ļ€±³··’ļ°°±’ļ‚Ģéōō’ļƒĘņēĀļā’›„™ō’@@@@{1INCIPIT DE ARTE GRAMMATICA SERGII}1 ‚@@Ars grammatica institutio sermonis periti. haec his rebus continetur, €litteris, syllabis, accentibus, pedibus, VIII partibus orationis, anomalis, €vitiis, figuris, clausulis, metris, etymologia, orthographia, expositione @1 historicorum et poetarum. de quibus titulis hac moderatione tractabo, ut €superflua despiciens, necessaria breviter exponens, nec fraudem studiosis €faciam nec fastidium delicatis. ō’@@@@{1DE LITTERA}1 …@@Littera dicta quasi legitera, eo quod legentibus iter praestet. ea est €vocis articulatae pars minima. vox autem dicitur articulata quae scribi €potest, confusa quae scribi non potest. litterae accidunt III, nomen figura €potestas. nomen est quo vocatur, figura qua scribitur, potestas qua quid €possit apparet. litterarum nomina declinationibus carent neutrique sunt €generis, unde Cicero in Verrinis 'usque ad alterum r'. litterae omnes €aut vocales dicuntur aut consonantes. vocales sunt quae et sonis singu-€laribus constant et solae syllabas faciunt, sine quibus nulla syllaba pro-€creatur. sunt autem numero V, a e i o u. quae licet omnes dichronae €sint, id est et produci et corripi possint, tamen a i u in utroque tempore €similem possident sonum, ut acer amor itur iter unus ubi. e vero et o €dupliciter proferuntur: nam cum corripitur e, pro $E& graeco est, ut ego; €cum producitur, pro $H&, ut Leda: itemque o cum corripitur, pro $O& graeco €est, ut polus; cum producitur, pro $W&, ut Roma. praeterea i et u tran-€seunt in consonantium potestatem, cum primae in syllabis positae vel ipsae €inter se cohaerent, ut Iuno vita, vel aliis vocalibus copulantur, ut Ianus €Venus. sed u cum est consonans, digammae, aeolicae litterae, fungitur €sono, ut Venus. sed u cum inter q et quamcumque aliam vocalem €ponitur, pro nihilo est, ut quoniam: nam non potest esse consonans, quia €non est prior, et prohibetur esse vocalis a sequente vocali. sane i inter €duas vocales posita in una parte orationis, si consonans fiet, duplicis loco €fungitur, ut Troia. €@@Consonae sunt quae sono naturae suae vocalibus miscentur: non ut €liberae sonant, sed ut obnixae consonant, nec umquam solae syllabas €faciunt, quamvis velut syllabae proferantur. hae vero bifariam divi-€duntur: aut enim semivocales dicuntur aut mutae. semivocales sunt quae €detracta vocali a qua inchoant dimidium sonant. sunt autem numero VII, €f l m n r s x. sed x duarum consonantium fungitur loco, ut nix. s ali-€quando sibilus, non littera iudicatur, ut 'ponite spes sibi quisque'. €l m n r liquidae vocantur, quia in metro saepe deficiunt: l, ut 'neve @1 flagella', m, ut 'distincta smaragdo', n, ut 'nuda Lacaena cygno', €r, ut 'ne desere frater'. mutae sunt quae detracta vocali in quam €desinunt penitus non sonant. sunt [2autem]2 numero VIIII, b c d [2g]2 h k p q t. €ex his c, si collidatur, etiam sola longam syllabam facit, ut 'hoc erat €alma parens'. k nisi in paucis iam non utimur, ut in kalendis. q tunc €praeponimus, cum sequitur u et alia quaecumque vocalis, ut quidam; si €non sequatur, c antefertur, ut currit. h raro in versu pro littera ponitur, €ut 'terga fatigamus hasta'; crebro aspirationis est nota, ut 'quisquis €honos tumuli'. €@@Y et z graecae sunt litterae propter nomina suae gentis admissae, €quarum y vocalis est, z consonans duplex. €@@Antiqui XVII litteras solas habebant. h k q x y z, quod neque €vocales essent neque ab e inchoarent, ut semivocales, neque in e desi-€nerent, ut mutae, tenax artis vetustas respuit, sed inlecebra suavitatis €admisit. ļ°°²’ļ‚Įćć’ļƒĘņēĀļā’›„›ō’@@@@{1DE ACCENTIBVS}1 ˆ‘@@Accentus Graeci prosodian appellant. triplex autem est: aut enim €acutus est, quem oxian dicunt, aut gravis, quem barian, aut circumflexus, €quem perispomenon. omnia igitur nomina sive verba sive quae alia pars €orationis fuerit, hanc rationem enuntiationis recipient. monosyllaba aliquid €significantia, si fuerint natura longa, id est produci potuerint, circumflexa €voce efferuntur, ut spe=s flo=s mo=s ro=s; si positione longa fuerint aut certe €brevia, acuta voce pronuntiabuntur, ut [non] ne/c qui/s qui/d hi/c nu/x. in €disyllabis autem, si prima [loco] producta fuerit syllaba, habebit in se €circumflexum accentum, [2ut]2 Ro=ma rhe=tor bru=ma vi=ta pri=ma. si vero prima €syllaba positione longa fuerit aut brevis, acutum tonum in prima reperies, €ut ca/nto co/ndo cu/rro sa/lto pi/nna se/cta. sed ne opponi nobis a nimium @1 diligentioribus illa possint, quae acuta syllaba novissima efferuntur, ut €cochli/s Drya/s Thya/s, illud est respondendum, omnia verba peregrina €secundum suam positionem, quomodo lecta sunt, ita enuntiari debere. €nam cum in nostram consuetudinem transeunt, rationi nostrae quoque * * * €ceterum nullum est verbum sive disyllabum sive trium pluriumve sylla-€barum quod novissima syllaba acute enuntietur. super istud de trisyllabis €dicamus, in quibus haec erit observatio: si media syllaba positione longa €fuerit, acuto tono enuntiabitur, ut Mete/llus cance/lli lani/stae fene/strae. €explicit de accentibus. ļ°°³’ļ‚ŠņļšĪļķ’ļƒĘņēĀļā’›„œō’@@@@{1DE PROPRIIS NOMINIBVS}1 ˆ‹@@Praenomen quod nomini praeponitur, ut Publius: nomen est commune €familiae, ut Cornelius: cognomen est quod est proprium, ut Scipio: €agnomen est quod extrinsecus venit, ut Africanus a virtute, aut ex vitio, €ut Fabius Gurges, Ovidius Naso. praenomen et agnomen ambiguum est: €nomen gentis est; idcirco servi non habent nomina. nomina dicuntur €quae sunt communia familiae, ut Cornelius a Cornelia familia, quia Cornelii €toti appellati; et modo in usu non est, et nomen putamus quod est pro-€prium, quod fuit ante commune familiae, unde Vergilius 'nomine avum €referens.' cognomen est quod est proprium unius cuiusque. ļ°°“’ļ‚Īļķ’ļƒĘņēĀļā’›„œō’@@@@{1DE NOMINE}1 ˆ•@@Omnis genetivus is syllaba terminatus accusativum pluralem es syllaba €terminatum facit. omnia nomina a terminata, si latina fuerint, genetivum €ae faciunt, si graeca, tis. omnia nomina graeca o terminata et nis et us €genetivum singularem faciunt, ut Dido Didus et Didonis. omnia nomina €monosyllaba genetivum singularem is faciunt, exceptis septem, tribus €declinabilibus, res spes vir, [2quattuor indeclinabilibus, fas ir]2 git pus. €omnia nomina ser terminata, si ex se aliud genus fecerint, ri faciunt @1 genetivum, ut miser miseri; si non fecerint, is, [2ut]2 anser anseris, passer €passeris. omnis nominativus es correpta terminatus, sive pura sive aliqua €consonante anteposita et iuncta, genetivum singularem tis faciat necesse €est, ut miles militis. omnis nominativus es producta terminatus pura €genetivum singularem ei faciat necesse est, [2e]2 tamen producta, ut dies €diei, [2series]2 seriei, et siqua talia, exceptis duobus, ut haec lues huius €luis et haec quies huius quietis. es vero producta terminatus nominativus €habens iunctam consonantem genetivum is facit, [2ut]2 hic Hercules huius €Herculis, haec nubes huius nubis. €@@Con syllaba tunc producitur, quando post illam [2f aut s]2 sequitur, €ut confisus constans; siquae vero alterae consonantes fuerint subsecutae, €corripitur. [2er syllaba terminatus]2 accusativus singularis nullius alterius €generis reperitur nisi neutri solum. omnis nominativus singularis er €syllaba terminatus, si graecus fuerit, producitur; si latinus, corripitur. €@@Omnia nomina us terminata i ante us habentia in genetivo i duplicant, €in vocativo vero, si propria fuerint, i faciunt, ut Vergilius o Vergili, €Terentius o Terenti; si autem appellativa, e correpta faciunt, ut hic egregius €o egregie, excepto generis neutri comparativo, quod secundum rationem €us terminatorum ris facit genetivo, vocativo us simili nominativo. omnia €nomina us syllaba terminata facientia adverbia e producto faciunt, ut €summus summe, primus prime, egregius egregie; exceptis tribus, quae e €correpto faciunt contra rationem, ut bonus bene, malus male, ritus rite; €excepto uno quod o facit, non e, ut falsus falso, ut Sallustius 'falso €queritur de natura sua genus humanum', et rarus raro, ut est €'hic raro in urbem commeat', quod Terentium dixisse est notum. €ļć¦³Ęņįē® éīōåņšņ® öåō® óćņéšō®¦’įś@@Fortunam, eventum teli. Haec conpago latinum žļ€±³··’ļ°°“’ļ‚Īļķ’ļƒĘņēĀļā’›„ˆ›ļć¦³Ęņįē® éīōåņšņ® öåō® óćņéšō®¦’įśnon est, sed haec compages, et ab eo quod est [2compages]2 compagibus €facit, a compago compaginibus facit, quod nemo dixit. €Luere, absolvi pecunia aput antiquos, quoniam pecunia damnabantur. €Participium praesentis temporis a passivo Romani non habent €ideoque participio utuntur praeterito. Omnia nomina des exeuntia aut €propria sunt, ut Thucydides, aut patronymica, ut Tydides: nam nullum €nomen a patria exit in des, quoniam dubitant in illo quod dixit Vergilius €Mygdonides, unde alii dicunt a patria; sed errant, nam Mygdonius @1 dicitur, sed melius patronymicon ut sit. Legit, secutus est. €Hic et haec cognominis huius cognominis. €Piabunt, placabunt. Dira dicta quasi deorum ira. €Haec tiara dicitur genere feminino. €@@Aput antiquos non licebat sacrificari sine Iano et Vesta. €Coo derivativum est, ceterum principale est Cos. €Cyllenes, huius Cyllenes, genetivus singularis. €In Teucros, pro Teucris, et in hoc loco solum in non pro contra positum €est, sed pro pro vel circa. Hoc locum lectum est €aput Ennium, sed nemo dicit hodie. Miscellania patella de €rebus variis dicitur. €@@Nomen pro adverbio, aeternum pro aeterne. €Caput aperit, nudat. Informi limo, magno infinito. €Personat, aut personare facit aut per regna sonat, de Cerbero. Cerberus €dictus quasi $KREOBO/ROS&. Et hos colubros et has colubras legi-€mus. Sepultus immobilis, quasi sine pultu. Exsortes, €ignaros, una pars orationis, sicut exspes. Et fortuitu et fortuito €dicitur. Perosus sum illam rem. Fas naturalis lex. €Inamabilis, pessima. Suave et suadet disyllaba sunt, non, ut quidam €imperiti putant, trisyllaba. Securus, contemnens Ver-€gilius. 'Dilectus mihi est' figuratum est, hodie 'dilectus a €me est' dicimus. Retexit, indicavit. €@@Opes, possibilitates. Opus est consulto, opus est ut €consulas, et sunt omnia gerundi modi. Veniam, bene-€ficium. Geminentur, copulentur. Exlex, exspes, €exsors. Age adverbium est, plerumque verbum. €@@Struices compositiones dicuntur patinarum, unde etiam structores €dicuntur. Pygargus, caper cum candidis clunibus: €hirquitalli, $BOU/PAIDES&. Gaditana, Tyria, quod Gades solas Hispaniae €Tyrii tenuerunt. Omnia nomina nis syllaba terminata latina €simplicia generis masculini sunt excepto nullo. €@@Pharum genere feminino dicimus. Apis €taurus dicitur apud Aegyptios, qui in pectore lunam albam habet, quae €adversus lunam et crescit et decrescit. Imperatores qui vicerant €honoris gratia et praemii tibicinem accipiebant, candelam et sellam curulem; €milites ad colonias ducebantur et territoria accipiebant. Metatores domuum €dicuntur, mensores frumenti et frugum. Haec conpages dicitur, non haec €conpago. €@@Antiqui declinabant vello vulsi, modo nemo dicit. €Seminecus declinatur et ab hoc semineco his seminecis. Sensus €nomen, sensa participialiter, sicut sibilus et sibila. Deductum, €tenue aput Vergilium. Vindex, sic nomine fuit qui Neronem €occidit. Rapti, cursim facti. Defendo, munio. €@@Dapem singulariter non dicimus, sed pluraliter tantum. €Quiritem non dicimus, sed numero plurali tantum; ceterum si @1 volueris facere nominativum singularem, erit hic Quiritis. Ab hac €lauru non dicimus, sed ab hac lauro. Tesserarum aput antiquos €erant varia nomina, vulturis, caniculi, Veneris; sed tamen Veneris erant €optimae. €@@Canusium oppidum est Apuliae. Berenice nomen €sororis est Ptolemaei, quam amavit et dedit ei optimum annulum cum €gemma pretiosa: exinde pretiosae gemmae Bernices appellabantur. €@@Cea insula est patria Simonidis, qui neniarum metrum primus scripsit. €Perfidus est qui fidem frangit aliquotiens, perfidiosus €qui omnino caret fide. Apud antiquos numerus vitae dierum et qualitas €numerabatur, et boni dies albis calculis signabantur, mali nigris. etiam €post mortem proferebantur et numerabantur, et de bonis dicebatur 'vixit €dies tot', de malis 'duravit dies tot'. haec erat consuetudo. €Dedecet, deformat. €@@Gryphes, animalia quaedam in hyperboreis montibus omni corpore €leones praeter os, quod habent aquilae sive accipitris, et quod pinnatae €sunt. €@@Cannae Apuliae vicus est. Provectum, mercedem, €fructum Lucanus dicit %'tanton provectum'. Vix tanti, vix €utile, Lucanus dicit. €@@Cyrna, Corsica. Anser poeta fuit, qui Antonio €laudes scribebat. 'Si valeam scribsisse' nemo dicit, sed si valeam €scribere, et meminere non meminisse. Insani, magni, €sicut 'insanam vatem'. €@@Depositum, conmendationem Lucanus 'depositum €fortuna'. Legibus aevi, fatali ratione Lucanus. €@@Latine Camilla, graece $SU/MMUSTIS&. Accusativus €pluralis in as exiens semper longus est: verbenas, rorem marinum. €Pellexit, evocavit. Inter uvidum et umidum hoc interest: uvidus est qui €intrinsecus habet umores, umidus qui a foris, unde etiam uva dicta ab €eo, quod intrinsecus habeat umorem musti. Bianor, €quem dicit Vergilius in bucolicis, 'incipit apparere Bianoris', €Ocnus dicebatur: hic enim est qui condidit Mantuam. Gallus poeta fuit €optimus: hic imperatori comes fuit Aegypti, postea amavit meretricem €quandam nomine Cytheridem, quam Vergilius Lycorida dicit: hanc etiam €dicit Volumnii cuiusdam libertam. €@@Omnia parent, in omnibus figura tumet. Incultus $A)POLITIKO/S&. Pro-€fecto, sine dubio. Aemilium ludum, locum dicit. Hunc, €huic similem. Venus, venustas. Cinctutis, militaribus. @1 @@Chalcidico, Euforionio. Sithoniis, Thracicis. €Versemus, pascamus. Parthenius, mons Arcadiae dictus a virgine €Atalante, quod in illo exercebatur. Vinitor, vitium custos. €Vulcanalia Vulcanalium, non Vulcanaliorum. Gradu pleno, cum cursu. €@@Iuvencis, adulescentibus, unde apud Graecos adulescens $BOU/PAIS €dicitur. Macte illa re dicimus, non illius rei. €Garganus mons est Apuliae. Centenos ducenos €trecenos quadrigenos quingenos et deinde per omnia sic declinandum est €et dicendum est, non ducentenos tricentenos. Caecuba €vina optima dicuntur. €@@Liquor, si nomen est, corripitur; si verbum, producitur. €Et vomer et vomis in nominativo vario et in genetivo similiter. €Veniunt, crescunt, 'veniens in corpore virtus'. €Sabaei dicti $A)PO\ TOU= SE/BESQAI&, quod apud ipsos nascitur €tus, quo deos placamus. Frictas dicimus, non frixas. €Atrine, sicut Nerine [Regine] Galatea. Situm, obli-€vionem, in Statio lectum. €@@Poppysma, sibilum. Morbus regius dicitur $I)/KTEROS&. €Chaldaeis, mathematicis. Formidatam tabellam, €pinacem. Cadurcum, fascem lecti. €@@Palea Virgilius singulari dixit, nos tantum numero plurali dicimus. €Nux plurima, $A)MUGDA/LH&, quare etiam nux longa €dicitur. Buris curvamentum aratri, dicta quasi $BOO/S OU)RA/&. €$*KU/LINDRON&, arealem lapidem. Sublicei dicuntur pontes €lignei. Ripaeis, Scythicis: dicti $A)PO\ TH=S R(IPH=S&, hoc est a vi ventorum. €Denseo denses dicitur, aliter non. Rivos deducere, €agros siccare. Salubris, u naturaliter longa est. €@@Omnes comparationes generis sunt communis excepto uno senior. €Occentassere, in alios conviciosa carmina dicere. Fescennina, conviciosa. €Defluxit, lenitus est Horatius. Vestigia €ruris, imperitia. Lituram, emendationem. Incogitat, €cogitat. Secundo pane, vili, $DEUTERI/W|&. Obscenis, €vitiosis. Valeat, pereat, 'valeant qui inter nos €discidium volunt'. €@@Ballaena, monstrum marinum. Saetinum vinum . . . €Tunica Iovis, toga . . . Sarrana, Tyria. €@@Compendia, via cita; dispendia, via per circuitiones difficilis. €Vertigine, confusione. €@@Hoc caenum, hoc lutum, genere neutro dicitur. €Eructo eructas hodie neutraliter dicimus tantum, antiqui utraque dicebant, €et eructo et eructor, quod hodie non invenitur. Portitor dicitur €proprie qui portam servat, tenet. Stant, plena sunt, horrent. €Epicurei definiunt quidquid visu aut tactu subiacet, hoc corpus €esse, unde et umbras corpora esse dicunt. @1 ļ°°µ’ļ‚Öåņó’ļƒĘņēĀļā’›„ģō±’@@@@{1DE VERSIBVS}1 €@@@@{1DE IAMBICO}1 ƒ@@Tetrametrum catalecticum, ut est apud Aristophanen, quod %parhoe-€tiacum dicitur ab eo, quod trans %scabiam chori id genus carminis €canere soleant, ut €@@@@videtis infantem Iovis Tirynthium tenellum. €@@Pentametrum hypercatalectum, quod chaeremonion appellatur a Chaere-€mone tragico, €@@@@caeli serena qui regat et aureos currus calentibus quadrigis. @1 žļ€±³··’ļ°°µ’ļ‚Öåņó’ļƒĘņēĀļā’›„ķō’@@@@{1DE TROCHAICO}1 ‚@@Trochaicum metrum e quinque pedibus constat, trochaeo, spondio, €tribrachy, anapaesto, dactylo. ex his in inparibus locis non nisi [2hi qui]2 €brevi finiuntur, in paribus universi indifferenter ponuntur. €@@Monometrum hypercatalectum, quod penthemimeres sive pancration €appellatur, ut est apud Euripiden, €@@@@ter peribimus. €@@Dimetrum brachycatalectum, quod ithyphallicum appellatur. accipit €autem tres trochaeos et non numquam solutione trochaei tribrachyn, ut est €@@@@fontium sorores. €solutio autem fit, quotiens pro una longa syllaba duae breves ponuntur. €@@Dimetrum catalecticum, quod lecythion et euripidion vocatur, ut €@@@@Martium canunt tubae. €@@Trimetrum catalecticum, quod acephalum [2iambicum]2 appellatur archi-€lochium, €@@@@Sol superna qui regis parens deus. €acephalum autem iambicum nominatur, quia, si praeponas unam syllabam. €fit iambicum trimetrum acatalectum, ut est €@@@@o Sol superna qui regis parens deus. @1 @@Tetrametrum brachycatalectum, quod, si de solis trochaeis constet, €fit commune metro ionico a maiore, ut €@@@@arma qui capit subinde Martiumque tergum. €per omnia enim loca sotadicum metrum trochaeum admittit et solutiones eius. €@@Tetrametrum catalecticum, quod archilochium et epicharmium et €quadratum, eo quod quattuor metris constet, dicitur, cuius inventor a €quibusdam Homerus traditur, €@@@@tale quale vere primo sibilat teres donax €@@@@* * * quae scabri latus trage ualicta litoris uado: €tragicum, quod plures spondios habeat, €@@@@o parens antiqua nostrae gentis, Argivum decus: €comicum, quod praecipue dactylos et anapaestos admittat, ut est apud €Cratinum, €@@@@super aquosis fontibus ipsa sederat ales Ceycis: €satyricum, quod complures habeat solutiones et tribrachyn pedem [2fre-€quenter admittat,]2 ut est item apud Cratinum, €@@@@qualis aquila cita celeribus rapida pinnis transvolat. €est praeterea et claudum tetrametrum trochaicum catalecticum, quod €hipponactium nominatur: accipit enim pro trochaeo spondium ante novis-€simam syllabam loco impari, €@@@@o parens, o prisca nostrae gentis ara Romanae. €dividitur autem tetrametrum trochaicum catalecticum [2in dimetrum acata-€lectum]2 et dimetrum catalecticum, ut est €@@@@ictibus secare membra, €@@@@corpus omne rumpere. €@@Tetrametrum hypercatalectum %aicmanos, €@@@@[2saevus]2 aliger Cupido nos calore sirio gerit. @1 ō’@@@@{1DE DACTYLICO}1 ‚@@Dactylicum metrum constat dactylo et spondio. sed quod dactylo €solo constat, dactylicum nominatur; quod dactylo et spondio, quamvis et €ipsum dactylicum sit et constet frequenter dactylis solis et in fine trochaeo €sive spondio, tamen heroum dicitur et recipit hos duos pedes. quod €heroum appellatum est, quod isto carmine heroas potissimum vetustissimi €auctores cecinisse traduntur. €@@Dimetrum acatalectum, quod hymenaicum appellatur. €@@Octametrum catalecticum, quo usus est Stesichorus in Sicilia, €@@@@audiat haec nostri mela carminis et tunc per tua rura volabit. €@@Hexametrum heroum, €@@@@conticuere omnes intentique ora tenebant. €huius species sunt iunctis per vices spondio et dactylo [compositis] XXXII. €sunt praeterea heroi versus, quibus et Homerus et Theocritus facile usi €sunt, qui bucolici dicuntur, quorum caesura non penthemimeres nec heph-€themimeres, id est in secundo et dimidio vel tertio et dimidio pede, sed €in quarto, et finita quidem parte orationis, non, ut in illis, syllaba sequenti €parti caesurae ex priore iuncta. huius exemplum est €@@@@dic age, dic mihi, %bove Liburnica qui colis arva. €@@Dactylicum hexametrum, quod alcaicum nominatur et est variati €generis in initiis: spondio, €@@@@inferretque deos Latio genus unde Latinum, €trochaeo, €@@@@Nisus Aeolia chlamyda capit integit alte, €iambo, €@@@@ama populeas medium super aethera frondes, €pyrrichio, €@@@@quasi me celeres fugiunt prope litora cervi. €@@Est et hoc carmen dactylicum, quod ex dactylico penthemimeri et €proceleumatico pede compositum est, €@@@@siqua flagella iugas, ita iuga. @1 proceleumaticus autem pes est, qui a duobus pyrrichiis, [2id est]2 quattuor €brevibus, constat. €@@Elegeum autem est, quod alternatim habeat heroum et pentametrum €versum. elegeum metrum constat dactylo [2et]2 spondio, ita tamen, ut prima €pars [in sequenti versu caesurae] indifferenter utrumque pedem recipiat, €altera vero non nisi dactylum. porro autem utraque constare debebit €duobus pedibus et dimidio, id est syllaba, unde et penthemimeres a quibus-€dam nominatur, quandoquidem sit penthemimeres pars caesi versus, quae €duos pedes et dimidium habeat, quasi $TW=N PE/NTE H(/MISU&, ut est 'con-€ticuere omnes'. quidam tamen volunt elegeum hoc modo dividi, ut €post duos illos pedes indifferenter positos habeat spondium, adiuncta sci-€licet syllaba, quae de prima parte remanserat, ad posteriorum pedum €initialem syllabam, et praeterea anapaestos duos. est ergo exemplum €huiusce versus tale, €@@@@invida formosas oderat illa boves, €qui versus heroo subiungitur sic, €@@@@Pasiphae niveo gaudebat adultera tauro, €@@@@invida formosas oderat illa boves. €elegeum autem dici traditum est, quod eo carmine nostri maiores defunctos €suos lamentasse dicuntur, unde et elegeum nominatum est, velut ab elegis. €huic et Archilochus auctor est. ō’@@@@{1DE ANAPAESTICO}1 ˆ—@@Anapaesticum metrum constat anapaesto et spondio indifferenter et €solutione anapaesti, proceleumatico pede et dactylo. €@@Monometrum acatalectum, €@@@@lux alma deum. €@@Dimetrum brachycatalectum, €@@@@super ardua fertur equis. @1 @@Ab hoc metri genere distat versus, qui prosodiacus nominatur et est €varius, quod in principio non anapaestum, sed iambum pedem aut spon-€dium accipiat et duobus sequentibus anapaestis terminetur, ut est iambo €@@@@quis inter aves melicas, €spondio €@@@@cantu * * * ļ°°¶’ļ‚ĘéīÓłģģ’ļƒĘņēĀļā’›„ńō’@@@@{1DE FINALIBVS SYLLABIS}1 ˆˆ@@Omnis nominativus cuiuslibet generis latinus syllabas extremas in €numero singulari breves habet, exceptis as es os, ut aetas facies custos €nepos, et exceptis duabus consonantibus, ut sons, et una duplici x, ut fax, €et aliis [2monosyllabis]2, ut lar et lac, et exceptis his quae us terminantur, €ut tellus iuventus senectus palus virtus tus mus servitus et similibus, quae €in genetivo singulari crescunt paenultimis manentibus longis. genetivus, €si in vocales exit, longus est, ut huius regni, huius Musae; si in conso-€nantes, brevis, ut huius fortis. nam in quarta declinatione semper pro-€ducitur, ut huius fluctus. dativus longus est, ut docto Musae agili. accu-€sativus brevis est, ut Musam doctum hostem flumen decus. vocativus €brevis in omni consonante finitus; in vocali longus sola i, ut o Virgili, in €graecis correptus, ut o Tibri. ablativus et septimus in omnibus vocalibus €longus, ut ab hac Musa, ab hoc docto, ab hoc agili, ab hoc versu: e media €est, tunc longa, quando vocalis sola in fine est, ut ab hac facie, tum €brevis, quando cum consonante est, ut ab hac muliere, exceptis tribus €nominibus, quae producuntur, fame re spe. pluralis nominativus tam in €vocalibus quam in consonantibus excepto neutro genere longus est, ut €docti doctae fortes. genetivus eiusdem numeri semper brevis est, ut €doctorum doctarum felicium fructuum. dativus et ablativus, si is termi €nantur, longi sunt; si bus, breves. accusativus et vocativus eiusdem numeri €regulam nominativi sui sequuntur. €@@Pronominum ratio eadem fere est, quamvis articularia quae in c €desinunt longa sunt, ut hic haec hoc. et in secunda persona nominativus €et vocativus longi sunt, ut tu, et in illis, quae nominativo * * * nam has, hos @1 et his semper longae sunt. ipsius, unius et totius et producuntur et cor-€ripiuntur, ut 'ipsius Anchisae' et 'di capiti ipsius', 'unius ob €iram' et 'unius ob noxam' * * * carent accusativum et vocativum longum €habent, te me se; et illorum pronominum dativi contra rationem breves €inveniuntur, quos poetae medios habent, mihi tibi sibi. €@@Cuiuslibet verbi prima persona ultimam syllabam brevem habet, ut €lego legor, curro, luctor, tueor, exceptis monosyllabis, sto do flo no. €tamen omnia verba apud Vergilium producuntur praeter scio et nescio, žļ€±³··’ļ°°¶’ļ‚ĘéīÓłģģ’ļƒĘņēĀļā’›„ņˆ‰ut 'nunc scio quid sit amor' et 'nescio quis teneros o. m. f. a.' €in secunda persona coniugationem sequimur. si primae coniugationis vel €secundae aut quartae fuerit verbum, secunda persona longam ultimam €habet, ut amas doces munis; in tertia brevis est. nam et es et potes €aeque breves sunt, ut 'quisquis es armatus' et 'tu potes Aenean €m. s. G.' tertia persona in omni coniugatione brevis est semper. secunda €ergo persona indicativi modi imperativum simul producit in prima, secunda, €quarta, in tertia corripit, ut amas ama, doces doce, munis muni, legis lege. €sunt verba quae primas personas in praesenti longas habent, in prae-€terito perfecto breves, ut pono posui, caedo cecidi, cogo coegi et similia. €item sunt verba in prima persona correpta, in participiis producta, ut €moveor motus, cado casurus. item inveniuntur in prima persona pro-€ducta, in participiis correpta, ut itur productum est, iturus correptum. €sunt item verba quae primas personas correptas habent et praeterito €perfecto producuntur, ut fugio fugi, facio feci, lavo lavi, moveo movi et €similia. €@@Participia in declinatione ultimarum syllabarum hanc rationem habent, €quam et nomina. €@@Adverbia, quae consonantibus terminantur, ultimas breves habent, €ut divinitus, humanitus, sollicitius, nobiliter, exceptis his, illic, istic, huc, €illuc, istuc. vocalibus terminata producta sunt, ut docte, exceptis his, quae €aut comparatione carent aut non recte comparantur, ut bene, male, rite, €saepe, inpune, facile, difficile, quippe, temere, repente, ubi, quasi, ibi. €@@Sunt syllabae quae in primis sonum longum demonstrant et breves €sunt, ut prohibitus, profanus, professus, profudit, disertus, diremptus, €direxit. item e contrario quae sunt longae, putantur breves, ut obicio, €subicio. Diana communis syllaba, ut 'exercet Diana choros' et €'novus iste Dianae'. ita nos has breves habemus. haec licentia €poetarum est. @1 ļ°°·’ļ‚Óōņõćō’ļƒĘņēĀļā’›„óō’@@@@{1DE STRVCTVRIS}1 ‚@@Quattuordecim tibi structurarum praecepta transmisi, ex quibus velut €gubernaculum compositionum teneres. hinc enim reliquas aut per am-€pliationem aut per solutionem nasci, si animadverteris, comprobabis. ex €trochaeo et palimbacchio, ut doctus orator. ex trochaeo et molosso, ut €sacra maiestas. ex trochaeo et paeone tertio, ut poena capitalis. ex €trochaeo et paeone primo, ut fracta navicula. ex trochaeo et ionico €maiore, ut vita felicior. ex tribrachi et palimbacchio, ut timidus auditor. €ex tribrachi et molosso, ut misera libertas. ex spondeo et bacchio, ut €fulmen tonantis. ex dactylo et ditrochaeo, ut Romulus amputavit. ex €anapaesto et ditrochaeo, ut oculus virginalis. ex amphimacro et ditrochaeo, €ut optime cantitastis. ex dactylo et antispasto, ut dedecus amicorum. ex €anapaesto et antispasto, ut cupidus voluptatum. ex amphimacro et anti-€spasto ut impetus retardavit. €@@Hae XIIII clausulae possunt et ita esse, ex trochaeo et molosso, ut €fortis Aeneas. ex trochaeo et antibacchio, ut doctus orator. ex trochaeo €et paeone III, ut templa revocavit. ex trochaeo et ionico minori, ut fata €repararint. ex trochaeo et ionico maiori, ut arva lunonia. ex tribrachi €et molosso, ut revocat insanos. ex tribrachi et palimbacchio, ut reparat €orator. ex tribrachi et ionico maiori, ut numerat impendia. ex spondeo €et amphibrachy, ut mentes nocentum. ex spondeo et amphibrachy, ut €calcans amicum. ex quattuor longis, quarum media brevis est, ut felici-€tates. ex amphibrachy et ditrochaeo, ut insulam comparavit. ex dactylo €et ditrochaeo, ut optimus imperator. ex dactylo et epitrito II, ut arbiter €imperandi. €@@Sed et has, quas memoravi clausulas, si acrius advertas, in duarum €generalium numerum reputabis, ex trochaeo et molosso, tribrachi et di-€trochaeo. Vale. @1 @@Clausulae his placentes temporibus huius modi esse noscuntur, ex €trochaeo et antibacchio, ut templa deiecit. ex trochaeo et paeone III, ut €corpus animavit. tertia [clausula], si quemcumque pedem ditrochaeus €terminet [finem], ut accepit cantilenam. [feliciter] €@@Hi pedes, quotiens trochaeus locum paenultimum tenet, sunt congrui €structuris, molossus, ut natus Aeneas; ionicus minor, ut ipse Diomedes; €ionicus maior, ut ipse Iunonius; choriambus, ut ite canticuli; paeon primus, €ut iste legitimus. quotiens vero pes praecedit, qui mediam brevem habet, €id est amphimacros, dactylus, tribrachys, hi [ergo] subiciendi sunt, di-€trochaeus, ut sidera iudicabant, antispastus, ut Helena maritalis, %carina €repercussa. quotiens autem spondeus praecedit, bacchius postponendus, €ut fulmen tonanti [vel molossum et amphibrachyn, invadit tonantem, ut €addas syllabam: nam metrum est. quidam metrici hoc metro scribunt, €fulmen tonantis]. hae sunt optimae structurae, quae ex trochaeo et mo-€losso constant, quem molossum praeposito trochaeo ita solvis * * * aut ipsum €trochaeum solvas in tribrachyn, ut naturae tribuit. €@@Si autem volueris ampliationem facere, praeponis istis pedibus qui-€narum syllabarum quosvis alios in elocutione, qui quidem non quaeruntur, €si longi sunt aut breves (hoc etenim tantum requiretur, paenultimus et €ultimus, non antepaenultimus et superiores), excepta hac structura, quae €quinque breves habet et est barbarismus Afer, vel ex longis Hispanus €[quos debeamus in fine clausularum observare]; vel ne sint III longae €aut IIII breves, ne monosyllaba pars orationis terminet, ne sint III tro-€chaei, ne sit versus heroici principium vel finis, et ne sint duae breves, €tres longae et tres dactyli. clausulae non solum pleno sensu debent fieri, €verum et in commatibus singulis et divisae et plenae fiunt. sane in €oratore ait Tullius hoc esse vitandum. €@@@@quinque breves, totidem longas triplicemque trochaeum €@@@@heroicique caput finemque cavete, diserti. €initium versus, ut puta 'vota Minerva iuvat', penthemimeres est; finem, €'vera potestas'. €@@Optimae structurae hae sunt duae, ex trochaeo et molosso, ut laetus €Aeneas, item ex trochaeo et paeone tertio, ut poena capitalis. €@@Sed [2ut]2 brevissime, ait Probus, de structuris delectantibus doceamus, @1 observantes, ne aut versum heroici metri faciamus aut in natura longam €syllabam paenultimo verbo terminato trisyllabo finiamus, ceteris paene €omnibus auditores possumus delectare. est autem structura verborum €compositio dicta a struendo, id est componendo, unde structores [2com-€positores]2 alicuius rei dicti. hae quamvis in omni oratione servari debeant, €tamen maxime in verbis duobus, novissimo et paenultimo, sunt delecta-€biliter componendae. ļ°°ø’ļ‚Ķåōņ’ļƒĘņēĀļā’›„õō’@@@@{1DE METRIS}1 ˆ‰@@Metrum phalaecium pedibus his constat, spondeo, dactylo et tribus €trochaeis. €@@Metrum asclepiadeum [dodecasyllabum] his pedibus constat, spondeo, €duobus choriambis et pyrrichio sive iambo, quia ultima indifferenter €accipitur. €@@Metrum glyconium his pedibus constat, spondeo, choriambo, pyrrichio €sive iambo. €@@Metrum pherecratium [2constat]2 spondeo, choriambo et syllaba. €@@Metrum alcaicum constat penthemimeri iambica et duobus dactylis. €item sequentes versus sive hypercatalectus iambicus sive pindaricus, qui €est logaoedicus. constat hypercatalectus iambicus inparibus spondiis, €paribus iambis. pindaricus constat duobus dactylis et duobus iambis. €@@Metrum sapphicum constat paeone II, choriambo, bacchio sive amphi-€brachi. quartus versus dactylo et spondio, qui vocatur adonius. @1 šž