen prouincia nisi communi suo Ro-€maeque nomine recepit. nam in urbe quidem pertina-€cissime abstinuit hoc honore; atque etiam argenteas €statuas olim sibi positas conflauit omnis exqu[2e]2 iis €aureas cortinas Apollini Palatino dedicauit. €@@Dictaturam magna ui offerente populo genu nixus €deiecta ab umeris toga nudo pectore deprecatus est.  domini appellationem ut maledictum et obprobrium €semper exhorruit. cum spectante eo ludos pronuntia-€tum esset in mimo: €@@@@o dominum aequum et bonum! €et uniuersi quasi de ipso dictum exultantes compro-€bassent, et statim manu uultuque indecoras adulationes €repressit et insequenti die grauissimo corripuit edicto; €dominumque se posthac appellari ne a liberis quidem €aut nepotibus suis uel serio uel ioco passus est atque eius modi blanditias etiam inter ipsos prohibuit. non €temere urbe oppidoue ullo egressus aut quoquam in- @1 €gressus est nisi uespera aut noctu, ne quem officii €causa inquietaret. in consulatu pedibus fere, extra con-€sulatum saepe adoperta sella per publicum incessit. €promiscuis salutationibus admittebat et plebem, tanta €comitate adeuntium desideria excipiens, ut quendam €ioco corripuerit, quod sic sibi libellum porrigere dubi-taret, 'quasi elephanto stipem'. die senatus numquam €patres nisi in curia salutauit et quidem sedentis ac no-€minatim singulos nullo submonente; etiam discedens €eodem modo sedentibus ualere dicebat. officia cum €multis mutuo exercuit, nec prius dies cuiusque sol-€lemnes frequentare desiit, quam grandior iam natu €et in turba quondam sponsaliorum die uexatus. Gallum €Cerrinium senatorem minus sibi familiarem, sed cap-€tum repente oculis et ob [2id]2 inedia[m] mori desti-€nantem praesens consolando reuocauit ad uitam.  @@In senatu uerba facienti dictum est: 'non intellexi,' €et ab alio: 'contra dicerem tibi, si locum haberem.' €interdum ob immodicas disceptantium altercationes e €curia per iram se proripienti quidam ingesserunt licere €oportere senatoribus de re p. loqui. Antistius €Labeo senatus lectione, cum uir uirum legeret, M. Lepi-€dum hostem olim eius et tunc exulantem legit interro-€gatusque ab eo an essent alii digniores, suum quem-€que iudicium habere respondit. nec ideo libertas aut  contumacia fraudi cuiquam fuit. etiam sparsos de se in €curia famosos libellos nec expauit et magna cura red-€arguit ac ne requisitis quidem auctoribus id modo €censuit, cognoscendum posthac de iis, qui libellos aut €carmina ad infamiam cuiuspiam sub alieno nomine edant. @1  @@Iocis quoque quorundam inuidiosis aut petulantibus þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Áõçÿ¨¸‚lacessitus contra dixit edicto. et tamen ne de inhibenda €testamentorum licentia quicquam constitueretur inter-€cessit. quotiens magistratuum comitiis interesset, tribus €cum candidatis suis circuibat supplicabatque more €sollemni. ferebat et ipse suffragium in tribu[s], ut €unus e populo. testem se in iudiciis et interrogari et refelli aequissimo animo patiebatur. forum angustius €fecit non ausus extorquere possessoribus proximas do-€mos. numquam filios suos populo commendauit ut non €adiceret: 'si merebuntur.' eisdem praetextatis adhuc €assurrectum ab uniuersis in theatro et a stantibus €plausum grauissime questus est. amicos ita magnos €et potentes in ciuitate esse uoluit, ut tamen pari iure €essent quo ceteri legibusque iudiciariis aeque teneren-tur. cum Asprenas Nonius artius ei iunctus causam €ueneficii accusante Cassio Seuero diceret, consuluit sena-€tum, quid officii sui putaret; cunctari enim se, €ne si superesset, eripere[t] legibus reum, sin €deesset, destituere ac praedamnare amicum €existimaretur; et consentientibus uniuersis sedit in €subselliis per aliquot horas, uerum tacitus et ne lauda-tione quidem iudiciali data. affuit et clientibus, sicut €Scutario cuidam euocato quondam suo, qui postulabatur €iniuriarum. unum omnino e reorum numero ac ne eum €quidem nisi precibus eripuit, exorato coram iudicibus €accusatore, Castricium, per quem de coniuratione €Murenae cognouerat.  @@Pro quibus meritis quanto opere dilectus sit, facile €est aestimare. omitto senatus consulta, quia possunt €uideri uel necessitate expressa uel uerecundia. equites €R. natalem eius sponte atque consensu biduo semper @1 €celebrarunt. omnes ordines in lacum Curti quotannis €ex uoto pro salute eius stipem iaciebant, item Kal. Ian. €stren[u]am in Capitolio etiam absenti, ex qua summa €pretiosissima deorum simulacra mercatus uicatim dedi-€cabat, ut Apollinem Sandaliarium et Iouem Tragoe-dum aliaque. in restitutione[2m]2 Palatinae domus in-€cendio absumptae ueterani, decuriae, tribus atque etiam €singillatim e cetero genere hominum libentes ac pro €facultate quisque pecunias contulerunt, delibante tantum €modo eo summarum aceruos neque ex quoquam plus €denario auferente. reuertentem ex prouincia non solum €faustis ominibus, sed et modulatis carminibus pro-€sequebantur. obseruatum etiam est, ne quotiens in- troiret urbem, supplicium de quoquam sumeretur. Pa-€tris patriae cognomen uniuersi repentino maximoque €consensu detulerunt ei: prima plebs legatione Antium €missa; dein, quia non recipiebat, ineunti Romae specta-€cula frequens et laureata; mox in curia senatus, neque €decreto neque adclamatione, sed per Valerium Messa-lam is mandantibus cunctis: 'quod bonum,' inquit, €'faustumque sit tibi domuique tuae, Caesar €Auguste! sic enim nos perpetuam felicitatem €rei p. et laeta huic precari existimamus: sena-€tus te consentiens cum populo R. consalutat €patriae patrem.' cui lacrimans respondit Augustus €his uerbis_ipsa enim, sicut Messalae, posui_: €'compos factus uotorum meorum, p. c., quid €habeo aliud deos immortales precari, quam ut €hunc consensum uestrum ad ultimum finem €uitae mihi perferre liceat?'  @@Medico Antonio Musae, cuius opera ex ancipiti €morbo conualuerat, statuam aere conlato iuxta signum @1 €Aesculapi statuerunt. nonnulli patrum familiarum testa-€mento cauerunt, ut ab heredibus suis praelato titulo €uictumae in Capitolium ducerentur uotumque pro se €solueretur, quod superstitem Augustum reliquissent. €quaedam Italiae ciuitates diem, quo primum ad se €uenisset, initium anni fecerunt. prouinciarum pleraeque €super templa et aras ludos quoque quinquennales paene  oppidatim constituerunt. reges amici atque socii et €singuli in suo quisque regno Caesareas urbes condide-€runt et cuncti simul aedem Iouis Olympii Athenis anti-€quitus incohatam perficere communi sumptu destinaue-€runt Genioque eius dedicare; ac saepe regnis relictis €non Romae modo sed et prouincias peragranti coti-€diana officia togati ac sine regio insigni more clientium €praestiterunt.  @@Quoniam qualis in imperis ac magistratibus regen-€daque per terrarum orbem pace belloque re p. fuerit, €exposui, referam nunc interiorem ac familiarem eius €uitam quibusque moribus atque fortuna domi et inter €suos egerit a iuuenta usque ad supremum uitae diem. @@Matrem amisit in primo consulatu, sororem Octa-€uiam quinquagensimum et quartum agens aetatis an-€num. utrique cum praecipua officia uiuae praestitisset, €etiam defunctae honores maximos tribuit.  @@Sponsam habuerat adulescens P. Seruili Isaurici €filiam, sed reconciliatus post primam discordiam An-€tonio, expostulantibus utriusque militibus ut et necessi-€tudine aliqua iungerentur, priuignam eius Claudiam, €Fuluiae ex P. Clodio filiam, duxit uxorem uixdum €nubilem ac simultate cum Fuluia socru orta dimisit in-tactam adhuc et uirginem. mox Scriboniam in matri-€monium accepit nuptam ante duobus consularibus, ex €altero etiam matrem. cum hac quoque diuortium fecit, €'pertaesus,' ut scribit, 'morum peruersitatem eius,' @1 €ac statim Liuiam Drusillam matrimonio Tiberi Neronis €et quidem praegnantem abduxit dilexitque et probauit €unice ac perseueranter.  @@Ex Scribonia Iuliam, ex Liuia nihil liberorum tulit, €cum maxime cuperet. infans, qui conceptus erat, im-€maturus est editus. Iuliam primum Marcello Octauiae €sororis suae filio tantum quod pueritiam egresso, deinde, €ut is obiit, M. Agrippae nuptum dedit exorata sorore, €ut sibi genero cederet; nam tunc Agrippa alteram Marcellarum habebat et ex ea liberos. hoc quoque €defuncto, multis ac diu, etiam ex equestri ordine, cir-€cumspectis condicionibus, Tiberium priuignum suum €elegit coegitque praegnantem uxorem et ex qua iam €pater erat dimittere. M. Antonius scribit primum eum €Antonio filio suo despondisse Iuliam, dein Cotisoni €Getarum regi, quo tempore sibi quoque in uicem filiam €regis in matrimonium petisset.  @@Nepotes ex Agrippa et Iulia tres habuit C. et L. €et Agrippam, neptes duas Iuliam et Agrippinam. Iuliam €L. Paulo censoris filio, Agrippinam Germanico sororis €suae nepoti collocauit. Gaium et L. adoptauit domi €per assem et libram emptos a patre Agrippa teneros-€que adhuc ad curam rei p. admouit et consules desig-natos circum prouincias exercitusque dimisit. filiam €et neptes ita instituit, ut etiam lanificio assuefaceret €uetaretque loqui aut agere quicquam nisi propalam €et quod in di[ut]urnos commentarios referretur; extra-€neorum quidem coetu adeo prohibuit, ut L. Vinicio, €claro decoroque iuueni, scripserit quondam parum €modeste fecisse eum, quod filiam suam Baias salutatum uenisset. nepotes et litteras et natare @1 €aliaque rudimenta per se plerumque docuit, ac nihil €aeque elaborauit quam ut imitarentur chirographum €suum; neque cenauit una, nisi ut in imo lecto assi-€derent, neque iter fecit, nisi ut uehiculo anteirent aut  circa adequitarent. sed laetum eum atque fidentem et €subole et disciplina domus Fortuna destituit. Iulias, €filiam et neptem, omnibus probris contaminatas rele-€gauit; C. et L. in duodeuiginti mensium spatio amisit €ambos, Gaio in Lycia, Lucio Massiliae defunctis. ter-€tium nepotem Agrippam simulque priuignum Tiberium €adoptauit in foro lege curiata; ex quibus Agrippam €breui ob ingenium sordidum ac ferox abdicauit sepo-€suitque Surrentum. @@Aliquanto autem patientius mortem quam dedecora €suorum tulit. nam C. Lucique casu non adeo fractus, €de filia absens ac libello per quaestorem recitato notum €senatui fecit abstinuitque congressu hominum diu prae €pudore, etiam de necanda deliberauit. certe cum sub €idem tempus una ex consciis liberta Phoebe suspendio €uitam finisset, maluisse se ait Phoebes patrem fuisse. relegatae usum uini omnemque delicatiorem €cultum ademit neque adiri a quoquam libero seruo[q]ue €nisi se consulto permisit, et ita ut certior fieret, qua €is aetate, qua statura, quo colore esset, etiam quibus €corporis notis uel cicatricibus. post quinquennium de-€mum ex insula in continentem lenioribusque paulo €condicionibus transtulit eam. nam ut omnino reuo-€caret, exorari nullo modo potuit, deprecanti saepe p. R. €et pertinacius instanti tales filias talesque coniuges pro þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Áõçÿ¨Á”contione inprecatus. ex nepte Iulia post damnationem @1 €editum infantem adgnosci alique uetuit. Agrippam €nihilo tractabiliorem, immo in dies amentiorem in insu-€lam transportauit saepsitque insuper custodia militum. €cauit etiam s.c. ut eodem loci in perpetuum contine-€retur. atque ad omnem et eius et Iuliarum mentionem €ingemiscens proclamare etiam solebat: €@@@@$AI)/Q' O)/FELON A)/GAMO/S T' E)/MENAI A)/GONO/S T' A)POLE/SQAI €nec aliter eos appellare quam tris uomicas ac tria €carcinomata sua.  @@Amicitias neque facile admisit et constantissime reti-€nuit, non tantum uirtutes ac merita cuiusque digne €prosecutus, sed uitia quoque et delicta, dum taxat €modica, perpessus. neque enim temere ex omni numero €in amicitia eius afflicti reperientur praeter Saluidienum €Rufum, quem ad consulatum usque, et Cornelium Gal-€lum, quem ad praefecturam Aegypti, ex infima utrum-que fortuna prouexerat. quorum alterum res nouas €molientem damnandum senatui tradidit, alteri ob in-€gratum et maliuolum animum domo et prouinciis suis €interdixit. sed Gallo quoque et accusatorum denun-€tiationibus et senatus consultis ad necem conpulso €laudauit quidem pietatem tanto opere pro se indignan-€tium, ceterum et inlacrimauit et uicem suam conque-€stus est, quod sibi soli non liceret amicis, qua-tenus uellet, irasci. reliqui potentia atque opibus €ad finem uitae sui quisque ordinis principes floruerunt, €quanquam et offensis interuenientibus. desiderauit enim €nonnumquam, ne de pluribus referam, et M. Agrippae €patientiam et Maecenatis taciturnitatem, cum ille ex €leui [2f]2rigoris suspicione et quod Marcellus sibi ante-€ferretur, Mytilenas se relictis omnibus contulisset, [et] @1 €hic secretum de comperta Murenae coniuratione uxori €Terentiae prodidisset. @@Exegit et ipse in uicem ab amicis beniuolentiam €mutuam, tam a defunctis quam a uiuis. nam quamuis €minime appeteret hereditates, ut qui numquam ex ignoti €testamento capere quicquam sustinuerit, amicorum tamen €suprema iudicia morosissime pensitauit, neque dolore €dissimulato, si parcius aut citra honorem uerborum, €neque gaudio, si grate pieque quis se prosecutus fuisset. €legata uel partes hereditatium a quibuscumque paren-€tibus relicta sibi aut statim liberis eorum concedere €aut, si pupillari aetate essent, die uirilis togae uel €nuptiarum cum incremento restituere consueuerat.  @@Patronus dominusque non minus seuerus quam fa-€cilis et clemens multos libertorum in honore et usu €maximo habuit, ut Licin[i]um et Celadum aliosque. Cos-€mum seruum grauissime de se opinantem non ultra €quam compedibus coercuit. Diomeden dispensatorem, €a quo simul ambulante incurrenti repente fero apro €per metum obiectus est, maluit timiditatis arguere quam €noxae remque non minimi periculi, quia tamen fraus aberat, in iocum uertit. idem Polum ex acceptissimis €libertis mori coegit compertum adulterare matronas; €Thallo a manu, quod pro epistula prodita denarios €quingentos accepisset, crura ei fregit; paedagogum mini-€strosque C. fili, per occasionem ualitudinis mortisque €eius superbe auareque in prouincia grassatos, oneratos €graui pondere ceruicibus praecipitauit in flumen.  @@Prima iuuenta uariorum dedecorum infamiam subiit. €Sextus Pompeius ut effeminatum insectatus est; M. An-€tonius adoptionem auunculi stupro meritum; item €L. Marci frater, quasi pudicitiam delibatam a Caesare €Aulo etiam Hirtio in Hispania trecentis milibus num- @1 €mum substrauerit solitusque sit crura suburere nuce €ardenti, quo mollior pilus surgeret. sed et populus €quondam uniuersus ludorum die et accepit in contu-€meliam eius et adsensu maximo conprobauit uersum €in scaena pronuntiatum de gallo €Matris deum tympanizante: €@@@@uidesne, ut cinaedus orbem digito temperat?  adulteria quidem exercuisse ne amici quidem negant, €excusantes sane non libidine, sed ratione commissa, €quo facilius consilia aduersariorum per cuiusque mu-€lieres exquireret. M. Antonius super festinatas Liuiae €nuptias obiecit et feminam consularem e triclinio uiri €coram in cubiculum abductam, rursus in conuiuium €rubentibus auriculis incomptiore capillo reductam; di-€missam Scriboniam, quia liberius doluisset nimiam €potentiam paelicis; condiciones quaesitas per amicos, €qui matres familias et adultas aetate uirgines denuda-€rent atque perspicerent, tamquam Toranio mangone uendente. scribit etiam ad ipsum haec familiariter €adhuc necdum plane inimicus aut hostis: 'quid te €mutauit? quod reginam ineo? uxor mea est. €nunc coepi an abhinc annos nouem? tu deinde €solam Drusillam inis? ita ualeas, uti tu, hanc €epistulam cum leges, non inieris Tertullam aut €Terentillam aut Rufillam aut Saluiam Titise-€niam aut omnes. an refert, ubi et in qua ar-€rigas?'  @@Cena quoque eius secretior in fabulis fuit, quae €uulgo $DWDEKA/QEOS& uocabatur; in qua deorum dearum-€que habitu discubuisse conuiuas et ipsum pro Apolline €ornatum non Antoni modo epistulae singulorum nomina @1 €amarissime enumerantis exprobrant, sed et sine auctore €notissimi uersus: €@@@@cum primum istorum conduxit mensa choragum, €@@@@@@sexque deos uidit Mallia sexque deas, €@@@@impia dum Phoebi Caesar mendacia ludit, €@@@@@@dum noua diuorum cenat adulteria: €@@@@omnia se a terris tunc numina declinarunt, €@@@@@@fugit et auratos Iuppiter ipse thronos. auxit cenae rumorem summa tunc in ciuitate penuria €ac fames, adclamatumque est postridie: omne frumen-€tum deos comedisse et Caesarem esse plane €Apollinem, sed Tortorem, quo cognomine is deus €quadam in parte urbis colebatur. notatus est et ut €pretiosae supellectilis Corinthiorumque praecupidus et €aleae indulgens. nam et proscriptionis tempore ad sta-€tuam eius ascriptum est: €@@@@pater argentarius, ego Corinthiarius, €cum existimaretur quosdam propter uasa Corinthia inter €proscriptos curasse referendos; et deinde bello Siciliensi €epigramma uulgatum est: €@@@@postquam bis classe uictus naues perdidit, €@@@@aliquando ut uincat, ludit assidue aleam.  ex quibus siue criminibus siue maledictis infamiam €impudicitiae facillime refutauit et praesentis et posterae €uitae castitate; item lautitiarum inuidiam, cum et €Alexandria capta nihil sibi praeter unum murrinum €calicem ex instrumento regio retinuerit et mox uasa €aurea assiduissimi usus conflauerit omnia. circa libi-€dines haesit, postea quoque, ut ferunt, ad uitiandas @1 €uirgines promptior, quae sibi undique etiam ab uxore €conquirerentur. aleae rumorem nullo modo expauit €lusitque simpliciter et palam oblectamenti causa etiam €senex ac praeterquam Decembri mense aliis quoque festis et profestis diebus. nec id dubium est. auto-€grapha quadam epistula: 'cenaui,' ait, 'mi Tiberi, cum €isdem; accesserunt conuiuae Vinicius et Silius €pater. inter cenam lusimus geronticos et heri €et hodie; talis enim iactatis, ut quisque canem €aut senionem miserat, in singulos talos singu-€los denarios in medium conferebat, quos tolle-bat uniuersos, qui Venerem iecerat.' et rursus €aliis litteris: 'nos, mi Tiberi, Quinquatrus satis €iucunde egimus; lusimus enim per omnis dies €forumque aleatorum calfecimus. frater tuus €magnis clamoribus rem gessit; ad summam €tamen perdidit non multum, sed ex magnis de-€trimentis praeter spem paulatim retractum est. €ego perdidi uiginti milia nummum meo nomine, €sed cum effuse in lusu liberalis fuissem, ut €soleo plerumque. nam si quas manus remisi €cuique exegissem aut retinuissem quod cuique €donaui, uicissem uel quinquaginta milia. sed €hoc malo; benignitas enim mea me ad caelestem gloriam efferet.' scribit ad filiam: 'misi tibi dena-€rios ducentos quinquaginta, quos singulis con-€uiuis dederam, si uellent inter se inter cenam €uel talis uel par impar ludere.'  @@In ceteris partibus uitae continentissimum constat €ac sine suspicione ullius uitii. habitauit primo iuxta @1 €Romanum forum supra Scalas anularias, in domo quae €Calui oratoris fuerat; postea in Palatio, sed nihilo €minus aedibus modicis Hortensianis, et neque laxitate €neque cultu conspicuis, ut in quibus porticus breues €essent Albanarum columnarum et sine marmore ullo aut €insigni pauimento conclauia. ac per annos amplius €quadraginta eodem cubiculo hieme et aestate mansit, þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Áõçÿ¨ÈˆŠquamuis parum salubrem ualitudini suae urbem hieme experiretur assidueque in urbe hiemaret. si quando €quid secreto aut sine interpellatione agere proposuisset, €erat illi locus in edito singularis, quem Syracusas et €technyphion uocabat: huc transibat aut in alicuius €libertorum suburbanum; aeger autem in domo Maece-€natis cubabat. ex secessibus praecipue frequentauit €maritima insulasque Campaniae aut proxima urbi oppida, €Lanuuium, Praeneste, Tibur, ubi etiam in porticibus Herculis templi persaepe ius dixit. ampla et operosa €praetoria grauabatur. et neptis quidem suae Iuliae, €profuse ab ea extructa, etiam diruit ad solum, sua uero €quamuis modica non tam statuarum tabularumque pic-€tarum ornatu quam xystis et nemoribus excoluit rebus-€que uetustate ac raritate notabilibus, qualia sunt Ca-€preis immanium beluarum ferarumque membra prae-€grandia, quae dicuntur gigantum ossa, et arma heroum.  instrumenti eius et supellectilis parsimonia apparet €etiam nunc residuis lectis atque mensis, quorum plera-€que uix priuatae elegantiae sint. ne toro quidem cu-€buisse aiunt nisi humili et modice instrato. ueste non €temere alia quam domestica usus est, ab sorore et uxore €et filia neptibusque confecta; togis neque restrictis €neque fusis, clauo nec lato nec angusto, calciamentis @1 €altiusculis, ut procerior quam erat uideretur. et fo-€rensia autem et calceos numquam non intra cubiculum €habuit ad subitos repentinosque casus parata.  @@Conuiuabatur assidue nec umquam nisi recta, non €sine magno ordinum hominumque dilectu. Valerius €Messala tradit, neminem umquam libertinorum adhibi-€tum ab eo cenae excepto Mena, sed asserto in in-€genuitatem post proditam Sexti Pompei classem. ipse €scribit, inuitasse se quondam, in cuius uilla maneret, €qui speculator suus olim fuisset. conuiuia nonnumquam €et serius inibat et maturius relinquebat, cum conuiuae €et cenare inciperent, prius quam ille discumberet, et €permanerent digresso eo. cenam ternis ferculis aut cum €abundantissime senis praebebat, ut non nimio sumptu, €ita summa comitate. nam et ad communionem sermonis €tacentis uel summissim fabulantis prouocabat, et aut €acro[2a]2mata et histriones aut etiam triuiales ex circo €lud[2i]2os interponebat ac frequentius aretalogos.  @@Festos et sollemnes dies profusissime, nonnumquam €tantum ioculariter celebrabat. Saturnalibus, et si quando €alias libuisset, modo munera diuidebat, uestem et aurum €et argentum, modo nummos omnis notae, etiam ueteres €regios ac peregrinos, interdum nihil praeter cilicia et €spongias et rutabula et forpices atque alia id genus €titulis obscuris et ambiguis. solebat et inaequalissima-€rum rerum sortes et auersas tabularum picturas in €conuiuio uenditare incertoque casu spem mercantium €uel frustrari uel explere, ita ut per singulos lectos lici-€tatio fieret et seu iactura seu lucrum communicaretur.  cibi_nam ne haec quidem omiserim_minimi erat €atque uulgaris fere. secundarium panem et pisciculos @1 €minutos et caseum bibulum manu pressum et ficos €uirides biferas maxime appetebat; uescebaturque et ante €cenam quocumque tempore et loco, quo stomachus €desiderasset. uerba ipsius ex epistulis sunt: 'nos in essedo panem et palmulas gustauimus.' et iterum: €'dum lectica ex regia domum redeo, panis un-€ciam cum paucis acinis uuae duracinae co-€medi.' et rursus: 'ne Iudaeus quidem, mi Tiberi, €tam diligenter sabbatis ieiunium seruat quam €ego hodie seruaui, qui in balineo demum post €horam primam noctis duas buccas manducaui €prius quam ungui inciperem.' ex hac inobseruantia €nonnumquam uel ante initum uel post dimissum con-€uiuium solus cenitabat, cum pleno conuiuio nihil tan- geret. uini quoque natura parcissimus erat. non am-€plius ter bibere eum solitum super cenam in castris €apud Mutinam, Cornelius Nepos tradit. postea quotiens €largissime se inuitaret, senos sextantes non excessit, €aut si excessisset, reiciebat. et maxime delectatus est €Raetico neque temere interdiu bibit. pro potione sume-€bat perfusum aqua frigida panem aut cucumeris fru-€stum uel lactuculae thyrsum aut recens aridumue po-€mum suci uinosioris.  @@Post cibum meridianum, ita ut uestitus calciatusque €erat, retectis pedibus paulisper conquiescebat opposita €ad oculos manu. a cena in lecticulam se lucubratoriam €recipiebat; ibi, donec residua diurni actus aut omnia €aut ex maxima parte conficeret, ad multam noctem €permanebat. in lectum inde transgressus non amplius €cum plurimum quam septem horas dormiebat, ac ne €eas quidem continuas, sed ut in illo temporis spatio ter aut quater expergisceretur. si interruptum somnum @1 €reciperare, ut euenit, non posset, lectoribus aut fabu-€latoribus arcessitis resumebat producebatque ultra pri-€mam saepe lucem. nec in tenebris uigilauit umquam €nisi assidente aliquo. matutina uigilia offendebatur; ac €si uel officii uel sacri causa maturius uigilandum esset, €ne id contra commodum faceret, in proximo cuiuscum-€que domesticorum cenaculo manebat. sic quoque saepe €indigens somni, et dum per uicos deportaretur et depo-€sita lectica inter aliquas moras condormiebat.  @@Forma fuit eximia et per omnes aetatis gradus €uenustissima, quamquam et omnis lenocinii neglegens; €in capite comendo tam incuriosus, ut raptim com-€pluribus simul tonsoribus operam daret ac modo ton-€deret modo raderet barbam eoque ipso tempore aut €legeret aliquid aut etiam scriberet. uultu erat uel in €sermone uel tacitus adeo tranquillo serenoque, ut qui-€dam e primoribus Galliarum confessus sit inter suos, €eo se inhibitum ac remollitum, quo minus, ut desti-€narat, in transitu Alpium per simulationem conloquii propius admissus in praecipitium propelleret. oculos €habuit claros ac nitidos, quibus etiam existimari uolebat €inesse quiddam diuini uigoris, gaudebatque, si qui sibi €acrius contuenti quasi ad fulgorem solis uultum sum-€mitteret; sed in senecta sinistro minus uidit; dentes €raros et exiguos et scabros; capillum leuiter inflexum €et subflauum; supercilia coniuncta; mediocres aures; €nasum et a summo eminentiorem et ab imo deduc-€tiorem; colorem inter aquilum candidumque; staturam €breuem,_quam tamen Iulius Marathus libertus %etiam €memoriam eius quinque pedum et dodrantis fuisse €tradit_, sed quae commoditate et aequitate membro- @1 €rum occuleretur, ut non nisi ex comparatione astantis €alicuius procerioris intellegi posset.  @@Corpore traditur maculoso dispersis per pectus atque €aluum genetiuis notis in modum et ordinem ac nu-€merum stellarum caelestis ursae, sed et callis quibus-€dam ex prurigine corporis adsiduoque et uehementi €strigilis usu plurifariam concretis ad impetiginis for-€mam. coxendice et femore et crure sinistro non pe-€rinde ualebat, ut saepe etiam inclaudicaret; sed remedio €harenarum atque harundinum confirmabatur. dextrae €quoque manus digitum salutarem tam imbecillum inter-€dum sentiebat, ut torpentem contractumque frigore uix €cornei circuli supplemento scripturae admoueret. que-€stus est et de uesica, cuius dolore calculis demum per €urinam eiectis leuabatur.  @@Graues et periculosas ualitudines per omnem uitam €aliquot expertus est; praecipue Cantabria domita, cum €etiam destillationibus iocinere uitiato ad desperationem €redactus contrariam et ancipitem rationem medendi ne-€cessario subiit: quia calida fomenta non proderant, fri-€gidis curari coactus auctore Antonio Musa. @@Quasdam et anniuersarias ac tempore certo recur-€rentes experiebatur; nam sub natalem suum plerumque €languebat; et initio ueris praecordiorum inflatione temp-€tabatur, austrinis autem tempestatibus grauedine. quare €quassato corpore neque frigora neque aestus facile  tolerabat. hieme quaternis cum pingui toga tunicis et €subucula e[2t]2 thorace laneo et feminalibus et tibialibus €muniebatur, aestate apertis cubiculi foribus ac saepe €in peristylo saliente aqua atque etiam uentilante aliquo €cubabat. solis uero ne hiberni quidem patiens, domi €quoque non nisi petasatus sub diuo spatiabatur. itinera @1 €lectica et noctibus fere eaque lenta ac minuta faciebat, €ut Praeneste uel Tibur biduo procederet; ac si quo peruenire mari posset, potius nauigabat. uerum tantam þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Áõçÿ¨Ò’‚infirmitatem magna cura tuebatur, in primis lauandi €raritate; unguebatur enim saepius aut sudabat ad flam-€mam, deinde perfundebatur egelida aqua uel sole multo €tepefacta. at quotiens neruorum causa marinis Albulis-€que calidis utendum esset, contentus hoc erat ut in-€sidens ligneo solio, quod ipse Hispanico uerbo duretam €uocabat, manus ac pedes alternis iactaret.  @@Exercitationes campestres equorum et armorum €statim post ciuilia bella omisit et ad pilam primo €folliculumque transiit, mox nihil aliud quam uectaba-€tur et deambulabat, ita ut in extremis spatiis subsultim €decurreret %sestertio uel lodicula inuolutus. animi la-€xandi causa modo piscabatur hamo, modo talis aut €ocellatis nucibusque ludebat cum pueris minutis, quos €facie et garrulitate amabilis undique conquirebat, prae-€cipue Mauros et Syros. nam pumilos atque distortos €et omnis generis eiusdem ut ludibria naturae malique €ominis abhorrebat.  @@Eloquentiam studiaque liberalia ab aetate prima €et cupide et laboriosissime exercuit. Mutinensi bello in €tanta mole rerum et legisse et scripsisse et declamasse €cotidie traditur. nam deinceps neque in senatu neque €apud populum neque apud milites locutus est umquam €nisi meditata et composita oratione, quamuis non defi-ceretur ad subita extemporali facultate. ac ne pericu-€lum memoriae adiret aut in ediscendo tempus absu-€meret, instituit recitare omnia. sermones quoque cum €singulis atque etiam cum Liuia sua grauiores non nisi @1 €scriptos et e libello habebat, ne plus minusue loque-€retur ex tempore. pronuntiabat dulci et proprio quo-€dam oris sono dabatque assidue phonasco operam; sed €nonnumquam infirmatis faucibus praeconis uoce ad popu-€lum contionatus est.  @@Multa uarii generis prosa oratione composuit, ex €quibus nonnulla in coetu familiarium uelut in auditorio €recitauit, sicut 'rescripta Bruto de Catone,' quae €uolumina cum iam senior ex magna parte legisset, fati-€gatus Tiberio tradidit perlegenda; item 'hortationes ad €philosophiam,' et aliqua 'de uita sua,' quam tredecim libris Cantabrico tenus bello nec ultra exposuit. poetica €summatim attigit. unus liber extat scriptus ab eo €hexametris uersibus, cuius et argumentum et titulus €est 'Sicilia'; extat alter aeque modicus 'epigramma-€tum,' quae fere tempore balinei meditabatur. nam €tragoediam magno impetu exorsus, non succedenti stilo, €aboleuit quaerentibusque amicis, quidnam Aiax ageret, €respondit Aiacem suum in spongiam incubuisse.  @@Genus eloquendi secutus est elegans et temperatum €uitatis sententiarum ineptiis atque concinnitate et 're-€conditorum uerborum,' ut ipse dicit, 'fetoribus'; €praecipuamque curam duxit sensum animi quam aper-€tissime exprimere. quod quo facilius efficeret aut nec-€ubi lectorem uel auditorem obturbaret ac moraretur, €neque praepositiones urbibus addere neque coniunctiones €saepius iterare dubitauit, quae detractae afferunt aliquid obscuritatis, etsi gratiam augent. cacozelos et anti-€quarios, ut diuerso genere uitiosos, pari fastidio spreuit €exagitabatque nonnumquam; in primis Maecenatem €suum, cuius 'myrobrechis,' ut ait, 'cincinnos' usque €quaque persequitur et imitando per iocum irridet. sed €nec Tiberio parcit et exoletas interdum et reconditas @1 €uoces aucupanti. M. quidem Antonium ut insanum in-€crepat, quasi ea scribentem, quae mirentur potius ho-€mines quam intellegant; deinde ludens malum et incon-€stans in eligendo genere dicendi ingenium eius, addit haec: 'tuque dubitas, Cimberne Annius an Vera-€nius Flaccus imitandi sint tibi, ita ut uerbis, €quae Crispus Sallustius excerpsit ex Origini-€bus Catonis, utaris? an potius Asiaticorum ora-€torum inani[bu]s sententiis uerborum uolubili-€tas in nostrum sermonem transferenda?' et qua-€dam epistula Agrippinae neptis ingenium conlaudans: €'sed opus est,' inquit, 'dare te operam, ne moleste €scribas et loquaris.'  @@Cotidiano sermone quaedam frequentius et nota-€biliter usurpasse eum, litterae ipsius autographae osten-€tant, in quibus identidem, cum aliquos numquam solu-€turos significare uult, 'ad K(a)l(endas) Graecas solu-€turos' ait; et cum hortatur ferenda esse praesentia, €qualiacumque sint: 'contenti simus hoc Catone'; et €ad exprimendam festinatae rei uelocitatem: 'celerius quam asparagi cocuntur.' ponit assidue et pro stulto €'baceolum apud pullum pulleiaceum' et pro cerrito €'uacerrosum' et 'uapide' se habere pro male et 'beti-€zare' pro languere, quod uulgo 'lachanizare' dicitur; €item 'simus' pro sumus et 'domos' genetiuo casu sin-€gulari pro domuos. nec umquam aliter haec duo, ne €quis mendam magis quam consuetudinem putet. @@Notaui et in chirographo eius illa praecipue: non €diuidit uerba nec ab extrema parte uersuum abundantis @1 €litteras in alterum transfert, sed ibidem statim subicit  circumducitque. orthographiam, id est formulam ra-€tionemque scribendi a grammaticis institutam, non adeo €custodi[i]t ac uidetur eorum potius sequi opinionem, €qui perinde scribendum ac loquamur existiment. nam €quod saepe non litteras modo sed syllabas aut permutat €aut praeterit, communis hominum error est. nec ego €id notarem, nisi mihi mirum uideretur tradidisse ali-€quos, legato eum consulari successorem dedisse ut €rudi et indocto, cuius manu 'ixi' pro ipsi scriptum anim-€aduerterit. quotiens autem per notas scribit, B pro €A, C pro B ac deinceps eadem ratione sequentis litteras €ponit; pro X autem duplex A.  @@Ne Graecarum quidem disciplinarum leuiore studio €tenebatur. in quibus et ipsis praestabat largiter magi-€stro dicendi usus Apollodoro Pergameno, quem iam €grandem natu Apolloniam quoque secum ab urbe iuuenis €adhuc eduxerat, deinde eruditione etiam uaria repletus €[s]per Arei philosophi filiorumque eius Dionysi et Nica-€noris contubernium; non tamen ut aut loqueretur ex-€pedite aut componere aliquid auderet; nam et si quid €res exigeret, Latine formabat uertendumque alii dabat. €sed plane poematum quoque non imperitus, delectabatur €etiam comoedia ueteri et saepe eam exhibuit specta-culis publicis. In euoluendis utriusque linguae auctori-€bus nihil aeque sectabatur, quam praecepta et exempla €publice uel priuatim salubria, eaque ad uerbum ex-€cerpta aut ad domesticos aut ad exercituum prouin-€ciarumque rectores aut ad urbis magistratus plerumque €mittebat, prout quique monitione indigerent. etiam €libros totos et senatui recitauit et populo notos per @1 €edictum saepe fecit, ut orationes Q. Metelli 'de prole €augenda' et Rutili 'de modo aedificiorum,' quo €magis persuaderet utramque rem non a se primo anim-€aduersam, sed antiquis iam tunc curae fuisse. @@Ingenia saeculi sui omnibus modis fouit. recitantis €et benigne et patienter audiit, nec tantum carmina et €historias, sed et orationes et dialogos. componi tamen €aliquid de se nisi et serio et a praestantissimis offen-€debatur, admonebatque praetores ne paterentur nomen €suum commissionibus obsolefieri.  @@Circa religiones talem accepimus. tonitrua et ful-€gura paulo infirmius expauescebat, ut semper et ubi-€que pellem uituli marini circumferret pro remedio atque €ad omnem maioris tempestatis suspicionem in abditum €et concamaratum locum se reciperet, consternatus olim €per nocturnum iter transcursu fulguris, ut praediximus.  @@Somnia neque sua neque aliena de se neglegebat. €Philippensi acie quamuis statuisset non egredi taber-€naculo propter ualitudinem, egressus est tamen amici €somnio monitus; cessitque res prospere, quando captis €castris lectica eius, quasi ibi cubans remansisset, con-€cursu hostium confossa atque lacerata est. ipse per €omne uer plurima et formidulosissima et uana et irrita uidebat, reliquo tempore rariora et minus uana. cum €dedicatam in Capitolio aedem Tonanti Ioui assidue fre-€quentaret, somniauit queri Capitolinum Iouem cultores €sibi abduci seque respondisse Tonantem pro ianitore €ei appositum; ideoque mox tintinnabulis fastigium aedis €redimiit, quod ea fere ianuis dependebant. ex nocturno @1 €uisu etiam stipem quotannis die certo emendicabat a €populo cauam manum asses porrigentibus praebens.  @@Auspicia et omina quaedam pro certissimis obser-€uabat: si mane sibi calceus perperam ac sinister pro þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Áõçÿ¨Üƒdextro induceretur, ut dirum; si terra mariue ingre-€diente se longinquam profectionem forte rorasset, ut €laetum maturique et prosperi reditus. sed et ostentis €praecipue mouebatur. enatam inter iuncturas lapidum €ante domum suam palmam in conpluuium deorum Pena-€tium transtulit, utque coalesceret magno opere curauit. apud insulam Capreas ueterrimae ilicis demissos iam €ad terram languentisque ramos conualuisse aduentu suo, €adeo laetatus est, ut eas cum re p. Neapolitanorum €permutauerit Aenaria data. obseruabat et dies quos-€dam, ne aut postridie nundinas quoquam proficisceretur €aut Nonis quicquam rei seriae incoharet; nihil in hoc €quidem aliud deuitans, ut ad Tiberium scribit, quam €$DUSFHMI/AN& nominis.  @@Peregrinarum caerimoniarum sicut ueteres ac prae-€ceptas reuerentissime coluit, ita ceteras contemptui €habuit. namque Athenis initiatus, cum postea Romae €pro tribunali de priuilegio sacerdotum Atticae Cereris €cognosceret et quaedam secretiora proponerentur, di-€misso consilio et corona circumstantium solus audiit €disceptantes. at contra non modo in peragranda €Aegypto paulo deflectere ad uisendum Apin supersedit, €sed et Gaium nepotem, quod Iudaeam praeteruehens €apud Hierosolyma[m] non supplicasset, conlaudauit.  @@Et quoniam ad haec uentum est, non ab re fuerit €subtexere, quae ei prius quam nasceretur et ipso natali €die ac deinceps euenerint, quibus futura magnitudo €eius et perpetua felicitas sperari animaduertique posset. @@Velitris antiquitus tacta de caelo parte muri respon- @1 €sum est eius oppidi ciuem quandoque rerum potiturum; €qua fiducia Veliterni et tunc statim et postea saepius €paene ad exitium sui cum populo R. belligerauerant; €sero tandem documentis apparuit ostentum illud Augusti €potentiam portendisse. @@Auctor est Iulius Marathus, ante paucos quam nas-€ceretur menses prodigium Romae factum publice, quo €denuntiabatur, regem p(opulo) R(omano) naturam par-€turire; senatum exterritum censuisse, ne quis illo anno €genitus educaretur; eos qui grauidas uxores haberent, €quod ad se quisque spem traheret, curasse ne senatus €consultum ad aerarium deferretur. @@In Asclepiadis Mendetis Theologumenon libris lego, €Atiam, cum ad sollemne Apollinis sacrum media nocte €uenisset, posita in templo lectica, dum ceterae matro-€nae dormirent, obdormisse; draconem repente irrepsisse €ad eam pauloque post egressum; illam expergefactam €quasi a concubitu mariti purificasse se; et statim in €corpore eius extitisse maculam uelut picti draconis nec €potuisse umquam exigi, adeo ut mox publicis balineis €perpetuo abstinuerit; Augustum natum mense decimo €et ob hoc Apollinis filium existimatum. eadem Atia, €prius quam pareret, somniauit intestina sua ferri ad €sidera explicarique per omnem terrarum et caeli ambi-€tum. somniauit et pater Octauius utero Atiae iubar €solis exortum. @@Quo natus est die, cum de Catilinae coniuratione €ageretur in curia et Octauius ob uxoris puerperium €serius affuisset, nota ac uulgata res est P. Nigidium €comperta morae causa, ut horam quoque partus ac-€ceperit, affirmasse dominum terrarum orbi natum. €Octauio postea, cum per secreta Thraciae exercitum @1 €duceret, in Liberi patris luco barbara caerimonia de €filio consulenti, idem affirmatum est a sacerdotibus, €quod infuso super altaria mero tantum flammae emi-€cuisset, ut supergressa fastigium templi ad caelum €usque ferretur, unique omnino Magno Alexandro apud €easdem aras sacrificanti simile prouenisset ostentum. atque etiam sequenti statim nocte uidere uisus est €filium mortali specie ampliorem, cum fulmine et sceptro €exuuiisque Iouis Optimi Maximi ac radiata corona, super €laureatum currum, bis senis equis candore eximio tra-€hentibus. infans adhuc, ut scriptum apud C. Drusum €extat, repositus uespere in cunas a nutricula loco €plano, postera luce non comparuit diuque quaesitus €tandem in altissima turri repertus est iacens contra €solis exortum. @@Cum primum fari coepisset, in auito suburbano €obstrepentis forte ranas silere iussit, atque ex eo ne-€gantur ibi ranae coaxare. ad quartum lapidem Cam-€panae uiae in nemore prandenti ex inprouiso aquila €panem ei e manu rapuit et, cum altissime euolasset, €rursus ex inprouiso leniter delapsa reddidit. @@Q. Catulus post dedicatum Capitolium duabus con-€tinuis noctibus somniauit: prima, Iouem Optimum Maxi-€mum e praetextatis compluribus circum aram ludentibus €unum secreuisse atque in eius sinum signum rei p. quod €manu gestaret reposuisse; at insequenti, animaduertisse €se in gremio Capitolini Iouis eundem puerum, quem €cum detrahi iussisset, prohibitum monitu dei, tamquam €is ad tutelam rei p. educaretur; ac die proximo ob-€uium sibi Augustum, cum incognitum alias haberet, @1 €non sine admiratione contuitus simillimum dixit puero, €de quo somniasset. quidam prius somnium Catuli aliter €exponunt, quasi Iuppiter compluribus praetextatis tu-€torem a se poscentibus unum ex eis demonstrasset, €ad quem omnia desideria sua referrent, eiusque oscu-€lum delibatum digitis ad os suum ret[2t]2ulisset. @@M. Cicero C. Caesarem in Capitolium prosecutus €somnium pristinae noctis familiaribus forte narrabat: €puerum facie liberali demissum e caelo catena aurea €ad fores Capitoli constitisse eique Iouem flagellum tra-€didisse; deinde repente Augusto uiso, quem ignotum €plerisque adhuc auunculus Caesar ad sacrificandum ac-€ciuerat, affirmauit ipsum esse, cuius imago secundum €quietem sibi obuersata sit. @@Sumenti uirilem togam tunica lati claui resuta ex €utraque parte ad pedes decidit. fuerunt qui interpre-€tarentur, non aliud significare, quam ut is ordo cuius €insigne id esset quandoque ei subiceretur. @@Apud Mundam Diuus Iulius castris locum capiens €cum siluam caederet, arborem palmae repertam conser-€uari ut omen uictoriae iussit; ex ea continuo enata €suboles adeo in paucis diebus adoleuit, ut non aequi-€peraret modo matricem, uerum et obtegeret frequenta-€returque columbarum nidis, quamuis id auium genus €duram et asperam frondem maxime uitet. illo et prae-€cipue ostento motum Caesarem ferunt, ne quem alium €sibi succedere quam sororis nepotem uellet. @@In secessu Apolloniae Theogenis mathematici per-€gulam comite Agrippa ascenderat; cum Agrippae, qui €prior consulebat, magna et paene incredibilia praedi-€cerentur, reticere ipse genituram suam nec uelle edere €perseuerabat, metu ac pudore ne minor inueniretur. @1 €qua tamen post multas adhortationes uix et cunctanter €edita exiliuit Theogenes adorauitque eum. tantam mox €fiduciam fati Augustus habuit, ut thema suum uul-€gauerit nummumque argenteum nota sideris Capricorni, €quo natus est, percusserit.  @@Post necem Caesaris reuerso ab Apollonia et ingre-€diente eo urbem repente liquido ac puro sereno circu-€lus ad speciem caelestis arcus orbem solis ambiit ac €subinde Iuliae Caesaris filiae monimentum fulmine ictum €est. primo autem consulatu et augurium capienti duo-€decim se uultures ut Romulo ostenderunt et immolanti €omnium uictimarum iocinera replicata intrinsecus ab €ima fibra paruerunt, nemine peritorum aliter coiectante €quam laeta per haec et magna portendi.  @@Quin et bellorum omnium euentus ante praesensit. €contractis ad Bononiam triumuirorum copiis aquila ten-€torio eius supersedens duos coruos hinc et inde in-€festantis afflixit et ad terram dedit, notante omni exer-€citu futuram quandoque inter collegas discordiam talem €qualis secuta est, at[2que]2 exitum praesagiente. [2 . . . ]2 €Philippo[2s]2 Thessalus quidam de futura uictoria nun-€tiauit auctore Diuo Caesare, cuius sibi species itinere €auio occurrisset. @@Circa Perusiam sacrificio non litanti cum augeri €hostias imperasset ac subita eruptione hostes omnem €rei diuinae apparatum abstulissent, constitit inter haru-€spices, quae periculosa et aduersa sacrificanti denun-€tiata essent, cuncta in ipsos recasura qui exta haberent; €neque aliter euenit. pridie quam Siciliensem pugnam €classe committeret, deambulanti in litore piscis e mari €exiliuit et ad pedes iacuit. apud Actium descendenti €in aciem asellus cum asinario occurrit: homini Euty- @1 €chus, bestiae Nicon erat nomen; utriusque simulacrum þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Áõçÿ¨à’ˆ‹aeneum uictor posuit in templo, in quod castrorum €suorum locum uertit.  @@Mors quoque eius, de qua dehinc dicam, diuinitas-€que post mortem euidentissimis ostentis praecognita €est. cum lustrum in campo Martio magna populi fre-€quentia conderet, aquila eum saepius circumuolauit €transgressaque in uicinam aedem super nomen Agrippae €ad primam litteram sedit; quo animaduerso uota, quae €in proximum lustrum suscipi mos est, collegam suum €Tiberium nuncupare iussit: nam se, quanquam con-€scriptis paratisque iam tabulis, negauit suscepturum quae non esset soluturus. sub idem tempus ictu ful-€minis ex inscriptione statuae eius prima nominis littera €effluxit; responsum est, centum solos dies posthac uic-€turum, quem numerum C littera notaret, futurumque €ut inter deos referretur, quod aesar, id est reliqua pars €e Caesaris nomine, Etrusca lingua deus uocaretur. @@Tiberium igitur in Illyricum dimissurus et Beneuen-€tum usque prosecuturus, cum interpellatores aliis atque €aliis causis in iure dicendo detinerent, exclamauit, quod €et ipsum mox inter omina relatum est: non, si omnia €morarentur, amplius se posthac Romae futu-€rum; atque itinere incohato Asturam perrexit et inde €praeter consuetudinem de nocte ad occasionem aurae €euectus causam ualitudinis contraxit ex profluuio alui.  tunc Campaniae ora proximisque insulis circuitis Ca-€prearum quoque secessui quadriduum impendit re-€mississimo ad otium et ad omnem comitatem animo. @@Forte Puteolanum sinum praeteruehenti uectores €nautaeque de naui Alexandrina, quae tantum quod €appulerat, candidati coronatique et tura libantes fausta @1 €omina et eximias laudes congesserant: per illum se €uiuere, per illum nauigare, libertate atque for-€tunis per illum frui. qua re admodum exhilaratus €quadragenos aureos comitibus diuisit iusque iurandum €et cautionem exegit a singulis, non alio datam summam €quam in emptionem Alexandrinarum mercium absum-pturos. sed et ceteros continuos dies inter uaria mu-€nuscula togas insuper ac pallia distribuit, lege pro-€posita ut Romani Graeco, Graeci Romano habitu et ser-€mone uterentur. spectauit assidue exercentes ephebos, €quorum aliqua adhuc copia ex uetere instituto Capreis €erat; isdem etiam epulum in conspectu suo praebuit €permissa, immo exacta iocandi licentia diripiendique €pomorum et obsoniorum rerumque [2 . . . ]2 missilia. nullo €denique genere hilaritatis abstinuit. @@Vicinam Capreis insulam Apragopolim appellabat €a desidia secedentium illuc e comitatu suo. sed ex di-€lectis unum, Masgaban nomine, quasi conditorem in-€sulae $KTI/STHN& uocare consueuerat. huius Masgabae ante €annum defuncti tumulum cum e triclinio animaduertisset €magna turba multisque luminibus frequentari, uersum €compositum ex tempore clare pronuntiauit: €@@@@$KTI/STOU DE\ TU/MBON EI)SORW= PUROU/MENON: €conuersusque ad Thrasyl[2l]2um Tiberi comitem contra €accubantem et ignarum rei interrogauit, cuiusnam poetae €putaret esse; quo haesitante subiecit alium: €@@@@$O(RA=|S FA/ESSI *MASGA/BAN TIMW/MENON; €ac de hoc quoque consuluit. cum ille nihil aliud re-€sponderet quam, cuiuscumque essent optimos esse, cachinnum sustulit atque in iocos effusus est. mox @1 €Neapolim traiecit quanquam etiam tum infirmis inte-€stinis morbo uariante; tamen et quinquennale certamen €gymnicum honori suo institutum perspectauit et cum €Tiberio ad destinatum locum contendit. sed in redeundo €adgrauata ualitudine tandem Nolae succubuit reuoca-€tumque ex itinere Tiberium diu secreto sermone detinuit €neque post ulli maiori negotio animum accommodauit.  @@Supremo die identidem exquirens, an iam de se tu-€multus foris esset, petito speculo capillum sibi comi €ac malas labantes corrigi praecepit et admissos amicos €percontatus, ecquid iis uideretur mi[ni]mum ui-€tae commode transegisse, adiecit et clausulam: €@@@@$E)PEI\ DE\ PA/NU KA&[2$L&]2$W=S PE/PAISTAI, DO/TE KRO/TON €@@@@$KAI\ PA/NTES H(MA=S META\ XARA=S PROPE/MYATE. €omnibus deinde dimissis, dum aduenientes ab urbe de €Drusi filia aegra interrogat, repente in osculis Liuiae €et in hac uoce defecit: 'Liuia, nostri coniugii €memor uiue, ac uale!' sortitus exitum facilem et qualem semper optauerat. nam fere quotiens audisset €cito ac nullo cruciatu defunctum quempiam, sibi et suis €$EU)QANASI/AN& similem_hoc enim et uerbo uti solebat €_precabatur. unum omnino ante efflatam animam €signum alienatae mentis ostendit, quod subito pauefactus €a quadraginta se iuuenibus abripi questus est. id quo- @1 €que magis praesagium quam mentis deminutio fuit, €siquidem totidem milites praetoriani extulerunt eum in  publicum. obiit in cubiculo eodem, quo pater Octauius, €duobus Sextis, Pompeio et Ap[2p]2uleio, cons. XIIII. Kal. €Septemb. hora diei nona, septuagesimo et sexto aetatis €anno, diebus V et XXX minus. @@Corpus decuriones municipiorum et coloniarum a €Nola Bouillas usque deportarunt noctibus propter anni €tempus, cum interdiu in basilica cuiusque oppidi uel €in aedium sacrarum maxima reponeretur. a Bouillis €equester ordo suscepit urbique intulit atque in uesti-€bulo domus conlocauit. senatus et in funere ornando €et in memoria honoranda eo studio certatim progressus €est, ut inter alia complura censuerint quidam, funus €triumphali porta ducendum, praecedente Victoria quae €est in curia, canentibus neniam principum liberis utrius-€que sexus; alii, exequiarum die ponendos anulos aureos €ferreosque sumendos; nonnulli, ossa legenda per sacer-dotes summorum collegiorum. fuit et qui suaderet, €appellationem mensis Augusti in Septembrem trans-€ferendam, quod hoc genitus Augustus, illo defunctus €esset; alius, ut omne tempus a primo die natali ad €exitum eius saeculum Augustum appellaretur et ita in €fastos referretur. uerum adhibito honoribus modo bi-€fariam laudatus est: pro aede Diui Iuli a Tiberio et €pro rostris ueteribus a Druso Tiberi filio, ac senatorum umeris delatus in Campum crematusque. nec defuit €uir praetorius, qui se effigiem cremati euntem in cae-€lum uidisse iuraret. reliquias legerunt primores eque-€stris ordinis tunicati et discincti pedibusque nudis ac €Mausoleo condiderunt. id opus inter Flaminiam uiam €ripamque Tiberis sexto suo consulatu extruxerat cir-€cumiectasque siluas et ambulationes in usum populi €iam tum publicarat. @1  @@Testamentum L. Planco C. Silio cons. III. Non. Apri-€les, ante annum et quattuor menses quam decederet, €factum ab eo ac duobus codicibus partim ipsius partim €libertorum Polybi et Hilarionis manu scriptum depo-€situmque apud se uirgines Vestales cum tribus signatis €aeque uoluminibus protulerunt. quae omnia in senatu aperta atque recitata sunt. heredes instituit primos: €Tiberium ex parte dimidia et sextante, Liuiam ex parte €tertia, quos et ferre nomen suum iussit; secundos: €Drusum Tiberi filium ex triente, ex partibus reliquis €Germanicum liberosque eius tres sexus uirilis; tertio €gradu propinquos amicosque compluris. legauit populo €R. quadringenties, tribubus tricies quinquies sester-€tium, praetorianis militibus singula milia nummorum, €cohortibus urbanis quingenos, legionaris trecenos num-€mos; quam summam repraesentari iussit, nam et con-fiscatam semper repositamque habuerat. reliqua legata €uarie dedit perduxitque quaedam ad uicena sestertia, €quibus soluendis annuum diem finiit, excusata rei fami-€liaris mediocritate nec plus peruenturum ad heredes €suos quam milies et quingenties professus, quamuis €uiginti proximis annis quaterdecies milies ex testa-€mentis amicorum percepisset, quod paene omne cum €duobus paternis patrimoniis ceterisque hereditatibus in €rem p. absumpsisset. Iulias filiam neptemque, si quid iis accidisset, uetuit sepulcro suo inferri. tribus uolu-€minibus, uno mandata de funere suo complexus est, €altero indicem rerum a se gestarum, quem uellet incidi €in aeneis tabulis, quae ante Mausoleum statuerentur, €tertio breuiarium totius imperii, quantum militum sub €signis ubique esset, quantum pecuniae in aerario et €fiscis et uectigaliorum residuis. adiecit et libertorum €seruorumque nomina, a quibus ratio exigi posset. @1 ¿Ôéâÿ¯ôÿ@@@@{1LIBER III þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ôéâÿ¯ôÿ‚@@@@TIBERIVS}1 ¡@@Patricia gens Claudia_fuit enim et alia plebeia, €nec potentia minor nec dignitate_orta est ex Re-€gillis oppido Sabinorum. inde Romam recens conditam €cum magna clientium manu conmigrauit auctore Tito €Tatio consorte Romuli, uel, quod magis constat, Atta €Claudio gentis principe, post reges exactos sexto fere €anno; atque in patricias cooptata agrum insuper trans €Anienem clientibus locumque sibi ad sepulturam sub Capitolio publice accepit. deinceps procedente tempore €duodetriginta consulatus, dictaturas quinque, censuras €septem, triumphos sex, duas ouationes adepta est. cum €praenominibus cognominibusque uariis distingueretur, €Luci praenomen consensu repudiauit, postquam e duo-€bus gentilibus praeditis eo alter latrocinii, caedis alter €conuictus est. inter cognomina autem et Neronis €assumpsit, quo[d] significatur lingua Sabina fortis ac €strenuus.  @@Multa multorum Claudiorum egregia merita, multa €etiam sequius admissa in rem p. extant. sed ut prae- @1 €cipua commemorem, Appius Caecus societatem cum €rege Pyrro ut parum salubrem iniri dissuasit. Claudius €Caudex primus freto classe traiecto Poenos Sicilia ex-€pulit. %Tibus Nero aduenientem ex Hispania cum in-€gentibus copiis Hasdrubalem, prius quam Hannibali fratri coniungeretur, oppressit. contra Claudius Re-€gillianus, decemuir legibus scribendis, uirginem in-€genuam per uim libidinis gratia in seruitutem asserere €conatus causa plebi fuit secedendi rursus a patribus. €Claudius %Drusus statua sibi diademata ad Appi Forum €posita Italiam per clientelas occupare temptauit. Clau-€dius Pulcher apud Siciliam non pascentibus in auspi-€cando pullis ac per contemptum religionis mari demersis, €quasi ut biberent quando esse nollent, proelium €nauale iniit; superatusque, cum dictatorem dicere a €senatu iuberetur, uelut iterum inludens discrimini pub-€lico Glycian uiatorem suum dixit. @@Extant et feminarum exempla diuersa aeque, si-€quidem gentis eiusdem utraque Claudia fuit, et quae €nauem cum sacris Matris deum Idaeae obhaerentem €Tiberino uado extraxit, precata propalam, ut ita de-€mum se sequeretur, si sibi pudicitia constaret; €et quae nouo more iudicium maiestatis apud populum €mulier subiit, quod in conferta multitudine aegre proce-€dente carpento palam optauerat, ut frater suus Pul-€cher reuiuisceret atque iterum classem amitte-ret, quo minor turba Romae foret. praeterea no-€tatissimum est, Claudios omnis, excepto dum taxat €P. Clodio, qui ob expellendum urbe Ciceronem plebeio €homini atque etiam natu minori in adoptionem se €dedit, optimates adsertoresque unicos dignitatis ac @1 €potentiae patriciorum semper fuisse atque aduersus €plebem adeo uiolentos et contumaces, ut ne capitis €quidem quisquam reus apud populum mutare uestem €aut deprecari sustinuerit; nonnulli in altercatione et €iurgio tribunos plebi pulsauerint. etiam uirgo Vestalis €fratrem iniussu populi triumphantem ascenso simul €curru usque in Capitolium prosecuta est, ne uetare €aut intercedere fas cuiquam tribunorum esset.  @@Ex hac stirpe Tiberius Caesar genus trahit, e[2t]2 €quidem utrumque: paternum a Tiberio Nerone, mater-€num ab Appio Pulchro, qui ambo Appi Caeci filii €fuerunt. insertus est et Liuiorum familiae adoptato in €eam materno auo. quae familia, quanquam plebeia, €tamen et ipsa admodum floruit octo consulatibus, €censuris duabus, triumphis tribus, dictatura etiam ac €magisterio equitum honorata; clara et insignibus uiris ac maxime Salinatore Drusisque. Salinator uniuersas €tribus in censura notauit leuitatis nomine, quod, cum €se post priorem consulatum multa inrogata condem-€nassent, consulem iterum censoremque fecissent. Dru-€sus hostium duce Drauso comminus trucidato sibi €posterisque suis cognomen inuenit. traditur etiam pro €praetore ex prouincia Gallia ret[2t]2ulisse aurum Seno-€nibus olim in obsidione Capitolii datum nec, ut fama €est, extortum a Camillo. eius abnepos ob eximiam ad-€uersus Gracchos operam patronus senatus dictus filium €reliquit, quem in simili dissensione multa uarie mo-€lientem diuersa factio per fraudem interemit.  @@Pater Tiberi, Nero, quaestor C. Caesaris Alexandrino €bello classi praepositus, plurimum ad uictoriam contulit. @1 €quare et pontifex in locum P. Scipionis substitutus et €ad deducendas in Galliam colonias, in quis Narbo et €Arelate erant, missus est. tamen Caesare occiso, cunctis €turbarum metu abolitionem facti decernentibus, etiam de praemiis tyrannicidarum referendum censuit. prae-€tura deinde functus, cum exitu anni discordia inter €triumuiros orta esset, retentis ultra iustum tempus €insignibus L. Antonium consulem triumuiri fratrem ad €Perusiam secutus, deditione a ceteris facta, solus per-€mansit in partibus ac primo Praeneste, inde Neapolim €euasit seruisque ad pilleum frustra uocatis in Siciliam profugit. sed indigne ferens nec statim se in con-€spectum Sexti Pompei admissum et fascium usu pro-€hibitum, ad M. Antonium traiecit in Achaiam. cum €quo breui reconciliata inter omnis pace Romam redit €uxoremque Liuiam Drusillam et tunc grauidam et ante €iam apud se filium enixam petenti Augusto concessit. €nec multo post diem obiit, utroque liberorum super-€stite, Tiberio Drusoque Neronibus.  @@Tiberium quidam Fundis natum existimauerunt se-€cuti leuem coniecturam, quod materna eius auia Fun-€dana fuerit et quod mox simulacrum Felicitatis ex s. c. €publicatum ibi sit. sed ut plures certioresque tradunt, €natus est Romae in Palatio XVI. Kal. Dec. M. Aemilio €Lepido iterum L. Munatio Planco conss. per bellum €Philippense. sic enim in fastos actaque in publica €relatum est. nec tamen desunt, qui partim antecedente €anno, Hirti ac Pansae, partim insequenti, Seruili Isau-€rici [2L.]2que Antoni[i] consulatu, genitum eum scribant.  @@Infantiam pueritiamque habuit laboriosam et exer-€citatam, comes usque quaque parentum fugae; quos €quidem apud Neapolim sub inruptionem hostis naui- @1 €gium clam petentis uagitu suo paene bis prodidit, semel €cum a nutricis ubere, ite[2ru]2m cum a sinu matris €raptim auferretur ab iis, qui pro necessitate temporis mulierculas leuare onere temptabant. per Siciliam quo-€que et per Achaiam circumductus ac Lacedaemoniis €publice, quod in tutela Claudiorum erant, demandatus, €digrediens inde itinere nocturno discrimen uitae adiit €flamma repente e siluis undique exorta adeoque omnem €comitatum circumplexa, ut Liuiae pars uestis et capilli amburerentur. munera, quibus a Pompeia Sex. Pompei €sorore in Sicilia donatus est, chlamys et fibula, item €bullae aureae, durant ostendunturque adhuc Bais. post €reditum in urbem a M. Gallio senatore testamento €adoptatus hereditate adita mox nomine abstinuit, quod €Gallius aduersarum Augusto partium fuerat. @@Nouem natus annos defunctum patrem pro rostris €laudauit. dehinc pubescens Actiaco triumpho currum €Augusti comitatus est sinisteriore funali equo, cum €Marcellus Octauiae filius dexteriore ueheretur. prae-€sedit et asticis ludis et Troiam circensibus [2lusit]2 €ductor turmae puerorum maiorum.  @@Virili toga sumpta adulescentiam omnem spatium-€que insequentis aetatis usque ad principatus initia per €haec fere transegit. munus gladiatorium in memoriam €patris et alterum in aui Drusi dedit, diuersis temporibus €ac locis, primum in foro, secundum in amphitheatro, €rudiaris quoque quibusdam reuocatis auctoramento cen-€tenum milium; dedit et ludos, sed absens: cuncta magni-€fice, inpensa matris ac uitrici. @@Agrippinam, Marco Agrippa genitam, neptem Cae-€cili Attici equitis R., ad quem sunt Ciceronis epistulae, €duxit uxorem; sublatoque ex ea filio Druso, quanquam €bene conuenientem rursusque grauidam dimittere ac @1 €Iuliam Augusti filiam confestim coactus est ducere non €sine magno angore animi, cum et Agrippinae consuetu-€dine teneretur et Iuliae mores improbaret, ut quam €sensisset sui quoque sub priore marito appetentem, quod sane etiam uulgo existimabatur. sed Agrippinam €et abegisse post diuortium doluit et semel omnino ex €occursu uisam adeo contentis et [t]umentibus oculis €prosecutus est, ut custoditum sit ne umquam in con-€spectum ei posthac ueniret. cum Iulia primo concor-þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ôéâÿ§“†diter et amore mutuo uixit, mox dissedit et aliquanto €grauius, ut etiam perpetuo secubaret, intercepto com-€munis fili pignore, qui Aquileiae natus infans extinctus €est. Drusum fratrem in Germania amisit, cuius corpus €pedibus toto itinere praegrediens Romam usque per-€uexit.  @@Ciuilium officiorum rudimentis regem Archelaum €Trallianos et Thessalos, uaria quosque de causa, €Augusto cognoscente defendit; pro Laodicenis Thyati-€renis Chiis terrae motu afflictis opemque implorantibus €senatum deprecatus est; Fannium Caepionem, qui cum €Varrone Murena in Augustum conspirauerat, reum €maiestatis apud iudices fecit et condemnauit. interque €haec duplicem curam administrauit, annonae quae €artior inciderat, et repurgandorum tota Italia ergastu-€lorum, quorum domini in inuidiam uenerant quasi ex-€ceptos supprimerent non solum uiatores sed et quos €sacramenti metus ad eius modi latebras compulisset.  @@Stipendia prima expeditione Cantabrica tribunus €militum fecit, dein ducto ad Orientem exercitu regnum €Armeniae Tigrani restituit ac pro tribunali diadema €imposuit. recepit et signa, quae M. Crasso ademerant €Parthi. post hoc Comatam Galliam anno fere rexit et €barbarorum incursionibus et principum discordia in- @1 €quietam. exin Raeticum Vindelicumque bellum, inde Pannonicum, inde Germanicum gessit. Raetico atque €Vindelico gentis Alpinas, Pannonico Breucos et Dal-€matas subegit, Germanico quadraginta milia dediticio-€rum traiecit in Galliam iuxtaque ripam Rheni sedibus €adsignatis conlocauit. quas ob res et ouans et curru €urbem ingressus est, prius, ut quidam putant, trium-€phalibus ornamentis honoratus, nouo nec antea cuiquam €tributo genere honoris. @@Magistratus et maturius incohauit et paene iunctim €percucurrit, quaesturam praeturam consulatum; inter-€positoque tempore consul iterum etiam tribuniciam  potestatem in quinquennium accepit. tot prosperis con-€fluentibus integra aetate ac ualitudine statuit repente €secedere seque e medio quam longissime amouere: du-€bium uxorisne taedio, quam neque criminari aut di-€mittere auderet neque ultra perferre posset, an ut €uitato assiduitatis fastidio auctoritatem absentia tuere-€tur atque etiam augeret, si quando indiguisset sui res p. €quidam existimant, adultis iam Augusti liberis, loco €et quasi possessione usurpati a se diu secundi gradus €sponte cessisse exemplo M. Agrippae, qui M. Marcello €ad munera publica admoto Mytilenas abierit, ne aut obstare aut obtrectare praesens uideretur. quam cau-€sam et ipse, sed postea, reddidit. tunc autem hono-€rum satietatem ac requiem laborum praetendens com-€meatum petit; neque aut matri suppliciter precanti aut €uitrico deseri se etiam in senatu conquerenti ueniam €dedit. quin et pertinacius retinentibus, cibo per qua-€driduum abstinuit. facta tandem abeundi potestate, €relictis Romae uxore et filio confestim Ostiam descen-€dit, ne uerbo quidem cuiquam prosequentium reddito  paucosque admodum in digressu exosculatus. ab Ostia €oram Campaniae legens inbecillitate Augusti nuntiata €paulum substitit. sed increbrescente rumore quasi ad @1 €occasionem maioris spei commoraretur, tantum non €aduersis tempestatibus Rhodum enauigauit, amoenitate €et salubritate insulae iam inde captus cum ad eam ab €Armenia rediens appulisset. hic modicis contentus aedi-€bus nec multo laxiore suburbano genus uitae ciuile €admodum instituit, sine lictore aut uiatore gymnasio €interdum obambulans mutuaque cum Graeculis officia €usurpans prope ex aequo. @@Forte quondam in disponendo die mane praedixerat, €quidquid aegrorum in ciuitate esset uisitare se uelle; €id a proximis aliter exceptum iussique sunt omnes €aegri in publicam porticum deferri ac per ualitudinum €genera disponi. perculsus ergo inopinata re diuque €quid ageret incertus, tandem singulos circuit excusans factum etiam tenuissimo cuique et ignoto. unum hoc €modo neque praeterea quicquam notatum est, in quo €exeruisse ius tribuniciae potestatis uisus sit: cum circa €scholas et auditoria professorum assiduus esset, moto €inter antisophistas grauiore iurgio, non defuit qui eum €interuenientem et quasi studiosiorem partis alterius €conuicio incesseret. sensim itaque regressus domum €repente cum apparitoribus prodiit citatumque pro tri-€bunali uoce praeconis conuiciatorem rapi iussit in car-€cerem. @@Comperit deinde Iuliam uxorem ob libidines atque €adulteria damnatam repudiumque ei suo nomine ex €auctoritate Augusti remissum; et quamquam laetus €nuntio, tamen officii duxit, quantum in se esset, exo-€rare filiae patrem frequentibus litteris et uel utcumque €meritae, quidquid umquam dono dedisset, concedere. transacto autem tribuniciae potestatis tempore, con-€fessus tandem, nihil aliud secessu deuitasse se quam @1 €aemulationis cum C. Lucioque suspicionem, petit ut €sibi securo iam ab hac parte, conroboratis his et se-€cundum locum facile tutantibus, permitteretur reuisere €necessitudines, quarum desiderio teneretur. sed neque €impetrauit ultroque etiam admonitus est, dimitteret €omnem curam suorum, quos tam cupide reli- quisset. remansit igitur Rhodi contra uoluntatem, €uix per matrem consecutus, ut ad uelandam ignominiam €quasi legatus Augusto abesset. @@Enimuero tunc non priuatum modo, sed etiam ob-€noxium et trepidum egit mediterraneis agris abditus €uitansque praeternauigantium officia, quibus frequen-€tabatur assidue, nemine cum imperio aut magistratu €tendente quoquam quin deuerteret Rhodum. et accesse-€runt maioris sollicitudinis causae. namque priuignum €Gaium Orienti praepositum, cum uisendi gratia traie-€cisset Samum, alieniorem sibi sensit ex criminationibus M. Lolli comitis et rectoris eius. uenit etiam in su-€spicionem per quosdam beneficii sui centuriones a com-€meatu castra repetentis mandata ad complures dedisse €ambigua et quae temptare singulorum animos ad nouas €res uiderentur. de qua suspicione certior ab Augusto €factus non cessauit efflagitare aliquem cuiuslibet or- dinis custodem factis atque dictis suis. equi quoque €et armorum solitas exercitationes omisit redegitque se €deposito patrio habitu ad pallium et crepidas atque €in tali statu biennio fere permansit, contemptior in €dies et inuisior, adeo ut imagines eius et statuas Ne-€mausenses subuerterint ac familiari quondam conuiuio €mentione eius orta extiterit qui Gaio polliceretur, con-€festim se, si iuberet, Rhodum nauigaturum caputque exulis_sic enim appellabatur_relaturum. quo @1 €praecipue non iam metu sed discrimine coactus est, €tam suis quam matris inpensissimis precibus reditum €expostulare, impetrauitque adiutus aliquantum etiam €casu. destinatum Augusto erat, nihil super ea re nisi €ex uoluntate maioris fili statuere; is forte tunc M. Lollio €offensior, facilis exorabilisque in uitricum fuit. per-€mittente ergo Gaio reuocatus est, uerum sub condicione €ne quam partem curamue rei p. attingeret.  @@Rediit octauo post secessum anno, magna nec in-€certa spe futurorum, quam et ostentis et praedictioni-€bus ab initio aetatis conceperat. @@Praegnans eo Liuia cum an marem editura esset, €uariis captaret ominibus, ouum incubanti gallinae sub-€ductum nunc sua nunc ministrarum manu per uices €usque fouit, quoad pullus insigniter cristatus exclusus €est. ac de infante Scribonius mathematicus praeclara €spopondit, etiam regnaturum quandoque, sed sine regio €insigni, ignota scilicet tunc adhuc Caesarum potestate. et ingresso primam expeditionem ac per Macedoniam €ducente exercitum in Syriam, accidit ut apud Philippos €sacratae olim uictricium legionum arae sponte subitis €conlucerent ignibus; et mox, cum Illyricum petens iuxta €Patauium adisset Geryonis oraculum, sorte tracta, qua €monebatur ut de consultationibus in Aponi fontem €talos aureos iaceret, euenit ut summum numerum iacti €ab eo ostenderent; hodieque sub aqua uisuntur hi tali. ante paucos uero quam reuocaretur dies aquila num-€quam antea Rhodi conspecta in culmine domus eius €assedit; et pridie quam de reditu certior fieret, uesti-€menta mutanti tunica ardere uisa est. Thrasyllum quo-€que mathematicum, quem ut sapientiae professorem €contubernio admouerat, tum maxime expertus est affir- @1 €mantem naue prouisa gaudium afferri; cum quidem þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ôéâÿ¨Ž”ˆˆillum durius et contra praedicta cadentibus rebus ut €falsum et secretorum temere conscium, eo ipso mo-€mento, dum spatiatur una, praecipitare in mare desti-€nasset.  @@Romam reuersus deducto in forum filio Druso €statim e Carinis ac Pompeiana domo Esquilias in hor-€tos Maecenatianos transmigrauit totumque se ad quie-€tem contulit, priuata modo officia obiens ac publicorum €munerum expers. @@Gaio et Lucio intra triennium defunctis adoptatur €ab Augusto simul cum fratre eorum M. Agrippa, coactus €prius ipse Germanicum fratris sui filium adoptare. nec €quicquam postea pro patre familias egit aut ius, quod €amiserat, ex ulla parte retinuit. nam neque donauit €neque manumisit, ne hereditatem quidem aut legata €percepit ulla aliter quam ut peculio referret accepta. €nihil ex eo tempore praetermissum est ad maiestatem €eius augendam ac multo magis, postquam Agrippa abdi-€cato atque seposito certum erat, uni spem successionis  incumbere; data rursus potestas tribunicia in quin-€quennium, delegatus pacandae Germaniae status, Partho-€rum legati mandatis Augusto Romae redditis eum quo-€que adire in prouincia iussi. sed nuntiata Illyrici de-€fectione transiit ad curam noui belli, quod grauissimum €omnium externorum bellorum post Punica, per quin-€decim legiones paremque auxiliorum copiam triennio €gessit in magnis omnium rerum difficultatibus summa-que frugum inopia. et quanquam saepius reuocaretur, €tamen perseuerauit, metuens ne uicinus et praeualens €hostis instaret ultro cedentibus. ac perseuerantiae €grande pretium tulit, toto Illyrico, quod inter Italiam €regnumque Noricum et Thraciam et Macedoniam inter-€que Danuuium flumen et sinum maris Hadriatici patet, @1  perdomito et in dicionem redacto. cui gloriae amplior €adhuc ex oportunitate cumulus accessit. nam sub id €fere tempus Quintilius Varus cum tribus legionibus in €Germania periit, nemine dubitante quin uictores Ger-€mani iuncturi se Pannoniis fuerint, nisi debellatum €prius Illyricum esset. quas ob res triumphus ei de-cretus est multi[2que]2 et magni honores. censuerunt €etiam quidam ut Pannonicus, alii ut Inuictus, nonnulli €ut Pius cognominaretur. sed de cognomine intercessit €Augustus, eo contentum repromittens, quod se de-€functo suscepturus esset. triumphum ipse distulit €maesta ciuitate clade Variana; nihilo minus urbem €praetextatus et laurea coronatus intrauit positumque €in Saeptis tribunal senatu astante conscendit ac me-€dius inter duos consules cum Augusto simul sedit; €unde populo consalutato circum templa deductus est.  @@Proximo anno repetita Germania cum animaduerteret €Varianam cladem temeritate et neglegentia ducis acci-€disse, nihil non de consilii sententia egit; semper alias €sui arbitrii contentusque se uno, tunc praeter con-€suetudinem cum compluribus de ratione belli communi-€cauit. curam quoque solito exactiorem praestitit. €traiecturus Rhenum commeatum omnem ad certam €formulam adstrictum non ante transmisit, quam con-€sistens apud ripam explorasset uehiculorum onera, ne qua deportarentur nisi concessa aut necessaria. trans €Rhenum uero eum uitae ordinem tenuit, ut sedens in €caespite nudo cibum caperet, saepe sine tentorio per-€noctaret, praecepta sequentis diei omnia, et si quid €subiti muneris iniungendum esset, per libellos daret; €addita monitione ut, de quo quisque dubitaret, se nec €alio interprete quacumque uel noctis hora uteretur. @1  disciplinam acerrime exegit animaduersionum et igno-€miniarum generibus ex antiquitate repetitis atque €etiam legato legionis, quod paucos milites cum liberto €suo trans ripam uenatum misisset, ignominia notato. €proelia, quamuis minimum fortunae casibusque per-€mitteret, aliquanto constantius inibat, quotiens lucu-€brante se subito ac nullo propellente decideret lumen €et extingueretur, confidens, ut aiebat, ostento sibi a €maioribus suis in omni ducatu expertissimo. sed re €prospere gesta non multum afuit quin a Bructero €quodam occideretur, cui inter proximos uersanti et €trepidatione detecto tormentis expressa confessio est  cogitati facinoris. a Germania in urbem post biennium €regressus triumphum, quem distulerat, egit prosequen-€tibus etiam legatis, quibus triumphalia ornamenta impe-€trarat. ac prius quam in Capitolium flecteret, descendit €e curru seque praesidenti patri ad genua summisit. €Batonem Pannonium ducem ingentibus donatum prae-€miis Rauennam transtulit, gratiam referens, quod se €quondam cum exercitu iniquitate loci circumclusum €passus es[2se]2t euadere. prandium dehinc populo mille €mensis et congiarium trecenos nummos uiritim dedit. €dedicauit et Concordiae aedem, item Pollucis et Castoris  suo fratrisque nomine de manubiis. ac non multo €post lege per consules lata, ut prouincias cum Augusto €communiter administraret simulque censum a[u]geret, €condito lustro in Illyricum profectus est. et statim €ex itinere reuocatus iam quidem adfectum, sed tamen €spirantem adhuc Augustum repperit fuitque una se-€creto per totum diem. @@Scio uulgo persuasum quasi egresso post secretum €sermonem Tiberio uox Augusti per cubicularios ex-€cepta sit: 'miserum populum R., qui sub tam len-€tis maxillis erit.' ne illud quidem ignoro aliquos @1 €tradidisse, Augustum palam nec dissimulanter morum €eius diritatem adeo improbasse, ut nonnumquam re-€missiores hilarioresque sermones superueniente eo ab-€rumperet; sed expugnatum precibus uxoris adoptionem €non abnuisse, uel etiam ambitione tractum, ut tali successore desiderabilior ipse quandoque fieret. adduci €tamen nequeo quin existimem, circumspectissimum et €prudentissimum principem in tanto praesertim negotio €nihil temere fecisse; sed uitiis Tiberi[i] uirtutibusque €perpensis potiores duxisse uirtutes, praesertim cum et €rei p. causa adoptare se eum pro contione iurauerit €et epistulis aliquot ut peritissimum rei militaris utque €unicum p. R. praesidium prosequatur. ex quibus in €exemplum pauca hinc inde subieci. @@'Vale, iucundissime Tiberi, et feliciter rem €gere, $E)MOI\ KAI\ TAI=S& %$MOUIS3AS3AIS3T STRATHGW=N&. €iucundissime et ita sim felix, uir fortissime et €dux $NOMIMW/TATE&, uale. @@Ordinem aestiuorum tuorum ego uero [2 . . . ]2, €mi Tiberi, et inter tot rerum difficultates $KAI\ TO-€$SAU/THN A)POQUM&[$E&]$I/AN TW=N STRATEUOME/NWN& non €potuisse quemquam prudentius gerere se quam €tu gesseris, existimo. [h]ii quoque qui tecum €fuerunt omnes confitentur, uersum illum €in te posse dici: €@@@@unus homo nobis uigilando restituit rem. @1 @@Siue quid incidit de quo sit cogitandum di-€ligentius, siue quid stomachor, ualde medius €Fidius Tiberium meum desidero succurritque €uersus ille Homericus: €@@@@$TOU/TOU G' E(SP&[2$O&]2$ME/NOIO KAI\ E)K PURO\S AI)QOME/NOIO €@@@@$A)/MFW NOSTH/SAIMEN, E)P&[2$E&]2$I\ PERI/OIDE NOH=SAI. @@Attenuatum te esse continuatione laborum €cum audio et lego, di me perdant nisi cohor-€rescit corpus meum; teque oro ut parcas tibi, €ne si te languere audierimus, et ego et mater €tua expiremus et summa imperi sui populus R. €periclitetur. €@@Nihil interest ualeam ipse necne, si tu non €ualebis. €@@Deos obsecro, ut te nobis conseruent et €ualere nunc et semper patiantur, si non p. R. €perosi sunt.'  @@Excessum Augusti non prius palam fecit, quam €Agrippa iuuene interempto. hunc tribunus militum €custos appositus occidit lectis codicillis, quibus ut id €faceret iubebatur; quos codicillos dubium fuit, Augu-€stusne moriens reliquisset, quo materiam tumultus post €se subduceret; an nomine Augusti Liuia et ea conscio €Tiberio an ignaro, dictasset. Tiberius renuntianti tri-€buno, factum esse quod imperasset, neque imperasse €se et redditurum eum senatui rationem respondit, €inuidiam scilicet in praesentia uitans. nam mox silentio  rem obliterauit. iure autem tribuniciae potestatis €coacto senatu incohataque adlocutione derepente uelut €impar dolori congemuit, utque non solum uox sed et €spiritus deficeret optauit ac perlegendum librum Druso €filio tradidit. inlatum deinde Augusti testamentum, @1 €non admissis signatoribus nisi senatorii ordinis, ceteris €extra curiam signa agnoscentibus, recitauit per libertum. €testamenti initium fuit: 'quoniam atrox fortuna €Gaium et Lucium filios mihi eripuit, Tiberius þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ôéâÿ¨—ˆŠCaesar mihi ex parte dimidia et sextante heres €esto.' quo et ipso aucta suspicio est opinantium suc-€cessorem ascitum eum necessitate magis quam iudicio, €quando ita praefari non abstinuerit.  @@Principatum, quamuis neque occupare confestim €neque agere dubitasset, et statione militum, hoc est €ui et specie dominationis assumpta, diu tamen recu-€sauit, impudentissimo mimo nunc adhortantis amicos €increpans ut ignaros, quanta belua esset impe-€rium, nunc precantem senatum et procumbentem sibi €ad genua ambiguis responsis et callida cunctatione €suspendens, ut quidam patientiam rumperent atque €unus in tumultu proclamaret: 'aut agat aut desistat!' €alter coram exprobraret ceteros, quod polliciti sint €tarde praestare, se[2d]2 ipsum, quod praestet tarde polli-ceri. tandem quasi coactus et querens miseram et €onerosam iniungi sibi seruitutem, recepit imperium; €nec tamen aliter, quam ut depositurum se quandoque €spem faceret. ipsius uerba sunt: 'dum ueniam ad id €tempus, quo uobis aequum possit uideri dare €uos aliquam senectuti meae requiem.'  @@Cunctandi causa erat metus undique imminentium €discriminum, ut saepe lupum se auribus tenere di-€ceret. nam et seruus Agrippae Clemens nomine non €contemnendam manum in ultionem domini compararat €et L. Scribonius Libo uir nobilis res nouas clam molie-€batur et duplex seditio militum in Illyrico et in Ger-mania exorta est. flagitabant ambo exercitus multa @1 €extra ordinem, ante omnia ut aequarentur stipendio €praetoriani[2s]2. Germaniciani quidem etiam principem €detractabant non a se datum summaque ui Germani-€cum, qui tum iis praeerat, ad capessendam rem p. urge-€bant, quanquam obfirmate resistentem. quem maxime €casum timens, partes sibi quas senatui liberet, tuendas €in re p. depoposcit, quando uniuersae sufficere solus €nemo posset nisi cum altero uel etiam cum pluribus. simulauit et ualitudinem, quo aequiore animo Germa-€nicus celerem successionem uel certe societatem prin-€cipatus opperiretur. compositis seditionibus Clementem €quoque fraude deceptum redegit in potestatem. Li-€bonem, ne quid in nouitate acerbius fieret, secundo €demum anno in senatu coarguit, medio temporis spatio €tantum cauere contentus; nam et inter pontifices sacri-€ficanti simul pro secespita plumbeum cultrum subicien-€dum curauit et secretum petenti non nisi adhibito Druso €filio dedit dextramque obambulantis ueluti incumbens, €quoad perageretur sermo, continuit.  @@Verum liberatus metu ciuilem admodum inter initia €ac paulo minus quam priuatum egit. ex plurimis €maximisque honoribus praeter paucos et modicos non €recepit. natalem suum plebeis incurrentem circensibus €uix unius bigae adiectione honorari passus est. templa, €flamines, sacerdotes decerni sibi prohibuit, etiam statuas €atque imagines nisi permittente se poni; permisitque €ea sola condicione, ne inter simulacra deorum sed inter ornamenta aedium ponerentur. intercessit et quo €minus in acta sua iuraretur, et ne mensis September €Tiberius, October Liuius uocarentur. praenomen quo-€que imperatoris cognomenque patris patriae et ciuicam €in uestibulo coronam recusauit; ac ne Augusti quidem €nomen, quanquam hereditarium, nullis nisi ad reges ac @1 €dynastas epistulis addidit. nec amplius quam mox tres €consulatus, unum paucis diebus, alterum tribus men-€sibus, tertium absens usque in Idus Maias gessit.  @@Adulationes adeo auersatus est, ut neminem sena-€torum aut officii aut negotii causa ad lecticam suam €admiserit, consularem uero satisfacientem sibi ac per €genua orare conantem ita suffugerit, ut caderet supi-€nus; atque etiam, si quid in sermone uel in continua €oratione blandius de se diceretur, non dubitaret inter-€pellare ac reprehendere et commutare continuo. domi-€nus appellatus a quodam denuntiauit, ne se amplius €contumeliae causa nominaret. alium dicentem sacras €eius occupationes et rursus alium, auctore eo senatum €se a[u]disse, uerba mutare et pro auctore suasorem,  pro sacris laboriosas dicere coegit. sed et aduersus €conuicia malosque rumores et famosa de se ac suis €carmina firmus ac patiens subinde iactabat in ciui-€tate libera linguam mentemque liberas esse €debere; et quondam senatu cognitionem de eius modi €criminibus ac reis flagitante: 'non tantum,' inquit, €'otii habemus, ut implicare nos pluribus nego-€tiis debeamus; si hanc fenestram aperueritis, €nihil aliud agi sinetis: omnium inimicitiae hoc €praetexto ad uos deferentur.' extat et sermo eius €in senatu perciuilis: 'siquidem locutus aliter fuerit, €dabo operam ut rationem factorum meorum €dictorumque reddam; si perseuerauerit, in uicem €eum odero.'  @@Atque haec eo notabiliora erant, quod ipse in appel-€landis uenerandisque et singulis et uniuersis prope €excesserat humanitatis modum. dissentiens in curia a €Q. Haterio: 'ignoscas,' inquit, 'rogo, si quid aduersus €te liberius sicut senator dixero.' et deinde omnis @1 €adloquens: 'dixi et nunc et saepe alias, p. c., bo-€num et salutarem principem, quem uos tanta €et tam libera potestate instruxistis, senatui €seruire debere et uniuersis ciuibus saepe et €plerumque etiam singulis; neque id dixisse me €paenitet, et bonos et aequos et fauentes uos €habui dominos et adhuc habeo.'  @@Quin etiam speciem libertatis quandam induxit €conseruatis senatui ac magistratibus et maiestate pri-€stina et potestate. neque tam paruum quicquam neque €tam magnum publici priuatique negotii fuit, de quo €non ad patres conscriptos referretur: de uectigalibus €ac monopoliis, de extruendis reficiendisue operibus, €etiam de legendo uel exauctorando milite ac legionum €et auxiliorum discriptione, denique quibus imperium €prorogari aut extraordinaria bella mandari, quid et €qua[m] forma[m] regum litteris rescribi placeret. prae-€fectum alae de ui et rapinis reum causam in senatu €dicere coegit. numquam curiam nisi solus intrauit; €lectica quondam intro latus aeger comites a se re- mouit. quaedam aduersus sententiam suam decerni €ne questus quidem est. negante eo destinatos magi-€stratus abesse oportere, ut praesentes honori adquie-€scerent, praetor designatus liberam legationem impe-€trauit. iterum censente, ut Trebianis legatam in opus €noui theatri pecuniam ad munitionem uiae transferre €concederetur, optinere non potuit quin rata uoluntas €legatoris esset. cum senatus consultum per discessionem €forte fieret, transeuntem eum in alteram partem, in €qua pauciores erant, secutus est nemo. @1 @@Cetera quoque non nisi per magistratus et iure ordi-€nario agebantur, tanta consulum auctoritate, ut legati €ex Africa adierint eos querentes, trahi se a Caesare €ad quem missi forent. nec mirum, cum palam esset, €ipsum quoque eisdem et assurgere et decedere uia.  corripuit consulares exercitibus praepositos, quod non €de rebus gestis senatui scriberent quodque de tribuendis €quibusdam militaribus donis ad se referrent, quasi €non omnium tribuendorum ipsi ius haberent. prae-€torem conlaudauit, quod honore inito consuetudinem €antiquam ret[2t]2ulisset de maioribus suis pro contione €memorandi. quorundam illustrium exequias usque ad €rogum frequentauit. @@Parem moderationem minoribus quoque et personis €et rebus exhibuit. cum Rhodiorum magistratus, quod €litteras publicas sine subscriptione ad se dederant, euo-€casset, ne uerbo quidem insectatus ac tantum modo €iussos subscribere remisit. Diogenes grammaticus, €disputare sabbatis Rhodi solitus, uenientem eum, ut se €extra ordinem audiret, non admiserat ac per seruolum €suum in septimum diem distulerat; hunc Romae salu-€tandi sui causa pro foribus adstantem nihil amplius €quam ut post septimum annum rediret admonuit. €praesidibus onerandas tributo prouincias suadentibus €rescripsit boni pastoris esse tondere pecus, non €deglubere.  @@Paulatim principem exeruit praestititque etsi uarium €diu, commodiorem tamen saepius et ad utilitates publi-€cas proniorem. ac primo eatenus interueniebat, ne quid €perperam fieret. itaque et constitutiones senatus quas-€dam rescidit et magistratibus pro tribunali cognoscen-€tibus plerumque se offerebat consiliarium assidebat- @1 €que iuxtim uel exaduersum in parte primori; et si quem €reorum elabi gratia rumor esset, subitus aderat iudices-þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ôéâÿ¨¡ˆ‰que aut e plano aut e quaesitoris tribunali legum et €religionis et noxae, de qua cognoscerent, admonebat; €atque etiam, si qua in publicis moribus desidia aut  mala consuetudine labarent, corrigenda suscepit. lu-€dorum ac munerum impensas corripuit mercedibus €scaenicorum recisis paribusque gladiatorum ad certum €numerum redactis. Corinthiorum uasorum pretia in €immensum exarsisse tresque mul[2l]2os triginta milibus €nummum uenisse grauiter conquestus, adhibendum €supellectili modum censuit annonamque macelli sena-€tus arbitratu quotannis temperandam, dato aedilibus €negotio popinas ganeasque usque eo inhibendi, ut ne €opera quidem pistoria proponi uenalia sinerent. et ut €parsimoniam publicam exemplo quoque iuuaret, sol-€lemnibus ipse cenis pridiana saepe ac semesa obsonia €apposuit dimidiatumque aprum, affirmans omnia eadem €habere, quae totum. @@Cotidiana oscula edicto prohibuit, item strenarum €commercium ne ultra Kal. Ian. exerceretur. consuerat €quadriplam stren[u]am, et de manu, reddere; sed offen-€sus interpellari se toto mense ab iis qui potestatem  sui die festo non habuissent, ultra non tulit. matronas €prostratae pudicitiae, quibus accusator publicus deesset, €ut propinqui more maiorum de communi sententia €coercerent auctor fuit. eq(uiti) R(omano) iuris iurandi €gratiam fecit, uxorem in stupro generi compertam di-€mitteret, quam se numquam repudiaturum ante iura-uerat. feminae famosae, ut ad euitandas legum poenas €iure ac dignitate matronali exoluerentur, lenocinium €profiteri coeperant, et ex iuuentute utriusque ordinis €profligatissimus quisque, quominus in opera scaenae @1 €harenaeque edenda senatus consulto teneretur, famosi €iudicii notam sponte subibant; eos easque omnes, ne €quod refugium in tali fraude cuiquam esset, exilio ad-€fecit. senatori latum clauum ademit, cum cognosset €sub Kal. Iul. demigrasse in hortos, quo uilius post €diem aedes in urbe conduceret. alium e quaestura re-€mouit, quod uxorem pridie sortitionem ductam postridie  repudiasset. externas caerimonias, Aegyptios Iudai-€cosque ritus compescuit, coactis qui superstitione ea €tenebantur religiosas uestes cum instrumento omni €comburere. Iudaeorum iuuentutem per speciem sacra-€menti in prouincias grauioris caeli distribuit, reliquos €gentis eiusdem uel similia sectantes urbe summouit, €sub poena perpetuae seruitutis nisi obtemperassent. €expulit et mathematicos, sed deprecantibus ac se artem €desituros promittentibus ueniam dedit.  @@In primis tuendae pacis a grassaturis ac latrociniis €seditionumque licentia curam habuit. stationes militum €per Italiam solito frequentiores disposuit. Romae castra €constituit, quibus praetorianae cohortes uagae ante id €tempus et per hospitia dispersae continerentur. @@Populares tumultus et ortos grauissime coercuit €et ne orerentur sedulo cauit. caede in theatro per €discordiam admissa capita factionum et histriones, €propter quos dissidebatur, relegauit, nec ut reuocaret umquam ullis populi precibus potuit euinci. cum €Pollentina plebs funus cuiusdam primipilaris non prius €ex foro misisset quam extorta pecunia per uim here-€dibus ad gladiatorium munus, cohortem ab urbe et €aliam a Cotti regno dissimulata itineris causa detectis €repente armis concinentibusque signis per diuersas €portas in oppidum immisit ac partem maiorem plebei €ac decurionum in perpetua uincula coiecit. aboleuit @1 €et ius moremque asylorum, quae usquam erant. Cyzi-€cenis in ciues R. uiolentius quaedam ausis publice €libertatem ademit, quam Mithridatico bello meruerant. @@Hostiles motus nulla postea expeditione suscepta €per legatos compescuit, ne per eos quidem nisi cunctan-€ter et necessario. reges infestos suspectosque commi-€nationibus magis et querelis quam ui repressit; quos-€dam per blanditias atque promissa extractos ad se €non remisit, ut Marobodum Germanum, [t]Rhascuporim €Thracem, Archelaum Cappadocem, cuius etiam regnum €in formam prouinciae redegit.  @@Biennio continuo post adeptum imperium pedem €porta non extulit; sequenti tempore praeterquam in €propinqua oppida et, cum longissime, Antio tenus nus-€quam afuit, idque perraro et paucos dies; quamuis €prouincias quoque et exercitus reuisurum se saepe €pronuntiasset et prope quotannis profectionem prae-€pararet, uehiculis comprehensis, commeatibus per €municipia et colonias dispositis, ad extremum uota pro €itu et reditu suo suscipi passus, ut uulgo iam per iocum €'Callip[2p]2ides' uocaretur, quem cursitare ac ne cubiti €quidem mensuram progredi prouerbio Graeco notatum  est. sed orbatus utroque filio, quorum Germanicus €in Syria, Drusus Romae obierat, secessum Campaniae €petit; constanti et opinione et sermone paene omnium €quasi neque rediturus umquam et cito mortem etiam €obiturus. quod paulo minus utrumque euenit; nam €neque Romam amplius rediit [s]et paucos post dies €iuxta Tarracinam in praetorio, cui Speluncae nomen €est, incenante eo complura et ingentia saxa fortuito @1 €superne dilapsa sunt, multisque conuiuarum et mini-€strorum elisis praeter spem euasit.  @@Peragrata Campania, cum Capuae Capitolium, Nolae €templum Augusti, quam causam profectionis praeten-€derat, dedicasset, Capreas se contulit, praecipue delecta-€tus insula, quod uno paruoque litore adiretur, saepta €undique praeruptis immensae altitudinis rupibus et pro-€fundo mari[s]. statimque reuocante assidua obtestatione €populo propter cladem, qua apud Fidenas supra uiginti €hominum milia gladiatorio munere amphitheatri ruina €perierant, transiit in continentem potestatemque omni-€bus adeundi sui fecit: tanto magis, quod urbe egrediens €ne quis se interpellaret edixerat ac toto itinere adeuntis €submouerat.  @@Regressus in insulam rei p. quidem curam usque €adeo abiecit, ut postea non decurias equitum umquam €supplerit, non tribunos militum praefectosque, non €prouinciarum praesides ullos mutauerit, Hispaniam et €Syriam per aliquot annos sine consularibus legatis €habuerit, Armeniam a Parthis occupari, Moesiam a €Dacis Sarmatisque, Gallias a Germanis uastari neglexe-€rit: magno dedecore imperii nec minore discrimine.  ceterum secreti licentiam nanctus et quasi ciuitatis €oculis remotis, cuncta simul uitia male diu dissimulata €tandem profudit: de quibus singillatim ab exordio refe-€ram. in castris tiro etiam tum propter nimiam uini €auiditatem pro Tiberio 'Biberius,' pro Claudio 'Cal-€dius,' pro Nerone 'Mero' uocabatur. postea princeps in €ipsa publicorum morum correctione cum Pomponio €Flacco et L. Pisone noctem continuumque biduum €epulando potandoque consumpsit, quorum alteri Syriam €prouinciam, alteri praefecturam urbis confestim de-€tulit, codicillis quoque iucundissimos et omnium hora- @1 rum amicos professus. Cestio Gall[i]o, libidinoso ac €prodigo seni, olim ab Augusto ignominia notato et a €se ante paucos dies apud senatum increpito cenam ea €lege condixit, ne quid ex consuetudine immutaret aut €demeret, utque nudis puellis ministrantibus cenaretur. €ignotissimum quaesturae candidatum nobilissimis ante-€posuit ob epotam in conuiuio propinante se uini am-€phoram. Asellio Sabino sestertia ducenta donauit pro €dialogo, in quo boleti et ficedulae et ostreae et turdi €certamen induxerat. nouum denique officium instituit €a uoluptatibus, praeposito equite R. T. Caesonio Prisco.  secessu uero Caprensi etiam sellaria excogitauit, sedem €arcanarum libidinum, in quam undique conquisiti €puellarum et exoletorum greges monstrosique concu-€bitus repertores, quos spintrias appellabat, triplici €serie conexi, in uicem incestarent coram ipso, ut aspectu deficientis libidines excitaret. cubicula plurifariam €disposita tabellis ac sigillis lasciuissimarum pictura-€rum et figurarum adornauit librisque Elephantidis in-€struxit, ne cui in opera edenda exemplar impe[t]ratae €schemae deesset. in siluis quoque ac nemoribus passim €Venerios locos commentus est prost[r]antisque per antra €et causa rupes ex utriusque sexus pube Paniscorum et €Nympharum habitu, quae palam iam et uulgo nomine €insulae abutentes 'Caprineum' dictitabant.  @@Maiore adhuc ac turpiore infamia flagrauit, uix ut €referri audiriue, nedum credi fas sit, quasi pueros þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ôéâÿ¨¬ƒprimae teneritudinis, quos pisciculos uocabat, insti-€tueret, ut natanti sibi inter femina uersarentur ac €luderent lingua morsuque sensim adpetentes; atque @1 €etiam quasi infantes firmiores, necdum tamen lacte €depulsos, inguini ceu papillae admoueret, pronior sane ad id genus libidinis et natura et aetate. quare Par-€rasi quoque tabulam, in qua Meleagro Atalanta ore €morigeratur, legatam sibi sub condicione, ut si argu-€mento offenderetur decies pro ea sestertium acciperet, €non modo praetulit, sed et in cubiculo dedicauit. fertur €etiam in sacrificando quondam captus facie ministri €acerram praeferentis nequisse abstinere, quin paene €uixdum re diuina peracta ibidem statim seductum con-€stupraret simulque fratrem eius tibicinem; atque utri-€que mox, quod mutuo flagitium exprobrarant, crura  fregisse. feminarum quoque, et quidem illustrium, €capitibus quanto opere solitus sit inludere, euidentissime €apparuit Malloniae cuiusdam exitu, quam perductam €nec quicquam amplius pati constantissime recusantem €delatoribus obiecit ac ne ream quidem interpellare desiit, €'ecquid paeniteret'; donec ea relicto iudicio domum €se abripuit ferroque transegit, obscaenitate[m] oris hir-€suto atque olido seni clare exprobrata. unde mora €in Atellanico exhodio proximis €ludis adsensu maximo excepta percrebruit, 'hircum €uetulum capreis naturam ligurire.'  @@Pecuniae parcus ac tenax comites peregrinationum €expeditionumque numquam salario, cibariis tantum €sustentauit, una modo liberalitate ex indulgentia €uitrici prosecutus, cum tribus classibus factis pro €dignitate cuiusque, primae sescenta sestertia, secundae €quadringenta distribuit, ducenta tertiae, quam non €amicorum sed Graecorum appellabat.  @@Princeps neque opera ulla magnifica fecit_nam et @1 €quae sola susceperat, Augusti templum restitutionemque €Pompeiani theatri, imperfecta post tot annos reliquit €_neque spectacula omnino edidit; et iis, quae ab €aliquo ederentur, rarissime interfuit, ne quid exposce-€retur, utique postquam comoedum Actium coactus €est manumittere. paucorum senatorum inopia susten-€tata, ne pluribus opem ferret, negauit se aliis subuen-€turum, nisi senatui iustas necessitatium causas pro-€bassent. quo pacto plerosque modestia et pudore €deterruit, in quibus Hortalum, Quinti Hortensi ora-€toris nepotem, qui permodica re familiari auctore €Augusto quattuor liberos tulerat.  @@Publice munificentiam bis omnino exhibuit, pro €posito milies sestertium gratuito in trienni tempus et €rursus quibusdam dominis insularum, quae in monte €Caelio deflagrarant, pretio restituto. quorum alterum €magna difficultate nummaria populo auxilium flagitante €coactus est facere, cum per senatus consultum san-€xisset, ut faeneratores duas patrimonii partes in solo €collocarent, debitores totidem aeris alieni statim sol-€uerent, nec res expediretur; alterum ad mitigandam €temporum atrocitatem. quod tamen beneficium tanti €aestimauit, ut montem Caelium appellatione mutata uocari Augustum iusserit. militi post duplicata ex €Augusti testamento legata nihil umquam largitus est, €praeterquam singula milia denariorum praetorianis, €quod Seiano se non accommodassent, et quaedam €munera Syriacis legionibus, quod solae nullam Seiani €imaginem inter signa coluissent. atque etiam missiones €ueteranorum rarissimas fecit, ex senio mortem, ex €morte compendium captans. ne prouincias quidem @1 €liberalitate ulla subleuauit, excepta Asia, disiectis ter-€rae motu ciuitatibus.  @@Procedente mox tempore etiam ad rapinas conuertit €animum. satis constat, Cn. Lentulum Augurem, cui €census maximus fuerit, metu et angore ad fastidium €uitae ab eo actum et ut ne quo nisi ipso herede more-€retur; condemnatam et generosissimam feminam Lepi-€dam in gratiam Quirini consularis praediuitis et orbi, €qui dimissam eam e matrimonio post uicensimum an-num ueneni olim in se comparati arguebat; praeterea €Galliarum et Hispaniarum Syriaeque et Graeciae prin-€cipes confiscatos ob tam leue ac tam inpudens calumnia-€rum genus, ut quibusdam non aliud sit obiectum, quam €quod partem rei familiaris in pecunia haberent; pluri-€mis etiam ciuitatibus et priuatis ueteres immunitates €et ius metallorum ac uectigalium adempta; sed et Vo-€nonem regem Parthorum, qui pulsus a suis quasi in €fidem p. R. cum ingenti gaza Antiochiam se receperat. €spoliatum perfidia et occisum.  @@Odium aduersus necessitudines in Druso primum €fratre detexit, prodita eius epistula, qua secum de co-€gendo ad restituendam libertatem Augusto agebat, €deinde et in reliquis. Iuliae uxori tantum afuit ut €relegatae, quod minimum est, offici aut humanitatis €aliquid impertiret, ut ex constitutione patris uno oppido €clausam domo quoque egredi et commercio hominum €frui uetuerit; sed et peculio concesso a patre prae-€bitisque annuis fraudauit, per speciem publici iuris, quod nihil de his Augustus testamento cauisset. matrem €Liuiam grauatus uelut partes sibi aequas potentiae uindi-€cantem, et congressum eius assiduum uitauit et lon-€giores secretioresque sermones, ne consiliis, quibus €tamen interdum et egere et uti solebat, regi uideretur. €tulit etiam perindigne actum in senatu, ut titulis suis @1 quasi Augusti, ita et 'Liuiae filius' adiceretur. quare €non 'parentem patriae' appellari, non ullum insignem €honorem recipere publice passus est; sed et frequenter €admonuit, maioribus nec feminae conuenientibus ne-€gotiis abstineret, praecipue ut animaduertit incendio €iuxta aedem Vestae et ipsam interuenisse populumque €et milites, quo enixius opem ferrent, adhortatam, sicut  sub marito solita esset. dehinc ad simultatem usque €processit hac, ut ferunt, de causa. instanti saepius, €ut ciuitate donatum in decurias adlegeret, negauit alia €se condicione adlecturum, quam si pateretur ascribi €albo extortum id sibi a matre. at illa commota €ueteres quosdam ad se Augusti codicillos de acerbitate €et intolerantia morum eius e sacrario protulit atque €recitauit. hos et custoditos tam diu et exprobratos €tam infeste adeo grauiter tulit, ut quidam putent inter causas secessus hanc ei uel praecipuam fuisse. toto €quidem triennio, quo uiuente matre afuit, semel omnino €eam nec amplius quam uno die paucissimis uidit horis; €ac mox neque aegrae adesse curauit defunctamque et, €dum aduentus sui spem facit, complurium dierum mora €corrupto demum et tabido corpore funeratam prohibuit €consecrari, quasi id ipsa mandasset. testamentum quo-€que eius pro irrito habuit omnisque amicitias et fa-€miliaritates, etiam quibus ea funeris sui curam mo-€riens demandauerat, intra breue tempus afflixit, uno ex €iis, equestris ordinis uiro, et in antliam condemnato.  @@Filiorum neque naturalem Drusum neque adoptiuum €Germanicum patria caritate dilexit, alterius uitiis in-€fensus. nam Drusus fluxioris remissiorisque uitae erat. €itaque ne mortuo quidem perinde adfectus est, sed €tantum non statim a funere ad negotiorum consuetu-dinem rediit iustitio longiore inhibito. quin et Ilien- @1 €sium legatis paulo serius consolantibus, quasi obliterata €iam doloris memoria, irridens se quoque respondit €uicem eorum dolere, quod egregium ciuem €Hectorem amisissent. Germanico usque adeo ob-€trectauit, ut et praeclara facta eius pro superuacuis €eleuarit et gloriosissimas uictorias ceu damnosas rei €p. increparet. quod uero Alexandream propter immen-€sam et repentinam famem inconsulto se adisset, questus est in senatu. etiam causa mortis fuisse ei per Cn. Pi-€sonem legatum Syriae creditur, quem mox huius cri-€minis reum putant quidam mandata prolaturum, nisi €ea secreto ostentant [2 . . . . . . ]2 quae multifariam in-€scriptum et per noctes celeberrime adclamatum est: €'redde Germanicum!' quam suspicionem confirmauit €ipse postea coniuge etiam ac liberis Germanici crudelem €in modum afflictis.  @@Nurum Agrippinam post mariti mortem liberius €quiddam questam manu apprehendit Graecoque uersu: €'si non dominaris,' inquit, 'filiola, iniuriam te ac-€cipere existimas?' nec ullo mox sermone dignatus est. €quondam uero inter cenam porrecta a se poma gustare €non ausam etiam uocare desiit, simulans ueneni se crimine €accersi; cum praestructum utrumque consulto esset, ut þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ôéâÿ¨µˆˆet ipse temptandi gratia offerret et illa quasi certissimum exitium caueret. nouissime calumniatus modo ad sta-€tuam Augusti modo ad exercitus confugere uelle, Pan-€datariam relegauit conuiciantique oculum per centu-€rionem uerberibus excussit. rursus mori inedia desti- @1 €nanti per uim ore diducto infulciri cibum iussit. sed €et perseuerantem atque ita absumptam criminosissime €insectatus, cum diem quoque natalem eius inter ne-€fastos referendum suasisset, imputauit etiam, quod non €laqueo strangulatam in Gemonias abiecerit: proque tali €clementia interponi decretum passus est, quo sibi gra-€tiae agerentur et Capitolino Ioui donum ex auro sa-€craretur.  @@Cum ex Germanico tres nepotes, Neronem et Dru-€sum et Gaium, ex Druso unum Tiberium haberet, €destitutus morte liberorum maximos natu de Germanici €filiis, Neronem et Drusum, patribus conscriptis com-€mendauit diemque utriusque tirocinii congiario plebei €dato celebrauit. sed ut comperit ineunte anno pro €eorum quoque salute publice uota suscepta, egit cum €senatu, non debere talia praemia tribui nisi ex-pertis et aetate prouectis. atque ex eo patefacta €interiore animi sui nota omnium criminationibus ob-€noxios reddidit uariaque fraude inductos, ut et con-€citarentur ad conuicia et concitati proderentur, accu-€sauit per litteras amarissime congestis etiam probris €et iudicatos hostis fame necauit, Neronem in insula €Pontia, Drusum in ima parte Palatii. putant Neronem €ad uoluntariam mortem coactum, cum ei carnifex quasi €ex senatus auctoritate missus laqueos et uncos osten-€taret, Druso autem adeo alimenta subducta, ut tomen-€tum e culcita temptauerit mandere; amborum sic reli-€quias dispersas, ut uix quandoque colligi possent.  @@Super ueteres amicos ac familiares uiginti sibi e €numero principum ciuitatis depoposcerat uelut con-€siliarios in negotiis publicis. horum omnium uix duos €anne tres incolumis praestitit, ceteros alium alia de €causa perculit, inter quos cum plurimorum clade @1 €Aelium Seianum; quem ad summam potentiam non €tam beniuolentia prouexerat, quam ut esset cuius €ministerio ac fraudibus liberos Germanici circumueniret, €nepotemque suum ex Druso filio naturalem ad suc-€cessionem imperii confirmaret.  @@Nihilo lenior in conuictores Graeculos, quibus uel €maxime adquiescebat, Xenonem quendam exquisitius €sermocinantem cum interrogasset, quaenam illa tam €molesta dialectos esset, et ille respondisset Dori-€dem, relegauit Cinariam, existimans exprobratum sibi €ueterem secessum, quod Dorice Rhodii loquantur. item €cum soleret ex lectione cotidiana quaestiones super cenam €proponere comperissetque Seleucum grammaticum a €ministris suis perquirere, quos quoque tempore tractaret €auctores, atque ita praeparatum uenire, primum a €contubernio remouit, deinde etiam ad mortem compulit.  @@Saeua ac lenta natura ne in puero quidem latuit; €quam Theodorus Gadareus rhetoricae praeceptor et per-€spexisse primus sagaciter et assimilasse aptissime €uisus est, subinde in obiurgando appellans eum $PHLO\N €$AI(/MATI PEFURAME/NON&, id est lutum a sanguine macera-€tum. sed aliquanto magis in principe eluxit, etiam €inter initia cum adhuc fauorem hominum moderationis simulatione captaret. scurram, qui praetereunte funere €clare mortuo mandarat, ut nuntiaret Augusto non-€dum reddi legata quae plebei reliquisset, ad-€tractum ad se recipere debitum ducique ad supplicium €imperauit et patri suo uerum referre. nec multo post €in senatu Pompeio cuidam equiti R. quiddam perne-€ganti, dum uincula minatur, affirmauit fore ut ex €Pompeio Pompeianus fieret, acerba cauillatione @1 €simul hominis nomen incessens ueteremque partium  fortunam. sub idem tempus consulente praetore an iu-€dicia maiestatis cogi iuberet, exercendas esse leges €respondit et atrocissime exercuit. statuae quidam €Augusti caput dempserat, ut alterius imponeret; acta €res in senatu et, quia ambigebatur, per tormenta quae-€sita est. damnato reo paulatim genus calumniae eo €processit, ut haec quoque capitalia essent: circa Augusti €simulacrum seruum cecidisse, uestimenta mutasse, nummo €uel anulo effigiem impressam latrinae aut lupanari in-€tulisse, dictum ullum factumue eius existimatione ali-€qua laesisse. perit denique et is, qui honorem in co-€lonia sua eodem die decerni sibi passus est, quo decreti €et Augusto olim erant.  @@Multa praeterea specie grauitatis ac morum corri-€gendorum, sed et magis naturae optemperans, ita saeue €et atrociter factitauit, ut nonnulli uersiculis €quoque et praesentia exprobrarent et futura €denuntiarent mala: €@@@@Asper et immitis, breuiter uis omnia dicam? €@@@@@@dispeream, si te mater amare potest. €@@@@Non es eques; quare? non sunt tibi milia centum; €@@@@@@omnia si quaeras, et Rhodus exilium est. €@@@@Aurea mutasti Saturni saecula, Caesar: €@@@@@@incolumi nam te ferrea semper erunt. €@@@@Fastidit uinum, quia iam sitit iste cruorem: €@@@@@@tam bibit hunc auide, quam bibit ante merum. @@@@Aspice felicem sibi, non tibi, Romule, Sullam €@@@@@@et Marium, si uis, aspice, sed reducem, @1 €@@@@nec non Antoni ciuilia bella mouentis €@@@@@@non semel infectas aspice caede manus, €@@@@et dic: Roma perit! regnauit sanguine multo, €@@@@@@ad regnum quisquis uenit ab exilio. €quae primo, quasi ab impatientibus remedi[2or]2um ac €non tam ex animi sententia quam bile et stomacho €fingerentur, uolebat accipi dicebatque identidem: 'ode-€rint, dum probent.' dein uera plane certaque esse €ipse fecit fidem.  @@In paucis diebus quam Capreas attigit piscatori, qui €sibi secretum agenti grandem mullum inopinanter ob-€tulerat, perfricari eodem pisce faciem iussit, territus €quod is a tergo insulae per aspera et deuia erepsisset €ad se; gratulanti autem inter poenam, quod non et €lucustam, quam praegrandem ceperat, obtulisset, lu-€custa quoque lacerari os imperauit. militem praeto-€rianum ob subreptum e uiridiario pauonem capite puniit. €in quodam itinere lectica, qua uehebatur, uepribus €impedita exploratorem uiae, primarum cohortium cen-€turionem, stratum humi paene ad necem uerberauit.  mox in omne genus crudelitatis erupit numquam de-€ficiente materia, cum primo matris, deinde nepotum €et nurus, postremo Seiani familiares atque etiam notos €persequeretur; post cuius interitum uel saeuissimus €extitit. quo maxime apparuit, non tam ipsum ab Seiano €concitari solitum, quam Seianum quaerenti occasiones €sumministrasse; etsi commentario, quem de uita sua €summatim breuiterque composuit, ausus est scribere €Seianum se punisse, quod comperisset furere €aduersus liberos Germanici filii sui; quorum ipse €alterum suspecto iam, alterum oppresso demum Seiano €interemit. @1 @@Singillatim crudeliter facta eius exequi longum est; €genera, uelut exemplaria saeuitiae, enumerare sat erit. €nullus a poena hominum cessauit dies, ne religiosus €quidem ac sacer; animaduersum in quosdam ineunte €anno nouo. accusati damnatique multi cum liberis €atque etiam a liberis suis. interdictum ne capite €damnatos propinqui lugerent. decreta accusatoribus €praecipua praemia, nonnumquam et testibus. nemini delatorum fides abrogata. omne crimen pro capitali €receptum, etiam paucorum simpliciumque uerborum. €obiectum est poetae, quod in tragoedia Agamemnonem €probris lacessisset; obiectum et historico, quod Brutum €Cassiumque ultimos Romanorum dixisset; animaduer-€sum statim in auctores scriptaque abolita, quamuis €probarentur ante aliquot annos etiam Augusto audiente recitata. quibusdam custodiae traditis non modo stu-€dendi solacium ademptum, sed etiam sermonis et con-€loqui usus. citati ad causam dicendam partim se domi €uulnerauerunt certi damnationis et ad uexationem igno-€miniamque uitandam, partim in media curia uenenum €hauserunt; et tamen conligatis uulneribus ac semia-€nimes palpitantesque adhuc in carcerem rapti. nemo €punitorum non in Gemonias abiectus uncoque tractus, €uiginti uno die abiecti tractique, inter eos feminae et pueri. immaturae puellae, quia more tradito nefas esset €uirgines strangulari, uitiatae prius a carnifice, dein €strangulatae. mori uolentibus uis adhibita uiuendi. €nam mortem adeo leue supplicium putabat, ut cum €audisset unum e reis, Carnulum nomine, anticipasse þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ôéâÿ¨½•†eam, exclamauerit: 'Carnulus me euasit.' et in re-€cognoscendis custodiis precanti cuidam poenae maturi-€tatem respondit: 'nondum tecum in gratiam redii.' @1 annalibus suis uir consularis inseruit, frequenti quodam €conuiuio, cui et ipse affuerit, interrogatum eum subito €et clare a quodam nano astante mensae inter copreas, €cur Paconius maiestatis reus tam diu uiueret, statim €quidem petulantiam linguae obiurgasse, ceterum post €paucos dies scripsisse senatui, ut de poena Paconi quam €primum statueret.  @@Auxit intenditque saeuitiam exacerbatus indicio de €morte filii sui Drusi. quem cum morbo et intempe-€rantia perisse existimaret, ut tandem ueneno interemp-€tum fraude Liuillae uxoris atque Seiani cognouit, ne-€que tormentis neque supplicio cuiusquam pepercit, soli €huic cognitioni adeo per totos dies deditus et intentus, €ut Rhodiensem hospitem, quem familiaribus litteris €Romam euocarat, aduenisse sibi nuntiatum torqueri €sine mora iusserit, quasi aliquis ex necessariis quae-€stioni adesset, deinde errore detecto et occidi, ne uulgaret iniuriam. carnificinae eius ostenditur locus €Capreis, unde damnatos post longa et exquisita tor-€menta praecipitari coram se in mare iubebat, excipiente €classiariorum manu et contis atque remis elidente ca-€dauera, ne cui residui spiritus quicquam inesset. ex-€cogitauerat autem inter genera cruciatus etiam, ut €larga meri potione per fallaciam oneratos, repente €ueretris deligatis, fidicularum simul urinaeque tormento distenderet. quod nisi eum et mors praeuenisset et €Thrasyllus consulto, ut aiunt, differre quaedam spe lon-€gioris uitae compulisset, plures aliquanto necaturus ac €ne reliquis quidem nepotibus parsurus creditur, cum €et Gaium suspectum haberet et Tiberium ut ex adul-€terio conceptum aspernaretur. nec abhorret a uero; €namque identidem felicem Priamum uocabat, quod €superstes omnium suorum extitisset. @1  @@Quam inter haec non modo inuisus ac detestabilis, €sed praetrepidus quoque atque etiam contumeliis ob-€noxius uixerit, multa indicia sunt. haruspices secreto €ac sine testibus consuli uetuit. uicina uero urbi ora-€cula etiam dis[s]icere conatus est, sed maiestate Prae-€nestinarum sortium territus destitit, cum obsignatas €deuectasque Romam non repperisset in arca nisi relata rursus ad templum. unum et alterum consulares ob-€latis prouinciis non ausus a se dimittere usque eo deti-€nuit, donec successores post aliquot annos praesenti-€bus daret, cum interim manente officii titulo etiam €delegaret plurima assidue, quae illi per legatos et  adiutores suos exequenda curarent. nurum ac nepotes €numquam aliter post damnationem quam catenatos ob-€sutaque lectica loco mouit, prohibitis per militem ob-€uiis ac uiatoribus respicere usquam uel consistere.  @@Seianum res nouas molientem, quamuis iam et na-€talem eius publice celebrari et imagines aureas coli €passim uideret, uix tandem et astu magis ac dolo quam €principali auctoritate subuertit. nam primo, ut a se €per speciem honoris dimitteret, collegam sibi assumpsit €in quinto consulatu, quem longo interuallo absens ob €id ipsum susceperat. deinde spe affinitatis ac tribuni-€ciae potestatis deceptum inopinantem criminatus est €pudenda miserandaque oratione, cum inter alia patres €conscriptos precaretur, mitterent alterum e consuli-€bus, qui se senem et solum in conspectum eorum cum aliquo militari praesidio perduceret. sic €quoque diffidens tumultumque metuens Drusum nepotem, €quem uinculis adhuc Romae continebat, solui, si res €posceret, ducemque constitui praeceperat. aptatis etiam €nauibus ad quascumque legiones meditabatur fugam, €speculabundus ex altissima rupe identidem signa, quae, @1 €ne nuntii morarentur, tolli procul, ut quidque factum €foret, mandauerat. uerum et oppressa coniuratione €Seiani nihilo securior aut constantior per nouem proxi-€mos menses non egressus est uilla, quae uocatur Ionis.  @@Vrebant insuper anxiam mentem uaria undique €conuicia, nullo non damnatorum omne probri genus €coram uel per libellos in orchestra positos ingerente. €quibus quidem diuersissime adficiebatur, modo ut prae €pudore ignota et celata cuncta cuperet, nonnumquam €eadem contemneret et proferret ultro atque uulgaret. €quin et Artabani Parthorum regis laceratus est litteris €parricidia et caedes et ignauiam et luxuriam obicientis €monentisque, ut uoluntaria morte maximo iustissimo- que ciuium odio quam primum satis faceret. postremo €semet ipse pertaesus, tali[s] epistulae principio tantum €non summam malorum suorum professus est: 'quid €scribam uobis, p. c., aut quo modo scribam, €aut quid omnino non scribam hoc tempore, dii €me deaeque peius perdant quam cotidie perire €sentio, si scio.' @@Existimant quidam praescisse haec eum peritia futu-€rorum ac multo ante, quanta se quandoque acerbitas €et infamia maneret, prospexisse; ideoque, ut impe-€rium inierit, et patris patriae appellationem et ne in €acta sua iuraretur obstinatissime recusasse, ne mox €maiore dedecore impar tantis honoribus inueniretur. quod sane ex oratione eius, quam de utraque re habuit, €colligi potest; uel cum ait: similem se semper sui €futurum nec umquam mutaturum mores suos, €quam diu sanae mentis fuisset; sed exempli @1 €causa cauendum esse, ne se senatus in acta €cuiusquam obligaret, quia aliquo casu mutari €posset. et rursus: @@'Si quando autem,' inquit, 'de moribus meis €deuotoque uobis animo dubitaueritis,_quod €prius quam eueniat, opto ut me supremus dies €huic mutatae uestrae de me opinioni eripiat_ €nihil honoris adiciet mihi patria appellatio, €uobis autem exprobrabit aut temeritatem de-€lati mihi eius cognominis aut inconstantiam €contrarii de me iudicii.'  @@Corpore fuit amplo atque robusto, statura quae €iustam excederet; latus ab umeris et pectore, ceteris €quoque membris usque ad imos pedes aequalis et €congruens; sinistra manu agiliore ac ualidiore, articulis €ita firmis, ut recens et integrum malum digito tere-€braret, caput pueri uel etiam adulescentis talitro uul-neraret. colore erat candido, capillo pone occipitium €summissiore ut ceruicem etiam obtegeret, quod gentile €in illo uidebatur; facie honesta, in qua tamen crebri €et subiti tumores, cum praegrandibus oculis et qui, €quod mirum esset, noctu etiam et in tenebris uiderent, €sed ad breue et cum primum e somno patuissent; deinde rursum hebescebant. incedebat ceruice rigida et €obstipa, adducto fere uultu, plerumque tacitus, nullo €aut rarissimo etiam cum proximis sermone eoque €tardissimo, nec sine molli quadam digitorum gesticu-€latione. quae omnia ingrata atque arrogantiae plena €et animaduertit Augustus in eo et excusare temp-€tauit saepe apud senatum ac populum professus natu-rae uitia esse, non animi. ualitudine prosperrima €usus est, tempore quidem principatus paene toto prope €inlaesa, quamuis a tricesimo aetatis anno arbitratu €eam suo rexerit sine adiumento consilioue medicorum. @1  @@Circa deos ac religiones neglegentior, quippe ad-€dictus mathematicae plenusque persuasionis cuncta fato €agi, tonitrua tamen praeter modum expauescebat et €turbatiore caelo numquam non coronam lauream capite €gestauit, quod fulmine afflari negetur id genus frondis.  @@Artes liberales utriusque generis studiosissime co-€luit. in oratione Latina secutus est Coruinum Messa-€lam, quem senem adulescens obseruarat. sed adfecta-€tione et morositate nimia obscurabat stilum, ut ali-€quanto ex tempore quam a cura praestantior haberetur. composuit et carmen lyricum, cuius est titulus 'con-€questio de morte L. Caesaris.' fecit et Graeca poe-€mata imitatus Euphorionem et Rhianum et Parthenium, €quibus poetis admodum delectatus scripta omnium et €imagines publicis bibliothecis inter ueteres et prae-€cipuos auctores dedicauit; et ob hoc plerique eruditorum certatim ad eum multa de his ediderunt. maxime tamen €curauit notitiam historiae fabularis usque ad ineptias €atque derisum; nam et grammaticos, quod genus ho-€minum praecipue, ut diximus, appetebat, eius modi €fere quaestionibus experiebatur: 'quae mater Hecu-€bae, quod Achilli nomen inter uirgines fuisset, €quid Sirenes cantare sint solitae.' et quo primum €die post excessum Augusti curiam intrauit, quasi pietati þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ôéâÿ¨Æ“ˆ‰simul ac religioni satis facturus Minonis exemplo €ture quidem ac uino uerum sine tibicine supplicauit,  ut ille olim in morte filii. sermone Graeco quamquam €alioqui promptus et facilis, non tamen usque quaque €usus est abstinuitque maxime in senatu; adeo quidem, €ut monopolium nominaturus ueniam prius postularet, €quod sibi uerbo peregrino utendum esset. atque etiam €cum in quodam decreto patrum $E)/MBLHMA& recitaretur, €commutandam censuit uocem et pro peregrina nostratem @1 €requirendam aut, si non reperiretur, uel pluribus et €per ambitum uerborum rem enuntiandam. militem quo-€que Graece testimonium interrogatum nisi Latine re-€spondere uetuit.  @@Bis omnino toto secessus tempore Romam redire €conatus, semel triremi usque ad proximos naumachiae €hortos subuectus est disposita statione per ripas Tiberis, €quae obuiam prodeuntis submoueret, iterum Appia €usque ad septimum lapidem; sed prospectis modo nec €aditis urbis moenibus rediit, primo incertum qua de causa, postea ostento territus. erat ei in oblectamentis €serpens draco, quem ex consuetudine manu sua ciba-€turus cum consumptum a formicis inuenisset, monitus €est ut uim multitudinis caueret. rediens ergo propere €Campaniam Asturae in languorem incidit, quo pau-€lum leuatus Cerceios pertendit. ac ne quam suspicionem €infirmitatis daret, castrensibus ludis non tantum inter-€fuit, sed etiam missum in harenam aprum iaculis de-€super petit; statimque latere conuulso et, ut exaestua-rat, afflatus aura in grauiorem recidit morbum. susten-€tauit tamen aliquamdiu, quamuis Misenum usque de-€uectus nihil ex ordine cotidiano praetermitteret, ne con-€uiuia quidem aut ceteras uoluptates partim intempe-€rantia partim dissimulatione. nam Chariclen medicum, €quod commeatu afuturus e conuiuio egrediens manum €sibi osculandi causa apprehendisset, existimans temp-€tatas ab eo uenas, remanere ac recumbere hortatus est €cenamque protraxit. nec abstinuit consuetudine quin €tunc quoque instans in medio triclinio astante lictore  singulos ualere dicentis appellaret. interim cum in €actis senatus legisset dimissos ac ne auditos quidem €quosdam reos, de quibus strictim et nihil aliud quam €nominatos ab indice scripserat, pro contempto se habi-€tum fremens repetere Capreas quoquo modo destinauit, @1 €non temere quicquam nisi ex tuto ausurus. sed tempe-€statibus et ingrauescente ui morbi retentus paulo post €obiit in uilla Lucullana octauo et septuagesimo aetatis €anno, tertio et uicesimo imperii, XVII. Kal. Ap. Cn. €Acerronio Proculo C. Pontio Nigr[2in]2o conss. @@Sunt qui putent uenenum ei a Gaio datum lentum €atque tabificum; alii, in remissione fortuitae febris €cibum desideranti negatum; nonnulli, puluinum iniec-€tum, cum extractum sibi deficienti anulum mox resi-€piscens requisisset. Seneca eum scribit intellecta de-€fectione exemptum anulum quasi alicui traditurum €parumper tenuisse, dein rursus aptasse digito et com-€pressa sinistra manu iacuisse diu immobilem; subito €uocatis ministris ac nemine respondente consurrexisse €nec procul a lectulo deficientibus uiribus concidisse.  @@Supremo natali suo Apollinem Temenitem et ampli-€tudinis et artis eximiae, aduectum Syracusis ut in €bibliotheca templi noui poneretur, uiderat per quietem €affirmantem sibi non posse se ab ipso dedicari. et €ante paucos quam obiret dies, turris Phari terrae motu €Capreis concidit. ac Miseni cinis e fauilla et carbo-€nibus ad calficiendum triclinium inlatis, extinctus iam €et diu frigidus, exarsit repente prima uespera atque in €multam noctem pertinaciter luxit.  @@Morte eius ita laetatus est populus, ut ad primum €nuntium discurrentes pars: 'Tiberium in Tiberim!' €clamitarent, pars Terram matrem deosque Manes ora-€rent, ne mortuo sedem ullam nisi inter impios darent, €alii uncum et Gemonias cadaueri minarentur, exacerbati €super memoriam pristinae crudelitatis etiam recenti atrocitate. nam cum senatus consulto cautum esset, €ut poena damnatorum in decimum semper diem differ-€retur, forte accidit ut quorundam supplicii dies is esset, @1 €quo nuntiatum de Tiberio erat. hos implorantis ho-€minum fidem, quia absente adhuc Gaio nemo extabat €qui adiri interpellarique posset, custodes, ne quid ad-€uersus constitutum facerent, strangulauerunt abiece-runtque in Gemonias. creuit igitur inuidia, quasi etiam €post mortem tyranni saeuitia permanente. corpus ut €moueri a Miseno coepit, conclamantibus plerisque Atel-€lam potius deferendum et in amphitheatro semiusti-€landum, Romam per milites deportatum est crematum-€que publico funere.  @@Testamentum duplex ante biennium fecerat, alterum €sua, alterum liberti manu, sed eodem exemplo, obsigna-€ueratque etiam humillimorum signis. eo testamento €heredes aequis partibus reliquit Gaium ex Germanico €et Tiberium ex Druso nepotes substituitque in uicem; €dedit et legata plerisque, inter quos uirginibus Vesta-€libus, sed et militibus uniuersis plebeique Romanae €uiritim atque etiam separatim uicorum magistris. @1 ¿Ãáìÿ¯ôÿ@@@@{1LIBER IIII €@@@@C. CALIGVLA}1 ¡@@Germanicus, C. Caesaris pater, Drusi et minoris €Antoniae filius, a Tiberio patruo adoptatus, quaesturam €quinquennio ante quam per leges liceret et post eam €consulatum statim gessit, missusque ad exercitum in €Germaniam, excessu Augusti nuntiato, legiones uni-€uersas imperatorem Tiberium pertinacissime recusantis €et sibi summam rei p. deferentis incertum pietate an €constantia maiore compescuit atque hoste mox deuicto triumphauit. consul deinde iterum creatus ac prius €quam honorem iniret ad componendum Orientis statum €expulsus, cum Armeniae regem deuicisset, Cappado-€ciam in prouinciae formam redegisset, annum agens €aetatis quartum et tricensimum diuturno morbo An-€tiochiae obiit, non sine ueneni suspicione. nam praeter €liuores, qui toto corpore erant, et spumas, quae per €os fluebant, cremati quoque cor inter ossa incorruptum €repertum est, cuius ea natura existimatur, ut tinctum  ueneno igne confici nequeat. obiit autem, ut opinio €fuit, fraude Tiberi, ministerio et opera Cn. Pisonis, qui @1 €sub idem tempus Syriae praepositus, nec dissimulans €offendendum sibi aut patrem aut filium, quasi plane €ita necesse esset, etiam aegrum Germanicum grauissi-€mis uerborum ac rerum acerbitatibus nullo adhibito €modo adfecit; propter quae, ut Romam rediit, paene €discerptus a populo, a senatu capitis damnatus est.  omnes Germanico corporis animique uirtutes, et quantas €nemini cuiquam, contigisse satis constat: formam et €fortitudinem egregiam, ingenium in utroque eloquen-€tiae doctrinaeque genere praecellens, beniuolentiam sin-€gularem conciliandaeque hominum gratiae ac prome-€rendi amoris mirum et efficax studium. formae minus €congruebat gracilitas crurum, sed ea quoque paulatim €repleta assidua equi uectatione post cibum. hostem comminus saepe percussit. orauit causas etiam trium-€phalis; atque inter cetera studiorum monimenta reli-€quit et comoedias Graecas. domi forisque ciuilis, €libera ac foederata oppida sine lictoribus adibat. sicubi €clarorum uirorum sepulcra cognosceret, inferias Mani-€bus dabat. caesorum clade Variana ueteres ac di-€spersas reliquias uno tumulo humaturus, colligere sua manu et comportare primus adgressus est. obtrecta-€toribus etiam, qualescumque et quantacumque de causa €nanctus esset, lenis adeo et innoxius, ut Pisoni de-€creta sua rescindenti, clientelas di[u]uexanti non prius €suscensere in animum induxerit, quam ueneficiis quo-€que et deuotionibus impugnari se comperisset; ac ne €tunc quidem ultra progressus, quam ut amicitiam ei €more maiorum renuntiaret mandaretque domesticis ul- tionem, si quid sibi accideret. quarum uirtutum fruc-€tum uberrimum tulit, sic probatus et dilectus a suis, €ut Augustus_omitto enim necessitudines reliquas_ @1 €diu cunctatus an sibi successorem destinaret, adoptan-€dum Tiberio dederit; sic uulgo fauorabilis, ut plurimi €tradant, quotiens aliquo adueniret uel sicunde disce-€deret, prae turba occurrentium prosequentiumue non-€numquam eum discrimen uitae adisse, e Germania uero €post compressam seditionem reuertenti praetorianas €cohortes uniuersas prodisse obuiam, quamuis pronun-€tiatum esset, ut duae tantum modo exirent, populi þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ãáìÿ¤ˆŒautem Romani sexum, aetatem, ordinem omnem usque  ad uicesimum lapidem effudisse se. tamen longe maiora €et firmiora de eo iudicia in morte ac post mortem €extiterunt. quo defunctus est die, lapidata sunt templa, €subuersae deum arae, Lares a quibusdam familiares €in publicum abiecti, partus coniugum expositi. quin €et barbaros ferunt, quibus intestinum quibusque aduer-€sus nos bellum esset, uelut in domestico communique €maerore consensisse ad indutias; regulos quosdam bar-€bam posuisse et uxorum capita rasisse ad indicium €maximi luctus; regum etiam regem et exercitatione €uenandi et conuictu megistanum abstinuisse, quod apud  Parthos iusti[2ti]2 instar est. Romae quidem, cum ad €primam famam ualitudinis attonita et maesta ciuitas €sequentis nuntios opperiretur, et repente iam uesperi €incertis auctoribus conualuisse tandem percrebruisset, €passim cum luminibus et uictimis in Capitolium con-€cursum est ac paene reuolsae templi fores, ne quid €gestientis uota reddere moraretur, expergefactus e €somno Tiberius gratulantium uocibus atque undique €concinentium: €@@@@salua Roma, salua patria, saluus est Germanicus. et ut demum fato functum palam factum est, non sola-€ciis ullis, non edictis inhiberi luctus publicus potuit €durauitque etiam per festos Decembris mensis dies. @1 €auxit gloriam desideriumque defuncti et atrocitas in-€sequentium temporum, cunctis nec temere opinantibus €reuerentia eius ac metu repressam Tiberi saeuitiam,  quae mox eruperit. habuit in matrimonio Agrippi-€nam, M. Agrippae et Iuliae filiam, et ex ea nouem €liberos tulit: quorum duo infantes adhuc rapti, unus €iam puerascens insigni festiuitate, cuius effigiem habitu €Cupidinis in aede Capitolinae Veneris Liuia dedicauit, €Augustus in cubiculo suo positam, quotiensque in-€troiret, exosculabatur; ceteri superstites patri fuerunt, €tres sexus feminini, Agrippina Drusilla Liuilla, con-€tinuo triennio natae; totidem mares, Nero et Drusus €et C. Caesar. Neronem et Drusum senatus Tiberio €criminante hostes iudicauit.  @@C. Caesar natus est pridie Kal. Sept. patre suo et €C. Fonteio Capitone coss. ubi natus sit, incertum €diuersitas tradentium facit. Cn. Lentulus Gaetulicus €Tiburi genitum scribit, Plinius Secundus in Treueris €uico Ambitaruio supra Confluentes; addit etiam pro €argumento aras ibi ostendi inscriptas &7ob agrippinae €&7pverperivm&. uersiculi imperante mox eo diuulgati €apud hibernas legiones procreatum indicant: €@@@@in castris natus, patriis nutritus in armis, €@@@@@@iam designati principis omen erat. ego in actis Anti editum inuenio. Gaetulicum refellit €Plinius quasi mentitum per adulationem, ut ad laudes €iuuenis gloriosique principis aliquid etiam ex urbe €Herculi sacra sumeret, abusumque audentius mendacio, €quod ante annum fere natus Germanico filius Tiburi €fuerat, appellatus et ipse C. Caesar, de cuius amabili pueritia immaturoque obitu supra diximus. Pli- @1 €nium arguit ratio temporum. nam qui res Augusti €memoriae mandarunt, Germanicum exacto consulatu €in Galliam missum consentiunt iam nato Gaio. nec €Plini opinionem inscriptio arae quicquam adiuuerit, €cum Agrippina bis in ea regione filias enixa sit, et €qualiscumque partus sine ullo sexus discrimine puer-€perium uocetur, quod antiqui etiam puellas pueras, sic-ut et pueros puellos dictitarent. extat et Augusti €epistula, ante paucos quam obiret menses ad Agrippi-€nam neptem ita scripta de Gaio hoc_neque enim €quisquam iam alius infans nomine pari tunc supere-€rat_: 'puerum Gaium XV. Kal. Iun. si dii uo-€lent, ut ducerent Talarius et Asillius, heri cum €iis constitui. mitto praeterea cum eo ex seruis €meis medicum, quem scripsi Germanico si uellet €ut retineret. ualebis, mea Agrippina, et dabis €operam ut ualens peruenias ad Germanicum tuum.' abunde parere arbitror non potuisse ibi nasci €Gaium, quo prope bimulus demum perductus ab urbe €sit. uersiculorum quoque fidem eadem haec eleuant et €eo facilius, quod ii sine auctore sunt. sequenda est €igitur, quae sola [auctor] restat et publici instru-€menti auctoritas, praesertim cum Gaius Antium omni-€bus semper locis atque secessibus praelatum non aliter €quam natale solum dilexerit tradaturque etiam sedem €ac domicilium imperii taedio urbis transferre eo de-€stinasse.  @@Caligulae cognomen castrensi ioco traxit, quia mani-€pulario habitu inter milites educabatur. apud quos €quantum praeterea per hanc nutrimentorum consuetu-€dinem amore et gratia ualuerit, maxime cognitum est, €cum post excessum Augusti tumultuantis et in furorem @1 €usque praecipites solus haud dubie ex conspectu suo €flexit. non enim prius destiterunt, quam ablegari eum €ob seditionis periculum et in proximam ciuitatem de-€mandari animaduertissent; tunc demum ad paenitentiam €uersi reprenso ac retento uehiculo inuidiam quae sibi  fieret deprecati sunt. comitatus est patrem et Syriaca €expeditione. unde reuersus primum in matris, deinde €ea relegata in Liuiae Augustae proauiae suae con-€tubernio mansit; quam defunctam praetextatus etiam €tunc pro rostris laudauit. transitque ad Antoniam €auiam et undeuicensimo aetatis anno accitus Capreas €a Tiberio uno atque eodem die togam sumpsit bar-€bamque posuit, sine ullo honore qualis contigerat tiro-cinio fratrum eius. hic omnibus insidiis temptatus €elic[2i]2entium cogentiumque se ad querelas nullam um-€quam occasionem dedit, perinde obliterato suorum casu €ac si nihil cuiquam accidisset, quae uero ipse pateretur €incredibili dissimulatione transmittens tantique in auum €et qui iuxta erant obsequii, ut non immerito sit dictum €nec seruum meliorem ullum nec deteriorem do- minum fuisse. naturam tamen saeuam atque probro-€sam ne tunc quidem inhibere poterat, quin et animad-€uersionibus poenisque ad supplicium datorum cupi-€dissime interesset et ganeas atque adulteria capilla-€mento celatus et ueste longa noctibus obiret ac scaenicas €saltandi canendique artes studiosissime appeteret, fa-€cile id sane Tiberio patiente, si per has mansuefieri €posset ferum eius ingenium. quod sagacissimus senex €ita prorsus perspexerat, ut aliquotiens praedicaret €exitio suo omniumque Gaium uiuere et se na- @1 €tricem [serpentis id genus] p(opulo) R(omano), €Phaethontem orbi terrarum educare.  @@Non ita multo post Iuniam Claudillam M. Silani €nobilissimi uiri f(iliam) duxit uxorem. deinde augur €in locum fratris sui Drusi destinatus, prius quam in-€auguraretur ad pontificatum traductus est insigni testi-€monio pietatis atque indolis, cum deserta desolataque €reliquis subsidiis aula, Seiano %uete suspecto mox et €oppresso, ad spem successionis paulatim admoueretur. quam quo magis confirmaret, amissa Iunia ex partu €Enniam Naeuiam, Macronis uxorem, qui tum praetori-€anis cohortibus praeerat, sollicitauit ad stuprum, polli-€citus et matrimonium suum, si potitus imperio fuisset; €deque ea re et iure iurando et chirographo cauit. per €hanc insinuatus Macroni ueneno Tiberium adgressus €est, ut quidam opinantur, spirantique adhuc detrahi €anulum et, quoniam suspicionem retinentis dabat, pul-€uinum iussit inici atque etiam fauces manu sua op-€pressit, liberto, qui ob atrocitatem facinoris exclama-uerat, confestim in crucem acto. nec abhorret a ueritate, €cum sint quidam auctores, ipsum postea etsi non de €perfecto, at certe de cogitato quondam parricidio pro-€fessum; gloriatum enim assidue in commemoranda €sua pietate, ad ulciscendam necem matris et fratrum €introisse se cum pugione cubiculum Tiberi[i] dor-€mientis et misericordia correptum abiecto ferro re-€cessisse; nec illum, quanquam sensisset, aut inquirere €quicquam aut exequi ausum.  @@Sic imperium adeptus, p(opulum) R(omanum), uel €dicam hominum genus, uoti compotem fecit, exopta-€tissimus princeps maximae parti prouincialium ac mili-€tum, quod infantem plerique cognouerant, sed et uni- @1 €uersae plebi urbanae ob memoriam Germanici patris €miserationemque prope afflictae domus. itaque ut a €Miseno mouit quamuis lugentis habitu et funus Tiberi €prosequens, tamen inter altaria et uictimas ardentisque €taedas densissimo et laetissimo obuiorum agmine incessit, €super fausta nomina 'sidus' et 'pullum' et 'pupum' et  'alumnum' appellantium; ingressoque urbem, statim þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ãáìÿ¨Ž‚consensu senatus et irrumpentis in curiam turbae, inrita €Tiberi uoluntate, qui testamento alterum nepotem suum €praetextatum adhuc coheredem ei dederat, ius arbi-€triumque omnium rerum illi permissum est tanta pu-€blica laetitia, ut tribus proximis mensibus ac ne totis €quidem supra centum sexaginta milia uictimarum caesa €tradantur. @@Cum deinde paucos post dies in proximas Cam-€paniae insulas traiecisset, uota pro reditu suscepta €sunt, ne minimam quidem occasionem quoquam omit-€tente in testificanda sollicitudine et cura de incolu-€mitate eius. ut uero in aduersam ualitudinem incidit, €pernoctantibus cunctis circa Palatium, non defuerunt €qui depugnaturos se armis pro salute aegri quique capita sua titulo proposito uouerent. accessit ad im-€mensum ciuium amorem notabilis etiam externorum €fauor. namque Artabanus Parthorum rex, odium sem-€per contemptumque Tiberi prae se ferens, amicitiam €huius ultro petiit uenitque ad colloquium legati con-€sularis et transgressus Euphraten aquilas et signa €Romana Caesarumque imagines adorauit.  @@Incendebat et ipse studia hominum omni genere €popularitatis. Tiberio cum plurimis lacrimis pro con-€tione laudato funeratoque amplissime, confestim Pan-€dateriam et Pontias ad transferendos matris fratrisque €cineres festinauit, tempestate turbida, quo magis pietas €emineret, adiitque uenerabundus ac per semet in urnas @1 €condidit; nec minore scaena Ostiam praefixo in bire-€mis puppe uexillo et inde Romam Tiberi subuectos per €splendidissimum quemque equestris ordinis medio ac €frequenti die duobus ferculis Mausoleo intulit, inferias-€que is annua religione publice instituit, et eo amplius €matri circenses carpentumque quo in pompa traducere-tur. at in memoriam patris Septembrem mensem Ger-€manicum appellauit. post haec Antoniae auiae, quid-€quid umquam Liuia Augusta honorum cepisset, uno €senatus consulto congessit; patruum Claudium, equitem €R. ad id tempus, collegam sibi in consulatu assump-€sit; fratrem Tiberium die uirilis togae adoptauit appellauitque principem iuuentutis. de sororibus auctor €fuit, ut omnibus sacramentis adicerentur: 'neque me €liberosque meos cariores habebo quam Gaium €habeo et sorores eius'; item relationibus consulum: €'quod bonum felixque sit C. Caesari sororibus-€que eius.' @@Pari popularitate damnatos relegatosque restituit; €criminum, si quae residua ex priore tempore manebant, €omnium gratiam fecit; commentarios ad matris fra-€trumque suorum causas pertinentis, ne cui postmodum €delatori aut testi maneret ullus metus, conuectos in €forum, et ante clare obtestatus deos neque legisse €neque attigisse quicquam, concremauit; libellum de €salute sua oblatum non recepit, contendens nihil sibi €admissum cur cuiquam inuisus esset, negauitque  se delatoribus aures habere. spintrias monstrosarum @1 €libidinum aegre ne profundo mergeret exoratus, urbe €submouit. Titi Labieni, Cordi Cremuti, Cassi Seueri €scripta senatus consultis abolita requiri et esse in ma-€nibus lectitarique permisit, quando maxime sua €interesset ut facta quaeque posteris tradantur. €rationes imperii ab Augusto proponi solitas sed a Tibe-rio intermissas publicauit magistratibus liberam iuris €dictionem et sine sui appellatione concessit. equites €R. seuere curioseque nec sine moderatione recognouit, €palam adempto equo quibus aut probri aliquid aut €ignominiae inesset, eorum qui minore culpa tenerentur €nominibus modo in recitatione praeteritis ut leuior €labor iudicantibus foret, ad quattuor prioris quintam €decuriam addidit. temptauit et comitiorum more reuo-cato suffragia populo reddere. legata ex testamento €Tiberi quamquam abolito, sed et Iuliae Augustae, quod €Tiberius suppresserat, cum fide ac sine calumnia re-€praesentata persoluit. ducentesimam auctionum Italiae €remisit; multis incendiorum damna suppleuit; ac si €quibus regna restituit, adiecit et fructum omnem uecti-€galiorum et reditum medii temporis, ut Antiocho Commageno sestertium milies confiscatum. quoque €magis nullius non boni exempli fautor uideretur, mu-€lieri libertinae octingenta donauit, quod excruciata €grauissimis tormentis de scelere patroni reticuisset. €quas ob res inter reliquos honores decretus est ei €clipeus aureus, quem quotannis certo die collegia sacer-€dotum in Capitolium ferrent, senatu prosequente nobi-€libusque pueris ac puellis carmine modulato laudes €uirtutum eius canentibus. decretum autem ut dies, @1 €quo cepisset imperium, Parilia uocaretur, uelut argu-€mentum rursus conditae urbis.  @@Consulatus quattuor gessit, primum ex Kal. Iul. per €duos menses, secundum ex Kal. Ian. per XXX dies, €tertium usque in Idus Ian., quartum usque septimum €Idus easdem. ex omnibus duos nouissimos coniunxit. €tertium autem Luguduni iniit solus, non ut quidam €opinantur superbia neglegentiaue, sed quod defunctum €sub Kalendarum diem collegam rescisse absens non potuerat. congiarium populo bis dedit trecenos sester-€tios, totiens abundantissimum epulum senatui equestri-€que ordini, etiam coniugibus ac liberis utrorumque; €posteriore epulo forensia insuper uiris, feminis ac €pueris fascias purpurae ac conchylii distribuit. et ut €laetitiam publicam in perpetuum quoque augeret, €adiecit diem Saturnalibus appellauitque Iuuenalem.  @@Munera gladiatoria partim in amphitheatro Tauri €partim in Saeptis aliquot edidit, quibus inseruit ca-€teruas Afrorum Campanorumque pugilum ex utraque €regione electissimorum. neque spectaculis semper ipse €praesedit, sed interdum aut magistratibus aut amicis praesidendi munus iniunxit. scaenicos ludos et assidue €et uarii generis ac multifariam fecit, quondam et €nocturnos accensis tota urbe luminibus. sparsit et €missilia uariarum rerum et panaria cum obsonio uiritim €diuisit; qua epulatione equiti R. contra se hilarius €auidiusque uescenti partes suas misit, sed et senatori €ob eandem causam codicillos, quibus praetorem eum extra ordinem designabat. edidit et circenses plurimos €a mane ad uesperam interiecta modo Africanarum €uenatione modo Troiae decursione, et quosdam prae- @1 €cipuos, minio et chrysocolla constrato circo nec ullis €nisi ex senatorio ordine aurigantibus. commisit et €subitos, cum e Gelotiana apparatum circi prospicientem €pauci ex proximis Maenianis postulassent.  @@Nouum praeterea atque inauditum genus spectaculi €excogitauit. nam Baiarum medium interuallum %Pu-€teolanas moles, trium milium et sescentorum fere €passuum spatium, ponte coniunxit contractis undique €onerariis nauibus et ordine duplici ad anc[h]oras con-€locatis superiectoque terreno ac derecto in Appiae uiae formam. per hunc pontem ultro citro commeauit biduo €continenti, primo die phalerato equo insignisque quercea €corona et caetra et gladio aureaque chlamyde, postridie €quadrigario habitu curriculoque biiugi famosorum equo-€rum, prae se ferens Dareum puerum ex Parthorum €obsidibus, comitante praetorianorum agmine et in esse-dis cohorte amicorum. scio plerosque existimasse talem €a Gaio pontem excogitatum aemulatione Xerxis, qui €non sine admiratione aliquanto angustiorem Helles-€pontum contabulauerit; alios, ut Germaniam et Bri-€tanniam, quibus imminebat, alicuius inmensi operis €fama territaret. sed auum meum narrantem puer audie-€bam, causam operis ab interioribus aulicis proditam, €quod Thrasyl[2l]2us mathematicus anxio de successore €Tiberio et in uerum nepotem proniori affirmasset non €magis Gaium imperaturum quam per Baianum €sinum equis discursurum.  @@Edidit et peregre spectacula, in Sicilia Syracusis @1 €asticos ludos et in Gallia Luguduni miscellos; sed hic €certamen quoque Graecae Latinaeque facundiae, quo €certamine ferunt uictoribus praemia uictos contulisse, €eorundem et laudes componere coactos; eos autem, €qui maxime displicuissent, scripta sua spongia linguaue €delere iussos, nisi ferulis obiurgari aut flumine proximo €mergi maluissent.  @@Opera sub Tiberio semiperfecta, templum Augusti €theatrumque Pompei, absoluit. incohauit autem aquae €ductum regione Tiburti et amphitheatrum iuxta Saepta, €quorum operum a successore eius Claudio alterum per-€actum, omissum alterum est. Syracusis conlapsa uetu-€state moenia deorumque aedes refectae. destinauerat þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ãáìÿ¨•‡et Sami Polycratis regiam restituere, Mileti Didymeum €peragere, in iugo Alpium urbem condere, sed ante €omnia Isthmum in Achaia perfodere, miseratque iam €ad dimetiendum opus primipilarem.  @@Hactenus quasi de principe, reliqua ut de monstro €narranda sunt. €@@Compluribus cognominibus adsumptis_nam et €'pius' et 'castrorum filius' et 'pater exercituum' €et 'optimus maximus Caesar' uocabatur_cum €audiret forte reges, qui officii causa in urbem aduene-€rant, concertantis apud se super cenam de nobilitate €generis, exclamauit: €@@@@$EI(=S KOI/RANOS E)/STW, EI(=S BASILEU/S. €nec multum afuit quin statim diadema sumeret spe-ciemque principatus in regni formam conuerteret. uerum €admonitus et principum et regum se excessisse fasti-€gium, diuinam ex eo maiestatem asserere sibi coepit; €datoque negotio, ut simulacra numinum religione et €arte praeclara, inter quae Olympii Iouis, apportarentur €e Graecia, quibus capite dempto suum imponeret, partem @1 €Palatii ad forum usque promouit, atque aede Castoris €et Pollucis in uestibulum transfigurata, consistens saepe €inter fratres deos, medium adorandum se adeuntibus €exhibebat; et quidam eum Latiarem Iouem consalu-tarunt. templum etiam numini suo proprium et sacer-€dotes et excogitatissimas hostias instituit. in templo €simulacrum stabat aureum iconicum amiciebaturque €cotidie ueste, quali ipse uteretur. magisteria sacerdotii €ditissimus quisque et ambitione et licitatione maxima €uicibus comparabant. hostiae erant phoenicopteri, pa-€uones, tetraones, numidicae, meleagrides, phasianae, quae generatim per singulos dies immolarentur. et €noctibus quidem plenam fulgentemque lunam inuitabat €assidue in amplexus atque concubitum, interdiu uero €cum Capitolino Ioue secreto fabulabatur, modo insusur-€rans ac praebens in uicem aurem, modo clarius nec €sine iurgiis. nam uox comminantis audita est: €@@@@$H)/ M' A)NA/EIR' H)\ E)GW\ SE/, €donec exoratus, ut referebat, et in contubernium ultro €inuitatus super templum Diui Augusti ponte transmisso €Palatium Capitoliumque coniunxit. mox, quo propior €esset, in area Capitolina nouae domus fundamenta iecit.  @@Agrippae se nepotem neque credi neque dici ob €ignobilitatem eius uolebat suscensebatque, si qui uel €oratione uel carmine imaginibus eum Caesarum in-€sererent. praedicabat autem matrem suam ex incesto, €quod Augustus cum Iulia filia admisisset, procreatam; €ac non contentus hac Augusti insectatione Actiacas €Si[n]culasque uictorias, ut funestas p. R. et calamitosas, uetuit sollemnibus feriis celebrari. Liuiam Augustam €proauiam 'Vlixem stolatum' identidem appellans, etiam €ignobilitatis quadam ad senatum epistula arguere ausus @1 €est quasi materno auo decurione Fundano ortam, cum €publicis monumentis certum sit, Aufidium Lurconem €Romae honoribus functum. auiae Antoniae secretum €petenti denegauit, nisi ut interueniret Macro praefectus, €ac per istius modi indignitates et taedia causa extitit €mortis, dato tamen, ut quidam putant, et ueneno; nec €defunctae ullum honorem habuit prospexitque e tricli-nio ardentem rogum. fratrem Tiberium inopinantem €repente immisso tribuno militum interemit Silanum €item socerum ad necem secandasque nouacula fauces €compulit, causatus in utroque, quod hic ingressum se €turbatius mare non esset secutus ac spe occupandi €urbem, si quid sibi per tempestates accideret, reman-€sisset, ille antidotum obol[e]uisset, quasi ad praeca-€uenda uenena sua sumptum, cum et Silanus inpatien-€tiam nauseae uitasset et molestiam nauigandi, et Tibe-€rius propter assiduam et ingrauescentem tussim medi-€camento usus esset. nam Claudium patruum non nisi €in ludibrium reseruauit.  @@Cum omnibus sororibus suis consuetudinem stupri €fecit plenoque conuiuio singulas infra se uicissim con-€locabat uxore supra cubante. ex iis Drusillam uitiasse €uirginem praetextatus adhuc creditur atque etiam in €concubitu eius quondam deprehensus ab Antonia auia, €apud quam simul educabantur; mox Lucio Cassio Lon-€gino consulari conlocatam abduxit et in modum iustae €uxoris propalam habuit; heredem quoque bonorum atque imperii aeger instituit. eadem defuncta iustitium €indixit, in quo risisse lauisse cenasse cum parentibus €aut coniuge liberisue capital fuit. ac maeroris im-€patiens, cum repente noctu profugisset ab urbe transcu-€currissetque Campaniam, Syracusas petit, rursusque inde €propere rediit barba capilloque promisso; nec umquam @1 €postea quantiscumque de rebus, ne pro contione qui-€dem populi aut apud milites, nisi per numen Drusillae deierauit. reliquas sorores nec cupiditate tanta nec €dignatione dilexit, ut quas saepe exoletis suis prostra-€u[2er]2it; quo facilius eas in causa Aemili Lepidi con-€demnauit quasi adulteras et insidiarum aduersus se €conscias ei nec solum chirographa omnium requisita €fraude ac stupro diuulgauit, sed et tres gladios in €necem suam praeparatos Marti Vltori addito elogio con-€secrauit.  @@Matrimonia contraxerit turpius an dimiserit an €tenuerit, non est facile discernere. Liuiam Orestillam €C. Pisoni nubentem, cum ad officium et ipse uenisset, €ad se deduci imperauit intraque paucos dies repudiatam €biennio post relegauit, quod repetisse usum prioris €mariti tempore medio uidebatur. alii tradunt adhibi-€tum cenae nuptiali mandasse ad Pisonem contra ac-€cumbentem: 'noli uxorem meam premere,' statim-€que e conuiuio abduxisse secum ac proximo die edi-€xisse: matrimonium sibi repertum exemplo Ro-muli et Augusti. Lolliam Paulinam, C. Memmio con-€sulari exercitus regenti nuptam, facta mentione auiae €eius ut quondam pulcherrimae, subito ex prouincia euo-€cauit ac perductam a marito coniunxit sibi breuique €missam fecit interdicto cuiusquam in perpetuum coitu. Caesoniam neque facie insigni neque aetate integra €matremque iam ex alio uiro trium filiarum, sed luxu-€riae ac lasciuiae perditae, et ardentius et constantius €amauit, ut saepe chlamyde peltaque et galea ornatam €ac iuxta adequitantem militibus ostenderit, amicis uero @1 €etiam nudam. uxorio nomine dignatus est %quam enixam, €uno atque eodem die professus et maritum se eius et patrem infantis ex ea natae. infantem autem, Iuliam €Drusillam appellatam, per omnium dearum templa €circumferens Mineruae gremio imposuit alendamque et €instituendam commendauit. nec ullo firmiore indicio €sui seminis esse credebat quam feritatis, quae illi quo-€que tanta iam tunc erat, ut infestis digitis ora et ocu- los simul ludentium infantium incesseret. leue ac fri-€gidum sit his addere, quo propinquos amicosque pacto €tractauerit, Ptolemaeum regis Iubae filium, consobrinum €suum_erat enim et is M. Antoni ex Selene filia €nepos_et in primis ipsum Macronem, ipsam Enniam. €adiutores imperii: quibus omnibus pro necessitudinis €iure proque meritorum gratia cruenta mors persoluta est. @@Nihilo reuerentior leniorue erga senatum, quosdam €summis honoribus functos ad essedum sibi currere €togatos per aliquot passuum milia et cenanti modo €ad pluteum modo ad pedes stare succinctos linteo €passus est; alios cum clam interemisset, citare nihilo €minus ut uiuos perseuerauit, paucos post dies uolun-taria morte perisse mentitus. consulibus oblitis de €natali suo edicere abrogauit magistratum fuitque per €triduum sine summa potestate res p. quaestorem suum €in coniuratione nominatum flagellauit ueste detracta €subiectaque militum pedibus, quo firme uerberaturi in-€sisterent. @@Simili superbia uiolentiaque ceteros tractauit or-€dines. inquietatus fremitu gratuita in circo loca de €media nocte occupantium, omnis fustibus abegit; elisi @1 €per eum tumultum uiginti amplius equites R., totidem €matronae, super innumeram turbam ceteram. scaenicis €ludis, inter plebem et equitem causam discordiarum €ferens, decimas maturius dabat, ut equestri[2a]2 ab infimo quoque occuparentur. gladiatorio munere re-€ductis interdum flagrantissimo sole uelis emitti quem-€quam uetabat, remotoque ordinario apparatu tabidas €feras, uilissimos senioque confectos gladiatores, %quo-€que paegniaris patres familiarum notos in bonam par-€tem sed insignis debilitate aliqua corporis subiciebat. €ac nonnumquam horreis praeclusis populo famem indixit. þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ãáìÿ¨›@@Saeuitiam ingenii per haec maxime ostendit. cum €ad saginam ferarum muneri praeparatarum carius pe-€cudes compararentur, ex noxiis laniandos adnotauit, et €custodiarum seriem recognoscens, nullius inspecto elo-€gio, stans tantum modo intra porticum mediam, 'a caluo ad caluum' duci imperauit. uotum exegit ab eo, qui €pro salute sua gladiatoriam operam promiserat, spec-€tauitque ferro dimicantem nec dimisit nisi uictorem €et post multas preces. alterum, qui se periturum ea de €causa uouerat, cunctantem pueris tradidit, uerbena-€tum infulatumque uotum reposcentes per uicos agerent, quoad praecipitaretur ex aggere. multos €honesti ordinis deformatos prius stigmatum notis ad €metalla et munitiones uiarum aut ad bestias condem-€nauit aut bestiarum more quadripedes cauea coercuit €aut medios serra dissecuit, nec omnes grauibus ex €causis, uerum male de munere suo opinatos, uel quod @1 numquam per genium suum deierassent. parentes suppli-€cio filiorum interesse cogebat; quorum uni ualitudinem €excusanti lecticam misit, alium a spectaculo poenae €epulis statim adhibuit atque omni comitate ad hilarita-€tem et iocos prouocauit. curatorem munerum ac uena-€tionum per continuos dies in conspectu suo catenis €uerberatum non prius occidit quam offensus putrefacti €cerebri odore. Atellan[i]ae poetam ob ambigui ioci €uersiculum media amphitheatri harena igni cremauit. €equitem R. obiectum feris, cum se innocentem procla- masset, reduxit abscisaque lingua rursus induxit. reuo-€catum quendam a uetere exilio sciscitatus, quidnam ibi €facere consuesset, respondente eo per adulationem: €'deos semper oraui ut, quod euenit, periret €Tiberius et tu imperares,' opinans sibi quoque exules €suos mortem imprecari, misit circum insulas, qui uni-€uersos contrucidarent. cum discerpi senatorem concu-€pisset, subornauit qui ingredientem curiam repente €hostem publicum appellantes inuaderent, graphisque €confossum lacerandum ceteris traderent; nec ante sa-€tiatus est quam membra et artus et uiscera hominis  tracta per uicos atque ante se congesta uidisset. im-€manissima facta augebat atrocitate uerborum. nihil €magis in natura sua laudare se ac probare dicebat €quam, ut ipsius uerbo utar, $A)DIATREYI/AN&, hoc est in-€uerecundiam. monenti Antoniae auiae tamquam parum €esset non oboedire: 'memento,' ait, 'omnia mihi et €[2in]2 omnis licere.' trucidaturus fratrem, quem metu €uenenorum praemuniri medicamentis suspicabatur: 'an-€tidotum,' inquit, 'aduersus Caesarem?' relegatis so-€roribus non solum insulas habere se, sed etiam @1 gladios minabatur. praetorium uirum ex secessu Anti-€cyrae, quam ualitudinis causa petierat, propagari sibi €commeatum saepius desiderantem cum mandasset inter-€imi, adiecit necessariam esse sanguinis mis-€sionem, cui tam diu non prodesset elleborum. €decimo quoque die numerum puniendorum ex custodia €subscribens rationem se purgare dicebat. Gallis €Graecisque aliquot uno tempore condemnatis gloria- batur Gallograeciam se subegisse. non temere in €quemquam nisi crebris et minutis ictibus animaduerti €passus est, perpetuo notoque iam praecepto: 'ita feri €ut se mori sentiat.' punito per errorem nominis alio €quam quem destinauerat, ipsum quoque paria meruisse €dixit. tragicum illud subinde iactabat: €@@@@oderint, dum metuant. saepe in cunctos pariter senatores ut Seiani clientis, €ut matris ac fratrum suorum delatores, inuectus est €prolatis libellis, quos crematos simulauerat, defensaque €Tiberi saeuitia quasi necessaria, cum tot criminantibus €credendum esset. equestrem ordinem ut scaenae hare-€naeque deuotum assidue proscidit. infensus turbae €fauenti aduersus studium suum exclamauit: 'utinam €p. R. unam ceruicem haberet!' cumque Tetrinius €latro postularetur, et qui postularent, Tetrinios esse ait. retiari tunicati quinque numero gregatim dimi-€cantes sine certamine ullo totidem secutoribus succu-€buerant; cum occidi iuberentur, unus resumpta fuscina €omnes uictores interemit: hanc ut crudelissimam caedem €et defleuit edicto et eos, qui spectare sustinuissent,  execratus est. queri etiam palam de condicione tem-€porum suorum solebat, quod nullis calamitatibus pu-€blicis insignirentur; Augusti principatum clade Variana, €Tiberi ruina spectaculorum apud Fidenas memorabilem €factum, suo obliuionem imminere prosperitate rerum; @1 €atque identidem exercituum caedes, famem, pestilentiam, €incendia, hiatum aliquem terrae optabat.  @@Animum quoque remittenti ludoque et epulis dedito €eadem factorum dictorumque saeuitia aderat. saepe €in conspectu prandentis uel comisantis seriae quae-€stiones per tormenta habebantur, miles decollandi arti-€fex quibuscumque e custodia capita amputabat. Pu-€teolis dedicatione pontis, quem excogitatum ab eo signi-€ficauimus, cum multos e litore inuitasset ad €se, repente omnis praecipitauit, quosdam gubernacula apprehendentes contis remisque detrusit in mare. Romae €publico epulo seruum ob detractam lectis argenteam €laminam carnifici confestim tradidit, ut manibus ab-€scisis atque ante pectus e collo pendentibus, praece-€dente titulo qui causam poenae indicaret, per coetus €epulantium circumduceretur. murmillonem e ludo ru-€dibus secum battuentem et sponte prostratum confodit €ferrea sica ac more uictorum cum palma discucurrit. admota altaribus uictima succinctus poparum habitu €elato alte malleo cultrarium mactauit. lautiore conuiuio €effusus subito in cachinnos consulibus, qui iuxta cuba-€bant, quidnam rideret blande quaerentibus: 'quid,' in-€quit, 'nisi uno meo nutu iugulari utrumque ue- strum statim posse?' inter uarios iocos, cum assistens €simulacro Iouis Apellen tragoedum consuluisset uter illi €maior uideretur, cunctantem flagellis discidit conlaudans €subinde uocem deprecantis quasi etiam in gemitu prae-€dulcem. quotiens uxoris uel amiculae collum exoscula-€retur, addebat: 'tam bona ceruix simul ac iussero €demetur.' quin et subinde iactabat exquisiturum se €uel fidiculis de Caesonia sua, cur eam tanto €opere diligeret. @1  @@Nec minore liuore ac malignitate quam superbia €saeuitiaque paene aduersus omnis aeui hominum genus €grassatus est. statuas uirorum inlustrium ab Augusto €ex Capitolina area propter angustias in campum Mar-€tium conlatas ita subuertit atque disiecit ut restitui €saluis titulis non potuerint, uetuitque posthac uiuen-€tium cuiquam usquam statuam aut imaginem nisi con-sulto et auctore se poni. cogitauit etiam de Homeri €carminibus abolendis, cur enim sibi non licere €dicens, quod Platoni licuisset, qui eum e ciuitate €quam constituebat eiecerit? sed et Vergili[i] ac €Titi Liui scripta et imagines paulum afuit quin ex €omnibus bibliothecis amoueret, quorum alterum ut €nullius ingenii minimaeque doctrinae, alterum ut uer-€bosum in historia neglegentemque carpebat. de iuris €quoque consultis, quasi scientiae eorum omnem usum €aboliturus, saepe iactauit se mehercule effecturum  ne quid respondere possint praeter eum. uetera €familiarum insignia nobilissimo cuique ademit, Tor-€quato torquem, Cincinnato crinem, Cn. Pompeio stirpis €antiquae Magni cognomen. Ptolemaeum, de quo ret[2t]2uli, €et arcessitum e regno et exceptum honorifice, €non alia de causa repente percussit, quam quod edente €se munus ingressum spectacula conuertisse hominum oculos fulgore purpureae abollae animaduertit. pulchros €et comatos, quotiens sibi occurrerent, occipitio raso €deturpabat. erat Aesius Proculus patre primipilari, ob €egregiam corporis amplitudinem et speciem Colosseros €dictus; hunc spectaculis detractum repente et in hare-€nam deductum Thr[2a]2eci et mox hoplomacho compa- @1 €rauit bisque uictorem constringi sine mora iussit et €pannis obsitum uicatim circumduci ac mulieribus ostendi, deinde iugulari. nullus denique tam abiectae €condicionis tamque extremae sortis fuit, cuius non €commodis obtrectaret. Nemorensi regi, quod multos €iam annos poteretur sacerdotio, ualidiorem aduersa-€rium subornauit. cum quodam die muneris essedario €Porio post prosperam pugnam seruum suum manu-€mittenti studiosius plausum esset, ita proripuit se €spectaculis, ut calcata lacinia togae praeceps per gradus €iret, indignabundus et clamitans dominum gentium þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ãáìÿ¨£“ˆŠpopulum ex re leuissima plus honoris gladia-€tori tribuentem quam consecratis principibus €aut praesenti sibi.  @@Pudicitiae [2neque suae]2 neque alienae pepercit. €M. Lepidum, Mnesterem pantomimum, quosdam ob-€sides dilexisse fertur commercio mutui stupri. Vale-€rius Catullus, consulari familia iuuenis, stupratum a €se ac latera sibi contubernio eius defessa etiam uoci-€feratus est. super sororum incesta et notissimum pro-€stitutae Pyrallidis amorem non temere ulla inlustriore femina abstinuit. quas plerumque cum maritis ad ce-€nam uocatas praeterque pedes suos transeuntis dili-€genter ac lente mercantium more considerabat, etiam €faciem manu adleuans, si quae pudore submitterent; €quotiens deinde libuisset egressus triclinio, cum maxime €placitam seuocasset, paulo post recentibus adhuc lasci-€uiae notis reuersus uel laudabat palam uel uituperabat, €singula enumerans bona malaue corporis atque con-€cubitus. quibusdam absentium maritorum nomine repu-€dium ipse misit iussitque in acta ita referri.  @@Nepotatus sumptibus omnium prodigorum ingenia @1 €superauit, commentus nouum balnearum usum, porten-€tosissima genera ciborum atque cenarum, ut calidis €frigidisque unguentis lauaretur, pretiosissima margarita €aceto liquefacta sorberet, conuiuis ex auro panes et €obsonia apponeret, aut frugi hominem esse opor-€tere dictitans aut Caesarem. quin et nummos non €mediocris summae e fastigio basilicae Iuliae per ali-quot dies sparsit in plebem. fabricauit et deceris Li-€burnicas gemmatis puppibus, uersicoloribus uelis, magna €thermarum et porticuum et tricliniorum laxitate magna-€que etiam uitium et pomiferarum arborum uarietate; €quibus discumbens de die inter choros ac symphonias €litora Campaniae peragraret. in extructionibus prae-€toriorum atque uillarum omni ratione posthabita nihil €tam efficere concupiscebat quam quod posse effici nega-retur. et iactae itaque moles infesto ac profundo mari €et excisae rupes durissimi silicis et campi montibus €aggere aequati et complanata fossuris montium iuga, €incredibili quidem celeritate, cum morae culpa capite €lueretur. ac ne singula enumerem, immensas opes to-€tumque illud T[2i]2. Caesaris uicies ac septies milies €sestertium non toto uertente anno absumpsit.  @@Exhaustus igitur atque egens ad rapinas conuertit €animum uario et exquisitissimo calumniarum et auc-€tionum et uectigalium genere. negabat iure ciuitatem €Romanam usurpare eos, quorum maiores sibi posteris-€que eam impetrassent, nisi si filii essent, neque enim €intellegi debere 'posteros' ultra hunc gradum; prola-€taque Diuorum Iuli et Augusti diplomata ut uetera et obsoleta deflabat. arguebat et perperam editos cen-€sus, quibus postea quacumque de causa quicquam @1 €incrementi accessisset. testamenta primipilarium, qui €ab initio Tiberi principatus neque illum neque se here-€dem reliquissent, ut ingrata rescidit; item ceterorum €ut irrita et uana, quoscumque quis diceret herede €Caesare mori destinasse. quo metu iniecto cum iam €et ab ignotis inter familiares et a parentibus inter €liberos palam heres nuncuparetur, derisores uocabat, €quod post nuncupationem uiuere perseuerarent, et multis uenenatas matteas misit. cognoscebat autem €de talibus causis, taxato prius modo summae ad quem €conficiendum consideret, confecto demum excitabatur. €ac ne paululum quidem morae patiens super quadra-€ginta reos quondam ex diuersis criminibus una senten-€tia condemnauit gloriatusque est expergefacta e somno €Caesonia quantum egisset, dum ea meridiaret. @@Auctione proposita reliquias omnium spectaculorum €subiecit ac uenditauit, exquirens per se pretia et usque €eo extendens, ut quidam immenso coacti quaedam emere €ac bonis exuti uenas sibi inciderent. nota res est, €Aponio Saturnino inter subsellia dormitante, monitum €a Gaio praeconem ne praetorium uirum crebro capitis €motu nutantem sibi praeteriret, nec licendi finem fac-€tum, quoad tredecim gladiatores sestertium nonagies  ignoranti addicerentur. in Gallia quoque, cum damna-€tarum sororum ornamenta et supellectilem et seruos €atque etiam libertos immensis pretiis uendidisset, inui-€tatus lucro, quidquid instrumenti ueteris aulae erat ab €urbe repetiit, comprensis ad deportandum meritoriis €quoque uehiculis et pistrinensibus iumentis, adeo ut €et panis Romae saepe deficeret et litigatorum pleri-€que, quod occurrere absentes ad uadimonium non pos-sent, causa caderent. cui instrumento distrahendo ni- @1 €hil non fraudis ac lenocinii adhibuit, modo auaritiae €singulos increpans et quod non puderet eos locuple-€tiores esse quam se, modo paenitentiam simulans quod €principalium rerum priuatis copiam faceret. com-€pererat prouincialem locupletem ducenta sestertia nume-€rasse uocatoribus, ut per fallaciam conuiuio interpone-€retur, nec tulerat moleste tam magno aestimari honorem €cenae suae; huic postero die sedenti in auctione misit, €qui nescio quid friuoli ducentis milibus traderet diceret-€que cenaturum apud Caesarem uocatu ipsius.  @@Vectigalia noua atque inaudita primum per publi-€canos, deinde, quia lucrum exuberabat, per centuriones €tribunosque praetorianos exercuit, nullo rerum aut €hominum genere omisso, cui non tributi aliquid im-€poneret. pro edulibus, quae tota urbe uenirent, certum €statumque exigebatur; pro litibus ac iudiciis ubicum-€que conceptis quadragesima summae, de qua litiga-€retur, nec sine poena, si quis composuisse uel donasse €negotium conuinceretur; ex gerulorum diurnis quae-€stibus pars octaua; ex capturis prostitutarum quantum €quaeque uno concubitu mereret; additumque ad caput €legis, ut tenerentur publico et quae meretricium quiue €lenocinium fecissent, nec non et matrimonia obnoxia  essent. eius modi uectigalibus indictis neque propo-€sitis, cum per ignorantiam scripturae multa commissa €fierent, tandem flagitante populo proposuit quidem €legem, sed et minutissimis litteris et angustissimo loco, €uti ne cui describere liceret. ac ne quod non manu-€biarum genus experiretur, lupanar in Palatio constituit, €districtisque et instructis pro loci dignitate compluribus @1 €cellis, in quibus matronae ingenuique starent, misit €circum fora et basilicas nomenculatores ad inuitandos €ad libidinem iuuenes senesque; praebita aduenientibus €pecunia faenebris appositique qui nomina palam sub-notarent, quasi adiuuantium Caesaris reditus. ac ne €ex lusu quidem aleae compendium spernens plus men-€dacio atque etiam periurio lucrabatur. et quondam €proximo conlusori demandata uice sua progressus in €atrium domus, cum praetereuntis duos equites R. locu-€pletis sine mora corripi confiscarique iussisset, exultans €rediit gloriansque numquam se prosperiore alea usum.  @@Filia uero nata paupertatem nec iam imperatoria €modo sed et patria conquerens onera conlationes in €alimonium ac dotem puellae recepit. edixit et strenas €ineunte anno se recepturum stetitque in uestibulo €aedium Kal. Ian. ad captandas stipes, quas plenis ante €eum manibus ac sinu omnis generis turba fundebat. €nouissime contrectandae pecuniae cupidine incensus, €saepe super immensos aureorum aceruos patentissimo €diffusos loco et nudis pedibus spatiatus et toto corpore €aliquamdiu uolutatus est.  @@Militiam resque bellicas semel attigit neque ex desti-€nato, sed cum ad uisendum nemus flumenque Clitumni €Meuaniam processisset, admonitus de supplendo numero €Batauorum, quos circa se habebat, expeditionis Germa-€nicae impetum cepit; neque distulit, sed legionibus et €auxiliis undique excitis, dilectibus ubique acerbissime €actis, contracto et omnis generis commeatu quanto €numquam antea, iter ingressus est confecitque modo €tam festinanter et rapide, ut praetorianae cohortes €contra morem signa iumentis imponere et ita subsequi €cogerentur, interdum adeo segniter delicateque, ut octa- @1 €phoro ueheretur atque a propinquarum urbium plebe €uerri sibi uias et conspergi propter puluerem exigeret.  @@Postquam castra attigit, ut se acrem ac seuerum €ducem ostenderet, legatos, qui auxilia serius ex di-€uersis locis adduxerant, cum ignominia dimisit; at in €exercitu recensendo plerisque centurionum maturis iam €et nonnullis ante paucissimos quam consummaturi þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ãáìÿ¨¬†essent dies, primos pilos ademit, causatus senium cuius-€que et imbecillitatem; ceterorum increpita cupiditate €commoda emeritae militiae ad %sescentorum milium sum-mam recidit. nihil autem amplius quam Adminio Cy-€nobellini Britannorum regis filio, qui pulsus a patre €cum exigua manu transfugerat, in deditionem recepto, €quasi uniuersa tradita insula, magnificas Romam litte-€ras misit, monitis speculatoribus, ut uehiculo ad forum €usque et curiam pertenderent nec nisi in aede Martis €ac frequente senatu consulibus traderent.  @@Mox deficiente belli materia paucos de custodia €Germanos traici occulique trans Rhenum iussit ac sibi €post prandium quam tumultuosissime adesse hostem €nuntiari. quo facto proripuit se cum amicis et parte €equitum praetorianorum in proximam siluam, trun-€catisque arboribus et in modum tropaeorum adornatis €ad lumina reuersus, eorum quidem qui secuti non €essent timiditatem et ignauiam corripuit, comites autem €et participes uictoriae nouo genere ac nomine corona-€rum donauit, quas distinctas solis ac lunae siderum-que specie exploratorias appellauit. rursus obsides €quosdam abductos e litterario ludo clamque praemissos, €deserto repente conuiuio, cum equitatu insecutus ueluti €profugos ac reprehensos in catenis reduxit; in hoc €quoque mimo praeter modum intemperans. repetita @1 €cena renuntiantis coactum agmen sic ut erant loricatos €ad discumbendum adhortatus est. monuit etiam no-€tissimo Vergili uersu 'durarent se-€cundisque se rebus seruarent.' @@Atque inter haec absentem senatum populumque €grauissimo obiurgauit edicto, quod Caesare proeliante €et tantis discriminibus obiecto tempestiua con-€uiuia, circum et theatra et amoenos secessus  celebrarent. postremo quasi perpetraturus bellum, €derecta acie in litore Oceani ac ballistis machinisque €dispositis, nemine gnaro aut opinante quidnam coepturus €esset, repente ut conchas legerent galeasque et sinus €replerent imperauit, 'spolia Oceani' uocans 'Capitolio €Palatioque debita,' et in indicium uictoriae altissi-€mam turrem excitauit, ex qua ut Pharo noctibus ad €regendos nauium cursus ignes emicarent; pronuntiato-€que militi donatiuo centenis uiritim denariis, quasi €omne exemplum liberalitatis supergressus: 'abite,' in-€quit, 'laeti, abite locupletes.'  @@Conuersus hinc ad curam triumphi praeter captiuos €ac transfugas barbaros Galliarum quoque procerissimum €quemque et, ut ipse dicebat, $A)CIOQRIA/MB&[2$E&]2$UTON&, ac €nonnullos ex principibus legit ac seposuit ad pompam €coegitque non tantum rutilare et summittere comam, €sed et sermonem Germanicum addiscere et nomina bar-€barica ferre. praecepit etiam triremis, quibus introierat €Oceanum, magna ex parte itinere terrestri Romam deuehi. €scripsit et procuratoribus, triumphum appararent €quam minima summa, sed quantus numquam €alius fuisset, quando in omnium hominum bona €ius haberent.  @@Prius quam prouincia decederet, consilium iniit €nefandae atrocitatis legiones, quae post excessum €Augusti seditionem olim mouerant, contrucidandi, quod @1 €et patrem suum Germanicum ducem et se infantem €tunc obsedissent, uixque a tam praecipiti cogitatione €reuocatus, inhiberi nullo modo potuit quin decimare €uelle perseueraret. uocatas itaque ad contionem iner-€mes, atque etiam gladiis depositis, equitatu armato circumdedit. sed cum uideret suspecta re plerosque €dilabi ad resumenda si qua uis fieret arma, profugit €contionem confestimque urbem %omnem petit, deflexa €omni acerbitate in senatum, cui ad [2a]2uertendos tan-€torum dedecorum rumores palam minabatur, querens €inter cetera fraudatum se iusto triumpho, cum ipse €paulo ante, ne quid de honoribus suis ageretur, etiam  sub mortis poena denuntiasset. aditus ergo in itinere €a legatis amplissimi ordinis ut maturaret orantibus, €quam maxima uoce: 'ueniam,' inquit, 'ueniam, et hic €mecum,' capulum gladii crebro uerberans, quo cinctus €erat. edixit et reuerti se, sed iis tantum qui op-€tarent, equestri ordini et populo; nam se neque €ciuem neque principem senatui amplius fore. uetuit etiam quemquam senatorum sibi occurrere. at-€que omisso uel dilato triumpho ouans urbem natali suo €ingressus est; intraque quartum mensem periit, ingentia €facinora ausus et aliquanto maiora moliens, siquidem €proposuerat Antium, deinde Alexandream commigrare €interempto prius utriusque ordinis electissimo quoque. quod ne cui dubium uideatur, in secretis eius reperti €sunt duo libelli diuerso titulo, alteri 'gladius,' alteri €'pugio' index erat; ambo nomina et notas continebant €morti destinatorum. inuenta et arca ingens uariorum €uenenorum plena, quibus mox a Claudio demersis in-€fecta maria traduntur non sine piscium exitio, quos €enectos aestus in proxima litora eiecit. @1  @@Statura fuit eminenti, colore expallido, corpore €enormi, gracilitate maxima ceruicis et crurum, oculis €et temporibus concauis, fronte lata et torua, capillo €raro at circa uerticem nullo, hirsutus cetera. quare €transeunte eo prospicere ex superiore parte aut omnino €quacumque de causa capram nominare, criminosum et €exitiale habebatur. uultum uero natura horridum ac €taetrum etiam ex industria efferabat componens ad €speculum in omnem terrorem ac formidinem. @@Valitudo ei neque corporis neque animi constitit. €puer comitiali morbo uexatus, in adulescentia ita pa-€tiens laborum erat, ut tamen nonnumquam subita de-€fectione ingredi, stare, colligere semet ac sufferre uix €posset. mentis ualitudinem et ipse senserat ac subinde €de secessu deque purgando cerebro cogitauit. creditur €potionatus a Caesonia uxore amatorio quidem medica-mento, sed quod in furorem uerterit. incitabatur in-€somnio maxime; neque enim plus quam tribus nocturnis €horis quiescebat ac ne iis quidem placida quiete, sed €pauida miris rerum imaginibus, ut qui inter ceteras €pelagi quondam speciem conloquentem secum uidere €uisus sit. ideoque magna parte noctis uigiliae cubandi-€que taedio nunc toro residens, nunc per longissimas €porticus uagus inuocare identidem atque expectare lucem €consuerat.  @@Non inmerito mentis ualitudini attribuerim diuer-€sissima in eodem uitia, summam confidentiam et contra €nimium metum. nam qui deos tanto opere contemneret, €ad minima tonitrua et fulgura coniuere, caput ob-€uoluere, at uero maiore proripere se e strato sub @1 €lectumque condere solebat. peregrinatione quidem Sici-€liensi irrisis multum locorum miraculis repente a Mes-€sana noctu profugit Aetnaei uerticis fumo ac murmure pauefactus. aduersus barbaros quoque minacissimus, €cum trans Rhenum inter angustias densumque agmen €iter essedo faceret, dicente quodam non mediocrem €fore consternationem sicunde hostis appareat, equum €ilico conscendit ac propere [2re]2uersus ad pontes, ut €eos calonibus et impedimentis stipatos repperit, impa-€tiens morae per manus ac super capita hominum trans-latus est. mox etiam audita rebellione Germaniae fugam €et subsidia fugae classes apparabat, uno solacio ad-€quiescens transmarinas certe sibi superfuturas pro-€uincias, si uictores Alpium iuga, ut Cimbri, uel etiam €urbem, ut Senones quondam, occuparent; unde credo €percussoribus eius postea consilium natum apud tumul-€tuantes milites ementiendi, ipsum sibi manus intulisse €nuntio malae pugnae perterritum.  @@Vestitu calciatuque et cetero habitu neque patrio €neque ciuili, ac ne uirili quidem ac denique humano €semper usus est. saepe depictas gemmatasque indutus €paenulas, manuleatus et armillatus in publicum pro-€cessit; aliquando sericatus et cycladatus; ac modo in €crepidis uel coturnis, modo in speculatoria caliga, non-€numquam socco muliebri; plerumque uero aurea barba, €fulmen tenens aut fuscinam aut caduceum deorum in-€signia, atque etiam Veneris cultu conspectus est. €triumphalem quidem ornatum etiam ante expeditionem €assidue gestauit, interdum et Magni Alexandri thoracem €repetitum e conditorio eius.  @@Ex disciplinis liberalibus minimum eruditioni, elo-€quentiae plurimum attendit, quantumuis facundus et €promptus, utique si perorandum in aliquem esset. irato @1 €et uerba et sententiae suppetebant, pronuntiatio quoque €et uox, ut neque eodem loci prae ardore consisteret et þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ãáìÿ¨µ’exaudiretur a procul stantibus. peroraturus strictu-€rum se lucubrationis suae telum minabatur, lenius €comptiusque scribendi genus adeo contemnens, ut Sene-€cam tum maxime placentem 'commissiones meras' €componere et 'harenam esse sine calce' diceret. €solebat etiam prosperis oratorum actionibus rescribere €et magnorum in senatu reorum accusationes defensiones-€que meditari ac, prout stilus cesserat, uel onerare €sententia sua quemque uel subleuare, equestri quoque €ordine ad audiendum inuitato per edicta.  @@Sed et aliorum generum artes studiosissime et diuer-€sissimas exercuit. Thra[2e]2x et auriga, idem cantor €atque saltator, battuebat pugnatoriis armis, aurigabat €extructo plurifariam circo; canendi ac saltandi uolup-€tate ita efferebatur, ut ne publicis quidem spectaculis €temperaret quo minus et tragoedo pronuntianti con-€cineret et gestum histrionis quasi laudans uel corrigens palam effingeret. nec alia de causa uidetur eo die, quo €periit, peruigilium indixisse quam ut initium in scae-€nam prodeundi licentia temporis auspicaretur. saltabat €autem nonnumquam etiam noctu; et quondam tres con-€sulares secunda uigilia in Palatium accitos multaque €et extrema metuentis super pulpitum conlocauit, deinde €repente magno tibiarum et scabellorum crepitu cum €palla tunicaque talari prosiluit ac desaltato cantico €abiit. atque hic tam docilis ad cetera natare nesciit.  @@Quorum uero studio teneretur, omnibus ad insaniam €fauit. Mnesterem pantomimum etiam inter spectacula €osculabatur, ac si qui saltante eo uel leuiter obstreperet, €detrahi iussum manu sua flagellabat. equiti R. tu- @1 €multuanti per centurionem denuntiauit, abiret sine €mora Ostiam perferretque ad Ptolemaeum regem in €Mauretaniam codicillos suos; quorum exemplum erat: €'ei quem istoc misi, neque boni quicquam ne-que mali feceris.' Thr[2a]2eces quosdam Germanis €corporis custodibus praeposuit. murmillonum armatu-€ras recidit. Columbo uictori, leuiter tamen saucio, €uenenum in plagam addidit, quod ex eo Columbinum €appellauit; sic certe inter alia uenena scriptum ab eo €repertum est. prasinae factioni ita addictus et deditus, €ut cenaret in stabulo assidue et maneret, agitatori €Eutycho comisatione quadam in apophoretis uicies sestertium contulit. Incitato equo, cuius causa pridie €circenses, ne inquietaretur, uiciniae silentium per mi-€lites indicere solebat, praeter equile marmoreum et €praesaepe eburneum praeterque purpurea tegumenta €ac monilia e gemmis domum etiam et familiam et €supellectilem dedit, quo lautius nomine eius inuitati €acciperentur; consulatum quoque traditur destinasse.  @@Ita bacchantem atque grassantem non defuit pleris-€que animus adoriri. sed una [2atque]2 altera conspira-€tione detecta, aliis per inopiam occasionis cunctantibus, €duo consilium communicauerunt perfeceruntque, non €sine conscientia potentissimorum libertorum praefecto-€rumque praetori; quod ipsi quoque etsi falso in quadam €coniuratione quasi participes nominati, suspectos tamen €se et inuisos sentiebant. nam et statim seductis magnam €fecit inuidiam destricto gladio affirmans sponte se per-€iturum, si et illis morte dignus uideretur, nec €cessauit ex eo criminari alterum alteri atque inter se €omnis committere. @@Cum placuisset Palatinis ludis spectaculo egressum @1 €meridie adgredi, primas sibi partes Cassius Chaerea €tribunus cohortis praetoriae depoposcit, quem Gaius €seniorem iam et mollem et effeminatum denotare omni €probro consuerat et modo signum petenti 'Priapum' €aut 'Venerem' dare, modo ex aliqua causa agenti €gratias osculandam manum offerre formatam commo-€tamque in obscaenum modum.  @@Futurae caedis multa prodigia extiterunt. Olympiae €simulacrum Iouis, quod dissolui transferrique Romam €placuerat, tantum cachinnum repente edidit, ut machinis €labefactis opifices diffugerint; superuenitque ilico qui-€dam Cassius nomine, iussum se somnio affirmans im-molare taurum Ioui. Capitolium Capuae Id. Mar[2t.]2 €de caelo tactum est, item Romae cella Palatini atriensis. €nec defuerunt qui coniectarent altero ostento periculum €a custodibus domino portendi, altero caedem rursus €insignem, qualis eodem die facta quondam fuisset. €consulenti quoque de genitura sua Sulla mathematicus certissimam necem appropinquare affirmauit. monue-€runt et Fortunae Antiatinae, ut a Cassio caueret; qua €causa ille Cassium Longinum Asiae tum proconsulem €occidendum delegauerat, inmemor Chaeream Cassium €nominari. pridie quam periret, somniauit consistere €se in caelo iuxta solium Iouis impulsumque ab eo dex-€tri pedis pollice et in terras praecipitatum. prodigiorum €loco habita sunt etiam, quae forte illo ipso die paulo prius acciderant. sacrificans respersus est phoenicopteri €sanguine; et pantomimus Mnester tragoediam salta-€uit, quam olim Neoptolemus tragoedus ludis, quibus €rex Macedonum Philippus occisus est, egerat; et cum €in Laureolo mimo, in quo a[u]ctor proripiens se ruina €sanguinem uomit, plures secundarum certatim experi-€mentum artis darent, cruore scaena abundauit. para- @1 €batur et in noctem spectaculum, quo argumenta in-€ferorum per Aegyptios et Aethiopas explicarentur.  VIIII. Kal. Febr. hora fere septima cunctatus an ad €prandium surgeret marcente adhuc stomacho pridiani €cibi onere, tandem suadentibus amicis egressus est. €cum in crypta, per quam transeundum erat, pueri no-€biles ex Asia ad edendas in scaena operas euocati €praepararentur, ut eos inspiceret hortareturque restitit, €ac nisi princeps gregis algere se diceret, redire ac repraesentare spectaculum uoluit. duplex dehinc fama €est: alii tradunt adloquenti pueros a tergo Chaeream €ceruicem gladio caesim grauiter percussisse praemissa €uoce: 'hoc age!' dehinc Cornelium Sabinum, alterum €e coniuratis, tribunum ex aduerso traiecisse pectus; €alii Sabinum summota per conscios centuriones turba €signum more militiae petisse et Gaio 'Iouem' dante €Chaeream exclamasse: 'accipe ratum!' respicientique maxillam ictu discidisse. iacentem contractisque mem-€bris clamitantem se uiuere ceteri uulneribus triginta €confecerunt; nam signum erat omnium: 'repete!' qui-€dam etiam per obscaena ferrum adegerunt. ad pri-€mum tumultum lecticari cum asseribus in auxilium €accucurrerunt, mox Germani corporis custodes, ac non-€nullos ex percussoribus, quosdam etiam senatores in-€noxios interemerunt.  @@Vixit annis uiginti nouem, imperauit triennio et €decem mensibus diebusque octo. cadauer eius clam in €hortos Lamianos asportatum et tumultuario rogo se-€miambustum leui caespite obrutum est, postea per so-€rores ab exilio reuersas erutum et crematum sepultum-€que. satis constat, prius quam id fieret, hortorum cu-€stodes umbris inquietatos; in ea quoque domo, in qua €occubuerit, nullam noctem sine aliquo terrore transac- @1 €tam, donec ipsa domus incendio consumpta sit. perit €una et uxor Caesonia gladio a centurione confossa et €filia parieti inlisa.  @@Condicionem temporum illorum etiam per haec aesti-€mare quiuis possit. nam neque caede uulgata statim €creditum est, fuitque suspicio ab ipso Gaio famam €caedis simulatam et emissam, ut eo pacto hominum €erga se mentes deprehenderet; neque coniurati cuiquam €imperium destinauerunt; et senatus in asserenda liber-€tate adeo consensit, ut consules primo non in curiam, €quia Iulia uocabatur, sed in Capitolium conuocarent, €quidam uero sententiae loco abolendam Caesarum me-€moriam ac diruenda templa censuerint. obseruatum €autem notatumque est in primis Caesares omnes, quibus €Gai praenomen fuerit, ferro perisse, iam inde ab eo, qui €Cinnanis temporibus sit occisus. @1 ¿Ãìÿ¯ôÿ@@@@{1LIBER V €@@@@DIVVS CLAVDIVS}1 ¡@@Patrem Claudi Caesaris Drusum, olim Decimum €mox Neronem praenomine, Liuia, cum Augusto gra-€uida nupsisset, intra mensem tertium peperit, fuitque €suspicio ex uitrico per adulterii consuetudinem pro-€creatum. statim certe uulgatus est uersus: €@@@@$TOI=S EU)TUXOU=SI KAI\ TRI/MHNA PAIDI/A. is Drusus in quaesturae praeturaeque honore dux Rae-€tici, deinde Germanici belli Oceanum septemtrionalem €primus Romanorum ducum nauigauit transque Rhenum €fossas naui et immensi operis effecit, quae nunc adhuc €Drusinae uocantur. hostem etiam frequenter caesum þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ãìÿ’†ac penitus in intimas solitudines actum non prius de-€stitit insequi, quam species barbarae mulieris humana €amplior uictorem tendere ultra sermone Latino prohi-buisset. quas ob res ouandi ius et triumphalia orna-€menta percepit; ac post praeturam confestim inito con-€sulatu atque expeditione repetita supremum diem morbo €obiit in aestiuis castris, quae ex eo Scelerata sunt appel- @1 €lata. corpus eius per municipiorum coloniarumque €primores suscipientibus obuiis scribarum decuriis ad €urbem deuectum sepultumque est in campo Martio. €ceterum exercitus honorarium ei tumulum excitauit, €circa quem deinceps stato die quotannis miles decurreret €Galliarumque ciuitates publice supplicarent. praeterea €senatus inter alia complura marmoreum arcum cum €tropaeis uia Appia decreuit et Germanici cognomen ipsi posterisque eius. fuisse autem creditur non minus €gloriosi quam ciuilis animi; nam ex hoste super uictorias €opima quoque spolia captasse summoque saepius discri-€mine duces Germanorum tota acie insectatus; nec dissi-€mulasse umquam pristinum se rei p. statum, quando-€que posset, restituturum. unde existimo nonnullos €tradere ausos, suspectum eum Augusto reuocatumque €ex prouincia et quia cunctaretur, interceptum ueneno. quod equidem magis ne praetermitterem rettuli, quam €quia uerum aut ueri simile putem, cum Augustus tanto €opere et uiuum dilexerit, ut coheredem semper filiis €instituerit, sicut quondam in senatu professus est, et €defunctum ita pro contione laudauerit, ut deos precatus €sit, similes ei Caesares suos facerent sibique €tam honestum quandoque exitum darent quam €illi dedissent. nec contentus elogium tumulo eius €uersibus a se compositis insculpsisse, etiam uitae memo-€riam prosa oratione composuit. @@Ex Antonia minore complures quidem liberos tulit, €uerum tres omnino reliquit: Germanicum, Liuillam, €Claudium.  @@Claudius natus est Iullo Antonio Fabio Africano €conss. Kal. Aug. Luguduni eo ipso die quo primum €ara ibi Augusto dedicata est, appellatusque Tiberius €Claudius Drusus. mox fratre maiore in Iuliam familiam @1 €adoptato Germanici cognomen assumpsit. infans autem €relictus a patre ac per omne fere pueritiae atque adu-€lescentiae tempus uariis et tenacibus morbis conflictatus €est, adeo ut animo simul et corpore hebetato ne pro-€gressa quidem aetate ulli publico priuatoque muneri habilis existimaretur. diu atque etiam post tutelam €receptam alieni arbitrii et sub paedagogo fuit; quem €barbarum et olim superiumentarium ex industria sibi €appositum, ut se quibuscumque de causis quam sae-€uissime coerceret, ipse quodam libello conqueritur. ob €hanc eandem ualitudinem et gladiatorio munere, quod €simul cum fratre memoriae patris edebat, palliolatus €nouo more praesedit; et togae uirilis die circa mediam €noctem sine sollemni officio lectica in Capitolium latus  est. disciplinis tamen liberalibus ab aetate prima non €mediocrem operam dedit ac saepe experimenta cuiusque €etiam publicauit. uerum ne sic quidem quicquam digni-€tatis assequi aut spem de se commodiorem in poste-€rum facere potuit. @@Mater Antonia portentum eum hominis dicti-€tabat, nec absolutum a natura, sed tantum inco-€hatum; ac si quem socordiae argueret, stultiorem €aiebat filio suo Claudio. auia Augusta pro despec-€tissimo semper habuit, non affari nisi rarissime, non €monere nisi acerbo et breui scripto aut per internun-€tios solita. soror Liuilla cum audisset quandoque €imperaturum, tam iniquam et tam indignam sortem €p. R. palam et clare detestata est. nam auunculus €maior Augustus quid de eo in utramque partem opi-€natus sit, quo certius cognoscatur, capita ex ipsius €epistulis posui.  @@'Collocutus sum cum Tiberio, ut mandasti €mea Liuia, quid nepoti tuo Tiberio faciendum €esset ludis Martialibus. consentit autem uter- @1 €que nostrum, semel nobis esse statuendum, €quod consilium in illo sequamur. nam si est €artius, ut ita dicam, holocleros, quid est quod €dubitemus, quin per eosdem articulos et gradus €producendus sit, per quos frater eius productus sit? sin autem $H)LATTW=SQAI& sentimus eum et €$BEBLA/FQAI KAI\ EI)S TH\N TOU= SW/MATOS KAI\ EI)S €$TH\N TH=S Y&[2$U&]2$XH=S A)RTIO/THTA&, praebenda materia €deridendi et illum et nos non est hominibus $TA\ €$TOIAU=TA SKW/PTEIN KAI\ MUKTHRI/ZEIN EI)WQO/SIN&. €nam semper aestuabimus, si de singulis arti-€culis temporum deliberabimus, $MH\ PROU+POKEI-€$ME/NOU H(MI=N& posse arbitremur eum gerere ho-nores necne. in praesentia tamen quibus de €rebus consulis, curare eum ludis Martialibus €triclinium sacerdotum non displicet nobis, si €est passurus se ab Siluani filio homine sibi €affini admoneri, ne quid faciat quod conspici €et derideri possit. spectare eum circenses ex €puluinari non placet nobis; expositus enim in €fronte prima spectaculorum conspicietur. in €Albanum montem ire eum non placet nobis aut €esse Romae Latinarum diebus. cur enim non €praeficitur urbi, si potest sequi fratrem suum in montem? habes nostras, mea Liuia, senten-€tias, quibus placet semel de tota re aliquid €constitui, ne semper inter spem et metum €fluctuemur. licebit autem, si uoles, Antoniae €quoque nostrae des hanc partem epistulae €huius legendam.' rursus alteris litteris: @@'Tiberium adulescentem ego uero, dum tu €aberis, cotidie inuitabo ad cenam, ne solus @1 €cenet cum suo Sulpicio et Athenodoro. qui €uellem diligentius et minus $METEW/RWS& deligeret €sibi aliquem, cuius motum et habitum et inces-€sum imitaretur. misellus $A)TUXEI=:& nam $E)N TOI=S €$SPOUDAI/OIS&, ubi non aberrauit eius animus, €satis apparet $H( TH=S YUXH=S AU)TOU= EU)GE/NEIA&.' item €tertiis litteris: @@'Tiberium nepotem tuum placere mihi decla-€mantem potuisse, peream nisi, mea Liuia, ad-€miror. nam qui tam $A)SAFW=S& loquatur, qui €possit cum declamat $SAFW=S& dicere quae dicenda €sunt, non uideo.' @@Nec dubium est, quid post haec Augustus consti-€tuerit et reliquerit eum nullo praeter auguralis sacer-€dotii honore impertitum ac ne heredem quidem nisi €inter tertios ac paene extraneos [n]e parte sexta nun-€cuparet, legatoque non amplius quam octingentorum €sestertiorum prosecutus.  @@Tiberius patruus petenti honores consularia orna-€menta detulit; sed instantius legitimos flagitanti id €solum codicillis rescripsit, quadraginta aureos in €Saturnalia et Sigillari[2a]2 misisse ei. tunc de-€mum abiecta spe dignitatis ad otium concessit, modo in €hortis et suburbana domo, modo in Campaniae secessu €delitescens, atque ex contubernio sordidissimorum ho-€minum super ueterem segnitiae notam ebrietatis quoque @1 €et aleae infamiam subiit, cum interim, quanquam hoc €modo agenti, numquam aut officium hominum aut reue-€rentia publice defuit.  @@Equester ordo bis patronum eum perferendae pro €se legationis elegit, semel cum deportandum Romam €corpus Augusti [h]umeris suis ab consulibus exposce-€re[n]t, iterum cum oppressum Seianum apud eosdem €gratularetur; quin et spectaculis aduenienti assurgere et lacernas deponere solebat. senatus quoque, ut ad nume-€rum sodalium Augustalium sorte ductorum extra ordi-€nem adiceretur, censuit et mox ut domus ei, quam in-€cendio amiserat, publica impensa restitueretur, dicen-€daeque inter consulares sententiae ius esset. quod de-€cretum abolitum est, excusante Tiberio imbecillitatem €eius ac damnum liberalitate sua resarsurum pollicente. €qui tamen moriens et in tertiis heredibus eum ex parte €tertia nuncupatum, legato etiam circa sestertium uicies €prosecutus commendauit insuper exercitibus ac senatui €populoque R. inter ceteras necessitudines nominatim.  @@Sub Gaio demum fratris filio secundam existima-€tionem circa initia imperii omnibus lenociniis colligente €honores auspicatus consulatum gessit una per duos €menses, euenitque ut primitus ingredienti cum fascibus €forum praeteruolans aquila dexteriore umero consideret. €sortitus est et de altero consulatu in quartum annum; €praeseditque nonnumquam spectaculis in Gai uicem, €adclamante populo: 'feliciter' partim 'patruo impe- ratoris' partim 'Germanici fratri!' nec eo minus €contumeliis obnoxius uixit. nam et si paulo serius ad €praedictam cenae horam occurrisset, non nisi aegre et þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ãìÿ¨ˆ„circuito demum triclinio recipiebatur, et quotiens post @1 €cibum addormisceret, quod ei fere accidebat, olearum €aut palmularum ossibus incessebatur, interdum ferula €flagroue uelut per ludum excitabatur a copreis. sole-€bant et manibus stertentis socci induci, ut repente €expergefactus faciem sibimet confricaret.  @@Sed ne discriminibus quidem caruit. primum in €ipso consulatu, quod Neronis et Drusi fratrum Caesaris €statuas segnius locandas ponendasque curasset, paene €honore summotus est; deinde extraneo uel etiam do-€mesticorum aliquo deferente assidue uarieque inquie-€tatus. cum uero detecta esset Lepidi et Gaetulici €coniuratio, missus in Germaniam inter legatos ad gratu-€landum etiam uitae periculum adiit, indignante ac €fremente Gaio patruum potissimum ad se missum quasi €ad puerum regendum, adeo ut non defuerint, qui tra-€derent praecipitatum quoque in flumen, sic ut uestitus aduenerat. atque ex eo numquam non in senatu €nouissimus consularium sententiam dixit, ignominiae €causa post omnis interrogatus. etiam cognitio falsi €testamenti recepta est, in quo et ipse signauerat. po-€stremo sestertium octogies pro introitu noui sacerdotii €coactus impendere, ad eas rei familiaris angustias deci-€dit, ut cum obligatam aerario fidem liberare non €posset, in uacuum lege praediatoria uenalis pependerit  sub edicto praefectorum. Per haec ac talia maxima €aetatis parte transacta quinquagesimo anno imperium €cepit quantumuis mirabili casu. exclusus inter ceteros €ab insidiatoribus Gai, cum quasi secretum eo deside-€rante turbam submouerent, in diaetam, cui nomen est €Hermaeum, recesserat; neque multo post rumore caedis €exterritus prorepsit ad solarium proximum interque praetenta foribus uela se abdidit. latentem discurrens @1 €forte gregarius miles, animaduersis pedibus, [e] studio €sciscitandi quisnam esset, ad[co]gnouit extractumque et €prae metu ad genua sibi adcidentem imperatorem €salutauit. hinc ad alios commilitones fluctuantis nec €quicquam adhuc quam frementis perduxit. ab his €lecticae impositus et, quia sui diffugerant uicissim €succollantibus in castra delatus est tristis ac trepidus, €miserante obuia turba quasi ad poenam raperetur in-sons. receptus intra uallum inter excubias militum €pernoctauit, aliquanto minore spe quam fiducia. nam €consules cum senatu et cohortibus urbanis forum Capi-€toliumque occupauerant asserturi communem libertatem; €accitusque et ipse per tr. pl. in curiam ad suadenda €quae uiderentur, ui se et necessitate teneri respon-dit. uerum postero die et senatu segniore in exequendis €conatibus per taedium ac dissensionem diuersa censen-€tium et multitudine, quae circumstabat, unum rec-€torem iam et nominatim exposcente, armatos pro con-€tione iurare in nomen suum passus est promisitque €singulis quina dena sestertia, primus Caesarum fidem €militis etiam praemio pigneratus.  @@Imperio stabilito nihil antiquius duxit quam id bi-€duum, quo de mutando rei p. statu haesitatum erat, €memoriae eximere. omnium itaque factorum dictorum-€que in eo ueniam et obliuionem in perpetuum sanxit €ac praestitit, tribunis modo ac centurionibus paucis €e coniuratorum in Gaium numero interemptis, exempli €simul causa et quod suam quoque caedem depoposcisse cognouerat. conuersus hinc ad officia pietatis ius iuran-€dum neque sanctius sibi neque crebrius instituit quam @1 €per Augustum. auiae Liuiae diuinos honores et cir-€censi pompa currum elephantorum Augustino similem €decernenda curauit; parentibus inferias publicas, et €hoc amplius patri circenses annuos natali die, matri €carpentum, quo per circum duceretur, et cognomen €Augustae ab uiua recusatum. %a fratris memoria per €omnem occasionem celebratam comoediam quoque Grae-€cam Neapolitano certamine docuit ac de sententia iudicum coronauit. ne Marcum quidem Antonium in-€honoratum ac sine grata mentione transmisit, testatus €quondam per edictum, tanto impensius petere se ut €natalem patris Drusi celebrarent, quod idem esset et €aui sui Antoni[i]. Tiberio marmoreum arcum iuxta €Pompei theatrum, decretum quidem olim a senatu €uerum omissum, peregit. Gai quoque etsi acta omnia €rescidit, diem tamen necis, quamuis exordium princi-€patus sui, uetuit inter festos referri.  @@At in semet augendo parcus atque ciuilis praeno-€mine Imperatoris abstinuit, nimios honores recusauit, €sponsalia filiae natalemque geniti nepotis silentio ac €tantum domestica religione transegit. neminem exulum €nisi ex senatus auctoritate restituit. ut sibi in curiam €praefectum praetori tribunosque militum secum indu-€cere liceret utque rata essent quae procuratores sui in iudicando statuerent, precario exegit. ius nundinarum €in priuata praedia a consulibus petit. cognitionibus €magistratuum ut unus e consiliariis frequenter interfuit; €eosdem spectacula edentis surgens et ipse cum cetera €turba uoce ac manu ueneratus est. tr(ibunis) pl(ebis) €adeuntibus se pro tribunali excusauit, quod propter angustias non posset audire eos nisi stantes. quare in @1 €breui spatio tantum amoris fauorisque collegit, ut cum €profectum eum Ostiam perisse ex insidiis nuntiatum €esset, magna consternatione populus et militem quasi €proditorem et senatum quasi parricidam diris execra-€tionibus incessere non ante destiterit, quam unus atque €alter et mox plures a magistratibus in rostra pro-€ducti saluum et appropinquare confirmarent.  @@Nec tamen expers insidiarum usque quaque per-€mansit, sed et a singulis et per factionem et denique €ciuili bello infestatus est. e plebe homo nocte media €iuxta cubiculum eius cum pugione deprehensus est; €reperti et equestris ordinis duo in publico cum dolone €ac uenatorio cultro praestolantes, alter ut egressum €theatro, alter ut sacrificantem apud Martis aedem adore-retur. conspirauerunt autem ad res nouas Gallus Asi-€nius et Statilius Coruinus, Pollionis ac Messalae ora-€torum nepotes, assumptis compluribus libertis ipsius €atque seruis. bellum ciuile mouit Furius Camillus €Scribonianus Delmatiae legatus; uerum intra quintum €diem oppressus est legionibus, quae sacramentum mu-€tauerant, in paenitentiam religione conuersis, postquam €denuntiato ad nouum imperatorem itinere casu quodam €ac diuinitus neque aquila ornari neque signa conuelli €mouerique potuerunt.  @@Consulatus super pristinum quattuor gessit; ex qui-€bus duos primos iunctim, sequentis per interuallum €quarto quemque anno, semenstrem nouissimum, bimen-€stris ceteros, tertium autem nouo circa principem exem-€plo in locum demortui suffectus. ius et consul et extra €honorem laboriosissime dixit, etiam suis suorumque €diebus sollemnibus, nonnumquam festis quoque anti- @1 €quitus et religiosis. nec semper praescripta legum €secutus duritiam lenitatemue multarum ex bono et €aequo, perinde ut adficeretur, moderatus est; nam et €iis, qui apud priuatos iudices plus petendo formula €excidissent, restituit actiones et in maiore fraude con-€uictos legitimam poenam supergressus ad bestias con- demnauit. in cognoscendo autem ac decernendo mira €uarietate animi fuit, modo circumspectus et sagax, inter-€dum inconsultus ac praeceps, nonnumquam friuolus €amentique similis. cum decurias rerum actu expun-€geret, eum, qui dissimulata uacatione quam beneficio €liberorum habebat responderat, ut cupidum iudicandi €dimisit; alium interpellatum ab aduersariis de propria €lite negantemque cognitionis rem sed ordinari iuris €esse, agere causam confestim apud se coegit, proprio €negotio documentum daturum, quam aequus iudex in alieno negotio futurus esset. feminam €non agnoscentem filium suum dubia utrimque argu-€mentorum fide ad confessionem compulit indicto matri-€monio iuuenis. absentibus secundum praesentes facillime €dabat, nullo dilectu culpane quis an aliqua necessitate €cessasset. proclamante quodam praecidendas falsario €manus, carnificem statim acciri cum machaera mensa-€que lanionia flagitauit. peregrinitatis reum orta inter €aduocatos leui contentione, togatumne an palliatum €dicere causam oporteret, quasi aequitatem integram €ostentans, mutare habitum saepius et prout accusare-tur defendereturue, iussit. de quodam etiam negotio ita €ex tabella pronuntiasse creditur, secundum eos se þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ãìÿ¨“ƒsentire, qui uera proposuissent. propter quae @1 €usque eo euiluit, ut passim ac propalam contemptui €esset. excusans quidam testem e prouincia ab eo uo-€catum negauit praesto esse posse dissimulata diu causa; €ac post longas demum interrogationes: 'mortuus est,' €inquit, 'puto, licuit.' alius gratias agens quod reum €defendi pateretur, adiecit: 'et tamen fieri solet.' illud €quoque a maioribus natu audiebam, adeo causidicos €patientia eius solitos abuti, ut discedentem e tribunali €non solum uoce reuocarent, sed et lacinia togae retenta, interdum pede apprehenso detinerent. ac ne cui haec €mira sint, litigatori Graeculo uox in altercatione ex-€cidit: $KAI\ SU\ GE/RWN EI)= KAI\ MWRO/S&. equitem quidem €Romanum obscaenitatis in feminas reum, sed falso €et ab impotentibus inimicis conficto crimine, satis €constat, cum scorta meritoria citari aduersus se et €audiri pro testimonio uideret, graphium et libellos, quos €tenebat in manu, ita cum magna stultitiae et saeuitiae €exprobratione iecisse in faciem eius, ut genam non €leuiter perstrinxerit.  @@Gessit et censuram intermissam diu post Plancum €Paulumque censores, sed hanc quoque inaequabiliter €uarioque et animo et euentu. recognitione equitum €iuuenem probri plenum, sed quem pater probatissimum €sibi affirmabat, sine ignominia dimisit, habere dicens €censorem suum; alium corruptelis adulteriisque fa-€mosum nihil amplius quam monuit, ut aut parcius €aetatulae indulgeret aut certe cautius; addidit-€que: 'quare enim ego scio, quam amicam habeas?' €et cum orantibus familiaribus dempsisset cuidam appo-sitam notam: 'litura tamen,' inquit, 'extet.' splendidum €uirum Graeciaeque prouinciae principem, uerum Latini €sermonis ignarum, non modo albo iudicum erasit, sed €in peregrinitatem redegit. nec quemquam nisi sua €uoce, utcumque quis posset, ac sine patrono rationem @1 €uitae passus est reddere. notauitque multos, et quos-€dam inopinantis et ex causa noui generis, quod se €inscio ac sine commeatu Italia excessissent; quendam €uero et quod comes regis in prouincia fuisset, referens, €maiorum temporibus Rabirio Postumo Ptolemaeum €Alexandriam crediti seruandi causa secuto crimen maiestatis apud iudices motum. plures notare conatus, €magna inquisitorum neglegentia sed suo maiore dede-€core, innoxios fere repperit, quibuscumque caelibatum €aut orbitatem aut egestatem obiceret, maritos, patres, €opulentos se probantibus; eo quidem, qui sibimet uim €ferro intulisse arguebatur, inlaesum corpus ueste depo-sita ostentante. fuerunt et illa in censura eius nota-€bilia, quod essedum argenteum sumptuose fabricatum €ac uenale ad Sigillaria redimi concidique coram impe-€rauit; quodque uno die XX edicta proposuit, inter €quae duo, quorum altero admonebat, ut uberi uinearum €prouentu bene dolia picarentur; altero, nihil aeque €facere ad uiperae morsum quam taxi arboris sucum.  @@Expeditionem unam omnino suscepit eamque modi-€cam. cum decretis sibi a senatu ornamentis trium-€phalibus leuiorem maiestati principali titulum arbitra-€retur uelletque iusti triumphi decus, unde adquireret €Britanniam potissimum elegit, neque temptatam ulli €post Diuum Iulium et tunc tumultuantem ob non reddi-tos transfugas. huc cum ab Ostia nauigaret, uehe-€menti circio bis paene demersus est, prope Liguriam €iuxtaque Sto[2e]2chadas insulas. quare a Massilia Ge-€soriacum usque pedestri itinere confecto inde trans-€misit ac sine ullo proelio aut sanguine intra paucissi-€mos dies parte insulae in deditionem recepta, sexto @1 €quam profectus erat mense Romam rediit triumphauit-que maximo apparatu. ad cuius spectaculum comme-€are in urbem non solum praesidibus prouinciarum per-€misit, uerum etiam exulibus quibusdam; atque inter €hostilia spolia naualem coronam fastigio Palatinae do-€mus iuxta ciuicam fixit, traiecti et quasi domiti Oceani €insigne. currum eius Messalina uxor carpento secuta €est; secuti et triumphalia ornamenta eodem bello adepti, €sed ceteri pedibus et in praetexta, M. Crassus Frugi €equo phalerato et in ueste palmata, quod eum hono-€rem iterauerat.  @@Vrbis annonaeque curam sollicitissime semper egit. €cum Aemiliana pertinacius arderent, in diribitorio dua-€bus noctibus mansit ac deficiente militum ac familiarum €turba auxilio plebem per magistratus ex omnibus uicis €conuocauit ac positis ante se cum pecunia fiscis ad €subueniendum hortatus est, repraesentans pro opera dignam cuique mercedem. artiore autem annona ob €assiduas sterilitates detentus quondam medio foro a €turba conuiciisque et simul fragminibus panis ita in-€festatus, ut aegre nec nisi postico euadere in Palatium €ualuerit, nihil non ex[eo]cogitauit ad inuehendos etiam €tempore hiberno commeatus. nam et negotiatoribus €certa lucra proposuit suscepto in se damno, si cui €quid per tempestates accidisset, et naues mercaturae €causa fabricantibus magna commoda constituit pro  condicione cuiusque: ciui[s] uacationem legis Papiae €Poppaeae, Latino ius Quiritium, feminis ius IIII libe-€rorum; quae constituta hodieque seruantur.  @@Opera magna potius %quam necessaria quam multa @1 €perfecit, sed uel praecipua: ductum aquarum a Gaio €incohatum, item emissarium Fucini lacus portumque €Ostiensem, quanquam sciret ex iis alterum ab Augusto €precantibus assidue Marsis negatum, alterum a Diuo €Iulio saepius destinatum ac propter difficultatem €omissum. Claudiae aquae gelidos et uberes fontes, €quorum alteri Caeruleo, alteri Curtio et Albudigno €nomen est, simulque riuum Anienis noui lapideo opere €in urbem perduxit diuisitque in plurimos et ornatissi-mos lacus. Fucinum adgressus est non minus conpen-€dii spe quam gloriae, cum quidam priuato sumptu €emissuros se repromitterent, si sibi siccati agri con-€cederentur. per tria autem passuum milia partim effosso €monte partim exciso canalem absoluit aegre et post €undecim annos, quamuis continuis XXX hominum mili-bus sine intermissione operantibus. portum Ostiae €extruxit circumducto dextra sinistraque brachio et ad €introitum profundo iam solo mole obiecta; quam quo €stabilius fundaret, nauem ante demersit, qua magnus €obeliscus ex Aegypto fuerat aduectus, congestisque pilis €superposuit altissimam turrem in exemplum Alexandrini €Phari, ut ad nocturnos ignes cursum nauigia dirigerent.  @@Congiaria populo saepius distribuit. spectacula quo-€que complura et magnifica edidit, non usitata modo €ac solitis locis, sed et commenticia et ex antiquitate €repetita, et ubi praeterea nemo ante eum. ludos dedi-€cationis Pompeiani theatri, quod ambustum restituerat, €e tribunali posito in orchestra commisit, cum prius €apud superiores aedes supplicasset perque mediam €caueam sedentibus ac silentibus cunctis descendisset. fecit et saeculares, quasi anticipatos ab Augusto nec €legitimo tempori reseruatos, quamuis ipse in historiis @1 €suis prodat, intermissos eos Augustum multo post dili-€gentissime annorum ratione subducta in ordinem rede-€gisse. quare uox praeconis irrisa est inuitantis more €sollemni ad ludos, quos nec spectasset quisquam €nec spectaturus esset, cum superessent adhuc qui €spectauerant, et quidam histrionum producti olim tunc €quoque producerentur. circenses frequenter etiam in €Vaticano commisit, nonnumquam interiecta per quinos missus uenatione. circo uero maximo marmoreis car-€ceribus auratisque metis, quae utraque et tofina ac €lignea antea fuerant, exculto propria senatoribus con-€stituit loca promiscue spectare solitis; ac super qua-€drigarum certamina Troiae lusum exhibuit et Africa-€nas, conficiente turma equitum praetorianorum, ducibus €tribunis ipsoque praefecto; praeterea Thessalos equites, €qui feros tauros per spatia circi agunt insiliuntque €defessos et ad terram cornibus detrahunt. @@Gladiatoria munera plurifariam ac multiplicia ex-€hibuit: anniuersarium in castris praetorianis sine uena-€tione apparatuque, iustum atque legitimum in Saeptis; €ibidem extraordinarium et breue dierumque paucorum, €quodque appellare coepit 'sportulam,' quia primum da-€turu[m]s edixerat, uelut ad subitam condictamque cenulam inuitare se populum. nec ullo spectaculi €genere communior aut remissior erat, adeo ut oblatos €uictoribus aureos prolata sinistra pariter cum uulgo þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ãìÿ¨••„uoce digitisque numeraret ac saepe hortando rogando-€que ad hilaritatem homines prouocaret, dominos €identidem appellans, immixtis interdum frigidis et €arcessitis iocis; qualis est ut cum Palumbum postu-€lantibus daturum se promisit, si captus esset. illud @1 €plane quantumuis salubriter et in tempore: cum esse-€dario, pro quo quattuor fili deprecabantur, magno €omnium fauore indulsisset rudem, tabulam ilico misit €admonens populum, quanto opere liberos susci-€pere deberet, quos uideret et gladiatori prae-sidio gratiaeque esse. edidit et in Martio campo €expugnationem direptionemque oppidi ad imaginem €bellicam et deditionem Britanniae regum praeseditque €paludatus. quin et emissurus Fucinum lacum nau-€machiam ante commisit. sed cum proclamantibus nau-€machiariis: 'haue imperator, morituri te salutant!' €respondisset: 'aut non,' neque post hanc uocem quasi €uenia data quisquam dimicare uellet, diu cunctatus an €omnes igni ferroque absumeret, tandem e sede sua €prosiluit ac per ambitum lacus non sine foeda uacil-€latione discurrens partim minando partim adhortando €ad pugnam compulit. hoc spectaculo classis Sicula et €Rhodia concurrerunt, duodenarum triremium singulae, €exciente bucina Tritone argenteo, qui e medio lacu per €machinam emerserat.  @@Quaedam circa caerimonias ciuilemque et militarem €morem, item circa omnium ordinum statum domi foris-€que aut correxit aut exoleta reuocauit aut etiam noua €instituit. in cooptandis per collegia sacerdotibus ne-€minem nisi iuratus nominauit; obseruauitque sedulo, €ut quotiens terra in urbe mouisset, ferias aduocata €contione praetor indiceret, utque dira aue in Capitolio €uisa obsecratio haberetur, eamque ipse iure maximi €pontificis pro rostris populo praeiret summotaque ope-€rariorum seruorumque turba. @1  @@Rerum actum diuisum antea in hibernos aestiuosque €menses coniunxit. iuris dictionem de fidei commissis €quotannis et tantum in urbe delegari magistratibus €solitam in perpetuum atque etiam per prouincias pote-€statibus demandauit. capiti Papiae Poppaeae legis a €Tiberio Caesare, quasi sexagenarii generare non possent, addito obrogauit. sanxit ut pupillis extra ordinem €tutores a consulibus darentur, utque ii, quibus a €magistratibus prouinciae interdicerentur, urbe quoque €et Italia summouerentur. ipse quosdam nouo exemplo €relegauit, ut ultra lapidem tertium uetaret egredi ab €urbe. €@@De maiore negotio acturus in curia medius inter €consulum sellas tribunicio subsellio sedebat. commeatus  a senatu peti solitos benefici sui fecit. ornamenta con-€sularia etiam procuratoribus ducenariis indulsit. sena-€toriam dignitatem recusantibus equestrem quoque ade-€mit. latum clauum, quamuis initio affirmasset non €lecturum se senatorem nisi ciuis R. abnepotem, etiam €libertini filio tribuit, sed sub condicione si prius ab €equite R. adoptatus esset; ac sic quoque reprehen-€sionem uerens, et Appium Caecum censorem, generis €sui proauctorem, libertinorum filios in senatum ad-€legisse docuit, ignarus temporibus Appi et deinceps €aliquamdiu libertinos dictos non ipsos, qui manu emitterentur, sed ingenuos ex his procreatos. collegio €quaestorum pro stratura uiarum gladiatorium munus €iniunxit detractaque Ostiensi et Gallica prouincia curam €aerari Saturni reddidit, quam medio tempore praetores €aut, uti nunc, praetura functi sustinuerant. @@Triumphalia ornamenta Silano, filiae suae sponso, €nondum puberi dedit, maioribus uero natu tam multis @1 €tamque facile, ut epistula communi[s] legionum nomine €extiterit petentium, ut legatis consularibus simul cum €exercitu et triumphalia darentur, ne causam belli quo-€quo modo quaererent. Aulo Plautio etiam ouationem €decreuit ingressoque urbem obuiam progressus et in €Capitolium eunti et inde rursus reuertenti latus texit. €Gabinio Secundo Cauchis gente Germanica superatis €cognomen Cauchius usurpare concessit.  @@Equestris militias ita ordinauit, ut post cohortem €alam, post alam tribunatum legionis daret; stipendiaque €instituit et imaginariae militiae genus, quod uocatur €'supra numerum,' quo absentes et titulo tenus funge-€rentur. milites domus senatorias salutandi causa in-€gredi etiam patrum decreto prohibuit. libertinos, qui €se pro equitibus R. agerent, publicauit, ingratos et de €quibus patroni quererentur reuocauit in seruitutem ad-€uocatisque eorum negauit se aduersus libertos ipso-rum ius dicturum. cum quidam aegra et adfecta man-€cipia in insulam Aesculapi[i] taedio medendi exponerent, €omnes qui exponerentur liberos esse sanxit, nec redire €in dicionem domini, si conualuissent; quod si quis ne-€care quem mallet quam exponere, caedis crimine teneri. €uiatores ne per Italiae oppida nisi aut pedibus aut €sella aut lectica transirent, monuit edicto. Puteolis et €Ostiae singulas cohortes ad arcendos incendiorum casus €collocauit. @@Peregrinae condicionis homines uetuit usurpare Ro-€mana nomina dum taxat gentilicia. ciuitatem R. usur-€pantes in campo Esquilino securi percussit. prouincias €Achaiam et Macedoniam, quas Tiberius ad curam €suam transtulerat, senatui reddidit. Lyciis ob exitia- @1 €biles inter se discordias libertatem ademit, Rhodiis ob €paenitentiam ueterum delictorum reddidit. Iliensibus €quasi Romanae gentis auctoribus tributa in perpe-€tuum remisit recitata uetere epistula Graeca senatus €populique R. Seleuco regi amicitiam et societatem €ita demum pollicentis, si consanguineos suos Ilienses ab omni onere immunes praestitisset. Iudaeos impul-€sore Chresto assidue tumultuantis Roma expulit. Ger-€manorum legatis in orchestra sedere permisit, simpli-€citate eorum et fiducia commotus, quod in popularia €deducti, cum animaduertissent Parthos et Armenios €sedentis in senatu, ad eadem loca sponte transierant, €nihilo deteriorem uirtutem aut condicionem suam prae-dicantes. Druidarum religionem apud Gallos dirae im-€manitatis et tantum ciuibus sub Augusto interdictam €penitus aboleuit; contra sacra Eleusinia etiam trans-€ferre ex Attica Romam conatus est, templumque in €Sicilia Veneris Erycinae uetustate conlapsum ut ex €aerario pop. R. reficeretur, auctor fuit. cum regibus €foedus in foro i[e]cit porca caesa ac uetere fetialium €praefatione adhibita. sed et haec et cetera totumque €adeo ex parte magna principatum non tam suo quam €uxorum libertorumque arbitrio administrauit, talis ubi-€que plerumque, qualem esse eum aut expediret illis €aut liberet.  @@Sponsas admodum adulescens duas habuit: Aemiliam €Lepidam Augusti proneptem, item Liuiam Medullinam, €cui et cognomen Camillae erat, e genere antiquo dicta-€toris Camilli. priorem, quod parentes eius Augustum €offenderant, uirginem adhuc repudiauit, posteriorem €ipso die, qui erat nuptiis destinatus, ex ualitudine @1 amisit. uxores deinde duxit Plautiam Vrgulanillam €triumphali et mox Aeliam Paetinam consulari patre. €cum utraque diuortium fecit, sed cum Paetina ex leui-€bus offensis, cum Vrgulanilla ob libidinum probra et €homicidii suspicionem. post has Valeriam Messalinam, €Barbati Messalae consobrini sui filiam, in matrimo-€nium accepit. quam cum comperisset super cetera fla-€gitia atque dedecora C. Silio etiam nupsisse dote inter €auspices consignata, supplicio adfecit confirmauitque €pro contione apud praetorianos, quatenus sibi matri-€monia male cederent, permansurum se in caeli-€batu, ac nisi permansisset, non recusaturum confodi manibus ipsorum. nec durare ualuit quin €de condicionibus continuo tractaret, etiam de Paetinae, €quam olim exegerat, deque Lolliae Paulinae, quae €C. Caesari nupta fuerat. uerum inlecebris Agrippinae, €Germanici fratris sui filiae, per ius osculi et blandi-€tiarum occasiones pellectus in amorem, subornauit €proximo senatu qui censerent, cogendum se ad ducen-€dum eam uxorem, quasi rei p. maxime interesset, dan-€damque ceteris ueniam talium coniugiorum, quae ad €id tempus incesta habebantur. ac uix uno interposito €die confecit nuptias, non repertis qui sequerentur €exemplum, excepto libertino quodam et altero primi-€pilari, cuius nuptiarum officium et ipse cum Agrippina  celebrauit. liberos ex tribus uxoribus tulit: ex Vrgu-€lanilla Drusum et Claudiam, ex Paetina Antoniam, ex þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ãìÿ¨›ƒMessalina Octauiam et quem primo Germanicum, mox €Britannicum cognominauit. Drusum %pompeium pube-€rem amisit piro per lusum in sublime iactato et hiatu €oris excepto strangulatum, cum ei ante paucos dies @1 €filiam Seiani despondisset. quo magis miror fuisse €qui traderent fraude a Seiano necatum. Claudiam ex €liberto suo Botere conceptam, quamuis ante quintum €mensem diuortii natam alique coeptam, exponi tamen ad matris ianuam et nudam iussit abici. Antoniam €Cn. Pompeio Magno, deinde Fausto Sullae, nobilissimis €iuuenibus, Octauiam Neroni priuigno suo collocauit, €Silano ante desponsam. Britannicum uicesimo imperii €die inque secundo consulatu, natum sibi paruulum etiam €tum, et militi pro contione manibus suis gestans et €plebi per spectacula gremio aut ante se retinens assidue €commendabat faustisque om[2i]2nibus cum adclamantium €turba prosequebatur. e generis Neronem adoptauit, €Pompeium atque Silanum non recusauit modo, sed et €interemit.  @@Libertorum praecipue suspexit Posiden spadonem, €quem etiam Britannico triumpho inter militares uiros €hasta pura donauit; nec minus Felicem, quem cohorti-€bus et alis prouinciaeque Iudaeae praeposuit, trium €reginarum maritum; et Harpocran, cui lectica per €urbem uehendi spectaculaque publice edendi ius tribuit; €ac super hos Polybium ab studiis, qui saepe inter €duos consules ambulabat; sed ante omnis Narcissum €ab epistulis et Pallantem a rationibus, quos decreto €quoque senatus non praemiis modo ingentibus, sed et €quaestoriis praetoriisque ornamentis honorari libens €passus est; tantum praeterea adquirere et rapere, ut €querente eo quondam de fisci exiguitate non absurde €dictum sit, abundaturum, si a duobus libertis in  consortium reciperetur. his, ut dixi, uxori-€busque addictus, non principem [se], sed ministrum egit, @1 €compendio cuiusque horum uel etiam studio aut libi-€dine honores exercitus impunitates supplicia largitus €est, et quidem insciens plerumque et ignarus. ac ne €singillatim minora quoque enumerem, reuocatas libe-€ralitates eius, iudicia rescissa, suppositos aut etiam €palam immutatos datorum officiorum codicillos: Appium €Silanum consocerum suum Iuliasque, alteram Drusi, €alteram Germanici filiam, crimine incerto nec defen-€sione ulla data occidit, item Cn. Pompeium maioris filiae uirum et L. Silanum minoris sponsum. ex qui-€bus Pompeius in concubitu dilecti adulescentuli con-€fossus est, Silanus abdicare se praetura ante IIII. Kal. €Ian. morique initio anni coactus die ipso Claudi[i] et €Agrippinae nuptiarum. in quinque et triginta sena-€tores trecentosque amplius equites R. tanta facilitate €animaduertit, ut, cum de nece consularis uiri renun-€tiante centurione factum esse quod imperasset, negaret €quicquam se imperasse, nihilo minus rem comprobaret, €affirmantibus libertis officio milites functos, quod ad ultionem imperatoris ultro procucurrissent. nam illud €omnem fidem excesserit quod nuptiis, quas Messalina €cum adultero Silio fecerat, tabellas dotis et ipse con-€signauerit, inductus, quasi de industria simularentur €ad auertendum transferendumque periculum, quod im-€minere ipsi per quaedam ostenta portenderetur.  @@Auctoritas dignitasque formae non defuit %et uete-€rum stanti uel sedenti ac praecipue quiescenti, nam et €prolixo nec exili corpore erat et specie canitieque pul-€chra, opimis ceruicibus; ceterum et ingredientem desti-€tuebant poplites minus firmi, et remisse quid uel serio @1 €agentem multa dehonestabant: risus indecens, ira turpior €spumante rictu, umentibus naribus, praeterea linguae €titubantia caputque cum semper tum in quantulocum- que actu uel maxime tremulum. ualitudine sicut olim €graui, ita princeps prospera usus est excepto stomachi €dolore, quo se correptum etiam de consciscenda morte €cogitasse dixit.  @@Conuiuia agitauit et ampla et assidua ac fere paten-€tissimis locis, ut plerumque sesceni simul discumberent. €conuiuatus est et super emissarium Fucini lacus ac €paene summersus, cum emissa impetu aqua redun-€dasset. adhibebat omni cenae et liberos suos cum €pueris puellisque nobilibus, qui more ueteri ad fulcra €lectorum sedentes uescerentur. conuiuae, qui pridie €scyphum aureum subripuisse existimabatur, reuocato €in diem posterum calicem fictilem apposuit. dicitur €etiam meditatus edictum, quo ueniam daret flatum €crepitumque uentris in conuiuio emittendi, cum peri-€clitatum quendam prae pudore ex continentia reppe-€risset.  @@Cibi uinique quocumque et tempore et loco appeten-€tissimus, cognoscens quondam in Augusti foro ictusque €nidore prandii, quod in proxima Martis aede Saliis €apparabatur, deserto tribunali ascendit ad sacerdotes €unaque decubuit. nec temere umquam triclinio abs-€cessit nisi distentus ac madens, et ut statim supino €ac per somnum hianti pinna in os inderetur ad exone-randum stomachum. somni breuissimi erat. nam ante €mediam noctem plerumque uigilabat, ut tamen interdiu €nonnumquam in iure dicendo obdormisceret uixque ab €aduocatis de industria uocem augentibus excitaretur. @1 €libidinis in feminas profusissimae, marum omnino expers. €aleam studiosissime lusit, de cuius arte librum quoque €emisit, solitus etiam in gestatione ludere, ita essedo €alueoque adaptatis ne lusus confunderetur.  @@Saeuum et sanguinarium natura fuisse, magnis mini-€misque apparuit rebus. tormenta quaestionum poenas-€que parricidarum repraesentabat exigebatque coram. €cum spectare antiqui moris supplicium Tiburi concu-€pisset et deligatis ad palum noxiis carnifex deesset, €accitum ab urbe uesperam usque opperiri perseuerauit. €quocumque gladiatorio munere, uel suo uel alieno, €etiam forte prolapsos iugulari iubebat, maxime retia-rios, ut expirantium facies uideret. cum par quoddam €mutuis ictibus concidisset, cultellos sibi paruulos ex €utroque ferro in usum fieri sine mora iussit. bestiaris €meridianisque adeo delectabatur, ut et prima luce ad €spectaculum descenderet et meridie dimisso ad pran-€dium populo persederet praeterque destinatos etiam €leui subitaque de causa quosdam committeret, de fa-€brorum quoque ac ministrorum atque id genus numero, €si automatum uel pegma uel quid tale aliud parum €cessisset. induxit et unum ex nomenculatoribus suis, €sic ut erat togatus.  @@Sed nihil aeque quam timidus ac diffidens fuit. €primis imperii diebus quanquam, ut diximus, €iactator ciuilitatis, neque conuiuia inire ausus est nisi €ut speculatores cum lanceis circumstarent militesque €uice ministrorum fungerentur, neque aegrum quemquam €uisitauit nisi explorato prius cubiculo culcitisque et €stragulis praetemptatis et excussis. reliquo autem tem-€pore salutatoribus scrutatores semper apposuit, et qui-dem omnibus et acerbissimos. sero enim ac uix remi-€sit, ne feminae praetextatique pueri et puellae contrec-€tarentur et ne cuius comiti aut librario calamariae et @1 €graphiariae thecae adimerentur. motu ciuili cum eum €Camillus, non dubitans etiam citra bellum posse terreri, €contumeliosa et minaci et contumaci epistula cedere €imperio iuberet uitamque otiosam in priuata re agere, €dubitauit adhibitis principibus uiris an optemperaret.  quasdam insidias temere delatas adeo expauit, ut de-€ponere imperium temptauerit. quodam, ut supra ret-€tuli, cum ferro circa sacrificantem se depre-€henso, senatum per praecones propere conuocauit lacri-€misque et uociferatione miseratus est condicionem suam, €cui nihil tuti usquam esset, ac diu publico abstinuit. €Messalinae quoque amorem flagrantissimum non tam €indignitate contumeliarum quam periculi metu abiecit, €cum adultero Silio adquiri imperium credidisset; quo €tempore foedum in modum trepidus ad castra confugit, €nihil tota uia quam essetne sibi saluum imperium  requirens. nulla adeo suspicio, nullus auctor tam leuis €extitit, a quo non mediocri scrupulo iniecto ad cauen-€dum ulciscendumque compelleretur. unus ex litigato-€ribus seducto in salutatione affirmauit, uidisse se per €quietem occidi eum a quodam; dein paulo post, quasi €percussorem agnosceret, libellum tradentem aduersarium €suum demonstrauit: confestimque is pro deprenso ad poenam raptus est. pari modo oppressum ferunt Ap-€pium Silanum: quem cum Messalina et Narcissus con-þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ãìÿ¨¥’ƒspirassent perdere, diuisis partibus alter ante lucem €similis attonito patroni cubiculum inrupit, affirmans €somniasse se uim ei ab Appio inlatam; altera in admi-€rationem formata sibi quoque eandem speciem aliquot €iam noctibus obuersari rettulit; nec multo post ex €composito inrumpere Appius nuntiatus, cui pridie ad €id temporis ut adesset praeceptum erat, quasi plane €repraesentaretur somnii fides, arcessi statim ac mori @1 €iussus est. nec dubitauit postero die Claudius ordinem €rei gestae perferre ad senatum ac liberto gratias agere,  quod pro salute sua etiam dormiens excubaret. irae €atque iracundiae conscius sibi, utramque excusauit edicto €distinxitque, pollicitus alteram quidem breuem et €innoxiam, alteram non iniustam fore. Ostiensi-€bus, quia sibi subeunti Tiberim scaphas obuiam non €miserint, grauiter correptis eaque cum inuidia, ut in €ordinem se coactum conscriberet, repente tantum non satis facientis modo ueniam dedit. quosdam in publico €parum tempestiue adeuntis manu sua reppulit. item €scribam quaestorium itemque praetura functum sena-€torem inauditos et innoxios relegauit, quod ille aduer-€sus priuatum se intemperantius affuisset, hic in aedi-€litate inquilinos praediorum suorum contra uetitum €cocta uendentes multasset uilicumque interuenientem €flagellasset. qua de causa etiam coercitionem popinarum €aedilibus ademit. @@Ac ne stultitiam quidem suam reticuit simulatam-€que a se ex industria sub Gaio, quod aliter euasurus €peruenturusque ad susceptam stationem non fuerit, €quibusdam oratiunculis testatus est; nec tamen persua-€sit, cum intra breue tempus liber editus sit, cui index €erat $MWRW=N E)PANA/STASIS&, argumentum autem stultitiam €neminem fingere.  @@Inter cetera in eo mirati sunt homines et obliuionem €et inconsiderantiam, uel ut Graece dicam, $METEWRI/AN €et $A)BLEYI/AN&. occisa Messalina, paulo post quam in tri-€clinio decubuit, cur domina non ueniret requisiit. €multos ex iis, quos capite damnauerat, postero statim @1 €die et in consilium et ad aleae lusum admoneri iussit €et, quasi morarentur, ut somniculosos per nuntium in-crepuit. ducturus contra fas Agrippinam uxorem, non €cessauit omni oratione filiam et alumnam et in gre-€mio suo natam atque educatam praedicare. adsci-€turus in nomen Neronem, quasi parum reprehenderetur, €quod adulto iam filio priuignum adoptaret, identidem €diuulgauit neminem umquam per adoptionem fa-€miliae Claudiae insertum.  @@Sermonis uero rerumque tantam saepe neglegen-€tiam ostendit, ut nec quis nec inter quos, quoue tem-€pore ac loco uerba faceret, scire aut cogitare existi-€maretur. cum de laniis ac uinariis ageretur, exclamauit €in curia: 'rogo uos, quis potest sine offula ui-€uere?' descripsit[2que]2 abundantiam ueterum taberna-€rum, unde solitus esset uinum olim et ipse petere. de quaesturae quodam candidato inter causas suffraga-€tionis suae posuit, quod pater eius frigidam aegro €sibi tempestiue dedisset. inducta teste in senatu: €'haec,' inquit, 'matris meae liberta et ornatrix €fuit, sed me patronum semper existimauit; hoc €ideo dixi, quod quidam sunt adhuc in domo mea, qui me patronum non putant.' sed et pro €tribunali Ostiensibus quiddam publice orantibus cum €excanduisset, nihil habere se uociferatus est, quare €eos demereatur; si quem alium, et se liberum €esse. nam illa eius cotidiana et plane omnium hora-€rum et momentorum erant: 'quid, ego tibi Tele-€genius uideor?' et: $LA/L&[2$E&]2$I KAI\ MH\ QI/GGANE&, multaque €talia etiam priuatis deformia, nedum principi, neque €infacundo neque indocto, immo etiam pertinaciter libe-€ralibus studiis dedito. @1  @@Historiam in adulescentia hortante T. Liuio, Sul-€picio uero Flauo etiam adiuuante, scribere adgressus €est. et cum primum frequenti auditorio commisisset, €aegre perlegit refrigeratus saepe a semet ipso. nam €cum initio recitationis defractis compluribus subsellis €obesitate cuiusdam risus exortus esset, ne sedato qui-€dem tumultu temperare potuit, quin ex interuallo sub-inde facti reminisceretur cachinnosque reuocaret. in €principatu quoque et scripsit plurimum et assidue €recitauit per lectorem. initium autem sumpsit histo-€riae post caedem Caesaris dictatoris, sed et transiit €ad inferiora tempora coepitque a pace ciuili, cum €sentiret neque libere neque uere sibi de superioribus €tradendi potestatem relictam, correptus saepe et a matre €et ab auia. prioris materiae duo uolumina, posterioris unum et quadraginta reliquit. composuit et 'de uita €sua' octo uolumina, magis inepte quam ineleganter; €item 'Ciceronis defensionem aduersus Asini Galli €libros' satis eruditam. nouas etiam commentus est €litteras tres ac numero ueterum quasi maxime ne-€cessarias addidit; de quarum ratione cum priuatus ad-€huc uolumen edidisset, mox princeps non difficulter €optinuit ut in usu quoque promiscuo essent. extat €talis scriptura in plerisque libris ac diurnis titulisque €operum.  @@Nec minore cura Graeca studia secutus est, amorem €praestantiamque linguae occasione omni professus. cui-€dam barbaro Graece ac Latine disserenti: 'cum utro-€que,' inquit, 'sermone nostro sis paratus'; et in €commendanda patribus conscriptis Achaia, gratam €sibi prouinciam ait communium studiorum com-€mercio; ac saepe in senatu legatis perpetua oratione €respondit. multum uero pro tribunali etiam Homericis @1 €locutus est uersibus. quotiens quidem hostem uel in-€sidiatorem ultus esset, excubitori tribuno signum de €more poscenti non temere aliud dedit quam: €@@@@$A)/NDR' A)PAMU/NASQAI, O(/TE TIS PRO/TEROS XALEPH/NH|. @@Denique et Graecas scripsit historias, Tyrrhenicon €uiginti, Carchedoniacon octo. quarum causa ueteri €Alexandriae Musio additum ex ipsius nomine [2nouum]2; €institutumque ut quotannis in altero Tyrrhenicon libri, €in altero Carchedoniacon diebus statutis uelut in audi-€torio recitarentur toti a singulis per uices.  @@Sub exitu uitae signa quaedam nec obscura paeni-€tentis de matrimonio Agrippinae deque Neronis adop-€tione dederat, siquidem commemorantibus libertis ac €laudantibus cognitionem, qua pridie quandam adulterii €ream condemnarat, sibi quoque in fatis esse iactauit €omnia impudica, sed non impunita matrimonia; €et subinde obuium sibi Britannicum artius complexus €hortatus est, ut cresceret rationemque a se om-€nium factorum acciperet; Graeca insuper uoce pro-€secutus: $O( TRW/SAS I)A/SETAI.& cumque impubi teneroque €adhuc, quando statura permitteret, togam dare desti-€nasset, adiecit: 'ut tandem populus R. uerum Cae- sarem habeat.' non multoque post testamentum €etiam conscripsit ac signis omnium magistratuum ob-€signauit. prius igitur quam ultra progrederetur, prae-€uentus est ab Agrippina, quam praeter haec con- @1 €scientia quoque nec minus delatores multorum cri-€minum arguebant. @@Et ueneno quidem occisum conuenit; ubi autem et €per quem dato, discrepat. quidam tradunt epulanti in €arce cum sacerdotibus per Halotum spadonem praegu-€statorem; alii domestico conuiuio per ipsam Agrippi-€nam, quae boletum medicatum auidissimo ciborum ta-€lium optulerat. etiam de subsequentibus diuersa fama est. multi statim hausto ueneno obmutuisse aiunt ex-€cruciatumque doloribus nocte tota defecisse prope lu-€cem. nonnulli inter initia consopitum, deinde cibo €affluente euomuisse omnia, repetitumque toxico, incer-€tum pultine addito, cum uelut exhaustum refici cibo €oporteret, an immisso per clystera[m], ut quasi abun-€dantia laboranti etiam hoc genere egestionis subueni- retur. mors eius celata est, donec circa successorem €omnia ordinarentur. itaque et quasi pro aegro adhuc €uota suscepta sunt et inducti per simulationem comoedi, €qui uelut desiderantem oblectarent. excessit III. Id. €Octob. Asinio Marcello Acilio Auiola coss. sexagesimo €quarto aetatis, imperii quarto decimo anno, funeratus-€que est sollemni principum pompa et in numerum deorum €relatus; quem honorem a Nerone destitutum abolitum- que recepit mox per Vespasianum. praesagia mortis €eius praecipua fuerunt: exortus crinitae stellae, quam €cometen uocant, tactumque de caelo monumentum €Drusi patris, et quod eodem anno ex omnium magi-€stratuum genere plerique mortem obierant. sed nec þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ãìÿ¨®†ipse ignorasse aut dissimulasse ultima uitae suae tem-€pora uidetur, aliquot quidem argumentis. nam et cum @1 €consules designaret, neminem ultra mensem quo obiit €designauit, et in senatu, cui nouissime interfuit, mul-€tum ad concordiam liberos suos cohortatus, utriusque €aetatem suppliciter patribus commendauit, et in ultima €cognitione pro tribunali accessisse ad finem morta-€litatis, quanquam abominantibus qui audiebant, semel €atque iterum pronuntiauit. @1 ¿Îåòïÿ¯ôÿ@@@@{1LIBER VI €@@@@NERO}1 ¡@@Ex gente Domitia duae familiae claruerunt, Calui-€norum et A[2h]2enobarborum. A[2h]2enobarbi auctorem €originis itemque cognominis habent L. Domitium, cui €rure quondam reuertenti iuuenes gemini augustiore €forma ex occursu imperasse traduntur, nuntiaret senatui €ac populo uictoriam, de qua incertum adhuc erat; €atque in fidem maiestatis adeo permulsisse malas, ut e €nigro rutilum aerique adsimilem capillum redderent. €quod insigne mansit et in posteris eius, ac magna pars rutila barba fuerunt. functi autem consulatibus septem, €triumpho censuraque duplici et inter patricios adlecti €perseuerauerunt omnes in eodem cognomine. ac ne €praenomina quidem ulla praeterquam Gnaei et Luci €usurparunt; eaque ipsa notabili uarietate, modo con-€tinuantes unum quodque per trinas personas, modo €alternantes per singulas. nam primum secundumque €ac tertium A[2h]2enobarborum Lucios, sequentis rursus €tres ex ordine Gnaeos accepimus, reliquos non nisi €uicissim tum Lucios tum Gnaeos. pluris e familia €cognosci referre arbitror, quo facilius appareat ita €degenerasse a suorum uirtutibus Nero, ut tamen uitia @1  cuiusque quasi tradita et ingenita ret[2t]2ulerit. ut igi-€tur paulo altius repetam, atauus eius Cn. Domitius in €tribunatu pontificibus offensior, quod alium quam se €in patris sui locum cooptassent, ius sacerdotum subro-€gandorum a collegiis ad populum transtulit; at in con-€sulatu Allobrogibus Aruernisque superatis elephanto €per prouinciam uectus est turba militum quasi inter sollemnia triumphi prosequente. in hunc dixit Licinius €Crassus orator non esse mirandum, quod aeneam €barbam haberet, cui os ferreum, cor plumbeum €esset. huius filius praetor C. Caesarem abeuntem con-€sulatu, quem aduersus auspicia legesque gessisse exi-€stimabatur, ad disquisitionem senatus uocauit; mox €consul imperatorem ab exercitibus Gallicis retrahere €temptauit successorque ei per factionem nominatus principio ciuilis belli ad Corfinium captus est. unde €dimissus Massiliensis obsidione laborantis cum aduentu €suo confirmasset, repente destituit acieque demum €Pharsalica occubuit; uir neque satis constans et ingenio €truci in desperatione rerum mortem timore appetitam €ita expauit, ut haustum uenenum paenitentia euomuerit €medicumque manumiserit, quod sibi prudens ac sciens €minus noxium temperasset. consultante autem Cn. Pom-€peio de mediis ac neutram partem sequentibus solus €censuit hostium numero habendos.  @@Reliquit filium omnibus gentis suae procul dubio €praeferendum. is inter conscios Caesarianae necis €quamquam insons damnatus lege Pedia, cum ad Cassium €Brutumque se propinqua sibi cognatione iunctos con-€tulisset, post utriusque interitum classem olim com-€missam retinuit, auxit etiam, nec nisi partibus ubique €profligatis M. Antonio sponte et ingentis meriti loco @1 tradidit. solusque omnium ex iis, qui pari lege dam-€nati erant, restitutus in patriam amplissimos honores €percucurrit; ac subinde redintegrata dissensione ciuili, €eidem Antonio legatus, delatam sibi summam imperii €ab iis, quos Cleopatrae pudebat, neque suscipere neque €recusare fidenter propter subitam ualitudinem ausus, €transiit ad Augustum et in diebus paucis obiit, nonnulla €et ipse infamia aspersus. nam Antonius eum desiderio €amicae Seruiliae Naidis transfugisse iactauit.  @@Ex hoc Domitius nascitur, quem emptorem familiae €pecuniaeque in testamento Augusti fuisse mox uulgo €notatum est, non minus aurigandi arte in adulescentia €clarus quam deinde ornamentis triumphalibus ex Ger-€manico bello. uerum arrogans, profusus, immitis cen-€sorem L. Plancum uia sibi decedere aedilis coegit; prae-€turae consulatusque honore equites R. matronasque ad €agendum mimum produxit in scaenam. uenationes et €in circo et in omnibus urbis regionibus dedit, munus €etiam gladiatorium, sed tanta saeuitia, ut necesse fuerit  Augusto clam frustra monitum edicto coercere. ex €Antonia maiore patrem Neronis procreauit omni parte €uitae detestabilem, siquidem comes ad Orientem C. Cae-€saris iuuenis, occiso liberto suo, quod potare quantum €iubebatur recusarat, dimissus e cohorte amicorum nihilo €modestius uixit; sed et in uiae Appiae uico repente €puerum citatis iumentis haud ignarus obtriuit et Romae €medio foro cuidam equiti R. liberius iurganti oculum eruit; perfidiae uero tantae, ut non modo argentarios €pretiis rerum coemptarum, sed et in praetura mercede €palmarum aurigarios fraudauerit, notatus ob haec et €sororis ioco [2 . . . . . . ]2 querentibus dominis factionum re- @1 €praesentanda praemia in posterum sanxit. maiestatis €quoque et adulteriorum incestique cum sorore Lepida €sub excessu Tiberi reus, mutatione temporum euasit €decessitque Pyrgis morbo aquae intercutis, sublato filio €Nerone ex Agrippina Germanico genita.  @@Nero natus est Anti post VIIII. mensem quam €Tiberius excessit, XVIII. Kal. Ian. tantum quod exo-€riente sole, paene ut radiis prius quam terra continge-€retur. de genitura eius statim multa et formidulosa €multis coiectantibus praesagio fuit etiam Domiti[i] €patris uox, inter gratulationes amicorum negantis €quicquam ex se et Agrippina nisi detestabile et malo publico nasci potuisse. eiusdem futurae in-€felicitatis signum euidens die lustrico extitit; nam €C. Caesar, rogante sorore ut infanti quod uellet nomen €daret, intuens Claudium patruum suum, a quo mox €principe Nero adoptatus est, eius se dixit dare, neque €ipse serio sed per iocum et aspernante Agrippina, quod €tum Claudius inter ludibria aulae erat. @@Trimulus patrem amisit; cuius ex parte tertia heres, €ne hanc quidem integram cepit correptis per coheredem €Gaium uniuersis bonis. et subinde matre etiam relegata €paene inops atque egens apud amitam Lepidam nutritus €est sub duobus paedagogis saltatore atque tonsore. €uerum Claudio imperium adepto non solum paternas €opes reciperauit, sed et Crispi Passieni uitrici sui here-ditate ditatus est. gratia quidem et potentia reuoca-€tae restitutaeque matris usque eo floruit, ut emanaret €in uulgus missos a Messalina uxore Claudi[i], qui eum €meridiantem, quasi Britannici aemulum, strangularent. €additum fabulae %ad eosdem dracone e puluino se pro- @1 €ferente conterritos refugisse. quae fabula exorta est €deprensis in lecto eius circum ceruicalia serpentis €exuuiis; quas tamen aureae armillae ex uoluntate matris €inclusas dextro brachio gestauit aliquamdiu ac taedio €tandem maternae memoriae abiecit rursusque extremis €suis rebus frustra requisiit.  @@Tener adhuc necdum matura pueritia circensibus €ludis Troiam constantissime fauorabiliterque lusit. un-€decimo aetatis anno a Claudio adoptatus est Annaeo-€que Senecae iam tunc senatori in disciplinam traditus. €ferunt Senecam proxima nocte uisum sibi per quietem €C. Caesari praecipere, et fidem somnio Nero breui fecit €prodita immanitate naturae quibus primum potuit ex-€perimentis. namque Britannicum fratrem, quod se post €adoptionem A[2h]2enobarbum ex consuetudine salutasset, €ut subditiuum apud patrem arguere conatus est. ami-€tam autem Lepidam ream testimonio coram afflixit €gratificans matri, a qua rea premebatur. @@Deductus in forum tiro populo congiarium, militi €donatiuum proposuit indictaque decursione praetorianis €scutum sua manu praetulit; exin patri gratias in senatu €egit. apud eundem consulem pro Bononiensibus Latine, €pro Rhodis atque Iliensibus Graece uerba fecit. auspi-€catus est et iuris dictionem praefectus urbi sacro Lati-€narum, celeberrimis patronis non tralaticias, ut assolet, €et breuis, sed maximas plurimasque postulationes cer-€tatim ingerentibus, quamuis interdictum a Claudio €esset. nec multo post duxit uxorem Octauiam edidit-þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Îåòïÿ§’ˆ‹que pro Claudi salute circenses et uenationem.  @@Septemdecim natus annos, ut de Claudio palam €factum est, inter horam sextam septimamque processit €ad excubitores, cum ob totius diei diritatem non aliud @1 €auspicandi tempus accommodatius uideretur; proque €Palati gradibus imperator consalutatus lectica in castra €et inde raptim appellatis militibus in curiam delatus €est discessitque iam uesperi, ex immensis, quibus cumu-€labatur, honoribus tantum patris patriae nomine recu-€sato propter aetatem.  @@Orsus hinc a pietatis ostentatione Claudium appa-€ratissimo funere elatum laudauit [2et]2 consecrauit. me-€moriae Domiti[i] patris honores maximos habuit. matri €summam omnium rerum priuatarum publicarumque per-€misit. primo etiam imperii die signum excubanti tri-€buno dedit 'optimam matrem' ac deinceps eiusdem €saepe lectica per publicum simul uectus est. Antium €coloniam deduxit ascriptis ueteranis e praetorio additis-€que per domicilii translationem ditissimis primipilarium; €ubi et portum operis sumptuosissimi fecit.  @@Atque ut certiorem adhuc indolem ostenderet, ex €Augusti praescripto imperaturum se professus, neque €liberalitatis neque clementiae, ne comitatis quidem ex-€hibendae ullam occasionem omisit. grauiora uectigalia €aut aboleuit aut minuit. praemia delatorum Papiae €legis ad quartas redegit. diuisis populo uiritim qua-€dringenis nummis senatorum nobilissimo cuique, sed €a re familiari destituto annua salaria et quibusdam €quingena constituit, item praetorianis cohortibus fru-mentum menstruum gratuitum. et cum de supplicio €cuiusdam capite damnati ut ex more subscriberet ad-€moneretur: 'quam uellem,' inquit, 'nescire litteras.' €omnis ordines subinde ac memoriter salutauit. agenti €senatui gratias respondit: 'cum meruero.' ad campe- @1 €stres exercitationes suas admisit et plebem declamauit-€que saepius publice; recitauit et carmina, non modo €domi sed et in theatro, tanta uniuersorum laetitia, ut €ob recitationem supplicatio decreta sit eaque pars car-€minum aureis litteris Ioui Capitolino dicata.  @@Spectaculorum plurima et uaria genera edidit: iuue-€nales, circenses, scaenicos ludos, gladiatorium munus. €iuuenalibus senes quoque consulares anusque matronas €recepit ad lusum. circensibus loca equiti secreta a €ceteris tribuit commisitque etiam camelorum quadrigas. ludis, quos pro aeternitate imperii susceptos appellari €'maximos' uoluit, ex utroque ordine et sexu plerique €ludicras partes sustinuerunt; notissimus eques R. ele-€phanto supersidens per catadromum decucurrit; in-€ducta Afrani togata, quae Incendium [2in]2scribitur, €concessumque ut scaenici ardentis domus supellectilem €diriperent ac sibi haberent; sparsa et populo missilia €omnium rerum per omnes dies: singula cotidie milia €auium cuiusque generis, multiplex penus, tesserae fru-€mentariae, uestis, aurum, argentum, gemmae, margari-€tae, tabulae pictae, mancipia, iumenta atque etiam  mansuetae ferae, nouissime naues, insulae, agri. hos €ludos spectauit e proscaeni fastigio. munere, quod in €amphitheatro ligneo regione Martii campi intra anni €spatium fabricato dedit, neminem occidit, ne noxiorum €quidem. exhibuit autem ad ferrum etiam quadringen-€tos senatores sescentosque equites Romanos et quosdam €fortunae atque existimationis integrae, ex isdem ordi-€nibus confectores quoque ferarum et uaria harenae €ministeria. exhibuit et naumachiam marina aqua in-€nantibus beluis; item pyrrichas quasdam e numero €epheborum, quibus post editam operam diplomata @1 ciuitatis Romanae singulis optulit. inter pyrricharum €argumenta taurus Pasiphaam ligneo iuuencae simulacro €abditam iniit, ut multi spectantium crediderunt; Icarus €primo statim conatu iuxta cubiculum eius decidit ipsum-€que cruore respersit. nam perraro praesidere, ceterum €accubans, paruis primum foraminibus, deinde toto podio €adaperto spectare consueuerat. @@Instituit et quinquennale certamen primus omnium €Romae more Graeco triplex, musicum gymnicum eque-€stre, quod appellauit Neronia; dedicatisque thermis €atque gymnasio senatui quoque et equiti oleum prae-€buit. magistros toto certamini praeposuit consulares €sorte, sede praetorum. deinde in orchestram senatum-€que descendit et orationis quidem carminisque Latini €coronam, de qua honestissimus quisque contenderat, €ipsorum consensu concessam sibi recepit, citharae €autem a iudicibus ad se delatam adorauit ferrique ad Augusti statuam iussit. gymnico, quod in Saeptis €edebat, inter buthysiae apparatum barbam primam €posuit conditamque in auream pyxidem et pretiosissi-€mis margaritis adornatam Capitolio consecrauit. ad €athletarum spectaculum inuitauit et uirgines Vestales, €quia Olympiae quoque Cereris sacerdotibus spectare €conceditur.  @@Non immerito inter spectacula ab eo edita et Tiri-€datis in urbem introitum ret[2t]2ulerim. quem Armeniae €regem magnis pollicitationibus sollicitatum, cum desti-€nato per edictum die ostensurus populo propter nubi-€lum distulisset, produxit quo oportunissime potuit, €dispositis circa fori templa armatis cohortibus, curuli €residens apud rostra triumphantis habitu inter signa militaria atque uexilla. et primo per deuexum pulpi- @1 €tum subeuntem admisit ad genua adleuatumque dextra €exosculatus est, dein precanti tiara[m] deducta[m] €diadema inposuit, uerba supplicis interpretata praetorio €uiro multitudini pronuntiante; perductum inde in thea-€trum ac rursus supplicantem iuxta se latere dextro €conlocauit. ob quae imperator consalutatus, laurea in €Capitolium lata, Ianum geminum clausit, tamquam €nullo residuo bello.  @@Consulatus quattuor gessit: primum bimenstrem, €secundum et nouissimum semenstres, tertium quadri-€menstrem; medios duos continuauit, reliquos inter  annua spatia uariauit. in iuris dictione postulatoribus €nisi sequenti die ac per libellos non temere respondit. €cognoscendi morem eum tenuit, ut continuis acti-€onibus omissis singillatim quaeque per uices ageret. €quotiens autem ad consultandum secederet, neque in €commune quicquam neque propalam deliberabat, sed €et conscriptas ab uno quoque sententias tacitus ac se-€creto legens, quod ipsi libuisset perinde atque pluri-€bus idem uideretur pronuntiabat. @@In curiam libertinorum filios diu non admisit; ad-€missis a prioribus principibus honores denegauit. can-€didatos, qui supra numerum essent, in solacium dila-€tionis ac morae legionibus praeposuit. consulatum in €senos plerumque menses dedit. defunctoque circa €Kal. Ian. altero e consulibus neminem substituit im-€probans exemplum uetus Canini Rebili uno die con-€sulis. triumphalia ornamenta etiam quaestoriae digni-€tatis et nonnullis ex equestri ordine tribuit nec utique €de causa militari. de quibusdam rebus orationes ad @1 €senatum missas praeterito quaestoris officio per con- sulem plerumque recitabat. formam aedificiorum urbis €nouam excogitauit et ut ante insulas ac domos por-€ticus essent, de quarum solariis incendia arcerentur; €easque sumptu suo extruxit. destinarat etiam Ostia €tenus moenia promouere atque inde fossa mare ueteri €urbi inducere. @@Multa sub eo et animaduersa seuere et coercita nec €minus instituta: adhibitus sumptibus modus; publicae €cenae ad sportulas redactae; interdictum ne quid in €popinis cocti praeter legumina aut holera ueniret, cum €antea nullum non obsonii genus proponeretur; afflicti €suppliciis Christiani, genus hominum superstitionis €nouae ac maleficae; uetiti quadrigariorum lusus, quibus €inueterata licentia passim uagantibus fallere ac furari €per iocum ius erat; pantomimorum factiones cum ipsis  simul relegatae; aduersus falsarios tunc primum reper-€tum, ne tabulae nisi pertusae ac ter lino per foramina €traiecto obsignarentur; cautum ut testamentis primae €duae cerae testatorum modo nomine inscripto uacuae €signaturis ostenderentur, ac ne qui alieni testamenti €scriptor legatum sibi ascriberet; item ut litigatores €pro patrociniis certam iustamque mercedem, pro sub-€sellis nullam omnino darent praebente aerario gratuita; €utque rerum actu ab aerario causae ad forum ac re-€ciperatores transferrentur et ut omnes appellationes a €iudicibus ad senatum fierent.  @@Augendi propagandique imperii neque uoluntate ulla þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Îåòïÿ¨’‚neque spe motus umquam, etiam ex Britannia dedu-€cere exercitum cogitauit, nec nisi uerecundia, ne ob-€trectare parentis gloriae uideretur, destitit. Ponti modo €regnum concedente Polemone, item Alpium defuncto €Cottio in prouinciae formam redegit. @1  @@Peregrinationes duas omnino suscepit, Alexandri-€nam et Achaicam; sed Alexandrina ipso profectionis €die destitit turbatus religione simul ac periculo. nam €cum circumitis templis in aede Vestae resedisset, con-€surgenti ei primum lacinia obhaesit, dein tanta oborta caligo est, ut dispicere non posset. in Achaia Isth-€mum perfodere adgressus praetorianos pro contione ad €incohandum opus cohortatus est tubaque signo dato €primus rastello humum effodit et corbulae congestam €umeris extulit. parabat et ad Caspias portas expedi-€tionem conscripta ex Italicis senum pedum tironibus €noua legione, quam Magni Alexandri phalanga appel-€labat. @@Haec partim nulla reprehensione, partim etiam non €mediocri laude digna in unum contuli, ut secernerem €a probris ac sceleribus eius, de quibus dehinc dicam.  @@Inter ceteras disciplinas pueritiae tempore imbutus €et musica, statim ut imperium adeptus est, Terpnum €citharoedum uigentem tunc praeter alios arcessiit die-€busque continuis post cenam canenti in multam noctem €assidens paulatim et ipse meditari exercerique coepit €neque eorum quicquam omittere, quae generis eius €artifices uel conseruandae uocis causa uel augendae €factitarent; sed et plumbeam chartam supinus pectore €sustinere et clystere uomituque purgari et abstinere €pomis cibisque officientibus; donec blandiente profectu, €quamquam exiguae uocis et fuscae, prodire in scaenam €concupiit, subinde inter familiares Graecum prouerbium €iactans occultae musicae nullum esse respec-tum. et prodit Neapoli primum ac ne concusso qui-€dem repente motu terrae theatro ante cantare destitit, @1 €quam incohatum absolueret nomon. ibidem saepius et €per complures cantauit dies; sumpto etiam ad reficien-€dam uocem breui tempore, impatiens secreti a balineis €in theatrum transiit mediaque in orchestra frequente €populo epulatus, si paulum subbibisset, aliquid se sufferi tinniturum Graeco sermone promisit. captus €autem modulatis Alexandrinorum laudationibus, qui de €nouo commeatu Neapolim confluxerant, plures Alexan-€dria euocauit. neque eo segnius adulescentulos eque-€stris ordinis et quinque amplius milia e plebe ro-€bustissimae iuuentutis undique elegit, qui diuisi in €factiones plausuum genera condiscerent_bombos €et imbrices et testas uocabant_operamque nauarent €cantanti sibi, insignes pinguissima coma et excellen-€tissimo cultu, pu[e]ris ac sine anulo laeuis, quorum duces €quadringena milia sestertia merebant.  @@Cum magni aestimaret cantare etiam Romae, Nero-€neum agona ante praestitutam diem reuocauit flagitanti-€busque cunctis caelestem uocem respondit quidem in €hortis se copiam uolentibus facturum, sed adiu-€uante uulgi preces etiam statione militum, quae tunc €excubabat, repraesentaturum se pollicitus est libens; €ac sine mora nomen suum in albo profitentium citha-€roedorum iussit ascribi sorticulaque in urnam cum €ceteris demissa intrauit ordine suo, simul praefecti €praetorii citharam sustinentes, post tribuni militum iuxtaque amicorum intimi. utque constitit, peracto €principio, Niobam se cantaturum per Cluuium Ru-€fum consularem pronuntiauit et in horam fere deci-€mam perseuerauit coronamque eam et reliquam certa- @1 €minis partem in annum sequentem distulit, ut saepius €canendi occasio esset. quod cum tardum uideretur, €non cessauit identidem se publicare. dubitauit etiam €an priuatis spectaculis operam inter scaenicos daret quodam praetorum sestertium decies offerente. tragoe-€dias quoque cantauit personatus heroum deorumque, €item heroidum ac dearum, personis effectis ad simili-€tudinem oris sui et feminae, prout quamque diligeret. €inter cetera cantauit Canac[h]en parturientem, Oresten €matricidam, Oedipodem excaecatum, Herculem insa-€num. in qua fabula fama est tirunculum militem posi-€tum ad custodiam aditus, cum eum ornari ac uinciri €catenis, sicut argumentum postulabat, uideret, accurrisse €ferendae opis gratia.  @@Equorum studio uel praecipue ab ineunte aetate €flagrauit plurimusque illi sermo, quanquam uetaretur, €de circensibus erat; et quondam tractum prasini agi-€tatorem inter condiscipulos querens, obiurgante paeda-€gogo, de Hectore se loqui ementitus est. sed cum €inter initia imperii eburneis quadrigis cotidie in abaco €luderet, ad omnis etiam minimos circenses e secessu €commeabat, primo clam, deinde propalam, ut nemini dubium esset eo die utique affuturum. neque dissimu-€labat uelle se palmarum numerum ampliari; quare €spectaculum multiplicatis missibus in serum protrahe-€batur, ne dominis quidem iam factionum dignantibus €nisi ad totius diei cursum greges ducere. mox et ipse €aurigare atque etiam spectari saepius uoluit positoque €in hortis inter seruitia et sordidam plebem rudimento €uniuersorum se oculis in circo maximo praebuit, ali-€quo liberto mittente mappam unde magistratus solent. @1 nec contentus harum artium experimenta Romae de-€disse, Achaiam, ut diximus, petit hinc maxime €motus. instituerant ciuitates, apud quas musici agones €edi solent, omnes citharoedorum coronas ad ipsum €mittere. eas adeo grate recipiebat, ut legatos, qui per-€tulissent, non modo primos admitteret, sed etiam fa-€miliaribus epulis interponeret. a quibusdam ex his €rogatus ut cantaret super cenam, exceptusque effusius, €solos scire audire Graecos solosque se et studiis €suis dignos ait. nec profectione dilata, ut primum €Cassiopen traiecit, statim ad aram Iouis Cassii cantare  auspicatus certamina deinceps obiit omnia. nam et €quae diuersissimorum temporum sunt, cogi in unum €annum, quibusdam etiam iteratis, iussit et Olympiae €quoque praeter consuetudinem musicum agona com-€misit. ac ne quid circa haec occupatum auocaret deti-€neretue, cum praesentia eius urbicas res egere a liberto €Helio admoneretur, rescripsit his uerbis: 'quamuis €nunc tuum consilium sit et uotum celeriter €reuerti me, tamen suadere et optare potius €debes, ut Nerone dignus reuertar.' @@Cantante eo ne necessaria quidem causa excedere €theatro licitum est. itaque et enixae quaedam in €spectaculis dicuntur et multi taedio audiendi laudan-€dique clausis oppidorum portis aut furtim desiluisse €de muro aut morte simulata funere elati. quam autem €trepide anxieque certauerit, quanta aduersariorum aemu-€latione, quo metu iudicum, uix credi potest. aduer-€sarios, quasi plane condicionis eiusdem, obseruare, €captare, infamare secreto, nonnumquam ex occursu €maledictis incessere ac, si qui arte praecellerent, con-rumpere etiam solebat. iudices autem prius quam in-€ciperet reuerentissime adloquebatur, omnia se fa-€cienda fecisse, sed euentum in manu esse For- @1 €tunae; illos ut sapientis et doctos uiros fortuita €debere excludere; atque, ut auderet hortantibus, €aequiore animo recedebat, ac ne sic quidem sine solli-€citudine, taciturnitatem pudoremque quorundam pro €tristitia et malignitate arguens suspectosque sibi dicens  in certando uero ita legi oboediebat, ut numquam €excreare ausus sudorem quoque frontis brachio deter-€geret; atque etiam in tragico quodam actu, cum elap-€sum baculum cito resumpsisset, pauidus et metuens €ne ob delictum certamine summoueretur, non aliter €confirmatus est quam adiurante hypocrita non animad-€uersum id inter exultationes succlamationesque populi. €uictorem autem se ipse pronuntiabat; qua de causa et €praeconio ubique contendit. ac ne cuius alterius hieroni-€carum memoria aut uestigium extaret usquam, sub-€uerti et unco trahi abicique in latrinas omnium statuas et imagines imperauit. aurigauit quoque plurifariam, €Olympiis uero etiam decemiugem, quamuis id ipsum €in rege Mithradate carmine quodam suo reprehendisset; €sed excussus curru ac rursus repositus, cum perdurare €non posset, destitit ante decursum; neque eo setius €coronatus est. decedens deinde prouinciam uniuersam €libertate donauit simulque iudices ciuitate Romana et €pecunia grandi. quae beneficia e medio stadio Isthmio-€rum die sua ipse uoce pronuntiauit. þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Îåòïÿ¨™@@Reuersus e Graecia Neapolim, quod in ea primum €artem protulerat, albis equis introiit disiecta parte €muri, ut mos hieronicarum est; simili modo Antium, €inde Albanum, inde Romam; sed et Romam eo curru, €quo Augustus olim triumphauerat, et in ueste pur-€purea distinctaque stellis aureis chlamyde coronamque €capite gerens Olympiacam, dextra manu Pythiam, prae- @1 €eunte pompa ceterarum cum titulis, ubi et quos quo €cantionum quoue fabularum argumento uicisset; se-€quentibus currum ouantium ritu plausoribus, Augustia-€nos militesque se triumphi eius clamitantibus. dehinc diruto circi maximi arcu per Velabrum forum-€que Palatium et Apollinem petit. incedenti passim €uictimae caesae sparso per uias identidem croco inge-€staeque aues ac lemnisci et bellaria. sacras coronas in €cubiculis circum lectos posuit, item statuas suas citha-€roedico habitu, qua nota etiam nummum percussit ac post haec tantum afuit a remittendo laxandoque €studio, ut conseruandae uocis gratia neque milites um-€quam, nisi absens aut alio uerba pronuntiante, appel-€laret neque quicquam serio iocoue egerit, nisi astante €phonasco, qui moneret parceret arteriis ac suda-€rium ad os applicaret; multisque uel amicitiam €suam optulerit uel simultatem indixerit, prout quisque €se magis parciusue laudasset.  @@Petulantiam, libidinem, luxuriam, auaritiam, crude-€litatem sensim quidem primo et occulte et uelut €iuuenili errore exercuit, sed ut tunc quoque dubium €nemini foret naturae illa uitia, non aetatis esse. post €crepusculum statim adrepto pilleo uel galero popinas €inibat circumque uicos uagabatur ludibundus nec sine €pernicie tamen, siquidem redeuntis a cena uerberare €ac repugnantes uulnerare cloacisque demergere assuerat, €tabernas etiam effringere et expilare; quintana domi €constituta, ubi partae et ad licitationem diuidendae praedae pretium absumeretur. ac saepe in eius modi €rixis oculorum et uitae periculum adiit, a quodam €laticlauio, cuius uxorem adtrectauerat, prope ad necem €caesus. quare numquam postea publico se illud horae @1 €sine tribunis commisit procul et occulte subsequenti-€bus. interdiu quoque clam gestatoria sella delatus in €theatrum seditionibus pantomimorum e parte proscaeni €superiore signifer simul ac spectator aderat; et cum €ad manus uentum esset lapidibusque et subselliorum €fragminibus decerneretur, multa et ipse iecit in popu- lum atque etiam praetoris caput consauciauit. paulatim €uero inualescentibus uitiis iocularia et latebras omisit €nullaque dissimulandi cura ad maiora palam erupit. @@Epulas a medio die ad mediam noctem protrahebat, €refotus saepius calidis piscinis ac tempore aestiuo ni-€uatis; cenitabatque nonnumquam et in publico, nau-€machia praeclusa uel Martio campo uel circo maximo, €inter scortorum totius urbis et ambubaiarum mini-steria. quotiens Ostiam Tiberi deflueret aut Baianum €sinum praeternauigaret, dispositae per litora et ripas €deuersoriae tabernae parabantur insignes ganea[e] et €matronarum institorio copas imitantium atque hinc €inde hortantium ut appelleret. indicebat et familiaribus €cenas, quorum uni mitellita quadragies sestertium con-€stitit, alteri pluris aliquanto rosaria.  @@Super ingenuorum paedagogia et nuptarum con-€cubinatus Vestali uirgini Rubriae uim intulit. Acten €libertam paulum afuit quin iusto sibi matrimonio con-€iungeret, summissis consularibus uiris qui regio genere €ortam peierarent. puerum Sporum exectis testibus etiam €in muliebrem naturam transfigurare conatus cum dote €et flammeo per sollemni[2a]2 nuptiarum celeberrimo offi-€cio deductum ad se pro uxore habuit; extatque cuius-€dam non inscitus iocus bene agi potuisse cum rebus €humanis, si Domitius pater talem habuisset uxorem. hunc Sporum, Augustarum ornamentis excul- @1 €tum lecticaque uectum, et circa conuentus mercatusque €Graeciae ac mox Romae circa Sigillaria comitatus est €identidem exosculans. nam matris concubitum appetisse €et [2ab]2 obtrectatoribus eius, ne ferox atque impotens €mulier et hoc genere gratiae praeualeret, deterritum €nemo dubitauit, utique postquam meretricem, quam €fama erat Agrippinae simillimam, inter concubinas rece-€pit. olim etiam quotiens lectica cum matre ueheretur, €libidinatum inceste ac maculis uestis proditum affirmant.  @@Suam quidem pudicitiam usque adeo prostituit, ut €contaminatis paene omnibus membris nouissime quasi €genus lusus excogitaret, quo ferae pelle contectus emitte-€retur e cauea uirorumque ac feminarum ad stipitem €deligatorum inguina inuaderet et, cum affatim desae-€uisset, conficeretur a Doryphoro liberto; cui etiam, €sicut ipsi Sporus, ita ipse denupsit, uoces quoque et €heiulatus uim patientium uirginum imitatus. ex non-€nullis comperi persuasissimum habuisse eum neminem €hominem pudicum aut ulla corporis parte purum €esse, uerum plerosque dissimulare uitium et €callide optegere; ideoque professis apud se obscae-€nitatem cetera quoque concessisse delicta.  @@Diuitiarum et pecuniae fructum non alium putabat €quam profusionem, sordidos ac deparcos esse qui-€bus impensarum ratio constaret, praelautos €uereque magnificos qui abuterentur ac perde-€rent. laudabat mirabaturque auunculum Gaium nullo €magis nomine, quam quod ingentis a Tiberio relictas opes in breui spatio prodegisset. quare nec largiendi €nec absumendi modum tenuit. in Tiridatem, quod uix €credibile uideatur, octingena nummum milia diurna @1 €erogauit abeuntique super sestertium milies contulit. €Menecraten citharoedum et Spiculum murmillonem tri-€umphalium uirorum patrimoniis aedibusque donauit. €cercopithecum Panerotem faeneratorem et urbanis rusti-€cisque praediis locupletatum prope regio extulit funere. nullam uestem bis induit. quadringenis in punctum €sestertiis aleam lusit. piscatus est rete aurato et pur-€pura coccoque funibus nexis. numquam minus mille €carrucis fecisse iter traditur, soleis mularum argenteis, €canusinatis mulionibus, armillata phalerataque Maza-€cum turba atque cursorum.  @@Non in alia re tamen damnosior quam in aedifi-€cando domum a Palatio Esquilias usque fecit, quam €primo transitoriam, mox incendio absumptam restitu-€tamque auream nominauit. de cuius spatio atque cultu €suffecerit haec ret[2t]2ulisse. uestibulum eius fuit, in €quo colossus CXX pedum staret ipsius effigie; tanta €laxitas, ut porticus triplices miliarias haberet; item €stagnum maris instar, circumsaeptum aedificiis ad ur-€bium speciem; rura insuper aruis atque uinetis et €pascuis siluisque uaria, cum multitudine omnis generis pecudum ac ferarum. in ceteris partibus cuncta auro €lita, distincta gemmis unionumque conchis erant; cena-€tiones laqueatae tabulis eburneis uersatilibus, ut flores, €fistulatis, ut unguenta desuper spargerentur; praecipua €cenationum rotunda, quae perpetuo diebus ac noctibus €uice mundi circumageretur; balineae marinis et albulis €fluentes aquis. eius modi domum cum absolutam dedi- @1 €caret, hactenus comprobauit, ut se diceret quasi ho-€minem tandem habitare coepisse. @@Praeterea incohabat piscinam a Miseno ad Auernum €lacum contectam porticibusque conclusam, quo quid-€quid totis Bais calidarum aquarum esset conuerteretur; €fossam ab Auerno Ostiam usque, ut nauibus nec tamen €mari iretur, longitudinis per centum sexaginta milia, €latitudinis, qua contrariae quinqueremes commearent. €quorum operum perficiendorum gratia quod ubique €esset custodiae in Italiam deportari, etiam scelere con-€uictos non nisi ad opus damnari praeceperat. @@Ad hunc impendiorum furorem, super fiduciam im-€perii, etiam spe quadam repentina immensarum et €reconditarum opum impulsus est ex indicio equitis R. €pro comperto pollicentis thesauros antiquissimae gazae, €quos Dido regina fugiens Tyro secum extulisset, esse €in Africa uastissimis specubus abditos ac posse erui  paruula molientium opera. uerum ut spes fefellit, desti-€tutus atque ita iam exhaustus et egens ut stipendia €quoque militum et commoda ueteranorum protrahi ac €differri necesse esset, calumniis rapinisque intendit €animum. @@Ante omnia instituit, ut e libertorum defunctorum €bonis pro semisse dextans ei cogeretur, qui sine pro-€babili causa eo nomine essent, quo fuissent ullae fa-þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Îåòïÿ¨ ’„miliae quas ipse contingeret; deinde, ut ingratorum in €principem testamenta ad fiscum pertinerent, ac ne €impune esset studiosis iuris, qui scripsissent uel dic-€tassent ea; tunc ut lege maiestatis facta dictaque €omnia, quibus modo delator non deesset, tenerentur. reuocauit et praemia coronarum, quae umquam sibi @1 €ciuitates in certaminibus detulissent. et cum inter-€dixisset usum amethystini ac Tyrii coloris summisisset-€que qui nundinarum die pauculas uncias uenderet, prae-€clusit cunctos negotiatores. quin etiam inter canendum €animaduersam matronam in spectaculis uetita purpura €cultam demonstrasse procuratoribus suis dicitur de-€tractamque ilico non ueste modo sed et bonis exuit. nulli delegauit officium ut non adiceret: 'scis quid €mihi opus sit,' et: 'hoc agamus, ne quis quic-€quam habeat.' ultimo templis compluribus dona de-€traxit simulacraque ex auro uel argento fabricata con-€flauit, in iis Penatium deorum, quae mox Galba restituit.  @@Parricidia et caedes a Claudio exorsus est; cuius €necis etsi non auctor, at conscius fuit, neque dissimu-€lanter, ut qui boletos, in quo cibi genere uenenum is €acceperat, quasi deorum cibum posthac prouerbio Graeco €conlaudare sit solitus. certe omnibus rerum uerborum-€que contumeliis mortuum insectatus est, modo stultitiae €modo saeuitiae arguens; nam et morari eum desisse €inter homines producta prima syllaba iocabatur multa-€que decreta et constituta, ut insipientis atque deliri, €pro irritis habuit; denique bustum eius consaepiri nisi €humili leuique maceria neglexit. @@Britannicum non minus aemulatione uocis, quae illi €iucundior suppetebat, quam metu ne quandoque apud €hominum gratiam paterna memoria praeualeret, ueneno €adgressus est. quod acceptum a quadam Lucusta, €uenenariorum indice, cum opinione tardius cederet €uentre modo Britannici moto, accersitam mulierem sua @1 €manu uerberauit arguens pro ueneno remedium de-€disse; excusantique minus datum ad occultandam faci-€noris inuidiam: 'sane,' inquit, 'legem Iuliam timeo,' €coegitque se coram in cubiculo quam posset uelocissi-mum ac praesentaneum coquere. deinde in haedo ex-€pertus, postquam is quinque horas protraxit, iterum €ac saepius recoctum porcello obiecit; quo statim exa-€nimato inferri in triclinium darique cenanti secum Bri-€tannico imperauit. et cum ille ad primum gustum con-€cidisset, comitiali morbo ex consuetudine correptum €apud conuiuas ementitus postero die raptim inter maxi-€mos imbres tralaticio extulit funere. Lucustae pro na-€uata opera impunitatem praediaque ampla, sed et disci-€pulos dedit.  @@Matrem facta dictaque sua exquirentem acerbius et €corrigentem hactenus primo grauabatur, ut inuidia €identidem oneraret quasi cessurus imperio Rhodumque €abiturus, mox et honore omni et potestate priuauit €abductaque militum et Germanorum statione contu-€bernio quoque ac Palatio expulit; neque in diuexanda €quicquam pensi habuit, summissis qui et Romae mo-€rantem litibus et in secessu quiescentem per conuicia €et iocos terra marique praeteruehentes inquietarent. uerum minis eius ac uiolentia territus perdere statuit; €et cum ter ueneno temptasset sentiretque antidotis prae-€munitam, lacunaria, quae noctu super dormientem €laxata machina deciderent, parauit. hoc consilio per €conscios parum celato solutilem nauem, cuius uel €naufragio uel camarae ruina periret, commentus est €atque ita reconciliatione simulata iucundissimis litteris €Baias euocauit ad sollemnia Quinquatruum simul cele-€branda; datoque negotio trierarchis, qui liburnicam qua @1 €aduecta erat uelut fortuito concursu confringerent, pro-€traxit conuiuium repetentique Baulos in locum cor-€rupti nauigii machinosum illud optulit, hilare prose-€cutus atque in digressu papillas quoque exosculatus. reliquum temporis cum magna trepidatione uigilauit €opperiens coeptorum exitum. sed ut diuersa omnia €nandoque euasisse eam comperit, inops consilii L. Ager-€mum libertum eius saluam et incolumem cum gaudio €nuntiantem, abiecto clam iuxta pugione ut percussorem €sibi subornatum arripi constringique iussit, matrem €occidi, quasi deprehensum crimen uoluntaria morte uitasset. adduntur his atrociora nec incertis auctoribus: €ad uisendum interfectae cadauer accurrisse, contrectasse €membra, alia uituperasse, alia laudasse, sitique interim €oborta bibisse. neque tamen conscientiam sceleris, €quanquam et militum et senatus populique gratulationi-€bus confirmaretur, aut statim aut umquam postea ferre €potuit, saepe confessus exagitari se materna specie €uerberibusque Furiarum ac taedis ardentibus. quin et €facto per Magos sacro euocare Manes et exorare temp-€tauit. peregrinatione quidem Graeciae et Eleusinis sa-€cris, quorum initiatione impii et scelerati uoce prae-€conis summouentur, interesse non ausus est. @@Iunxit parricidio matris amitae necem. quam €cum ex duritie alui cubantem uisitaret, et illa trac-€tans lanuginem eius, ut assolet, iam grandis natu €per blanditias forte dixisset: 'simul hanc excepero, €mori uolo,' conuersus ad proximos confestim €se positurum uelut irridens ait, praecepitque me-€dicis ut largius purgarent aegram; necdum defunc- @1 €tae bona inuasit suppresso testamento, ne quid abs-€cederet.  @@Vxores praeter Octauiam duas postea duxit, Pop-€paeam Sabinam quaestorio patre natam et equiti R. €antea nuptam, deinde Statiliam Messalinam Tauri bis €consulis ac triumphalis abneptem. qua ut poteretur, €uirum eius Atticum Vestinum consulem in honore ipso €trucidauit. Octauiae consuetudinem cito aspernatus, €corripientibus amicis sufficere illi debere respondit uxoria ornamenta. eandem mox saepe frustra stran-€gulare meditatus dimisit ut sterilem, sed improbante €diuortium populo nec parcente conuiciis, etiam rele-€gauit, denique occidit sub crimine adulteriorum adeo €inpudenti falsoque, ut in quaestione pernegantibus €cunctis Anicetum paedagogum suum indicem subiecerit, qui fingeret% dolo stupratam a se fateretur. Poppaeam €duodecimo die post diuortium Octauiae in matrimo-€nium acceptam dilexit unice; et tamen ipsam quoque €ictu calcis occidit, quod se ex aurigatione sero reuer-€sum grauida et aegra conuiciis incesserat. ex hac €filiam tulit Claudiam Augustam amisitque admodum €infantem. @@Nullum adeo necessitudinis genus est, quod non €scelere perculerit. Antoniam Claudi filiam, recusantem €post Poppaeae mortem nuptias suas, quasi molitricem €nouarum rerum interemit; similiter [inter] ceteros aut €affinitate aliqua sibi aut propinquitate coniunctos; in €quibus Aulum Plautium iuuenem, quem cum ante €mortem per uim conspurcasset: 'eat nunc,' inquit, €'mater mea et successorem meum osculetur,' iac-€tans dilectum ab ea et ad spem imperii impulsum. @1 priuignum Rufrium Crispinum Poppaea natum, impube-€rem adhuc, quia ferebatur ducatus et imperia ludere, €mergendum mari, dum piscaretur, seruis ipsius deman-€dauit. Tuscum nutricis filium relegauit, quod in pro-€curatione Aegypti balineis in aduentum suum extructis €lauisset. Senecam praeceptorem ad necem compulit, €quamuis saepe commeatum petenti bonisque cedenti €persancte iurasset suspectum se frustra periturumque €potius quam nociturum ei. Burro praefecto remedium €ad fauces pollicitus toxicum misit. libertos diuites et €senes, olim adoptionis mox dominationis suae fautores €atque rectores, ueneno partim cibis partim potionibus €indito intercepit.  @@Nec minore saeuitia foris et in exteros grassatus €est. stella crinita, quae summis potestatibus exitium €portendere uulgo putatur, per continuas noctes oriri €coeperat. anxius ea re, ut ex Balbillo astrologo didicit, €solere reges talia ostenta caede aliqua illustri expiare €atque a semet in capita procerum depellere, nobi-€lissimo cuique exitium destinauit; enimuero multo €magis et quasi per iustam causam duabus coniura-€tionibus prouulgatis, quarum prior maiorque Pisoniana €Romae, posterior Viniciana Beneuenti conflata atque detecta est. coniurati e uinculis triplicium catenarum €dixere causam, cum quidam ultro crimen faterentur, €nonnulli etiam imputarent, tamquam aliter illi non €possent nisi morte succurrere dedecorato fla-€gitiis omnibus. damnatorum liberi urbe pulsi enecti-þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Îåòïÿ¨¤’†que ueneno aut fame; constat quosdam cum paeda-€gogis et capsaris uno prandio pariter necatos, alios €diurnum uictum prohibitos quaerere.  @@Nullus posthac adhibitus dilectus aut modus interi- @1 €mendi quoscumque libuisset quacumque de causa. sed €ne de pluribus referam, Saluidieno Orfito obiectum €est quod tabernas tres de domo sua circa forum ciui-€tatibus ad stationem locasset, Cassio Longino iuris con-€sulto ac luminibus orbato, quod in uetere gentili[s] €stemmate C. Cassi percussoris Caesaris imagines reti-€nuisset, Paeto Thraseae tristior et paedagogi uultus. mori iussis non amplius quam horarum spatium da-€bat; ac ne quid morae interueniret, medicos admouebat €qui cunctantes continuo curarent: ita enim uocabatur €uenas mortis gratia incidere. creditur etiam polyphago €cuidam Aegypti generis crudam carnem et quidquid €daretur mandere assueto, concupisse uiuos homines laniandos absumendosque obicere. elatus inflatusque €tantis uelut successibus negauit quemquam princi-€pum scisse quid sibi liceret, multasque nec dubias €significationes saepe iecit, ne reliquis quidem se par-€surum senatoribus, eumque ordinem sublaturum quando-€que e re p. ac prouincias et exercitus equiti R. ac €libertis permissurum. certe neque adueniens neque €proficiscens quemquam osculo impertiit ac ne resalu-€tatione quidem; et in auspicando opere Isth[i]mi[i] €magna frequentia clare ut sibi ac populo R. bene €res uerteret optauit dissimulata senatus mentione.  @@Sed nec populo aut moenibus patriae pepercit. di-€cente quodam in sermone communi: €@@@@$E)MOU= QANO/NTOS GAI=A MEIXQH/TW PURI/, €'immo,' inquit, '$E)MOU= ZW=NTOS2&,' planeque ita fecit. nam €quasi offensus deformitate ueterum aedificiorum et @1 €angustiis flexurisque uicorum, incendit urbem tam pa-€lam, ut plerique consulares cubicularios eius cum €stuppa taedaque in praediis suis deprehensos non €attigerint, et quaedam horrea circa domum Auream, €quorum spatium maxime desiderabat, ut bellicis ma-€chinis labefacta atque inflammata sint, quod saxeo muro constructa erant. per sex dies septemque noctes €ea clade saeuitum est ad monumentorum bustorumque €deuersoria plebe compulsa. tunc praeter immensum €numerum insularum domus priscorum ducum arserunt €hostilibus adhuc spoliis adornatae deorumque aedes ab €regibus ac deinde Punicis et Gallicis bellis uotae dedi-€cataeque, et quidquid uisendum atque memorabile ex €antiquitate durauerat. hoc incendium e turre Maecena-€tiana prospectans laetusque 'flammae,' ut aiebat, 'pul-€chritudine' Halosin Ilii in illo suo scaenico habitu decantauit. ac ne non hinc quoque quantum posset €praedae et manubiarum inuaderet, pollicitus cadauerum €et ruderum gratuitam egestionem nemini ad reliquias €rerum suarum adire permisit; conlationibusque non €receptis modo uerum et efflagitatis prouincias priua- torumque census prope exhausit. accesserunt tantis €ex principe malis probrisque quaedam et fortuita: €pestilentia unius autumni, quo triginta funerum milia €in rationem Libitinae uenerunt; clades Britannica, qua €duo praecipua oppida magna ciuium sociorumque caede €direpta sunt; ignominia ad Orientem legionibus in Ar-€menia sub iugum missis aegreque Syria retenta. mirum €et uel praecipue notabile inter haec fuerit nihil eum €patientius quam maledicta et conuicia hominum tulisse, @1 €neque in ullos leniorem quam qui se dictis aut car-minibus lacessissent extitisse. multa Graece Latineque €proscripta aut uulgata sunt, sicut illa: €@@@@$*NE/RWN *)ORE/STHS *)ALKME/WN MHTROKTO/NOS. €@@@@$NEO/YHFON: *NE/RWN I)DI/AN MHTE/RA A)PE/KTEINE. €@@@@Quis negat Aeneae magna de stirpe Neronem? €@@@@@@sustulit hic matrem, sustulit ille patrem. €@@@@Dum tendit citharam noster, dum cornua Parthus, €@@@@@@noster erit Paean, ille Hecatebeletes. €@@@@Roma domus fiet: Veios migrate, Quirites, €@@@@@@si non et Veios occupat ista domus. €sed neque auctores requisiit et quosdam per indicem €delatos ad senatum adfici grauiore poena prohibuit. transeuntem eum Isidorus Cynicus in publico clara uoce €corripuerat, quod Naupli mala bene cantitaret, €sua bona male disponeret; et Datus Atellanarum €histrio in cantico quodam €@@@@$U(GI/AINE PA/TER, U(GI/AINE MH=TER €ita demonstrauerat, ut bibentem natantemque faceret, €exitum scilicet Claudi Agrippinaeque significans, et in €nouissima clausula €@@@@Orcus uobis ducit pedes €senatum gestu notarat. histrionem et philosophum €Nero nihil amplius quam urbe Italiaque summouit, uel @1 €contemptu omnis infamiae uel ne fatendo dolorem irri-€taret ingenia.  @@Talem principem paulo minus quattuordecim annos €perpessus terrarum orbis tandem destituit, initium fa-€cientibus Gallis duce Iulio Vindice, qui tum eam pro-€uinciam pro praetore optinebat. @@Praedictum a mathematicis Neroni olim erat fore €ut quandoque destitueretur; unde illa uox eius cele-€berrima: $TO\ TE/XNION H(MA=S DIATRE/FEI&, quo maiore scilicet €uenia meditaretur citharoedicam artem, principi sibi €gratam, priuato necessariam. spoponderant tamen qui-€dam destituto Orientis dominationem, nonnulli nomi-€natim regnum Hierosolymorum, plures omnis pristinae €fortunae restitutionem. cui spei pronior, Britannia €Armeniaque amissa ac rursus utraque recepta, defunc-tum se fatalibus malis existimabat. ut uero consulto €Delphis Apolline septuagensimum ac tertium annum €cauendum sibi audiuit, quasi eo demum obiturus, ac €nihil coniectans de aetate Galbae, tanta fiducia non €modo senectam sed etiam perpetuam singularemque €concepit felicitatem, ut amissis naufragio pretiosissimis €rebus non dubitauerit inter suos dicere pisces eas €sibi relaturos. @@Neapoli de motu Galliarum cognouit die ipso quo €matrem occiderat, adeoque lente ac secure tulit ut €gaudentis etiam suspicionem praeberet tamquam occa-€sione nata spoliandarum iure belli opulentissimarum €prouinciarum; statimque in gymnasium progressus cer-€tantis athletas effusissimo studio spectauit. cenae quo-€que tempore interpellatus tumultuosioribus litteris €hactenus excanduit, ut malum iis qui descissent mina-€retur. denique per octo continuos dies non rescribere @1 €cuiquam, non mandare quid aut praecipere conatus  rem silentio oblit[t]erauit. edictis tandem Vindicis con-€tumeliosis et frequentibus permotus senatum epistula €in ultionem sui reique publicae adhortatus est, excusato €languore faucium, propter quem non adesset. nihil €autem aeque doluit, quam ut malum se citharoedum €increpitum ac pro Nerone Ahenobarbum appellatum; €et nomen quidem gentile, quod sibi per contumeliam €exprobraretur, resumpturum se professus est deposito €adoptiuo, cetera conuicia, ut falsa, non alio argumento €refellebat, quam quod etiam inscitia sibi tanto opere €[2e]2laboratae perfectaeque a se artis obiceretur, singulos €subinde rogitans, nossentne quemquam praestan-tiorem. sed urgentibus aliis super alios nuntiis Romam €praetrepidus rediit; leuiterque modo in itinere friuolo €auspicio mente recreata, cum adnotasset insculptum €monumento militem Gallum ab equite R. oppressum €trahi crinibus, ad eam speciem exiluit gaudio caelum-€que adorauit. ac ne tunc quidem aut senatu aut populo €coram appellato quosdam e primoribus uiris domum €euocauit transactaque raptim consultatione reliquam €diei partem per organa [2h]2ydraulica noui et ignoti €generis circumduxit, ostendensque singula, de ratione €ac difficultate cuiusque disserens, iam se etiam pro-€laturum omnia in theatrum affirmauit, si per €Vindicem liceat.  @@Postquam deinde etiam Galbam et Hispanias desci-€uisse cognouit, conlapsus animoque male facto diu €sine uoce et prope intermortuus iacuit, utque resipiit, €ueste discissa, capite conuerberato, actum de se pro-€nuntiauit consolantique nutriculae et aliis quoque iam €principibus similia accidisse memoranti, se uero prae- @1 €ter ceteros inaudita et incognita pati respondit, qui summum imperium uiuus amitteret. nec eo €setius quicquam ex consuetudine luxus atque desidiae €omisit uel inminuit; quin immo, cum prosperi quiddam €ex prouinciis nuntiatum esset, super abundantissimam €cenam iocularia in defectionis duces carmina lasciueque €modulata, quae uulgo notuerunt, etiam gesticulatus est; þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Îåòïÿ¨ª’‡ac spectaculis theatri clam inlatus cuidam scaenico €placenti nuntium misit abuti eum occupationibus €suis.  @@Initio statim tumultus multa et inmania, uerum €non abhorrentia a natura sua creditur destinasse: suc-€cessores percussoresque summittere exercitus et pro-€uincias regentibus, quasi conspiratis idemque et unum €sentientibus; quidquid ubique exulum, quidquid in urbe €hominum Gallicanorum esset contrucidare, illos ne de-€sciscentibus adgregarentur, hos ut conscios popularium €suorum atque fautores; Gallias exercitibus diripiendas €permittere; senatum uniuersum ueneno per conuiuia €necare; urbem incendere feris in populum immissis, quo difficilius defenderentur. sed absterritus non tam €paenitentia quam perficiendi desperatione credensque €expeditionem necessariam, consules ante tempus priuauit €honore atque in utriusque locum solus iniit consulatum, €quasi fatale esset non posse Gallias debellari nisi a con-€sule. ac susceptis fascibus cum post epulas triclinio €digrederetur, innixus umeris familiarium affirmauit, €simul ac primum prouinciam attigisset, iner-€mem se in conspectum exercituum proditurum €nec quicquam aliud quam fleturum, reuocatis-€que ad paenitentiam defectoribus insequenti €die laetum inter laetos cantaturum epinicia, €quae iam nunc sibi componi oporteret. @1  @@In praeparanda expeditione primam curam habuit €deligendi uehicula portandis scaenicis organis concubi-€nasque, quas secum educeret, tondendi ad uirilem mo-€dum et securibus peltisque Amazonicis instruendi. mox €tribus urbanas ad sacramentum citauit ac nullo idoneo €respondente certum dominis seruorum numerum indi-€xit; nec nisi ex tota cuiusque familia probatissimos, ne €dispensatoribus quidem aut amanuensibus exceptis, re-cepit. partem etiam census omnes ordines conferre €iussit et insuper inquilinos priuatarum aedium atque €insularum pensionem annuam repraesentare fisco; exe-€gitque ingenti fastidio et acerbitate nummum asperum, €argentum pustulatum, aurum ad obrussam, ut plerique €omnem collationem palam recusarent, consensu flagi-€tantes a delatoribus potius reuocanda praemia quae- cumque cepissent. ex annonae quoque caritate lucran-€ti[a] adcreuit inuidia; nam et forte accidit, ut in pu-€blica fame Alexandrina nauis nuntiaretur puluerem €luctatoribus aulicis aduexisse. @@Quare omnium in se odio incitato nihil contume-€liarum defuit quin subiret. statuae eius a uertice cirrus €appositus est cum inscriptione Graeca: nunc demum €agona esse, et traderet tandem. alterius collo €ascopa deligata simulque titulus: 'ego quid potui? €sed tu culleum meruisti.' ascriptum et columnis, €etiam Gallos eum cantando excitasse. iam nocti-€bus iurgia cum seruis plerique simulantes crebro Vin-€dicem poscebant.  @@Terrebatur ad hoc euidentibus portentis somniorum €et auspiciorum et ominum, cum ueteribus tum nouis. @1 €numquam antea somniare solitus occisa demum matre €uidit per quietem nauem sibi regenti extortum guberna-€culum trahique se ab Octauia uxore in artissimas tene-€bras et modo pinnatarum formicarum multitudine op-€pleri, modo a simulacris gentium ad Pompei theatrum €dedicatarum circumiri arcerique progressu; asturconem, €quo maxime laetabatur, posteriore corporis parte in €simiae speciem transfiguratum ac tantum capite integro hinnitus edere canoros. de Mausoleo, sponte foribus €patefactis, exaudita uox est nomine eum cientis. Kal. €Ian. exornati Lares in ipso sacrificii apparatu conci-€derunt; auspicanti Sporus anulum muneri optulit, cuius €gemmae scalptura erat Proserpinae raptus; uotorum €nuncupatione, magna iam ordinum frequentia, uix reper-tae Capitolii claues. cum ex oratione eius, qua in Vin-€dicem perorabat, recitaretur in senatu daturos poenas €sceleratos ac breui dignum exitum facturos, conclama-€tum est ab uniuersis: 'tu facies, Auguste.' obser-€uatum etiam fuerat nouissimam fabulam cantasse eum €publice Oedipodem exulem atque in hoc desisse uersu: €@@@@$QANEI=N M' A)/NWGE SU/GGAMOS, MH/THR, PATH/R.  @@Nuntiata interim etiam ceterorum exercituum de-€fectione litteras prandenti sibi redditas concerpsit, men-€sam subuertit, duos scyphos gratissimi usus, quos Home-€rios a caelatura carminum Homeri uocabat, solo inlisit €ac sumpto a Lucusta ueneno et in auream pyxidem €condito transiit in hortos Seruilianos, ubi praemissis €libertorum fidissimis Ostiam ad classem praeparandam €tribunos centurionesque praetorii de fugae societate temptauit. sed partim tergiuersantibus, partim aperte €detrectantibus, uno uero etiam proclamante: @1 €@@@@usque adeone mori miserum est? €uarie agitauit, Parthosne an Galbam supplex peteret, €an atratus prodiret in publicum proque rostris quanta €maxima posset miseratione ueniam praeteritorum pre-€caretur, ac ni flexisset animos, uel Aegypti praefectu-€ram concedi sibi oraret. inuentus est postea in scrinio €eius hac de re sermo formatus; sed deterritum putant, €ne prius quam in forum perueniret discerperetur. @@Sic cogitatione in posterum diem dilata ad mediam €fere noctem excitatus, ut comperit stationem militum €recessisse, prosiluit e lecto misitque circum amicos, et €quia nihil a quoquam renuntiabatur, ipse cum paucis €hospitia singulorum adiit. uerum clausis omnium fori-€bus, respondente nullo, in cubiculum rediit, unde iam €et custodes diffugerant, direptis etiam stragulis, amota €et pyxide ueneni; ac statim Spiculum murmillonem uel €quemlibet alium percussorem, cuius manu periret, re-€quisiit et nemine reperto: 'ergo ego,' inquit, 'nec ami-€cum habeo nec inimicum?' procurritque, quasi prae- cipitaturus se in Tiberim. sed reuocato rursus impetu €aliquid secretioris latebrae ad colligendum animum de-€siderauit, et offerente Phaonte liberto suburbanum suum €inter Salariam et Nomentanam uiam circa quartum €miliarium, ut erat nudo pede atque tunicatus, paenu-€lam obsoleti coloris superinduit adopertoque capite et €ante faciem optento sudario equum inscendit, quattuor solis comitantibus, inter quos et Sporus erat. statim-€que tremore terrae et fulgure aduerso pauefactus audiit €e proximis castris clamorem militum et sibi aduersa €et Galbae prospera ominantium, etiam ex obuiis uiato-€ribus quendam dicentem: 'hi Neronem persequun-€tur,' alium sciscitantem: 'ecquid in urbe noui de €Nerone?' equo autem ex odore abiecti in uia cada- @1 €ueris consternato, detecta facie agnitus est a quodam missicio praetoriano et salutatus. ut ad deuerticulum €uentum est, dimissis equis inter fruticeta ac uepres €per harundineti semitam aegre nec nisi strata sub pe-€dibus ueste ad [2a]2uersum uillae parietem euasit. ibi €hortante eodem Phaonte, ut interim in specum egestae €harenae concederet, negauit se uiuum sub terram itu-€rum, ac parumper commoratus, dum clandestinus ad €uillam introitus pararetur, aquam ex subiecta lacuna €poturus manu hausit et: 'haec est,' inquit, 'Neronis decocta.' dein diuolsa sentibus paenula traiectos sur-€culos rasit, atque ita quadripes per angustias effossae €cauernae receptus in proximam cellam decubuit super €lectum modica culcita, uetere pallio strato, instructum; €fameque et iterum siti interpellante panem quidem €sordidum oblatum aspernatus est, aquae autem tepidae  aliquantum bibit. tunc uno quoque hinc inde instante €ut quam primum se impendentibus contumeliis eriperet, €scrobem coram fieri imperauit dimensus ad corporis €sui modulum, componique simul, si qua inuenirentur, €frusta marmoris et aquam simul ac ligna conferri cu-€rando mox cadaueri, flens ad singula atque identidem €dictitans: 'qualis artifex pereo!' @@Inter moras perlatos a cursore Phaonti codicillos €praeripuit legitque se hostem a senatu iudicatum et €quaeri, ut puniatur more maiorum, interrogauitque €quale id genus esset poenae; et cum comperisset nudi €hominis ceruicem inseri furcae, corpus uirgis ad necem €caedi, conterritus duos pugiones, quos secum extulerat, €arripuit temptataque utriusque acie rursus condidit, causatus nondum adesse fatalem horam. ac modo €Sporum hortabatur ut lamentari ac plangere inciperet, @1 €modo orabat ut se aliquis ad mortem capessendam €exemplo iuuaret; interdum segnitiem suam his uerbis €increpabat: 'uiuo deformiter, turpiter_$OU) PRE/PEI þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Îåòïÿ¨±“†$*NE/RWNI, OU) PRE/PEI&_$NH/FEIN DEI= E)N TOI=S TOIOU/TOIS&_ €$A)/GE E)/GEIRE SEAUTO/N&.' iamque equites appropinquabant, €quibus praeceptum erat ut uiuum eum adtraherent. €quod ut sensit, trepidanter effatus: €@@@@$I(/PPWN M'&[$E&] $W)KUPO/DWN A)MFI\ KTU/POS OU)/ATA BA/LLEI €ferrum iugulo adegit iuuante Epaphrodito a libellis. semianimisque adhuc irrumpenti centurioni et paenula €ad uulnus adposita in auxilium se uenisse simulanti €non aliud respondit quam: 'sero' et: 'haec est fides.' €atque in ea uoce defecit, extantibus rigentibusque oculis €usque ad horrorem formidinemque uisentium. nihil prius €aut magis a comitibus exegerat quam ne potestas cui-€quam capitis sui fieret, sed ut quoquo modo totus crema-€retur. permisit hoc Icelus, Galbae libertus, non multo ante €uinculis exolutus, in quae primo tumultu coniectus fuerat.  @@Funeratus est impensa ducentorum milium, stragulis €albis auro intextis, quibus usus Kal. Ian. fuerat. reli-€quias Egloge et Alexandria nutrices cum Acte con-€cubina gentili Domitiorum monimento condiderunt, quod €prospicitur e campo Martio impositum colli Hortulorum. €in eo monimento solium porphyretici marmoris, super-€stante Lunensi ara, circumsaeptum est lapide Thasio.  @@Statura fuit prope iusta, corpore maculoso et fetido, €subflauo capillo, uultu pulchro magis quam uenusto, €oculis caesis et hebetioribus, ceruice obesa, uentre pro-€iecto, gracillimis cruribus, ualitudine prospera: nam €qui luxuriae immoderatissimae esset, ter omnino per €quattuordecim annos languit, atque ita ut neque uino @1 €neque consuetudine reliqua abstineret; circa cultum €habitumque adeo pudendus, ut comam semper in gradus €formatam peregrinatione Achaica etiam pone uerticem €summiserit ac plerumque synthesinam indutus ligato €circum collum sudario prodierit in publicum sine €cinctu et discalciatus.  @@Liberalis disciplinas omnis fere puer attigit. sed a €philosophia eum mater auertit monens imperaturo con-€trariam esse; a cognitione ueterum oratorum Seneca €praeceptor, quo diutius in admiratione sui detineret. €itaque ad poeticam pronus carmina libenter ac sine €labore composuit nec, ut quidam putant, aliena pro suis €edidit. uenere in manus meas pugillares libellique cum €quibusdam notissimis uersibus ipsius chirographo scrip-€tis, ut facile appareret non tralatos aut dictante aliquo €exceptos, sed plane quasi a cogitante atque generante €exaratos; ita multa et deleta et inducta et superscripta €inerant. habuit et pingendi fingendique [maxime] non €mediocre studium.  @@Maxime autem popularitate efferebatur, omnium €aemulus, qui quoquo modo animum uulgi mouerent. €exiit opinio post scaenicas coronas proximo lustro de-€scensurum eum ad Olympia[m] inter athletas; nam et €luctabatur assidue nec aliter certamina gymnica tota €Graecia spectauerat quam brabeutarum more in stadie €humi assidens ac, si qua paria longius recessissent, in €medium manibus suis protrahens. destinauerat etiam, €quia Apollinem cantu, Solem aurigando aequiperare €existimaretur, imitari et Herculis facta; praeparatum-€que leonem aiunt, quem uel claua uel brachiorum nexi-€bus in amphitheatri harena spectante populo nudus  elideret. sub exitu quidem uitae palam uouerat, si sibi €incolumis status permansisset, proditurum se partae @1 €uictoriae ludis etiam hydraulam et choraulam et utri-€cularium ac nouissimo die histrionem saltaturumque €Vergili Turnum. et sunt qui tradant Paridem histrionem  occisum ab eo quasi grauem aduersarium. erat illi €aeternitatis perpetuaeque famae cupido, sed inconsulta. €ideoque multis rebus ac locis uetere appellatione de-€tracta nouam indixit ex suo nomine, mensem quoque €Aprilem Neroneum appellauit; destinauerat et Romam €Neropolim nuncupare.  @@Religionum usque quaque contemptor, praeter unius €Deae Syriae, hanc mox ita spreuit ut urina contami-€naret, alia superstitione captus, in qua sola pertina-€cissime haesit, siquidem [2im]2agunculam puellarem, cum €quasi remedium insidiarum a plebeio quodam et ignoto €muneri accepisset, detecta confestim coniuratione pro €summo numine trinisque in die sacrificiis colere per-€seuerauit uolebatque credi monitione eius futura prae-€noscere. ante paucos quam periret menses attendit et €extispicio nec umquam litauit.  @@Obiit tricensimo et secundo aetatis anno, die quo €quondam Octauiam interemerat, tantumque gaudium €publice praebuit, ut plebs pilleata tota urbe discur-€reret. et tamen non defuerunt qui per longum tempus €uernis aestiuisque floribus tumulum eius ornarent ac €modo imagines praetextatas in rostris proferrent, modo €edicta quasi uiuentis et breui magno inimicorum malo reuersuri. quin etiam Vologaesus Parthorum rex missis €ad senatum legatis de instauranda societate hoc etiam €magno opere orauit, ut Neronis memoria coleretur. €denique cum post uiginti annos adulescente me exti-€tisset condicionis incertae qui se Neronem esse iactaret, €tam fauorabile nomen eius apud Parthos fuit, ut uehe-€menter adiutus et uix redditus sit. @1 ¿Çáìÿ¯ôÿ@@@@{1LIBER VII €@@@@GALBA}1 ¡@@Progenies Caesarum in Nerone defecit: quod futu-€rum compluribus quidem signis, sed uel euidentissimis €duobus apparuit. Liuiae olim post Augusti statim €nuptias Veientanum suum reuisenti praeteruolans aquila €gallinam albam ramulum lauri rostro tenentem, ita ut €rapuerat, demisit in gremium; cumque nutriri alitem, €pangi ramulum placuisset, tanta pullorum suboles pro-€uenit, ut hodieque ea uilla 'ad Gallinas' uocetur, tale €uero lauretum, ut triumphaturi Caesares inde laureas €decerperent; fuitque mos triumphantibus, alias con-€festim eodem loco pangere; et obseruatum est sub cu-€iusque obitum arborem ab ipso institutam elanguisse. €ergo nouissimo Neronis anno et silua omnis exaruit €radicitus, et quidquid ibi gallinarum erat interiit. ac €subinde tacta de caelo Caesarum aede capita omnibus @1 €simul statuis deciderunt, Augusti etiam sceptrum e €manibus excussum est.  @@Neroni Galba successit nullo gradu contingens Cae-€sarum domum, sed haud dubie nobilissimus magnaque €et uetere prosapia, ut qui statuarum titulis pronepotem €se Quinti Catuli Capitolini semper ascripserit, impera-€tor uero etiam stemma in atrio proposuerit, quo pater-€nam originem ad Iouem, maternam ad Pasiphaam Mi-€nonis uxorem referret.  @@Imagines et elogia uniuersi generis exequi longum €est, familiae breuiter attingam. qui primus Sulpiciorum €cognomen Galbae tulit cur aut unde traxerit, ambigitur. €quidam putant, quod oppidum Hispaniae frustra diu €oppugnatum inlitis demum galbano facibus succende-€rit; alii, quod in diuturna ualitudine galbeo, id est €remediis lana inuolutis, assidue uteretur; nonnulli, quod €praepinguis fuerit uisus, quem galbam Galli uocent; €uel contra, quod tam exilis, quam sunt animalia quae in aesculis nascuntur appellanturque galbae. familiam €illustrauit Seruius Galba consularis, temporum suorum €%et eloquentissimus, quem tradunt Hispaniam ex prae-€tura optinentem, triginta Lusitanorum milibus perfidia €trucidatis, Viriat[h]ini belli causam extitisse. eius nepos €ob repulsam consulatus infensus Iulio Caesari, cuius €legatus in Gallia fuerat, conspirauit cum Cassio et Bruto, propter quod Pedia lege damnatus est. ab hoc €sunt imperatoris Galbae auus ac pater: auus clarior €studiis quam dignitate_non enim egressus praeturae €gradum_multiplicem nec incuriosam historiam edidit; €pater consulatu functus, quanquam breui corpore atque @1 €etiam gibber modicaeque in dicendo facultatis, causas industrie actitauit. uxores habuit Mummiam Achaicam, €neptem Catuli proneptemque L. Mummi, qui Corinthum €excidit; item Liuiam Ocellinam ditem admodum et pul-€chram, a qua tamen nobilitatis causa appetitus ultro €existimatur et aliquanto enixius, postquam subinde €instanti uitium corporis secreto posita ueste detexit, €ne quasi ignaram fallere uideretur. ex Achaica liberos €Gaium et Seruium procreauit, quorum maior Gaius €attritis facultatibus urbe cessit prohibitusque a Tiberio €sortiri anno suo proconsulatum uoluntaria morte obiit.  @@Ser. Galba imperator M. Valerio Messala Cn. Lentulo €cons. natus est VIIII. Kal. Ian. in uilla colli superpo-€sita prope Tarracinam sinistrorsus Fundos petentibus, þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Çáìÿ¤„adoptatusque a nouerca sua Liuia nomen et Ocellare €cognomen assumpsit mutato praenomine; nam Lucium €mox pro Seruio usque ad tempus imperii usurpauit. con-€stat Augustum puero adhuc, salutanti se inter aequales, €apprehensa buccula dixisse: $KAI\ SU\ TE/KNON TH=S A)RXH=S €$H(MW=N PARATRW/CH|.& sed et Tiberius, cum comperisset €imperaturum eum uerum in senecta: 'uiuat sane,' ait, 'quando id ad nos nihil pertinet.' auo quoque eius €fulgur procuranti, cum exta de manibus aquila rapuisset €et in frugiferam quercum contulisset, responsum est €summum sed serum imperium portendi familiae; et ille €irridens: 'sane,' inquit, 'cum mula pepererit.' nihil €aeque postea Galbam temptantem res nouas confir-€mauit quam mulae partus, ceterisque ut obscaenum €ostentum abhorrentibus, solus pro laetissimo accepit €memor sacrificii dictique aui. @@Sumpta uirili toga somniauit Fortunam dicentem, @1 €stare se ante fores defessam et nisi ocius reciperetur, €cuicumque obuio praedae futuram. utque euigilauit, €aperto atrio simulacrum aeneum deae cubitali maius €iuxta limen inuenit idque gremio suo Tusculum, ubi €aestiuare consueuerat, auexit et in parte aedium conse-€cratum menstruis deinceps supplicationibus et peruigilio €anniuersario coluit. @@Quanquam autem nondum aetate constanti ueterem €ciuitatis exoletumque morem ac tantum in domo sua €haerentem obstinatissime retinuit, ut liberti seruique €bis die frequentes adessent ac mane saluere, uesperi  ualere sibi singuli dicerent. inter liberales disciplinas €attendit et iuri. dedit et matrimonio operam; uerum €amissa uxore Lepida duobusque ex ea filiis remansit €in caelibatu neque sollicitari ulla condicione amplius €potuit, ne Agrippinae quidem, [2quae]2 uiduata morte €Domiti[i] maritum quoque adhuc necdum caelibem Gal-€bam adeo omnibus sollicitauerat modis, ut in conuentu €matronarum correpta iurgio atque etiam manu pulsata €sit a matre Lepidae. @@Obseruauit ante omnis Liuiam Augustam, cuius et €uiuae gratia plurimum ualuit et mortuae testamento €paene ditatus est; sestertium namque quingenties prae-€cipuum inter legatarios habuit, sed quia notata, non €perscripta erat summa, herede Tiberio legatum ad €quingenta reuocante, ne haec quidem accepit.  @@Honoribus ante legitimum tempus initis praetor €commissione ludorum Floralium nouum spectaculi genus €elephantos funambulos edidit; exim prouinciae Aqui-€taniae anno fere praefuit; mox consulatum per sex @1 €menses ordinarium gessit, euenitque ut in eo ipse %L. Do-€mitio patri Neronis, ipsi Saluius Otho pater Othonis €succederet, uelut praesagium insequentis casus, quo €medius inter utriusque filios extitit imperator. @@A Gaio Caesare [2 . . . . . . in locum Gaetu]2lici sub-€stitutus, postridie quam ad legiones uenit, sollemni forte €spectaculo plaudentes inhibuit data tessera, ut manus €paenula[s] continerent; statimque per castra iactatum €est: €@@@@disce miles militare: Galba est, non Gaetulicus. pari seueritate interdixit commeatus peti. ueteranum €ac tironem militem opere assiduo corroborauit mature-€que barbaris, qui iam in Galliam usque proruperant, €coercitis, praesenti quoque Gaio talem et se et exer-€citum approbauit, ut inter innumeras contractasque ex €omnibus prouinciis copias neque testimonium neque €praemia ampliora ulli perciperent; ipse maxime in-€signis, quod campestrem decursionem scuto moderatus, €etiam ad essedum imperatoris per uiginti passuum €milia cucurrit.  @@Caede Gai nuntiata multis ad occasionem stimu-€lantibus quietem praetulit. per hoc gratissimus Claudio €receptusque in cohortem amicorum tantae dignationis €est habitus, ut cum subita ei ualitudo nec adeo grauis €incidisset, dilatus sit expeditionis Britannicae dies. €Africam pro consule biennio optinuit extra sortem elec-€tus ad ordinandam prouinciam et intestina dissensione @1 €et barbarorum tumultu inquietam; ordinauitque magna €seueritatis ac iustitiae cura etiam in paruulis rebus. militi, qui per expeditionem artissima annona residuum €cibariorum tritici modium centum denariis uendidisse €arguebatur, uetuit, simul atque indigere cibo coepisset, €a quoquam opem ferri; et is fame extabuit. at in iure €dicendo cum de proprietate iumenti quaereretur, leuibus €utrimque argumentis et testibus ideoque difficili coniec-€tura ueritatis, ita decreuit ut ad lacum, ubi adaquari €solebat, duceretur capite inuoluto atque ibidem reuelato €eius esset, ad quem sponte se a potu recepisset.  @@Ob res et tunc in Africa et olim in Germania gestas €ornamenta triumphalia accepit et sacerdotium triplex, €inter quindecimuiros sodalesque Titios item Augustales €cooptatus; atque ex eo tempore prope ad medium Ne-€ronis principatum in secessu plurimum uixit, ne ad €gestandum quidem umquam iter ingressus quam ut €secum uehiculo proximo decies sestertium in auro effer-€ret, donec in oppido Fundis moranti Hispania Tarraco-nensis oblata est. acciditque, ut cum prouinciam in-€gressus sacrificaret, intra aedem publicam puero e €ministris acerram tenenti capillus repente toto capite €canesceret, nec defuerunt qui interpretarentur signi-€ficari rerum mutationem successurumque iuueni senem, €hoc est ipsum Neroni. non multo post in Cantabriae €lacum fulmen decidit repertaeque sunt duodecim se-€cures, haud ambiguum summae imperii signum.  @@Per octo annos uarie et inaequabiliter prouinciam €rexit, primo acer et uehemens et in coercendis quidem €delictis uel immodicus. nam et nummulario non ex €fide uersanti pecunias manus amputauit mensaeque eius €adfixit, et tutorem, quod pupillum, cui substitutus heres @1 €erat, ueneno necasset, cruce adfecit; implorantique €leges et ciuem Romanum se testificanti, quasi solacio €et honore aliquo poenam leuaturus, mutari multoque €praeter ceteras altiorem et dealbatam statui crucem €iussit. paulatim in desidiam segnitiamque conuersus €est, ne quid materiae praeberet Neroni et, ut dicere €solebat, quod nemo rationem otii sui reddere €cogeretur. @@Carthagine noua conuentum agens tumultuari Gallias €comperit legato Aquitaniae auxilia implorante; super-€uenerunt et Vindicis litterae hortantis, ut humano €generi assertorem ducemque se accommodaret. €nec diu cunctatus condicionem partim metu partim spe €recepit; nam et mandata Neronis de nece sua ad pro-€curatores clam missa deprenderat et confirmabatur cum €secundissimis auspiciis et ominibus uirginis honestae €uaticinatione, tanto magis quod eadem illa carmina €sacerdos Iouis Cluniae ex penetrali somnio monitus €eruerat ante ducentos annos similiter a fatidica puella €pronuntiata. quorum carminum sententia erat oritu-€rum quandoque ex Hispania principem domi-€numque rerum.  @@Igitur cum quasi manumissioni uacaturus conscen-€disset tribunal, propositis ante se damnatorum occiso-€rumque a Nerone quam plurimis imaginibus et astante €nobili puero, quem exulantem e proxima Baliari insula €ob id ipsum acciuerat, deplorauit temporum statum €consalutatusque imperator legatum se senatus ac populi R. professus est. dein iustitio indicto, e plebe quidem €prouinciae legiones et auxilia conscripsit super exer-€citum ueterem legionis unius duarumque alarum et €cohortium trium; at e primoribus prudentia atque aetate @1 €praestantibus uel instar senatus, ad quos de maiore re quotiens opus esset referretur, instituit. delegit et €equestris ordinis iuuenes, qui manente anulorum aure-€orum usu euocati appellarentur excubiasque circa cubi-€culum suum uice militum agerent. etiam per prouin-€cias edicta dimisit, auctor in singulis uniuersisque con-€spirandi simul et ut qua posset quisque opera com-€munem causam iuuarent. @@Per idem fere tempus in munitione oppidi, quod €sedem bello delegerat, repertus est anulus opere anti-€quo, scalptura gemmae Victoriam cum tropaeo expri-€mente; ac subinde Alexandrina nauis Dertosam appulit €armis onusta, sine gubernatore, sine nauta aut uectore €ullo, ut nemini dubium esset iustum piumque et fauen-€tibus diis bellum suscipi: cum repente ex inopinato prope cuncta turbata sunt. alarum altera castris appro-€pinquantem paenitentia mutati sacramenti destituere €conata est aegreque retenta in officio, et serui, quos €a liberto Neronis ad fraudem praeparatos muneri ac-þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Çáìÿ¨Š•…ceperat, per angiportum in balneas transeuntem paene €interemerunt, nisi cohortantibus in uicem ne occasionem €omitterent, interrogatisque de qua occasione loqueren- tur, expressa cruciatu confessio esset. accessit ad tanta €discrimina mors Vindicis, qua maxime consternatus €destitutoque similis non multum afuit quin uitae renun-€tiaret. sed superuenientibus ab urbe nuntiis ut occisum €Neronem cunctosque in uerba sua iurasse cognouit, €deposita legati suscepit Caesaris appellationem iterque €ingressus est paludatus ac dependente a ceruicibus €pugione ante pectus; nec prius usum togae reciperauit €quam oppressis qui nouas res moliebantur, praefecto €praetori Nymphidio Sabino Romae, in Germania Fonteio €Capitone, in Africa Clodio Macro legatis. @1  @@Praecesserat de eo fama saeuitiae simul atque auari-€tiae, quod ciuitates Hispaniarum Galliarumque, quae €cunctantius sibi accesserant, grauioribus tributis, quas-€dam etiam murorum destructione punisset et praepo-€sitos procuratoresque supplicio capitis adfecisset cum €coniugibus ac liberis; quodque oblatam a Tarraconen-€sibus e uetere templo Iouis coronam auream librarum €quindecim conflasset ac tres uncias, quae ponderi dee-rant, iussisset exigi. ea fama et confirmata et aucta €est, ut primum urbem introiit. nam cum classiarios, €quos Nero ex remigibus iustos milites fecerat, redire ad €pristinum statum cogeret, recusantis atque insuper aqui-€lam et signa pertinacius flagitantis non modo inmisso €equite disiecit, sed decimauit etiam. item Germano-€rum cohortem a Caesaribus olim ad custodiam corporis €institutam multisque experimentis fidelissimam dissol-€uit ac sine commodo ullo remisit in patriam, quasi €Cn. Dolabellae, iuxta cuius hortos tendebat, proniorem. illa quoque uerene an falso per ludibrium iactabantur, €adposita lautiore cena ingemuisse eum, et ordinario €quidem dispensatori breuiarium rationum offerenti par-€opsidem leguminis pro sedulitate ac diligentia porre-€xisse, Cano autem choraulae mire placenti denarios €quinque donasse prolatos manu sua e peculiaribus €loculis suis.  @@Quare aduentus eius non perinde gratus fuit, idque €proximo spectaculo apparuit, siquidem Atellanis no-€tissimum canticum exorsis: €@@@@uenit[i] Onesimus a uilla €cuncti simul spectatores consentiente uoce reliquam €partem ret[2t]2ulerunt ac saepius uersu repetito egerunt. @1  maiore adeo et fauore et auctoritate adeptus est quam €gessit imperium, quanquam multa documenta egregii €principis daret; sed nequaquam tam grata erant, quam €inuisa quae secus fierent. @@Regebatur trium arbitrio, quos una et intra Pala-€tium habitantis nec umquam non adhaerentis paeda-€gogos uulgo uocabant. ii erant T. Vinius legatus eius €in Hispania, cupiditatis immensae; Cornelius Laco ex €assessore praefectus praetorii, arrogantia socordiaque €intolerabilis; libertus Icelus, paulo ante anulis aureis €et Marciani cognomine ornatus ac iam summae eque-€stris gradus candidatus. his diuerso uitiorum genere €grassantibus adeo se abutendum permisit et tradidit, €ut uix sibi ipse constaret, modo acerbior parciorque, €modo remissior ac neglegentior quam conueniret prin-€cipi electo atque illud aetatis. @@Quosdam claros ex utroque ordine uiros suspicione €minima inauditos condemnauit. ciuitates R. raro dedit, €iura trium liberorum uix uni atque alteri ac ne is €quidem nisi ad certum praefinitumque tempus. iudici-€bus sextam decuriam adici precantibus non modo ne-€gauit, sed et concessum a Claudio beneficium, ne €hieme initioque anni ad iudicandum euocarentur, eri- puit. existimabatur etiam senatoria et equestria officia €bienni spatio determinaturus nec daturus nisi inuitis €ac recusantibus. liberalitates Neronis non plus deci-€mis concessis per quinquaginta equites R. ea condi-€cione reuocandas curauit exigendasque, ut et si quid €scaenici ac xystici donatum olim uendidissent, auferre-€tur emptoribus, quando illi pretio absumpto soluere nequirent. at contra nihil non per comites atque li-€bertos pretio addici aut donari gratia passus est, uecti-€galia immunitates, poenas innocentium impunitates @1 €noxiorum. quin etiam populo R. deposcente supplicium €Haloti et Tigillini solos ex omnibus Neronis emissariis €uel maleficentissimos incolumes praestitit atque insuper €Halotum procuratione amplissima ornauit, pro Tigil-€lino etiam saeuitiae populum edicto increpuit.  @@Per haec prope uniuersis ordinibus offensis uel prae-€cipua flagrabat inuidia apud milites. nam cum in uerba €eius absentis iurantibus donatiuum grandius solito prae-€positi pronuntiassent, neque ratam rem habuit et sub-€inde iactauit legere se militem, non emere con-€suesse; atque eo quidem nomine omnis, qui ubique €erant, exacerbauit. ceterum praetorianos etiam metu et €indignitate commouit, remouens subinde plerosque ut suspectos et Nymphidi socios. sed maxime fremebat €superioris Germaniae exercitus fraudari se praemis na-€uatae aduersus Gallos et Vindicem operae. ergo primi €obsequium rumpere ausi Kal. Ian. adigi sacramento €nisi in nomen senatus recusarunt statimque legationem €ad praetorianos cum mandatis destinauerunt: displi-€cere imperatorem in Hispania factum; elige-€rent ipsi quem cuncti exercitus comprobarent.  quod ut nuntiatum est, despectui esse non tam senectam €suam quam orbitatem ratus, Pisonem Frugi Licinianum €nobilem egregiumque iuuenem ac sibi olim probatissi-€mum testamentoque semper in bona et nomen adscitum €repente e media salutantium turba adprehendit filium-€que appellans perduxit in castra ac pro contione adop-€tauit, ne tunc quidem donatiui ulla mentione facta. quo €faciliorem occasionem M. Saluio Othoni praebuit per-€ficiendi conata intra sextum adoptionis diem.  @@Magna et assidua monstra iam inde a principio €exitum ei, qualis euenit, portenderant. cum per omne €iter dextra sinistraque oppidatim uictimae caederentur, @1 €taurus securis ictu consternatus rupto uinculo essedum €eius inuasit elatisque pedibus totum cruore perfudit; €ac descendentem speculator impulsu turbae lancea prope €uulnerauit. urbem quoque et deinde Palatium ingres-€sum excepit terrae tremor et assimilis quidam mugitui sonus. secuta sunt aliquanto manifestiora. monile €margaritis gemmisque consertum ad ornandam Fortu-€nam suam Tusculanam ex omni gaza secreuerat; id €repente quasi augustiore dignius loco Capitolinae Veneri €dedicauit, ac proxima nocte somniauit speciem Fortunae €querentis fraudatam se dono destinato, minantisque €erepturam et ipsam quae dedisset. cumque exterritus €luce prima ad expiandum somnium, praemissis qui rem €diuinam appararent, Tusculum excucurrisset, nihil in-€uenit praeter tepidam in ara fauillam atratumque iuxta €senem in catino uitreo t[h]us tenentem et in calice fic-tili merum. obseruatum etiam est Kal. Ian. sacrificanti €coronam de capite excidisse, auspicanti pullos auolasse; €adoptionis die neque milites adlocuturo castrensem €sellam de more positam pro tribunali oblitis ministris  et in senatu curulem peruerse collocatam. prius uero €quam occideretur sacrificantem mane haruspex identi-€dem monuit, caueret periculum, non longe percussores €abesse. €@@Haud multo post cognoscit teneri castra ab Othone, €ac plerisque ut eodem quam primum pergeret suaden-€tibus_posse enim auctoritate et praesentia praeualere €_nihil amplius quam continere se statuit et legiona-€riorum firmare praesidiis, qui multifariam diuerseque €tendebant. loricam tamen induit linteam, quanquam €haud dissimulans parum aduersus tot mucrones pro-futuram. sed extractus rumoribus falsis, quos con- @1 €spirati, ut eum in publicum elicerent, de industria €dissiparant, paucis temere affirmantibus transactum ne-€gotium, oppressos, qui tumultuarentur, aduenire fre-€quentis ceteros gratulabundos et in omne obsequium €paratos, iis ut occurreret prodiit tanta fiducia, ut militi €cuidam occisum a se Othonem glorianti: 'quo auctore?' €responderit, atque in forum usque processit. ibi equi-€tes, quibus mandata caedes erat, cum per publicum €dimota paganorum turba equos adegissent, uiso procul €eo parumper restiterunt; dein rursum incitati desertum €a suis contrucidarunt.  @@Sunt qui tradant, ad primum tumultum proclamasse þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Çáìÿ¨”‚eum: 'quid agitis commilitones? ego uester sum €et uos mei,' donatiuum etiam pollicitum. plures autem €prodiderunt optulisse ultro iugulum et ut hoc agerent €ac ferirent, quando ita uideretur, hortatum. illud €mirum admodum fuerit, neque praesentium quemquam €opem imperatori ferre conatum et omnes qui arcesse-€rentur spreuisse nuntium excepta Germanici[2an]2orum €uexillatione. ii ob recens meritum, quod se aegros et €inualidos magno [2o]2pere fouisset, in auxilium aduolaue-€runt, sed serius itinere deuio per ignorantiam locorum €retardati. @@Iugulatus est ad lacum Curti ac relictus ita uti €erat, donec gregarius miles a frumentatione rediens €abiecto onere caput ei amputauit; et quoniam capillo €arripere non poterat, in gremium abdidit, mox inserto €per os pollice ad Othonem detulit. ille lixis calonibus-€que donauit, qui hasta suffixum non sine ludibrio €circum castra portarunt adclamantes identidem: 'Galba €Cupido, fruaris aetate tua,' maxime irritati ad talem €iocorum petulantiam, quod ante paucos dies exierat @1 €in uulgus, laudanti cuidam formam suam ut adhuc flori-€dam et uegetam respondisse eum: €@@@@$E)/TI MOI ME/NOS E)/MPEDO/N E)STIN. €ab is Patrobii Neroniani libertus centum aureis red-€emptum eo loco, ubi iussu Galbae animaduersum in €patronum suum fuerat, abiecit. sero tandem dispen-€sator Argiuus et hoc et ceterum truncum in priuatis €eius hortis Aurelia uia sepulturae dedit.  @@Statura fuit iusta, capite praecaluo, oculis caeruleis, €adunco naso, manibus pedibusque articulari morbo dis-€tortissimis, ut neque calceum perpeti neque libellos €euoluere aut tenere omnino ualeret. excreuerat etiam €in dexteriore latere eius caro praependebatque adeo ut €aegre fascia substringeretur.  @@Cibi plurimi traditur, quem tempore hiberno etiam €ante lucem capere consuerat, inter cenam uero usque €eo abundanti[2s]2, ut congestas super manus reliquias €circumferri iuberet spargique ad pedes stantibus. libi-€dinis in mares pronior et eos non nisi praeduros exo-€letosque; ferebant in Hispania Icelum e ueteribus con-€cubinis de Neronis exitu nuntiantem non modo artissi-€mis osculis palam exceptum ab eo, sed ut sine mora €uelleretur oratum atque seductum.  @@Periit tertio et septuagesimo aetatis anno, imperii €mense septimo senatus, ut primum licitum est, sta-€tuam ei decreuerat rostratae columnae superstantem in €parte fori, qua trucidatus est; sed decretum Vespasia-€nus aboleuit, percussores sibi ex Hispania in Iudaeam €submisisse opinatus. @1 ¿Ïôèïÿ¯ôÿ@@@@{1OTHO}1 ¡@@Maiores Othonis orti sunt oppido Ferentio, familia €uetere et honorata atque ex principibus Etruriae. auus €M. Saluius Otho, patre equite R., matre humili incertum €an ingenua, per gratiam Liuiae Augustae, in cuius domo €creuerat, senator est factus nec praeturae gradum ex-€cessit. @@Pater L. Otho, materno genere praeclaro multarum-€que et magnarum propinquitatium, tam carus tamque €non absimilis facie Tiberio principi fuit, ut plerique €procreatum ex eo crederent. urbanos honores, pro-€consulatum Africae et extraordinaria imperia seue-€rissime administrauit. ausus etiam est in Illyrico mi-€lites quosdam, quod motu Camilli ex paenitentia prae-€positos suos quasi defectionis aduersus Claudium auc-€tores occiderant, capite punire et quidem ante principia €se coram, quamuis ob id ipsum promotos in ampliorem gradum a Claudio sciret. quo facto sicut gloriam auxit, €ita gratiam minuit; quam tamen mature reciperauit €detecta equitis R. fraude, quem prodentibus seruis €necem Claudio parare compererat. namque et senatus €honore rarissimo, statua in Palatio posita, prosecutus €est eum et Claudius adlectum inter patricios conlaudans €amplissimis uerbis hoc quoque adiecit: 'uir, quo €meliores liberos habere ne opto quidem.' ex Albia €Terentia splendida femina duos filios tulit, L. Titianum €et minorem M. cognominem sibi; tulit et filiam, quam €uixdum nubilem Druso Germanici filio despondit.  @@Otho imperator IIII. Kal. Mai. natus est Camillo €Arruntio Domitio Ahenobarbo cons. a prima adules- @1 €centia prodigus ac procax, adeo ut saepe flagris obiur-€garetur a patre, ferebatur et uagari noctibus solitus €atque inualidum quemque obuiorum uel potulentum €corripere ac distento sago impositum in sublime iactare. post patris deinde mortem libertinam aulicam gratiosam, €quo efficacius coleret, etiam diligere simulauit quamuis €anum ac paene decrepitam; per hanc insinuatus Neroni €facile summum inter amicos locum tenuit congruentia €morum, ut uero quidam tradunt, et consuetudine mutui €stupri. ac tantum potentia ualuit, ut damnatum repe-€tundis consularem uirum, ingens praemium pactus, prius €quam plane restitutionem ei impetrasset, non dubitaret  in senatum ad agendas gratias introducere. omnium €autem consiliorum secretorumque particeps die, quem €necandae matri Nero destinarat, ad auertendas suspi-€ciones cenam utrique exquisitissimae comitatis dedit; €item Poppaeam Sabinam tunc adhuc amicam eius, ab-€ductam marito demandatamque interim sibi, nuptiarum €specie recepit nec corrupisse contentus adeo dilexit, €ut ne riualem quidem Neronem aequo tulerit animo creditur certe non modo missos ad arcessendam non €recepisse, sed ipsum etiam exclusisse quondam pro €foribus astantem miscentemque frustra minas et preces €ac depositum reposcentem. quare diducto matrimonio €sepositus est per causam legationis in Lusitaniam. et €satis uisum, ne poena acrior mimum omnem diuulgaret, €qui tamen sic quoque hoc disticho enotuit: €@@@@cur Otho mentito sit, quaeritis, exul honore? €@@@@@@uxoris moechus coeperat esse suae. €@@Prouinciam administrauit quaestorius per decem  annos, moderatione atque abstinentia singulari. ut tan- @1 €dem occasio ultionis data est, conatibus Galbae primus €accessit; eodemque momento et ipse spem imperii cepit €magnam quidem et ex condicione temporum, sed ali-€quanto maiorem ex affirmatione Seleuci mathematici. €qui cum eum olim superstitem Neroni fore spopon-€disset, tunc ultro inopinatus aduenerat imperaturum quoque breui repromittens. nullo igitur officii aut am-€bitionis in quemquam genere omisso, quotiens cena €principem acciperet, aureos excubanti cohorti uiritim €diuidebat, nec minus alium alia uia militum demere-€batur; cuidam etiam de parte finium cum uicino liti-€ganti adhibitus arbiter totum agrum redemit emanci-€pauitque, ut iam uix ullus esset, qui non et sentiret  et praedicaret solum successione imperii dignum. spera-€uerat autem fore ut adoptaretur a Galba, idque in dies €expectabat. sed postquam Pisone praelato spe decidit, €ad uim conuersus est instigante super animi dolorem €etiam magnitudine aeris alieni. neque enim dissimula-€bat, nisi principem se stare non posse, nihilque €referre ab hoste in acie an in foro sub credi-toribus caderet. ante paucos dies seruo Caesaris pro €impetrata dispensatione decies sestertium expresserat; €hoc subsidium tanti coepti fuit. ac primo quinque specu-€latoribus commissa res est, deinde decem aliis, quos sin-€guli binos produxerant; omnibus dena sestertia reprae-€sentata et quinquagena promissa. per hos sollicitati €reliqui, nec adeo multi, haud dubia fiducia in ipso  negotio pluris adfuturos. tulerat animus post adop-€tionem statim castra occupare cenantemque in Palatio @1 €Galbam adgredi, sed obstitit respectus cohortis, quae €tunc excubabat, ne oneraretur inuidia, quod eiusdem €statione et Gaius fuerat occisus et desertus Nero. me-€dium quoque tempus religio et Seleucus exemit. @@Ergo destinata die praemonitis consciis, ut se in €foro sub aede Saturni ad miliarium aureum opperiren-€tur, mane Galbam salutauit, utque consueuerat osculo €exceptus, etiam sacrificanti interfuit audiuitque prae-€dicta haruspicis. deinde liberto adesse architectos nun-€tiante, quod signum conuenerat, quasi uenalem domum €inspecturus abscessit proripuitque se postica parte Palati €ad constitutum. alii febrem simulasse aiunt eamque excusationem proximis mandasse, si quaereretur. tunc €abditus propere muliebri sella in castra contendit ac €deficientibus lecticaris cum descendisset cursumque ce-€pisset, laxato calceo restitit, donec omissa mora suc-€collatus et a praesente comitatu imperator consalu-þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ïôèïÿ¦“†tatus inter faustas adclamationes strictosque gladios €ad principia deuenit, obuio quoque non aliter ac si €conscius et particeps foret adhaerente. ibi missis qui €Galbam et Pisonem trucidarent, ad conciliandos pollici-€tationibus militum animos nihil magis pro contione te-€status est, quam id demum se habiturum, quod sibi €illi reliquissent.  @@Dein uergente iam die ingressus senatum positaque €breui oratione quasi raptus de publico et suscipere €imperium ui coactus gesturusque communi omnium €arbitrio, Palatium petit. ac super ceteras gratulantium €adulantiumque blanditias ab infima plebe appellatus €Nero nullum indicium recusantis dedit, immo, ut qui-€dam tradiderunt, etiam diplomatibus primisque epistulis €suis ad quosdam prouinciarum praesides Neronis cog-€nomen adiecit. certe et imagines statuasque eius reponi @1 €passus est et procuratores atque libertos ad eadem €officia reuocauit, nec quicquam prius pro potestate sub-€scripsit quam quingenties sestertium ad peragendam €Auream domum. @@Dicitur ea nocte per quietem pauefactus gemitus €maximos edidisse repertusque a concursantibus humi €ante lectum iacens per omnia piaculorum genera Manes €Galbae, a quo deturbari expellique se uiderat, propi-€tiare temptasse; postridie quoque in augurando tempe-€state orta grauiter prolapsum identidem obmurmurasse: €@@@@$TI/ GA/R MOI KAI\ MAKROI=S AU)LOI=S;  @@Sub idem uero tempus Germaniciani exercitus in €Vitelli uerba iurarant. quod ut comperit, auctor senatui €fuit mittendae legationis, quae doceret electum iam €principem, quietem concordiamque suaderet; et tamen €per internuntios ac litteras consortem imperii generum-€que se Vitellio optulit. uerum haud dubio bello iam-€que ducibus et copiis, quas Vitellius praemiserat, appro-€pinquantibus animum fidemque erga se praetorianorum paene internecione amplissimi ordinis expertus est. [et] €placuerat per classiarios arma transferri remittique €nauibus; ea cum in castris sub noctem promerentur, €insidias quidam suspicati tumultum excitauerunt; ac €repente omnes nullo certo duce in Palatium cucurre-€runt caedem senatus flagitantes, repulsisque tribunorum €qui inhibere temptabant, nonnullis et occisis, sic ut €erant cruenti, ubinam imperator esset requirentes per-€ruperunt in triclinium usque nec nisi uiso destiterunt. @@Expeditionem autem inpigre atque etiam praepropere €incohauit, nulla ne religionum quidem cura, sed et @1 €motis necdum conditis ancilibus, quod antiquitus in-€faustum habetur, et die, quo cultores deum Matris €lamentari et plangere incipiunt, praeterea aduersissimis €auspiciis. nam et uictima Diti patri caesa litauit, €cum tali sacrificio contraria exta potiora sint, et primo €egressu inundationibus Tiberis retardatus ad uicensi-€mum etiam lapidem ruina aedificiorum praeclusam uiam  offendit. simili temeritate, quamuis dubium nemini €esset quin trahi bellum oporteret, quando et fame et €angustiis locorum urgeretur hostis, quam primum ta-€men decertare statuit, siue impatiens longioris sollici-€tudinis speransque ante Vitelli aduentum profligari €plurimum posse, siue impar militum ardori pugnam €deposcentium. nec ulli pugnae affuit substititque €Brixelli. @@Et tribus quidem, uerum mediocribus proelis apud €Alpes circaque Placentiam et ad Castoris, quod loco €nomen est, uicit; nouissimo maximoque apud Betria-€cum fraude superatus est, cum spe conloquii facta, €quasi ad condicionem pacis militibus eductis, ex in-€prouiso atque in ipsa consalutatione dimicandum fuisset. ac statim moriendi impetum cepit, ut multi nec frustra €opinantur, magis pudore, ne tanto rerum hominumque €periculo dominationem sibi asserere perseueraret, quam €desperatione ulla aut diffidentia copiarum; quippe resi-€duis integrisque etiam nunc quas secum ad secundos €casus detinuerat, et superuenientibus aliis e Dalmatia €Pannoniaque et Moesia, ne uictis quidem adeo afflictis €ut non in ultionem ignominiae quiduis discriminis €ultro et uel solae subirent.  @@Interfuit huic bello pater meus Suetonius Laetus, €tertiae decimae legionis tribunus angusticlauius. is @1 €mox referre crebro solebat Othonem etiam priuatum €usque adeo detestatum ciuilia arma, ut memorante €quodam inter epulas de Cassi Brutique exitu co-€horruerit; nec concursurum cum Galba fuisse, nisi con-€fideret sine bello rem transigi posse; tunc ad despi-€ciendam uitam exemplo manipularis militis concitatum, €qui cum cladem exercitus nuntiaret nec cuiquam fidem €faceret ac nunc mendaci nunc timoris, quasi fugisset, €ex acie argueretur, gladio ante pedes eius incubuerit. €hoc uiso proclamasse eum aiebat, non amplius se in €periculum talis tamque bene meritos coniec-€turum. @@Fratrem igitur fratrisque filium et singulos ami-€corum cohortatus, ut sibi quisque pro facultate consule-€ret, ab amplexu et osculo suo dimisit omnis, secretoque €capto binos codicillos exarauit, ad sororem consolato-€rios et ad Messalinam Neronis, quam matrimonio €destinarat, commendans reliquias suas et memoriam. €quicquid deinde epistularum erat, ne cui periculo aut €noxae apud uictorem forent, concremauit. diuisit et  pecunias domesticis ex copia praesenti. atque ita para-€tus intentusque iam morti, tumultu inter moras exorto €ut eos, qui discedere et abire coeptabant, corripi quasi €desertores detinerique sensit: 'adiciamus,' inquit, 'ui-€tae et hanc noctem,' his ipsis totidemque uerbis, €uetuitque uim cuiquam fieri; et in serum usque patente €cubiculo, si quis adire uellet, potestatem sui praebuit. post hoc sedata siti gelidae aquae potione arripuit €duos pugiones et explorata utriusque acie, cum alterum €puluino subdidisset, foribus adopertis artissimo somno €quieuit. et circa lucem demum expergefactus uno se €traiecit ictu infra laeuam papillam irrumpentibusque ad @1 €primum gemitum modo celans modo detegens plagam €exanimatus est et celeriter, nam ita praeceperat, fune-€ratus, tricensimo et octauo aetatis anno et nonagen-€simo et quinto imperii die.  @@Tanto Othonis animo nequaquam corpus aut habi-€tus competit. fuisse enim et modicae staturae et male €pedatus [2s]2cambusque traditur, munditiarum uero paene €muliebrium, uulso corpore, galericulo capiti propter €raritatem capillorum adaptato et adnexo, ut nemo €dinosceret; quin et faciem cotidie rasitare ac pane ma-€dido linere consuetum, idque instituisse a prima lanu-€gine, ne barbatus umquam esset; sacra etiam Isidis €saepe in lintea religiosaque ueste propalam celebrasse. per quae factum putem, ut mors eius minime congruens €uitae maiore miraculo fuerit. multi praesentium mili-€tum cum plurimo fletu manus ac pedes iacentis ex-€osculati, fortissimum uirum, unicum imperatorem prae-€dicantes, ibidem statim nec procul a rogo uim suae €uitae attulerunt; multi et absentium accepto nuntio €prae dolore armis inter se ad internecionem concurre-€runt. denique magna pars hominum incolumem gra-€uissime detestata mortuum laudibus tulit, ut uulgo €iactatum sit etiam, Galbam ab eo non tam dominandi €quam rei p. ac libertatis restituendae causa interemptum. ¿Öéôÿ¯ôÿ@@@@{1VITELLIVS}1 ¡@@Vitelliorum originem alii aliam et quidem diuersissi-€mam tradunt, partim ueterem et nobilem, partim uero €nouam et obscuram atque etiam sordidam; quod ego @1 €per adulatores obtrectatoresque imperatoris Vitelli eue-€nisse opinarer, nisi aliquanto prius de familiae con-dicione uariatum esset. extat Q. %Elogi ad Quintum €Vitellium Diui Augusti quaestorem libellus, quo con-€tinetur, Vitellios Fauno Aboriginum rege et Vitellia, €quae multis locis pro numine coleretur, ortos toto Latio €imperasse; horum residuam stirpem ex Sabinis transisse Romam atque inter patricios adlectam; indicia stirpis €mansisse diu uiam Vitelliam ab Ianiculo ad mare usque, €item coloniam eiusdem nominis, quam gentili copia €aduersus Aequiculos tutandam olim depoposcissent; €tempore deinde Samnitici belli praesidio in Apuliam €misso quosdam ex Vitellis subsedisse Nuceriae eorum-€que progeniem longo post interuallo repetisse urbem  atque ordinem senatorium. contra plures auctorem €generis libertinum prodiderunt, Cassius Seuerus nec €minus alii eundem et sutorem ueteramentarium, cuius €filius sectionibus et cognituris uberius compendium þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Öéôÿ¢…nanctus, ex muliere uulgari, Antiochi cuiusdam furna-€riam exercentis filia, equitem R. genuerit. sed quod discrepat, sit in medio. ceterum P. Vitellius domo €Nuceria, siue ille stirpis antiquae siue pudendis paren-€tibus atque auis, eques certe R. et rerum Augusti pro-€curator, quattuor filios amplissimae dignitatis cogno-€mines ac tantum praenominibus distinctos reliquit €Aul(um), Q(uintum), P(ublium), L(ucium). Aulus in €consulatu obiit, quem cum Domitio Neronis Caesaris €patre inierat, praela[2u]2tus alioqui famosusque cena-€rum magnificentia. Quintus caruit ordine, cum auctore €Tiberio secerni minus idoneos senatores remouerique placuisset. P(ublius), Germanici comes, Cn. Pisonem €inimicum et interfectorem eius accusauit condemna- @1 €uitque, ac post praeturae honorem inter Seiani con-€scios arreptus et in custodiam fratri datus scalpro li-€brario uenas sibi incidit, nec tam mortis paenitentia €quam suorum obtestatione obligari curarique se passus in eadem custodia morbo periit. L(ucius) ex consu-€latu Syriae praepositus, Artabanum Parthorum regem €summis artibus non modo ad conloquium suum, sed €etiam ad ueneranda legionum signa pellexit. mox cum €Claudio principe duos insuper ordinarios consulatus €censuramque gessit. curam quoque imperi sustinuit €absente eo expeditione Britannica; uir innocens et in-€dustrius, sed amore libertinae perinfamis, cuius etiam €saliuis melle commixtis, ne clam quidem aut raro sed €cotidie ac palam, arterias et fauces pro remedio foue-bat. idem miri in adulando ingenii primus C. Caesarem €adorare ut deum instituit, cum reuersus ex Syria non €aliter adire ausus esset quam capite uelato circumuer-€tensque se, deinde procumbens. Claudium uxoribus €libertisque addictum ne qua non arte demereretur, €proximo munere a Messalina petit ut sibi pedes prae-€beret excalciandos; detractumque socculum dextrum €inter togam tunicasque gestauit assidue, nonnumquam €osculabundus. Narcissi quoque et Pallantis imagines €aureas inter Lares coluit. huius et illa uox est: 'saepe €facias,' cum saeculares ludos edenti Claudio gratu- laretur. decessit paralysi altero die quam correptus est, €duobus filiis superstitibus, quos ex Sestilia probatissima €nec ignobili femina editos consules uidit, et quidem €eodem ambos totoque anno, cum maiori minor in sex €menses successisset. defunctum senatus publico funere €honorauit, item statua pro rostris cum hac inscriptione: €&7pietatis immobilis erga principem&. @1 @@A. Vitellius L. filius imperator natus est VIII. Kal. €Oct., uel ut quidam VII. Id. Sept., Druso Caesare Nor-€bano Flacco cons. genituram eius praedictam a mathe-€maticis ita parentes exhorruerunt, ut pater magno €opere semper contenderit, ne qua ei prouincia uiuo se €committeretur, mater et missum ad legiones et appella-€tum imperatorem pro afflicto statim lamentata sit. €pueritiam primamque adulescentiam Capreis egit inter €Tiberiana scorta, et ipse perpetuo spint[he]riae cogno-€mine notatus existimatusque corporis gratia initium  et causa incrementorum patri fuisse; sequenti quoque €aetate omnibus probris contaminatus, praecipuum in €aula locum tenuit, Gaio per aurigandi, Claudio per €aleae studium familiaris, sed aliquanto Neroni accep-€tior, cum propter eadem haec, tum peculiari merito, €quod praesidens certamini Neroneo cupientem inter €citharoedos contendere nec quamuis flagitantibus cunctis €promittere audentem ideoque egressum theatro reuo-€cauerat, quasi perseuerantis populi legatione suscepta, €exorandumque praebuerat.  @@Trium itaque principum indulgentia non solum €honoribus uerum et sacerdotiis amplissimis auctus, pro-€consulatum Africae post haec curamque operum publi-€corum administrauit et uoluntate dispari et existima-€tione. in prouincia singularem innocentiam praestitit €biennio continuato, cum succedenti fratri legatus sub-€stitisset; at in urbano officio dona atque ornamenta €templorum subripuisse et commutasse quaedam ferebatur €proque auro et argento stagnum et aurichalcum suppo-€suisse.  @@Vxorem habuit Petroniam consularis uiri filiam et €ex ea filium Petronianum captum altero oculo. hunc @1 €heredem a matre sub condicione institutum, si de pote-€state patris exisset, manu emisit breuique, ut creditum €est, interemit, insimulatum insuper parricidii et quasi €paratum ad scelus uenenum ex conscientia hausisset. €duxit mox Galeriam Fundanam praetorio patre ac de €hac quoque liberos utriusque sexus tulit, sed marem €titubantia oris prope mutum et elinguem.  @@A Galba in inferiorem Germaniam contra opinionem €missus est. adiutum putant T. Vini suffragio, tunc €potentissimi et cui iam pridem per communem factionis €Venetae fauorem conciliatus esset; nisi quod Galba €prae se tulit nullos minus metuendos quam qui de solo €uictu cogitarent, ac posse prouincialibus copiis pro-€fundam gulam eius expleri, ut cuiuis euidens sit con-temptu magis quam gratia electum. satis constat €exituro uiaticum defuisse, tanta egestate rei familiaris, €ut uxore et liberis, quos Romae relinquebat, meritorio €cenaculo abditis domum in reliquam partem anni ablo-€caret utque ex aure matris detractum unionem pigne-€rauerit ad itineris impensas. creditorum quidem prae-€stolantium ac detinentium turbam et in iis Sinuessanos €Formianosque, quorum publica uectigalia interuerterat, €non nisi terrore calumniae amouit, cum libertino cui-€dam acerbius debitum reposcenti iniuriarum formulam, €quasi calce ab eo percussus, intendisset nec aliter quam €extortis quinquaginta sestertiis remisisset. @@Aduenientem male animatus erga principem exer-€citus pronusque ad res nouas libens ac supinis mani-€bus excepit uelut dono deum oblatum, ter consulis €filium, aetate integra, facili ac prodigo animo. quam €ueterem de se persuasionem Vitellius recentibus etiam €experimentis auxerat, tota uia caligatorum quoque mili- @1 €tum obuios exosculans perque stabula ac deuersoria €mulionibus ac uiatoribus praeter modum comis, ut €mane singulos iamne iantassent sciscitaretur seque  fecisse ructu quoque ostenderet. castra uero ingressus €nihil cuiquam poscenti negauit atque etiam ultro igno-€miniosis notas, reis sordes, damnatis supplicia dempsit. €quare uixdum mense transacto, neque diei neque tem-€poris ratione habita, ac iam uespere, subito a militi-€bus e cubiculo raptus, ita ut erat in ueste domestica, €imperator est consalutatus circumlatusque per cele-€berrimos uicos, strictum Diui Iuli[i] gladium tenens €detractum delubro Martis atque in prima gratulatione porrectum sibi a quodam. nec ante in praetorium re-€diit quam flagrante triclinio ex conceptu camini, cum €quidem consternatis et quasi omine aduerso anxiis €omnibus: 'bono,' inquit, 'animo estote! nobis ad-€luxit,' nullo sermone alio apud milites usus. consen-€tiente deinde etiam superioris prouinciae exercitu, qui €prior a Galba ad senatum defecerat, cognomen Germa-€nici delatum ab uniuersis cupide recepit, Augusti distu- lit, Caesaris in perpetuum recusauit. ac subinde caede €Galbae adnuntiata, compositis Germanicis rebus, par-€titus est copias, quas aduersus Othonem praemitteret €quasque ipse perduceret. praemisso agmine laetum €euenit auspicium, siquidem a parte dextra repente €aquila aduolauit lustratisque signis ingressos uiam €sensim antecessit. at contra ipso mouente statuae €equestres, cum plurifariam ei ponerentur, fractis repente €cruribus pariter corruerunt, et laurea, quam religio-€sissime circumdederat, in profluentem excidit; mox €Viennae pro tribunali iura reddenti gallinaceus supra €umerum ac deinde in capite astitit. quibus ostentis par @1 €respondit exitus; nam confirmatum per legatos suos €imperium per se retinere non potuit.  @@De Betriacensi uictoria et Othonis exitu, cum ad-€huc in Gallia esset, audiit nihilque cunctatus, quicquid €praetorianarum cohortium fuit, ut pessimi exempli, uno €exauctorauit edicto iussas tribunis tradere arma. cen-€tum autem atque uiginti, quorum libellos Othoni datos €inuenerat exposcentium praemium ob editam in caede €Galbae operam, conquiri et supplicio adfici imperauit, €egregie prorsus atque magnifice et ut summi principis €spem ostenderet, nisi cetera magis ex natura et priore þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Öéôÿ¨Š’uita sua quam ex imperii maiestate gessisset. namque €itinere incohato per medias ciuitates ritu triumphan-€tium uectus est perque flumina delicatissimis nauigiis €et uariarum coronarum genere redimitis, inter pro-€fusissimos obsoniorum apparatus, nulla familiae aut €militis disciplina, rapinas ac petulantiam omnium in €iocum uertens, qui non contenti epulo ubique publice €praebito, quoscumque libuisset in libertatem asserebant, €uerbera et plagas, saepe uulnera, nonnumquam necem repraesentantes aduersantibus. utque campos, in qui-€bus pugnatum est, adit, abhorrentis quosdam cadauerum €tabem detestabili uoce confirmare ausus est, optime €olere occisum hostem et melius ciuem. nec eo €setius ad leniendam grauitatem odoris plurimum meri €propalam hausit passimque diuisit. pari uanitate atque €insolentia lapidem memoriae Othonis inscriptum intuens €dignum eo Mausoleo ait, pugionemque, quo is se €occiderat, in Agrippinensem coloniam misit Marti dedi-€candum. in Appennini quidem iugis etiam peruigilium  egit. urbem denique ad classicum introiit paludatus €ferroque succinctus, inter signa atque uexilla, sagulatis €comitibus ac detectis commilitonum armis. @1 @@Magis deinde ac magis omni diuino humanoque €iure neglecto Alliensi die pontificatum maximum cepit, €comitia in decem annos ordinauit seque perpetuum €consulem. et ne cui dubium foret, quod exemplar regen-€dae rei p. eligeret, medio Martio campo adhibita publi-€corum sacerdotum frequentia inferias Neroni dedit ac €sollemni conuiuio citharoedum placentem palam admo-€nuit, ut aliquid et de dominico diceret, incohanti-€que Neroniana cantica primus exultans etiam plausit.  talibus principiis magnam imperii partem non nisi con-€silio et arbitrio uilissimi cuiusque histrionum et auri-€garum administrauit et maxime Asiatici liberti. hunc €adulescentulum mutua libidine constupratum, mox €taedio profugum cum Puteolis poscam uendentem re-€prehendisset, coiecit in compedes statimque soluit et €rursus in deliciis habuit; iterum deinde ob nimiam €contumaciam et furacitatem grauatus circumforano la-€nistae uendidit dilatumque ad finem muneris repente €subripuit et prouincia demum accepta manumisit ac €primo imperii die aureis donauit anulis super cenam, €cum mane rogantibus pro eo cunctis detestatus esset €seuerissime talem equestris ordinis maculam.  @@Sed uel praecipue luxuriae saeuitiaeque deditus €epulas trifariam semper, interdum quadrifariam disper-€tiebat, in iantacula et prandia et cenas comisationes-€que, facile omnibus sufficiens uomitandi consuetudine. €indicebat autem aliud alii eadem die, nec cuiquam minus €singuli apparatus quadringenis milibus nummum con-stiterunt. famosissima super ceteras fuit cena data ei @1 €aduenticia a fratre, in qua duo milia lectissimorum €piscium, septem auium apposita traduntur. hanc quoque €exuperauit ipse dedicatione patinae, quam ob immensam €magnitudinem clipeum Mineruae $POLIOU/XOU& dicti-€tabat. in hac scarorum iocinera, phasianarum et pauo-€num cerebella, linguas phoenicopterum, murenarum €lactes a Parthia usque fretoque Hispanico per nauar-chos ac triremes petitarum commiscuit. ut autem €homo non profundae modo sed intempestiuae quoque €ac sordidae gulae, ne in sacrificio quidem umquam aut €itinere ullo temperauit, quin inter altaria ibidem statim €uiscus et farris %paene rapta e foco manderet circaque €uiarum popinas fumantia obsonia uel pridiana atque €semesa.  @@Pronus uero ad cuiuscumque et quacumque de €causa necem atque supplicium nobiles uiros, condisci-€pulos et aequales suos, omnibus blanditiis tantum €non ad societatem imperii adlicefactos uario genere €fraudis occidit, etiam unum ueneno manu sua porrecto €in aquae frigidae potione, quam is adfectus febre poposcerat. tum faeneratorum et stipulatorum publi-€canorumque, qui umquam se aut Romae debitum aut €in uia portorium flagitassent, uix ulli pepercit; ex qui-€bus quendam in ipsa salutatione supplicio traditum €statimque reuocatum, cunctis clementiam laudantibus, €coram interfici iussit, uelle se dicens pascere oculos; €alterius poenae duos filios adiecit deprecari pro patre conatos. sed et equitem R. proclamantem, cum rapere-€tur ad poenam: 'heres meus es,' exhibere testamenti @1 €tabulas coegit, utque legit coheredem sibi libertum €eius ascriptum, iugulari cum liberto imperauit. quos-€dam et de plebe ob id ipsum, quod Venetae factioni €clare male dixerant, interemit contemptu sui et noua spe id ausos opinatus. nullis tamen infensior quam €uernaculis et mathematicis, ut quisque deferretur, inau-€ditum capite puniebat exacerbatus, quod post edictum €suum, quo iubebat intra Kal. Oct. urbe Italiaque mathe-€matici excederent, statim libellus propositus est, et €Chaldaeos dicere, bonum factum, ne Vitellius €Germanicus intra eundem Kalendarum diem usquam esset. suspectus et in morte matris fuit, €quasi aegrae praeberi cibum prohibuisset, uaticinante €Chatta muliere, cui uelut oraculo adquiescebat, ita de-€mum firmiter ac diutissime imperaturum, si superstes €parenti extitisset. alii tradunt ipsam taedio praesentium €et imminentium metu uenenum a filio impetrasse, haud €sane difficulter.  @@Octauo imperii mense desciuerunt ab eo exercitus €Moesiarum atque Pannoniae, item ex transmarinis Iu-€daicus et Syriaticus, ac pars in absentis pars in prae-€sentis Vespasiani uerba iurarunt. ad retinendum ergo €ceterorum hominum studium ac fauorem nihil non €publice priuatimque nullo adhibito modo largitus est. €dilectum quoque ea condicione in urbe egit, ut uolun-€tariis non modo missionem post uictoriam, sed etiam €ueteranorum iustaeque militiae commoda polliceretur. urgenti deinde terra marique hosti hinc fratrem cum €classe ac tironibus et gladiatorum manu opposuit, hinc €Betriacenses copias et duces; atque ubique aut supe- @1 €ratus aut proditus salutem sibi et milies sestertium €a Flauio Sabino Vespasiani fratre pepigit; statimque €pro gradibus Palati apud frequentes milites cedere se €imperio quod inuitus recepisset professus, cunctis recla-€mantibus rem distulit ac nocte interposita primo dilu-€culo sordidatus descendit ad rostra multisque cum la-crimis eadem illa, uerum e libello testatus est. rursus €interpellante milite ac populo et ne deficeret hortante €omnemque operam suam certatim pollicente, animum €resumpsit Sabinumque et reliquos Flauianos nihil iam €metuentis ui subita in Capitolium compulit succenso-€que templo Iouis Optimi Maximi oppressit, cum et €proelium et incendium e Tiberiana prospiceret domo €inter epulas. non multo post paenitens facti et in alios €culpam conferens uocata contione iurauit coegitque €iurare et ceteros nihil sibi antiquius quiete publica fore. tunc solutum a latere pugionem consuli primum, deinde €illo recusante magistratibus ac mox senatoribus singulis €porrigens, nullo recipiente, quasi in aede Concordiae €positurus abscessit. sed quibusdam adclamantibus ipsum €esse Concordiam, rediit nec solum retinere se ferrum €affirmauit, uerum etiam Concordiae recipere cognomen;  suasitque senatui, ut legatos cum uirginibus Vestalibus €mitterent pacem aut certe tempus ad consultandum €petituros. €@@Postridie responsa opperienti nuntiatum est per ex-€ploratorem hostes appropinquare. continuo igitur abs-€trusus gestatoria sella duobus solis comitibus, pistore €et coco, Auentinum et paternam domum clam petit, €ut inde in Campaniam fugeret; mox leui rumore et in-€certo, tamquam pax impetrata esset, referri se in Pala-€tium passus est. ubi cum deserta omnia repperisset, @1 €dilabentibus et qui simul erant, zona se aureorum plena €circumdedit confugitque in cellulam ianitoris, religato €pro foribus cane lectoque et culcita obiectis.  @@Irruperant iam agminis antecessores ac nemine obuio €rimabantur, ut fit, singula. ab his extractus e latebra. €sciscitantes, quis esset_nam ignorabatur_et ubi €esse Vitellium sciret, mendacio elusit; deinde agnitus €rogare non destitit, quasi quaedam de salute Vespasiani €dicturus, ut custodiretur interim uel in carcere, donec €religatis post terga manibus, iniecto ceruicibus laqueo, €ueste discissa seminudus in forum tractus est inter €magna rerum uerborumque ludibria per totum uiae þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Öéôÿ¨‘ˆŠSacrae spatium, reducto coma capite, ceu noxii solent, €atque etiam mento mucrone gladii subrecto, ut uisen-dam praeberet faciem neue summitteret; quibusdam €stercore et caeno incessentibus, aliis incendiarium et €patinarium uociferantibus, parte uulgi etiam corporis €uitia exprobrante; erat enim in eo enormis proceritas, €facies rubida plerumque ex uinulentia, uenter obesus, €alterum femur subdebile impulsu olim quadrigae, cum €auriganti Gaio ministratorem exhiberet. tandem apud €Gemonias minutissimis ictibus excarnificatus atque con-€fectus est et inde unco tractus in Tiberim.  @@Periit cum fratre et filio anno uitae septimo quin-€quagesimo; nec fefellit coiectura eorum qui augurio, €quod factum ei Viennae ostendimus, non aliud €portendi praedixerant quam uenturum in alicuius Galli-€cani hominis potestatem, siquidem ab Antonio Primo €aduersarum partium duce oppressus est, cui Tolosae €nato cognomen in pueritia Becco fuerat: id ualet galli-€nacei rostrum. @1 ¿Öåóÿ¯ôÿ@@@@{1LIBER VIII €@@@@DIVVS VESPASIANVS}1 ¡@@Rebellione trium principum et caede incertum diu €et quasi uagum imperium suscepit firmauitque tandem €gens Flauia, obscura illa quidem ac sine ullis maiorum €imaginibus, sed tamen rei p. nequaquam paenitenda, €constet licet Domitianum cupiditatis ac saeuitiae merito €poenas luisse. @@T. Flauius Petro, municeps Reatinus, bello ciuili €Pompeianarum partium centurio an euocatus, profugit €ex Pharsalica acie domumque se contulit, ubi deinde €uenia et missione impetrata coactiones argentarias facti-€tauit. huius filius, cognomine Sabinus, expers militiae €_etsi quidam eum primipilarem, nonnulli, cum ad-€huc ordines duceret, sacramento solutum per causam €ualitudinis tradunt_publicum quadragesimae in Asia €egit; manebantque imagines a ciuitatibus ei positae sub hoc titulo: $*K*A*L*W*S *T*E*L*W*N*H*S*A*N*T*I&. postea faenus @1 €apud Heluetios exercuit ibique diem obiit superstitibus €uxore Vespasia Polla et duobus ex ea liberis, quorum €maior Sabinus ad praefecturam urbis, minor Vespa-€sianus ad principatum usque processit. Polla Nursiae €honesto genere orta patrem habuit Vespasium Pollionem, €ter tribunum militum praefectumque castrorum, fra-€trem senatorem praetoriae dignitatis. locus etiam ad €sextum miliarium a Nursia Spoletium euntibus in monte €summo appellatur Vespasiae, ubi Vespasiorum complura €monumenta extant, magnum indicium splendoris fami-liae et uetustatis. non negauerim iactatum a quibus-€dam Petronis patrem e regione Transpadana fuisse €mancipem operarum, quae ex Vmbria in Sabinos ad €culturam agrorum quotannis commeare soleant; sub-€sedisse autem in oppido Reatino uxore ibidem ducta. €ipse ne uestigium quidem de hoc, quamuis satis curiose €inquirerem, inueni.  @@Vespasianus natus est in Sabinis ultra Reate uico €modico, cui nomen est Falacrinae, XV. Kal. Decb. ue-€speri, Q. Sulpicio Camerino C. Poppaeo Sabino cons., €quinquennio ante quam Augustus excederet; educatus €sub paterna auia Tertulla in praediis Cosanis. quare €princeps quoque et locum incunabulorum assidue fre-€quentauit, manente uilla qualis fuerat olim, ne quid €scilicet oculorum consuetudini deperiret; et auiae me-€moriam tanto opere dilexit, ut sollemnibus ac festis €diebus pocillo quoque eius argenteo potare perseue-€rauerit. @@Sumpta uirili toga latum clauum, quanquam fratre €adepto, diu auersatus est, nec ut tandem appeteret €compelli nisi a matre potuit. ea demum extudit magis @1 €conuicio quam precibus uel auctoritate, dum eum iden-€tidem per contumeliam anteambulonem fratris appellat. @@Tribunatum militum in Thracia meruit; quaestor €Cretam et Cyrenas prouinciam sorte cepit; aedilitatis €ac mox praeturae candidatus, illam non sine repulsa €sextoque uix adeptus est loco, [2h]2a[2n]2c prima statim €petitione et in primis. praetor infensum senatui Gaium €ne quo non genere demereretur, ludos extraordinarios €pro uictoria eius Germanica depoposcit poenaeque con-€iuratorum addendum censuit, ut insepulti proicerentur. €egit et gratias ei apud amplissimum ordinem, quod se €honore cenae dignatus esset.  @@Inter haec Flauiam Domitillam duxit uxorem, Sta-€tili Capellae equitis R. Sabratensis ex Africa delicatam €olim Latinaeque condicionis, sed mox ingenuam et €ciuem Rom. reciperatorio iudicio pronuntiatam, patre €asserente Flauio Liberale Ferenti genito nec quicquam €amplius quam quaestorio scriba. ex hac liberos tulit €Titum et Domitianum et Domitillam. uxori ac filiae €superstes fuit atque utramque adhuc priuatus amisit. €post uxoris excessum Caenidem, Antoniae libertam et €a manu, dilectam quondam sibi reuocauit in contuber-€nium habuitque etiam imperator paene iustae uxoris €loco.  @@Claudio principe Narcissi gratia legatus legionis in €Germaniam missus est; inde in Britanniam translatus €tricies cum hoste conflixit. duas ualidissimas gentes €superque uiginti oppida et insulam Vectem Britanniae €proximam in dicionem redegit partim Auli Plauti legati consularis partim Claudi[i] ipsius ductu. quare trium- @1 €phalia ornamenta et in breui spatio duplex sacerdotium €accepit, praeterea consulatum, quem gessit per duos €nouissimos anni menses. medium tempus ad procon-€sulatum usque in otio secessuque egit, Agrippinam €timens potentem adhuc apud filium et defuncti quoque €Narcissi amici perosam. @@Exim sortitus Africam integerrime nec sine magna €dignatione administrauit, nisi quod Hadrumeti seditione €quadam rapa in eum iacta sunt. rediit certe nihilo €opulentior, ut qui prope labefactata iam fide omnia €praedia fratri obligaret necessarioque ad mangonicos €quaestus sustinendae dignitatis causa descenderit; propter €quod uulgo mulio uocabatur. conuictus quoque dicitur €ducenta sestertia expressisse iuueni, cui latum clauum €aduersus patris uoluntatem impetrarat, eoque nomine €grauiter increpitus. @@Peregrinatione Achaica inter comites Neronis cum €cantante eo aut discederet saepius aut praesens obdor-€misceret, grauissimam contraxit offensam, prohibitusque €non contubernio modo sed etiam publica salutatione €secessit in paruam ac deuiam ciuitatem, quoad latenti €etiamque extrema metuenti prouincia cum exercitu ob-€lata est. @@Percrebruerat Oriente toto uetus et constans opinio €esse in fatis ut eo tempore Iudaea profecti rerum po-€tirentur. id de imperatore Romano, quantum postea €euentu paruit, praedictum Iudaei ad se trahentes re-€bellarunt caesoque praeposito legatum insuper Syriae €consularem suppetias ferentem rapta aquila fugauerunt. €ad hunc motum comprimendum cum exercitu ampliore €et non instrenuo duce, cui tamen tuto tanta res com-€mitteretur, opus esset, ipse potissimum delectus est @1 €ut et industriae expertae nec metuendus ullo modo ob humilitatem generis ac nominis. additis igitur ad co-€pias duabus legionibus, octo alis, cohortibus decem, €atque inter legatos maiore filio assumpto, ut primum €prouinciam attigit, proximas quoque conuertit in se, €correcta statim castrorum disciplina, unoque et altero €proelio tam constanter inito, ut in oppugnatione ca-€stelli lapidis ictum genu scutoque sagittas aliquot ex-€ceperit.  @@Post Neronem Galbamque Othone ac Vitellio de €principatu certantibus in spem imperii uenit iam pri-€dem sibi per haec ostenta conceptam. @@In suburbano Flauiorum quercus antiqua, quae erat €Marti sacra, per tres Vespasiae partus singulos repente €ramos a frutice dedit, haud dubia signa futuri cuiusque €fati: primum exilem et cito arefactum, ideoque puella €nata non perannauit, secundum praeualidum ac prolixum €et qui magnam felicitatem portenderet, tertium uero €instar arboris. quare patrem Sabinum ferunt, haruspicio €insuper confirmatum, renuntiasse matri, nepotem ei €Caesarem genitum; nec illam quicquam aliud quam €cachinnasse, mirantem quod adhuc se mentis com-€pote deliraret iam filius suus. @@Mox, cum aedilem eum C. Caesar, succensens curam €uerrendis uiis non adhibitam, luto iussisset oppleri €congesto per milites in praetextae sinum, non defue-€runt qui interpretarentur, quandoque proculcatam deser-€tamque rem p. ciuili aliqua perturbatione in tutelam €eius ac uelut in gremium deuenturam. @1 @@Prandente eo quondam canis extrarius e triuio ma-þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Öåóÿ¥”‚num humanam intulit mensaeque subiecit. cenante €rursus bos arator decusso iugo triclinium irrupit ac €fugatis ministris quasi repente defessus procidit ad €ipsos accumbentis pedes ceruicemque summisit. arbor €quoque cupressus in agro auito sine ulla ui tempestatis €euulsa radicitus atque prostrata insequenti die uiridior €ac firmior resurrexit. @@At in Achaia somniauit initium sibi suisque feli-€citatis futurum, simul ac dens Neroni exemptus esset; €euenitque ut sequenti die progressus in atrium medi-€cus dentem ei ostenderet tantumque quod exemptum. @@Apud Iudaeam Carmeli dei oraculum consulentem €ita confirmauere sortes, ut quidquid cogitaret uolueret-€que animo quamlibet magnum, id esse prouenturum €pollicerentur; et unus ex nobilibus captiuis Iosephus, €cum coiceretur in uincula, constantissime asseuerauit €fore ut ab eodem breui solueretur, uerum iam impe-ratore. nuntiabantur et ex urbe praesagia: Neronem €diebus ultimis monitum per quietem, ut tensam Iouis €Optimi Maximi e sacrario in domum Vespasiani et inde €in circum deduceret; ac non multo post comitia se-€cundi consulatus ineunte Galba statua[2m]2 Diui Iuli ad €Orientem sponte conuersa[2m]2, acieque Betriacensi, prius €quam committeretur, duas aquilas in conspectu omnium €conflixisse uictaque altera superuenisse tertiam ab solis  exortu ac uictricem abegisse. nec tamen quicquam €ante temptauit, promptissimis atque etiam instantibus €suis, quam sollicitatus quorundam et ignotorum et €absentium fortuito fauore. @@Moesiaci exercitus bina e tribus legionibus milia €missa auxilio Othoni, postquam ingressis iter nuntiatum @1 €est uictum eum ac uim uitae suae attulisse, nihilo €setius Aquileiam usque perseuerauerunt, quasi rumori €minus crederent. ibi per occasionem ac licentiam omni €rapinarum genere grassati, cum timerent ne sibi re-€uersis reddenda ratio ac subeunda poena esset, con-€silium inierunt eligendi creandique imperatoris; neque €enim deteriores esse aut Hispaniensi exercitu qui Gal-€bam, aut praetoriano qui Othonem, aut Germaniciano qui Vitellium fecissent. propositis itaque nominibus €legatorum consularium, quot ubique tunc erant, cum €ceteros alium alia de causa improbarent et quidam e €legione tertia, quae sub exitu Neronis translata ex €Syria in Moesiam fuerat, Vespasianum laudibus ferrent, €assensere cuncti nomenque eius uexillis omnibus sine €mora inscripserunt. et tunc quidem compressa res est €reuocatis ad officium numeris parumper. ceterum diuul-€gato facto Tiberius Alexander praefectus Aegypti primus €in uerba Vespasiani legiones adegit Kal. Iul., qui princi-€patus dies in posterum obseruatus est; Iudaicus deinde €exercitus V. Idus Iul. apud ipsum iurauit. @@Plurimum coeptis contulerunt iactatum exemplar €epistulae uerae siue falsae defuncti Othonis ad Vespa-€sianum extrema obtestatione ultionem mandantis et ut €rei p. subueniret optantis, simul rumor dissipatus desti-€nasse uictorem Vitellium permutare hiberna legionum €et Germanicas transferre in Orientem ad securiorem €mollioremque militiam, praeterea ex praesidibus pro-€uinciarum Licinius Mucianus et e regibus Vologaesus €Parthus; ille deposita simultate, quam in id tempus ex €aemulatione non obscure gerebat, Syriacum promisit €exercitum, hic quadraginta milia sagittariorum.  @@Suscepto igitur ciuili bello ac ducibus copiisque in @1 €Italiam praemissis interim Alexandriam transiit, ut €claustra Aegypti optineret. hic cum de firmitate imperii €capturus auspicium aedem Serapidis summotis omnibus €solus intrasset ac propitiato multum deo tandem se €conuertisset, uerbenas coronasque et panificia, ut illic €assolet, Basilides libertus obtulisse ei uisus est; quem €neque admissum a quoquam et iam pridem propter €neruorum ualitudinem uix ingredi longeque abesse con-€stabat. ac statim aduenere litterae fusas apud Cremo-€nam Vitelli copias, ipsum in urbe interemptum nun-€tiantes. @@Auctoritas et quasi maiestas quaedam ut scilicet €inopinato et adhuc nouo principi deerat; haec quoque €accessit. e plebe quidam luminibus orbatus, item alius €debili crure sedentem pro tribunali pariter adierunt €orantes opem ualitudini demonstratam a Serapide per €quietem: restituturum oculos, si inspuisset; confirma-turum crus, si dignaretur calce contingere. cum uix €fides esset ullo modo rem successuram ideoque ne ex-€periri quidem auderet, extremo hortantibus amicis €palam pro contione utrumque temptauit, nec euentus €defuit. per idem tempus Tegeae in Arc[h]adia instinctu €uaticinantium effossa sunt sacrato loco uasa operis €antiqui atque in iis assimilis Vespasiano imago.  @@Talis tantaque cum fama in urbem reuersus acto de €Iudaeis triumpho consulatus octo ueteri addidit; sus-€cepit et censuram ac per totum inperii tempus nihil €habuit antiquius quam prope afflictam nutantemque €rem p. stabilire primo, deinde et ornare. @@Milites pars uictoriae fiducia, pars ignominiae do-€lore ad omnem licentiam audaciamque processerant; €sed et prouinciae ciuitatesque liberae, nec non et regna @1 €quaedam tumultuosius inter se agebant. quare Vitellia-€norum quidem et exauctorauit plurimos et coercuit, €participibus autem uictoriae adeo nihil extra ordinem €indulsit, ut etiam legitima praemia sero persoluerit. ac ne quam occasionem corrigendi disciplinam praeter-€mitteret, adulescentulum fragrantem unguento, cum €sibi pro impetrata praefectura gratias ageret, nutu €aspernatus, uoce etiam grauissima increpuit: 'malu-€issem alium oboluisses,' litterasque reuocauit. €classiarios uero, qui ab Ostia et Puteolis Romam €pedibus per uices commeant, petentes constitui aliquid €sibi calciarii nomine, quasi parum esset sine responso €abegisse, iussit posthac excalciatos cursitare; et ex eo €ita cursitant. @@Achaiam, Lyciam, Rhodum, Byzantium, Samum €libertate adempta, item Trachiam Ciliciam et Comma-€genen dicionis regiae usque ad id tempus, in prouin-€ciarum formam redegit. Cappadociae propter adsiduos €barbarorum incursus legiones addidit consularemque €rectorem imposuit pro eq. R. @@Deformis urbs ueteribus incendiis ac ruinis erat; €uacuas areas occupare et aedificare, si possessores cessa-€rent, cuicumque permisit. ipse restitutionem Capitolii €adgressus ruderibus purgandis manus primus admouit €ac suo collo quaedam extulit; aerearumque tabularum €tria milia, quae simul conflagrauerant, restituenda sus-€cepit undique inuestigatis exemplaribus: instrumentum €imperii pulcherrimum ac uetustissimum, quo contine-€bantur paene ab exordio urbis senatus consulta, plebi[s] €scita de societate et foedere ac priuilegio cuicumque  concessis. fecit et noua opera templum Pacis foro @1 €proximum Diuique Claudi in Caelio monte coeptum €quidem ab Agrippina, sed a Nerone prope funditus €destructum; item amphitheatrum urbe media, ut desti-€nasse compererat Augustum. @@Amplissimos ordines et exhaustos caede uaria et €contaminatos ueteri neglegentia purgauit suppleuitque €recenso senatu et equite, summotis indignissimis et €honestissimo quoque Italicorum ac prouincialium allecto. €atque uti notum esset, utrumque ordinem non tam €libertate inter se quam dignitate differre, de iurgio €quodam senatoris equitisque R. ita pronuntiauit, non €oportere maledici senatoribus, remaledici ci-€uile fasque esse.  @@Litium series ubique maiorem in modum excreue-€rant, manentibus antiquis intercapedine iuris dictionis, €accedentibus nouis ex condicione tumultuque tempo-€rum; sorte elegit per quos rapta bello restituerentur €quique iudicia centumuiralia, quibus peragendis uix €suffectura litigatorum uidebatur aetas, extra ordinem €diiudicarent redigerentque ad breuissimum numerum.  @@Libido atque luxuria coercente nullo inualuerat; €auctor senatui fuit decernendi, ut quae se alieno seruo €iunxisset, ancilla haberetur; neue filiorum familiarum €faeneratoribus exigendi crediti ius umquam esset, hoc €est ne post patrum quidem mortem. €@@Ceteris in rebus statim ab initio principatus usque  ad exitum ciuilis et clemens, mediocritatem pristinam €neque dissimulauit umquam ac frequenter etiam prae €se tulit. quin et conantis quosdam originem Flauii €generis ad conditores Reatinos comitemque Herculis, þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Öåóÿ¨Œ…cuius monimentum extat Salaria uia, referre irrisit €ultro. adeoque nihil ornamentorum extrinsecus cupide @1 €appetiuit, ut triumphi die fatigatus tarditate et taedio €pompae non reticuerit, merito se plecti, qui trium-€phum, quasi aut debitum maioribus suis aut €speratum umquam sibi, tam inepte senex concu-€pisset. ac ne tribuniciam quidem potestatem [2 . . . ]2 €patris patriae appellationem nisi sero recepit. nam €consuetudinem scrutandi salutantes manente adhuc bello €ciuili omiserat.  @@Amicorum libertatem, causidicorum figuras ac philo-€sophorum contumaciam lenissime tulit. Licinium Mu-€cianum notae impudicitiae, sed meritorum fiducia minus €sui reuerentem, numquam nisi clam et hactenus reta-€xare sustinuit, ut apud communem aliquem amicum €querens adderet clausulam: 'ego tamen uir sum.' €Saluium Liberalem in defensione diuitis rei ausum €dicere: 'quid ad Caesarem, si Hipparchus sester-€tium milies habet?' et ipse laudauit. Demetrium €Cynicum in itinere obuium sibi post damnationem ac €neque assurgere neque salutare se dignantem, obla-€trantem etiam nescio quid, satis habuit canem appellare.  @@Offensarum inimicitiarumque minime memor exe-€cutorue Vitelli[i] hostis sui filiam splendidissime mari-€tauit, dotauit etiam et instruxit. trepidum eum inter-€dicta aula sub Nerone quaerentemque, quidnam ageret €aut quo abiret, quidam ex officio admissionis simul €expellens abire Morbouiam iusserat. in hunc postea €deprecantem non ultra uerba excanduit, et quidem €totidem fere atque eadem. nam ut suspicione aliqua €uel metu ad perniciem cuiusquam compelleretur tan-€tum afuit, ut monentibus amicis cauendum esse Met-€tium Pompusianum, quod uolgo crederetur genesim @1 €habere imperatoriam, insuper consulem fecerit, spondens €quandoque beneficii memorem futurum.  @@Non temere quis punitus insons reperi[r]etur nisi €absente eo et ignaro aut certe inuito atque decepto. €Heluidio Prisco, qui et reuersum se ex Syria solus €priuato nomine Vespasianum salutauerat et in praetura €omnibus edictis sine honore ac mentione ulla trans-€miserat, non ante succensuit quam altercationibus in-€solentissimis paene in ordinem redactus. hunc quoque, €quamuis relegatum primo, deinde et interfici iussum, €magni aestimauit seruare quoquo modo, missis qui €percussores reuocarent; et seruasset, nisi iam perisse €falso renuntiatum esset. ceterum neque caede cuiusquam €umquam [2 . . . . . . ]2 iustis suppliciis inlacrimauit etiam et €ingemuit.  @@Sola est, in qua merito culpetur, pecuniae cupiditas. €non enim contentus omissa sub Galba uectigalia reuo-€casse, noua et grauia addidisse, auxisse tributa prouin-€ciis, nonnullis et duplicasse, negotiationes quoque uel €priuato pudendas propalam exercuit, coemendo quae-dam tantum ut pluris postea distraheret. ne candi-€datis quidem honores reisue tam innoxiis quam nocen-€tibus absolutiones uenditare cunctatus est. creditur €etiam procuratorum rapacissimum quemque ad am-€pliora officia ex industria solitus promouere, quo locu-€pletiores mox condemnaret; quibus quidem uolgo pro €spongiis dicebatur uti, quod quasi et siccos madefaceret €et exprimeret umentis. @@Quidam natura cupidissimum tradunt, idque expro-€bratum ei a sene bubulco, qui negata[m] sibi gratuita[m] @1 €libertate[m], quam imperium ade[m]ptum suppliciter €orabat, proclamauerit, uulpem pilum mutare, non €mores. sunt contra qui opinentur ad manubias et ra-€pinas necessitate compulsum summa aerarii fiscique €inopia, de qua testificatus sit initio statim principatus, €professus quadringenties milies opus esse, ut res €p. stare posset. quod et ueri similius uidetur, quando  et male partis optime usus est. in omne hominum genus €liberalissimus expleuit censum senatorium, consulares €inopes quingenis sestertiis annuis sustentauit, plurimas €per totum orbem ciuitates terrae motu aut incendio €afflictas restituit in melius, ingenia et artes uel maxime  fouit. primus e fisco Latinis Graecisque rhetoribus €annua centena constituit; praestantis poetas, nec non €et artifices, Coae Veneris, item Colossi refectorem in-€signi congiario magnaque mercede donauit; mechanico €quoque grandis columnas exigua impensa perducturum €in Capitolium pollicenti praemium pro commento non €mediocre optulit, operam remisit praefatus sineret se  plebiculam pascere. ludis, per quos scaena Mar-€celliani theatri restituta dedicabatur, uetera quoque €acroamata reuocauerat. %Appellari tragoedo quadrin-€genta, Terpno Diodoroque citharoedis ducena, nonnullis €centena, quibus minimum, quadragena sestertia super €plurimas coronas aureas dedit. sed et conuiuabatur €assidue ac saepius recta et dapsile, ut macellarios €adiuuaret. dabat sicut Saturnalibus uiris apophoreta, €ita per Kal. Mart. feminis. et tamen ne sic quidem pristina cupiditatis infamia caruit. Alexandrini Cybio-€sacten eum uocare perseuerauerunt, cognomine unius @1 €e regibus suis turpissimarum sordium. sed et in funere €Fauor archimimus personam eius ferens imitansque, ut €est mos, facta ac dicta uiui, interrogatis palam pro-€curatoribus, quanti funus et pompa constaret, ut €audit sestertium centiens, exclamauit, centum sibi €sestertia darent ac se uel in Tiberim proicerent.  @@Statura fuit quadrata, compactis firmisque membris, €uultu ueluti nitentis; de quo quidam urbanorum non €infacete, siquidem petenti, ut et in se aliquid diceret: €'dicam,' inquit, 'cum uentrem exonerare desieris.' €ualitudine prosperrima usus est, quamuis ad tuendam €eam nihil amplius quam fauces ceteraque membra sibi-€met ad numerum in sphaeristerio defricaret inediamque €unius diei per singulos menses interponeret.  @@Ordinem uitae hunc fere tenuit. in principatu ma-€turius semper ac de nocte uigilabat; dein perlectis €epistulis officiorumque omnium breuiariis, amicos ad-€mittebat, ac dum salutabatur, et calciabat ipse se et €amiciebat; postque decisa quaecumque obuenissent ne-€gotia gestationi et inde quieti uacabat, accubante ali-€qua pallacarum, quas in locum defunctae Caenidis €plurimas constituerat; a secreto in balineum triclinium-€que transibat. nec ullo tempore facilior aut indulgen-€tior traditur, eaque momenta domestici ad aliquid peten-€dum magno [2o]2pere captabant.  @@Et super cenam autem et semper alias comissimus €multa ioco transigebat; erat enim dicacitatis plurimae, €etsi scurrilis et sordidae, ut ne praetextatis quidem €uerbis abstineret. et tamen nonnulla eius facetissima €extant, in quibus et haec. Mestrium Florum consu- @1 €larem, admonitus ab eo 'plaustra' potius quam 'plostra' €dicenda, postero die 'Flaurum' salutauit. expugnatus €autem a quadam, quasi amore suo deperiret, cum per-€ductae pro concubitu sestertia quadringenta donasset, €admonente dispensatore, quem ad modum summam €rationibus uellet inferri: 'Vespasiano,' inquit, 'adamato.'  utebatur et uersibus Graecis tempestiue satis, et de €quodam procerae staturae improbiusque nato: €@@@@$MAKRA\ BIBA/S, KRADA/WN DOLIXO/SKION E)/GXOS, €et de Cerylo liberto, qui diues admodum ob subter-€fugiendum quandoque ius fisci ingenuum se et Lachetem €mutato nomine coeperat ferre: €@@@@@@$W)= *LA/XHS, *LA/XHS, €@@@@$E)PA\N A)POQA/NH|S, AU)=QIS E)C A)RXH=S E)/SEI €@@@@$SU\ *KHRU/LOS. €maxime tamen dicacitatem adfectabat in deformibus €lucris, ut inuidiam aliqua cauillatione dilueret trans-€ferretque ad sales. @@Quendam e caris ministris dispensationem cuidam €quasi fratri petentem cum distulisset, ipsum candidatum €ad se uocauit; exactaque pecunia, quantam is cum €suffragatore suo pepigerat, sine mora ordinauit; inter-€pellanti mox ministro: 'alium tibi,' ait, 'quaere fra-€trem; hic, quem tuum putas, meus est.' mulionem €in itinere quodam suspicatus ad calciandas mulas desi-€luisse, ut adeunti litigatori spatium moramque prae- @1 €beret, interrogauit quanti calciasset, [2et]2 pactus est lucri partem. reprehendenti filio Tito, quod etiam €urinae uectigal commentus esset, pecuniam ex prima €pensione admouit ad nares, sciscitans num odore €offenderetur; et illo negante: 'atquin,' inquit, 'e lotio €est.' nuntiantis legatos decretam ei publice non mediocris €summae statuam colosseam, iussit uel continuo ponere[t], €cauam manum ostentans et paratam basim dicens. þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Öåóÿ¨—”ac ne in metu quidem ac periculo mortis extremo abs-€tinuit iocis. nam cum inter cetera prodigia Mauso-€leum derepente patuisset et stella crinita in caelo appa-€ruisset, alterum ad Iuniam Caluinam e gente Augusti €pertinere dicebat, alterum ad Parthorum regem qui €capillatus esset; prima quoque morbi accessione: 'uae,' €inquit, 'puto deus fio.'  @@Consulatu suo nono temptatus in Campania motiun-€culis leuibus protinusque urbe repetita, Cutilias ac €Reatina rura, ubi aestiuare quotannis solebat, petit. €hic cum super urgentem ualitudinem creberrimo fri-€gidae aquae usu etiam intestina uitiasset nec eo minus €muneribus imperatoriis ex consuetudine fungeretur, ut €etiam legationes audiret cubans, aluo repente usque ad €defectionem soluta, imperatorem ait stantem mori €oportere; dumque consurgit ac nititur, inter manus €subleuantium extinctus est VIIII. Kal. Iul. annum agens €aetatis sexagensimum ac nonum superque mensem ac €diem septimum.  @@Conuenit inter omnis, tam certum eum de sua suo-€rumque genitura semper fuisse, ut post assiduas in @1 €se coniurationes ausus sit adfirmare senatui aut filios €sibi successuros aut neminem. dicitur etiam uidisse €quondam per quietem stateram media parte uestibuli €Palatinae domus positam examine aequo, cum in altera €lance Claudius et Nero starent, in altera ipse ac filii. €nec res fefellit, quando totidem annis parique temporis €spatio utrique imperauerunt. ¿Ôéôÿ¯ôÿ@@@@{1DIVVS TITVS}1 ¡@@Titus, cognomine paterno, amor ac deliciae generis €humani_tantum illi ad promerendam omnium uo-€luntatem uel ingenii uel artis uel fortunae superfuit, €et, quod difficillimum est, in imperio, quando priuatus €atque etiam sub patre principe ne odio quidem, nedum €uituperatione publica caruit_natus est III. Kal. Ian. €insigni anno Gaiana nece, prope Septizonium sordidis €aedibus, cubiculo uero perparuo et obscuro, nam manet  adhuc et ostenditur; educatus in aula cum Britannico €simul ac paribus disciplinis et apud eosdem magistros €institutus. quo quidem tempore aiunt metoposcopum €a Narcisso Claudi liberto adhibitum, ut Britannicum €inspiceret, constantissime affirmasse illum quidem nullo €modo, ceterum Titum, qui tunc prope astabat, utique €imperaturum. erant autem adeo familiares, ut de po-€tione, qua Britannicus hausta periit, Titus quoque iuxta €cubans gustasse credatur grauique morbo adflictatus €diu. quorum omnium mox memor statuam ei auream €in Palatio posuit et alteram ex ebore equestrem, quae @1 €circensi pompa hodieque praefertur, dedicauit prose- cutusque est. in puero statim corporis animique dotes €explenduerunt, magisque ac magis deinceps per aetatis €gradus: forma egregia et cui non minus auctoritatis €inesset quam gratiae, praecipuum robur, quanquam €neque procera statura et uentre paulo proiectiore; me-€moria[e] singularis, docilitas ad omnis fere tum belli tum pacis artes. armorum et equitandi peritissimus, €Latine Graeceque uel in orando uel in fingendis poe-€matibus promptus et facilis ad extemporalitatem usque; €sed ne musicae quidem rudis, ut qui cantaret et psalleret €iucunde scienterque. e pluribus comperi, notis quoque €excipere uelocissime solitum, cum amanuensibus suis €per ludum iocumque certantem, imitarique chirographa €quaecumque uidisset, ac saepe profiteri maximum €falsarium esse potuisse.  @@Tribunus militum et in Germania et in Britannia €meruit summa[e] industriae nec minore modestiae[t] €fama, sicut apparet statuarum et imaginum eius multi-€tudine ac titulis per utramque prouinciam. @@Post stipendia foro operam dedit honestam magis €quam assiduam, eodemque tempore Arrecinam Tertul-€lam, patre eq. R. sed praefecto quondam praetorianarum €cohortium, duxit uxorem et in defunctae locum Mar-€ciam Furnillam splendidi generis; cum qua sublata €filia diuortium fecit. @@Ex quaesturae deinde honore legioni praepositus €Tarichaeas et Gamalam urbes Iudaeae ualidissimas in @1 €potestatem redegit, equo quadam acie sub feminibus €amisso alteroque inscenso, cuius rector circa se dimi-€cans occubuerat.  @@Galba mox tenente rem p. missus ad gratulandum, €quaqua iret conuertit homines, quasi adoptionis gratia €arcesseretur. sed ubi turbari rursus cuncta sensit, redit €ex itinere, aditoque Paphiae Veneris oraculo, dum de €nauigatione consulit, etiam de imperii spe confirmatus est. cuius breui compos et ad perdomandam Iudaeam €relictus, nouissima Hierosolymorum oppugnatione duo-€decim propugnatores totidem sagittarum confecit icti-€bus, cepitque ea natali filiae suae tanto militum gaudio €ac fauore, ut in gratulatione imperatorem eum consalu-€tauerint et subinde decedentem prouincia detinuerint, €suppliciter nec non et minaciter efflagitantes, aut re-maneret aut secum omnis pariter abduceret. unde nata €suspicio est, quasi desciscere a patre Orientisque sibi €regnum uindicare temptasset; quam suspicionem auxit, €postquam Alexandriam petens in consecrando apud €Memphim boue Apide diadema gestauit, de more qui-€dem rituque priscae religionis; sed non deerant qui €sequius interpretarentur. quare festinans in Italiam, €cum Regium, dein Puteolos oneraria naue appulisset, €Romam inde contendit expeditissimus inopinantique €patri, uelut arguens rumorum de se temeritatem: 'ueni,'  inquit, 'pater, ueni.' neque ex eo destitit participem €atque etiam tutorem imperii agere. €@@Triumphauit cum patre censuramque gessit una, €eidem collega et in tribunicia potestate et in septem €consulatibus fuit; receptaque ad se prope omnium offi-€ciorum cura, cum patris nomine et epistulas ipse dic- @1 €taret et edicta conscriberet orationesque in senatu €recitaret etiam quaestoris uice, praefecturam quoque €praetori suscepit numquam ad id tempus nisi ab eq. €R. administratam, egitque aliquanto inciuilius et uiolen-€tius, siquidem suspectissimum quemque sibi summissis €qui per theatra et castra quasi consensu ad poenam deposcerent, haud cunctanter oppressit. in his Aulum €Caecinam consularem uocatum ad cenam ac uixdum €triclinio egressum confodi iussit, sane urgente discri-€mine, cum etiam chirographum eius praeparatae apud €milites contionis deprehendisset. quibus rebus sicut €in posterum securitati satis cauit, ita ad praesens pluri-€mum contraxit inuidiae, ut non temere quis tam ad-€uerso rumore magisque inuitis omnibus transierit ad €principatum.  @@Praeter saeuitiam suspecta in eo etiam luxuria erat, €quod ad mediam noctem comisationes cum profusissimo €quoque familiarium extenderet; nec minus libido propter €exoletorum et spadonum greges propterque insignem €reginae Berenices amorem, cui etiam nuptias pollici-€tus ferebatur; suspecta rapacitas, quod constabat in €co[2g]2n[2i]2tionibus patris nundinari praemiarique soli-€tum; denique propalam alium Neronem et opinabantur €et praedicabant. at illi ea fama pro bono cessit con-€uersaque est in maximas laudes neque uitio ullo reperto €et contra uirtutibus summis. @@Conuiuia instituit iucunda magis quam profusa. €amicos elegit, quibus etiam post eum principes ut et €sibi et rei p. necessariis adquieuerunt praecipueque €sunt usi. Berenicen statim ab urbe dimisit inuitus @1 €inuitam. quosdam e gratissimis delicatorum quanquam €tam artifices saltationis, ut mox scaenam tenuerint, €non modo fouere prolixius, sed spectare omnino in €publico coetu supersedit. @@Nulli ciuium quicquam ademit; abstinuit alieno, €ut si quis umquam; ac ne concessas quidem ac solitas €conlationes recepit. et tamen nemine ante se munifi-€centia minor, amphitheatro dedicato thermisque iuxta €cele[b]riter extructis munus edidit apparatissimum lar-€gissimumque; dedit et nauale proelium in ueteri nau-€machia, ibidem et gladiatores atque uno die quinque €milia omne genus ferarum.  @@Natura autem beniuolentissimus, cum ex instituto €Tiberi omnes dehinc Caesares beneficia a superioribus €concessa principibus aliter [2rata]2 non haberent, quam €si eadem isdem et ipsi dedissent, primus praeterita €omnia uno confirmauit edicto nec a se peti passus €est. in ceteris uero desideriis hominum obstinatissime €tenuit, ne quem sine spe dimitteret; quin et admonen-€tibus domesticis, quasi plura polliceretur quam prae-€stare posset, non oportere ait quemquam a ser-þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Ôéôÿ¨ˆˆŠmone principis tristem discedere; atque etiam €recordatus quondam super cenam, quod nihil cuiquam €toto die praestitisset, memorabilem illam meritoque €laudatam uocem edidit: 'amici, diem perdidi.' @@Populum in primis uniuersum tanta per omnis occa-€siones comitate tractauit, ut proposito gladiatorio mu-€nere, non ad suum, sed ad spectantium arbi-€trium editurum se professus sit; et plane ita fecit. €nam neque negauit quicquam petentibus et ut quae €uellent peterent ultro adhortatus est. quin et studium €armaturae Thraecum prae se ferens saepe cum populo @1 €et uoce et gestu ut fautor cauillatus est, uerum maie-€state salua nec minus aequitate. ne quid popularitatis €praetermitteret, nonnumquam in thermis suis admissa €plebe lauit. @@Quaedam sub eo fortuita ac tristia acciderunt, ut €conflagratio Vesuuii montis in Campania, et incendium €Romae per triduum totidemque noctes, item pestilentia €quanta non temere alias. in iis tot aduersis ac talibus €non modo principis sollicitudinem sed et parentis affec-€tum unicum praestitit, nunc consolando per edicta, nunc opitulando quatenus suppeteret facultas. cura-€tores restituendae Campaniae e consularium numero €sorte duxit; bona oppressorum in Vesuuio, quorum €heredes non extabant, restitutioni afflictarum ciuitatium €attribuit. urbis incendio nihil publice nisi perisse €testatus, cuncta praetoriorum suorum ornamenta operi-€bus ac templis destinauit praeposuitque compluris ex €equestri ordine, quo quaeque maturius peragerentur. €medendae ualitudini leniendisque morbis nullam diui-€nam humanamque opem non adhibuit inquisito omni €sacrificiorum remediorumque genere. @@Inter aduersa temporum et delatores amendatores-€que erant ex licentia ueteri. hos assidue in foro flagellis €ac fustibus caesos ac nouissime traductos per amphi-€theatri harenam partim subici ac uenire imperauit, €partim in asperrimas insularum auehi. utque etiam €similia quandoque ausuros perpetuo coerceret, uetuit @1 €inter cetera de eadem re pluribus legibus agi quaeriue €de cuiusquam defunctorum statu ultra certos annos.  @@Pontificatum maximum ideo se professus accipere €ut puras seruaret manus, fidem praestitit, nec auctor €posthac cuiusquam necis nec conscius, quamuis inter-€dum ulciscendi causa non deesset, sed periturum se €potius quam perditurum adiurans. duos patricii €generis conuictos in adfectatione imperii nihil amplius €quam ut desisterent monuit, docens principatum fato €dari, si quid praeterea desiderarent promittens se tributurum. et confestim quidem ad alterius matrem €quae procul aberat, cursores suos misit, qui anxiae €saluum filium nuntiarent, ceterum ipsos non solum fami-€liari cenae adhibuit, sed et insequenti die gladiatorum €spectaculo circa se ex industria conlocatis oblata sibi €ferramenta pugnantium inspicienda porrexit. dicitur €etiam cognita utriusque genitura imminere ambobus €periculum adfirmasse, uerum quandoque et ab €alio, sicut euenit. @@Fratrem insidiari sibi non desinentem, sed paene ex €professo sollicitantem exercitus, meditantem fugam, ne-€que occidere neque seponere ac ne in minore quidem €honore habere sustinuit, sed, ut a primo imperii die, €consortem successoremque testari perseuerauit, non-€numquam secreto precibus et lacrimis orans, ut tan- dem mutuo erga se animo uellet esse. inter haec €morte praeuentus est maiore hominum damno quam suo. €@@Spectaculis absolutis, in quorum fine populo coram €ubertim fleuerat, Sabinos petit aliquanto tristior, quod €sacrificanti hostia aufugerat quodque tempestate serena €tonuerat. deinde ad primam statim mansionem febrim @1 €nanctus, cum inde lectica transferretur, suspexisse dici-€tur dimotis pallulis caelum, multumque conquestus €eripi sibi uitam immerenti; neque enim extare €ullum suum factum paenitendum excepto dum taxat uno. id quale fuerit, neque ipse tunc prodidit €neque cuiquam facile succurrat. quidam opinantur €consuetudinem recordatum, quam cum fratris uxore €habuerit; sed nullam habuisse persancte Domitia iura-€bat, haud negatura, si qua omnino fuisset, immo etiam €gloriatura, quod illi promptissimum erat in omnibus €probris.  @@Excessit in eadem qua pater uilla Id. Sept. post €biennium ac menses duos diesque XX quam successerat €patri, altero et quadragesimo aetatis anno. quod ut €palam factum est, non secus atque in domestico luctu €maerentibus publice cunctis, senatus prius quam edicto €conuocaretur ad curiam concurrit, obseratisque adhuc €foribus, deinde apertis, tantas mortuo gratias egit €laudesque congessit, quantas ne uiuo quidem umquam €atque praesenti. ¿Äïíÿ¯ôÿ@@@@{1DOMITIANVS}1 ¡@@Domitianus natus est VIIII. Kal. Nouemb. patre €consule designato inituroque mense insequenti honorem, €regione urbis sexta ad Malum Punicum, domo quam €postea in templum gentis Flauiae conuertit. pubertatis €ac primae adulescentiae tempus tanta inopia tantaque €infamia gessisse fertur, ut nullum argenteum uas in @1 €usu haberet. satisque constat Clodium Pollionem prae-€torium uirum, in quem est poema Neronis quod inscri-€bitur 'Luscio,' chirographum eius conseruasse et non-€numquam protulisse noctem sibi pollicentis; nec de-€fuerunt qui affirmarent, corruptum Domitianum et a Nerua successore mox suo. bello Vitelliano confugit €in Capitolium cum patruo Sabino ac parte praesentium €copiarum, sed irrumpentibus aduersariis et ardente €templo apud aedituum clam pernoctauit, ac mane Isiaci €celatus habitu interque sacrificulos uariae superstitionis €cum se trans Tiberim ad condiscipuli sui matrem comite €uno contulisset, ita latuit, ut scrutantibus qui uestigia subsecuti erant, deprehendi non potuerit. post uicto-€riam demum progressus et Caesar consalutatus honorem €praeturae urbanae consulari potestate suscepit titulo €tenus, nam iuris dictionem ad collegam proximum €transtulit, ceterum omnem uim dominationis tam li-€center exercuit, ut iam tum qualis futurus esset osten-€deret. ne exequar singula, contractatis multorum uxo-€ribus Domitiam Longinam Aelio Lamiae nuptam etiam €in matrimonium abduxit, atque uno die super XX €officia urbana aut peregrina distribuit, mirari se Vespa-€siano dictitante, quod successorem non et sibi  mitteret. expeditionem quoque in Galliam Germanias-€que neque necessariam et dissuadentibus paternis amicis €incohauit, tantum ut fratri se et opibus et dignatione €adaequaret. €@@Ob haec correptus, quo magis et aetatis et condi-€cionis admoneretur, habitabat cum patre una sellamque @1 €eius ac fratris, quotiens prodirent, lectica sequebatur €ac triumphum utriusque Iudaicum equo albo comitatus €est. qui[2n et e]2 sex consulatibus non nisi unum ordi-€narium gessit eumque cedente ac suffragante fratre. simulauit et ipse mire modestiam in primisque poeti-€cae studium, tam insuetum antea sibi quam postea €spretum et abiectum, recitauitque etiam publice. nec €tamen eo setius, cum Vologaesus Parthorum rex auxilia €aduersus Alanos ducemque alterum ex Vespasiani liberis €depoposcisset, omni ope contendit ut ipse potissimum €mitteretur; et quia discussa res est, alios Orientis reges €ut idem postularent donis ac pollicitationibus sollici-€tare temptauit. @@Patre defuncto diu cunctatus an duplum donatiuum €militi offerret, numquam iactare dubitauit relictum se €participem imperii, sed fraudem testamento ad-€hibitam; neque cessauit ex eo insidias struere fratri €clam palam[2que]2, quoad correptum graui ualitudine, €prius quam plane efflaret animam, pro mortuo deseri €iussit; defunctumque nullo praeterquam consecrationis €honore dignatus, saepe etiam carpsit obliquis orationi-€bus et edictis.  @@Inter initia principatus cotidie secretum sibi hora-€rum sumere solebat nec quicquam amplius quam muscas €captare ac stilo praeacuto configere, ut cuidam inter-€roganti, essetne quis intus cum Caesare, non absurde €responsum sit a Vibio Crispo, ne muscam quidem. €deinde uxorem Domitiam, ex qua in secundo suo con-€sulatu filium tulerat alteroque anno [2 . . . . . . ]2, consa- @1 €lutauit Augustam; eandem Paridis histrionis amore €deperditam repudiauit intraque breue tempus inpatiens €discidii quasi efflagitante populo reduxit. @@Circa administrationem autem imperii aliquamdiu þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Äïíÿ£’‚se uarium praestitit, mixtura quoque aequabili uitiorum €atque uirtutum, donec uirtutes quoque in uitia deflexit: €quantum coniectare licet, super ingenii naturam inopia €rapax, metu saeuus.  @@Spectacula assidue magnifica et sumptuosa edidit €non in amphitheatro modo, uerum et in circo, ubi €praeter sollemnes bigarum quadrigarumque cursus €proelium etiam duplex, equestre ac pedestre, com-€misit; at in amphitheatro nauale quoque. nam uena-€tiones gladiatoresque et noctibus ad lychnuchos, nec €uirorum modo pugnas, sed et feminarum. praeterea €quaestoriis muneribus, quae olim omissa reuocauerat, €ita semper interfuit, ut populo potestatem faceret bina €paria e suo ludo postulandi eaque nouissima aulico apparatu induceret. ac per omne gladiatorum specta-€culum ante pedes ei stabat puerulus coccinatus paruo €portentosoque capite, cum quo plurimum fabulabatur, €nonnumquam serio. auditus est certe, dum ex eo €quaerit, ecquid sciret, cur sibi uisum esset ordi-€natione proxima Aegypto praeficere Mettium @1 €Rufum. edidit naualis pugnas paene iustarum classium, €effosso et circumstructo iuxta Tiberim lacu, atque inter €maximos imbres perspectauit. @@Fecit et ludos saeculares, computata ratione tem-€porum ad annum non quo Claudius proxime, sed quo €olim Augustus ediderat; in iis circensium die, quo €facilius centum missus peragerentur, singulos e septenis €spatiis ad quina corripuit. @@Instituit et quinquennale certamen Capitolino Ioui €triplex, musicum equestre gymnicum, et aliquanto €plurium quam nunc est coronatorum. certabant enim €et prosa oratione Graece Latineque ac praeter citharoe-€dos chorocitharistae quoque et psilocitharistae, in €stadio uero cursu etiam uirgines. certamini praesedit €crepidatus purpureaque amictus toga Graecanica, capite €gestans coronam auream cum effigie Iouis ac Iunonis €Mineruaeque, adsidentibus Diali sacerdote et collegio €Flauialium pari habitu, nisi quod illorum coronis €inerat et ipsius imago. celebrabat et in Albano quot-€annis Quinquatria Mineruae, cui collegium instituerat, €ex quo sorte ducti magisterio fungerentur ederentque €eximias uenationes et scaenicos ludos superque orato-€rum ac poetarum certamina. @@Congiarium populo nummorum trecenorum ter dedit €atque inter spectacula muneris largissimum epulum €Septimontiali %sacrorum quidem senatui equitique pana-€riis, plebei sportellis cum obsonio distributis initium €uescendi primus fecit; dieque proximo omne genus €rerum missilia sparsit, et quia pars maior intra popu- @1 €laria deciderat, quinquagenas tesseras in singulos cuneos €equestris ac senatorii ordinis pronuntiauit.  @@Plurima et amplissima opera incendio absumpta €restituit, in quis et Capitolium, quod rursus arserat; €sed omnia sub titulo tantum suo ac sine ulla pristini €auctoris memoria. nouam autem excitauit aedem in €Capitolio Custodi Ioui et forum quod nunc Neruae €uocatur, item Flauiae templum gentis et stadium et €odium et naumachiam, e cuius postea lapide maximus €circus deustis utrimque lateribus extructus est.  @@Expeditiones partim sponte suscepit, partim ne-€cessario: sponte in Chattos, necessario unam in Sar-€matas legione cum legato simul caesa; in Dacos duas, €primam Oppio Sabino consulari oppresso, secundam €Cornelio Fusco praefecto cohortium praetorianarum, €cui belli summam commiserat. de Chattis Dacisque €post uaria proelia duplicem triumphum egit, de Sar-€matis lauream modo Capitolino Ioui rettulit. @@Bellum ciuile motum a L. Antonio, superioris Ger-€maniae praeside, confecit absens felicitate mira, cum €ipsa dimicationis hora resolutus repente Rhenus trans-€ituras ad Antonium copias barbarorum inhibuisset. €de qua uictoria praesagiis prius quam nuntiis com-€perit, siquidem ipso quo dimicatum erat die statuam €eius Romae insignis aquila circumplexa pinnis clangores €laetissimos edidit; pauloque post occisum Antonium €adeo uulgatum est, ut caput quoque adportatum eius €uidisse se plerique contenderent.  @@Multa etiam in communi rerum usu nouauit: spor-€tulas publicas sustulit reuocata rectarum cenarum €consuetudine; duas circensibus gregum factiones aurati @1 €purpureique panni ad quattuor pristinas addidit; inter-€dixit histrionibus scaenam, intra domum quidem exer-€cendi artem iure concesso; castrari mares uetuit; spa-€donum, qui residui apud mangones erant, pretia mode-ratus est. ad summam quondam ubertatem uini, fru-€menti uero inopiam existimans nimio uinearum studio €neglegi arua, edixit, ne quis in Italia nouellaret utque €in prouinciis uineta succiderentur, relicta ubi plurimum €dimidia parte; nec exequi rem perseuerauit. quaedam €ex maximis officiis inter libertinos equitesque R. com-municauit. geminari legionum castra prohibuit nec €plus quam mille nummos a quoquam ad signa deponi, €quod L. Antonius apud duarum legionum hiberna res €nouas moliens fiduciam cepisse etiam ex depositorum €summa uidebatur. addidit et quartum stipendium militi €aureos ternos.  @@Ius diligenter et industrie dixit, plerumque et in €foro pro tribunali extra ordinem; ambitiosas centum-€uirorum sententias rescidit; reciperatores, ne se per-€fusoriis assertionibus accommodarent, identidem admo-€nuit; nummarios iudices cum suo quemque consilio notauit. auctor et tr(ibunis) pl(ebis) fuit aedilem sor-€didum repetundarum accusandi iudicesque in eum a €senatu petendi. magistratibus quoque urbicis prouincia-€rumque praesidibus coercendis tantum curae adhibuit, €ut neque modestiores umquam neque iustiores extite-€rint; e quibus plerosque post illum reos omnium cri-minum uidimus. suscepta correctione morum licen-€tiam theatralem promiscue in equite spectandi inhibuit; €scripta famosa uulgoque edita, quibus primores uiri €ac feminae notabantur, aboleuit non sine auctorum €ignominia; quaestorium uirum, quod gesticulandi saltan- @1 €dique studio teneretur, mouit senatu; probrosis feminis €lecticae usum ademit iusque capiendi legata heredita-€tesque; equitem R. ob reductam in matrimonium uxorem, €cui dimissae adulterii crimen intenderat, erasit iudicum €albo; quosdam ex utroque ordine lege Scantinia condem-€nauit; incesta Vestalium uirginum, a patre quoque suo €et fratre neglecta, uarie ac seuere coercuit, priora capi-tali supplicio, posteriora more ueteri. nam cum Ocu-€latis sororibus, item Varronillae liberum mortis permi-€sisset arbitrium corruptoresque earum relegasset, mox €Corneliam maximam uirginem absolutam olim, dein €longo interuallo repetitam atque conuictam defodi im-€perauit stupratoresque uirgis in comitio ad necem €caedi, excepto praetorio uiro, cui, dubia etiam tum €causa et incertis quaestionibus atque tormentis de semet professo, exilium indulsit. ac ne qua religio €deum impune contaminaretur, monimentum, quod liber-€tus eius e lapidibus templo Capitolini Iouis destinatis €filio extruxerat, diruit per milites ossaque et reliquias €quae inerant mari mersit.  @@Inter initia usque adeo ab omni caede abhorrebat, €ut absente adhuc patre recordatus Vergili[i] uersum: €@@@@impia quam caesis gens est epulata iuuencis €edicere destinarit, ne boues immolarentur. cupiditatis €quoque atque auaritiae uix suspicionem ullam aut €priuatus umquam aut princeps aliquamdiu dedit, immo €e diuerso magna saepe non abstinentiae modo sed etiam liberalitatis experimenta. omnis circa se lar-€gissime prosecutus nihil prius aut acrius monuit quam @1 €ne quid sordide facerent. relictas sibi hereditates ab €iis, quibus liberi erant, non recepit. legatum etiam €ex testamento Rusti Caepionis, qui cauerat ut quotannis €ingredientibus curiam senatoribus certam summam €uiritim praestaret heres suus, irritum fecit. reos, qui €ante quinquennium proximum apud aerarium pepen-€dissent, uniuersos discrimine liberauit nec repeti nisi €intra annum eaque condicione permisit, ut accusatori qui causam non teneret exilium poena esset. scribas €quaestorios negotiantis ex consuetudine sed contra €Clodiam legem uenia in praeteritum donauit. subsi-€ciua, quae diuisis per ueteranos agris carptim super-€fuerunt, ueteribus possessoribus ut usu capta concessit. €fiscales calumnias magna calumniantium poena repressit, €ferebaturque uox eius: 'princeps qui delatores non €castigat, irritat.' þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Äïíÿ¨Š@@Sed neque in clementiae neque in abstinentiae €tenore permansit, et tamen aliquanto celerius ad €saeuitiam desciuit quam ad cupiditatem. discipulum €Paridis pantomimi [2im]2puberem adhuc et cum maxime €aegrum, quod arte formaque non absimilis magistro €uidebatur, occidit; item Hermogenem Tarsensem propter €quasdam in historia figuras, libraris etiam, qui eam €descripserant, cruci fixis. patrem familias, quod Thrae-€cem murmilloni parem, munerario imparem dixerat, de-€tractum spectaculis in harenam canibus obiecit cum €hoc titulo: 'impie locutus parmularius.' @@Complures senatores, in iis aliquot consulares, inter-€emit; ex quibus Ciuicam Cerealem in ipso Asiae pro-€consulatu, Saluidienum Orfitum, Acilium Glabrionem €[2in]2 exilio, quasi molitores rerum nouarum, ceteros @1 €leuissima quemque de causa. Aelium Lamiam ob €suspiciosos quidem, uerum et ueteres et innoxios iocos, €quod post abductam uxorem laudanti uocem suam €'eutacto' dixerat quodque Tito hortanti se ad alterum €matrimonium responderat: $MH\ KAI\ SU\ GAMH=SAI QE/L&[2$E&]2$IS; Saluium Cocceianum, quod Othonis imperatoris patrui €sui diem natalem celebrauerat; Mettium Pompusianum, €quod habere imperatoriam genesim uulgo ferebatur et €quod depictum orbem terrae in membrana[s] contiones-€que regum ac ducum ex Tito Liuio circumferret quod-€que seruis nomina Magonis et Hannibalis indidisset; €Sallustium Lucullum Britanniae legatum, quod lanceas €nouae formae appellari Luculleas passus esset; Iunium €Rusticum, quod Paeti Thraseae et Heluidi Prisci €laudes edidisset appellassetque eos sanctissimos uiros; €cuius criminis occasione philosophos omnis urbe Italia-que summouit. occidit et Heluidium filium, quasi €scaenico exodio sub persona Paridis et Oenones diuor-€tium suum cum uxore taxasset; Flauium Sabinum alte-€rum e patruelibus, quod eum comitiorum consularium €die destinatum perperam praeco non consulem ad €populum, sed imperatorem pronuntiasset. @@Verum aliquanto post ciuilis belli uictoriam saeuior, €plerosque partis aduersae, dum etiam latentis conscios €inuestigat[o], nouo quaestionis genere distorsit immisso €per obscaena igne; nonnullis et manus amputauit. €satisque constat duos solos e notioribus uenia dona-€tos, tribunum laticlauium et centurionem, qui se, quo €facilius expertes culpae ostenderent, impudicos proba-€uerant et ob id neque apud ducem neque apud milites €ullius momenti esse potuisse. @1  @@Erat autem non solum magnae, sed etiam callidae €inopinataeque saeuitiae. a[u]ctorem summarum pridie €quam cruci figeret in cubiculum uocauit, assidere in €toro iuxta coegit, securum hilaremque dimisit, parti-€bus etiam de cena dignatus est. Arrecinum Clementem €consularem, unum e familiaribus et emissariis suis, €capitis condemnaturus in eadem uel etiam maiore €gratia habuit, quoad nouissime simul gestanti, con-€specto delatore eius: 'uis,' inquit, 'hunc nequissi-€mum seruum cras audiamus?' @@Et quo contemptius abuteretur patientia hominum, €numquam tristiorem sententiam sine praefatione cle-€mentiae pronuntiauit, ut non aliud iam certius atrocis €exitus signum esset quam principii lenitas. quosdam €maiestatis reos in curiam induxerat, et cum praedi-€xisset experturum se illa die quam carus sena-€tui esset, facile perfecerat ut etiam more maiorum puniendi condemnarentur; deinde atrocitate poenae €conterritus, ad leniendam inuidiam intercessit his uer-€bis_neque enim ab re fuerit ipsa cognoscere_: €'permittite, patres conscripti, a pietate uestra €impetrari, quod scio me difficulter impetra-€turum, ut damnatis liberum mortis arbitrium €indulgeatis; nam et parcetis oculis uestris et €intellegent me omnes senatui interfuisse.'  @@Exhaustus operum ac munerum inpensis stipen-€dioque, quod adiecerat, temptauit quidem ad releuan-€dos castrenses sumptus numerum militum deminuere; €sed cum et obnoxium se barbaris per hoc animaduer-€teret neque eo setius in explicandis oneribus haereret, €nihil pensi habuit quin praedaretur omni modo. bona €uiuorum ac mortuorum usquequaque quolibet et accu- @1 €satore et crimine corripiebantur. satis erat obici quale-€cumque factum dictum[q]ue aduersus maiestatem prin-cipis. confiscabantur alienissimae hereditates uel uno €existente, qui diceret audisse se ex defuncto, cum uiueret, €heredem sibi Caesarem esse. praeter ceteros Iudaicus €fiscus acerbissime actus est; ad quem deferebantur, qui €uel[ut] inprofessi Iudaicam uiuerent uitam uel dissi-€mulata origine imposita genti tributa non pependissent. €interfuisse me adulescentulum memini, cum a procu-€ratore frequentissimoque consilio inspiceretur nonage-€narius senex, an circumsectus esset. @@Ab iuuenta minime ciuilis animi, confidens etiam et €cum uerbis tum rebus immodicus, Caenidi patris con-€cubinae ex Histria reuersae osculumque, ut assuerat, €offerenti manum praebuit; generum fratris indigne €ferens albatos et ipsum ministros habere, proclamauit: €@@@@$OU)K A)GAQO\N POLUKOIRANI/H.  principatum uero adeptus neque in senatu iactare dubi-€tauit et patri se et fratri imperium dedisse, €illos sibi reddidisse, neque in reducenda post diuor-€tium uxore edicere [2re]2uocatam eam in puluinar €suum. adclamari etiam in amphitheatro epuli die liben-€ter audiit: 'domino et dominae feliciter!' sed et €Capitolino certamine cunctos ingenti consensu precan-€tis, ut Palfurium Suram restitueret pulsum olim senatu €ac tunc de oratoribus coronatum, nullo responso €dignatus tacere tantum modo iussit uoce praeconis. pari arrogantia, cum procuratorum suorum nomine €formalem dictaret epistulam, sic coepit: 'dominus et €deus noster hoc fieri iubet.' unde institutum post- @1 €hac, ut ne scripto quidem ac sermone cuiusquam appel-€laretur aliter. statuas sibi in Capitolio non nisi aureas €et argenteas poni permisit ac ponderis certi. Ianos €arcusque cum quadrigis et insignibus triumphorum €per regiones urbis tantos ac tot extruxit, ut cuidam Graece inscriptum sit: 'arci.' consulatus septemdecim €cepit, quot ante eum nemo; ex quibus septem medios €continuauit, omnes autem paene titulo tenus gessit nec €quemquam ultra Kal. Mai., plerosque ad Idus usque €Ianuarias. post autem duos triumphos Germanici €cognomine assumpto Septembrem mensem et Octobrem €ex appellationibus suis Germanicum Domitianumque €transnominauit, quod altero suscepisset imperium, altero €natus esset.  @@Per haec terribilis cunctis et inuisus, tandem op-€pressus est [2 . . . ]2 amicorum libertorumque intimorum €simul et uxoris. annum diemque ultimum uitae iam €pridem suspectum habebat, horam etiam nec non et €genus mortis. adulescentulo Chaldaei cuncta praedixe-€rant; pater quoque super cenam quondam fungis absti-€nentem palam irriserat ut ignarum sortis suae, quod non ferrum potius timeret. quare pauidus semper atque €anxius minimis etiam suspicionibus praeter modum €commouebatur. ut edicti de excidendis uineis propo-€siti gratiam faceret, non alia magis re compulsus €creditur, quam quod sparsi libelli cum his uersibus €erant: €@@@@$KA)/N ME FA/GH|S E)PI\ R(I/ZAN, O(/MWS E)/TI KARPOFORH/SW, €@@@@@@$O(/SSON E)PISPEI=SAI SOI/, TRA/GE, QUOME/NW|.& @1 eadem formidine oblatum a senatu nouum et excogi-€tatum honorem, quamquam omnium talium appeten-€tissimus, recusauit, quo decretum erat ut, quotiens €gereret consulatum, eq(uites) R. quibus sors obtigisset, €trabeati et cum hastis militaribus praecederent eum €inter lictores apparitoresque. @@Tempore uero suspecti periculi appropinquante solli-€citior in dies porticuum, in quibus spatiari consuerat, €parietes phengite lapide distinxit, e cuius splendore €per imagines quidquid a tergo fieret prouideret. nec €nisi secreto atque solus plerasque custodias, receptis €quidem in manum catenis, audiebat. utque domesticis €persuaderet, ne bono quidem exemplo aud[i]endam esse €patroni necem, Epaphroditum a libellis capitali poena €condemnauit, quod post destitutionem Nero in adipi- scenda morte manu eius adiutus existimabatur. deni-€que Flauium Clementem patruelem suum contemptissi-€mae inertiae, cuius filios etiam tum paruulos successores €palam destinauerat abolito[2que]2 priore nomine alterum €Vespasianum appellari, alterum Domitianum, repente þ³´¸ÿï°°±ÿï‚ÖÃÿïƒÓõåôÿ¿Äïíÿ¨†ex tenuissima suspicione tantum non in ipso eius con-€sulatu interemit. quo maxime facto maturauit sibi €exitium. @@Continuis octo mensibus tot fulgura facta nuntia-€taque sunt, ut exclamauerit: 'feriat iam, quem uolet.' €tactum de caelo Capitolium templumque Flauiae gentis, €item domus Palatina et cubiculum ipsius, atque etiam €e basi statuae triumphalis titulus excussus ui procellae @1 €in monimentum proximum decidit. arbor, quae priuato €adhuc Vespasiano euersa surrexerat, tunc rursus repente €corruit. Praenestina Fortuna, toto imperii spatio an-€num nouum commendanti laetam eandemque semper €sortem dare assueta, extremo tristissimam reddidit €nec sine sanguinis mentione. @@Mineruam, quam superstitiose colebat, somniauit €excedere sacrario negantemque ultra se tueri eum €posse, quod exarmata esset a Ioue. nulla tamen re €perinde commotus est quam responso casuque Ascleta-€rionis mathematici. hunc delatum nec infitiantem €iactasse se quae prouidisset ex arte, sciscitatus est, quis €ipsum maneret exitus; et affirmantem fore ut breui €laceraretur a canibus, interfici quidem sine mora, sed €ad coarguendam temeritatem artis sepeliri quoque accura-€tissime imperauit. quod cum fieret, euenit ut repen-€tina tempestate deiecto funere semiustum cadauer €discerperent canes, idque ei cenanti a mimo Latino, €qui praeteriens forte animaduerterat, inter ceteras diei €fabulas referretur.  @@Pridie quam periret, cum oblatos tubures seruari €iussisset in crastinum, adiecit: 'si modo uti licuerit,' €et conuersus ad proximos affirmauit fore ut sequenti €die luna se in aquario cruentaret factumque €aliquod existeret, de quo loquerentur homines €per terrarum orbem. at circa mediam noctem ita est €exterritus, ut e strato prosiliret. dehinc mane haru-€spicem ex Germania missum, qui consultus de fulgure €mutationem rerum praedixerat, audiit condemnauitque. @1 ac dum exulceratam in fronte uerrucam uehementius €scalpit, profluente sanguine: 'utinam,' inquit, 'hactenus.' €tunc horas requirenti pro quinta, quam metuebat, sexta €ex industria nuntiata est. his uelut transacto iam €periculo laetum festinantemque ad corporis curam €Parthenius cubiculo praepositus conuertit, nuntians esse €qui magnum nescio quid afferret, nec differendum. itaque €summotis omnibus in cubiculum se recepit atque ibi €occisus est.  @@De insidiarum caedisque genere haec fere diuulgata €sunt. cunctantibus conspiratis, quando et quo modo, €id est lauantemne an cenantem adgrederentur, Stepha-€nus, Domitillae procurator et tunc interceptarum pecu-€niarum reus, consilium operamque obtulit. ac siniste-€riore brachio uelut aegro lanis fasciisque per aliquot €dies ad auertendam suspicionem obuoluto, sub ipsam €horam dolonem interiecit; professusque conspirationis €indicium et ob hoc admissus legenti traditum a se libellum et attonito suffodit inguina. saucium ac re-€pugnantem adorti Clodianus cornicularius et Maximus €Partheni libertus et Satur decurio cubiculariorum et €quidam e gladiatorio ludo uulneribus septem contruci-€darunt. puer, qui curae Larum cubiculi ex consuetu-€dine assistens interfuit caedi, hoc amplius narrabat, €iussum se a Domitiano ad primum statim uulnus €pugionem puluino subditum porrigere ac ministros €uocare, neque ad caput quidquam excepto capulo et €praeterea clausa omnia repperisse; atque illum interim €arrepto deductoque ad terram Stephano conluctatum €diu, dum modo ferrum extorquere, modo quanquam €laniatis digitis oculos effodere conatur. @1 @@Occisus est XIIII. Kal. Octb. anno aetatis quadra-€gensimo quinto, imperii quinto decimo. cadauer eius €populari sandapila per uispillones exportatum Phyllis €nutrix in suburbano suo Latina uia funerauit, sed reli-€quias templo Flauiae gentis clam intulit cineribusque €Iuliae Titi filiae, quam et ipsam educarat, conmiscuit.  @@Statura fuit procera, uultu modesto ruborisque €pleno, grandibus oculis, uerum acie hebetiore; praeterea €pulcher ac decens, maxime in iuuenta, et quidem toto €corpore exceptis pedibus, quorum digitos restrictiores €habebat; postea caluitio quoque deformis et obesitate €uentris et crurum gracilitate, quae tamen ei ualitu-dine longa remacruerant. commendari se uerecundia €oris adeo sentiebat, ut apud senatum sic quondam iac-€tauerit: 'usque adhoc certe et animum meum €probastis et uultum.' caluitio ita offendebatur, ut €in contumeliam suam traheret, si cui alii ioco uel iurgio €obiectaretur; quamuis libello, quem de cura capillo-€rum ad amicum edidit, haec etiam, simul illum seque €consolans, inseruerit: €@@@@'$OU)X O(RA/&[2$A|&]2$S, OI(=OS KA)GW\ KALO/S TE ME/GAS TE; €eadem me tamen manent capillorum fata, et €forti animo fero comam in adulescentia senes-€centem. scias nec gratius quicquam decore nec  breuius.' laboris impatiens pedibus per urbem non €temere ambulauit, in expeditione et agmine equo €rarius, lectica assidue uectus est armorum nullo, €sagittarum uel praecipuo studio tenebatur. centenas €uarii generis feras saepe in Albano secessu conficientem €spectauere plerique atque etiam ex industria ita qua-€rundam capita figentem, ut duobus ictibus quasi cor- @1 €nua efficeret. nonnumquam in pueri procul stantis €praebentisque pro scopulo dispansam dexterae manus €palmam sagittas tanta arte derexit, ut omnes per inter-€ualla digitorum innocue euaderent.  @@Liberalia studia imperii initio neglexit, quanquam €bibliothecas incendio absumptas impensissime reparare €curasset, exemplaribus undique petitis missisque Alexan-€dream qui describerent emendarentque. numquam €tamen aut historiae carminibusue noscendis operam €ullam aut stilo uel necessario dedit. praeter commen-€tarios et acta Tiberi Caesaris nihil lectitabat; epi-€stulas orationesque et edicta alieno formabat ingenio. €sermonis tamen nec inelegantis, dictorum interdum €etiam notabilium: 'uellem,' inquit, 'tam formosus €esse, quam Maecius sibi uidetur'; et cuiusdam €caput uarietate capilli subrutilum et incanum per- fusam niuem mulso dixit. condicionem prin-€cipum miserrimam aiebat, quibus de coniura-€tione comperta non crederetur nisi occisis. €@@Quotiens otium esset, alea se oblectabat, etiam €profestis diebus matutinisque horis, ac lauabat de die €prandebatque ad satietatem, ut non temere super cenam €praeter Matianum malum et modicam in ampulla €potiunculam sumeret. conuiuabatur frequenter ac €large, sed paene raptim; certe non ultra solis occasum €nec ut postea comisaretur. nam ad horam somni nihil €aliud quam solus secreto deambulabat.  @@Libidinis nimiae, assiduitatem concubitus uelut exer- @1 €citationis genus clinopalen uocabat; eratque fama, €quasi concubinas ipse deuelleret nataretque inter uul-€gatissimas meretrices. fratris filiam adhuc uirginem €oblatam in matrimonium sibi cum deuinctus Domitiae €nuptiis pertinacissime recusasset, non multo post alii €conlocatam corrupit ultro et quidem uiuo etiam tum €Tito; mox patre ac uiro orbatam ardentissime palam-€que dilexit, ut etiam causa mortis extiterit coactae con-€ceptum a se abigere.  @@Occisum eum populus indifferenter, miles grauissime €tulit statimque Diuum appellare conatus est, paratus €et ulcisci, nisi duces defuissent; quod quidem paulo €post fecit expostulatis ad poenam pertinacissime caedis €auctoribus. contra senatus adeo laetatus est, ut repleta €certatim curia non temperaret, quin mortuum contu-€meliosissimo atque acerbissimo adclamationum genere €laceraret, scalas etiam inferri clipeosque et imagines €eius coram detrahi et ibidem solo affligi iuberet, no-€uissime eradendos ubique titulos abolendamque omnem €memoriam decerneret. @@Ante paucos quam occideretur menses cornix in €Capitolio elocuta est: $E)/STAI PA/NTA KALW=S&, nec defuit €qui ostentum sic interpretaretur: €@@@@nuper Tarpeio quae sedit culmine cornix €@@@@@@'est bene' non potuit dicere, dixit: 'erit'. €ipsum etiam Domitianum ferunt somniasse gibbam sibi €pone ceruicem auream enatam, pro certoque habuisse €beatiorem post se laetioremque portendi rei publicae €statum, sicut sane breui euenit abstinentia et modera-€tione insequentium principum. @1 þ³´¸ÿï°°²ÿï‚ÐïåôÿïƒÓõåôÿŸôÿ@@@@{1DE POETIS}1 ’ïãÉóéä® ¦³Ïòé箦 ¸®·®±­²ÿáú@@Cum primum homines exuta feritate rationem uitae ha-€bere coepissent seque ac deos [suos] nosse, modicum cultum €ac sermonem necessarium commenti sibi, utriusque magni-€ficentiam ad religionem deorum [suorum] excogitauerunt. igi-€tur ut templa illis domibus pulchriora et simulacra corpori-€bus ampliora faciebant, ita eloquio etiam quasi augustiore €honorandos putauerunt laudesque eorum et uerbis inlustri-€oribus et iocundioribus numeris extulerunt. id genus quia €forma quadam efficitur, quae $POIO/THS& dicitur, poema uoci-€tatum est, eiusque factores poetae. ˜‹ï㦳åø Äïîáôé ãïäéãéâõó¦ÿâú@@&7pvblivs terentivs afer&, Karthagine natus, seruiit €Romae Terentio Lucano senatori, a quo ob ingenium et for-€mam non institutus modo liberaliter, sed et mature manu €missus est. quidam captum esse existimant: quod fieri nullo €modo potuisse Fenestella docet, cum inter finem secundi €Punici belli et initium tertii et natus sit et mortuus. nec si €a Numidis aut Gaetulis captus sit, ad dominum Romanum €peruenire potuisse, nullo commercio inter Italicos et Afros €nisi post deletam Karthaginem coepto. hic cum multis nobi-€libus familiariter uixit, sed maxime cum Scipione Africano €et C. Laelio, quibus etiam corporis gratia conciliatus existi-€matur. quod et ipsum Fenestella arguit, contendens utroque €maiorem natu fuisse. quamuis et Nepos aequales omnes €fuisse tradat et Porcius suspitionem de consuetudine per haec €faciat: €@@@@Dum lasciuiam nobilium et laudes fucosas petit, €@@@@Dum Africani uocem diuinam inhiat auidis auribus, €@@@@Dum ad Philum se cenitare et Laelium pulchrum putat, €@@@@Dum in Albanum crebro rapitur ob florem aetatis suae: €@@@@Suis postlatis rebus ad summam inopiam redactus est. €@@@@Itaque ex conspectu omnium abit in Graeciam terram ultumam. €@@@@Mortuos Stymphalist Arcadiae oppido. nil Publio €@@@@Scipio profuit, nil illi Laelius, nil Furius, €@@@@Tres per id tempus qui agitabant nobiles facillume. €@@@@Eorum ille opera ne domum quidem habuit conducticiam, €@@@@Saltem ut esset, quo referret obitum domini seruolus. €Scripsit comoedias sex. ex quibus primam Andriam cum €aedilibus daret, iussus ante Caecilio recitare ad cenantem €cum uenisset, dicitur initium quidem fabulae, quod erat €contemptiore uestitu, in subsellio iuxta lectulum residens €legisse, post paucos uero uersus inuitatus ut accumberet ce-€nasse una, dein cetera percucurrisse non sine magna Caecilii €admiratione. et hanc autem et quinque reliquas aequaliter €populo probauit: quamuis Volcatius in dinumeratione omnium €ita scribat: €@@@@Simitur Hecura sexta exclusast fabula. €Eunuchus quidem bis deinceps acta est meruitque pre-€tium quantum nulla antea cuiusquam comoedia, octo milia €nummum. propterea summa quoque titulo ascribitur. * * €* * * €nam Adelphorum principium Varro etiam praefert principio €Menandri. Non obscura fama est adiutum Terentium in €scriptis a Laelio et Scipione: eamque ipse auxit, numquam €nisi leuiter se tutari conatus, ut in prologo Adelphorum: €@@@@Nam quod isti dicunt maleuoli, homines nobiles €@@@@Hunc adiutare assidueque una scribere, €@@@@Quod illi maledictum uehemens esse existumant: €@@@@Eam laudem hic ducit maxumam, quom illis placet €@@@@Qui uobis uniuorsis et populo placent, €@@@@Quorum opera in bello, in otio, in negotio €@@@@Suo quisque tempore usust sine superbia. €uidetur autem leuius se defendisse, quia sciebat Laelio et €Scipioni non ingratam esse hanc opinionem. quae tum magis €et usque ad posteriora tempora ualuit. C. Memmius in ora-€tione pro se 'P. Africanus' inquit 'a Terentio personam €mutuatus, quae domi luserat ipse, nomine illius in scaenam €detulit'. Nepos auctore certo comperisse se ait C. Laelium €quondam in Puteolano kalendis martiis admonitum ab uxore, €temperius ut discumberet, petisse ab ea ne se interpellaret, €seroque tandem ingressum triclinium dixisse non saepe in €scribendo magis sibi successisse: deinde rogatum ut scripta €illa proferret, pronuntiasse uersus qui sunt in Heauton ti-€morumeno: €@@@@Satis pol proterue me Syri promissa huc induxerunt. €Santra Terentium existimat, si modo in scribendo adiuto-€ribus indiguerit, non tam Scipione et Laelio uti potuisse, €qui tunc adulescentuli fuerint, quam C. Sulpicio Gallo, ho-€mine docto, quo consule [Megalens]ibus ludis initium fabu-€larum dandarum fecerit, uel Q. Fabio Labeone et M. Po-€pillio, consulari utroque ac poeta. ideo ipsum non iuuenes €designare qui se adiuuare dicantur, sed uiros quorum operam €et in bello et in otio et in negotio populus sit expertus. €Post editas comoedias, nondum quintum atque uicesimum €ingressus annum, causa uitandae opinionis qua uidebatur €aliena pro suis edere, seu percipiendi Graecorum instituta €moresque quos non perinde exprimeret in scriptis, egressus €urbe est neque amplius rediit. de morte eius Volcatius sic €tradit: €@@@@Sed ut Afer populo sex dedit comoedias, €@@@@Iter hinc in Asiam fecit. nauem autem ut semel €@@@@Conscendit, uisus numquam est: sic uita uacat. €Q. Cosconius redeuntem e Graecia perisse in mari dicit €cum fabulis conuersis a Menandro: ceteri mortuum esse in €Arcadia siue Leucadiae tradunt, Cn. Cornelio Dolabella M. €Fuluio Nobiliore consulibus, morbo implicatum ex dolore ac €taedio amissarum sarcinarum quas in naue praemiserat, ac €simul fabularum quas nouas fecerat. fuisse dicitur mediocri €statura, gracili corpore, colore fusco. reliquit filiam, quae €post equiti Romano nupsit: item hortulos &7xx& iugerum uia €Appia ad Martis. quo magis miror Porcium scribere: 'Scipio €nihil ei profuit, nihil Laelius, nihil Furius: eorum ille opera €ne domum quidem habuit conducticiam'. Hunc Afranius €quidem omnibus comicis praefert, scribens in Compitalibus: €@@@@Terenti non consimilem dicas quempiam. €Volcatius autem non solum Naeuio et Plauto et Caecilio, €sed Licinio quoque et Atilio postponit. Cicero in Limone €hactenus laudat: €@@@@Tu quoque, qui solus lecto sermone, Terenti, €@@@@Conuersum expressumque latina uoce Menandrum €@@@@In medium nobis sedatis motibus effers, €@@@@Quiddam come loquens atque omnia dulcia miscens. €item C. Caesar: €@@@@Tu quoque, tu in summis, o dimidiate Menander, €@@@@Poneris, et merito, puri sermonis amator. €@@@@Lenibus atque utinam scriptis adiuncta foret uis, €@@@@Comica ut aequato uirtus polleret honore €@@@@Cum Graecis, neue hac despectus parte iaceres. €@@@@Vnum hoc maceror ac doleo tibi desse, Terenti. ˜¨ï㦳åø ãïäéãéâõó Èïòáôéáîéó¦ÿãú@@&7q. horativs flaccvs,& Venusinus, patre ut ipse tra-€dit libertino et auctionum coactore, [ut uero creditum est €salsamentario, cum illi quidam in altercatione exprobrasset: €quotiens ego uidi patrem tuum brachio se emungentem!] €bello Philippensi excitus a M. Bruto imperatore tribunus €militum meruit; uictisque partibus uenia inpetrata scriptum €quaestorium comparauit. ac primo Maecenati, mox Augusto €insinuatus non mediocrem in amborum amicitia locum tenuit. €Maecenas quantopere eum dilexerit satis testatur illo epi-€grammate: €@@@@ni te uisceribus meis, Horati, €@@@@plus iam diligo, tu tuum sodalem €@@@@Ninnio uideas strigosiorem: €sed multo magis extremis iudiciis tali ad Augustum elogio: €'Horati Flacci ut mei esto memor!' Augustus epistolarum quo-€que ei officium optulit, [2ut]2 hoc ad Maecenatem scripto si-€gnificat: 'ante ipse sufficiebam scribendis epistolis amico-€rum, nunc occupatissimus et infirmus Horatium nostrum a €te cupio abducere. ueniet ergo ab ista parasitica mensa €ad hanc regiam et nos in epistolis scribendis adiuuabit.' ac €ne recusanti quidem aut succensuit quicquam aut amicitiam €suam ingerere desiit. extant epistolae, e quibus argumenti €gratia pauca subieci: 'sume tibi aliquid iuris apud me, €tamquam si conuictor mihi fueris; recte enim et non te-€mere feceris, quoniam id usus mihi tecum esse uolui, si per €ualitudinem tuam fieri possit.' et rursus: 'tui qualem ha-€beam memoriam, poteris ex Septimio quoque nostro audire; €nam incidit ut illo coram fieret a me tui mentio. neque €enim si tu superbus amicitiam nostram spreuisti, ideo nos €quoque $A)NQUPERHFANOU=MEN&.' praeterea saepe eum inter alios þ³´¸ÿï°°²ÿï‚ÐïåôÿïƒÓõåôÿ˜¨ˆŸï㦳åø ãïäéãéâõó Èïòáôéáîéó¦ÿãúiocos purissimum penem et homuncionem lepidissimum ap-€pellat, unaque et altera liberalitate locupletauit. scripta €quidem eius usque adeo probauit mansuraque perpetuo opi-€natus est, ut non modo Seculare carmen conponendum €iniunxerit sed et Vindelicam uictoriam Tiberii Drusique €priuignorum suorum eumque coegerit propter hoc tribus €carminum libris ex longo interuallo quartum addere; post €sermones uero quosdam lectos nullam sui mentionem habi-€tam ita sit questus: 'irasci me tibi scito, quod non in ple-€risque eius modi scriptis mecum potissimum loquaris; an €uereris ne apud posteros infame tibi sit, quod uidearis fa-€miliaris nobis esse?' expresseritque eclogam ad se, cuius €initium est: €@@@@cum tot sustineas et tanta negotia solus, €@@@@res Italas armis tuteris, moribus ornes, €@@@@legibus emendes: in publica commoda peccem, €@@@@si longo sermone morer tua tempora, Caesar. €Habitu corporis fuit breuis atque obesus, qualis et a se-€met ipso in satiris describitur et ab Augusto hac epistola: €'pertulit ad me Onysius libellum tuum, quem ego ut excu-€santem, quantuluscumque est, boni consulo. uereri autem €mihi uideris ne maiores libelli tui sint, quam ipse es; sed €tibi statura deest, corpusculum non deest. itaque licebit €in sextariolo scribas, quo circuitus uoluminis tui sit $O)GKW-€$DE/STATOS&, sicut est uentriculi tui.' ad res Venerias intempe-€rantior traditur. [nam specula in cubiculo scortans ita dicitur €habuisse disposita, ut quocumque respexisset sibi imago coitus €referretur.] uixit plurimum in secessu ruris sui Sabini aut Ti-€burtini, domusque eius ostenditur circa Tiburni luculum. * * * €uenerunt in manus meas et elegi sub titulo eius et epistola prosa €oratione quasi commendantis se Maecenati, sed utraque falsa pu-€to; nam elegi uulgares, epistola etiam obscura, quo uitio minime €tenebatur. Natus est VI. Idus Decembris L. Cotta et L. €Torquato consulibus, decessit V. Kl. Decembris C. Marcio €Censorino et C. Asinio Gallo consulibus post [2L * dies quam €Maecenas obiit]2 LVII aetatis anno, herede Augusto palam €nuncupato, cum urgente ui ualitudinis non sufficeret ad obsi-€gnandas testamenti tabulas; [humatus] et conditus est extre-€mis Esquiliis iuxta Maecenatis tumulum. ˜¯ï㦳åø ãïäéãéâõó Ìõãáîééó¦ÿäú@@[2&7m. annaevs lvcanvs& Cordubensis]2 * * * prima ingenii €experimenta in Neronis laudibus dedit quinquennali certa-€mine, dein civile bellum quod a Pompeio et Caesare gestum €est recitauit * * * ut praefatione quadam aetatem et initia €sua cum Vergilio conparans ausus sit dicere: €@@@@et quantum mihi restat €@@@@ad Culicem! €Hic initio adulescentiae, cum ob infestum matrimonium pa-€trem suum ruri agere longissime cognouisset * * * reuocatus €Athenis a Nerone cohortique amicorum additus atque etiam €quaestura honoratus. non tamen permansit in gratia: siqui-€dem aegre ferens, [2quod Nero se]2 recitante subito ac nulla €nisi refrigerandi sui causa indicto senatu recessisset, neque €uerbis aduersus principem neque factis extantibus post haec €temperauit, adeo ut quondam in latrinis publicis clariore €cum crepitu uentris hemistichium Neronis magna consesso-€rum fuga pronuntiarit: €@@@@sub terris tonuisse putes. €sed et famoso carmine cum ipsum tum potentissimos amico-€rum grauissime proscidit. ad extremum paene signifer Pi-€sonianae coniurationis extitit, multus in gloria tyrannicida-€rum palam praedicanda ac plenus minarum, usque eo intem-€perans ut Caesaris caput proximo cuique iactaret. uerum €detecta coniuratione nequaquam parem animi constantiam €praestitit; facile enim confessus et ad humillimas deuolutus €preces matrem quoque innoxiam inter socios nominauit spe-€rans impietatem sibi apud parricidam principem profuturam. €impetrato autem mortis arbitrio libero codicillos ad patrem €corrigendis quibusdam uersibus suis exarauit epulatusque €largiter brachia ad secandas uenas praebuit medico. poemata €eius etiam praelegi memini, confici uero ac proponi uena-€lia non tantum operose et diligenter sed et inepte quoque. ï°°³ÿï‚ÈéóôÿïƒÓõåôÿ˜Ðï㦳Ãïää®Îáô®Èéóô®Ðìéîé馠±±­±µÿáú@@&7plinivs secvndvs& Nouocomensis equestribus militiis in-€dustrie functus, procurationes quoque splendidissimas et con-€tinuas summa integritate administrauit; et tamen liberalibus €studiis tantam operam dedit, ut non temere quis plura in €ocio scripserit. itaque bella omnia, quae umquam cum Ger-€manis gesta sunt XX uoluminibus comprehendit; item na-€turalis historiae XXXVII libros absoluit. periit clade Cam-€paniae; cum enim Misenensi classi praeesset et flagrante €Vesuuio ad explorandas propius causas liburnica pertendisset, €nec aduersantibus uentis remeare posset, ui pulueris ac fauillae €oppressus est, uel ut quidam existimant a seruo suo occisus, €quem aestu deficiens, ut necem sibi maturaret, orauerit. ï°°´ÿï‚ÇòáíÒèåôÿïƒÓõåôÿ¯ôÿ@@@@{1DE GRAMMATICIS ET RHETORIBVS}1 ¯éîäÿô±ÿ@@@@{1[GRAMMATICI}1 Aelius Praeconinus €Sevius Nicanor €Aurelius Opillus €M. Antonius Gnipho €M. Pompilius Andronicus €L. Orbilius €L. Ateius Philologus €P. Valerius Cato @1 €Cornelius Epicadus €Curtius Nicia €Lenaeus €Q. Caecilius €M. Verrius Flaccus €L. Crassicius €Scribonius Aphrodisius €C. Iulius Hyginus €C. Melissus €M. Pomponius Marcellus €Q. Remmius Palaemon €Valerius Probus ô²ÿ@@@@{1[ITEM] RHETORES}1 ˆ•Plotius Gallus €L. Voltacilius Pilutus €M. Epidius €Sex. Clodius €C. Albucius Silus €L. Caestius Pius €M. Porcius Latro €Q. Curtius Rufus €L. Valerius Primanus @1 €Verg[2inius]2 Flavus €L. Statius Ursulus €P. Clodius Quirinalis €M. Antonius Liberalis €Sex. Iulius Gabinianus €M. Fabius Quintilianus €Iulius Tiro] ¡@@Grammatica Romae ne in usu quidem olim, nedum €in honore ullo erat, rudi scilicet ac bellicosa etiam tum €civitate, necdum magnopere liberalibus disciplinis va-cante. initium quoque eius mediocre exstitit, siquidem €antiquissimi doctorum qui idem et poetae et semigraeci €erant_Livium et Ennium dico quos utraque lingua €domi forisque docuisse adnotatum est_nihil amplius €quam Graecos interpretabantur, aut si quid ipsi Latine conposuissent praelegebant. nam quod nonnulli tradunt €duos libros de litteris syllabisque, item de metris ab eodem €Ennio editos, iure arguit L. Cotta non poetae sed poste- @1 €rioris Ennii esse cuius etiam de augurali disciplina volu-€mina ferantur.  @@Primus igitur, quantum opinamur, studium gram-€maticae in urbem intulit Crates Mallotes, Aristarchi aequalis, qui missus ad senatum ab Attalo rege inter se-€cundum ac tertium Punicum bellum sub ipsam Ennii €mortem, cum regione Palatii prolapsus in cloacae fora-€men crus fregisset, per omne legationis simul et valitu-€dinis tempus plurimas acroasis subinde fecit adsidueque disseruit ac nostris exemplo fuit ad imitandum. hactenus €tamen imitati ut carmina parum adhuc divulgata vel €defunctorum amicorum vel si quorum aliorum probas-€sent diligentius retractarent ac legendo commentan-doque etiam ceteris nota facerent, ut C. Octavius Lam-€padio Naevii Punicum bellum quod uno volumine et €continenti scriptura expositum divisit in septem libros, €ut postea Q. Vargunteius annales Ennii quos certis die-€bus in magna frequentia pronuntiabat, ut Laelius Arche-€laus Vettiusque Philocomus Lucilii saturas familiaris sui @1 €quas legisse se apud Archelaum Pompeius Lenaeus, apud €Philocomum Valerius Cato praedicant.  @@Instruxerunt auxeruntque ab omni parte gramma-€ticam L. Aelius Lanuvinus generque Aelii Ser. Clodius, €uterque eques Romanus multique ac varii et in doctrina et in re publica usus. Aelius cognomine duplici fuit: nam €et Praeconinus, quod pater eius praeconium fecerat, €vocabatur, et Stilo, quod orationes nobilissimo cuique €scribere solebat; tantum optimatium fautor ut Metellum Numidicum in exilium comitatus sit. Servius, cum librum €soceri nondum editum fraude intercepisset et ob hoc re-€pudiatus pudore ac taedio secessisset ab urbe, in poda-€grae morbum incidit cuius inpatiens veneno sibi perunxit €pedes et enecuit ita ut parte ea corporis quasi praemor-€tua viveret. @@Posthac magis ac magis et gratia et cura artis increvit €ut ne clarissimi quidem viri abstinuerint quo minus et þ³´¸ÿï°°´ÿï‚ÇòáíÒèåôÿïƒÓõåôÿ£”ƒipsi aliquid de ea scriberent utque temporibus quibusdam €super viginti celebres scholae fuisse in urbe tradantur. pretia vero grammaticorum tanta mercedesque tam @1 €magnae ut constet Lutatium Daphnidem quem Laevius €Melissus per cavillationem nominis Panos agasma dicit, €DCC milibus nummum a Q. Catulo emptum ac brevi €manumissum, L. Apuleium ab Aeficio Calvino equite €Romano praedivite quadringenis annuis conductum ut Oscae doceret. nam in provincias quoque grammatica @1 €penetraverat ac nonnulli de notissimis doctoribus peregre €docuerunt, maxime in Gallia Togata, inter quos Octa-€vius Teucer et Sescenius Iacchus et Oppius Chares, hic €quidem ad ultimam aetatem et cum iam non ingressu €modo deficeretur sed et visu.  @@Appellatio grammaticorum Graeca consuetudine invaluit sed initio litterati vocabantur. Cornelius quoque €Nepos libello quo distinguit litteratum ab erudito, litte-€ratos vulgo quidem appellari ait eos qui aliquid diligenter €et acute scienterque possint aut dicere aut scribere, ceterum €proprie sic appellandos poetarum interpretes, qui a Graecis grammatici nominentur. eosdem litteratores vocitatos Mes-€salla Corvinus in quadam epistula ostendit, non esse sibi €dicens rem cum Furio Bibaculo, ne cum Ticida quidem aut €litteratore Catone: significat enim haud dubie Valerium €Catonem poetam simul grammaticumque notissimum. @1 sunt qui litteratum a litteratore distinguant, ut Graeci €grammaticum a grammatista, et illum quidem absolute, hunc mediocriter doctum existiment. quorum opinionem €Orbilius etiam exemplis confirmat: namque apud maiores €ait cum familia alicuius venalis produceretur, non temere €quem litteratum in titulo sed litteratorem inscribi solitum €esse, quasi non perfectum litteris sed imbutum. @@Veteres grammatici et rhetoricam docebant ac multo-rum de utraque arte commentarii feruntur. secundum €quam consuetudinem posteriores quoque existimo, quam-€quam iam discretis professionibus, nihilo minus vel reti-€nuisse vel instituisse et ipsos quaedam genera meditatio-€num ad eloquentiam praeparandam, ut problemata, €paraphrasis, adlocutiones, aetiologias atque alias hoc €genus, ne scilicet sicci omnino atque aridi pueri rhetoribus traderentur. quae quidem omitti iam video desidia quo-rundam et infantia: non enim fastidio putem. me quidem €adulescentulo, repeto quendam Principem nomine alter-€nis diebus declamare, alternis disputare, nonnullis mane €vero disserere, post meridiem remoto pulpito declamare @1 solitum. audiebam etiam memoria patrum quosdam e €grammatici statim ludo transiisse in forum atque in nu-€merum praestantissimorum patronorum receptos. @@Clari professores et de quibus prodi possit aliquid dum-€taxat a nobis fere hi fuerunt.  @@Sevius Nicanor primus ad famam dignationemque €docendo pervenit fecitque praeter commentarios quorum €tamen pars maxima intercepta dicitur saturam quoque €in qua libertinum se ac duplici cognomine esse per haec €indicat €@@@@Sevius Nicanor Marci libertus negabit: €@@@@Sevius Nicanor Pothos idem ac Marcus docebit. sunt qui tradant ob infamiam quandam eum in Sardiniam €secessisse ibique diem obiisse. @1  @@Aurelius Opillus Epicurei cuiusdam libertus philo-€sophiam primo, deinde rhetoricam, novissime gramma-ticam docuit. dimissa autem schola, Rutilium Rufum €damnatum in Asiam secutus, ibidem Zmyrnae simul con-senuit conposuitque variae eruditionis aliquot volumina €ex quibus novem unius corporis quae, quia scriptores ac €poetas sub clientela Musarum iudicaret non absurde et €fecisse et [2in]2scripsisse se ait ex numero divarum et appel-latione. huius cognomen in plerisque indicibus et titulis per €unam [2L]2 litteram scriptum animadverto, verum ipse id €per duas effert in parastichide libelli qui inscribitur Pinax.  @@M. Antonius Gnipho ingenuus in Gallia natus sed €expositus, a nutritore suo manumissus institutusque €_Alexandriae quidem, ut aliqui tradunt, in contubernio €Dionysii Scytobrachionis, quod equidem non temere @1 €crediderim cum temporum ratio vix congruat_fuisse €dicitur ingenii magni, memoriae singularis nec minus €Graece quam Latine doctus, praeterea comi facilique €natura nec umquam de mercedibus pactus eoque plura ex liberalitate discentium consecutus. docuit primum in Divi Iulii domo pueri adhuc, deinde in sua privata. do-€cuit autem et rhetoricam ita ut cotidie praecepta elo-€quentiae traderet, declamaret vero nonnisi nundinis. scholam eius claros quoque viros frequentasse aiunt, in his M. Ciceronem, etiam cum praetura fungeretur. scrip-€sit multa quamvis annum aetatis quinquagesimum non €excesserit, etsi Ateius Philologus duo tantum volumina de €Latino sermone reliquisse eum tradit: nam cetera scripta €discipulorum eius esse, non ipsius, in quibus et suum ali-€cubi reperiri nomen ATHOC  @@M. Pompilius Andronicus natione Syrus, studio €Epicureae sectae desidiosior in professione grammatica habebatur minusque idoneus ad tuendam scholam. ita-€que, cum se in urbe non solum Antonio Gniphoni sed ce-€teris etiam deterioribus postponi videret, Cumas transiit ibique in otio vixit et multa conposuit, verum adeo inops €atque egens ut coactus sit praecipuum illud opusculum @1 €suum annalium Ennii elenchorum XVI milibus nummum €cuidam vendere, quos libros Orbilius suppressos redemisse €se dicit vulgandosque curasse nomine auctoris.  @@[2L.]2 Orbilius Pupillus Beneventanus morte paren-€tum una atque eadem die inimicorum dolo interempto-€rum destitutus primo apparituram magistratibus fecit, €deinde in Macedonia corniculo, mox equo meruit functus-€que militia studia repetiit quae iam inde a puero non le-€viter attigerat ac professus diu in patria quinquagesimo €demum anno Romam consule Cicerone transiit docuitque €maiore fama quam emolumento. namque iam persenex €pauperem se et habitare sub tegulis quodam scripto fatetur. librum etiam cui est titulus Peri algeos edidit continentem €querelas de iniuriis quas professores neglegentia aut am-bitione parentum acciperent. fuit autem naturae acerbae @1 €non modo in antisophistas quos omni in occasione lacera-€vit sed etiam in discipulos ut et Horatius significat pla-€gosum eum adpellans et Domitius Marsus scribens €@@@@Si quos Orbilius ferula scuticaque cecidit. ac ne principum quidem virorum insectatione abstinuit, €siquidem ignotus adhuc cum iudicio frequenti testimo-€nium diceret, interrogatus a Varrone diversae partis ad-€vocato quidnam ageret et quo artificio uteretur, gibbero-€sos se de sole in umbram transferre respondit quod Mure-na gibber erat. vixit prope ad centesimum aetatis annum €amissa iam pridem memoria ut versus Bibaculi docet €@@@@Orbilius ubinam est litterarum oblivio? statua eius Beneventi ostenditur in Capitolio ad sinistrum €latus marmorea habitu sedentis ac palliati, adpositis duo-bus scriniis. reliquit filium Orbilium, et ipsum gramma-€ticum professorem. @1  @@[2L.]2 Ateius Philologus libertinus Athenis est natus. €hunc Capito Ateius notus iuris consultus inter grammaticos rhetorem, inter rhetores grammaticum fuisse ait. de eodem €Asinius Pollio, in libro quo Sallustii scripta reprehendit ut €nimia priscorum verborum adfectatione oblita, ita tradit: €'In eam rem adiutorium ei fecit maxime quidam Ateius €Praetextatus nobilis grammaticus Latinus declamantium €deinde auditor atque praeceptor ad summam Philologus ab semet nominatus.' ipse ad Laelium Hermam scripsit se in €Graecis litteris magnum processum habere et in Latinis €nonnullum, audiisse Antonium Gniphonem eiusque here-€dem postea docuisse. praecepisse autem multis et claris €iuvenibus in quis Appio quoque et Pulchro Claudiis fra-tribus quorum etiam comes in provincia fuerit. Philologi €adpellationem adsumpsisse videtur quia, sic ut Erato- @1 €sthenes qui primus hoc cognomen sibi vindicavit, multi-plici variaque doctrina censebatur. quod sane ex commen-€tariis eius adparet quamquam paucissimi exstent: de €quorum tamen copia sic altera ad eundem Hermam epi-€stula significat: 'Hylen nostram aliis memento commendare €quam omnis generis coegimus uti scis octingentos in libros.' coluit postea familiarissime C. Sallustium et, eo defuncto, þ³´¸ÿï°°´ÿï‚ÇòáíÒèåôÿïƒÓõåôÿ¨Š–‚Asinium Pollionem, quos historiam conponere adgressos, €alterum breviario rerum omnium Romanarum ex quibus €quas vellet eligeret instruxit, alterum praeceptis de ra-tione scribendi. quo magis miror Asinium credidisse €antiqua eum verba et figuras solitum esse colligere Sallustio €cum sibi sciat nihil aliud suadere quam ut noto civilique €et proprio sermone utatur vitetque maxime obscuritatem €Sallustii et audaciam in translationibus.  @@P. Valerius Cato, ut nonnulli tradiderunt Burseni €cuiusdam libertus ex Gallia, ipse libello cui est titulus In-€dignatio ingenuum se natum ait et pupillum relictum eoque facilius licentia Sullani temporis exutum patrimonio. do-€cuit multos et nobiles visusque est peridoneus praeceptor €maxime ad poeticam tendentibus ut quidem adparere vel €his versiculis potest. @1 €@@@@Cato grammaticus Latina Siren €@@@@Qui solus legit ac facit poetas. scripsit praeter grammaticos libellos etiam poemata ex €quibus praecipue probantur Lydia et Diana. Lydiae Ti-€cida meminit €@@@@Lydia doctorum maxima cura liber. €Dianae Cinna €@@@@Saecula permaneat nostri Dictynna Catonis. vixit ad extremam senectam sed in summa pauperie et €paene inopia, abditus modice gurgustio postquam Tus-€culana villa creditoribus cesserat, ut auctor est Bibaculus €@@@@Si quis forte mei domum Catonis €@@@@Depictas minio assulas et illos €@@@@Custodis videt hortulos Priapi, €@@@@Miratur quibus ille disciplinis @1 €@@@@Tantam sit sapientiam assecutus €@@@@Quem tres cauliculi, selibra farris, €@@@@Racemi duo tegula sub una €@@@@Ad summam prope nutriant senectam. €et rursus €@@@@Catonis modo, Galle, Tusculanum €@@@@Tota creditor urbe venditabat. €@@@@Mirati sumus unicum magistrum, €@@@@Summum grammaticum, optimum poetam €@@@@Omnes solvere posse quaestiones, €@@@@Unum difficile expedire nomen. €@@@@En cor Zenodoti en iecur Cratetis.  @@Cornelius Epicadus, L. Cornelii Sullae dictatoris €libertus calatorque in sacerdotio augurali, filio quoque €eius Fausto gratissimus fuit, quare numquam non utrius-que se libertum edidit. librum autem quem Sulla novissi-€mum de rebus suis inperfectum reliquerat ipse supplevit.  @@Staberius Eros nomine, Thrax emptus de catasta @1 €et propter litterarum studium manumissus, docuit inter ceteros Brutum et Cassium. sunt qui tradant tanta eum €honestate praeditum ut temporibus Sullanis proscripto-€rum liberos gratis et sine mercede ulla in disciplinam re-€ceperit.  @@Curtius Nicia haesit Cn. Pompeio et C. Memmio €sed cum codicillos Memmii ad Pompeii uxorem de stupro €pertulisset, proditus ab ea Pompeium offendit domoque ei interdictum est. fuit et M. Ciceronis familiaris in cuius €epistula ad Dolabellam haec de eo legimus: 'Nihil Romae €geritur quod te putem scire curare nisi forte scire vis me inter €Niciam nostrum et Vidium iudicem esse. profert alter, €opinor, duobus versiculis expensum [2Niciae]2. alter Arist-€archus hos $O)BELI/ZEI&. ego tamquam criticus antiquos iudica- @1 €turus sum utrum sint $TOU=& [2$POIHTOU=& an $PAREMBEBLHME/NOI&]2.' €item ad Atticum: 'De Nicia quod scribis si ita me haberem €ut eius humanitate frui possem in primis vellem mecum €illum habere. sed mihi solitudo et recessus provincia est. €praeterea nosti Niciae nostri imbecillitatem, mollitiam, con-€suetudinem victus. cur ergo illi molestus esse [2velim cum €mihi ille iucundus esse]2 non possit? voluntas tamen eius mihi grata est.' huius de Lucilio libros etiam Santra con-€probat.  @@Lenaeus Magni Pompeii libertus et paene omnium €expeditionum comes, defuncto eo filiisque eius, schola se €sustentavit docuitque in Carinis ad Telluris in qua regione Pompeiorum domus fuerat ac tanto amore erga patroni €memoriam exstitit ut Sallustium historicum quod eum €oris probi animo inverecundo scripsisset acerbissima sa-€tura laceraverit lastaurum et lurconem et nebulonem @1 €popinonemque adpellans et vita scriptisque monstrosum, prae-€terea priscorum Catonisque verborum ineruditissimum furem. traditur autem puer adhuc catenis subreptus refugisse €in patriam perceptisque liberalibus disciplinis pretium €suum domino rettulisse, verum ob ingenium atque doc-€trinam gratis manumissus.  @@Q. Caecilius Epirota Tusculi natus, libertus Atti-€[2ci]2 equitis Romani ad quem sunt Ciceronis epistulae €cum filiam patroni nuptam M. Agrippae doceret, suspec-€tus in ea et ob hoc remotus ad Cornelium Gallum se con-€tulit vixitque una familiarissime quod ipsi Gallo inter gravissima crimina ab Augusto obicitur. post deinde €damnationem mortemque Galli scholam aperuit sed ita €ut paucis et tantum adulescentibus praeciperet, prae-€textato nemini nisi si cuius parenti hoc officium negare non posset. primus dicitur Latine ex tempore disputasse €primusque Vergilium et alios poetas novos praelegere €coepisse, quod etiam Domitii Marsi versiculis indicat[2ur]2 @1 €@@@@Epirota tenellorum nutricula vatum%  @@[2M.]2 Verrius Flaccus libertinus docendi genere €maxime inclaruit. namque ad exercitanda discentium €ingenia aequales inter se conmittere solebat, proposita €non solum materia quam scriberent sed et praemio quod €victor auferret: id erat liber aliquis antiquus pulcher aut rarior. quare ab Augusto quoque nepotibus eius praecep-€tor electus transiit in Palatium cum tota schola, verum €ut ne quem amplius posthac discipulum reciperet docuit-€que in atrio Catulinae domus quae pars Palatii tunc erat et centena sestertia in annum accepit. decessit aetatis exactae sub Tiberio. statuam habet Praeneste in supe-€riore fori parte circa hemicyclium in quo fastos a se ordi-€natos et marmoreo parieti incisos publicarat.  @@L. Crassicius genere Tarentinus ordinis libertini cognomine Pasicles, mox Pansam se transnominavit. hic €initio circa scenam versatus est dum mimographos adiu- @1 €vat, deinde in pergula docuit donec commentario Zmyr-€nae edito adeo inclaruit ut haec de eo scriberentur €@@@@Uni Crassicio se credere Zmyrna probavit €@@@@@@Desinite indocti coniugio hanc petere. €@@@@Soli Crassicio se dixit nubere velle €@@@@@@Intima cui soli nota sua extiterint. sed cum edoceret iam multos ac nobiles in his Iullum €Antonium triumviri filium ut Verrio quoque Flacco con-€pararetur, dimissa repente schola, transiit ad Q. Sextii €philosophi sectam.  @@Scribonius Aphrodisius Orbilii servus atque dis-€cipulus, mox a Scribonia Libonis filia quae prior Augusti €uxor fuerat redemptus et manumissus docuit quo Verrius €tempore, cuius etiam libris de orthographia rescripsit non €sine insectatione studiorum morumque eius.  @@C. Iulius Hyginus Augusti libertus, natione His- @1 €panus,_nonnulli Alexandrinum putant et a Caesare €puerum Romam adductum Alexandria capta_studiose €et audiit et imitatus est Cornelium Alexandrum gramma-€ticum Graecum quem propter antiquitatis notitiam Poly-historem multi, quidam Historiam vocabant. praefuit €Palatinae bibliothecae nec eo secius plurimos docuit fuit-€que familiarissimus Ovidio poetae et Clodio Licino con-€sulari historico qui eum admodum pauperem decessisse tradit et liberalitate sua quoad vixerit sustentatum. huius €libertus fuit Iulius Modestus in studiis atque doctrina €vestigia patroni secutus.  @@C. Melissus Spoleti natus, ingenuus sed ob discor-€diam parentum expositus, cura et industria educatoris €sui altiora studia percepit ac Maecenati pro grammatico muneri datus est. cui cum se gratum et acceptum in mo-€dum amici videret, quamquam adserente matre perman-€sit tamen in statu servitutis praesentemque condicionem €verae origini anteposuit, quare cito manumissus Augusto etiam insinuatus est. quo delegante, curam ordinandarum bibliothecarum in Octaviae porticu suscepit. atque, ut €ipse tradit, sexagesimum aetatis annum agens libellos Inep-€tiarum qui nunc Iocorum scribuntur componere instituit €absolvitque centum et quinquaginta quibus et alios di- @1 versi operis postea addidit. fecit et novum genus togata-€rum inscripsitque trabeatas.  @@M. Pomponius Marcellus sermonis Latini exactor €molestissimus, in advocatione quadam_nam interdum €et causas agebat_soloecismum ab adversario factum €usque adeo arguere perseveravit quoad Cassius Severus, €interpellatis iudicibus, dilationem petiit ut litigator suus þ³´¸ÿï°°´ÿï‚ÇòáíÒèåôÿïƒÓõåôÿ¨–†alium grammaticum adhiberet 'quando non putat is cum €adversario de iure sibi sed de soloecismo controversiam fu-turam.' hic idem cum ex oratione Tiberii verbum repre-€hendisset, adfirmante Ateio Capitone et esse illud Latinum €et si non esset futurum certe iam inde, 'Mentitur,' inquit, €Capito. tu enim, Caesar, civitatem dare potes hominibus, verbo non potes.' pugilem olim fuisse Asinius Gallus hoc €in eum epigrammate ostendit €@@@@Qui caput ad laevam didicit glossemata nobis €@@@@@@Praecipit. os nullum vel potius pugilis.  @@Q. Remmius Palaemon Vicetinus, mulieris verna €primo, ut ferunt, textrinum, deinde erilem filium dum @1 comitatur in scholam litteras didicit. postea manumissus €docuit Romae ac principem locum inter grammaticos te-€nuit quamquam infamis omnibus vitiis palamque et Ti-€berio et mox Claudio praedicantibus nemini minus insti-tutionem puerorum vel iuvenum conmittendam. sed ca-€piebat homines cum memoria rerum tum facilitate ser-€monis nec non etiam poemata faciebat ex tempore. scrip-sit vero variis nec vulgaribus metris. adrogantia fuit tanta €ut M. Varronem porcum adpellaret, secum et natas et mori-€turas litteras iactaret, nomen suum in Bucolicis non temere €positum sed praesagante Vergilio fore quandoque omnium €poetarum ac poematum Palaemonem iudicem. gloriabatur €etiam latrones quondam sibi propter nominis celebritatem parsisse. luxuriae ita indulsit ut saepius in die lavaret nec €sufficeret sumptibus quamquam ex schola quadringena €annua caperet ac non multo minus ex re familiari cuius €diligentissimus erat cum et officinas promercalium vestium @1 €exerceret et agros adeo coleret ut vitem manu eius insti-€tutam satis constet %CCCLX uvas edidisse. sed maxime €flagrabat libidinibus in mulieres usque ad infamiam oris: dicto quoque non infaceto notatum ferunt cuiusdam qui €eum in turba osculum sibi ingerentem quamquam refu-€giens devitare non posset, 'Vis tu_inquit_magister, €quotiens festinantem aliquem vides abligurire?'.  @@M. Valerius Probus Berytius diu centuriatum petiit donec taedio ad studia se contulit. legerat in pro-€vincia quosdam veteres libellos apud grammatistam, du-€rante adhuc ibi antiquorum memoria necdum omnino abo-lita sicut Romae. hos cum diligentius repetere atque alios €deinceps cognoscere cuperet, quamvis omnes contemni €magisque obprobrio legentibus quam gloriae et fructui €esse animadverteret, nihilo minus in proposito mansit @1 €multaque exemplaria contracta emendare ac distinguere €et adnotare curavit, soli huic nec ulli praeterea gramma-ticae parti deditus. hic non tam discipulos quam secta-€tores aliquot habuit. numquam enim ita docuit ut ma-€gistri personam substineret: unum et alterum vel, cum €plurimum, tres aut quattuor postmeridianis horis admittere €solebat cubansque inter longos ac vulgares sermones le-gere quaedam idque perraro. nimis pauca et exigua de €quibusdam minutis quaestiunculis edidit. reliquit autem €non mediocrem silvam observationum sermonis antiqui.  @@Rhetorica quoque apud nos perinde atque gram-€matica sero recepta est paululo etiam difficilius quippe €quam constet nonnumquam etiam prohibitam exerceri. €quod ne cui dubium sit vetus [2S.C.]2 item censorum edic-€tum subiciam: '[2C.]2 Fannio Strabone M. Valerio [2Mes]2-€salla coss. M. Pomponius praetor senatum consuluit. quod €verba facta sunt de philosophis et [2de]2 rhetoribus de ea re @1 €ita censuerunt, ut M. Pomponius praetor animadverteret €curaretque uti ei e re publica fideque sua videretur uti Romae €ne essent.' de iisdem interiecto tempore Cn. Domitius €A[2h]2enobarbus [2et]2 L. Licinius Crassus censores ita edi-€xerunt: 'Renuntiatum [2est]2 nobis esse homines qui novum €genus disciplinae instituerunt ad quos iuventus in ludum €conveniat: eos sibi nomen imposuisse Latinos rhetoras. ibi €homines adolescentulos dies totos desidere. maiores nostri €quae liberos suos discere et quos in ludos itare vellent insti-€tuerunt. haec nova quae praeter consuetudinem ac morem €maiorum fiunt neque placent neque recta videntur. qua-€propter et iis qui eos ludos habent et iis qui eo venire con-€suerunt videtur faciundum ut ossenderemus nostram sen-tentiam nobis non placere.' paulatim et ipsa utilis honesta-€que adparuit multique eam et praesidii causa et gloriae adpetiverunt. Cicero ad praeturam usque etiam Graece €declamitavit, Latine vero senior quoque et quidem cum €consulibus Hirtio et Pansa quos discipulos et grandis praetextatos vocabat. Cn. Pompeium quidam historici @1 €tradiderunt sub ipsum civile bellum quo facilius C. Curioni €promptissimo iuveni causam Caesaris defendenti contradi-ceret repetiisse declamandi consuetudinem, M. Antonium €item Augustum ne Mutinensi quidem bello omisisse. Nero Caesar primo imperii anno, publice quoque bis an-tea declamavit. plerique autem oratorum etiam declama-€tiones ediderunt. quare, magno studio hominibus iniecto, €magna etiam professorum ac doctorum profluxit copia €adeoque floruit ut nonnulli ex infima fortuna in ordinem senatorium atque ad summos honores processerint. sed €ratio docendi nec una omnibus nec singulis eadem semper €fuit quando vario modo quisque discipulos exercuerunt. €nam et dicta praeclare per omnes figuras, per casus et €apologos aliter atque aliter exponere et narrationes cum €breviter ac presse tum latius et uberius explicare consue-€rant, interdum Graecorum scripta convertere ac viros in-€lustres laudare vel vituperare, quaedam etiam ad usum €conmunis vitae instituta tum utilia et necessaria tum €perniciosa et supervacanea ostendere, saepe fabulis fidem €firmare aut demere quod genus thesis et anasceuas et €catasceuas Graeci vocant: donec sensim haec exoluerunt et ad controversiam ventum est. veteres controversiae €aut ex historiis trahebantur sicut sane nonnullae usque €adhuc aut ex veritate ac re, si qua forte recens accidisset: @1 €itaque locorum etiam appellationibus additis proponi €solebant. sic certe conlectae editaeque se habent ex qui-€bus non alienum fuerit unam et alteram exempli causa €ad verbum referre: 'Aestivo tempore adulescentes urbani €cum Ostiam venissent litus ingressi, piscatores trahentes €rete adierunt et pepigerunt bolum quanti emerent. nummos €solverunt. diu expectaverunt dum retia extraherentur. ali-€quando extractis piscis nullus infuit sed sporta auri obsuta. €tum emptores bolum suum aiunt, piscatores suum.' 'vena-€licius cum Brundusi gregem venalium e navi educeret, for-€moso et pretioso puero quod portitores verebatur bullam et €praetextam togam inposuit. facile fallaciam celavit. Romam €venitur, res cognita est, petitur puer quod domini voluntate €fuerit liber in libertatem.' olim autem eas [appellatione] €Graeci $SUNTA/SEIS& vocabant, mox controversias quidem, €sed aut fictas aut iudiciales. @@Inlustres professores et quorum memoria aliqua exstet €non temere alii reperientur quam de quibus tradam. @1  @@L. Plotius Gallus. de hoc Cicero in epistula ad €M. Titinium sic refert: 'Equidem memoria teneo pueris €nobis primum Latine docere coepisse Plotium quendam. €ad quem cum fieret concursus quod studiosissimus quisque €apud eum exerceretur, dolebam mihi idem non licere. con-€tinebar autem doctissimorum hominum auctoritate qui €existimabant Graecis exercitationibus ali melius ingenia posse.' hunc eundem_nam diutissime vixit_M. Caelius €in oratione quam pro se de vi habuit significat dictasse €Atratino accusatori suo actionem subtractoque nomine €hordearium eum rhetorem appellat deridens ut inflatum €ac levem et sordidum.  @@L. Voltacilius Pilutus serviisse dicitur atque etiam €ostiarius vetere more in catena fuisse donec ob ingenium €ac studium litterarum manumissus accusanti patrono subscripsit. deinde rhetoricam professus, Cn. Pompeium €Magnum docuit patrisque eius res gestas nec minus ipsius €conpluribus libris exposuit, primus omnium libertinorum @1 €ut Cornelius Nepos opinatur scribere historiam orsus non-€nisi ab honestissimo quoque scribi solitam ad id tempus.  @@[2M.]2 Epidius calumnia notatus, ludum dicendi €aperuit docuitque inter ceteros M. Antonium et Augu-€stum: quibus quondam Cannutius obicientibus sibi €quod in re publica administranda potissimum consularis þ³´¸ÿï°°´ÿï‚ÇòáíÒèåôÿïƒÓõåôÿ¨œ…Isaurici sectam sequeretur: malle_respondit_Isaurici esse discipulum quam Epidii calumniatoris. hic Epidius €ortum se a C. Epidio Nucerino praedicabat, quem ferunt €olim praecipitatum in fontem fluminis Sarni ac statim €non conparuisse, paulo post cum cornibus aureis exstitisse €in numeroque deorum habitum.  @@Sextus Clodius e Sicilia Latinae simul Graecaeque €eloquentiae professor male oculatus et dicax, par oculorum €in amicitia M. Antonii triumviri extrivisse se aiebat. eius-€dem uxorem Fulviam cui altera bucca inflatior erat acu- @1 €men stili temptare dixit nec eo minus immo vel magis ob hoc Antonio gratus. a quo mox consule ingens etiam €congiarium accepit ut ei in Philippicis Cicero obicit: €'[2Ad]2hibes ioci causa magistrum suffragio tuo et compotorum €tuorum rhetorem [2cui]2 concessisti ut in [2te]2 quae vellet diceret €salsum omnino hominem sed materia facilis [2in te]2 et in €tuos [2dicta]2 dicere. at quanta merces rhetori est data! audi-€te, audite, P. C. et cognoscite rei publicae volnera. duo milia €iugerum campi Leontini Sex. Clodio rhetori assignasti et €quidem immuni[2a]2 ut tanta mercede nihil sapere disceres.'  @@C. Albucius Silus Novariensis, cum aedilitate in €patria fungeretur, cum forte ius diceret ab iis contra quos pronuntiabat pedibus e tribunali detractus est. quod in-€digne ferens statim contendit ad portam et inde Romam €receptusque in Planci oratoris contubernium cui declama-€turo mos erat prius aliquem qui ante diceret excitare, sus-€cepit eas partes atque ita inplevit ut Planco silentium @1 €inponeret non audenti in conparationem se demittere. sed ex eo clarus propria auditoria instituit, solitus pro-€posita controversia sedens incipere et calore demum pro-€vectus consurgere ac perorare, declamare aut[2em]2 genere €vario, modo splendide atque adornate tum ne usque quaque €scholasticus existimaretur circumcise ac sordide et tantum non trivialibus verbis. egit et causas, verum rarius dum €amplissimam quamque sectatur nec alium in ulla locum quam perorandi. postea renuntiavit foro partim pudore €partim metu: nam cum in lite quadam centumvirali ad-€versario quem ut inpium erga parentes incessebat ius €iurandum quasi per figuram sic obtulisset: 'Iura per €patris matrisque cineres qui inconditi iacent', et alia in €hunc modum, adripiente eo condicionem nec iudicibus €aspernantibus, non sine magna sua invidia negotium ad-flixit. et rursus in cognitione caedis Mediolani apud L. €Pisonem proconsulem defendens reum cum cohiberent €lictores nimias laudantium voces et ita excanduisset ut, €deplorato Italiae statu, quasi iterum in formam provin-€ciae redigeretur, M. insuper Brutum cuius statua in con-€spectu erat invocaret legum ac libertatis auctorem et vin-dicem, paene poenas luit. iam autem senior ob vitium @1 €vomicae Novariam rediit convocataque plebe, causis €propter quas mori destinasset diu ac more contionantis €redditis, abstinuit cibo * * * @1 ªŸ¨æò©ÿŸôÿ@@@@{1FRAGMENTA}1 ‘ïãÈéåòïî® ¦³Ãèòïî® áä Ï쮦 ±¹±¬´ÿáúL. Cestius Pius * * * [2Smyrnaeus rhetor Latine €Romae rhetoricam docuit]2. ª ¨æò©ÿïãÈéåòïî® ¦³Ãèòïî® áä Ï쮦 ±¹´¬±ÿâúM. Porcius Latro * * * [2Latinus declamator taedio €duplicis quartanae semet interficit]2. ª¡¨æò©ÿãúQ. Curtius Rufus * * * ª¢¨æò©ÿäúL. Valerius Primanus * * * ª£¨æò©ÿåúVerginius Flavus * * * ª¤¨æò©ÿïãÈéåòïî® ¦³Ãèòïî® áä Ï쮦 ²°¹¬±ÿæúL. Statius Ursulus * * * [2Tolosensis celeberrime in €Gallia rhetoricam docet]2. ª¥¨æò©ÿïãÈéåòïî® ¦³Ãèòïî® áä Ï쮦 ²°µ¬´ÿçúP. Clodius Quirinalis * * * [2rhetor Arelatensis Ro-€mae insignissime docet]2. ª¦¨æò©ÿïãÈéåòïî® ¦³Ãèòïî® áä Ï쮦 ²°¶¬´ÿèúˆM. Antonius Liberalis * * * [2Latinus rhetor gravis-€simas inimicitias cum Palaemone exercet]2. @1 ª§¨æò©ÿïãÈéåòïî® ¦³Ãèòïî® áä Ï쮦 ²±³¬´ÿèú‰Sex. Iulius Gabinianus * * * [2celeberrimi nominis €rhetor in Gallia docuit]2 ª¨á¨æò©ÿïãÈéåòïî® ¦³Ãèòïî® áä Ï쮦 ²±±¬´ÿèúŠM. Fabius Quintilianus * * * [2Romam a Galba per-€ducitur]2 * * * ª¨â¨æò©ÿïãÈéåòïî® ¦³Ãèòïî® áä Ï쮦 ²±¶¬´ÿèú‹[2ex Hispania Calugarritanus, primus Romae €publicam scholam et salarium e fisco accepit et claruit]2 ª©¨æò©ÿïãÐìéî® ¦³Å𮦠¶®³±®·ÿèúŒIulius Tiro * * * @1 ï°°µÿï‚ÐòáôÿïƒÓõåôÿ˜íôÿ@@@@{1PRATORVM LIBRI}1 ïãÉóéä® ¦³Ïòé箦 ±¸®²®³ÿáú@@&7trivmphvm& ïãÓåòö® ¦³Á®¦ ±²®±¸µÿâú@@Homo &7rebellis& dicitur, res ipsa &7rebellio& non rebel-€latio. ïãÐòéóã® ¦³Ç̦ ²®³¸¶Ëÿãú@@&7plaetoria& quae uetat minorem annis uiginti quinque €stipulari. ïãÃèáò® ¦³Ç̦ ±®±¹°Ëÿäú@@&7rex& qui uocabat ad &7caenam,& si sibi ea res exhibenda €indiceretur quam exhibere non posset, respondebat: 'isto €uilius' hoc est 'erit caena.' ˜òïãÐòéóã® ¦³Ç̦ ²®³¸·Ëÿåú@@&7fasti dies& sunt quibus ius fatur id est dicitur ut ne-€fasti quibus non dicitur. ï㦳Óãè® Ìõ㮦 µ®·ÿæú@@&7conglvviales dies& in quibus quod ante intermissum €fuerat gerebatur. ›˜ôÿïãÿ@@@@{1DE NATVRIS RERVM}1 ïãÉóéä® ¦³Îáô®¦ ³¸®±ÿçú@@mutatio tempestatis expectanda est in €asperius, cum in nocturna nauigatione scintillat ad remos €et ad gubernacula aqua. in austrum uenti mutatio est, cum €lulligines hirundinesue uolant aut cum delphini totos se sal-€tibus ostendunt aut caudis aquam feriunt: nam semper inde €uentus oritur quo illi feruntur. nec mirum est muta anima-€lia diuinare sub gurgite: semper enim incipientis aurae motu €aquae inclinantur, quam permutationem maris primi undarum €incolae sentiunt. itaque propter impetum pugnant siue metu €ne deferantur in littora siue natura ne auersorum ceruices €unda praecipitet. quid ergo? delphini tantum hanc iniu-€riam timent? immo et ceteri pisces: sed hi tantum appa-€rent, quia exiliunt. ›ïãÉóéä® ¦³Îáô®¦ ´´®±­µÿèúˆ@@&7externvm mare& oceanus est &7internvm& quod ex oceano fluit €&7svpervm& et &7infervm& quibus Italia adluitur. ex his superum €et &7adriaticvm& dicitur et &7tvscvm& inferum. &7fretvm& angustum €quasi feruens mare ut Siculum et Gaditanum. &7aestvaria& €%omnia per quae mare uicissim tum accedit tum recedit. €&7altvm& proprie mare profundum. &7vada& quibus in mari potest €stari, quae Virgilius &7brevia& appellat, quae eadem Graeci €$BRAXE/A.& &7sinvs& maiores recessus maris dicuntur, ut Caspius €Arabicus Indicus, minores autem &7angvli& ut Paestanus Amy-€clanus et ceteri similes. &7flvstrvm& motus maris sine tem-€pestate fluctuantis, uelut Naeuius in bello Poenico sic ait: €@@@@onera/ria/e onu/stae sta/bant i/n flu/stris, €ut si diceret in salo. &7moles& quae eminent et procurrunt €mari, de quibus Pacuuius: €@@@@* * omnes la/tebras, subluta/ mole abstruso/s sinus. €&7caecvs flvctvs& tumens necdum tamen canus, de quo Atta €in togata sic ait: €@@@@* pro populo flu/ctus caecos fa/ciunt per disco/rdiam, €et Augustus: 'nos uenimus Neapolim fluctu quidem caeco'. €&7litvs& quidquid aqua adluitur. &7flvmen& omnis humor, qui €uel modice fluit. &7torrens& fluuius qui pluuia crescit, sicci-€tate torrescit id est arescit. * * * de quo Pacuuius: €@@@@flammeo uapore torrens terrae *. €&7ostia& exitus fluminum in mare. &7tvlli& aquarum proiectus, €quales sunt in Aniene flumine quam maxime praecipiti. ›¡ôÿïãÿ@@@@{1DE NATVRIS ANIMANTIVM}1 ïãÃáîç® ¦³Çìïóó® Íåä® Éîæ® Ìáô®¦ÿèú‰@@Leonum est fremere uel rugire. tigridum rancare. par-€dorum felire. pantherarum caurire. ursorum uncare uel sae-€uire. aprorum frendere. lyncum urcare. luporum ululare. €serpentium sibilare. onagrorum mugilare. ceruorum rugire. €boum mugire. equorum hinnire. asinorum rudere uel on-€care. porcorum grunnire. uerris quiritare. arietum blatte-€rare. ouium balare. hircorum miccire. haedorum bebare. €canum latrare seu baubari. uulpium gannire. catulorum glat-€tire. leporum uagire. mustelarum drindrare. murium min-€trire uel pipitare. soricum desticare. elephantum barrire. €ranarum coaxare. coruorum crocitare. aquilarum clan-€gere. accipitrum plipiare. uulturum pulpare. miluorum €lupire uel lugere. olorum drensare. gruum gruere. cico-€niarum crotolare. anserum gliccire uel sclingere. anatum €tetrissitare. pauonum paupulare. [2gallorum cucurrire uel €cantare.]2 graculorum fringulire. noctuarum cuccubire. cu-€culorum cuculare. merulorum frendere uel zinziare. turdo-€rum trucilare uel soccitare. sturnorum passitare. hirundi-€num fintinnire uel minurrire_dicunt tamen quod minur-þ³´¸ÿï°°µÿï‚ÐòáôÿïƒÓõåôÿ›¡ˆ”ïãÃáîç® ¦³Çìïóó® Íåä® Éîæ® Ìáô®¦ÿèú‰rire est omnium minutissimarum auicularum_gallinae cris-€pire. passerum titiare. apum bombire uel bombilare. ci-€cadarum fritinnire. ›£ïãÇ® Ãáðåììá ¦³éî Ìõãá ¸®·¶´ÿèúŠ@@Canis Aegyptius lambit et fugit. ï㦳Óãè® Âåòî® Öåòç® Ç®¦ ´®±´ÿèú‹@@&7meropes& galbeoli. hae genitores suos recondunt iam €senes et alere dicuntur in similitudinem ripariae auis, quae €in specu ripae nidificat. ›§ô±ÿïãÿ@@@@{1INCERTI PRATORVM LIBRI}1 €@@@@{1LIBER DE GENERE VESTIVM}1 ï㦳Çìïóó® Ãïä® Öáô® ÃÇ̦ ·®µ¶¶ÿèúŒ@@&7laena& . . . toga duplex, qua infibulati flamines €sacrificant. huius uestis inuentor Laenas appellatus est. ›ªôÿïãÿ@@@@{1LIBER DE VITIIS CORPORALIBVS}1 ïãÓåòö® ¦³Á®¦ ·®¶²·ÿèú@@&7arvina& pingue durum, quod est inter cutem et uiscus. ïãÓåòö® ¦³Åã쮦 ³®¸ÿèúŽ@@&7hirqvi& oculorum anguli. ›°ôÿïãÿ@@@@{1VERBORVM DIFFERENTIAE}1 ï㦳Ãïä® Íïîôåðåó󮦠Ȯ³°®âÿèú@@&7iram& et &7iracvndiam&] ira ex causa nascitur, iracundia €perpetuum uitium mentis [et peccatoris] est. €@@&7ivventam ivventvtem& et &7ivventatem&] iuuentus est mul-€titudo iuuenum, Iuuenta dea iuuenibus praesidens, iuuentas €ipsa aetas. €@@&7immolare& et &7mactare&] immolari dicitur hostia, cum €mola salsa in caput adiecta est; mactatum autem quasi €magis auctum, id est ampliatum. €@@&7iter& et &7itiner]& iter quo quid agitur, itiner uia dicitur. €@@&7initivm& et &7principivm& hoc differt: principium totius ope-€ris cuiuscumque (unum est), quasi primum operis caput; ini-€tium frequentius intellegimus, et toties accipimus quoties €persona aut res mutatur, quasi initus in alteram rem. et €principium semel, initium saepius: principium ut 'arma €uirumque cano', initium 'musa mihi causas memora'. in-€ueniuntur tamen principia, quae natura sui carent et speciem €initii habent, ut 'at regina graui iam dudum saucia cura' €et 'sic fatur lacrimans classique immittit habenas.' €@@&7invivm devivm avivm pervivm&] inuium sine uia, auium fle-€xuosum, deuium desertus locus, peruium per quod commeatur. €@@&7innocens innoxivs&] innocens est nemini nocens, inno-€xius culpa cuiuslibet criminis uacuus. €@@&7indvcias foedvs& et &7pacem& hoc interest, quod induciae €numero dierum finiuntur, quod et sequestram pacem appel-€lant ut 'pace sequestra Bis senos pepigere dies'; foedus in €perpetuum aut in annorum certum numerum feritur; pax €cum eo populo conponitur, qui imbecillior est altero prae-€valente, qui existimet tutius esse sibi descendere in condi-€tiones pacis quam dubiam belli fortunam experiri. €@@&7laniat lancinat lacerat& hoc differt, quod laniat la-€nius, cum membratim discerpit; lacerat qui partibus suis €membra destituit; lancinat qui inutiliter membra discerpit. €@@&7lvstra prodvcte& et &7lvstra correpte& hoc interest, €quod lustra certa tempora sunt, lustra latibula ferarum uel €turpium hominum receptacula. €@@&7legatvm& et &7oratorem&] legatus legitur ad officium a €ciuitate; orator ad orandum missus, uti oris ratione expo-€nat id quod petit. €@@&7liberos& et &7filios&] filii masculino genere ponuntur, li-€beri in utroque sexu; et quod filii in numero singulari uo-€cari possunt, liberi non possunt_nemo enim dicit qui ha-€bet unum filium: 'unum liberum habeo'_item quod filii omnis €conditionis intelleguntur, tam serui quam ingenui, liberi €autem non dicuntur nisi qui ab ingenuis nascuntur. €@@&7leges& et &7ivra& hoc differt, quod iura reperta sunt ab €honesta consuetudine_unde etiam ius et iustitia pari ra-€tione dicuntur ab unius cuiusque iure_leges, quod electae €sint uel sententias artius ligent seu alligent. €@@&7legionem& et &7dilectvm&] legio dicitur uirorum electio for-€tium uel certus militum numerus, id est &7. dc;& dilectos €maxime diligimus, ut filios parentes [cognatos uel] fratres. €@@&7lvdibrivm& et &7lvdicrvm&] ludibrium in alterius iniuriam; €ludicrum quo ipsi delectamur sine cuiusquam contumelia. €@@&7mi& et &7mihi& hoc differt: mi pronomen est uocatiui casus €et uenit a nominatiuo meus; mihi compositum pronomen da-€tiui casus; et mi aliquando ponitur pro aduerbio adfatiuo ut €'uale mi frater carissime mihi.' €@@&7Miseratvs& et &7misertvs&] quod miserari calamitatis et €fortunae alterius * * ut 'me liceat casum miserari insontis €amici' et 'extincto miseratus * * * agrestis'; misereri autem €% opus si ipsius hominis est, ut 'Turne, in te suprema salus, €miserere tuorum!' €@@&7metvm timorem& et &7pavorem&] metus futura prospicit; €timor subita mentis consternatio; pauor animi motus, unde €etiam pauida iumenta dicuntur. €@@&7monstrare& et &7demonstrare&] monstramus semel, demon-€stramus saepius. €@@&7matronam& et &7matrem familias&] matrona filios ampliat; €mater familias quae patri familiae nupsit. €@@&7moenia& et &7mvros&] moenia publicorum sunt operum, muri €aedificiorum priuatorum. €@@&7meret& et &7meretvr]& mereo meret quis mercedem uel €poenam: mereor meretur autem qui ex alterius iudicio pa-€rem beneficiis gratiam expectat. €@@&7mergos& et &7mergas& hoc differt: mergi sunt aues marinae €quae se in aquam mergunt; mergae sunt fustes deducti qui-€bus metitur in aquis profundi quantitas. €@@&7nvllvm& et &7neminem&] nullus ad uniuersa potest referri, €nemo ad hominem, uelut ne homo quidem. €@@&7noctv& et &7nocte&] noctu sic dicimus quomodo interdiu, €et significat aliquam partem noctis, (ut interdiu) diei; nocte €autem totam noctem intellegimus. €@@&7nescire& et &7ignorare&] qui nescit, omnium notitia caret; €qui ignorat, aliquid nescit. €@@&7natvm& et &7gnatvm&] natus participialiter dicitur a uerbo €quod est nasci; gnatus a generatione filius dicitur. €@@&7nefarivm& et &7nefandvm&] nefarius in uerbis intellegitur, €nefandus in opere. €@@&7nvtrit& et &7nvtricat&] nutrit mulier, nutricat masculus. €@@&7neqviqvam& et &7neqvaqvam&] nequiquam frustra, nequa-€quam nullo modo significat. €@@&7oleam& et &7olivam& et [2&7olivetvm& et]2 &7olivvm&] olea fructus €est, oliua arbor, multitudo uero dicitur oliuetum, ut quer-€quetum pinetum; oliuum liquorem appellant. uerum sine dis-€crimine et oleam et oliuam pro fructu saepe multi posuerunt €nec refugerunt quominus utramque rem utroque nomine di-€xerint. €@@&7ovare& et &7trivmphare& hoc differt, quod triumphans €quadrigis uehitur et coronatus laurea corona subsequitur €pompam; qui autem ouat, aut %super equum tripudiat aut €mirtea corona cinctus pompam praecedit. €@@&7omnes cvnctos& et &7vniversos&] omnes quorum mentio €est; cuncti qui ubique sunt; universi tamquam in unum uersi. €@@&7orare& [2&7rogare&]2 et &7precari&] orare dicitur quem oris ra-€tio ducit, et qui orat etiam precatur ut 'exorat pacem'; at €qui rogat non utique orat, sed deprecatur, quod etiam impe-€riti ad deprecandum descendunt. €@@&7omne& et &7totvm&] omne uniuersitatem significat, totum so-€liditatem. €@@&7ostentvm monstrvm& et &7prodigivm&] ostentum sine cor-€pore solido nobis se ostendit et oculis et auribus obicitur, €ut interdiu tenebrae, nocte lux; prodigium quod solidis cor-€poribus conspicitur, ut in caelo cometae stella aut fax; mons-€trum quod contra naturam (est aut naturam) cognitam egre-€ditur, [2ut]2 serpens cum pedibus, auis cum &7iiii& alis. €@@&7properare& et &7festinare&] properat qui unum quodque €mature transigit; festinat qui simul multa incipit nec perficit. €@@&7polliceri& et &7promittere&] promittimus rogati, pollice-€mur ultro. €@@&7pecvdes& et &7pecora&] pecudes oues tantum accipimus, €pecora autem mixtura omnium animalium est. €@@&7palam& et &7coram&] palam omnium praesentiam notat, co-€ram personam accipere desiderat. €@@&7patrivm& et &7paternvm&] patrium a patria uenit, paternum €a patre. €@@&7pomaria& et &7pometa&] pomaria uasa dicimus, sicut olea-€ria; pometa sicut oliueta et ficeta, maleta. €@@&7prior venit& et &7ante venit&] prior ad dignitatem, ante €ad tempus refertur. €@@&7primvm& et &7priorem&] prior alterum praecedit, primus €omnes. €@@&7proprivs& et &7propivs&] proprius domini, propius est loci. €@@&7paret& et &7apparet&] paret imperio, apparet uidentibus. €@@&7pvtat existimat opinatvr arbitratvr& et &7svspicatvr& €id differt: putat qui dubitat, existimat qui ea quae acta sunt €perpendit, opinatur qui opinioni aut suae aut alterius credit, þ³´¸ÿï°°µÿï‚ÐòáôÿïƒÓõåôÿ›°‹‰ï㦳Ãïä® Íïîôåðåó󮦠Ȯ³°®âÿèúarbitratur qui dubiae rei [2finem inponit, suspicatur qui laten-€tis rei]2 prospicit formam. €@@&7prohibere& et &7inhibere&] prohibere est porro habere, €inhibere nautae in usu habent; et quod prohibemus iure, €inhibemus imperio. €@@&7plenitvdinem& et &7plenitatem&] plenitudo corporum est, €plenitas rerum; ita plenitudinem obesorum corporum, pleni-€tatem quarumlibet dicimus rerum. €@@&7precari& et &7deprecari&] precamur deos, deprecamur ho-€mines. €@@&7regivm& et &7regalem&] regius puer est regis, regalis rex €qui regit regnum. €@@&7relictvm& [2et]2 &7desertvm& hoc differt, quod relinquimur €sponte, deserimur inuiti. €@@&7reliqvos& et &7ceteros&; reliquos dicimus relictos ex om-€nibus, ceteros quos excipimus. €@@&7recidivvm& et &7redivivvm]& recidiuum quod renascitur se-€mel in anno, rediuiuum quod saepe reuiuescit. €@@&7rogvm& et &7pyram]& pyra [2paratur]2 sacrificiis, rogus defunctis. €@@&7sempiternvm& et &7perpetvvm&] Nigidius in libro quarto €* * ait: 'sempiternum inmortalium rerum, perpetuum mortalium €est; perpetuitas enim in nostra natura est, quae perpeti ac-€cidentia potest, sempiternitas infinita est, eo quod semper.' €@@&7sedvlvm& et &7serivm&] sedulus sine dolo est et strenuus, €serius quasi seuerus et asper. [serias etiam dictas res a €barbaris qui Seres appellantur, asperrimi et austerrimi.] €@@&7sceleratvm scelerosvm& et &7scelestvm& id differt: sce-€leratus est suo aliquo scelere contaminatus uel aliqua conta-€gione pollutus et infamis; [2scelestus]2 autem scelerum cogita-€tor et conmissor; scelerosus uero quasi insidiosus, periculo-€sus propter assiduitatem scelerum. €@@&7silere& et &7tacere&] qui silet desinit loqui, tacet autem €qui nondum coepit. €@@&7conseqvi asseqvi inseqvi&] consequimur praecedentem, €assequimur studio, insequimur inimicum. €@@&7simvlare& et &7dissimvlare&] simulamus quae nescimus, €dissimulamus quae scimus. €@@&7servitivm& et &7servitvtem&] seruitus est necessitas ser-€uiendi, seruitium seruientium numerus. €@@&7sensvm& et &7intellectvm&] sensus naturalis est, intellec-€tus [2exercetur]2 in rebus obscuris. €@@&7sangvinem crvorem& et &7saniem& hoc differt: sanguis di-€citur eum intra corpus est, eo quod nos sanciat, id est con-€tineat; cruor cum funditur, dictus ab eo quod nos corruere €cogat; sanies cruor putridus. €@@&7scelvs& et &7facinvs&] scelus crimen est, facinus etiam in €laude ponitur. €@@&7solvm vnicvm solitarivm& et &7vnvm&] solus a ceteris re-€lictus, unus initium multorum, solitarius sine ceteris, unicus €qui propter inopiam aliorum id ipsum est quod solus. €@@&7soloecismvm& et &7barbarismvm&] soloecismus in sensu fit, €barbarismus in uoce. €@@&7svper& et &7svpra&] super superior inferiore, supra quod €substratum aliquid habet aut quod supra quid imminet. €@@&7simvl& et &7simitv&] simul una pariterque res (fieri) declarat, €ut simul legimus uel scribimus; simitu loci recipit significa-€tionem, tamquam simul itu. €@@&7saevvm& et &7crvdelem&] saeuus circa uerba est, crudelis €monstratur sanguine. €@@&7sic& et &7ita&] sic qui dicit ostendit exemplum, ita ad ra-€tionem refertur. €@@&7stillam& et &7gvttam&] gutta imbrium est, stilla olei uel €aceti. €@@&7terminvm& et &7finem&] terminus nonnisi manu ponitur, €finis sermonis uel uoluptatis aut alicuius rei intellegi potest. €@@&7terga& et &7tergora&] terga hominum, tergora animalium; €et in numero singulari tergum hominis dicimus, tergus ani-€malis. €@@&7tvm& et &7tvnc&] tum ordinis [2habet]2 significationem, tunc €temporis. €@@&7tenere& et &7svmere& et &7accipere&] tenemus quae sunt in €nostra potestate, sumimus posita, accipimus data [vel ab €alio accepta]; uel tenemus et sumimus a nobis, accipimus €ab alio. €@@&7tardvm pigrvm inertem& et &7segnem&] tardus dicitur qui €trahit tempus, iners sine arte et nullius officii capax, piger €per omnia aegro similis, segnis semotus a calore [sciendi]. €@@&7tvor& et &7tveor&] tuor uideo, tueor custodio. €@@&7tvrpem& et &7deformem&] turpis uita, deformis specie in-€tellegitur. €@@&7vadem& ac &7sponsorem& et &7praedem&] uas uadis qui ipsum €se aut aliut quodlibet pro alio tradit, sponsor qui alium €sponsione sua suscipit, praes praedis qui pro se alium prae-€sens praesenti dicit id est dat. €@@&7vestem& et &7vestimenta&] uestis proprie feminarum est, €uestimentum uirorum. €@@&7vvidvm hvmidvm vdvm& et &7madidvm&] uuidum penitus in-€fectum est, madidum ex una parte, humidum quod ad me-€dium usque peruenit, udum summum tactum tantum cuius-€que rei. €@@&7vetvs& et &7vetvstvm&] uetus nouo comparatur ex contra-€rio, uetustum ad antiquitatem refertur. €@@&7vim vires& et &7virtvtem&] uis iniuriae est, uires corporis, €uirtus animi. €@@&7vltorem& et &7vindicem&] ulciscimur nos accepta iniuria, €uindicamus ne accipiamus. €@@&7vereor& et &7revereor&] uereor ad metum refertur, reue-€reor ad affectum. €@@&7vlcvs vvlnvs& et &7plagam&] ulcus per se exiit aut fit €intrinsecus ex se, uulnus ex ferro fit, plaga planus ictus €est; et quod ulcus leuitatis est, uulnus grauitatis, plaga etiam €uerbera uocantur. €@@&7volvntatem& et &7volvptatem&] uoluntas animi est, uo-€luptas corporis. €@@&7virvm& et &7mascvlvm&] uir specie intellegitur, masculus €genere; et quod uir tribus modis accipitur, natura nuptiis €uirtute; masculus etiam ab homine segregatur. €@@&7vvltvm& et &7faciem& hoc differt: quod uultus animi in-€dicium est, facies oris positio; et uultus interdum mutatur, €facies manet. [licet una res pro alia saepe commutetur in €genere ab specie.] ï°°¶ÿï‚æòçÿïƒÓõåôÿ›±ô±ÿ@@@@{1CETERORVM LIBRORVM}1 €@@@@{1RELIQVIAE}1 €@@@@{1DE REGIBVS LIBRI TRES}1 ïãÁõóïî® ¦³Åðéóô®¦ ±¹ÿáú@@@@&7evropam&que &7asiam&que, duo uel maxima terrae €@@@@membra, quibus &7libyam& dubie &7sallvstivs& addit €@@@@Europae adiunctam, possit cum tertia dici, €@@@@regnatas multis, quos fama oblitterat et quos €@@@@barbara Romanae non tradunt nomina linguae: €@@@@&7illibanvm nvmidam&que &7avelim parthvm&que &7vononem& €@@@@et &7caranvm& Pellaea dedit qui nomina regum, €@@@@quique magos docuit mysteria uana &7nechepsvs,& €@@@@et qui regnauit sine nomine %mox &7sesoostris.& ï㦳Ãèòïîïçòáðèõó¦ ¨¶´´Íïííóåî©ÿâú@@&7picvs satvrni& filius regnauit agro Laurentino usque ad €eum locum ubi nunc Roma est, ann. XXXVIII. eo tem-€pore ibi nec oppida nec uici erant, sed passim habitauerunt. €&7favnvs& Pici filius eisdem locis regnauit annis XLIIII. eo €tempore Hercules cum ab Hispania reuerteretur aram quae €est Romae ad forum boarium posuit et dedicauit eo quod €Cacum filium Vulcani ibi in spelunca sua occiderat. &7lati-€&7nvs& isdem locis regnauit [2a. XXXVI]2. hic ex suo nomine €ciues suos Latinos appellauit. hoc regnante Troia capta est, €unde Aeneas Veneris et Anchisae filius uenit et se cum La-€tino iunxit unaque bellum gesserunt aduersus Rutulos. eo €praelio Latinus occisus est et regnum eius penes Aeneam €remansit. &7aeneas& oppidum condidit Lauinium ibique regna-€uit annis tribus. &7ascanivs& Aeneae filius regnauit annis €XXXVI. Albam Longam condidit. ô±ÿ@@@@{1Reges Albani.}1 ˆ‘&7postvmvs silvivs& Aeneae nepos regnauit ann. XXXVII. ab €hoc prognati postea Albae regnauerunt ac &7silvi& sunt cogno-€minati. &7aeneas silvivs& regnauit annos XXXI. &7latinvs €&7li. alba xxviii. appivs xli. capys xxviii. campeivs xxi. €&7titvs viii. agrippa li. aventinvs xxxviii. procas viii. €&7amvlivs li. remvs silvivs& regnauit XVII. eum Romulus €interfecit. ô²ÿ@@@@{1Reges Romanorum numero VIII.}1 ˆ™&7romvlvs& Martis et Iliae filius regnauit annos XXXVIII. ur-€bem Romam condidit XI. Kal. Mai., qui dies appellatur €Parilia. hic X menses in annum constituit a Martio in De-€cembrem. mille iuuenes de plebe Romana legit, quos mi-€lites appellauit, et centum seniores, quos senatores dixit. €congiarium dedit congium uini inter homines XII. hic cum €natat ad paludem caprae subito nusquam comparuit. in nu-€merum deorum relatus deus Quirinus appellatus est. &7titvs €&7tativs& dux Sabinorum cum Romulo regnauit annos quinque. €hic Tarpeiam uirginem Vestalem uiuam armis defodit eo €quod secreta Romuli ei propalare noluisset. &7nvma pompi-€&7livs& regnauit ann. XLI. pontifices, uirgines Vestales insti-þ³´¸ÿï°°¶ÿï‚æòçÿïƒÓõåôÿ›²ˆ¥ï㦳Ãèòïîïçòáðèõó¦ ¨¶´´Íïííóåî©ÿâútuit. hic duos menses ad X menses Romuli instituit, Ianua-€rium diis superis Februarium diis inferis. hic prior homi-€nibus adinuenit grabata mensas sellas candelabra. congia-€rium dedit scortinos asses et militibus donatiuum acre in-€cisum dipondium S. &7tvllvs hostilivs& regnauit annos XXXII. €hic prior censum egit edictoque suo cauit ut quicunque tem-€poribus ipsius falsum fecisset daret pro capite suo dimidium €uerbecem. &7marcivs philippvs& regnauit ann. XXIII. cong. €dedit assem semissem et militibus donatiuum dipondium se-€missem. Ostiam coloniam condidit. &7l. tarqvinivs priscvs& €regnauit annos XXXVIII. hic cum fundamenta Capitolii €cauaret inuenit caput humanum litteris Tuscis scriptum &7ca-€&7pvt. olis. regis,& unde hodieque Capitolium appellatur. hic €prior Romanis duo paria gladiatorum edidit, quae compa-€rauit per annos XXVII. &7servivs tvllivs& serua natus regna-€uit ann. XLIIII. hic uotum fecit ut quotquot annos regnasset €tot ostia ad frumentum publicum constitueret. &7tarqvinivs €&7svperbvs& regnauit ann. XXV. hic prior hominibus adinue-€nit lautumias tormenta fustes metalla flagella carceres exilia. €ipse prior exilium meruit. inter duos pontes a populo Romano €fuste mactatus (est) et positus in circo maximo sub delphinos. ›Ãôÿïãÿ@@@@{1LVDICRA HISTORIA}1 ïãÉóéä® ¦³Ïòé箦 ±¸®¶®¸ÿãú@@Cum cuiusdam gladiatoris in ludum emissi gladius cur-€uatus fuisset ex acie recta, procucurrit unus ad id corrigen-€dum tumque a pugnante responsum est: 'sic pugnabo.' inde €&7sicae& nomen datum est. ›Åôÿïãÿ@@@@{1LIBER DE LVSIBVS PVERORVM}1 ïãÓåòö® ¦³Á®¦ µ®¶°²ÿäú@@lusus ipse quem uulgo pyrrhicham appellant &7troia& uocatur ïãÁãòï ¦³Èïò® Áòó Ðïåô¦® ´±·ÿåú@@Ita pueri currentes aiunt: 'occupet scabies in extremo €remanentem.' &7scabies& ludus puerorum est. ›Íôÿïãÿ@@@@{1DE REBVS VARIIS}1 ïãÃèáò® ¦³Ç̦ ±®²³¶Ëÿæú@@praepositiones . . . €omnes omnino sunt Graece duodeuiginti [qui nu-€merus inter omnes criticos grammaticos profecto conuenit], €nostras uero esse has: ab ad praeter pro prae prope in ex €sub super subter. ›Ñô±ÿïãÿ@@@@{1HISTORIAE CVIVS TITVLVS INCERTVS EST}1 €@@@@{1RELIQVIAE}1 ïãÓåòö® ¦³Ç®¦ ´®±²·ÿçú@@Pompeius uictis piratis Cilicibus partim ibidem partim in €Graecia partim in Calabria agros dedit. ðþ