³³±ÿï°°±ÿï‚ÈáäòÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1[2AELII]2 SPARTIANI €@@@@DE VITA HADRIANI}1 ¡@@Origo imperatoris Hadriani vetustior a Picentibus, €posterior ab Hispaniensibus manat, si quidem Hadria €[h]ortos maiores suos apud Italicam Scipionum tempo-€ribus resedisse in libris vitae suae Hadrianus ipse com-memoret. Hadriano pater Aelius Hadrianus cognomento €Afer fuit, consobrinus Traiani imperatoris, mater Do-€mitia Paulina Gadibus orta, soror Paulina nupta Ser-€viano, uxor Sabina, atavus Maryllinus, qui primus in €sua familia senator populi Romani fuit. @@Natus est Romae VIIII. kl. Feb. Vespasiano septies et Tito quinquies consulibus. ac decimo aetatis anno €patre orbatus Ulpium Traianum praetorium tunc, €consobrinum suum, qui postea imperium tenuit, et €Caelium [2A]2t[a]tianum equitem Romanum tutores ha-buit. imbutusque inpensius Graecis studiis, ingenio eius €sic ad ea declinante, ut a nonnullis Graeculus diceretur,  quinto decimo anno ad patriam redit ac statim mili-€tiam iniit, venando usque ad [2re]2prehensionem stu-diosus. quare a Tr[2a]2iano abductus a patria et pro filio €habitus nec multo post decemvir litibus i[2u]2dicandis da- @1 €tus atque inde tribunus secundae Adiutricis legionis creatus. post h[2a]2ec in inferiorem Moesiam transla-tus extremis iam Domitiani[s] temporibus. ibi a mathe-€matico quodam de futuro imperio id dicitur compe-€risse, quod a patruo magno Aelio Hadriano peritia cae-lestium callente praedictum esse conpererat. Traiano a €Nerva adoptato ad gratulationem exercitus missus in Germaniam superiorem translatus est. ex qua festinans €ad Traianum, ut primus nuntiaret excessum Nervae, €a Serviano, sororis viro, (qui et sumptibus et aere €alieno eius prodito Traiani odium in eum movit) diu €detentus fractoque consulte vehiculo tardatus, pedi-€bus iter faciens eiusdem Serviani [2b]2eneficiar[2i]2um ante-venit. fuitque in amore Traiani, nec tamen ei per €p[2a]2edagogos puerorum, quos Traianus impensius di-ligebat, %Gallo favente defuit. quo quidem tempore €cum sollicitus de imperatoris erga se iudicio Vergilia-€nas sortes consuleret, €@@@@quis procul ille autem ramis insignis olivae €@@@@sacra ferens? nosco crines incanaque menta €@@@@regis Romani, primam qui legibus urbem €@@@@funda[2b]2it, Curibus parvis et paupere terra €@@@@missus in imperium magnum, cui deinde subibit, €sors excidit, quam alii ex S[2i]2b[2y]2llinis versibus ei prove-nisse dixerunt. habuit autem praesumptionem imperii €mox futuri ex fano quoque Niceforii Iovis manante €responso, quod Apollonius Syrus Platonicus libris suis indidit. denique statim suffragante Sura ad amicitiam €Traiani pleniorem redit, nepte per sororem Traiani @1 €uxore accepta favente Plotina, Traiano leviter, ut Ma-€rius Maximus dicit, volente.  @@Quaesturam gessit Traiano quater et Articuleio con-€sulibus, in qua cum orationem imperatoris in senatu €agrestius pronuntians risus esset, usque ad summam peritiam et facundiam Latinis operam dedit. post €quaesturam acta senatus curavit atque ad bellum Da-c[2ic]2um Traianum familiarius prosecutus est; quan[2d]2o €quidem et indulsisse vino se dicit Traiani moribus €obsequentem atque ob hoc se a Traiano locupletissime muneratum. tribunus plebis factus est Candido et Quadrato iterum conss., in quo magistratu ad perpe-€tuam tribuniciam potestatem omen sibi factum adserit, €quod p[2a]2enulas amiserit, quibus uti tribuni plebis €pluviae tempore solebant, imperatores autem num-€quam. unde hodieque imperatores sine paenulis a to-gatis videntur. secunda expeditione Dacica Traianus €eum primae legioni Minerviae praeposuit secumque €duxit; quando quidem multa egregia eius facta cla-ruerunt. quare adamante gemma, quam Traianus a €Nerva acceperat, donatus ad spem successionis erectus est. praetor factus est Sub[s]urano [bis] et Serviano €iterum conss., cum sestertium iterum vicies ad ludos edendos a Traiano accepit. legatus postea pr[2a]2etorius €in Pannoniam inferiorem missus Sarmatas compressit, €disciplinam militarem tenuit, procuratores latius eva-gantes coercuit. ob hoc consul est factus. in quo ma- @1 €gistratu [2u]2t a Sura conperit adoptandum se a Traiano €esse, ab amicis Traiani contempni desiit ac neglegi. et def[2u]2n[2c]2to quidem Sura Traiani ei familiaritas cre[a]-€vit, causa praecipue orationum quas pro imperatore[s]  dictaverat, usus Plotinae quoque favore, cuius studio €etiam legatus expeditionis Parthicae tempore destina-tus est. qua quidem tempestate utebatur Hadrianus €amicitia Sosi Papi et Pl[2a]2tori Nepotis ex senatorio or-€dine, ex [s]equestri autem Attiani, tutoris quondam sui, et Liviani [2et]2 Turbonis. in adoptionis sponsionem €venit Palma et Celso; inimicis semper suis et quos €postea ipse insecutus est, in suspicionem ad[2f]2ec[2ta]2tae tyrannidis lapsis. secundo consul favore Plotinae fac-tus totam praesumptionem adoptionis emeruit. corru-€pisse eum Traiani libertos, curasse delicatos eosdem-€que s[2a]2epe [2in]2isse per ea tempora, quibus in aula familiarior fuit, opinio multa firmavit. quintum idu-€um August. die[2m]2 legatus Suriae litteras adoptionis €accepit, quando et natalem adoptionis celebrari iussit. tertium iduum earundem, quando et natalem imperii €statuit celebrandum, excessus ei Traiani nuntiatus est. @@Frequens sane opinio fuit Traiano id animi fuisse, ut €Neratium Priscum, non Hadrianum successorem relin-€queret, multis amicis in hoc consentientibus, usque eo €ut Prisco aliquando dixerit: 'commendo tibi provin-cias, si quid mihi fatale contigerit.' et multi quidem €dicunt Traianum in animo id habuisse, ut exemplo @1 €Alexandri Macedonis sine certo successore moreretur, €multi ad senatum eum orationem voluisse mittere €[2pe]2titurum, ut, si quid ei evenisset, principem Ro-€manae rei publicae senatus daret, additis dum taxat €nominibus ex quibus optimum idem senatus eligeret. nec desunt qui factione Plotinae mortuo iam Traiano €Hadrianum in adoptionem adscitum esse prodiderint, €supposito qui pro Traiano fessa voce loquebatur.  @@Adeptus imperium ad priscum se statim morem in-€stituit et tenendae per orbem terrarum paci operam intendit. nam deficientibus his nationibus, quas Tra-€ianus subegerat, Mauri lacessebant, Sarmat[2a]2e bellum €inferebant, Brittanni teneri sub Romana dicione non €poterant, Aegyptus seditionibus urgebatur, Li[2b]2ya deni-que ac Pal[2a]2estina rebelles animos [2e]2fferebant. quare €omnia trans Eufraten ac Tigrim reliquit exemplo, ut €diceba[n]t Catonis, qui Macedonas liberos pronuntia-vit, quia tueri non poterant. [2P]2ar[2thama]2sirin, quem €Traianus Parthis regem fecerat, quod eum non magni €ponderis apud Parthos videret, proximis gentibus dedit €regem. @@Tantum autem statim clementiae studium habuit, ut, €cum sub primis imperii diebus ab Attiano per episto-€las esset admonitus, ut et B[2a]2ebius Macer praefectus €urbis, si reniteretur eius imperio, necaretur et Labe-€rius Maximus, qui suspectus imperio in insula exu-labat, et Frugi Crassus, neminem laederet; quamvis €Crassum postea procurator egressum insula, quasi res novas moliretur, iniusso eius occiderit. militibus ob @1 auspicia imperii duplicem largitionem dedit. Lusium €Quietum sublatis gentibus Mauris, quos regebat, quia €suspectus imperio fuerat, exarmavit Marcio Turbone €Iudaeis conpressis ad deprimendum tumultum Maure-taniae destinato. post haec Antiochia[m] digressus est €ad inspiciendas reliquias Traiani, quas Attianus, Plo-tina et Matidia deferebant. quibus exceptis et navi €Romam dimissis ipse Antiochiam regressus praepo-€sitoque Syriae Catilio Severo per Illyricum Romam  venit. Traiano divinos honores datis ad senatum et €quidem accuratissimis litteris postulavit et cunctis vo-€lentibus meruit, ita ut senatus multa, quae Hadrianus €non postulaverat, in honorem Traiani sponte decer-neret. cum ad senatum scriberet, veniam petit, quod €de imperio suo iudicium senatui non dedisset, salu-€tatus scilicet praepropere a militibus imperator, quod esse re[2s]2 public[2a]2 sine imperatore non posset. cum €triumphum ei senatus, qui Traiano debitus erat, detu-€lisset, recusavit ipse atque imaginem Traiani curru €triumphali vexit, ut optimus imperator ne post mor-þ³³±ÿï°°±ÿï‚ÈáäòÿïƒÓÈÁÿ¦”tem quidem triumphi amitteret dignitatem. patris pa-€triae nomen delatum sibi statim et iterum postea €distulit, quod hoc nomen Augustus sero meruisset. aurum coronarium Italiae remisit, in provinciis minuit, €et quidem difficultatibus aerarii ambitiose ac dili-€genter expositis. @@Audito dein tumultu Sarmatarum et R[2o]2xalanorum praemissis exercitibus Moesiam petit. Marcium Turbo-€nem post Maur[2e]2tania[2m]2 praefecturae infulis ornatum @1 Pannoniae Daciaeque ad tempus praefecit. cum rege €[2R]2oxalanorum, qui de imminutis stipendiis querebatur, €cognito negotio pacem conposuit.  @@Nigrini insidias, quas ille sacrificanti Hadriano con-€scio sibi Lusio et multis aliis paraverat, cum etiam €successorem Hadrianus sibimet destinasset, evasit. quare Palma Tarracenis, Celsus Bais, Nigrinus Fa-€ventiae, Lusius in itinere senatu iubente, invito Ha-driano, ut ipse in vita sua dicit, occisi sunt. unde €statim Hadrianus ad refellendam tristissimam de se €opinionem, quod occidi passus esset uno tempore quat-€tuor consulares, Romam venit Dacia Turbon[2i]2 credita, €titulo Aegyptiacae praefecturae, quo plus auctoritatis €haberet, ornato[s], et ad conprimendam de se famam €congiarium duplex praesens populo dedit ternis iam per singulos aureis se absente divisis. in senatu quo-€que excusatis, quae facta erant, iuravit se numquam senatorem nisi ex senatus sententia puniturum. sta-€t[2u]2m cursum fiscalem instituit, ne magistratus hoc [h]on[2e]2re gravarentur. ad colligendam autem gratiam €nihil praetermittens infinitam pecuniam, quae fisco de-€bebatur, privatis debitoribus in urbe atque Italia, in €provinciis vero etiam ex reliqui[i]s ingentes summas €remisit syngrafis in foro divi [2Tra]2iani, quo magis se-curitas omnibus roboraretur, incensis. damnatorum €bona in fiscum privatum redigi vetuit omni summa in aerario publico recepta. pueris ac puellis, quibus €etiam Traianus alimenta detulerat, incrementum libe-ralitatis adiecit. senatoribus, qui non vitio suo de-€coxerant, patrimonium pro liberorum modo senatoriae €professionis explevit, ita ut plerisque in diem vitae @1 suae dimensum sine dilatione [2p]2r[2a]2estiterit. ad ho-€nores explendos non solum amicis, sed etiam passim aliquantis multa largitus est. feminas nonnullas ad sustentandam vitam sumptibus iuvit. gladiatorium €munus per sex dies continuos exhibuit et mille feras  natali suo edidit. optumos quosque de senatu in con-tubernium imperatoriae maiestatis adscivit. ludos cir-censes praeter natalicios decretos sibi sprevit. et in €contione et in senatu saepe dixit ita se rem publicam €gesturum, ut sciret populi rem esse, non propriam. tertio consules, cum ipse ter fuisset, plurimos fecit, €infinitos autem secundi consulatus honore cumulavit. ipsum autem tertium consulatum et quattuor mensi-bus tantum egit et in eo saepe ius dixit. senatui legi-€timo, cum in urbe vel iuxta urbem esset, semper inter-fuit. senatus fastigium in tantum extulit difficile fa-€ciens senatores, ut, cum At[2tia]2num ex praefecto prae-€torii ornamentis consularibus praeditum faceret sena-€torem, nihil se amplius habere, quod in eum conferri posset, ostenderit. equites Romanos nec sine se de senatoribus nec secum iudicare permisit. erat enim €tunc mos, ut, cum princeps causas agnosceret, et sena-€tores et equites Romanos in consilium vocaret et sen-tentiam ex omnium deliberatione proferret. exsecra-€tus est denique princ[2i]2p[2e]2s, qui minus senatoribus detu-lissent. Serviano sororis viro, cui tantum detulit, ut €ei venienti de cubiculo semper occurrerit, tertium con-€sulatum, nec secum tamen, cum ille bis [2ante]2 Ha-€drianum fuisset, ne esset secundae sententiae, non pe-€tenti ac sine precatione concessit.  @@Inter haec tamen et multas provincias a Traiano @1 €adquisitas reli[n]quit et theatrum, quod ille in campo Mar[2t]2io posuerat, contra omnium vota destruxit. et €haec quidem eo tristiora videbantur, quod omnia, quae €displicere[nt] vidisse[2t]2, Hadrianus mandata sibi ut faceret [2s]2ecreto a Traiano esse simulabat. cum Attiani, €praefecti sui et quondam tutoris, potentiam ferre non €posset, nisus est eum obtruncare, sed revocatus est, €quia iam quattuor consularium occisorum, quorum €quidem necem in Attiani consilia refundebat, preme-batur invidia. cui cum successorem dare non posset, €quia non p[2e]2tebat, id egit, ut peteret, atque, ubi pri-mum petit, in Turbonem transtulit potestatem; cum €quidem etiam Simili alteri praefecto Septicium Cla-rum successorem dedit. summotis his a praefectura[e], €quibus debebat imperium, Campaniam petit eiusque €omnia oppida beneficiis et largitionibus sublevavit optimum quemque amicitiis suis iungens. Romae vero €praetor[i]um et consulum officia frequentavit, convi-€viis amicorum interfuit, aegros bis ac ter die, et non-€nullos equites Romanos ac libertinos, visitavit, solaciis €refovit, consiliis sublevavit, conviviis suis semper ad-hibuit. omnia denique ad privati hominis modum fecit. socrui suae honores praecipuos inpendit ludis gladia-€toriis ceterisque officiis.  @@Post haec profectus in Gallias omnes c[2ivit]2a[2te]2s variis liberalitatibus sublevavit. inde in Germaniam €transiit pacisque magis quam belli cupidus militem, €quasi bellum inmineret, exercuit tolerantiae documen-€tis eum imbuens, ipse quoque inter manipula vitam €militarem magistrans, cibis etiam castrensibus in pro- @1 €patulo libenter utens, hoc est larido, caseo et posca, €exemplo Scipionis Aemiliani et Metelli et auctoris sui €Traiani, multos praemiis, nonnullos honoribus donans, ut ferre possent ea, quae asperius iubebat; si quidem €ipse post C[2a]2esarem Octavianum labantem discipli-€nam incuria superiorum principum retinuit ordinatis €et officiis et inpendiis, numquam passus aliquem a €castris iniuste abesse, cum tribunos non favor militum, sed iustitia commendaret, exemplo etiam virtutis suae €ceteros adhortat[2u]2s, cum etiam vicena milia pedibus €armatus ambularet, triclinia de castris et porticus et cryptas et topia dirueret, vestem humillimam frequen-€ter acciperet, sine auro balteum sumeret, sine gem-€mis fibula [2sagum]2 stringeret[ur], capulo vix eburneo spatham clauderet, aegros milites in hospi[2t]2iis suis €videret, locum castris caperet, nulli vitem nisi robusto €et bonae famae daret nec tribunum nisi plena barba €faceret aut eius aetatis, quae prudentia et annis tri-bunatus robor inpleret, nec pateretur quicquam tribu-€num a milite accipere, delicata omnia undique summo-€veret, arma postremo eorum supe[2l]2lectilemque corri-geret. de militum etiam aetatibus iudicabat, ne quis €aut minor quam virtus posceret, aut maior quam pa-€teretur humanitas, in castris contra morem veterem €versaretur, agebatque, ut sibi semper noti esse[2nt]2, et  eorum numerus sciretur. laborabat praeterea, ut con-€di[c]ta militaria diligenter agnosceret, reditus quoque €provinciales solerter explorans, ut [2si]2 alicubi quip-€piam deesset, expleret. ante omnes tamen enitebatur, €ne qui[2d]2 otiosum vel emeret aliquando vel pasceret. @1 @@Ergo conversis regio more militibus Brittaniam petit, €in qua multa correxit murumque per octoginta milia €passuum primus duxit, qui barbaros Romanosque di-€videret. @@Septicio Claro praefecto praetorii et Suetonio Tran-€quillo epistularum magistro multisque aliis, quo[2d]2 apud €Sabinam uxorem [2i]2n [i]us[s]u eius familiarius se tunc €egerant, quam reverentia domus aulicae postulabat, suc-€cessores dedit, uxorem etiam ut m[2o]2rosam et asperam dimissurus, ut ipse dicebat, si privatus fuisset. et erat €curiosus non solum domus suae sed etiam amicorum, €ita ut per frumentarios oc[2c]2ulta omnia exploraret, €nec adverterent amici sciri ab imperatore suam vi-tam, priusquam ipse hoc imperator ostenderet. unde €non iniocundum est rem inserere, ex quo constet eum de amicis multa didicisse. nam cum ad quendam €scripsisset uxor sua, quod voluptatibus detentus et la-€vacris ad se redire nollet, atque hoc Hadrianus per €frumentarios cognovisset, petente illo commeatum Ha-€drianus ei lavacra et voluptates exprobravit. cui ille: 'num et tibi uxor mea, quod et mihi, scripsit?' et hoc þ³³±ÿï°°±ÿï‚ÈáäòÿïƒÓÈÁÿ¨‹—‚quidem vitiosissimum putant atque huic adiungunt, €quae de adultorum amore ac nuptarum adulteriis, qui-€bus Hadrianus laborasse dicitur, adserunt, iungentes €quod ne amicis quidem servaverit fidem.  @@Conpositis in Brittania rebus transgressus in Gal-€liam Alexandrina seditione turbatus, quae nata est ob €Apidem, qui, cum repertus esset post multos annos, €turbas inter populos creavit, apud quem deberet lo-cari, omnibus studiose certantibus. per idem tempus €in honorem Plotinae basilicam apud Nemausum opere mirabili extruxit. post haec Hispanias petit et Tarra- @1 €cone hiemavit, ubi sumptu suo [2ae]2dem Augusti resti-tuit. omnibus Hispanis Tarracon[2e]2m in conventum vo-€catis dilectumque ioculariter, ut verba ipsa ponit Ma-€rius Maximus, retractantibus Italicis, vehementissime ceteris prudenter caute[2que]2 consuluit. quo quidem €tempore non sine gloria gravissimum periculum adiit €apud Tarraconem spatians per virdiaria servo in se €hospitis cum gladio furiosius inruente[m], quem reten-€tum ille ministris adcurrentibus tradidit et, ubi furio-€sum esse constitit, medicis curandum dedit in nullo omnino commotus. per ea tempora et alias frequenter €in p[2l]2urimis locis, in quibus barbari non fluminibus €sed limitibus dividuntur, stipitibus magnis i[2n]2 modum €muralis saepis funditus iactis atque conexis barbaros separavit. Germanis regem constituit, motus Mauro-€rum compressit et a senatu supplicationes emeruit. bellum Parthorum per idem tempus in motu tantum  fuit, idque Hadriani conloquio repressum est. post €haec per Asiam et insulas ad Achaiam navigavit et €Eleusinia sacra exemplo Herculis Philippique suscepit, €multa in Athenienses contulit et pro agonotheta rese-dit. et in Achaia quidem etiam illud observatum ferunt, €quod, cum in sacris multi cultros haberent, cum Ha-driano nullus armatus ingressus est. post in Siciliam €navigavit, in qua Aetnam montem conscendit, ut solis ortum videret arcus specie, ut dicitur, varium. inde €Romam venit atque ex ea in Af[2r]2icam transiit ac €multum beneficiorum provinciis Africanis adtribuit. ne[2c]2 quisquam fere principum tantum terrarum ta[n-tu]m celeriter peragravit. denique cum post Africam @1 €Romam redisset, statim ad orientem profectus per €Athenas iter fecit atque opera, quae apud Athenienses €coeperat, dedicavit, ut Iovis Olympii [2ae]2dem et aram €sibi, eodemque modo per Asiam iter faciens templa sui nominis consecravit. deinde a Capadocibus ser-vitia castris profutura suscepit. toparchas et reges ad €amicitiam invitavit, invitato etiam Osdroe rege Par-€thorum remissaque illi filia, quam Traianus ceperat, ac promissa sella, quae itidem capta fuerat. cumque €ad eum quid[2a]2m reges venissent, ita cum his egit, ut €eos p[2a]2eniteret, qui venire noluerunt, causa specia-€tim Farasmanis, qui eius invitationem superbe neglexe-rit. et circumiens quidem provincias procuratores et €praesides pro factis supplicio adfecit, ita severe ut  accusatores per se crederetur inmittere. Antiochenses €inter haec ita odio habuit, ut Syriam a Phoenice se-€parare voluerit, ne tot civitatum metropolis Antiochia diceretur. moverunt ea tempestate et Iudaei bellum, quod vetabantur mutilare genitalia. sed in monte Ca-€sio, cum videndi solis ortus gratia nocte ascendisset, €imbre orto fulm[2e]2n[e] d[2e]2cidens hostiam et victima-r[2i]2um sacrificanti adflavit. peragrata Arabia Pelu-€sium venit et Pompei tumulum magnificentius ex-truxit. Antinoum suum, dum per Nilum navigat, per-didit, quem muliebriter flevit. de quo varia fama est €aliis eum devotum pro Hadriano adserentibus, aliis, €quod et forma eius ostentat et nimia voluptas Ha-driani. et Graeci quidem volente Hadriano eum con-€secraverunt oracula per eum dari adserentes, quae Ha-€drianus ipse conposuisse iactatur. @@Fuit enim poematum et litterarum nimium studio- @1 sissimus. arithmeticae, geometriae, picturae peritissi-€mus. iam psallendi et cantandi scientiam prae se €ferebat. in voluptatibus nimius. nam et de suis dilec-€tis multa versibus composuit. [amatoria carmina scrip-sit.] idem armorum peritissimus et rei militaris scien-tissimus, gladiatoria quoque arma tractavit. idem se-€verus laetus, comis gravis, lascivus cunctator, tenax €liberalis, simulator [2dissimulator]2, saevus clemens et €semper in omnibus varius.  @@Amicos ditavit et quidem non petentes, cum petenti-bus ni[hi]l negaret. idem tamen facile de amicis, quid-€quid insusurrabatur, audivit atque ideo prope cunctos €vel amicissimos vel eos, quos summis honoribus evexit, €postea ut hostium loco habuit, ut Attianum et Ne-potem et Septicium Clarum. nam Eud[2a]2emonem prius conscium imperii ad egestatem perduxit, Pol[2y]2aenum et Marcellum ad mortem voluntariam coegit, Helio-dorum famosissimis litteris lacessivit, Titianum ut €conscium tyrannidis et argui passus est et proscribi. Umidium Quadratum et Cat[2i]2lium Severum et Tur-bonem graviter insecutus est, Servianum sororis virum €nonagesimum iam annum agentem, ne sibi supervi-veret, mori coegit; libertos denique et nonnullos mi-lites insecutus est. et quamvis esset oratione et versu €promtissimus et in omnibus artibus peritissimus, ta-€men professores omnium artium semper ut doctior risit, contempsit, obtrivit. cum his ipsis professoribus €et philosophis libris vel carminibus invicem editis saepe certavit. et Favorinus quidem, cum verbum eius quon-€dam ab [2H]2adriano reprehensum esset atque ille ces- @1 €sisset, arguentibus amicis, quod male [2c]2ederet Hadriano €de verbo, quod idonei auctores usurpassent, risum iocundissimum movit; ait enim: 'non recte suadetis, €familiares, qui non patimini me illum doctiorem omni-€bus credere, qui habet triginta legiones.'  @@Famae celebris Hadrianus tam cupidus fuit, ut li-€bros vitae suae scriptos a se libertis suis litteratis €dederit iubens, ut eos suis nominibus publicarent; nam et Phlegontis libri Hadriani esse dicuntur. catacannas €libros obscurissimos Antimachum imitando scripsit. Floro poetae scribenti ad se: €@@@@ego nolo C[2a]2esar esse, €@@@@ambulare per Brittanos, €@@@@[2latitare per . . . ,]2 €@@@@Scythicas pati [2p]2ruinas rescripsit: €@@@@ego nolo Florus esse, €@@@@ambulare per tabernas, €@@@@latitare per popinas, €@@@@culices pati rutundos. ama[2v]2it praeterea genus vetustum dicendi. controver-sias declamavit. Ciceroni Catonem, Vergilio En[2n]2ium, €Salustio Coelium praetulit eademque iactatione de Ho-mero ac Platone iudicavit. mathesin sic scire sibi visus €est, ut sero kalendis Ianuariis scripserit, quid ei toto €anno posset evenire, ita ut eo anno, quo perit, usque €ad illam horam, qua est mortuus, scripserit, quid ac- @1 turus esset. sed quamvis esset in reprehendendis musi-€cis, tragicis, comicis, grammaticis, r[2h]2et[h]oribus, €oratoribus facilis, tamen omnes professores et honora-€vit et divites fecit, licet eos quaestionibus semper agi-taverit. et cum ipse auctor esset, ut multi ab eo tristes €recederent, dicebat se graviter ferre, si quem tristem videret. in summa familiaritate Epictetum et [2H]2elio-€dorum philosophos et, ne nominatim de omnibus di-€cam, grammaticos, r[2h]2et[h]ores, musicos, geometras, €pictores, astrolog[2o]2s habuit, prae ceteris, ut multi ad-serunt, eminente Fa[2v]2orino. doctores, quo professioni €suae inhabiles videbantur, ditatos honoratosque a pro-€fessione dimisit.  @@Quos in privata vita inimicos habuit, imperator tan-€tum neglexit, ita ut uni, quem capitalem habuerat, fac-tus imperator diceret 'evasisti'. his, quos ad militiam €ipse per se vocavit, equos, mulos, vestes, sumptus et omnem ornatum semper exhibuit. saturnalicia et sigil-€laricia frequenter amicis inopinantibus misit et ipse ab his libenter accepit et alia invicem dedit. ad de-€prehendendas obsonatorum fraudes, cum plurimis s[2i]2m-€matibus pasceret, fercula de aliis mensis etiam ultimis quibusque iussit sibi adponi. omnes reges muneri-€bus suis vicit. publice frequenter et cum omnibus la-vit. ex quo ille iocus balnearis innotuit: nam cum quo-€dam tempore veteranum quendam notum sibi in mi-€litia dorsum et ceteram partem corporis vidisset adte-€rere [2parieti]2, percontatus, cur se marmoribus destrin-þ³³±ÿï°°±ÿï‚ÈáäòÿïƒÓÈÁÿ¨‘–…gendum daret, ubi audivit hoc idcirco fieri, quod ser-€vum non haberet, et servis eum donavit et sumptibus. verum alia die cum plures senes ad provocandam libe- @1 €ralitatem principis parieti[s] se adtererent, evocari eos iussit et alium ab alio invicem defricari. fuit et plebis €iactantissimus amator. peregrinationis ita cupidus, ut €omnia, quae legerat de locis orbis terrarum, praesens vellet addiscere. frigora et tempestates ita patienter tulit, ut numquam caput texer[2i]2t. regibus multis pluri-€mum detulit, a plerisque vero etiam pacem redemit, a nonnullis contemptus est, multis ingentia dedit mu-€nera, sed nulli maiora quam Hiberorum, [2c]2ui et ele-€phantum et quinquagenariam cohortem post magnifica dedit dona. cum a F[2a]2rasmane ipse quoque ingentia €munia dona accepisset atque inter haec auratas quo-€que clamydes, trecentos noxios cum auratis clamy[mi]-€dibus in harenam misit ad eius munera deridenda.  @@Cum iudicaret, in consili[2o]2 habuit non amicos suos €aut comites solum sed iuris consultos et praecipue €Iu[2vent]2ium Celsum, Salvium Iulianum, Nera[2t]2ium Pri-€scum aliosque, quos tamen senatus omnis probasset. constituit inter cetera, ut in nulla civitate domus ali-€qua[e] transferend[2a]2e ad aliam urbem v[2i]2lis mate-riae causa dirueretur. liberis proscriptorum duodeci-mas bonorum concessit. maiestatis crimina non admi-sit. ignotorum hereditates repudiavit nec notorum accepit, si filios haberent. de thesauris ita cavit, ut, €si quis in suo rep[2p]2erisset, ipse potiretur, si quis €in alieno, dimidium domino daret, si quis in publico, cum fisco aequabiliter partiretur. servos a dominis @1 €occidi vetuit eosque iussit damnari per iudices, si digni essent. lenoni et lanistae servum vel ancillam vendi vetuit causa non praestita. decoctores bonorum suo-€rum, si su[2a]2e auctoritatis essent, catomidiari in amphitheatro et dimitti iussit. ergastula servorum et liberorum tulit. lavacra pro sexibus separavit. si do-€minus in domo interemptus esset, non de omnibus €servis quaestionem haberi sed de his, qui per vicini-€tatem poterant sentire, praecepit.  @@In Etruria praeturam i[2m]2perator egit. per Latina op-€pida dictator et aedilis et duumvir fuit, apud Neapolim €demarc[2h]2us, in patria sua quinquennalis et item Ha-€driae quinquennalis, quasi in alia patria, et Athenis €arc[2h]2on fuit. @@In omnibus paene urbibus et aliquid aedificavit et lu[2d]2os edidit. Athenis mille ferarum venationem in stadio exhibuit. ab urbe Roma numquam ullum vena-torem aut scaenicum avocavit. Romae post ceteras €inmensissimas voluptates in honorem socrus suae aro-€matica populo donavit, in honorem Traiani balsama et crocum per gradus theatri fluere iussit. fabulas €omnis generis more antiquo in theatro dedit, histriones aulicos publicavit. in circo multas feras et saepe c[2e]2n-t[2um]2 leones interfecit. militares pyrric[2h]2as populo €frequenter exhibuit. gladiatores frequenter spectavit. cum opera ubique infinita fecisset, numquam ipse nisi in Traiani patris templo nomen suum scripsit. Ro-€mae instauravit Pantheum, s[2a]2epta, basilicam Nep-€tuni, sacras [2a]2edes plurimas, forum Augusti, lavac-€rum Agrippae, eaque omnia propriis [2a]2u[2c]2t[2o]2rum no- @1 minibus consecravit. fecit et sui nominis pontem et sepulchrum iuxta Tiberim et aedem Bonae Deae. trans-€tulit et colossum stantem atque suspensum per De-€crianum architectum de eo loco, in quo nunc templum €Urbis est, ingenti molimine, ita ut operi etiam elephan-tos viginti quattuor exhiberet. et cum hoc simulacrum €post Neronis vultum, cui antea dicatum fuerat, Soli €consecrasset, aliud tale Apollodoro architecto auctore €facere Lunae molitus est.  @@In conloquiis etiam humillimorum civilissimus fuit, €detestans eos, qui sibi han[2c]2 voluptatem humanitatis quasi servant[2e]2s fastigium principis inviderent. apud €Alexandriam i[2n]2 musio multas quaestiones professori-bus proposuit et propositas ipse dissolvit. Marius €Maximus dicit eum natura crudelem fuisse et idcirco €multa pie fecisse, quod timeret, ne sibi idem, quod Domitiano accidit, eveniret. et cum titulos in operibus €non amaret, multas civitates Hadrianopolis appellavit, ut ipsam Karthaginem et [2At]2henarum partem. aqua-€rum ductus etiam infinitos hoc nomine nuncupavit. fisci advocatum primus instituit. @8 fuit memoriae ingen-€tis, facultatis inmensae; nam ipse orationes et dicta-vit et ad omnia respondit. ioca eius plurima exstant; €nam fuit etiam dicaculus. unde illud quoque innotuit, €quod, cum cuidam canescenti quiddam negasset, eidem €iterum petenti sed infecto capite respondit 'iam hoc patri tuo negavi'. nomina plurimis sine nomenclatore €reddidit, quae semel et congesta simul audiverat, ut nomenclatores saepius errantes emenda[2r]2it. dixit et @1 €veteranorum nomina, quos aliquando dimiserat. libros €statim lectos et ignotos quidem plurimis memoriter reddidit. uno tempore scripsit, dictavit, audivit et cum €amicis fabulatus est [si potes[2t]2 credi]. omnes publicas €rationes ita complexus est, ut domum privatam quivis paterfamilias diligens non satis nov[2er]2it. equos et canes sic amavit, ut eis sepulchra constitueret. op[2p]2i-€dum Hadrianotheras in quodam loco, quod illic et €feliciter esset venatus et ursam occidisset aliquando, €constituit.  @@De iudici[bu]s omnibus semper cuncta scrutando tamdiu requisivit, quamdiu verum inveniret. libertos €suos nec sciri voluit in publico nec aliquid apud se €posse, dicto suo omnibus superioribus principibus vi-€tia imputans libertorum, damnatis omnibus libertis suis, quicumque se de eo iactaverant. unde extat etiam €illud seuer[2um]2 quidem sed prope ioculare de servis. €nam cum quodam tempore servum suum inter duos €senatores e conspectu ambulare vidisset, misit, qui ei €collafu[2m]2 daret [2diceret]2qu[2e]2: 'noli inter eos ambulare, quorum esse adhuc potes servus.' inter cibos unice €ama[2v]2it tetrafarmacum, quod erat de fasi[2a]2no, sumine, €perna et crustulo. @@Fuerunt eius temporibus fames, pestilentia, terrae €motus, quae omnia, quantum potuit, procuravit mul-tisque civitatibus vastatis per ista subvenit. fuit etiam @1 Tiberis inundatio. Latium multis civitatibus dedit, tri-€buta multis remisit. @@Expeditiones sub eo graves nullae fuerunt; bella etiam silentio p[2a]2ene transacta. a militibus propter €curam exercitus nimia[2m]2 multum amatus est, simul quod in eos liberalissimus fuit. Parthos in amicitia €semper habuit, quod inde regem retraxit, quem Traia-nus inposuerat. Armeniis regem habere permisit, cum sub Traiano legatum habuissent. [2a]2 Mesopotamen[2i]2s non exegit tributum, quod Traianus inposuit. Alba-€nos et Hiberos amicissimos habuit, quod reges eorum €largitionibus prosecutus est, cum ad illum venire con-tempsissent. reges Bactranorum legatos ad eum ami-€citiae petend[2a]2e causa supplices miserunt.  @@Tutores saepissime dedit. disciplinam civilem non aliter tenuit quam militarem. senatores et equites Ro-€manos semper in publico togatos esse iussit, nisi si a cena reverterentur. ipse, cum in Italia esset, semper togatus processit. ad convivium venientes senatores €stans excepit semperque aut pallio tectus discubuit aut toga summissa. diligentia iudic[2i]2s sumptus convivii con-stituit et ad anticum modum redegit. vehicula cum €ingentibus sarcinis urbem ingredi prohibuit. sederi equos in civitatibus non sivit. ante octavam horam €in publico neminem nisi aegrum lavari passus est. ab epistolis et a libellis primus equites Romanos ha-buit. eos, quos pauperes et innocentes vidit, sponte €ditavit, quos vero calliditate ditatos, etiam odio ha-buit. sacra Romana diligentissime curavit, peregrina contempsit. pontific[2i]2s maximi officium peregit. causas €Romae atque in provinciis frequenter audivit adhibitis €in consilio suo consulibus atque praetoribus et op- @1 €timis senatoribus. @8 Fucinum lacum emisit. @8 quattuor con-sulares per omnem Italiam iudices constituit. quando €in Africam venit, ad adventum eius post quinquen-€nium pluit, atque ideo ab Africanis dilectus est.  @@Peragratis sane omnibus orbis partibus capite nudo þ³³±ÿï°°±ÿï‚ÈáäòÿïƒÓÈÁÿ¨—‚et in summis plerumque imbribus atque frigoribus in morbum incidit lectualem. factusque de successore sol-€licitus primum de Serviano cogitavit, quem postea, ut diximus, mori coegit. Fuscum, quod imperium praesa-€giis et ostentis agitatus speraret, in summa detestatione habuit. Pl[2a]2torium Nepotem, quem tantopere ante di-€lexit, ut veniens ad eum aegrotantem Hadrianus in-pune non a[2d]2mitteretur, suspicionibus adductus, e[s]t €eodem modo et Terentium Gentianum, et hunc vehe-mentius, quod a senatu diligi tunc videbat, omnes €postremo, de quorum imperio cogitavit, quasi futu-ro[2s]2 imperatores detestatus est. et omnem quidem €vim crudelitatis ingenit[2a]2e usque eo repressit, donec €in villa Tiburtina profluvio sanguinis p[2a]2ene ad ex-itum venit. tunc libere Servianum quasi affectatorem €imperii, quod servis regi[2i]2s [s]c[a]enam misisset, quod €in sedili regio iuxta lectum posito sedisset, quod erec-€tus ad stationes militum senex nonagenarius pro-€ce[2ss]2isset, mori coegit multis aliis interfectis vel aperte vel per insidias. quando quidem etiam Sabina €uxor non sine fabula veneni dati ab Hadriano defuncta €est. @@Tunc Ceionium Commodum, Nigrini generum insi-€diatoris quondam, sibi forma commendatum adoptare constituit. adoptavit ergo Ceionium Commodum Ve- @1 €rum invitis omnibus eumque A[2e]2lium Verum Caesa-rem appellavit. ob cuius adoptationem ludos circen-€ses dedit et donativum populo ac militibus expendit. quem pr[2a]2etura honoravit ac statim Pannoniis in-€posuit decreto consulatu[s] cum sumptibus. eundem Commodum secundo consulem designavit. quem cum €minus sanum videret, saepissime dictitavit: 'in caducum €parietem nos inclinavimus et perdidimusqu[2e]2 ter milies €sestertium, quod populo et militibus pro adoptione Commodi dedimus.' Commodus autem prae valetudine €nec gratias quidem in senatu agere potuit Hadriano de adoptione. denique accepto largius antidoto ingra-€vescente valetudine per somnum perit ipsis kalendis €Ianuariis. quare ab Hadriano Votorum causa lugeri  est vetitus. et mortuo [h]Aelio Vero Caesare Hadria-€nus ingruente tristissima valetudine adoptavit Arrium €Antoninum, qui postea Pius dictus est, et ea [2qui]2dem €lege, ut ille sibi duos adoptaret, Annium Verum et Marcum Antoninum. hi sunt qui postea duo pariter Augusti primi rem publicam gubernaverunt. et An-€toninus quidem Pius idcirco appellatus dicitur, quod socerum fessum aetate manu sublevaret. quamvis alii €cognoment[2um]2 hoc ei dicant inditum, quod multos senatores Hadriano iam saevienti abripuisset, alii, quod €ipsi Hadriano magnos honores post mortem detulisset. Antonini adoptionem plurimi tunc factam esse dolue-€runt, speciatim [2C]2atilius Severus, praefectus urbi, qui @1 sibi praeparabat imperium. qua re prodita successore €accepto dignitate privatus est. @@Hadrianus autem ultimo vitae taedio iam adfectus gladio se transfigi a servo iussit. quod cum esset pro-€ditum et in Antonini usque notitiam venisset, ingres-€sis ad se praefectis et filio rogantibusque, ut [2a]2equo €animo necessitatem morbi ferret, iratus illis auctorem €proditionis iussit occidi, qui tamen ab Antonino ser-vatus est. statimque testamentum scripsit nec tamen €actus rei publicae pr[2a]2etermisit, dicente Antonino par-€ricidam se futurum, si Hadrianum adoptatus ipse pa-teretur occidi. et post testamentum quidem iterum se €est conatus occidere; subtracto pugione saevior fac-tus est. petit et venenum a medico, qui se ipse, ne  daret, occidit. ea tempestate supervenit quaedam mu-€lier, quae diceret somnio se monitam, ut insinuaret Ha-€driano, ne se occideret, quod esset bene valiturus. €quod cum non fecisset, esse[t] caecatam. iussam tamen €iterum Hadriano eadem dicere atque genua eius oscu-lare [2oculos]2 receptura[2m]2, si id fecisset. quod cum €[2ex]2 somnio implesset, oculos recepit, cum a[2qua]2, quae in fano erat, ex quo venerat, oculos abluisset. venit et €de Pannonia quidam vetus caecus ad febrientem Ha-drianum eumque conti[n]git. quo facto et ipse oculos €recepit, et Hadrianum febris reliquit. quamvis Marius €Maximus haec per simulationem facta commemoret. @@Post haec Hadrianus Baias petit Antonino Romae ad imperandum relicto. ubi cum nihil proficeret, ar-€cessito Antonino in conspectu eius apud ipsas Baias perit die VI. iduum Iuliarum. invisusque omnibus se- @1 pultus est in villa Ciceroniana Puteolis. sub ipso mortis €tempore et Servianum nonaginta annos agentem, ut €supra dictum est, ne sibi sup[2er]2viveret atque, ut puta-€bat, imperaret, mori coegit et ob leves offensas plu-rimos iussit occidi, quos Antoninus reservavit. et mo-€riens quidem hos versus fecisse dicit[2ur]2: €@@@@animula vagula blandula €@@@@hospes comesque corporis, €@@@@quae nunc abibis in loca €@@@@pallidula rigida nudula €@@@@nec ut soles dabis iocos! tales autem nec multo[s] meliores fecit et Graecos. @@Vixit annis LX[X]II, mensibus V, diebus XVII. im-€peravit annis XXI, mensibus XI.  @@Statura fuit procerus, forma comptus, flexo ad pecti-€nem capillo, promissa barba, ut vulnera, qu[2a]2e in facie naturalia erant, tegeret, habitudine robusta. equi-€tavit ambulavitque plurimum armisque et pilo se semper exercuit. venatus frequentissime leonem manu €sua occidit. venando autem iugulum et costam fregit. venationem semper cum amicis participavit. in con-€vivio tragoedias, comoedias, Attellanas, sambucas, lec-tores, poetas pro re semper exhibuit. Tiburtinam villam €mire exaedificavit, ita ut in ea et provinciarum et lo-€corum celeberrima nomina inscriberet, velut Lycium, €Academian, Prytanium, Canopum, P[2oe]2cilen, Tempe €vocaret. et, ut nihil praetermitteret, etiam inferos finxit. @@Signa mortis haec habuit: natali suo ultimo, cum €Antoninum commendaret, praetexta sponte delapsa ca-put ei [2a]2peruit. anulus, in quo imago ipsius sculpta erat, sponte de digito delapsus est. ante diem natalis @1 €eius nescio qui ad senatum ululans venit; contra quem €Hadrianus ita motus est, quasi de sua morte loquere-tur, cum eius verba nullus agnosceret. idem cum vellet €in senatu dicere[t] 'post filii mei mortem', 'post meam' dixit. somniavit praeterea se a patre potionem sopori-€feram impetrasse. item somniavit a leone se oppres-€sum esse.  @@In mortuum eum a multis multa sunt dicta. acta eius inrita fieri senatus volebat. nec appellatus es[2se]2t divus, nisi Antoninus rogasset. templum denique ei €pro sepulchro aput Puteolos constituit et quinquennale €certamen et flamines et sodales et multa alia, quae ad honorem quasi numinis pertinerent. qua re, ut supra €dictum est, multi putant Antoninum Pium dictum. ï°°²ÿï‚ÁåìÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1[2AELII]2 SPARTIANI €@@@@AELIUS}1 ¯óáÿ@@@@Diocletiano Augusto A[2e]2l[2ius]2 Spartianus €@@@@suus sal. ¡@@In animo mihi est, Diocletiane Auguste, tot princi-€pum maxime, non solum eos, qui principum locum €in hac statione, quam temperas, retentarunt, ut usque €ad divum Hadrianum feci, sed illos etiam, qui vel €Caesarum nomine appellati sunt nec principes aut Au-€gusti fuerunt vel quolibet alio genere aut in famam aut €in spem principatus venerunt, cognitioni[s] numinis tui sternere. quorum praecipue de [2A]2elio Vero dicen-€dum est, qui primus tantum Caesaris nomen accepit, adoptione Hadriani familiae principum adscitus. et €quoniam nimis pauca dicenda sunt, nec debet prologus €[2i]2normior esse quam fabula, de ipso iam loquar.  @@Ceionius Commodus, qui et [2A]2elius Verus appella-€tus est, quem sibi Hadrianus aevo ingravescente mor-€bis tristioribus pressus peragrato iam orbe terrarum €adoptavit, nihil habet in sua vita memorabile, nisi quod primus tantum Caesar est appellatus, non testa-€mento, ut antea solebat, neque eo modo quo Traianus €est adoptatus, sed eo prope genere, quo nostris tem-€poribus a vestra clementia Maximianus atque Con- @1 €stantius Caesares dicti sunt, quasi quidam principum €fili, vir[2tut]2e[t] designati augustae maiestatis heredes. @@Et quoniam de C[2a]2esarum nomine in huius prae-€cipue vita est aliquid disputandum, qui hoc solum no-€men indeptus est, Caesarem vel ab [h]elephanto, qui €lingua Maurorum caesai dicitur, in proelio caeso eum, þ³³±ÿï°°²ÿï‚ÁåìÿïƒÓÈÁÿ¢“…qui primus sic appellatus est, doctissimi viri et eru-ditissimi putant dictum, vel quia mortua matre, sed €ventre caeso, sit natus, vel quod cum magnis crinibus €sit utero parentis effusus, vel quod oculis caesiis et ultra humanum morem viguerit. certe quaecumque illa, €felix necessitas fuit, unde tam clarum et duraturum €cum aeternitate mundi nomen effloruit. @@Hic ergo, de quo sermo est, primum Lucius Aurelius €Verus est dictus, sed ab Hadriano ascitus in [2A]2eliorum €familiam, hoc est in Hadriani, transscriptus et appel-latus est Caesar. huic pater Ceionius Commodus fuit, €quem alii Verum, alii Lucium Aurelium, multi Annium prodiderunt. maiores omnes nobilissimi, quorum origo pleraque ex Etruria fuit vel ex Faventia. et de huius €quidem familia plenius in vita Lucii Aurelii Ceionii €Commodi Veri Antonini, filii huiusce, quem sibi adop-tare Antoninus iussus est, disseremus. is enim liber €debet omnia, quae ad stemma generis pertinent, con-€tinere, qui habet principem, de quo plura dicenda sunt.  @@Adoptatus autem [2A]2elius Verus ab Hadriano eo tem-€pore, quo iam, ut superius diximus, parum vigebat et de successore necessario cogitabat, statimque praetor €factus et Pannonis dux ac rector inpositus, mox con-€sul creatus et, quia erat deputa[2tu]2s imperio, iterum @1 consul designatus est. datum etiam populo congia-€rium causa eius adoptionis conlatumque militibus €sestertium ter milies, circenses editi, neque quicquam €praetermissum, quod posset laetitiam publicam fre-quentare. tantumque apud Hadrianum principem va-€luit, ut praeter adoptionis adfectum, quo ei videbatur €adiunctus, solus omnia, quae cuperet, etiam per lit-teras impetraret. nec provinciae quidem, cui praepo-situs erat, defuit. nam bene gestis rebus vel potius feli-€citer etiamsi non summi, medii tamen optinuit ducis famam. hic tamen valetudinis adeo miserae fuit, ut €Hadrianum statim adoptionis paenituerit potueritque €eum amovere a familia imperatoria, cum saepe de aliis cogitaret, si forte vixisset. fertur denique ab his, qui €Hadriani vitam diligentius in litteras ret[2t]2ulerunt, Ha-€drianum Veri scisse genituram et eum, quem non mul-€t[2um]2 ad rem publicam regendam probarat, ob hoc €tantum adoptasse, ut suae satisfaceret voluptati et, €ut quidam dicunt, iuri iurando, quod intercessisse inter ipsum ac Verum secretis conditionibus ferebatur. fuisse €enim Hadrianum peritum matheseos Marius Maximus €usque adeo demonstrat, ut eum dicat cuncta de se €scisse, sic ut omnium dierum usque ad [2h]2oram mortis  futuros actus ante perscripserit. satis praeterea con-€stat eum de Vero saepe dixisse: €@@@@ostendent terris hunc tantum fata neque ultra €@@@@esse sinent. quos versus cum aliquando in hortulo spatians can-€titaret, atque adesset unus ex litteratis, quorum Ha-€drianus speciosa societate gaudebat, velletque addere @1 €@@@@@@nimium vobis Romana propago €@@@@visa potens, superi[ori], propria haec si dona fuissent, Hadrianus dixisse fertur 'hos versus vita non capit €Veri', illud addens: €@@@@@@manibus date lilia plenis; €@@@@purpureos spargam flores animamque nepotis €@@@@his saltim accumulem donis et fungar inani €@@@@munere. cum quidem etiam illud dicitur cum risione dixisse: 'ego mihi divum adoptavi, non filium.' nunc tamen €cum eum consolaretur unus de litteratis, qu[2i a]2derat, €ac diceret: 'quid? si non recte co[2n]2stellatio eius collecta €est, quem credimus esse victurum?', Hadrianus dixisse €fertur: 'facile ista dicis tu, qui patrimonii tui, non rei p. quaeris heredem.' unde apparet eum habuisse in €animo alium deligere atque [2h]2unc ultimo vitae suae tempore a re publica summovere. sed eius consiliis €iuvit eventus. nam cum de provincia [2A]2elius redisset €atque orationem pulcherrimam, quae hodieque legitur, €sive per se seu per scriniorum aut dicendi magistros €parasset, qua kalendis Ianuariis Hadriano patri gratias €ageret, accepta potione, qua se [2a]2estimaret iu[2v]2ari, kalendis ipsis Ianuariis perit. iussusque ab Hadriano, €quia Vota intervenieba[2n]2t, non lugeri.  @@Fuit hic vitae laetissimae, eruditus in litteris, Ha-€driano, ut malivoli locuntur, acceptior forma quam moribus. in aula diu non fuit, in vita privata etsi €m[2i]2nus probabilis, minus tamen reprehendendus ac me- @1 €mor familiae suae, comptus, decorus, pulchritudinis €regiae, oris venerandi, eloquentiae celsioris, versu faci-lis, in re publica etiam non inutilis. huius voluptates ab €his, qui vitam eius scripserunt, multae feruntur, e[2t]2 quidem non infames sed aliquatenus diffluentes. nam €te[2t]2rafarmacum, seu potius pentefarmacum, quo postea €semper Hadrianus est usus, ipse dicitur repperisse, €hoc est sumen, fasianum, pavonem, pernam crustu-latam et aprunam. de quo genere cibi aliter refert €Marius Maximus, non pent[2e]2farmacum sed te[2t]2rafarma-€cum appellans, ut et nos ipsi in eius vita persecuti sumus. fertur etiam aliud genus voluptatis, quod Ve-rus invenerat. nam lectum eminentibus quattuor ana-€cliteriis fecerat minuto reticulo undique inclusum eum-€que foliis rosae, quibus demptum esset album, replebat €iacensque cum concubinis velamine de liliis facto se tegebat unctus odoribus Persicis. iam illa frequentan-€tur a nonnullis, quod et accubitationes ac mensas de €rosis ac liliis fecerit et quidem purgatis. quae etsi €non decora, non tamen ad perniciem publicam prompta sunt. atque idem Ovidii libros Amorum ad verbum memoriter €scisse fertur, idem Apicii, ut ab aliis relatum, in lecto €semper habuisse, idem Martialem epigrammaticum poetam, Vergilium suum dixisse. iam €illa leviora quod cursoribus suis exemplo Cupidinum @1 €alas frequenter adposuit eosque ventorum nominibus €saepe vocitavit, Boream alium, alium Notum et item €Aquilonem aut Circium ceterisque nominibus appel-€lans et indefesse atque inhumaniter faciens cursitare. idem uxori conquerenti de extraneis voluptatibus €dixisse fertur: 'patere me per ali[2a]2s exercere cupiditates €meas: uxor enim dignitatis nomen est, non voluptatis.' @@Eius est filius Antoninus Verus, qui adoptatus est €a Marco,_ve[2l]2 certe cum Marco_et cum eodem aequale gessit imperium. nam ipsi sunt qui primi duo €Augusti appellati sunt, et quorum fastis consularibus €sic nomina praescribuntur, ut dicantur non duo An-tonini set duo Augusti. tantumque huius rei et novitas €et dignitas valuit, ut fasti consulares nonnulli ab his €sumerent ordinem consulum.  @@Pro eius adoptione infinitam pecuniam populo et militibus Hadrianus dedit. sed cum eum videret homo €paulo argutior miserrimae valetudinis, ita ut scutum solidius iactare non posset, dixisse fertur: 'ter milies €perdidimus, quod exercitui populoque dependimus; si €quidem satis in caducum parietem incu[i]b[2u]2imus et €qui non ipsam rem publicam, sed nos ipsos sustentare vix possit.' et haec quidem Hadrianus cum praefecto suo locutus est. quae cum prodidisset praefectus, ac €per hoc Aelius C[2a]2esar in dies magis magisque solli-€citudine, utpote desperati hominis, adgravaretur, €pr[2a]2efecto suo Hadrian[2us]2, qui rem prodiderat, suc-€cessorem dedit volens videri, quod verba tristia tem-perasset. sed nihil profuit. nam, ut diximus, Lucius €Ceionius Commodus Verus [2A]2elius Caesar (nam his €omnibus nominibus appellatus est) perit sepultusque €est imperatorio funere, neque quicquam de regia ni @1 mortis habuit dignitate[2m]2. doluit ergo illius mortem, €ut bonus pater, non, ut bonus princeps. nam cum amici €solliciti quaererent, qui adoptari posset, Hadrianus €dixisse fertur [2h]2is 'etiam vivente adhuc Vero decre-veram'. ex quo ostendit aut iudicium suum aut scien-tiam futurorum. post hunc denique Hadrianus diu an-€ceps, qui[2d]2 faceret, Antoninum adoptavit Pium cogno-€mine appellatum. cui conditionem addidit, ut ipse sibi €Marcum et Verum Antoninus adoptaret filiamque suam Vero, non Marco daret. nec diutius vixit gravatus €languore ac diverso genere morborum saepe dicens €sanum principem mori debere, non debilem.  @@Statuas sane [2A]2elio Vero per totum orbem colossas €poni iussit, templa etiam in nonnullis urbibus fieri. denique illius merito filium eius Verum, nepotem ut-þ³³±ÿï°°²ÿï‚ÁåìÿïƒÓÈÁÿ§’‚pote suum, qui pereunte [2A]2elio in familia ipsius Ha-€driani remanserat, adoptandum Antonino Pio cum €Marco, ut iam diximus, dedit saepe dicens: 'habeat res publica quodcumque de Vero.' quod quidem contra-€rium his, quae de adoptionis paenitentia per auctores €plurimos intimata sunt, cum Verus posterior nihil €dignum praeter clementiam in moribus habuerit, quod €imperatoriae familiae lumen adfer[2r]2et. @@Haec sunt, quae de Vero Caesare mandanda litteris fuerunt. de quo idcirco non tacui, quia mihi proposi-€tum fuit omnes, qui [vel] post Caesarem dictatorem, €hoc est divum Iulium, vel Caesares vel Augusti vel €principes appellati sunt, quique in adoptationem ve-€nerunt, vel imperatorum filii aut parentes Caesarum €nomine consecrati sunt, singulis libris exponere, meae €satisfaciens conscientiae, etiamsi multis nulla sit ne-€ces[2s]2itas talia requirendi. ï°°³ÿï‚ÐéõóÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1IULI CAPITOLINI €@@@@ANTONINUS PIUS}1 ¡@@Tito Aurelio Ful[2vo]2 Boionio Antonino Pio pater-€num genus e Gallia Transalpina, Nemausense scilicet, avus Titus Aurelius Fulvus, qui per honores diversos €ad secundum consulatum et praefecturam urbis per-venit, pater Aurelius Fulvus, qui et ipse fuit consul, homo tristis et integer, avia materna Boi[2o]2nia Procilla, €mater Arria F[2a]2dilla, avus maternus Arrius Antoninus, €bis consul, homo s[c]anctus et qui Nervam miseratus esset, quod imperare coepisset, soror uterina Iulia Fa-dilla, vitricus Iulius Lupus consularis, socer Annius Verus, uxor Annia Faustina, filii mares duo, duae fe-€minae, gener per maiorem filiam Lamia Sil[2v]2anus, per €minorem Marcus Antoninus fuere. @@Ipse Antoninus Pius natus est XIII. kl. Oct. Fl. Do-€mitiano XII et Cornelio Dol[2ab]2ella conss. in villa La-€nuvina. educatus Lori in Aurelia, ubi postea palatium extruxit, cuius hodieque reliqui[2a]2e manent. pueritiam €egit cum avo paterno, mox cum materno, omnes suos €religiose colens, atque adeo et consobrinorum et vi-€trici et multorum adfinium hereditate ditatus est.  @@Fuit vir forma conspicuus, ingenio clarus, moribus €clemens, nobilis, vultu placidus, ingenio singulari, elo- @1 €quentiae nitidae, litteraturae praecipuae, sobrius, dili-€gens agri cultor, mitis, largus, alieni abstinens, et om-nia haec cum mensura et sine iactantia, in cunctis €postremo laudabilis et qui merito Numae Pompilio e[2x]2 bonorum sententia conparatu[2r]2. Pius cognominatus est €a senatu, vel quod soceri fessi iam aetatem manu prae-€sente senatu levaret (quod quidem non satis magn[2ae]2 €pietatis est argumentum, cum impius sit magis, qui ista non faciat, quam pius qui de[2b]2itum reddat) vel €quod eos, quos Hadrianus per malam valetudinem occidi iusserat, reservavit, vel quod Hadriano contra €omnium studia post mortem infinitos atque inmen-sos honores decrevit, vel quod, cum se Hadrianus inter-€imere vellet, ingenti custodia et diligentia fecit, ne id posset admittere, vel quod vere natura clementissimus et nihil temporibus suis asperum fecit. idem fenus €trientarium, hoc est minimis usuris exercuit, ut patri-monio suo plurimos adiuvaret. fuit quaestor liberalis, praetor splendidus, consul cum Catilio Severo. hic in €omni vita sua privata in agris [2fr]2equentissime vixit, sed clarus in locis omnibus fuit. ab Hadriano inter €quattuor consulares, quibus Italia committebatur, elec-€tus est ad eam partem Italiae regendam, in qua pluri-€mum possidebat, ut Hadrianus viri talis et honor[2i]2 €consuleret et quieti.  @@Huic, cum Italiam regeret, imperii omen est factum. €nam cum tribunal ascendisset, inter alias adclamatio-nes dictum est 'Auguste, dii te servent'. proconsu-latum Asiae sic egit, ut solus avum vinceret. in pro-€consulatu etiam sic imperii omen accepit: nam cum €sacerdos femina Tralli[2bu]2s ex more proconsules sem- @1 €per hoc nomine salutaret, non dixit 'ave pro con-sule', sed 'ha[2v]2e imperator'. C[2yz]2ici etiam de simulacro dei ad statuam eius corona translata est. et post con-€sulatum in virdiario taurus marmoreus cornibus ramis €arbori[bu]s adcrescentibus adpensus est, et fulg[2u]2r caelo €sereno sine noxa in eius domum venit, et in Etruria €dolia, quae defossa fuerant, supra terram reperta sunt, €et statuas eius in omni Etruria examen apium replevit, €et somnio saepe monitus [2est]2 pen[2a]2t[2ib]2us [2sui]2s Ha-€driani simulacrum inserere. @@Proficiscens ad proconsulatum filiam maiorem ami-sit. de huius uxore multa dicta sunt ob nimiam liber-€tatem et vivendi facilitatem, quae iste cum animi do-lore compressit. post proconsulatum in consiliis Ha-€driani Romae frequens [2d]2ixit de omnibus, quibus Ha-€drianus consulebat, mitiorem sententiam semper osten-€dens.  @@Genus sane adoptionis tale fertur: mortuo [2A]2elio €Vero, quem sibi Hadrianus adoptaverat et Caesarem nuncupaverat, dies senatus habebatur; eo Arrius An-€toninus soceri vestigia levans venit atque idcirco ab Hadriano dicitur adoptatus. quae causa sola esse adop-€tionis nec potuit omnino nec debuit, maxime cum et €semper rem publicam bene egisset Antoninus et in €proconsulatu se s[c]an[2c]2tum gravemque praebuisset. ergo cum eum Hadrianus adoptare se velle publicasset, €acceptum est spatium deliberandi, utrum adrogari ab Hadriano vellet. adoptionis lex huiusmodi data est, €ut quemadmodum Antoninus ab Hadriano adoptaba-€tur, ita sibi ille adoptaret M. Antoninum, fratris uxoris @1 €suae filium, et L. Verum, [2A]2elii Veri, qui ab Hadriano €adoptatus fuerat, filium, qui postea Verus Antoninus est dictus. adoptatus est V. kl. Mart. die in senatu gratias agens, quod de se ita sensisset Hadrianus. fac-€tusque est patri et in imperio proconsulari et in tri-bunicia potestate collega. huius primum hoc fertur, €quod, cum ab uxore argueretur quasi parum nescio €quid suis largiens, dixerit: 'stulta, posteaquam ad im-€perium transivimus, et illud, quod habuimus ante, per-didimus.' congiarium militibus populo de proprio de-dit et ea, quae pater promiserat. et ad opera Hadriani €plurimum contulit et aurum coronarium, quod adoptio-€nis suae causa oblatum fuerat, Italicis totum, medium €provincialibus reddidit.  @@Et patri, cum advixerit, religiosissime paruit. sed €Hadriano apud Baias mortuo reliquias eius Romam €pervexit sancte ac reverenter atque in hortis Domitiae €conlocavit, etiam repugnantibus cunctis inter divos eum ret[2t]2ulit. uxorem Faustinam Augustam appel-€lari a senatu permisit. Pii appellationem rec[2e]2pit. patri €et matri atque avis et fratribus iam mortuis statuas €decretas libenter accepit. circenses natali suo dicatos €non respuit aliis honoribus refutatis. clipeum Hadriano €magnificentissimum posuit et sacerdotes instituit. @@Factus imperator nulli eorum, quos Hadrianus pro-€vexerat, successorem dedit fuitque ea constantia, ut €septenis et novenis annis in provinciis bonos praesi-des detineret. per legatos suos plurima bella gessit. €nam et Brittannos per Lollium Urbicum vicit legatum €alio muro cespiticio summotis barbaris ducto et Mau-€ros ad pacem postulandam coegit et Germanos et Da-€cos et multas gentes atque Iud[2a]2eos rebellantes con- @1 tudit per praesides ac legatos. in Achaia etiam atque €[2apud A]2egyptum rebelliones repressit. Alanos mo- lientis saepe refrenavit. procuratores suos et modeste €suscipere tributa iussit [2e]2t e[2xc]2e[2d]2entes modum ratio-€nem factorum suorum reddere praecepit nec umquam €ullo laetatus est lucro, quo provincialis oppressus est. contra procuratores suos conquerentes libenter audi-vit. his, quos Hadrianus damnaverat, in senatu in-€dulgentias petit dicens etiam ipsum Hadrianum hoc fuisse facturum. imperatorium fastigium ad summam €civilitatem deduxit; unde plus crevit recusantibus auli-€cis ministris, qui illo nihil per internuntios agente nec €terrere poterant homines aliquando nec ea, quae oc-culta non erant, vendere. senatui tantum detulit im-€perator, quantum, cum privatus esset, deferri sibi ab alio principe optavit. patris patriae nomen delatum €a senatu, quod primo distulerat, cum ingenti gratia-rum actione suscepit. tertio anno imperii sui Fausti-€nam uxorem perdidit, quae a senatu consecrata est €delatis circensibus atque templo et flaminicis et sta-þ³³±ÿï°°³ÿï‚ÐéõóÿïƒÓÈÁÿ¦—„tuis aureis atque argenteis, cum etiam ipse hoc con-€cesserit, ut imago eius cunctis circensibus poneretur. statuam auream delatam a senatu positam suscepit. M. Antoninum quaestorem consulem petente senatu creavit. Annium Verum, qui postea dictus est An-toninus, ante tempus quaestorem designavit. neque de €provinciis neque de ullis actibus quicquam constituit, €nisi quod prius ad amicos ret[2t]2ulit, atque ex eorum sententia formas composuit. visus est sane ab amicis €et cum privatis vestibus et domestica quaedam gerens.  tanta sane diligentia subiectos sibi populos rexit, ut €omnia et omnes, quasi sua essent, curaret. provinciae sub eo cunctae floruerunt. quadruplatores extincti sunt. @1 publicatio bonorum rarior quam umquam fuit, ita ut €unus tantum proscriberetur affectat[2a]2e tyrannidis €reus, hoc est Atilius Titianus, senatu puniente, a quo €conscios requiri vetuit, filio eius ad omnia semper adiuto. perit et Priscianus reus affectatae tyrannidis, €sed morte voluntaria. de qua coniuratione quaeri €vetuit. @@Victus Antonini Pii talis fuit, ut esset opulentia sine €reprehensione, parsimonia sine sordibus, et mensa eius €per proprios servos, proprios aucupes, piscatores ac venatores instrueretur. balneum, quo usus fuisset, sine €mercede populo exhibuit nec omnino quicquam de vitae privatae qualitate mutavit. salaria multis sub-€traxit, quos otiosos videbat accipere, dicens nihil esse €sordidius, immo crudelius, quam si rem p. is adroderet, qui nihil in eam suo labore conferret. unde etiam Me-€somedi lyrico salarium inminuit. rationes omnium pro-vinciarum adprime scivit et vectigalium. patrimonium €privatum in filiam contulit, sed fructus rei publicae donavit. species imperatorias superfluas et praedia €vendidit et in suis propriis fundis vixit varie ac pro temporibus. nec ullas expeditiones obiit, nisi quod ad €agros suos profectus est et ad Campaniam dicens gra-€vem esse provincialibus comitatum principis, etiam nimis parci. et tamen ingenti auctoritate apud omnes €gentes fuit, cum in urbe propterea sederet, ut undique €nuntios, medius utpote, citius posset accipere.  @@Congiarium populo dedit, militibus donativum ad-€didit. puellas alimentarias in honorem Faustinae Faustinianas constituit. opera eius haec extant: Ro- @1 €mae templum Hadriani honori patris dicatum, Grae-€costadium post incendium restitutum, instauratum €amphitheatrum, sepulchrum Hadriani, templum Agrip-pae, pons su[2b]2[p]licius; Fari restitutio, Cai[a]et[2a]2e por-€tus, Terracinensis portus restitutio, lavacrum Ostiense, Antiatium aquae ductus, templa Lanuviana. multas €etiam civitates adiuvit pecunia, ut opera vel nova fa-€cerent vel vetera restituerent, ita ut et magistratus €adiuvare[n]t et senatores urbis ad functiones suas. hereditates eorum, qui filios habebant, repudiavit. pri-€mus constituit, ne poenae causa legatum relictum ma-nere[2t]2. successorem viventi bono iudici nulli dedit nisi Orfito praefecto urbi, sed petenti. nam Gavius €Maximus praefectus praetorii usque ad vicensimum €annum sub eo pervenit, vir severissimus, c[i]ui Tatius Maximus successit. in cuius demortui locum duos €praefectos substituit Fabium Repentinum et Cornelium Victorinum. sed Repentinus fam[os]a percussus est, €quod per concubinam principis ad praefecturam venis-set. usque adeo sub eo nullus percussus est senator, €ut etiam parr[2i]2cida confessus in insula deserta ponere-tur, quia vivere illi naturae legibus non licebat. vini, €olei et tritici penuriam per aerarii sui damn[2a]2 emendo €et gratis populo dando sedavit.  @@Adversa eius temporibus haec provenerunt: fames, €de qua diximus, circi ruina, terrae motus, quo Rhodio-€rum et Asiae oppida conciderunt, quae omnia miri-€fice instauravit, et Romae incendium, quod trecentas quadraginta insulas vel domos absumpsit. et Narbo- @1 €nensis civitas et Antioc[2h]2ense oppidum et Cartha-ginense forum arsit. fuit et inundatio Tiberis, ap-€paruit et stella crinita, natus est et biceps puer, et uno partu mulieris quinque pueri editi sunt. visus est in €Arabia[m] iubatus anguis maior solitis, qui se a cauda €medium comedit. lues etiam in Arabia fuit. hordeum in Moesia in culminibus arborum natum est. quattuor €praeterea leones mansueti sponte se capiendos in €Arabia praebuerunt. @@Pharasmanes rex ad eum Romam venit plusque illi €quam Hadriano detulit. Pacorum regem La[2z]2[i]is dedit. €Parthorum rege[2m]2 ab Armeniorum expugnatione solis €litteris reppulit. Abgarum regem ex orientis partibus sola auctoritate deduxit. causas regales terminavit. €sellam regiam Parthorum regi repetenti, quam Traia-nus ceperat, pernegavit. R[2hoe]2met[h]alcen in regnum €Bosforanum audito inter ipsum et [2E]2u[2p]2atorem nego[2t]2io remisit. Olbiopolitis contra Tauroscythas in Pontum €auxilia misit et Tauroscythas usque ad dandos Olbio-politis obsides vicit. tantum sane auctoritatis apud €exteras gentes nemo habuit, cum semper amaverit €pacem, eo usque ut Scipionis sententiam frequentarit, €qua ille dicebat malle se unum civem servare quam €mille hostes occidere.  @@Mensem Septembrem atque Octobrem Antoninum at-€que Faustinum appellandos decrevit senatus, sed id Antoninus respuit. nuptias filiae suae Faustinae, cum €Marco Antonino eam coniungeret, usque ad donativum militum celeberrimas fecit. Verum Antoninum post quaesturam consulem fecit. cum Apollonium, quem €e Calchide acciverat, ad Tiberianam domum, in qua €habitabat, vocasset, ut ei Marcum Antoninum trade- @1 €ret, atque ille dixisset 'non magister ad discipulum €debet venire, sed discipulus ad magistrum', risit eum €dicens: 'facilius fuit Apollonio a Calchid[2e]2 Romam ve-€nire quam a domo sua in palatium.' cuius avaritiam etiam in mercedibus notavit. inter argumenta pieta-€tis eius et hoc habetur, quod, cum Marcus mortuum €educatorem suum fleret vocareturque ab aulicis mi-€nistris ab ostentatione pietatis, ipse dixerit: 'permittite', €inqui[2t]2, 'illi, ut homo sit. neque enim vel philosophia vel imperium tollit affectus.' praefectos suos et locu-pletavit et ornamentis consularibus donavit. si quos €repetundarum damnavit, eorum liberis bona paterna €restituit, ea tamen lege, ut illi provincialibus red-derent, quod parentes acc[2e]2perant. ad indulgentias pro-nissimus fuit. edita munera, in quibus elephantos et €corocottas et tigrides et rhinocero[n]tes, crocodillos €etiam atque h[2i]2ppop[2o]2t[2a]2mos et omnia ex toto orbe ter-€rarum cum tigridibus exhibuit. centum etiam leones €una missione edidit.  @@Amicis suis in imperio suo non aliter usus est quam €privatus, quia et ipsi numquam de eo cum libertis per €fumum aliquid vendiderunt; si quidem libertis suis severissime usus est. amavit histrionum artes. pi-€scando se et venando multum oblectavit et deambu-€latione cum amicis atque sermone. vindemias privati modo cum amicis agebat. r[2h]2et[h]oribus et philosophis €per omnes provincias et honores et salaria detulit. €orationes plerique alienas esse dixerunt, quae sub eius €nomine feruntur; Marius Maximus eius proprias fuisse dicit. convivia cum amicis et privata communicavit @1 et publica nec ullum sacrificium per vicarium fecit, nisi cum aeger fuit. cum sibi et filiis honores peteret, omnia quasi privatus fecit. frequentavit et ipse ami-corum suorum convivia. inter alia etiam hoc civili-€tatis eius praecipuum argumentum est, quod, cum do-€mum [2H]2omulli visens miransque columnas porphy-€reticas requisisset, unde eas haberet, atque [2H]2omullus €ei dixisset: 'cum in domum alienam veneris, et mutus €et surdus esto', patienter tulit. cuius [2H]2omulli[i] €multa ioca semper patienter accepit.  @@Multa de iure sanxit ususque est iuris peritis Vindio €Vero, Salvio Valente, Volusio M[2a]2eciano, Ulpio Mar-cello et Diaboleno. seditiones ubicumque factas non crudelitate sed modestia et gravitate compressit. intra €urbes sepeliri mortuos vetuit. sumptum muneribus €gladiatoriis instituit. vehicularium cursum summa dili-€gentia sublevavit. omnium, qua[2e]2 gessit, et in senatu €et per [2e]2dicta rationem reddidit. @@Perit anno septuagensimo, sed quasi adulescens desi-€deratus est. mors autem eius talis fuisse narratur: þ³³±ÿï°°³ÿï‚ÐéõóÿïƒÓÈÁÿ¨Œ”ƒcum Alpinum caseum in cena edisset avidius, nocte reiectavit atque alia die f[r]ebre commotus est. tertia €die, cum se gravari videret, Marco Antonino rem publi-€cam et filiam praesentibus praefectis commendavit €Fortunamque auream, quae in cubiculo principum poni solebat, transferri ad eum iussit, sign[2um]2 tum tri-€buno aequanimitatis dedit atque ita conversus quasi dormiret, spiritum reddidit apu[2d]2 Lorium. alienatus in €febri nihil aliud quam de re p. et de his regibus, @1 quibus irascebatur, loquutus est. privatum patrimo-€nium filiae reliquit. testamento autem omnes suos €legatis idoneis prosecutus est.  @@Fuit statura elevata decorus. sed cum esset longus €et senex incurvareturque, tilia[ti]ciis tabulis in pec-tore positis fasciabatur, ut rectus incederet. senex €etiam, antequam salutatores venirent, panem siccum €comedit ad sustentandas vires. fuit voce rauca et so-€nora cum iocunditate. @@A senatu divus est appellatus cunctis certatim adni-€tentibus, cum omnes eius pietatem, clementiam, in-€genium, sanctimoniam laudarent. decreti etiam sunt €omnes honores, qui optimis principibus ante delati sunt. meruit et flaminem et circenses et templum et €sodales Antoninianos solusque omnium prope princi-€pum prorsus [2sine]2 civili sanguine et hostili, quan-€tum ad se ipsum pertinet, vixit et qui rite comparetur €Numae, cuius felicitatem pietatemque et securitatem €cerimoniasque semper obtinuit. ï°°´ÿï‚ÁîôÐèéìÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1VITA €@@@@MARCI ANTONINI PHILOSOPHI €@@@@IULI CAPITOLINI}1 ¡@@Marco Antonino, in omni vita philosophanti viro et €qui sanctitate vitae omnibus principibus antecellit, pater Annius Verus, qui in praetura decessit, avus €Annius Verus, iterum consul et praefectus urbi, adsci-€tus in patricios a principibus [a] Vespasiano et Tito censoribus, patruus Annius Libo consul, amita Galeria €Faustina Augusta, mater Domitia Calvilla, Cal[2v]2isii Tulli bis consulis filia, proavus paternus Annius Verus €praetorius ex [s]Uccubitano municipio ex [2Hi]2spania €factus senator, proavus maternus Catilius Severus bis €consul et praefectus urbi, avia pater[2na]2 Rupilia Fau-€stina, Rupili Boni consularis filia, fuere. @@Natus est Marcus Romae VI. kl. Maias in monte €Caelio in hortis avo suo iterum et Augure consulibus. cuius familia in originem recurrens a Numa probatur €sanguinem trahere, ut Marius Maximus docet; item €a rege Sallentino Malemnio, Dasummi filio, qui Lo-pias condidit. educatus est in eo loco, in quo natus @1 €est, et in domo avi sui V[2e]2ri iuxta aedes Laterani. habuit et sororem natu minorem Anniam Cornificiam, uxorem Anniam Faustinam, consobrinam suam. Mar-€cus Antoninus principio a[2e]2vi sui nomen habuit Ca-tilii[s] Severi, materni proavi. post excessum vero €patris ab Hadriano Annius Verissimus vocatus est, post €virilem autem togam Annius Verus. patre mortuo ab €avo paterno adoptatus et educatus est.  @@Fuit a prima infantia gravis. at ubi egressus est €annos, qui nutricum foventur auxilio, magnis prae-ceptoribus traditus ad philosophiae scita pervenit. usus €est magistris ad prima elementa Euforione litteratore €et Gemino comoedo, musico Androne eodemque geo-€metra. quibus omnibus ut disciplinarum auctoribus plurimum detulit. usus praeterea grammaticis Graeco €Alexandro Coti[2aens]2i[s], Latinis Trosio Apro et Po-l[2i]2on[2e]2 et Eutychio Proculo Siccensi. oratoribus usus €est Graec[2is]2 Ani[2ni]2o Macro, Caninio Celere et Herode Atti[o]co, Latino Frontone Cornelio. sed multum ex €his Frontoni detulit, cui et statuam in senatu petit. €Proculum vero usque ad proconsulatum provexit [h]on[2e]2ribus in se receptis. philosophi[2a]2e operam €vehementer dedit et quidem adhuc puer. nam duo-€decimum annum ingressus habitum philosophi sump-€sit et deinceps tolerantiam, cum studeret in pallio et €humi cubaret, vix autem matre agente instrato pelli-bus lectulo accubaret. usus est etiam Commodo ma-€gistro, cuius ei adfinitas fuerat destinata, usus est et  Apollonio Chalcedonio stoico philosopho. tantum €autem studium in eo philosophiae fuit, ut adscitus iam @1 €in imperatoriam tamen ad domum Apollonii discendi caus[2a]2 veniret. audivit et Sextum Ch[2a]2eronensem €Plutarchi nepotem, Iunium Rusticum, Claudium Maxi-mum et Cinnam Catulum stoicos, peripat[heth]eticae €vero studios[2u]2s audivit Claudium Severum, [2s]2et prae-€cipue Iunium Rusticum, quem et reveritus est et secta-€tus, qui domi militiaeque pollebat, stoicae disciplinae peritissimum; cum quo omnia communicavit publica €privataque consilia, cui etiam ante praefectos praetorio €semper osculum dedit, quem et consulem iterum de-€signavit, cui post obitum a senatu statuas postulavit. tantum autem honoris magistris suis detulit, ut ima-€gines eorum aureas in larario haberet ac sepulchra eorum aditu, hostiis, floribus semper honoraret. stu-€duit et iuri audiens Lucium Volusium M[2a]2ecianum. tantumque operis et laboris studiis inpendit, ut corpus €adficeret, atque in hoc solo pueritia eius reprehendere-tur. frequentavit et declamatorum scolas publicas ama-€vitque [2ex]2 condiscipulis praecipuos senatorii ordinis €Seium Fuscianum et Aufidium Victorinum, ex eque-stri B[2a]2ebium Longum et Cal[l]enum. in quos maxime €liberalis fuit, et ita quidem ut, quos non posset ob €qualitatem vitae rei p. praeponere, locupletatos teneret.  @@Educatus es[se]t in Hadriani gremio, qui illum, ut €supra diximus, Verissimum nominabat et qui ei hono-rem e[t]qui publici sexenni detulit, octavo aetatis anno in saliorum collegium rettulit. in saliatu omen accepit €imperii: coronas omnibus in pulvinar ex more iac[2i]2en-€tibus aliae aliis locis haeserunt, huius velut manu ca-piti Martis aptata est. fuit in eo sacerdotio et praesul @1 €et vates et magister et multos inauguravit atque ex-€auguravit nemine praeeunte, quod ipse carmina cuncta didicisset. virilem togam sumpsit quinto decimo aeta-€tis anno, statimque ei Lucii Ceionii Commodi filia de-sponsata est ex Hadriani voluntate. nec multo post €praefectus feriarum Latinarum fuit. in quo honore €praeclarissime se pro [2ma]2gistratibus agentem et in conviviis Hadriani principis ostendit. post hoc patri-€monium paternum sorori totum concessit, cum eum €ad divisionem mater vocaret, responditque avi bonis €se esse contentum, addens, ut et mater, si vellet, in €sororem suum patrimonium conferret, ne inferior esset soror marito. fuit autem vitae indulgentia, ut cogere-€tur nonnumquam vel in venationes pergere vel in thea-trum descendere vel spectaculis interesse. operam €praeterea pingendo sub magistro Diogeneto dedit. €amavit pugilatum [2et]2 luctamina et cursum et aucu-patus et pila lusit adprime et venatus est. sed ab €omnibus his intentioni[2bu]2s studium eum philosophiae €abduxit seriumque et gravem reddidit, non tamen pror-€sus abolita in eo comitate, quam praecipue suis, mox €amicis atque etiam minus notis exhibebat, cum frugi €esset sine contumacia, verecundus sine ignavia, sine €tristitia gravis.  @@His ita se habentibus cum post obitum Lucii Caesa-€ris Hadrianus successorem imperii quaereret, nec ido-€neus, utpote decem et octo annos agens, Marcus €habe[2re]2tur, amitae Marci virum Antoninum Pium Ha-€drianus ea lege in adoptationem legit, ut sibi Mar-€cum Pius adoptaret, ita tamen ut et Marcus sibi Lu-cium Commodum adoptaret. sane ea die, qua adop- @1 €tatus est, Verus in somnis se umeros eburneos ha-€bere vidit sciscitatusque, an apti essent oneri ferundo, solito repperit fortiores. ubi autem comperit se ab €Hadriano adoptatum, magis est deterritus quam laeta-€tus iussusque in Hadriani privatam domum migrare invitus de maternis hortis recessit. cumque ab eo €domestici quaererent, cur tristis in adoptionem regiam €transiret, disputavit, quae mala in se contineret im-perium. tunc primum pro Annio Aurelius coepit vo-€cari, quod in Aureliam, hoc est Antonini, adoptionis iure transisset. octavo decimo ergo aetatis anno adop-€tatus in secundo consulatu Antonini, iam patris sui, €Hadriano ferente gratia aetatis facta quaestor est de-signatus. adoptatus in aulicam domum omnibus pa-€rentibus suis tantam reverentiam, quantam privatus þ³³±ÿï°°´ÿï‚ÁîôÐèéìÿïƒÓÈÁÿ¥˜ˆexhibuit. eratque [2h]2aut secus rei suae quam in pri-€vata domo parcus ac diligens, pro instituto patris vo-€lens agere, dicere, cogitare.  @@Hadriano [2apud]2 Baias absumpto cum Pius ad ad-€vehendas eius reliquias esset profectus, relictus Ro-€mae avo iusta implevit et gladiatorium quasi priva-tus quaestor edidit munus. post excessum Hadriani €statim Pius per uxorem suam Marcum sciscitatus est €et eum dissolutis sponsalibus, quae cum Lucii Ceio-€nii Commodi . . . desponderi voluerat impari ad-huc aetate, habita deliberatione velle se dixit. his ita €gestis adhuc quaestorem et consulem secum Pius Mar-€cum designavit et Caesaris appellatione donavit et se- @1 €v[2i]2rum turmis equitum Romanorum iam consulem de-€signatum creavit et edenti cum collegis ludos sevira-€les adsedit et in Tiberianam domum transgredi iussit €et aulico fastigio renite[2n]2tem ornavit et in collegia sacerdotum iubente senatu recepit. secundum etiam €consulem designavit, cum ipse quartum pariter inierit. per eadem tempora, cum tantis honoribus occuparetur €et cum formandus ad regendum statum rei publicae €patris actibus interesset, studia cupidissime frequen-tavit. post haec Faustinam duxit uxorem et suscepta €filia tribunicia potestate donatus est atque imperio €extra urbem proconsulari addito iure quintae relationis. tantumque apud Pium valuit, [2ut]2 numquam quem-quam sine eo facile promoverit. erat autem in summis €obsequiis patris Marcus, quamvis non deessent, qui ali-qua adversum eum insusurrarent, et prae ceteris Va-€lerius Homullus, qui, cum Lucillam matrem Marci in €virdiario venerantem simulacrum Apollinis vidisset, in-€susurravit: 'illa nunc rogat, ut diem tuum claudas, €et filius imperet.' quod omnino apud Pium nihil va-luit: tanta erat Marci probitas et tanta in imperatorio €participatu[m] modestia.  @@Existimationis autem tantam curam habuit, ut et pro-€curatores suos puer semper moneret, ne quid arrogan-€tius facerent, et hereditatis delatas reddens proximis aliquando respuerit. denique per viginti et tres annos €in domo patris ita versatus, ut eius cotidie amor cre-€sceret, nec praeter duas noctes per tot annos ab eo mansit diversis vicibus. ob hoc Antoninus Pius, cum €sibi adesse finem vitae videret, vocatis amicis et prae-€fectis ut successorem eum imperii omnibus commen-€davit atque firmavit statimque signo aequanimitatis €tribuno dato Fortunam auream, quae in cubiculo so- @1 lebat esse, ad Marci cubiculum transire iussit. bono-€rum maternorum partem Mummio Quadrato, sororis filio, quia illa iam mortua erat, tradidit. post exces-€sum divi Pii a senatu coactus reg[2i]2men publicum ca-€pere fratrem sibi participem in imperio designavit, €quem Lucium Aurelium Verum Commodum appella-vit Caesaremque atque Augustum dixit. atque ex eo €pariter coeperunt rem publicam regere. tuncque pri-€mum Romanum imperium duos Augustos habere coe-€pit, . . . lictum cum alio participasset. Antonin[2i]2 mox ips[2e]2 nomen recepit. et quasi pater Lucii Commodi €esset, et Verum eum appellavit addito Antoni[2ni]2 no-mine filiamque suam Lucillam fratri despondit. ob €hanc coniunctionem pueros et puellas novorum nomi-€num frumentariae perceptioni adscribi praeceperunt actis igitur, quae agenda fuerant in senatu, pariter €castra praetoria petiverunt et vicena milia nummum €singulis ob participatum imperium militibus promise-runt et ceteris pro rata. Hadriani autem sepulcro cor-€pus patris intulerunt magnifico exequiarum officio. €mox iustitio secuto public[2i]2 quoque funeris expeditus est ordo. et laudavere uterque pro rostris patrem fla-€minemque ei ex adfinibus et sodales ex amicissimis €Aurelianos creavere.  @@Adepti imperium ita civiliter se ambo egerunt, [2u]2t €lenitatem Pii nemo desideraret, cum eos Marullus, sui €temporis mimografus, cavillando inpune perstringeret. funebr[2e]2 munus patri dederunt. @8 dabat se Marcus totum et philosophiae, amorem civium adfectans. sed inter-€pellavit istam felicitatem securitatemque imperatoris @1 €prima Tiberis inundatio, quae sub illis gravissima fuit. €quae res et multa urbis aedificia vexavit et plurimum €animalium interemit et famem gravissimam peperit. quae omnia mala Marcus et Verus sua cura et prae-sentia temperarunt. fuit eo tempore etiam Parthicum €bellum, quod Vologessus paratum sub Pio Marci et €Veri tempore indixit fugato Atidio Corneliano, qui Sy-riam tunc administrabat. imminebat etiam Brittanicum €bellum, et Catthi in Germaniam ac R[2a]2etiam inrupe-rant. et adversus Brittannos quidem Calpurnius Agri-cola missus est, contra Catthos Aufidius Victorinus. ad €Parthicum vero bellum senatu consentiente Verus frater €est missus; ipse [2apud]2 Romam remansit, quod res urbanae imperatoris praesentiam postularent. et Ve-€rum quidem Marcus Capuam usque prosecutus amicis €comitantibus a senatu ornavit additis officiorum om-nium principi[2bus]2. sed cum Romam redisset Marcus €cognovissetque Verum apud Canusium aegrotare, ad €eum videndum contendit susceptis in senatu votis; €quae, posteaquam Romam redit audita Veri transmis-sione, statim red[2d]2idit. et Verus quidem, posteaquam €in Syriam venit, in deliciis apud Antiochiam et Daph-€nen vixit armisque se gladiatoriis et venatibus exer-€cuit, cum per legatos bellum Parthicum gerens im-perator appellatus esset, cum Marcus horis o[2mn]2ibus €rei publicae actibus incubaret pa[2t]2ienterque delicias fra-tris et prope [2non]2 invitus ac volens ferret. denique €omnia, quae ad bellum erant necessaria, Romae po-€situs et disposuit Marcus et ordinavit.  @@Gestae sunt res in Armenia prospere per Statium €Priscum Artaxatis captis, delatumque Armeniacum no- @1 €men utr[2i]2[m]que principum. quod Marcus per verecun-diam primo recusavit, postea tamen recepit. profli[2g]2ato €autem bello uterque Parthicus appellatus est. sed €[2id]2 quoque Marcus delatum nomen repudiavit, quod postea recepit. patris patriae autem nomen delatum [a] fratre absente in eiusdem praesentiam distulit. me-€dio belli tempore et Civicam, patruum Veri, et filiam €suam nupturam commissam sorori suae eandemque €locupletatam Brundisium usque deduxit, ad eum misit Romamque statim rediit, revocatus eorum sermonibus, €qui dicebant Marcum velle finiti belli gloriam sibimet vindicare atque idcirco in Syriam proficisci. ad pro-€consule[2s]2 scrib[2s]2it, ne quis filiae suae iter facienti €occurreret. @@Inter haec liberales causas ita mu[2n]2ivit, ut primus €iuberet apud praefectos aerarii Saturni unumquemque €civium natos liberos profiteri intra tricensimum diem nomine inposito. per provincias tabulariorum publico-€rum usum instituit, apud quos idem de originibus fie-€ret, quod Romae apud praefectos aerarii, ut, si forte €aliquis in provincia natus causam liberalem diceret, testationes inde ferret. atque hanc totam legem de €adsertionibus firmavit aliasque de mensariis et au[2c]2-€tionibus tulit.  @@Senatum multis cognitionibus et maxime ad se perti-€nentibus iudicem dedit. de statu etiam defunctorum intra quinquennium quaeri iussit. neque qui[2s]2quam €principum amplius senatui detulit. in senatus autem €honorificentiam multis praetoriis et consularibus pri-€vatis decidenda negotia delegavit, quo magis eorum @1 cum exercitio iuris auctoritas cresceret. multos ex ami-€cis in senatum adlegit cum aediliciis aut praetoriis dignitatibus. multis [senatibus vel] pauperibus sine €cr[2i]2mine senatoribus dignitates tribunicias aediliciasque concessit. nec quemquam in ordinem legit, nisi quem ipse bene scisset. hoc quoque senatoribus detulit, ut, €quotiens de quorum capite esset iudicandum, secreto €pertractaret atque ita in publicum prod[2e]2ret nec patere-tur [a]equites Romanos talibus interesse causis. sem-€per autem, cum potuit, interfuit senatui, etiamsi nihil €esset referendum, si Romae fuit; si vero aliquid re-ferre voluit, etiam de Campania ipse venit. comitiis €praeterea etiam usque ad noctem frequenter interfuit €neque umquam recessit de curia, nisi consul dixisset: 'nihil vos moramur, p. c.' s[2e]2na[u]t[2u]2m appellationibus €a consule factis iudicem dedit. @@Iudiciari[2a]2e rei singularem diligentiam adhibuit. fa-þ³³±ÿï°°´ÿï‚ÁîôÐèéìÿïƒÓÈÁÿ¨Š˜Š‚stis dies iudic[2i]2arios addidit, ita ut ducentos triginta €dies annuos rebus agendis litibusque disceptandis con-stitueret. praetorem tutelarem primus fecit, cum ante €tutores a consulibus poscerentur, ut diligentius de tu-toribus tractaretur. de curatoribus vero, cum ante non €nisi ex lege Laetoria vel propter lasciviam vel propter €dementiam darentur, ita statuit, ut omnes adulti cu-€ratores acciperent non redditis causis.  @@Cavit et sumptibus publicis et calumniis quadru[m]-€platorum intercessit adposita falsis delatoribus nota. delationes, quibus fiscus augeretur, contempsit. de ali- @1 €mentis publicis multa prudenter invenit. curatores mul-€tis civitatibus, quo latius senatorias tenderet digni-tates, a senatu dedit. Italicis civitatibus famis tem-€pore frumentum ex urbe donavit omnique frumenta-riae rei consuluit. gladiatoria spectacula omnifariam €temperavit. temperavit etiam scaenicas donationes iu-€bens, ut quinos aureos scaenici acciperent, ita tamen ut nullus editor decem aureos egrederetur. vi[ne]as €etiam urbis atque itinerum diligentissime curavit. rei €frumentariae graviter providit. @@Datis iuridicis Italiae consuluit ad id exemplum, quo €Hadrianus consulares viros reddere iura praeceperat Hispanis exhaus[2tis]2 Italica allectione contra . . . Tra[2ia]2nique praecepta verecunde consuluit. leges €etiam addidit de vicensima hereditatum, de tutelis li-€bertorum, de bonis maternis et item de filiorum succes-€sionibus pro parte materna, utqu[a]e senatores pere-grini quartam partem in Italia possiderent. dedit prae-€terea curatoribus regionum ac viarum potestatem, ut €vel punirent vel ad praefectum urbi puniendos remitte-€rent eos, qui ultra vectigalia quicquam ab aliquo ex-egissent. ius autem magis vetus restituit quam no-€vum fecit. habuit secum praefectos, quorum et aucto-€ritate et periculo semper iura dictavit. usus autem est €Scaevola praecipue iuris perito.  @@Cum populo autem non aliter egit, quam est actum sub civitate libera. fuitque per omnia moderantissimus €in hominibus deterrendis a malo, invitandis ad bona, €remunerandis copia, indulgentia liberandis fecitque ex @1 €malis bonos, ex bonis optimos, moderate etiam cavil-lationes nonnullorum ferens. nam cum quendam Ve-€trasinum famae detestand[2a]2e honorem petentem mo-€neret, ut se ab opinio[2ni]2bus populi vindicaret, et ille €contra respondisset multos, qui secum in harena pu-gnassent, se praetores videre, patienter tulit. ac ne in €quenquam facile vindicaret, praetorem, qui quaedam €pessime [2e]2gerat, non abdicare se praetura iussit, sed collegae [2i]2u[e]ris dictionem mandavit. fisco in causis conpendii numquam iudicans favit. sane, quamvis €esset constans, erat etiam verecundus. @@Posteaquam autem e Syria victor rediit frater, patris €patri[2a]2e nomen ambobus decretum est, cum se Mar-€cus absente Vero erga omnes senatores atque homines moderatissime gessisset. corona praeterea civica oblata €est ambobus; petitque Lucius, ut secum Marcus trium-€pharet. petit praeterea Lucius, ut filii Marci Caesares appellarentur. sed Marcus tanta fuit moderatione, ut, €cum simul triumphasset, tamen post mortem Luci[2i]2[m] €tantum Germanicum se vocaret, quod sibi bello pro-p[2r]2io pepererat. in triumpho autem lib[2e]2ros Marci €utriusque sexus secum vexerunt, ita tamen ut et puellas virgines veherent. ludos etiam ob triumphum decretos spectaverunt habitu triumphali. inter cetera pietatis €eius haec quoque moderatio praedicanda est: funam-€bulis post puerorum lapsum culcitas subici iussit. unde €hodieque re[c]te praetenditur. @@Dum Parthicum bellum geritur, natum est Marco-€mannicum, quod diu eorum, qui aderant, arte suspen-€sum est, ut finito iam orientali bello Marcomannicum agi posset. et cum famis tempore populo insinuasset @1 €de bello, fratre post quinquennium reverso in senatu €egit, ambos necessarios dicens bello Germanico im- peratores. tantus autem timor belli Marcomannici €fuit, ut undique sacerdotes Antoninus acciverit, pere-€grinos ritus impleverit, Romam omni genere lustrave-rit; retardatusque bellica profectione sic celebravit et Romano ritu lectisternia per septem dies. tanta autem €pestilentia fuit, ut vehiculis cadavera sint exportata serracisque. tunc autem Antonini leges sepeliendi se-€pulchrorumque asperrima[2s]2 sanxerunt, quando qui-€dem caverunt, ne quis [2ut]2 velle[2t]2 [ab]f[2ab]2ricaretur sepulchrum. quod hodieque servatur. et multa quidem €milia pestilentia consumpsit multosque ex proceribus, quorum amplissimis Antoninus statuas conlocavit. tan-€taque clementia fuit, ut et sumptu publico vulgaria fu-€nera iuberet [et] e[2c]2ferri et vano cuidam, qui diripiendae €urbis occasionem cum quibusdam consciis requirens de €caprifici arbore in campo Martio contionabundus ignem €de caelo lapsurum finemque mundi affore diceret, s[2i]2 €ipse lapsus ex arbore in ciconiam verteretur, cum sta-€tuto tempore decidisset atque ex sinu ciconiam emi-€[2si]2sset, perducto ad se atque confesso veniam daret.  profecti tamen sunt paludati ambo imperatores et €Victualis et Marcomannis cuncta turbantibus, aliis €etiam gentibus, quae pulsae a superioribus barbaris fugerant, nisi reciperentur, bellum inferentibus. nec €parum profuit ista profectio, cum Aquileiam usque ve-€nissent. nam plerique reges et cum populis suis se retraxerunt et tumultus auctores interemerunt. Quadi €autem ami[2sso]2 rege suo non prius se confirmaturos @1 €eum, qui erat creatus, dicebant, quam id nostris pla-cuisset imperatoribus. Lucius tamen invitus profectus €est, cum plerique ad legatos imperatorum mitterent defectionis veniam postulantes. et Lucius quidem, €quod amissus esset praef. pr[2a]2etorio Furius Victo-€rinus, [2a]2tqu[a]e pars exercitus interisset, redeundum €esse[t] censebat; Marcus autem fingere barbaros aesti-€mans et fugam et cetera, quae securitatem bellicam €ostenderent, ob hoc ne tanti apparatus mole premeren-tur, instandum esse ducebat. denique transcensis Al-€pibus longius processerunt composueruntque omnia, €quae ad munimen Italiae atque Illyrici pertinebant. placuit autem urgente Lucio, ut pr[2a]2emissis ad sena-tum litteris Lucius Romam rediret. bi[2d]2[q]uoque, post-€quam i[n]ter ingressi sunt, sedens cum fratre in ve-€hiculo Lucius apoplexi arreptus perit.  @@Fuit autem consuetudo Marco, ut in circensium spec-€taculo legeret audiretque ac suscriberet. ex quo qui-dem saepe iocis popularibus dicitur lacessitus. mul-€tum sane potuerunt liberti sub Marco et Vero Gemin[2u]2s €et Agaclytus. @@Tantae autem sanctitatis fuit Marcus, ut Veri vitia €et celaverit et defenderit, cum ei vehementissime dis-€plicere[2n]2t, mortuumque eum divum appellaverit ami-€tasque eius et sorores honoribus et salariis decretis €sublevaverit atque provexerit sacrisque [2e]2um plurimis honoraverit. flaminem et Antoninianos sodales et €omnes honores, qui divis habentur, eidem dedicavit. nemo est principum, quem non gravis fama perstringat, €usque adeo ut etiam Marcus in sermonem venerit, quod @1 €Verum vel veneno ita tulerit, ut parte cultri veneno lita €[2v]2ul[2v]2am inciderit venenatam partem fratri edendam propinans et sibi innoxiam reservans, vel certe per €medicum Posidippum, qui ei sanguinem intempestive €dicitur emisisse. Cassius post mortem Veri a Marco  des[2ci]2vit. iam in suos tanta fuit benignitate Marcus, €ut cum in omnes propinquos cuncta honorum orna-€menta contulerit, tum in filium et Commodum quidem €_scelestum atque inpurum_cito nomen Caesaris €et mox sacerdotium statimque nomen imperatoris ac triumphi participationem et consulatum. quo quidem €tempore sine . . . imperator filio ad triumphalem cur-€rum in circo pedes cucurrit. @@Post Veri obitum Marcus Antoninus solus rem publi-cam tenuit, multo melior et fera[2c]2ior ad virtutes, €quippe qui nullis Veri iam impediretur aut simulatis €callidae severitatis, qu[i]a ille ingenito vitio labora-€bat, erroribus aut his, qu[2ae]2 praecipue displicebant €Marco Antonino iam inde a primo aetatis suae tem-pore, vel institutis mentis pravae vel moribus. erat €enim ipse tantae tranquillitatis, ut vultum numquam €mutaverit m[2a]2erore vel gaudio, philosophiae deditus þ³³±ÿï°°´ÿï‚ÁîôÐèéìÿïƒÓÈÁÿ¨•„stoicae, quam et per optimos quo[2s]2que magistros acceperat et undique ipse collegerat. nam et Hadrianus €hunc eundem successorem paraverat, nisi e[2i]2 aetas pue-rilis obstitisset. quod quidem apparet ex eo, quod ge-€nerum Pio hunc eundem delegit, ut ad eum, dignum @1 €utpote virum, quandocumque Romanum perveniret €imperium.  @@Ergo provincias post h[2a]2ec ingenti moderatione ac €benignitate tractavit. contra Germanos res feliciter gessit. spe[2c]2iale ipse bellum Marcomannicum, sed quan-€t[2um]2 nulla umquam memoria fuit, cum virtute tum €etiam felicitate transegit, et eo quidem tempore, quo €pestilentia gravis multa milia et popularium et mili-tum interemerat. Pannonias ergo Marcomannis, Sar-€matis, V[u]andalis, simul etiam Quadis extinctis ser-€vitio liberavit et Romae cum Commodo, quem iam €Caesarem fecerat, filio, ut diximus, suo, triumphavit. cum autem ad hoc bellum omne aerarium exhausisset €suum neque in animum induceret, ut extra ordinem €provincialibus aliquid imperaret, in foro divi Traiani €auctionem orn[2a]2mentorum imperialium fecit vendidit-€que aurea pocula et cristallina et murrina, vasa etiam €regia et vestem uxoriam sericam et auratam, gemmas €quin etiam, quas multas in repostorio sanctiore Ha-driani reppererat. et per duos quidem menses haec €venditio celebrata est, tantumque auri redactum, ut €reliquias belli Marcomannici ex sententia persecutus €postea dederit potestatem emptoribus, ut, si qui vellet €empta reddere[t] atque aurum recipere, sciret licere. €nec molestus ulli fuit qui vel non reddidit empta vel reddidit. tunc viris clarioribus permisit, ut eodem @1 €cultu quo et ipse vel ministris similibus convivia ex-hiberent. in munere autem publico tam magnanimus €fuit, ut centum leones una[m] missione[m] simul ex-€hiberet [et] sagittis interfectos.  @@Cum igitur in amore omnium i[2m]2perasset atque ab €aliis modo frater, modo pater, modo filius, ut cuius-€que aetas sinebat, et diceretur et amaretur, octavo €decimo anno imperii sui, sexagesimo et primo vitae, diem ultimum clausit. tantusque illius amor [2ad]2eo €die regii funeris claruit, ut nemo illum plangendum €censuerit, certis omnibus, quod ab diis commodatus ad deos redisset. denique, priusquam funus condere-€tur, ut plerique dicunt, quod numquam antea factum €fuerat neque postea, senatus populusque non divisis €locis sed in una sede propitium deum dixit. @@Hic sane vir tantus et talis ac diis vita[e] et morte €coniunctus filium Commodum dereliquit: qui si felix fuisset, filium non reliquisset. et parum sane fuit, €quod illi honores divinos omnis aetas, omnis sexus, €omnis conditio ac dignitas dedit, nisi quod etiam sacri-€legus iudicatus est, qui eius imaginem in sua domo €non habuit, qui per fortunam vel potuit habere vel debuit. denique hodieque in multis domibus Marci Antonini statuae consistunt inter deos penates. nec €defuerunt homines qui somniis eum multa praedixisse augurantes futura et vera concinuerunt. unde etiam €templum ei constitutum, dati sacerdotes Antoniniani €et sodales et flamines et omnia, quae de sacrat[2is]2 €decrevit antiquitas.  @@Aiunt quidam, quod et verisimile videtur, Commo-€dum Antoninum, successorem illius ac filium, non esse @1 €de eo natum sed de adulterio, ac talem fa[2b]2ellam vul-gari sermone contexunt. Faustinam quondam, Pii fi-€liam, Marci uxorem, cum gladiatores transire vidisset, €unius ex his amore succensam, cum longa aegritudine laboraret, viro de amore confessa[2m]2. quod cum ad €C[2h]2ald[2a]2eos Marcus ret[2t]2ulisset, illorum fuisse €consilium, ut occiso gladiatore sanguine illius sese €Faustina subl[2a]2varet atque ita cum viro concumberet. quod cum esset factum, solutum quidem amorem, na-€tum vero Commodum gladiatorem esse, non princi-pem, qui mille prope pugnas publice populo inspec-€tante gladiatorias imperator exhibuit, ut in vita eius docebitur. quod quidem verisimile ex eo habetur, quod €tam sancti principis filius his moribus fuit, quibus €nullus lanista, nullus sc[2a]2enicus, nullus arenarius, €nullus postremo ex omnium [2de]2decorum ac scelerum [2c]2onluvione concretus. multi autem ferunt Commodum €omnino ex adultero natum, si quidem Faustinam satis €constet apud Caietam condiciones sibi et nauticas et gladiatorias elegisse. de qua cum diceretur Antonino €Marco, ut eam repudiaret, si non occideret, dixisse €fertur: 'si uxorem dimittimus, reddamus et dotem.' dos autem quid habebatur [2nisi]2 imperium, quod ille ab socero volente Hadriano adoptatus acceperat? tan-€tum sane valet boni principis vita, sanctitas, tran-€quillitas, pietas, ut eius famam nullius proximi de-coloret invidia. denique Antonino, cum suos mores €semper teneret neque alicuius insusurratione mutare-tur, non obfuit gladiator filius, uxor infamis: deusque @1 €etiam nunc habetur, ut vobis ipsi[2s]2, sacratissime im-€perator Diocletiane, et semper visum est et videtur, €qui [2e]2um inter numina vestra non ut ceteros sed spe-€cialiter veneramini ac saepe dicitis vos vita et cle-€mentia tales esse cupere, qualis fuit Marcus, etiamsi €philosophia nec Plato esse possit, si rever[2t]2at[2u]2r i[2n]2 €vita[2m]2. et quidem haec breviter et congeste.  @@Sed Marco Antonino haec sunt gesta post fratrem: €primum corpus eius Romam devectum est et inlatum maiorum sepulchris. divini [2ei]2 honores decreti. dein €cum gratias ageret senatu[2i]2, quod fratrem consecrasset, €oc[2c]2ulte ostendit omnia bellica consilia sua fuisse, quibus superati sunt Parthi. addidit pr[2a]2eterea quae-€dam, quibus ostendit nunc demum se quasi a principio €acturum esse rem publicam amoto eo, qui remissior videbatur. nec aliter senatus accepit, quam Marcus €dixerat, ut videretur gratias agere, quod Verus ex-cessisset vita. omnibus deinde sororibus et adfinibus €et libertis [2iu]2ris et honoris et pecuniae plurimum de-€tulit. erat enim famae suae curiosissimus, requirens €ad verum, quid quisque de se diceret, emendans quae €bene reprehensa viderentur. @@Proficiscens ad bellum Germanicum filiam suam non €decurs[2o]2 luctus tempore grand[2a]2evo equitis Romani €filio Claudio Pompeiano dedit genere Antioc[2h]2ensi €nec satis nobili (quem postea bis consulem fecit), cum filia eius Augusta esset et Augustae filia. sed has €nuptias et Faustina et ipsa, quae dabatur, invitae  habuerunt. cum Mauri Hispanias prope omnes vasta-rent, res per legatos bene gestae sunt. et cum per €Aegyptum Bucolici[s] milites gravia multa fecissent, @1 €per Av[2i]2dium Cassium retunsi sunt, qui postea ty-rannidem arripuit. sub ipsis profectionis diebus in €secessu Praenestino agens filium, nomine Verum Cae-€sarem, execto sub aure tubere[m] septennem amisit. quem non plus quinque diebus luxit consolatusque etiam medicos [2se]2 actibus publicis reddidit. et quia €ludi Iovis Optimi Maximi erant, interpellari eos pu-€blico luctu noluit iussitque, ut statuae tantum modo €filio mortuo decernerentur, et imago aurea circensibus €per pompam ferenda, et ut sal[2i]2ari[i] carmini nomen eius insereretur. instante sane adhuc pestilentia et deo-€rum cultum diligentissime restituit et servos, quem €ad modum bello Punico factum fuerat, ad militiam €paravit, quos voluntarios exemplo volonum appellavit. armavit etiam gladiatores, quos obsequentes appellavit. €latrones etiam Dalmatiae atque Dardaniae milites fecit. €armavit et dio[2g]2mitas. emit et Germanorum auxilia contra Germanos. omni pra[2a]2eterea diligentia paravit €legiones ad Germanicum et Marcomannicum bellum. et, ne provincialibus esset molestus, auctione[2m]2 rerum €aulicarum, ut diximus, fecit in foro divi Traiani, in €qua praeter vestes et pocula et vasa aurea etiam signa cum tabulis magnorum artificum vendidit. Marcoman-€nos in ipso transitu Danuvii delevit et praedam pro- vincialibus reddidit. gentes omnes ab Illyrici limite €usque in Galliam conspiraverant, ut Marcomanni, Va-€ristae, Hermunduri et Quadi, Suevi, Sarmat[2a]2e, La-€cringes et Burei %hi aliique cum Victualis, Sosibes, @1 €Sicobotes, Roxolani, Basternae, Halani, Peu[2c]2ini, Costo-€boci. inminebat et Parthicum bellum et Brittanicum. magno igitur labore etiam suo gentes asperrimas vicit þ³³±ÿï°°´ÿï‚ÁîôÐèéìÿïƒÓÈÁÿ¨–’‚militibus sese imitantibus, ducentibus etiam exercitum €legatis et praefectis praetorio, accepitque in deditio-nem Marcomannos plurimis in Italiam traductis. sem-€per sane cum optimatibus non solum bellicas res sed etiam civiles, priusquam faceret aliquid, contulit. deni-€que sententia illius praecipua semper haec fuit: €'aequius est, ut ego tot talium amicorum consilium €sequar, quam ut tot tales amici meam unius voluntatem sequantur.' sane quia durus videbatur e[2x]2 philosophiae €institutione[m] Marcus ad militiae labores atque ad omnem vitam, graviter carpebatur, sed male loquen-tum vel sermon[2i]2 vel litteris respondebat. et multi no-€biles bello Germanico sive Marcomannico immo pluri-€marum gentium interierunt (quibus omnibus statuas in foro Ulpio collocavit); quare frequenter amici sua-€serunt, ut a bellis discederet [2et]2 Romam veniret, sed €ille contempsit ac perstitit nec prius recessit, quam omnia bella finiret. provincias ex proconsularibus con-€sulares aut ex consularibus proconsulares aut prae-torias pro belli necessitate fecit. res etiam in Sequanis turbatas censura et auctoritate repressit. compositae €res et [2in]2 Hispania, quae per Lusitaniam turbatae erant. filio Commodo accersito ad limitem togam viri-€lem dedit, quare congiarium populo divisit, et eum €ante tempus consulem designavit. @1  @@Si quis umquam proscriptus est a praefecto urbi, non libenter accepit. ipse in largitionibus pecuniae publicae €parcissimus fuit, quod laudi potius datur quam repre-hensioni, sed tamen et bonis viris pecunias dedit et €oppidis labentibus auxilium tulit et tributa vel vecti-galia, ubi necessitas cogebat, remisit. absens populi €Romani voluptates curari vehementer praecepit per di-tissimos editores. fuit enim populo hic sermo, cum €sustulisset ad bellum gladiatores, quod populum su-€blatis voluptati[2bu]2s vellet cogere ad philosophiam. iusserat enim, ne mercimonia impedirentur, tardius pantomimos exhiberi, non [2t]2otis diebus. de amatis pan-€tomimis ab uxore fuit sermo, ut superius diximus. sed haec omnia per [a]epistolas suas purgavit. idem €Marcus sederi in civitatibus vetuit in equis sive vehi-€culis. lavacra mixta summovit. mores matronarum €conposuit diffluentes et iuvenum nobilium. sacra Sera-pidis a vulgaritate Pel[2u]2sia[2ca]2 summovit. fama fuit €sane, quod sub philosophorum specie quidam rem pu-€blicam vexarent et privatos. quod ille purgavit.  @@Erat mos iste Antonino, ut omnia crimina minore €supplicio, quam legibus plecti solent, puniret, quamvis €nonnumquam contra manifestos et gravium criminum reos inexorabilis permaneret. capitales causas homi-€num honestorum ipse cognovit, et quidem summa €aequitate, ita ut praetorem reprehenderet, qui cito reo-€rum causas audierat, iuberetque illum iterum cogno-€scere, dignitatis eorum interesse dicens, ut ab eo audi-rentur, qui pro populo iudicaret. aequitatem autem €etiam circa captos hostes custodivit. infinitos ex gen-tibus in Romano solo collocavit. fulmen de caelo pre- @1 €cibus suis contra hostium machinamentum extorsit €su[2i]2s pluvia impetrata, cum siti laborarent. @@Voluit Marcomanniam provinciam, voluit etiam Sar-€matiam facere, et fecisset, nisi Avidius Cassius rebel-lasset sub eodem in oriente. atque imperatorem se €appellavit, ut quidam dicunt, Faustina volente, quae de mariti valetudine desperaret. alii dicunt, ementita €morte Antonini Cassium imperatorem se appellasse, cum divum Marcum appellasse[2t]2. et Antoninus qui-€dem non est satis m[2o]2tus defectione Cassii nec [2in]2 eius affectus s[2a]2evi[2t]2. sed per senatum hostis est iu-€dicatus bonaque eius proscripta per aerarium publi- cum. rel[2i]2cto ergo Sarmatico Marcommannicoque bello contra Cassium profectus est. Romae etiam turbae fue-€runt, quasi Cassius absente Antonino adventaret. sed €Cassius statim interfectus est, caputque eius adlatum est ad Antoninum. Marcus tamen non exultavit inter-fectione Cassii caputque eius humari iussit. Maecia-€num etiam, filium Cassii, cui Alexandria erat com-€missa, exercitus occidit; nam et praef(ectum) praet(o-rio) sibi fecerat, qui et ipse occisus est. in conscios defection[2i]2s vetuit senatum graviter vindicare, simul pe-€tit, ne qui senator tempore principatus sui occideretur, ne eius pollueretur imperium_eos etiam, qui deportati €fuerant, revocari iussit,_cum paucissimi centuriones ca-pite essent puniti. ignovit et civitatibus, quae Cassio con-€senserant, ignovit et Ant[h]ioc[2h]2ensibus, qui multa in @1 Marcum pro Cassio dixerant. quibus et spectacula et €conventus publicos tulerat et omnium contionum ge-nus, contra quos edictum gravissimum misit. seditio-€sos autem eos et oratio Marci indicat indita a Ma-ri[2o]2 Maximo, qua ille usus est apud amicos. denique €noluit Ant[h]ioc[2h]2iam videre, cum Syriam peteret. nam nec Cy[2r]2rum voluit videre, ex qua erat Cassius.  fuit Alexandr[2i]2ae clementer cum his agens. postea €tamen Antioc[2h]2iam vidit. multa egit cum regibus €et pacem confirmavit sibi occurrentibus cunctis regibus et legatis Persarum. omnibus orientalibus provinciis €carissimus fuit. apud multas etiam philosophiae vesti-gia reliquit. apud Aegyptios civem se egit et philo-€sophum in omnibus studiis, templis, locis. et cum €multa Alexandrini in Cassium dixissent fausta, tamen €omnibus ignovit et filiam suam apud eos reli[n]quit Faustinam suam in radicibus montis Tauri in vico Ha-lalae exanimatam vi subiti morbi amisit. petit a se-€natu, ut honores Faustinae aedemque decernerent, lau-€data eadem, cum inpudicitiae fama graviter laborasset. quae Antoninus vel nesciit vel dissimulavit. novas €puellas Faustinianas instituit in honorem uxoris mor-tuae. divam etiam Faustinam a senatu appellatam gra-tulatus est. quam secum et in [2a]2estivis habuerat, ut matrem castrorum appellaret. fecit et coloniam vicum, €in quo obiit Faustina, et aedem illi exstruxit. sed haec postea aedis Heliogabalo dedicata est. ipsum Cassium pro clementia occisu[2m]2 passus est, non occidi iussit. de-€portatus est Heliodorus, filius Cassi, et alii liberum ex-ilium acceperunt cum bonorum parte[m]. filii autem @1 €Cassii et amplius media parte acceperunt paterni patri-€monii, et auro atque argento adiuti, mulieres autem €etiam ornamentis: ita ut Alexandria, filia Cassii, et €Druncianus gener liberam vagandi potestatem habe-re[2n]2t commendati amitae marito. doluit denique Cas-€sium extinctum, dicens voluisse se sine senatorio san-€guine imperium transigere [voluisse se].  @@Orientalibus rebus ordinatis Athenis fuit et init[2i]2a-€lia Ce[2r]2eris adit, ut se innocentem probaret, et sacrarium solu[2s]2 ingressus est. revertens ad Italiam navigio tem-pestatem gravissimam passus est. per Brundisium €veniens in Italia togam et ipse sumpsit et milites €togatos esse iussit, nec umquam sagati fuerunt sub eo milites. Romam ut venit, triumphavit et inde Lavi-nium profectus est. Commodum deinde sibi collegam €in tribuniciam potestatem iunxit, congiarium populo €dedit et spectacula mirifica; dein civilia multa correxit. gladiatorii muneris sumptus modum fecit. @8 sententia[m] €Platonis semper in ore illius fuit florere civitates, si €aut philosophi imperarent aut imperantes philosopha-rentur. filio suo Bruttii Praesentis filiam iunxit nuptiis €celebratis exemplo privatorum, quare etiam congia-€rium dedit populo. @@Dein ad conficiendum bellum conversus in admini-€stratione eius belli obi[2t]2 labentibus iam filii moribus ab instituto suo. triennio bellum postea cum Marcoman-€nis, Herm[2u]2nduris, Sarmatis, Quadis etiam egit et, si anno uno superfuisset, provincias ex his fecisset. ante €biduum quam exspiraret, admissis amicis dicitur osten-€disse sententiam de filio eandem quam Philippus de @1 €Alexandro, cum de hoc male sentiret, addens minime €se aegre ferre [2quod moreretur, sed quod moreretur talem]2 filium superstitem relinquens; nam iam Com-€modus turpem se et cruentum ostentabat.  @@Mors autem talis fuit: cum aegrotare coepisset, fi-€lium advocavit atque ab eo primum petit, ut [2b]2elli reli-€quias non contempneret, ne videretur rem p. prodere. þ³³±ÿï°°´ÿï‚ÁîôÐèéìÿïƒÓÈÁÿ¨œ’et, cum filius ei respondisse[2t]2 cupere se primum €sanitatem, ut vellet, permisit, petens tamen, ut expec-tasset paucos dies, [2h]2aut simul proficisceretur. deinde €abstinuit vi[2ctu]2 potuque mori cupiens auxitque mor-bum. sexta die vocatis amicis et ridens res humanas, €mortem autem contempnens ad amicos dixit: 'quid[2d]2e €me fletis et non magis de pestilentia et communi morte cogitatis?' et cum illi vellent recedere, ingemescens €ait: 'si iam me dimittitis, vale vobis dico vos prae-cedens.' et cum ab eo quaereretur, cui filium commen-€daret, ille respondit: 'vobis, si dignus fuerit, et dis inmortalibus.' exercitus cognita mala valetudine vehe-mentissime dolebant, quia illum unice amarunt. sep-€timo die gravatus est et solum filium admisit, quem statim dimisit, ne in eum morbus transiret. dimisso €filio caput operuit quasi volens dormire, sed nocte animam efflavit. fertur filium mori voluisse, cum eum €talem videret futurum, qu[it]alis exstitit post eius mor-€tem, ne, ut ipse dicebat, similis Neroni, Caligulae et €Domitiano esset.  @@Crimini ei datum est, quod adulteros uxoris promo-€verit, Tertullum et [2T]2utilium et Orfitum et Modera- @1 €tum, ad varios honores, cum Tertullum et prandentem cum uxore depr[a]ehenderit. de quo mimus in sc[2a]2ena €praesente Antonino dixit; cum stupidus nomen adulteri €uxoris a servo quaereret et ille diceret ter 'Tullus', et €adhuc stupidus quaereret, respondit ille: 'iam tibi dixi ter, Tullus dicitur.' et de hoc quidem multa populus, €multa etiam alii dixerunt patientiam Antonini incusan-tes. ante tempus sane mortis, priusquam ad bellum €Marcomannicum rediret, in Capitolio iuravit nullum €senatorem se sciente occisum, cum etiam rebelliones dixerit se servaturum fuisse, si scisset; nihil enim ma-€gis et timuit et depr[a]ecatus est quam avaritiae fa-mam, de qua se multis epistulis purgat. dederunt e[2i]2 €vitio, quod e[2t f]2ictus fuisset nec tam simplex quam vi-deretur aut quam vel Pius vel Verus fuisset. dederunt €etiam crimini, quod aulicam adrogantiam confirmaverit €summovendo[s] amicos a societate communi et a con-€viviis. @@Parentibus consecrationem decrevit. amicos paren-€tum etiam mortuos statuis ornavit. @@Suffragatoribus non cito credidit, sed semper diu €quaesivit, quod erat verum. @@Enisa est Fabia, ut Faustina mortua in eius matri-€monium coiret. sed ille concubinam sibi adscivit pro-€curatoris uxoris suae filiam, ne tot liberis superdu-€ceret novercam. ï°°µÿï‚ÖåòÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1IULI CAPITOLINI €@@@@VERUS}1 ¡@@Scio plerosque ita vitam Marci ac Veri litteris atque €historiae dedicasse, ut priorem Verum intimandum le-€gentibus darent, non imperandi secut[2o]2s ordinem sed vivendi: ego vero, quod prior Marcus imperare coepit, €dein Verus, qui superstite perit Marco, priorem Mar-€cum, dehinc Verum credidi celebrandum. @@Igitur Lucius Ceionius [c]Aelius Commodus Verus €Antoninus, qui ex Hadriani voluntate Aelius appella-€tus est, ex Antonini coniunctione Verus et Antoninus, €neque inter bonos neque inter malos principes po-nitur. quem constat non inho[no]rruisse vitiis, non €abundasse virtutibus, vixisse deinde non in suo libero €principatu, sed sub Marco in simili ac pari[2s]2 maie-€statis imperio, a cuius secta [a]lascivia morum et vitae licentioris nimietate dissensit. erat enim morum sim-plicum et qui adumbrare nihil posset. huic naturalis €pater fuit Lucius [2A]2elius Verus, qui ab Hadriano adop-€tatus primus Caesar est dictus et in eadem statione constitutus perit. avi ac proavi et item maiores plu-rimi consulares. natus est Lucius Romae in praetura €patris sui XVIII. kal. Ianuariarum die, quo et Nero, qui rerum potitus est. origo eius paterna pleraque ex Etru-€ria fuit, materna ex Faventia. @1  @@Hac prosapia genitus patre ab Hadriano adoptato €in familiam Aeliam devenit mortuoque patre Caesare in Hadriani familia remansit. a quo Aurelio datus €est adoptandus, cum sibi ille Pium filium, Marcum nepotem esse voluisset posteritati satis providens, et €ea quidem lege, ut filiam Pii Verus acciperet, quae €data est Marco idcirco, quia hic adhoc impar vide-batur aetate, ut in Marci vita exposuimus. duxit autem €uxorem Marci filiam Lucillam. educatus est in domo Tiberiana. audivit Scaurinum grammaticum Latinum, €Scauri filium, qui grammaticus Hadriani fuit, Grae-€cos T[2e]2lephum atque [2He]2f[2a]2estionem, [2H]2arpocra-€tionem, r[2h]2et[h]ores Ap[p]ollonium, Celerem Caninium €et Herodem Atticum, Latinum Cornelium Frontonem, philosophos Ap[p]ollonium et Sextum. hos omne[2s]2 €amavit unice, atque ab his in vicem dilectus est, nec tamen ingeniosus ad litteras. amavit autem in €pueritia versus facere, post orationes. et melior qui-€dem orator fuisse dicitur quam poeta, immo, ut ve-rius dicam, peior poeta quam r[2h]2et[h]or. nec desunt, €qui dicant eum adiutum ingenio amicorum atque ab €aliis ei illa ipsa, qualiacumque sunt, scripta; si qui-€dem multos disertos et eruditos semper secum ha-buisse dicitur. educatorem habuit Nicomedem. fuit vo-€luptarius et nimis laetus et omnibus deliciis, ludis, iocis decenter aptissimus. post septimum annum in €familiam Aureliam traductus Marci moribus et aucto-€ritate formatus est. amavit venatus, pal[2a]2estras e[2t]2 omnia exercitia iuventutis. fuitque privatus in domo €imperatoria viginti et tribus annis.  @@Qua die togam virilem Verus accepit, Antoninus @1 €Pius ea occasione, qua patris temp[2l]2um dedic[2a]2bat, populo liberalis fuit, mediusque inter Pium et Marcum €idem [se] resedit, cum quaestor populo munus daret. post quaesturam statim consul est factus cum Se[2x]2ti[li]o €Laterano. interiectis annis cum Marco fratre iterum factus est consul. diu autem e[2t]2 privatus fuit et ea ho-norificentia caruit, qua Marcus ornabatur. nam [2ne]2-€que in senatu ante quaesturam sedit neque in itinere €cum patre, sed cum praefecto praetorii vectus est, nec €aliud ei honorificentiae adnomen adiunctum est quam quod Augusti filius appellatus est. fuit studiosus etiam €circensium [2h]2aut aliter quam gladiatorii muneris. hic €cum tantis deliciarum et luxuriae quateretur erroribus, €ab Antonino videtur ob hoc retentus, quod eum pater €ita in adoptionem Pii transire iusserat, ut nepotem ap-€pellaret. cui, quantum videtur, fidem exhibuit, non amorem. ama[2v]2it tamen Antoninus Pius simplicita-€te[2m]2 ingenii puritatemque vivendi hortatusque est, ut imitaretur, et fratrem. defuncto Pio Marcus in eum €omnia contulit, participatu etiam imperatoriae potesta-€tis indulto, sibique consortem fecit, cum illi soli sena-€tus detulisset imperi[2um]2.  @@Dato igitur imperio et indulta tribunicia potestate, €p[2ost]2 consulat[2u]2s etiam honorem delatum Verum vocari €praecepit, suum in eum transferens nomen, cum ante Commodus vocaretur. Lucius quidem Marco vicem red-€dens si [2quid]2 susciperet obsecutus ut legatus procon-suli vel praese[2s]2 imperatori. iam primum enim Marcus €pro ambobus ad milites est locutus, et pro consensu[s] imperi[2i]2 graviter se et a[2d]2 Marci mores egit. ubi vero @1 €in Syria[2m]2 profectus est, non solum licentia vitae €liberioris, sed etiam adulteriis et iuvent[2ut]2is amoribus infamatus est, si quidem tantae luxuriae fuisse dicitur, €ut etiam, [2postea]2quam [postea] de Syria redit, po-€pinam domi instituerit, ad quam post convivium Marci €devertebat, ministrantibus sibi omni genere turpium personarum. fertur et nocte perpeti alea lusisse, cum €in Syria concepisset id vitium, atque in tantum vitiorum €Gaianorum et Neronianorum ac Vitellianorum fuisse €aemulum, ut vaga[2re]2tur nocte per tabernas ac lupa-€naria obtecto capite cucullione vulgari viatorio et co-€misaretur cum triconibus, committeret rixas, dissimu-€lans quis esset, saepeque efflictum li[2v]2ida facie re-€disse[t] et in tabernis agnitum, cum sese absconderet. iac[2i]2ebat et nummos in popinas maximos, quibus ca-€lices frangeret. @8 amavit et aurigas prasino favens. @8 gla-€diator[2um]2 etiam frequentius pugna[2s]2[um] in convivio €habuit trahens c[a]ena[n]s in noctem et in t[h]oro con-€vivali condormiens, ita ut levatus cum stromatibus in cubiculum perferretur. somni fuit permodici, digestio-þ³³±ÿï°°µÿï‚ÖåòÿïƒÓÈÁÿ¤˜‹n[2i]2s facillimae. sed Marcus haec omnia [2r]2esciens dissi-€mulabat re[2scisse]2 pudore illo, ne reprehenderet fra- trem. et notissimum eius quidem fer[2tur]2 tale con-€vivium, in quo primum duodecim accubuisse dicitur, €cum sit notissimum dictum de numero convivarum: 'septem convivium, novem vero convicium;' donatos €autem pueros decoros, qui ministrabant, singulis, do- @1 €natos etiam structores et lances singulis quibusque, do-€nata et viva animalia vel cicurum vel ferarum avium vel quadripedum, quorum cibi adpositi erant, donatos €etiam calices singulis per singulas potiones, myrrinos €et crystallinos Alexandrinos, quotiens bibitum est; data €etiam aurea atque argentea pocula et gemmata, coro-€nas quin etiam datas lemniscis aureis interpositis et €alieni[s] tempori[bu]s floribus, data et vasa aurea cum unguent[2i]2s a[2d]2 spe[2c]2iem alabastrorum, data et vehi-€cula cum mulabus ac mulionibus cum iuncturis argen-teis, ut ita de convivio redirent. omne autem convi-€vium aestimatum dicitur sexagies centenis milibus se-stertiorum. hoc convivium posteaquam Marcus audi-€vit, ingemuisse dicitur et doluisse publicum fa[c]tum. post convivium lusum est tesseris usque ad lucem. @8 et €haec quidem post Parthicum bellum, ad quod eum mi-€sisse dicitur Marcus, ne vel in urbe ante oculos €omnium peccaret, vel ut parsimoniam peregrinatione €addisceret, vel ut timore bellico emendatior rediret, vel ut se imperatorem esse cognosceret. sed quantum €profecerit, cum alia vita tum haec, quam narra[2v]2imus,  c[a]ena monstrabit. circensium tantam curam habuit, €ut frequenter e provincia litteras causa circensium et miserit et accep[2er]2it. denique etiam praesens et cum €Marco sedens multas a venetianis est passus iniurias, quod turpissime contra eos faveret; nam et Volucri €equo prasino aureum simulacrum fecerat, quod secum portabat; cui quidem passas uvas et nu[2cl]2eos in vicem €hordei in praesepe ponebat, quem sagis fuco tinctis €coopertum in Tiberianam ad se adduci iubebat, cui @1 mortuo sepulchrum in Vaticano fecit. in huius equi €gratiam primum coeperunt equi[2s]2 aurei vel brabia postulari. in tanto autem equus ille honore fuit, ut €ei a populo prasinianorum saepe modius aureorum €postularetur. @@Profectum eum ad Parthicum bellum Marcus Ca-€puam prosecutus est; cumque inde per omnium villas €se ingurgitaret, morbo inplicitus apud Canusium aegro-ta[2v]2it. quo [2a]2d eum visendum frater contendit. multa €in eius vita ignava et sordida etiam belli tempore deteguntur. nam cum interfecto legato, caesis legioni-€bus, Syris defectionem cogitantibus oriens vastaretur, €ille in Apul[e]ia ven[2a]2batur et apud Corinthum et Athe-€nas inter symfonias et cantica navigabat et per sin-€gulas maritimas civitates Asiae, Pamph[2y]2liae Ciliciae- que clariores voluptatibus immorabatur. Antiochiam €posteaquam venit, ipse quidem se luxuriae dedidit. €duces autem confecerunt Parthicum bellum, Statius €Priscus et Avidius Cassius et Martius Verus per €quadriennium, ita ut Bab[2y]2lonem et Mediam perveni-rent et Armeniam vindicare[2n]2t. part[h]umque ipsi €nomen est Armenici, Parthici, Medici, quod etiam Marco Romae agenti delatum est. egit autem per €quadriennium Verus hiemem Laod[2i]2ciae, aestatem apud Dap[2h]2nen, reliquam partem Ant[h]ioc[2h]2iae. risui fuit €omnibus Syris, quorum multa ioca in theatro in eum dicta exstant. vernas in triclinium Saturnalibus et die-bus festis semper admisit. ad Eufraten tamen inpul-su[m] comitum suorum secundo profectus est. Ef[f]e- @1 €sum etiam redit, ut Lucillam uxorem missam a patre €Marco susciperet, et idcirco maxime, ne Marcus cum €ea in Syriam veniret ac flagitia eius adnosceret. nam €senatui Marcus dixerat se filiam in Syriam deduc-turum. confecto sane bello regna regibus, provincias vero comitibus suis regendas dedit. Romam inde ad €triumphum invitus, quod Syriam quasi regnum suum €reli[2n]2queret, redit et pariter cum fratre triumphavit €susceptis a senatu nominibus, quae in exercitu ac-ceperat. fertur praeterea ad amicae vulgaris arbitrium €in Syria posuisse barbam. unde in eum a Syris multa €sunt dicta.  @@Fuit eius fati, ut in eas provincias, per quas redit, Romam usque luem secu[2m]2 deferre vide[2re]2tur. et nata €fertur pestilentia in Bab[2y]2lonia, ubi de templo Ap[p]ol-€l[2i]2nis ex arcula aurea, quam miles forte inciderat, spi-€ritus pestilens evasit, atque inde Parthos [2o]2rbemque complesse, et hoc non Lucii Veri vitio sed Cassii, a €quo contra fidem Seleucia, quae ut amicos milites nostros receperat, expugnata est. quod quidem inter €ceteros etiam Quadratus, belli Parthici scriptor, in-€cusatis Seleucenis, qui fidem primi ruperant, purgat. habuit hanc reverentiam Marci Verus, ut nomina, quae €sibi delata fuerant, cum fratre communicaret die tri-umphi, quem pariter celebrarunt. reversus e Parthico €bello minore circa fratrem cultu fuit Verus; nam et €libertis inhonestius indulsit et multa sine fratre dis-posuit. his accessit, quod, quasi reges aliquos ad tri-€umphum adduceret, sic histriones eduxit e Syria, quo-€rum praecipuus fuit Maximinus, quem Paridis nomine nuncupavit. villam praeterea extruxit in via Clodia €famosissimam, in qua per multos dies et ipse ingenti @1 €luxuria debacchatus est cum libertis suis et amicis €Pari[2dis]2, quorum praesentia[2e]2 [2n]2ulla inerat reveren-tia, et Marcum rogavit, qui venit, ut fratri venerabilem €morum suorum et imitandam ostenderet sanctitudinem, €et quinque diebus in eadem villa residens cognitioni-€bus continuis operam dedit, aut convivante fratre aut convivia comparante. habuit et Agrippum histrionem, €cui cognomentum erat Memfi, quem et ipsum e Syria €velut trop[2a]2eum Parthicum adduxerat, quem Apo-laustum nominavit. adduxerat secum et fidicinas et €tibicines et histriones sc[r]urrasque mimarios et prae-€sti[2g]2iatores et omnia mancipiorum genera, quorum Sy-€ria et Alexandria pascitur voluptate, prorsus ut vi-€deretur bellum non Parthicum sed histrionicum con- fecisse. et haec vitae diversitas atque alia multa inter €Marcum ac Verum simultates fecisse non aperta veritas indicabat, sed occultus rumor inseverat; verum illud €praecipuum quod, cum Libonem quendam patruelem €suum Marcus legatum in Syria[2m]2 misisset, atque ille €se insolentius qu[2a]2m verecundus senator efferret di-€cens ad fratres suos scripturum esse, si qui[2d]2 €forte dubitaret, nec Verus praesens pati posset, su-€bitoque morbo notis prope veneni exsistentibus inter-€isset, visum est nonnullis, non tamen Marco, quod €eius fraude putaretur occisus. quae res simultatum auxit rumorem. liberti multum potuerunt apud Verum, €ut in vita M[2arci]2 diximus, Gemin[2u]2s et Agacl[2y]2tus, @1 cui dedit invito M(arco) Libonis uxorem; denique nup-€tiis [h]a [2V]2ero celebratis Marcus convivio non interfuit. habuit et alios libertos Verus improbos, Coeden et [t]Eclectum ceterosque. quos omnes Marcus post mor-€tem Veri specie honoris a[2b]2iecit Eclecto retento, qui €postea Commodum filium eius occidit. @@Ad bellum Germanicum, Marcus quod nollet Lu-€cium sine se vel ad bellum mittere vel in urbe dimittere €causa luxuriae, simul profecti sunt atque Aquileiam venerunt invitoque Lu[2c]2io Alpes transgressi, cum Ve-€rus apud Aquileiam tantum ve[2n]2atus convivatusque esset, Marcus autem omnia prospexisset. de quo bello €_[2partim]2 per legatos barbarorum pacem petentium, €[2partim]2 per duces nostros gestum est_in Marci vita plenissime disputatum est. conposito autem bello in €Pannonia urgente Lucio Aquileiam rediere[t], quo[2d]2-€que urbanas desiderabat Lucius voluptates, in urbem [2f]2estinatum est. sed non longe ab Altino subito in €vehiculo morbo, quem apoplexin vocant, correptus Lu-€cius depositus e vehiculo detracto sanguine Altinum €perductus, cum triduo mutus vixisset, apud Altinum €perit.  @@Fuit sermo, quod et socrum Faustinam incestasset. €et dicitur Faustinae socrus dolo aspersis ostreis veneno €extinctus esse, idcirco quod consuetudinem, quam cum matre habuerat, filiae prodidisset. quamvis et illa fa-€bula, qu[2a]2e in Marci vita posita est, abhorrens a @1 talis viri vita sit ex[t]orta, cum multi etiam uxori eius þ³³±ÿï°°µÿï‚ÖåòÿïƒÓÈÁÿ¨Š“‚flagitium mortis adsignent et idcirco, quod Fabiae ni-€mium indulserat Verus, cuius potentiam uxor Lu-ci[2lla]2 ferre non posset. tanta sane familiaritas inter €Lucium et Fabiam sororem fuit, ut[s]i hoc quoque usur-€paverit rumor, quod inierint consilium ad Marcum e vita tollendum. idque cum esset per Agacl[2y]2tum liber-€tum proditum Marco, ante[ad]ventum Lucium [2a]2 €Faustina, ne praeveniret. @@Fuit decorus corpore, vultu geniatus, barba prope €barbarice demissa, procerus et fronte in supercilia ad-ductiore venerabilis. dicitur sane tantam habuisse cu-€ram flaventium capillorum, ut capiti auri [ro]ramenta €respergeret, quo magis coma inluminata flavesceret. lingua impeditior fuit, aleae cupidissimus, vitae sem-€per luxuriosae atque in pluribus Nero praeter crudeli-tatem et ludibria. habuit inter alium luxuriae appara-€tum calicem crystallinum nomine Volucrem ex eius €equi nomine, quem dilexit, human[2a]2e po[si]tionis mo-€dum supergressum.  @@Vixit annis quadraginta duobus. imperavit cum €fratre annis undecim. inlatumque eius corpus est Ha-€driani sepulchro, in quo et Caesar pater eius naturalis €sepultus est. @@Nota est fabula, quam Marci non capit vita, quod €partem vulvae veneno inlitam, cum eam exsecuisset €cultro una parte venenato, Marcus Vero porrexerit. se[a]d hoc nefas est de Marco putari, quamvis Veri et cogitata et facta mereantur. quod nos non in medio @1 €relinquemus, sed tot[2u]2m purgat[2u]2m confutat[2u]2mque re-€spuimus, cum adhuc post Marcum praeter vestram cle-€mentiam, Diocletiane Auguste, imperatorem talem nec €adulatio videatur potuisse confingere. @1 ï°°¶ÿï‚ÁöéäÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1AVIDIUS [2CASSIUS]2 €@@@@VULCACII GALLICANI V%146 C%146}1 ¡@@Avidius Cassius, ut quidam volunt, ex familia Cas-€siorum fuisse dicitur per ma[2t]2rem, [2ho]2m[2i]2n[2e]2 novo €genitus Avidio Severo, qui ordines duxerat et post ad summas dignitates pervenerat; cuius Quadratus in €historiis meminit, et quidem graviter, cum illum sum-€mum virum et necessarium rei p. adserit et apud ip-sum Marcum praevalidum; nam iam eo imperante €perisse fatali sorte perhibetur. @@Hic ergo Cassius ex familia, ut diximus, Cassiorum, €qui in C. [2Iu]2lium conspiraverant, oderat tacite prin-€cipatum nec ferre poterat imperatorium nomen dice-€batque nil esse gravius nomine imperii, quod non posset e re p. tolli nisi per alterum imperatorem. deni-€que temptasse in pueritia dicitur extorquere etiam Pio €principatum, sed per patrem, virum sanctum et gravem, €adfec[2ta]2tionem tyrannidis latuisse, habitum tamen semper ducibus suspectum. Vero autem illum parasse insidias ipsius Veri epistula indicat, quam inserui. ex €epistula Veri: 'Avidius Cassius avidus est, quantum €et mihi videtur et iam inde sub avo meo, patre tuo, innotuit, imperii: quem velim observari iubeas. omnia @1 €ei nostra [e]di[2s]2plicent, opes non mediocres parat, €litteras nostras ridet. te philosopham aniculam, me €luxuriosum morio[2n]2e[2m]2 vocat. vide quid agendum sit. ego hominem non odi, sed vide, ne tibi et liberis €tuis non bene consula[2s]2, cum tale[2m]2 inter praecinctos €habeas, qualem milites libenter audiunt, libenter vi- dent.' rescriptum Marci de Avidio Cassio: 'epistulam €tuam legi, sollicitam potius [2quam]2 imperatoriam et non nostri temporis. nam si ei divinitus debetur im-€perium, non poterimus interficere, etiamsi velimus._ €scis enim proavi tui dictum: "successorem suum nullus €occidit"_; sin minus, ipse sponte sine nostra crude-litate fatales laqueos inciderit. adde quod non pos-€sumus reum facere, quem et nullus accusat et, ut ipse dicis, milites amant. deinde in causis maiestatis haec €natura est, ut videantur vim pati etiam quibus pro-batur. scis enim ipse, quid avus tuus Hadrianus dixe-€rit: "misera conditio imperatorum, quibus de affec-t[2ata]2 tyrannide nisi occisis non potest credi." eius €autem exemplum ponere [2malui]2 qua[2m]2 Domitiani, qui €hoc primus dixisse fertur; tyrannorum enim etiam €bona dicta non habent tantum auctoritatis, quantum debent. sibi ergo habeat suos mores, maxime cum €bonus dux [2s]2it et severus et fortis et rei p. necessa-rius. nam quod dicis liberis meis cavendum esse morte €illius: plane liberi mei pereant, si magis amari merebi-€tur Avidius quam illi et si rei p. expediet Cassium vi-€vere quam liberos Marci.' haec de Cassio Verus, haec €Marcus. @1  @@Sed nos hominis naturam et mores breviter explica-€[2b]2imus; neque enim plura de his sciri possunt, quorum €vitam et inlustrare nullus audet eorum causa, a qui-bus oppressi fuerint. addemus autem, quemadmodum €ad imperium venerit et quemadmodum sit occisus et ubi victus. proposui enim, Diocletiane Auguste, omnes, €qui imperatorium nomen sive [2iusta causa sive]2 iniusta €habuerunt, in litteras mittere, ut omnes purpuratos, €August[2e]2, cognosceres. @@Fuit his moribus, ut nonnumquam trux et asper €videretur, aliquando mitis et lenis, saepe religiosus, €alias contemptor sacrorum, avidus vini item abstinens, €cibi adpetens et inediae patiens, Veneris cupidus et castitatis amator. nec defuer[2u]2nt qui illum Catilinam €vocarent, cum et ipse se ita gauderet appellari, a[2d]2-€dens futurum se Sergium, si dialogistam occidisset, Antoninum hoc nomine significans, qui tantum eni-€tuit in philosophia, ut iturus ad bellum Marcomanni-€cum timentibus cunctis, ne quid fatale proveniret, ro-€gatus sit non adulatione sed serio, ut praecepta philo-sophiae ederet. nec ille timuit, sed per ordinem pa-€r[2a]2eneseos_hoc est praeceptionum_per triduum disputavit. fuit praeterea disciplinae militaris Avidius €Cassius tenax et qui se Marium dici vellet.  @@Quoniam de severitate illius dicere coepimus, multa €extant crudelitatis potius quam severitatis eius indi-cia. nam primum milites, qui aliquid provincialibus €tulissent per vim, in illis ipsis locis, in quibus pec-caverant, in crucem sustulit. primus etiam id suppli- @1 €cii genus invenit, ut stipitem grandem poneret pedum €octoginta et centum [id est materiam] et a summo us-€que ad imum damnatos ligaret et ab imo focum adpo-€neret incensisque aliis alios fumo, cruciatu, timore etiam necaret. idem denos catenatos in profluentem mergi iubebat vel in mare. idem multis desertoribus €manus excidit, aliis crura incidit ac poplites dicens €maius exemplum esse a[2d]2viventis miserabiliter crimi-nosi quam occisi. cum exercitum duceret, et inscio ipso €manus auxiliaria centurionibus suis auctoribus tria mi-€lia Sarmatarum neglegentius agentum in Danuvii ri-€pis occidissent et cum praeda ingenti ad eum redissent €sperantibus centurionibus praemium, quod perparva €manu tantum hostium segnius agentibus tribunis et €ignorantibus occidissent, rapi eos iussit et in crucem €tolli servilique supplicio adfici, quod exemplum non €extabat, dicens [s]evenire potuisse, ut essent insidiae ac periret Romani imperii reverentia. et cum ingens se-€ditio in exercitu[m] orta esset, processit nudus cam-€pestri solo tectus et ait: 'percutite', inqui[2t]2, 'me, si aude-tis et corruptae disciplinae facinus addite.' tunc con-€quiescentibus cunctis meruit timeri, quia ipse non ti-muit. quae res tantum disciplinae Romanis addidit, €tantum terroris barbaris iniecit, ut pacem annorum cen-€tum ab Antonino absente peterent, si quidem viderant €damnatos Romani ducis iudicio etiam eos, qui contra €fas vicerant.  @@De hoc multa gravia contra militum licentiam facta €inveniuntur apud Aemilium Parthenianum, qui ad-€fectatores tyrannidis iam inde a veteribus historiae tradidit. nam et virgis caes[2o]2s in foro et in mediis ca-€stris securi percussit, qui ita meruerunt, et manus mul- @1 tis amputavit. et praeter laridum ac buccellatum at-€que acetum militem in expeditione portare prohibuit €et, si aliud quippiam repperit, luxuriem non levi sup-plicio adfecit. extat de hoc epistula divi Marci ad prae-fectum suum talis: 'Avidio Cassio legiones Syriacas €dedi diffluentes luxuria et Dafnidis moribus agentes, €quas tot[2a]2s excaldantes se repperisse Caesonius Vecti-lianus scripsit. et puto me non errasse, si quidem et €tu notum habeas Cassium, hominem Cassian[2a]2e se-veritatis et disciplinae. neque enim milites regi pos-þ³³±ÿï°°¶ÿï‚ÁöéäÿïƒÓÈÁÿ¥—‚sunt nisi vetere disciplina. scis enim versum a bono €poeta dictum et omnibus frequentatum: €@@@@"moribus antiquis re[2s]2 stat Romana virisque." @@Tu tantum fac adsint legionibus abunde commea-€tus, quos, si bene Avidium novi, scio non perituros.' praefecti ad Marcum: 'recte consuluisti, mi domine, quod Cassium praefec[2is]2ti[s] Syriacis legionibus. ni-€hil enim tam expedit quam homo severior Graecanicis militibus. ille sane omnes excaldationes, omnes flores de capite, collo et sinu militi excutiet. annona militaris €omnis parata est, neque quicquam deest sub bono €duce: non enim multum aut qu[2a]2eritur aut inpendi- tur.' nec fefellit de se iudicium habitum. nam statim €et ad signa edici iussit et programma in parietibus €fixit, ut, si quis cinctus inveniretur apud Dafnen, dis-cinctus rediret. arma militum septima die semper re-€spexit, vestimenta etiam et calciamenta et ocreas, d[2e-]2€licias omnes de castris summovit iussitque eos hie-€mem sub pellibus agere, nisi corrigerent suos mores; et egissent, nisi honestius vixissent. exercitium septimi €diei fuit omnium militum, ita ut et sagittas mitterent @1 et armis luderent. dicebat enim miserum esse, cum €exercerentur athletae, venatores et gladiatores, non €exerceri milites; quibus minor esset futurus labor, si €consuetus esset. @@Ergo correcta disciplina et in Armenia et in Arabia €et in Aegypto res optime gessit amatusque est ab €omnibus orientalibus et speciatim ab Antiochensibus, qui etiam imperio eius consenserunt, ut docet Marius Maximus in vita divi Marci. nam cum et Bucolici mi-€lites per Aegyptum gravia multa facerent, ab hoc re-€tunsi sunt, ut i[2d]2em Marius Maximus refert in eo libro, €quem secundum de vita Marc[2i]2 [et] Antonin[2i]2 edidit.  @@Hic imperatorem se in oriente appellavit, ut quidam €dicunt, Faustina volente, quae valetudini Marci iam €diffidebat et timebat, ne infantes filios tueri sola non €posset atque aliquis existeret, qui capta statione regia infantes de medio tolleret. alii autem dicunt hanc €artem adhibuisse militibus et provincialibus Cassium €contra Marci amorem, ut sibi posset consentiri, quo[2d]2 diceret Marcum diem suum obisse. nam et divum eum appellasse dicitur, ut desiderium illius leniret. im-€peratorio animo cum processisset, eum, qui sibi ap-€taverat ornamenta regia, statim praefectum praetorii €fecit; qui et ipse occisus est Antonino invito ab exer-€citu, qui et M[2a]2ecianum, cui erat commissa Alexan-€dria quique [2con]2senserat spe participatus Cassio, in-vito atque ignorante Antonino interemit. nec tamen €Antoninus graviter est iratus rebellione cognita nec in eius liberos aut affectus s[2a]2evit. senatus illum €hostem appellavit bonaque eius proscripsit. quae An-€toninus in privatum aerarium congeri noluit, quare @1 €senatu praecipiente in aerarium publicum sunt relata. nec Romae terror defuit, cum quidam Avidium Cas-€sium dicerent absente Antonino, qui nisi a volup-€tariis unice amabatur, Romam esse venturum atque €urbem tyranni[2c]2e direpturum, maxime senatorum causa, qui [2e]2um hostem iudicaverant bonis proscriptis. et amor €Antonini hoc maxime enituit, quod consensu omnium praeter Antiochenses Avidius interemptus est; quem €quidem occidi non iussit sed passus est, cum apud €cunctos clarum esse[2t]2, si potestatis suae fuisset, pa[2r]2- surum illi fuisse. caput eius ad Antoninum cum dela-€tum esset, ille non exultavit, non elatus est, sed etiam €doluit ereptam sibi esse occasionem misericordiae, cum €diceret se vivum illum voluisse capere, ut illi ex-prob[2r]2aret beneficia sua eumque servaret. denique €cum quidam diceret repr[a]ehendendum Antoninum, €quod tam mitis esset in hostem suum eiusque liberos €et adfectus atque omnes, quos conscios tyrannidis rep-€perisset, addente illo qui reprehendebat 'quid si ille vicisset?', dixisse dicitur: 'non sic deos coluimus nec €sic vivimus, ut ille nos vinceret.' enumeravit deinde €omnes principes, qui occisi essent, habuisse causas, €quibus mererentur occidi, ne[2c]2 quemquam facile bo-num vel victum a tyranno vel occisum, dicens mer-€uisse Neronem, debuisse Caligulam, Othonem et Vi-tellium nec imperare voluisse. nam de [Pertinace et] €Galba paria sentiebat, cum diceret in imperatore avaritiam esse acer[2b]2issimum malum. denique non Au-€gustum, non Traianum, non Hadrianum, non patrem @1 €suum a rebellibus potuisse superari, cum et multi fuerint et ipsis vel invitis vel insciis extincti. ipse autem Anto-€ninus a senatu petit, ne graviter in conscios defectionis €animadverteretur, eo ipso tempore, quo rogavit, ne quis €senator temporibus suis capitali supplicio adficeretur, quod illi maximum amorem conciliavit; denique paucis-€simis centurionibus punitis deportatos revocari iussit.  Antiochensis, qui Avidio Cassio consenserant, [2non puni-€vit]2, sed et his et aliis civitatibus, quae illum iuverant, €ignovit, cum primo Antioc[2h]2ensibus graviter iratus es-€set hisque spectacula sustulisset et multa alia civitatis or-namenta, quae postea reddidit. filios Avidii Cassii An-€toninus [Marcus] parte media paterni patr[2i]2monii dona-€vit, ita ut filias eius auro, argento et gemmis cohone-staret. nam et Alexandriae, filiae Cassii, et genero €Druentiano liberam evagandi, ubi velle[2n]2t, potesta-tem dedit. vixeruntque non quasi tyranni pignora, sed €quasi senatorii ordinis in summa securitate, cum illis €e[2ti]2am in lite obici fortunam propri[2a]2e vetuisset do-€mus, damnatis aliquibus iniuriarum, qui in eos petu-€lantes fuissent. quos quidem ami[2t]2ae suae marito com-€mendavit. @@Si quis autem omnem hanc historiam scire deside-€rat, legat Mari Maximi secundum librum de vita Marci, €in quo ille ea dicit, quae solu[2s]2 Marcus mortuo iam Vero egit. tunc enim Cassius rebellavit, ut probat €epistula missa ad Faustinam, cuius hoc exemplum est: 'Verus mihi de Avidio verum scripserat, quod @1 €cuperet imperare. audisse enim te arbitror, quod [2V]2eri s[2t]2atores de eo nuntiarent. veni igitur in Al-€banum, ut tractemus omnia dis volentibus. nil ti-me[2a]2s.' hi[2n]2c autem apparet Faustinam ista ne-€scisse[t], cum dicat Marius infamari eam cupiens, quod ea conscia Cassius imperium sumpsisset. nam €et ipsius epistula extat ad v[2i]2rum, qua urget Mar-cum, ut in eum graviter vindicet. exemplum epistulae €Faustinae ad Marcum: 'ipsa in Albanum cras, ut iubes, €mox veniam: tamen iam hortor, ut, si amas liberos tuos, istos rebelliones acerrime persequaris. male enim €adsueverunt et duces [2et]2 milites, qui nisi opprimun- tur, oppriment.' item alia epistula eiusdem Faustinae €ad Marcum: 'mater mea Faustina patrem tuum Pium €[eiusdem] in defectione Celsi sic hortata est, ut pie-€tatem primum circa suos servaret, sic circa alienos. non enim pius est imperator, qui non cogitat uxorem et filios. Commodus noster vides in qua aetate sit. Pompeianus gener et senior est et peregrinus. vide, quid agas de Avidio Cassio et de eius consciis. noli €parcere hominibus, qui tibi non pepercerunt et nec mihi nec filiis nostris parcerent, si vicissent. ipsa iter €tuum mox consequor: quia Fadilla nostra aegrotabat, in Formianum venire non potui. sed si te Formis in-€venire non potuero, adsequar Capuam, quae civitas €et meam et filiorum nostrorum aegritudinem poterit adiuvare. Soteridam medicum in Formianum ut dimit-€tas, rogo. ego autem Pisitheo nihil credo, qui puellae @1 virgini curationem nescit adhibere. sign[2a]2tas mihi lit-€teras Calpurnius dedit: ad quas rescribam, si tarda-€vero, per Caecilium senem spadonem, hominem, ut scis, fidelem. cui verbo mandabo, quid uxor Avidii €Cassii et filii et gener de te iactare dicantur.'  @@Ex his litteris intellegitur Cassio Faustinam consciam €non fuisse, quin etiam supplicium eius graviter exe-€gisse, si quidem Antoninum quiescentem et clemen-€tiora cogitantem ad vindictae necessitatem impulit. cu[2i]2 Antoninus quid rescripserit, subdita epistula per-docebit: 'tu quidem, mea Faustina, religiose pro ma-€rito et pro nostris liberis agis. nam relegi epistulam €tuam in Formiano, qua me hortaris, ut in Avidii con-scios vindicem. ego vero et eius liberis parcam et þ³³±ÿï°°¶ÿï‚ÁöéäÿïƒÓÈÁÿ¨‹”‚genero et uxori et ad senatum scribam, ne aut pro-scriptio gravior sit aut poena crudelior. non enim €quicquam est, quod imperatorem Romanum melius commendet gentibus quam clementia. haec Caesarem €deum fecit, haec Augustum consecravit, haec patrem tuum specialiter Pii nomine ornavit. denique si ex €mea sententia de bello iudicatum esset, nec Avidius esset occisus. esto igitur secura: €@@@@"di[i] me tuentur, dis pietas mea €@@@@@@cordi es[2t]2." €@@Pompeianum nostrum in annum sequentem consulem €dixi.' haec Antoninus ad coniugem.  @@Ad senatum autem qualem orationem miserit, inter-est scire. ex oratione Marci Antonini: 'habetis igi-€tur, p. c., pro gratulatione victoriae generum meum €consulem, Pompeianum dico, cuius aetas olim remu-€neranda fuerat consulatu, nisi viri fortes intervenissent, quibus reddi debuit, quod a re p. debebatur. nunc @1 €quod ad defectionem Cassianam pertinet, vos oro €atque obsecro, p. c., ut censura vestra deposita meam €pietatem clementiamque servetis, immo vestram ne-que quemquam ullum senatus occidat. nemo sena-€torum puniatur, nullius fundatur viri nobilis sanguis, deportati redeant, proscripti bona recipiant. utinam €possem multos etiam ab inferis excitare! non enim €umquam placet in imperatore vindicta sui doloris, quae si iustior fuerit, acrior videtur. quare filiis Avidii €Cassii et genero et uxori veniam dabitis. et quid dico veniam, cum illi nihil fecerint. vivant igitur securi €scientes sub Marco vivere. vivant in patrimonio pa-€rentum pro parte donato, auro, argento, vestibus €fruantur, sint divites, sint securi, sint vagi et liberi et €per ora omnium ubique populorum circumferant meae, circumferant vestrae pietatis exemplum. nec magna €haec est, p. c., clementia, veniam proscriptorum li-beris et coniugibus dari: ego vero a vobis peto, ut €conscio[2s]2 senatorii ordinis et equestris a caede, a €proscriptione, a timore, ab infamia, ab invidia et €postremo ab omni vindicetis iniuria detisque hoc meis temporibus, ut in causa tyrannidis, qui in tumultu €c[a]ecidit, probetur occisus.'  @@Hanc eius clementiam senatus his adclamationibus prosecutus est: 'Antonine pie, di te servent. Antonine €clemens, di te servent. [Antonine clemens, di te ser-€vent.] tu voluisti quod licebat, nos fecimus quod dece-bat. Commodo imperium iustum rogamus. progeniem tuam robora. fac securi sint liberi nostri. bonum im-€perium nulla vis laedit. Commodo Antonino tr[2i]2buni-€[2c]2iam potestatem rogamus, praesentiam tuam rogamus. @1 philosophiae tuae, pa[2t]2ientiae tuae, doctrinae tuae, no-€bilitati tuae, innocentiae tuae. vincis inimicos, hostes €exuperas, di te tuentur.' et reliqua. @@Vixerunt igitur posteri Avidii Cassii securi et ad honores admissi sunt. sed eos Commodus Antoninus €post excessum divi patris sui omnes vivos incendi €iussit, quasi in factione depr[a]ehensos. @@Haec sunt quae de Cassio Avidio conperimus. @8 cuius €ipsius mores, ut supra diximus, varii semper fuerunt, sed ad censuram crudelitatemque propensiores. qui €si optinuisset imperium, fuisset non modo clemens sed  bonus, sed utilis et optimus imperator. nam extat €epistola eius ad generum suum iam imperatoris huius-modi: 'misera res publica, quae istos divitiarum cupi-dos et divites patitur. miser[a] Marcus, homo sane opti-€mus, qui, dum clemens dici cupit, eos patitur vivere, quorum ipse non probat vitam. ubi Lucius Cassius, €cuius nos frustra tenet nomen? ubi Marcus ille Cato €Censorius? ubi omnis disciplina maiorum? quae olim quidem intercidit, nunc vero nec quaeritur. Marcus €Antoninus philosophatur et quaerit de [2e]2lement[2i]2s et €de animis et de honesto et iusto nec sentit pro re p. vides multis opus esse gladiis, multis elogiis, ut in antiquum statum publica forma reddatur. ego vero €istis praesidibus provinciarum_an ego proconsules, €an ego praesides putem, qui ob hoc sibi a senatu et €ab Antonino provincias datas credunt, ut luxurientur, €ut divites fiant? audisti praef. praetorii nostri philo-€sophi ante triduum quam fieret mendicum et pau-€perem, sed subito divitem factum. unde, quaeso, nisi @1 €de visceribus rei p. provincialiumque fortunis? sint €sane divites, sint locupletes: aerarium publicum re-€fer[2c]2ient; tantum di faveant bonis pa[2rt]2ibus: redd[2e]2nt €Cassiani rei p. principatum.' haec epistola eius indicat, €quam severus et quam tristis futurus fuerit imperator. ï°°·ÿï‚ÃïííÁîôÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1[2COMMODUS]2 ANTONINUS €@@@@AELI LAMPRIDI}1 ¡@@De Commodi Antonini parentibus in vita Marci An-tonini satis est disputatum. ipse autem natus est apud €Lanu[2v]2ium cum fratre Antonino gemino prid(ie) kal. €Septemb(res) patre patruoque consulibus, ubi et avus maternus dicitur natus. Faustina cum esset Commo-€dum cum fratre pr[2a]2egnans, visa est in somnis ser-pentes parere, sed ex his unum ferociorem. cum autem €peperisset Commodum atque Antoninum, Antoninus €quadrimus elatus est, quem parem astrorum cursu Commodo mathematici promittebant. mortuo igitur €fratre Commodum Marcus et suis praeceptis et [et] €magnorum atque optimorum virorum erudire conatus est. habuit litteratorem Gr[2a]2ecum Onesicraten, La-€tinum Capellam Antistium; orator ei Ateius Sanctus fuit. sed tot disciplinarum magistri nihil ei profu-€erunt. tantum valet aut ingenii vis aut eorum, qui €in aula institutores habentur. nam a prima statim €pueritia turpis, improbus, crudelis, libidinosus, ore quo-que pollutus et constup[2r]2atus fuit, iam in his artifex, €quae stationis imperatoriae non erant, ut calices fin-€geret, saltaret, cantaret, sibilaret, scurram denique et gladiatorem perfectum ostenderet. auspicium crude-€litatis apud Centumcellas dedit anno aetatis duode- @1 €cimo; nam cum tepid[2i]2us forte lotus esset, balnea-€torem in fornacem conici iussit; quando a p[2a]2eda-€gogo, cui hoc iussum fuerat, ver[2v]2ecina pellis in fornace €consumpta est, ut fidem poen[2a]2e de fetore nidoris €impleret. @@Appellatus est autem Caesar puer cum fratre [se] €Vero. quarto decimo aetatis anno in collegium sacer- dot[2um]2 adscitus est. cooptatus est inter %tressolos . . . €princeps iuventutis, cum toga[2m]2 sumpsit. adhuc in €praetexta puerili congiarium dedit atque ipse in basi-lica Traiani praesedit. indutus autem toga est nona-€rum Iuliarum die, quo[d] in terris Romulus non ap-€paruit, et eo tempore, quo Cassius a Marco descivit. profectus est commendatus militibus cum patre in Sy-riam et Aegyptum [2et cum]2 eo Romam redit. post €haec venia legis annariae impetrata consul est factus €et cum patre imperator est appellatus V. kal. Dec. die €Pollione et Apro consulibus et triumphavit cum patre; nam et hoc patres decreverant. profectus es[2t]2 cum €patre et ad Germanicum bellum. @@Adhibitos custodes vitae suae honestiores ferre non €potuit, pessim[2o]2s quo[2s]2que detinuit et summotos us-que ad aegritudinem desideravit. quibus per patris €mollitiem restitutis popinas et ganeas in Palatinis sem-€per aedibus fecit neque umquam pepercit vel pudori vel sumptui. in domo aleam exercuit. mulierculas for-€mae scitioris ut prostibula mancipia perficie[2ns]2 lupana- @1 €rium [2ad lu]2dibrium pudicitiae contraxit. i[2nsec]2tatus est €propolas circumforanos. equos currules sibi conpara-vit. aurigae habitu currus rexit, gladiatoribus convi[2x]2it, €aquam gessit ut le[2n]2o[2num]2 minister, ut probris natum €magis quam ei loco eum credere[2s]2, ad quem fortuna €provexit.  @@Patris ministeria seniora summovit, amicos senes abiecit. filium Salvi Iuliani, qui exercitibus praeerat, €ob inpudicitiam frustra temptavit atque exinde Iuliano tetendit insidias. honestissimos quosque aut per con-tumeliam aut per honorem indignissimum abiecit. ap-€pellatus est a mimis quasi obstupratus eosdemque ita, ut non apparerent, subito deporta[2v]2it. bellum etiam, €quod pater paene confecerat, legibus hostium addictus remisit ac Romam reversus est. Romam ut redit, sub-€actore suo S[2ao]2tero post se in curr[2u]2 locato ita trium-€phavit, ut eum sae[2p]2ius cervice reflexa publice oscu-laretur. etiam in orc[2h]2estra hoc idem fecit. et cum €potaret in lucem helluareturque viribus Romani im-þ³³±ÿï°°·ÿï‚ÃïííÁîôÿïƒÓÈÁÿ£—ƒperii, vespera etiam per tabernas ad lupanaria voli-tavit. misit homines ad provincias regendas vel cri-minum socios vel a criminosis commendatos. in sena-€tus odium ita venit, ut et ipse crudeliter in tanti or-€dinis perniciem s[2a]2eviret fieretque [2e]2 contempto cru-€delis.  @@Vita Commodi Quadratum et Lucillam compulit ad €eius interfectionem consilia inire, non sine praefecti @1 praetorii Tarruteni Paterni consilio. datum [n]autem est €negotium peragendae necis Claudio Pompeiano propin-quo. qui ingressus ad Commodum destricto gladio, €cum faciendi potestatem habuisset, in haec verba pro-€rumpens 'hunc tibi pugionem senatus mittit' detexit €facinus fatuus nec implevit multis cum eo participanti-bus causam. post haec interfecti sunt Pompeianus €primo et Quadratus, dein N[2o]2rbana atque Norbanus €et Paralius; et mater eius et Lucilla in exilium exacta. tum praefecti praetorio cum vidissent Commodum in €tantum odium incidisse obtentu Sa[2o]2teri, cuius poten-€tiam p(opulus) R(omanus) ferre non poterat, urbane €S[2ao]2terum eductum a palatio sacrorum causa et red-€euntem in hortos suos per frumentarios occiderunt. id vero gravius quam de se ipso Commodo fuit. @8 Pa-€ternum autem et huius caedis auctorem et, quantum €videbatur, paratae necis Commodi conscium et inter-€ventorem, ne coniuratio latius puniretur, instigante Ti-€gidio per lati clavi honorem a praefecturae admini-stratione summovit. post paucos dies insimulavit eum €coniurationis, cum diceret ob hoc promissam Iuliani €filio filiam Paterni, ut in Iulianum transferretur im-€perium. quare et Paternum et Iulianum et Vitr[2u]2vium €Secund[2um]2, Paterni familiarissimum, qui epistolas imperatorias curarat, interfecit. domus praeterea Quin-€tiliorum omnis extincta, quod Sextus Condi[ci]ani fi-€lius specie mortis ad defectionem diceretur evasisse. interfecta et Vitrasia Faustina et Velius Rufus et E[2g]2na-tius Capito consularis. in exilium autem acti sunt @1 €[2A]2emilius Iunc[t]us e[s]t Atilius Severus consules. et €in multos alios vari[a]e s[2a]2evitum est.  @@Post haec Commodus nunquam facile in publicum €processit neque quicquam sibi nuntiari passus est nisi quod Perennis ante tractasset. Perennis autem Com-€modi persciens invenit, quemadmodum ipse potens esset. nam persuasit Commodo, ut ipse d[2e]2liciis va-€caret, idem vero Perennis curis incumberet; quod Com-modus laetanter accepit. hac igitur lege vivens ipse €cum trecentis concubinis, quas ex matronarum mere-€tricumque dilectu ad formae speciem conci[2v]2i[2t]2, tre-€centisque aliis puberibus exoletis, quos aeque ex plebe €ac nobilitate [2vi]2 p[2re]2tiisque forma disceptatrice colle-€gerat, in palatio per convivia et balneas ba[2c]2chabatur. inter haec habitu victimarii victimas immolavit. in €harena rudibus, inter cubicularios gladiator[es] pugna-vit lucentibus aliquando mucronibus. tunc tamen Pe-€rennis cuncta sibimet vindicavit; quos voluit, inter-€emit, spoliavit plurimos, omnia iura subvertit, prae-dam omnem in sinum contulit. ipse autem Commodus Lucillam sororem, cum [2C]2apr[2eas]2 misisset, occidit. so-€roribus dein suis ceteris, ut dicitur, constupratis, con-€s[2o]2brina patris complexibus suis iniuncta u[2n]2i etiam e[2x]2 concubinis matris nomen inposuit. uxor[2em]2, quam de-€pr[a]ehensam in adulterio exegit, exactam relegavit et postea occidit. ipsas concubinas suas sub oculis @1 suis stuprari iubebat. nec inruentium in se iuvenum €carebat infamia, omni parte corporis atque ore in sexum utrumque pollutus. occisus est eo tempore etiam €Claudius quasi a latronibus, cuius filius cum pugione €quondam ad Commodum ingressus est, multique alii €senatores sine iudicio interempti, femin[2a]2e quoque divites. et nonnulli per provincias a Per[r]enni[o] ob €divitias insimulat[2i]2 spoliati sunt vel etiam interempti. his autem, quibus deerat ficti criminis adpositio, obi-€c[2i]2ebatur, quod scribere [2n]2oluissent Commodum he-€redem.  @@Eo tempore in Sarmatia res bene gestas per alios duces in filium suum Perennis referebat. hic tamen €Perennis, qui tantum potuit, subito, quod bello Brit-€tannico militibus equestris loci viros praefecerat amo-€tis senatoribus, prodita re per legatos exercitus hostis appellatus lacerandusque militibus est deditus. in cu-€ius potentiae locum Cleandrum ex cubiculariis subro-gavit. multa sane post interfectum Perennem eiusque €filium quasi a se non gesta resc[2i]2dit, velut in integrum restituens. et hanc quidem paenitentiam scelerum ul-€tra XXX dies tenere non potuit, graviora per Clean-€drum faciens quam fecerat per supra dictum Peren-nem. et in potentia quidem Cleander Perenni succes-€serat, in praefectura vero Niger, qui sex tantum horis praef. praet. fuisse perhibetur; mutabantur enim praef. €praet. per horas ac dies Commodo peiora omnia, quam fecerat ante, faciente; fuit Marcius Quartus praef(ectus) €praet(orio) diebus quinque. horum successores ad ar-bitrium Cleandri aut retenti sunt aut occisi; ad cuius €nutum etiam libertini in senatu[2m]2 atque in patricios €lecti sunt tuncque primum viginti quinque consules in unum annum venditaeque omnes provinciae. omnia @1 €Cleander pecunia venditabat: revocatos de exilio digni-tatibus ornabat, res iudicatas rescindebat. qui tantum €per stultitiam Commodi potuit, ut Byrrum, sororis €Commodi virum, repr[a]ehendentem nuntia[2n]2temque €Commodo, quae fieba[2n]2t, in suspi[2c]2ionem regni ad-€fectati traheret et occideret multis aliis, qui Byrrum defendebant, pariter interemptis. praefectus etiam €[2A]2ebu[n]tianus inter hos est interemptus; in cuius €locum ipse Cleander cum aliis duobus, quos ipse dele-gerat, praefectus est factus. tuncque primum tres praef. €praet. fuere, inter quos libertin[2u]2s, qui a pugione appel-€latus est.  @@Sed et Cleandro dignus tandem vitae finis inpositus. €nam cum insidiis illius Arrius Antoninus f[2i]2ctis cri-€minibus in Attali gratiam, quem in proconsulatu Asiae €damnaverat, esset occisus nec eam tum invidiam po-€pulo saeviente Commodus ferre potuisset, plebi ad poenam donatus est, cum etiam A[2p]2olaustus aliique li-berti aulici pariter interempti sunt. Cleander inter ce-€tera etiam concubinas eius constupravit, de quibus €filios suscepit, qui post eius interitum cum matribus interempti sunt. in cuius locum Iulianus et Regillus €subrogati sunt, quos et ipsos postea p[2o]2enis adfecit. his occisis interemit Servilium et Dulium Silanos cum €suis, mox Antium Lupum et Petronios Mamertinum €et s[2u]2ram filiumque Mamertini Antoninum ex sorore sua genitum et post eos sex simul ex consulibus, Al-€lium Fuscum, Caelium Felicem, Lucceium Torquatum, €Larcium Eurupianum, Valerium Bassianum, Pactu[2m]2e-ium Magnum cum suis, atque in Asia Sulpicium Cras- @1 €sum pro consule et Iulium Proculum cum suis Clau-€diumque Lucanum consularem et consobrinam patris €sui Faustinam Anniam in Achaia et alios infinitos. destinaverat et alios quattuor decem occidere, cum €sumptus eius vir[2e]2[i]s Romani imperii sustinere non €possent.  @@Inter haec Commodus senatu semet [2in]2ridente, cum €adulterum matris consulem designasset, appellatus est €Pius; cum occidisset Perennem, appellatus est Felix, €inter plurimas caedes multorum civium quasi quidam novus Sylla. idem Commodus, ille Pius, ille Felix, €finxisse etiam quandam contra se coniurationem di-citur, ut multos occideret. nec alia ulla fuit defectio €praeter Alexandri, qui postea se et suos interemit, sororis[2que]2 Lucillae; appellatus est Commodus etiam €Brittannicus ab adulatoribus, cum Brittanni etiam imperatorem contra eum d[2e]2ligere voluerint. appel-€latus est etiam Romanus Hercules, quod feras €[2apud]2 Lanuvium in amphitheatro occidisset; erat €enim haec illi consuetudo, ut domi bestias interficeret. fuit praeterea ea dementia, ut urbem Romanam colo-€niam Commodianam vocari voluerit; [2q]2ui furor dicitur ei inter delenimenta Marciae iniectus. voluit etiam in circo quadrigas agitare. dalmaticatus in publico pro-cessit atque ita signum quadrigis emittendis dedit. et €eo quidem tempore, quo a[2d]2 senatum ret[2t]2ulit de €Commodiana facienda Roma, non solum senatus hoc þ³³±ÿï°°·ÿï‚ÃïííÁîôÿïƒÓÈÁÿ¨ˆ˜‰„libenter accepit per inrisionem, quantum intellegitur, €sed etiam se ipsum Commodianum vocavit, Commo-€dum Herculem et deum appellans.  @@Simulavit se et in Africam iturum, ut sumptum iti- @1 €nerarium exigeret, et exegit eumque in convivia et aleam convertit. Motilenum, praef. praetorii, per ficus €veneno interemit. accepit statuas in Herculis habitu, eique immolatum est ut deo. multos praeterea para-€verat interimere. quod per parvolum quendam pro-€ditum est, qui tabulam e cubiculo eiecit, in qua occi-dendorum erant nomina scripta. sacra Isidis coluit, ut et caput raderet et Anubim portaret. [2B]2ellonae servien-€tes vere exsecare brachium praecepit studio crudelita-tis. Isiacos vero pineis usque ad perniciem pectus tun-€dere cogebat. cum Anubin portaret, capita Isiacorum €graviter obtundebat ore simulacri. clava non solum €leones in veste muliebri et pelle leonina, sed etiam ho-€mines multos adflixit. debiles pedibus et eos, qui am-€bulare non possent, in gigantum modum formavit, ita €ut a gen[t]ibus de pannis et linteis quasi dracones [2t]2e-€ger[er]entur, eosdemque sagittis confecit. sacra Mithri-€aca homicidio vero polluit, cum illi[hi]c aliquid ad spe-€ciem timoris vel dici vel fingi soleat.  @@Iam puer et g[2u]2losus et impudicus fuit. adulescens €omne genus hominum infamavit, quod erat secum, et ab omnibus est infamatus. inridentes se feris obicie-€bat. [2e]2um etiam, qui Tranquilli librum vitam Caligulae €continentem legerat, feris obici iussit, quia eundem diem natalis habuerat, quem et Caligula. si quis sane se €mori velle praedixisset, hunc invitum praecipitari iube-bat. in iocis quoque perniciosus. nam e[2u]2m, quem vidis-€set albescentes inter nigros capillos quasi vermiculos €habere, sturno adposito, qui se vermes sectari crede- @1 €re[2t]2, capite suppuratum reddebat obtunsione r[2o]2s[2tri]2. pinguem hominem medio ventre dissicuit, ut eius in-testina subito funderentur. monopodios et luscinios €eos, quibus aut singulos oculus tulisset aut singulos pedes fregisset, appellabat. multos praeterea passim €extinxit alios, quia barbarico habitu occurrerant, alios, quia nobiles et speciosior[2es er]2ant. habuit in deliciis €homines appellatos nominibus verendorum utriusque sexus, quos libentius suis o[2s]2culis ap[2p]2licabat. ha-€buit et hominem pene prominentem ultra modum ani-€malium, quem onon appellabat, sibi carissimum. quem  et ditavit et sacerdotio Herculis rustici praeposuit. di-€citur saepe pr[a]etiosissim[2i]2s ci[2b]2is humana stercora mi-€scuisse nec abstinuisse gustum aliis, ut putabat, in-risis. duos gibbos retortos in lance argentea [sibi] si-€napi perfusos exhibuit eosdemque statim promovit ac ditavit. praef. praet. suum Iulianum togatum praesente €officio suo in piscinam detrusit. quem saltare etiam €nudum ante concubinas suas iussit quatientem cym-bala deformato vultu. genera [2omnia]2 leguminum co-€ctorum ad convivium propter luxuriae continuationem raro [2non]2 vocavit. lavabat per diem septies atque octies et in ipsis balneis edebat. [2adibat]2 deorum tem-pla pollutus stupris et humano sanguine. imitatus est €et medicum, ut sanguinem hominibus emitteret scal-pris feralibus. menses quoque in honorem eius pro €Augusto Commodum, pro Septembri Herculem, pro @1 €Octobri Invictum, pro Novembri Exsuperatorium, pro €Decembri Amazonium ex signo ipsius adulatores voca-bant. Amazonius autem vocatus est ex amore concu-€binae suae Marciae, quam pictam in Ama[2z]2one dilige-€bat, propter quam et ipse Amazonico habitu in hare-nam Romanam procedere voluit. gladiatorium etiam €[2c]2ertamen subiit et nomina gladiatorum recepit eo gau-dio, quas[2i]2 acciperet triumphalia. ludum semper in-€gressus est et, quotiens ingrederetur, publicis monu-mentis indi iussit. pugnasse autem dicitur septingen-€ties tricies quinquies. @@Nominatus inter Caesares quartum idu[2u]2m Octo-€br[2i]2um, quas Herculeas postea nominavit, Pudente et Pollione conss. appellatus Germanicus idibus Hercu- leis Maximo et Orfito consulibus. adsumptus est in €omnia collegia sacerdotalia sacerdos XIII. kl. Invictas Pisone Iuliano consulibus. profectus in Germaniam XIIII. kal. Aelias, ut postea nominavit. isdem conss. togam virilem accepit, cum patre appellatus imperator €V. kal. Exsuperatorias Pollione iterum [a]et Apro [2iterum]2 consulibus. triumphavit X. kal. Ian. isdem consulibus. iterum profectus III. non. Commodias Or-fito et Rufo consulibus. datus in perpetuum ab exer-€citu et senatu in domo Palatina Commodiana conser-vandus XI. kal. Romanas Praesente iterum consule. ter-€tio meditans de profectione a senatu et populo suo retentus est. vota pro eo facta sunt nonis Piis Fusciano iterum consule. inter haec refertur in litteras pugnasse illum sub patre trecenties sexagies quin[2qu]2ies, item €postea tantum palmarum gladi[2a]2tor[2i]2arum confecisse @1 vel victis retiariis vel occisis, ut mille contingeret. fe-€rarum autem diversarum manu sua occidit, ita ut €[2vel]2 elephantos occideret, multa milia. et haec fecit €spectante saepe populo Romano.  @@Fuit autem validus ad haec, alias debilis et infirmus, €vitio etiam inter inguina prominenti, ita ut eius tu-€morem per sericas vestes populus Romanus agno-sceret. versus i[2d]2eo multi scripti sunt, de quibus etiam in opere suo Marius Maximus gloriatur. virium ad €conficiendas feras tantarum fuit, ut elephantum conto €transigeret et or[2y]2gis cornu basto transmiserit et sin-€gulis ictibus multa milia ferarum ingentium conficeret. inpudentiae tantae fuit, ut cum muliebri veste in am-€phitheatro vel theatro sedens publice s[2a]2epissim[a]e €biberit. @@Victi sunt sub eo tamen, cum ille sic viveret, per le-€gatos Mauri, victi Daci, Pannoniae quoque conpositae €[2et]2 Brittannia, in Germania et in Dacia imperium eius recusantibus provincialibus; quae omnia ista per du-ces sedata sunt. ipse Commodus in subscribendo tar-€dus et neglegens, ita ut libellis una forma multis sub-€scriberet, in epistolis autem plurimis 'vale' tantum scriberet. agebanturqu[a]e omnia per alios, qui[n]  etiam condemnationes in sinum vertisse dicuntur. per €hanc autem neglegentiam, cum et annonam vastarent €hi[i], qui tunc rem p. gerebant, etiam inopia ingens Ro-mae exorta est, cum fruges non deessent. et eos qui-€dem, qui omnia vastabant, postea Commodus occidit atque proscripsit. ipse vero saeculum aureum Commo-€dianum nomine adsimulans vilitatem proposuit, ex qua €maiorem penuriam fecit. @1 @@Multi sub eo et alienam poenam et suam salutem pecunia red[2e]2merunt. vendidit etiam suppliciorum di-€versitates et sepulturas et inminutiones malorum et alios pro aliis occidit. vendidit etiam provincias et €administrationes, cum hi, per quos venderet, partem acciperent, partem vero Commodus. vendidit non-€nullis et inimicorum suorum caedes. vendiderunt sub eo etiam eventus litium liberti. praefectos Paternum €et Perennem non diu tulit, ita tamen ut etiam de his €praefectis, quos ipse fecerat, triennium nullus imple-€ret, quorum plurimos interfecit vel veneno vel gladio.  et praefectos urbi eadem facilitate mutavit. cubicu-€larios suos libenter occidit, cum omnia ex nutu eorum semper fecisset. E[2c]2lectus cubicularius cum videret €eum tam facile cubicularios occidere, praevenit eum et factioni mortis eius interfuit. s[p]ec[t][2u]2tor gladia-€toria sumpsit arma, panno purpureo nudos humeros advelans. habuit praeterea morem, ut omnia quae tur-€piter, quae inpure, quae crudeliter, quae gladiatori[a]e, €quae lenoni[a]e faceret, actis urbis indi iuberet, ut Marii Maximi scripta testantur. Commodianum etiam €p. R. dixit, quo saepissime praesente gladiator pugna-vit. sane cum illi saepe pugnanti ut deo populus fa-€visset, inrisum se credens populum Romanum a militi-€bus class[2i]2ariis, qui vela ducebant, in amphitheatro interimi praeceperat. urbem incendi iusserat, utpote €coloniam suam; quod factum esset, nisi Laetus praef. praet. Commodum deterruisset. appellatus est sane €inter cetera triumphalia nomina etiam sescenties vi-€cies Palus primus secutorum.  @@Prodigia eius imperio et publice et privatim hae[2c]2 þ³³±ÿï°°·ÿï‚ÃïííÁîôÿïƒÓÈÁÿ¨’facta sunt: crinita stella apparuit. vestigia deorum in €foro visa sunt exeuntia. et ante bellum desertorum @1 €caelum arsit. et repentina caligo ac tenebra in circo €[2k]2alendis Ianuariis oborta. et ante lucem fuerant etiam incendiariae aves ac dirae. de Palatio ipse ad Cae-€lium montem in Vectilianas aedes migravit negans se in Palatio posse dormire. Ianus geminus sua sponte €apertus est et Anubis simulacrum marmoreum moveri visum est. Herculis signum aeneum sudavit in Minu[2c]2ia €per plures dies. bubo etiam supra cubiculum eius de-prehensa est tam Romae quam Lanuvii. ipse autem €prodigium non leve sibi fecit: nam cum in gladiatoris €occisi vulnus manum misisset, ad caput sibi detersit et €contra consuetudinem p[2a]2enulatos iussit spectatores, €non togatos ad munus convenire, quod funeribus sole-bat, ipse in pullis vestimentis praesidens. galea eius bis per portam Libitine[2n]2sem elata est. congiarium de-€dit populo singulis denarios septingenos vicenos qui-€nos. circa alios omnes parcissimus fuit, quod luxuriae sumptibus [2a]2erarium minueret. circenses multos ad-€didit ex libidine potius quam religione et ut dominos €factionum ditaret.  @@His incitati, licet nimis sero, Quint[i]us Aemilius Lae-€tus praef. et Marcia concubina eius inierunt coniuratio-nem ad occidendum eum. primumque ei venenum de-€derunt; quod cum minus operaretur, per athletam, cum €quo exerceri solebat, eum strangularunt. @@Fuit forma quidem corporis iu[2s]2ta, vultu insubido, €ut ebriosi solent, et sermone incondito, capillo semper €fucato et auri ramentis inluminato, adurens comam €et barbam timore tonsoris. @@Corpus eius ut unco traheretur atque in Tiberim mit- @1 €teretur, senatus et populus post[2u]2lavit, sed postea iussu €Pertinacis in monumentum Hadriani translatum est. @@Opera eius praeter lavacrum, quod Cleander nomine ipsius fecerat, nulla exstant. sed nomen eius alienis operibus incisum senatus erasit. nec patris autem sui €opera perfecit. classem Africanam instituit, quae sub-€sidio esset, si forte Alexandrina frumenta cessassent. ridicule etiam Carthagine[2m]2 Alexandriam Commo-€dianam togatam appellavit, cum classem quoque Afri-canam Commodianam Herculeam appellasset. orna-€menta sane quaedam colosso addidit, quae postea cun-cta sublata sunt. colossi autem caput dempsit, quod €Neronis esset, ac suum inposuit et titulum more so-€lito subscripsit, ita ut illum gladiatorium et effemina-tum non praetermitteret. hunc tamen Severus, impe-€rator gravis et vir nominis sui, odio, quam videtur, €s[2e]2natus inter deos rettulit flamine addito, quem ipse €vivus sibi paraverat, Herculaneo Commodiano. @@Sorores tres superstites reliquit. ut natalis eius ce-€lebraretur, Severus instituit.  @@Adclamationes senatus post mortem Commodi gra-ves fuerunt. ut autem sciretur, quod iudicium senatus €de Commodo fuerit, ipsas adclamationes de Mario Ma-€ximo indidi et sententiam senatus consulti: @@'Hosti patriae honores detrahantur, parricidae hono-€res detrahantur, parricida trahatur. hostis patriae, par-ricida, gladiator in spoliario lanietur. hostis deorum €carnifex senatus, hostis deorum parricida senatus: €hostis deorum, hostis senatus. gladiatorem in spoliario. qui senatum occidit, in spoliario ponatur: qui senatum €occidit, unco trahatur: qui innocentes occidit, unco tra-€hatur: hostis parricida, vere [se]vere. qui sanguini suo non pepercit, unco trahatur. qui te occisurus fuit, unco €trahatur. nobiscum timuisti, nobiscum periclitatus es. @1 ut salvi simus, Iuppiter optime maxime, serva nobis Pertinacem. fidei praetorianorum feliciter. praetoriis cohortibus feliciter. exercitibus Romanis feliciter. pie-tati senatus feliciter. parricida trahatur. rogamus, €Auguste, parricida trahatur. hoc rogamus, parricida €trahatur. exaudi Caesar: delatores ad leonem. exaudi Caesar: Speratum ad leonem. victoriae populi R. fe-€liciter. fidei militum feliciter. fidei praetorianorum fe-liciter. cohortibus praetoriis feliciter. hostis statuas un-€dique, parricidae statuas undique, gladiatoris statuas €undique. gladiatoris et parricidae statuae detrahantur. necator civium trahatur, parricida civium trahatur. gla-diatoris statuae detrahantur. te salvo salvi et securi €sumus, vere, vere, modo vere, modo digne, modo vere, modo libere. nunc securi sumus: delatoribus metum. €ut securi s[2i]2mus, delatoribus metum. [2ut]2 salvi simus, €delatores de senatu, delatoribus fustem. te salvo dela-tores ad leonem. te imperante[m] delatoribus fustem.  parricidae gladiatoris memoria aboleatur, parricidae €gladiatori[2s]2 statu[2a]2e detrahantur. impuri gladiato-€ris memoria abol[2e]2atur. gladiatorem in spoliario. ex-audi Caesar: carnifex unco trahatur. carnifex senatus €more maiorum unco trahatur. s[2a]2evior Domitiano, €impurior Nerone. sic fecit, sic patiatur. memoriae in-€nocentium serventur. honores innocentium restituas, rogamus. parricidae cadaver unco trahatur, gladiatoris €cadaver unco trahatur, gladiatoris cadaver in spoliario €ponatur. perroga, perroga, omnes censemus unco tra-hendum. qui omnes occidit, unco trahatur. qui omnem €aetatem occidit, unco trahatur. qui utrumque sexum €occidit, unco trahatur. qui sanguini suo non pepercit, unco trahatur. qui templa spoliavit, unco trahatur. qui €testamenta delevit, unco trahatur. qui vivos spoliavit, unco trahatur. servis serviimus. qui pretia vitae exe- @1 €git, unco trahatur. qui pr[a]etia vitae exegit et fidem €non servavit, unco trahatur. qui senatum vendidit, €unco trahatur. qui filiis abstulit hereditatem, unco tra-hatur. indices de senatu. delatores de senatu. servo-rum subornatores de senatu. et tu nobiscum timuisti, €omnia scis, et bonos et malos nosti. omnia scis, €omnia emenda, pro te timuimus. o nos felices, te viro €imperante. de parricida refer, refer, perroga. praesen-tiam tuam rogamus. innocentes sepulti non sunt: par-€ricidae cadaver trahatur. parricida sepultos eruit: par-€ricidae cadaver trahatur.'  @@Et cum iussu Pertinacis Livius La[u]rensis, procurator €patr[2i]2monii, Fabio Chiloni consuli designato dedisset, per noctem Commodi cadaver sepultum. senatus ad-clamavit: 'quo auctore sepelierunt? parricida sepul-€tus [s]eruatur, trahatur.' Cingius Severus dixit: 'in-€iuste sepultus est. qua pontifex dico, hoc collegium pontificum dicit. quoniam laeta [2ia]2m percensui, nunc €convertar ad necessaria: censeo, quae is, qui non nisi €ad perniciem civium et ad dedecus suum vixit, ob ho-norem suum decerni coegit, abolenda[s]. statuas, quae €undique sunt, abolenda[2s]2, nomenque ex omnibus pri-€vatis publi[2ci]2sque monumentis eradendum mensesque €his nominibus nuncupandos, quibus nuncupabantur, €cum primum illud malum in re publica incubuit.' ï°°¸ÿï‚ÐåòôÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1[2HELVIUS]2 PERTINAX €@@@@IULI CAPITOLINI}1 ¡@@Publi[c]o Helvio Pertinaci pater libertinus Helvius €Successus fuit, qui filio nomen ex continuatione l[2a]2[g]-€nariae negotiationis, quod pertinaciter eam rem gere-ret, inposuisse fatetur. natus est Pertinax in Appennino €in villa matris. equus pullus ea hora, qua natus est, €in tegulas ascendit atque ibi breviter commoratus de-cidit exspiravit. hac re motus pater ad Chald[2a]2eum €venit. qui cum illi futura ingentia praedi[di]xisset, sti[r]pem se perdidisse dixit. puer litteris elementariis €et calculo inbutus, datus etiam Graeco grammatico at-€que inde Sulpi[2ci]2o Apollinari, post quem i[2t]2em Perti-€nax grammaticen professus est. @@Sed cum in ea minus quaestus proficeret, per Lollia-€num Avitum, consularem virum, patris patronum, du-cendi ordinis dignitatem petit. dein praefectus cohor-€tis in Syriam profectus, Tito Aurelio imperatore a €praesid[a]e Syriae, quod sine diplomatibus cursum €usurpaverat, pedibus ab Ant[h]ioc[2h]2ia ad legationem  suam iter facere coactus est. bello Parthico industria €sua promeritus in Brittaniam translatus est ac retentus. @1 post in Moesia rexit [h]alam. deinde alimentis dividen-€dis in via [2A]2emilia procuravit. inde classem Ger-manicam rexit. mater eum usque in Germaniam p[2ro]2-€secuta est ibique obi[2i]2t; cuius etiam sepulchrum stare nunc dicitur. inde ad ducenum sestertiorum stipen-þ³³±ÿï°°¸ÿï‚ÐåòôÿïƒÓÈÁÿ¢”‚dium translatus in Daciam suspectusque a Marco quo-€rundam ap[2p]2ar[2a]2tibus remotus est et postea per €Claudium Pompeianum, generum Marci, quasi adiu-tor eius futurus vexillis regendis adscitus est. in quo munere adprobatus lectus est in senatu[2m]2. postea €iterum re bene gesta prodita est factio, quae illi €concinnata fuerat, Marcusque imperator, ut conpen-€saret iniuriam, praetorium eum fecit et primae le-€gioni regendae inposuit, statimque R[2a]2etias et Nori-cum ab hostibus vindicavit. ex quo eminente industria studio Marci imperatoris consul est designatus. extat €oratio apud Marium Maximum laudes eius continens et omnia, vel quae fecit vel quae perpessus est. et €praeter illam orationem, quam longum fuit conectere, €saepissime Pertinax a Marco et in contione militari €et in senatu laudatus est, doluitque palam Marcus quod €senator esset, praef. praet. fieri a se non posse[t] Cassiano motu conposito e Syria ad Danubii tutelam €profectus est atque inde Moesiae utriusque, mox Daciae regimen accepit. bene gestis his provinciis Syriam me-€ruit.  @@Integre se usque ad Syriae reg[2i]2men Pertinax tenuit. €post excessum vero Marci pecuniae studuit; quare etiam dictis popularibus lacessitus. curiam Romanam €post quattuor provincias consulares, quia consulatum @1 €absens gesserat, iam dives ingressus est, cum eam se-nator antea non vidisset. iussus est praeterea statim €a Perenne in Liguriam secedere in villam paternam; €nam pater eius tabernam coactili[2a]2riam in Liguria exercuerat. sed posteaquam in Liguriam venit, multis €agris coemptis tabernam paternam manente forma €priore infinitis aedificiis circumdedit; fuitque illic per triennium et mercatus est per suos servos. occiso sane €Perenni Commodus Pertinaci satisfecit eumque petit [2per]2 litteras, ut ad Brittanniam proficisceretur. pro-€fectusque milites ab omni seditione deterruit, cum €illi quemcumque imperatorem vellent habere et ip-sum specialiter Pertinacem. tunc Pertinax malivo-€lentiae notam subit, quod dictus est insimulasse €apud Commodum adfectati imperi[2i]2[m] Antistium Bur-rum et Arrium Antoninum. et seditiones quidem contra €Com[2m]2odum ipse conpescuit in Brittannia[m], ve-€rum ingens periculum adit seditione legionis paene oc-cisus, certe inter occis[2o]2s relictus. quam quidem rem idem Pertinax acerrime vindicavit. denique postea ve-€niam legationis petit dicens sibi ob defensam discipli- nam infestas esse legiones. accepto successore alimen-torum ei cura mandata est. dein pro consule Africae €factus est. in quo proconsulatu multas seditiones per-€pessus dicitur vaticinationibus can-€um, quae de templo Caelestis emergunt. post hoc praef. urbi factus. in qua praefectura post Fuscianum, €hominem severum, Pertinax mitissimus et humanissi- @1 €mus fuit et ipsi Commodo plurimum placuit, quia %illi esset iterum c[2onsul]2 Pertinax factus es[2t]2. tunc Per-€tinax interficiendi Commodi conscientiam delatam sibi €ab aliis non fugit. @@Commodo autem interempto Laetus praef. praet. et €E[2c]2lectus cubicularius ad eum venerunt, ut eum con-firmar[2e]2nt, atque in castra duxerunt. illic Pertinax mi-€lites adlocutus est, donativum promisit, ingeri sibi im-perium a L[2a]2eto et E[2c]2lecto dixit. fictum est autem, €quod morbo esset Commodus extinctus, quia et milites, €ne temptarentur, pertimescebant. denique a paucis pri-mum est Pertinax imperator appellatus. factus est au-€tem sexagenario maior imp(erator) p(ridie) kal. Ian. de castris nocte cum ad senatum venisset et cellam €curiae iussisset aperiri, neque inveniretur aeditu[2u]2s, in templo Concordiae resedit. et cum ad eum Clau-€dius Pompeianus, ge[2ne]2r Ma[2r]2[i]ci, venisset casum-€que Commod[2i]2 lacrimasset, hortatus Pertinax, ut im-€perium sumeret. sed ille recusavit, quia iam imperato-rem Pertinacem videbat. statim ergo omnis magistra-€tus cum consule ad curiam venerunt ingressumque Per- tinacem nocte imperatorem appellaverunt. ipse autem €Pertinax post laudes suas a consulibus dictas et post vi-€tuperationem Commodi adclamationibus senatus osten-€sam egit gratias senatui et praecipue Laeto, praefecto €praetorii, quo auctore et Commodus interemptus et ipse imperator est factus. sed cum Laeto gratias egisset Per-€tinax, Falco consul dixit: 'qualis imperator es futurus, €hinc intellegimus, quod Laetum et Marcia[nu]m, mini-stros scelerum Commodi, post te videmus.' cui Per- @1 €tinax respondit: 'iuvenis es consul nec parendi scis €necessitates. par[a]uerunt inviti Commodo, sed ubi €habuerunt facultatem, quid semper voluerint, osten-derunt.' eadem die, qua Augustus est appellatus, et €Flavia Titiana uxor eius Augusta est appellata, his horis quibus ille in Capitoli[2o]2[m] vota solvebat. pri-€mus sane omnium ea die, qua Augustus est appellatus, etiam patris patriae nomen recepit, [nec] simul etiam €imperium proconsulare nec [2non]2 ius quartae rela-tionis; quod om[2i]2nis loco fuit Pertinaci. ad Palatium €ergo Pertinax profectus, quod tunc vacuum erat, quia €Commodus in Vectilianis occisus est, petenti signum €prima die tribuno dedit 'militemus' exprobrans utique €segnitiam temporum superiorum; quod quidem etiam  ante in omnibus ducatibus dederat. exprobrationem €autem istam milites non tulerunt statimque de im-peratore mutando cogitarunt. ea die etiam ad con-€vivium magistratus et proceres senatus rogavit, quam consuetudinem Commodus praetermiserat. sane cum €postero kalendarum die [cum] statuae Commodi dei-€cerentur, gemuerunt milites, simul quia iterum signum €idem dederat imperator. timebatur autem militia sub sene imperatore. denique tertium nonarum die[2m]2 €Votis ipsis milites Triarium Maternum Lascivium, sena-€torem nobilem, ducere in castra voluerunt, ut eum re-bus Romanis inponerent. sed ille nudus fugit atque ad €Pertinacem in Palatium venit et post ex urbe decessit. @@Timore sane Pertinax coactus omnia, quae Commo-dus militibus et veteranis dederat, confirmavit. sus-€cipere se etiam imperium a senatu dixit, quod iam sponte inierat. quaestionem maiestatis penitus tulit @1 €cum iureiurando, revocavit etiam eos, qui deportati €fuerant crimine maiestatis, eorum memoria restituta, qui occisi fuerant. filium eius senatus Caesarem appel-€lavit. sed Pertinax nec uxoris August[2a]2e appellatio-nem recepit et de filio dixit: 'cum meruerit'. et cum €Commodus allectionibus innumeris praetorias miscuis-€set, senatus consultum Pertinax fecit iussitque eos, qui €praeturas non gessissent sed allectione accepissent, post eos esse, qui vere praetores fuissent. sed hinc €quoque grande odium sibi multorum commovit. cen- sus retractari iussit. delatores [2cu]2nctos graviter puniri €iussit et tamen mollius quam priores imperatores, uni-€cuique dignitati, si delationis crimen incurreret, poe-nam statuens. legem sane tulit, ut testamenta priora €non prius essent inrita quam alia perfecta essent, neve ob hoc fiscus aliquando succederet; ipsequ[a]e pro-€fessus est nullius se aditur[2u]2m hereditatem, quae aut €adulatione alicuius delata esset aut lite [aut] perplexa, €ut legitimi heredes et necessarii privarentur. addidit-que sena[na]tus consulto h[2a]2ec verba: 's[t]atius est, €p. c., inopem rem p. optinere quam ad divitiarum cu-€mulum per discriminum atque dedecorum vestigia per-venire.' donativa et congiaria, quae Commodus pro-miserat, solvit. annonae consultissime providit. et cum €tantam pe[2n]2u[2r]2iam, aerarii haberet, ut praeter decies €sestertium non se invenisse fateretur, coactus est ea €exigere, quae Commodus indixerat, contra quam pro-fessus fuerat. denique adgressus eum Lollianus Gen-€tianus consularis, quod contra promissum faceret, ne-cessitatis rationem accepit. au[2c]2tionem rerum Com- @1 €modi habuit, ita ut et pueros et concubinas vendi iu-€beret, exceptis his qui per vim Palatio videbantur in-serti. et de his, quos vendi iussit, multi postea re-€ducti ad ministerium oblectarunt Se[2v]2e[2ru]2m. quid[2a]2m €per alios principes usque ad senatoriam dignitatem pervenerunt. scurras turpissimorum nominum dede-cora perferentes proscripsit ac vendidit. cuius nundi-€nationis pecuniam, quae ingens fuit, militibus dona-þ³³±ÿï°°¸ÿï‚ÐåòôÿïƒÓÈÁÿ¨ˆtivo dedit. a libertis etiam ea exegit, quibus Commodo vendente ditati fuerant. auctio sane rerum Commodi €in his insignior fuit: vestis subtegmine serico aureis €filis [insignior] p[2raet]2er tunicas p[2a]2enulasque la-€cernas et chirod[2y]2tas Dalmatarum et cirratas militares €purpureasque clamydes Gr[2a]2ecanicas atque castren-ses et cuculli Bardaici et [2sa]2ga armaque gladiatoria gem-mis auroque composita. [2vendidit]2 et maceras Hercu-€laneas et torques gladiatorias vasaque el[2ectr]2o, auro, ebore, argento [2v]2itroque composita atque etiam % €phando vitrobuli e[2x]2 materi[a]e eadem et vasa Sam-€nitica calfactandae resinae ac pici de[2v]2ellendis homini-bus ac l[2ev]2iginandis. nec non vehicula arte fabricae €nova perplexis div[2er]2sisque rotarum [2o]2rbibus et exqui- @1 €sitis sedilibus nunc ad solem declinandum nunc ad spi-ritus op[2p]2ortunitatem per vertiginem; et alia iter me-€tientia [2h]2orasque monstrantia et cetera vitiis eius con-venientia. reddidit praeterea dominis eos, qui se ex privatis domibus in aulam contulerant. convivium im-€peratorium ex inmenso ad certum revocavit modum. sumptus etiam omnes Commodi re[2ci]2dit. exemplo autem €imperatoris, cum ille parcius se ageret, ex omnium con-tinentia vilitas nata est; nam imperatorium sump-€tu[2m]2 pulsis non necessariis ad soliti dimidium de- traxit. praemia militantibus posuit. aes alienum, quod €primo imperii tempore contraxerat, solvit. aerarium in suum statum restituit. ad opera publica certum €sumptum constituit. reformandis [2vi]2is pecuniam con-€tulit. stipendia plurimis retro debita exsolvit. obe-€undis postremo cunctis muneribus fiscum parem fe-cit. alimentaria etiam conpendia, quae novem anno-€rum ex instituto Traiani debebantur, obdurata vere-cundia sustulit. avaritiae suspicione privatus non €caruit, cum ap[2u]2t vada Sabatia oppressis fenore posses-soribus latius suos ten[2d]2eret fines. denique ex versu Luci[2l]2iano [2a]2grarius mergus est appellatus. multi au-€tem eum etiam in provinciis, quas consularis gessit, sor-€dide se egisse in litteras ret[2t]2ulere; nam vacationes et legationes militares dicitur vendidisse. denique cum €parentum minimum esset patr[2i]2monium et nulla here-ditas obvenisset, subito dives est factus. omnibus sane €possessiones suas reddidit, quibus Commodus ademe-rat, sed non sine pr[a]etio. senatui legitimo semper €interfuit ac semper aliquid rettulit. civilem se salutan-tibus et interpellantibus semper exhibuit. eos, qui ca-€lumniis adpetiti per servos fuerant, damnatis [servis] @1 €delatoribus liberavit in crucem sublatis talibus servis, €aliquos etiam mortuos vindicavit.  @@Insidias paravit ei Falco . . . conquestus est in se-natu . . . volens imperare. quo quidem . . . credidit, €dum sibi quidam servus, quasi Fa[2b]2iae %setiqui filius €ex Ceioni Commodi familia, Palatinam domum ridi-€cul[2e]2 vindicasset . . . cognitusque iussus est flagellis caesus domino restitui. in cuius vindicta hi[i], qu[2i]2 €oderant Pertinacem, occ[2a]2sionem seditionis invenisse dicuntur. Falconi tamen pepercit et a senatu inpuni-tatem eius petit. denique Falco in rebus suis securus vixit et herede filio peri[2i]2t. quamvis multi Falconem nescisse dixerint imperium sibi parari. alii etiam ser-€vis, qui rationes interverterant, falsis testimoniis ad-€petitum eum esse dixerunt. @@Sed Pertinaci factio praeparata est per Laetum prae-€fectum praetorii et eos, quos Pertinacis sanctimonia offendera[n]t. Laetum enim paenituerat, quod impe-€ratorem fecerat Pertinacem, idcirco quia eum velut €stultum intimatorem nonnullarum rerum reprehende-bat. grave praeterea militibus visum, quod in causa €Falconis multos milites ad unius servi testimonium  occidi praeceperat. trecenti igitur de castris armati ad imperatorias [c]aedes cuneo facto milites venere. ea-€dem tamen die immolante Pertinace negatur in hostia €cor repertum, et cum id vellet procurare, caput ex-€torum non deprehendit. et tunc quidem omnes milites in castris manebant. qui cum [2e]2 castris ad obsequium @1 €principis convenissent et Pertinax eo die processionem, €[2quam]2 ad Athen[2a]2eum paraverat, ut audiret poetam, €ob sacrificii praesagium distulisset, hi, qui ad obse-quium venerant, redire in castra coeperunt. sed su-€bito globus ille in Palatium pervenit neque aut arceri potuit aut imperatori nuntiari. enimvero tantum odium €in Pertinacem omnium aulicorum fuit, ut ad facinus milites hortarentur. supervenerunt Pertinaci, cum ille €aulicum famulitium ordinaret, ingressique porticus Pa-€latii usque ad locum, qui appellatur Sicilia et Iovis cenatio. hoc cognito Pertinax Laetum praef. praet. ad €eos misit. sed ille declinatis militibus per porticus egressus adoperto capite domum se contulit. verum €cum ad interiora prorumperent, Pertinax ad eos pr[2o]2[e]-cessit eosque longa et gravi oratione placavit. sed €cu[2m]2 Tausius quidam, unus e Tungris, in iram et in €timore[2m]2 milites loquendo adduxisset, hastam in pec-tus Pertinacis obiecit. tunc ille precatus Iovem Ul-€torem toga caput operuit atque a ceteris confossus est. et E[2cl]2ectus quidem confossis duobus cum eodem perit, reliqui autem cubicularii palatini (nam suos sta-€tim, ut imperator factus est, filiis emancipatis dederat) diffugerunt. multi sane dicunt etiam cubiculum mi-€lites inrupisse atque illic circa lectum fugientem Per-€tinacem occidisse.  @@Fuit autem senex venerabilis, inmissa barba, reflexo €capillo, habitudine corporis pinguiore, ventre promi-€nulo, statura imperatoria, eloquentia mediocri et ma-€gis blandus quam benignus nec umquam creditus sim-plex. et cum verbis esset affabilis, re erat inlibera[bi]lis €ac prope sordidus, ut dimidiatas lactucas et cardus in privata vita conviviis adponeret. et nisi quid mis- @1 €sum esset edulium, quotquot essent amici, novem li-bras carnis per tres missus ponebat. si autem plus €aliquid missum esset, etiam in alium diem differebat, cum semper ad convivium multos vocaret. imperator €etiam, si sine convivi[i]s esset, eadem consuetudine cenitabat. amicis si quando de prandio suo mittere €voluit, misit offulas binas aut [p]omasi parte[2m]2, ali-€quando lumbos gallinacios. fasianum numquam pri-vato convivio c[2o]2medit au[i]t alicui misit. cum sine €amicis cenaret, adhibebat uxorem suam et Valerianum, €qui cum eodem docuerat, [2ut]2 fabulas litterat[2a]2s ha-€beret. @@Sane nullum ex his, quos Commodus rebus geren-€dis inposuerat, mutavit, expectans urbis natalem, quod €eum diem rerum principium volebat esse, atque ideo €etiam in balneis ei Commodiani ministri necem pa- rasse dicuntur. imperium et omnia imperialia sic hor-€ruit, ut sibi semper ostenderet displicere. denique non alium se, quam fuerat, videri volebat. fuit in curia €honorificentissimus, ita ut senatum faventem adoraret €et quasi praefectus urbi cum omnibus sermonem par-ticiparet. voluit etiam imperium deponere atque ad privatam vitam redire. filios suos in Palatio nutriri €[2n]2oluit. tam parcus autem et tam lucri cupidus fuit, €ut apud vada Sabatia mercaturas exercuerit imp(e-€rator) per homines suos, non aliter quam privatus solebat. nec multum tamen amatus est, si quidem €omnes, qui libere fabulas conferebant, male Pertinacem €loquebantur, chr[2e]2stologum eum appellantes, qui bene loqueretur et male faceret. nam et cives sui, qui ad €eum confluxerant iam imperatorem et nihil de eo €meruerant, sic eum appellabant. munera quoque lucri @1 libidine libenter accepit. reliquit filium et filiam super-€stites [2e]2t uxorem, Flavi Sulpiciani filiam, quem praef. urbi loco suo fecerat. circa uxoris pudicitiam minus €curiosus fuit, cum palam cit[2h]2aroedum illa diligeret. €ipse praeterea Cornificiam infamissime dicitur di-lexisse. libertos aulicos vehementissime conpressit, €unde grande quoque odium contraxit.  @@Signa interitus haec fuerunt: ipse ante triduum quam €occideretur in piscina sibi visus est videre hominem cum gladio infestantem. et ea die, qua occisus est, €negabant in oculis eius pupulas cum imaginibus, quas reddunt spectantibus, visas. et cum apud lares sacri-€ficaret, carbones vivacissimi extincti sunt, cum inflam-þ³³±ÿï°°¸ÿï‚ÐåòôÿïƒÓÈÁÿ¨Ž“ƒmari soleant. et, ut supra dictum est, cor et caput €in [2h]2ostiis non est repertum. stellae etiam iuxta so-€lem per diem clarissimae visae ante die[2m]2 quam obiret. et ipse omen de Iuliano successore dedisse dicitur. €nam cum ei Didius Iulianus fratris filium obtulisset, €cui despondebat filiam suam, adhortatus [est] iuvenem €ad patrui observationem, adiecit: 'observa collegam et successorem meum'; nam ante Iulianus ei et in con-€sulatu collega fuerat et in proconsulatu successerat. @@Milites eum et aulici odio habuerunt, populus mor-€tem eius indignissime tulit, quia videbat omnia per eum antiqua posse restitui. caput eius conto fixum €milites, qui eum occiderant, per urbem in castra per-tulerunt. reliquiae eius recuperato capite in sepulchro avi uxoris locatae sunt. et Iulianus, successor illius, €corpus eius quanto potuit honore funeratus est, cum id in Palatio repperisset. qui numquam eius ullam €mentionem vel apud populum vel apud senatum pu-€blice fecit, sed cum ipse quoque a militibus desertus €iam esset, per senatum et populum Pertinax in deos @1  relatus est. sub Severo autem imperatore cum sena-€tus ingens testimonium habuisset Pertinax, funus ima-€ginarium ei et censorium ductum est, et ab ipso Se-vero funebri laudatione ornatus est. ipse autem Se-€verus amore boni principis a senatu Pertinacis nomen €accepit. @8 filius Pertinacis patri flamen est factus. @8 Mar-€ciani sodal[2e]2s, qui divi Marci sacra curabant, Helviani sunt dicti propter Helvium Pertinacem. circenses et €imperii natalis additi, qui a Severo postea sublati sunt, €et genit[i]ali[2cii]2, qui manent. @@Natus autem kal. August[2i]2s Vero et Bibulo conss. €interfectus est V. kal. Apr. Falcone et Claro conss. €vixit annis LX mensibus VII diebus XXVI. imperavit mensibus II diebus XXV. congiarium dedit populo €denarios centenos. praetorianis promisit duodena mi-€lia nummum, sed dedit sena. quod exercitibus pro-€missum est, datum non est, quia mors eum praevenit. horruisse autem illum imperium epistula docet, quae €vitae illius a Mario Maximo [2a]2pposita est. quam ego €inseri ob nimiam longitudinem nolui. ï°°¹ÿï‚ÄéäÉõìÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1DIDIUS IULIANUS €@@@@AELI SPARTIANI}1 ¡@@Didio Iuliano, qui post Pertinacem imperium adep-€tus est, proavus fuit [2S]2al[2v]2ius Iulianus, bis consul, €praefectus urbi et iuris consultus, quod magis eum nobilem fecit, mater Clara [2A]2emilia, pater Petronius €Didius Severus, fr(atre)s Didius Proculus et Nummius €Albinus, avunculus Salvius Iulianus, avus paternus €Insubris Mediolanensis, maternus ex Adrumetina co-€lonia. @@Educatus est apud Domitiam Lucillam, matrem Marci imperatoris. inter viginti viros lectus est suffragio €matris Marci. quaestor ante annum, quam legitima aetas sinebat, designatus est. aedilitatem suffragio Marci consecutus est. praetor eiusdem suffragio fuit. €post praeturam legioni praefuit in Germania vicensi-mae secundae Primigeniae. inde Bel[2g]2icam sancte ac €diu rexit. ibi Cauchis, Germaniae populis, qui Alb[2a]2m €fluvium adcolebant, erumpentibus restitit tumultuariis auxiliis provincialium. ob qu[2a]2e consulatum meruit testimonio imperatoris. Cattos etiam debellavit. inde €Dalmatiam regendam accepit eamque a confinibus €hostibus vindicavit. post Germaniam inferiorem rexit.  post hoc curam alimentorum in Italia[m] meruit. tunc €factus est reus per quendam Severum cla[ri]ssi[2ari]2um @1 €militem coniurationis cum Sal[i]vio contra Commodum. €sed a Commodo, quia multos iam senatores occiderat €et quidem nobiles ac potentes in causis maiestat[2i]2s, ne €tristius gravaretur, Didius liberatus est accusatore damnato. absolutus iterum ad regendam provinciam missus est. Bit[2h]2yniam deinde rexit, sed non ea fama €qua ceteras. €@@Fuit consul cum Pertinace et in proconsulatu Afri-€c[2a]2e [2e]2idem successit et semper ab eo collega est €et successor appellatus. maxime eo die, cum filiam €suam Iulianus despondens adfini suo ad Pertinacem €venisset idque intimasset, dixit: '[2observa]2que debita €reverentia, quia collega et successor meus est.' statim enim mors Pertinacis secuta est. quo interfecto cum €Sulpicianus imperator in castris appellari vellet et Iu-€lianus cum genero ad senatum venisset, quem indictum €acceperat, cumque clausas valvas invenisset atque illic €duos tribunos repperisset, Public[2i]2um Florianum et €Vectium Aprum, coeperunt coh[2o]2rtari tribuni, ut locum arriperet. quibus [2cum]2 diceret iam alium imperato-€rem appellatum, retinentes eum ad praetoria castra duxerunt. sed posteaquam in castra ventum est, c[2um]2 €Sulpiciano praef. urbi, socero Pertinacis, contionante €sibique imperium vindicante Iulianum e muro ingentia €pollicentem nullus admitteret, primum Iulianus monuit €praetorianos, ne[c] eum facerent imperatorem, qui Per-€tinacem vindicaret; deinde scripsit in tabulis se Com-modi memoriam restituturum. atque ita et admissus €est [2et]2 imperator appellatus rogantibus praetorianis, €ne Sulpiciano aliquid noceret, quod imperator esse vo-€luisset. @1  @@Tunc Iulianus Fla[2v]2ium Genialem et Tullium Cri-€spinum suffragio praetorianorum praef. praetorii fecit €stipatusque est caterva imperatoria per Maurentium, qui et ante [2se]2 Sulpiciano coniunxerat. sane cum vicena quina milia militibus promisisset, tricena dedit. inde €habita contione[m] militari vespera in senatum venit €totumque se senatui permisit factoque senatus consulto €imperator est appellatus et tribuniciam potestatem, ius proconsulare in patricias familias relatus emeruit. uxor €etiam Mallia Scantilla et filia eius Didia Clara Augu-stae sunt appellatae. inde se ad Palatium recepit uxore €ac filia illuc vocatis, trepidis invitis eo transeuntibus quasi iam imminens exitium praesagirent. praef. urbi €Cornelium Repentinum, generum suum, fecit in locum Sulpiciani. erat interea in odio populi Didius Iulianus €ob hoc, quod creditum fuerat emendationem temporum €Commodi Pertinacis auctoritate reparand[2a]2m habeba-€turque ita, quasi Iuliani consilio esset Pertinax inter-emptus. et iam hi primum, qui Iulianum odisse coepe-€rant, disseminarunt prima statim die Pertinacis cena €despecta luxuriosum parasse convivium ostreis et alti-€libus et piscibus adornatum. quod falsum fuisse con-stat; nam Iulianus tantae parsimoniae fuisse perhibe-€tur, ut per triduum porcellum, per triduum leporem di-€videret, si quis e[2i]2 forte misisset, saepe autem nulla €existente religione holeribus leguminibusque contentus sine carne cenaverit. deinde neque cenavit, priusquam €sepultus esset Pertinax, et tristissimus cibum ob eius €necem sumpsit et primam noctem vigiliis continuavit €de tanta[s] necessitate[s] sollicitus. @1  @@Ubi vero primum inluxit, senatum et equestrem or-€dinem in Palatium venientem admisit atque unum-€quemque, ut erat aetas, vel [2fr]2atrem vel filium vel pa-rentem adfatus blandissime est. sed populus in rostris €atque ante curiam ingentibus eum conviciis lacessebat €sperans deponi ab eo posse imperium, quod mi[2li]2tes dederant. [lapidationem quoque fecere.] descendenti €cum militibus et senatu in curiam diras inprecati sunt, rem divinam facienti, [2n]2e litaret, optarunt. lapides etiam €in eum iecerunt, cum Iulianus manu eos semper placare cuperet. ingressus autem curiam, placide et prudenter €verba fecit. egit gratias, quod esset adscitus, quod et €ipse et uxor et filia eius Augustorum nomen accepe-€runt. patr[2i]2s patriae quoque nomen recepit, argenteam statuam respuit. e s[2e]2natu in Capitolium pergenti po-€pulus obstitit, sed ferro et vulneribus et pollicitationi-€bus aureorum, quo[2s]2 digitis ostendebat ipse Iulianus, ut fidem faceret, summotus atque depulsus est. inde €ad circense spectaculum itum est. sed occupatis indif-€ferenter omnium subselliis populus geminavit convi-€cia in Iulianum: Pescennium Nigrum, qui iam impe-rare dicebatur, ad urbis praesidium vocavit. haec om-€nia Iulianus placide tulit totoque imperii sui tempore €mitissimus fuit; populus autem in milites vehementis-€sime invehebatur, qui ob pecuniam Pertinacem occi-€dissent. multa igitur, quae Commodus statuerat, Per-€tinax tulerat, ad con[2c]2iliandum favorem populi restituit. þ³³±ÿï°°¹ÿï‚ÄéäÉõìÿïƒÓÈÁÿ¤˜‰de ipso Pertinace neque male neque bene quicquam egit, quod gravissimum plurimis visum est. constitit €autem propter metum militum de honore Pertinacis €tacitum es[2se]2. @1  @@Et Iulianus quidem neque Brittannicos exercitus ne-€que Illyricos timebat, Nigrum vero misso primipilario €occidi praeceperat timens praecipue Syriacos exerci-tus. ergo Pescennius Niger in Illyrico, Septim[2i]2us Se-€verus in Syria cum exercitibus, quibus praesidebant, a Iuliano descivere. sed cum ei nuntiatum esset Se-€verum descivisse, quem suspectum non habuerat, per-€turbatus est: ad senatum venit impetravitque, ut hostis Severus renuntiaretur; militibus etiam, qui Severum €secuti fuerant, dies praestitutus, ultra quam si cum Severo fuisse[2n]2t, hostium numero haberentur. missi €sunt praeterea legati a senatu consulares ad milites, €qui suaderent, ut Severus repudiaretur, et is esset im-p(erator), quem senatus elegerat. inter ceteros legatus €est Vespronius Candidus, vetus consularis, olim mili-tibus invisus ob durum et sordidum imperium. missus €est successor Severo Valerius Catulinus, quasi posset ei succedi, qui militem iam sibi tenebat. missus prae-€terea Aquilius centurio, notus caedibus senatoriis, qui Severum occideret. ipse autem Iulianus praetorianos €in campum deduci iubet, muniri turres, sed milites de-€sides et urbana luxuria dissolutos invitissimos ad ex-€ercitium militare produxit, ita ut vicarios operis, quod  uni cuique praescribebatur, mercede conducerent. et €Severus quidem ad urbem infesto agmine veniebat, sed €Didius Iulianus nihil cum exercitu pr[2a]2etoriano pro-€ficiebat, quem cottidie populus et magis oderat et ri-debat. et Iulianus sperans Laetum fautorem Severi, €cum per eum Commodi manus evasisset, ingratus tanto €beneficio iussit eum occidi. iussit etiam Marci[2am €u]2n[2a]2[m] interfici. @1 @@Sed dum haec egit Iulianus, Severus classem Raven-€natem occupat, l[2e]2gati senatus, qui Iuliano promiserant operam suam, ad Severum transierunt. Tullius Crispi-€nus, praef. praetorio, con[2tra]2 Severum missus, ut clas-sem produceret, repulsus Romam redit. haec cum Iu-€lianus videret, senatum rogavit, ut virgines Vestales €et ceteri sacerdotes cum senatu obviam exercitui Se-€veri prodirent et praetentis infulis rogarent, inanem . . . contra barbaros milites parans. haec tamen agenti €Iuliano P[2l]2au[s]tius Qu[2i]2ntillus consularis augur con-€tradixit adserens non debere imperare eum, qui ar-mis adversario non posset resistere. cui multi sena-€tores consenserunt. quare iratus Didius milites e castris €petit, qui senatum ad obsequium cogerent aut obtrun-carent. sed id consilium displicuit. neque enim dece-€bat, ut, cum senatus hostem Severum Iuliani causa iu-dicasset, eundem Iulianum pateretur infestum. quare €meliore consilio ad senatum venit petitque, ut fieret €senatus consultum de participatione imperii; quod sta-€tim factum est.  @@Tunc omen, quod sibi Iulianus, cum imperium acci-peret, fecerat, omnibus venit in mentem. nam cum €consul designatus de eo sententiam dicens ita pronun-€tiasset: 'Didium Iulianum imperatorem appellandum €esse censeo', Iulianus suggessit: 'adde et Severum', €quod cognomentum [h]a[b]vi et proavi sibi Iulianus adsciverat. sunt tamen qui dicant, nullum fuisse Iu-€liani consilium de obtruncando senatu, cum tanta in €eum senatus consuluisset. @1 @@Post senatus consultum statim Didius Iulianus unum ex praefectis, Tullium Crispinum, misit. ipse autem €tertium fecit praefectum Veturium Macrinum; ad quem Severus litteras miserat, ut esset praef. sed pacem €simulatam esse [2m]2an[2da]2tamque caedem Severi Tullio €Crispino, praef. praetorii, et populus locutus est et Severus suspicatus. denique hostem se Iuliano Severus esse maluit quam participem consensu militum. Se-€verus autem statim et ad plurimos Romam scripsit et occulte misit edicta, quae proposita sunt. fuit prae-€terea in Iuliano haec amentia, ut per magos pleraque €faceret, quibus [2pu]2taret vel odium populi deleniri vel militum arma conpesci. nam et quasdam non conve-€nientes Romanis sacris hostias immolaverunt et car-€mina profana incantaverunt et ea, quae ad speculum €ducunt fieri, in quo[2d]2 pueri praeligatis oculis incan-tato vertice respicere dicuntur, Iulianus fecit. tunc-€que[m] puer vidisse dicitur et adventum Severi et Iu- liani decessionem. et Crispinus quidem cum occurrisset €praecursoribus Severi, Iulio Laeto auctore a Severo interemptus est. deiecta sunt etiam [2consulta]2 senatus. €Iulianus convocato senatu quaesitisque sententiis, quid facto opus esset, certi nihil comperit a senatu. sed po-€stea sponte sua gladiatores Capu[2a]2e iussit armari €per Lollianum Titianum et Cla[2u]2dium Pompeianum e €Tarracinensi ad participatum evocavit, quod et gener €imperatoris fuisset et diu militibus praefuisset. sed €hoc ille recusavit senem se et debilem luminibus re-spondens. transierant et ex Umbria milites ad Seve-rum. et praemiserat quidem litteras Severus, quibus iubebat interfectores Pertinacis servari. brevi autem @1 €desertus est ab omnibus Iulianus et remansit in Pa-€latio cum uno de praefectis suis Geniali et genero Re-pentino. actum est denique, ut Iuliano senatus aucto-€ritate abrogaretur imperium. et abrogatum est, appel-€latusque statim Severus imperator, cum fingeretur, quod veneno se absumpsisset Iulianus. missi tamen €a senatu, quorum cura[m] per militem gregarium in €Palatio idem [Iulianus] occisus est fidem Caesaris in-plorans, hoc est Severi. filiam suam potitus imperio €dato patrimonio emancipaverat, quod ei cum Augustae €nomine statim sublatum est. @@Corpus eius a Severo uxori Manliae Scantillae ac €filiae ad sepulturam est redditum et in proavi monu-€menta translatum miliario quinto via La[2b]2icana.  @@Obiecta sane sunt Iuliano haec: quod gulosus fuisset, €quod aleator, quod armis gladiatoriis exercitus esset, €eaque omnia senex fecerit, cum antea numquam adule-€scens his esset vitiis infamatus. obiecta est etiam su-€perbia, cum ille etiam in imperio fuisset humillimus. [2f]2uit autem contra humanissimus ad convivia, benignis-€simus ad suscriptiones, moderatissimus ad libertatem. @@Vixit annis quinquaginta sex mensibus quattuor. im-peravit mensibus duobus diebus quinque. reprehensum €in eo praecipue, quod eos, quos regere auctoritate sua €debuerat, regendae rei p. sibi praesules ipse fecisset. ï°±°ÿï‚ÓåöÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1AELI SPARTIANI €@@@@SEVERUS}1 ¡@@Interfecto Didio Iuliano Severus Africa oriundus im-perium optinuit. cui civitas Lepti, pater Geta, maiores €equites Romani ante civitatem omnibus datam; mater €Fulvia Pia, patrui magn[2i]2 Aper et Severus, consula-€res, avus maternus Macer, paternus Fulvius Pius fuere. ipse natus est Erucio Claro bis et Severo conss. VI. idus Apriles. in prima pueritia, priusquam Latinis €Graecisque litteris imbueretur, quibus eruditissimus €fuit, nullum alium inter pueros ludum nisi ad iudices €exercuit, [2c]2um ipse praelatis fascibus ac securibus or-€dine puerorum circumstante[s] sederet ac iudicaret. octa[2v]2o decimo anno publice [2de]2clamavit. postea stu-€diorum causa Romam venit, latum clavum a divo €Marco petit et accepit favente sibi Septimio Severo ad-€fini suo, bis iam consulari. @@Cum Romam venisset, hospitem nanctus, qui Hadri-€ani vitam imperatoriam eadem hora legeret, quod sibi omen futurae felicitatis arripuit. habuit et aliud omen €imperii. cum rogatus ad c[a]enam imperatoriam pallia-€tus venisset, qui togatus venire debuerat, togam prae-sidiariam ipsius imperatoris accepit. eadem nocte som-€niavit lupae se uberibus ut Remum inh[2a]2erere vel @1 Romulum. sedit et in sella imperatoria temere a mi-nistro posita, ignarus quod non liceret. dormienti etiam €in stabulo serpens caput cinxit et sine noxa experge-€factis et adclamantibus familiaribus abiit.  @@Iuventam plenam furorum, nonnumquam et crimi-num habuit. adulterii causam dixit absolutusque est a €Iuliano proconsule, cui et in proconsulatu successit et €in consulatu collega fuit et in imperio item successit. €qu[2a]2esturam diligenter egit om[n]isso [2tr]2ibu[s]natu mi-litari. post quaesturam sorte Baeticam accepit atque þ³³±ÿï°±°ÿï‚ÓåöÿïƒÓÈÁÿ¢“‚inde Af[2r]2icam petit, ut mortuo patre rem domesticam conponeret. sed dum in Africa est, pro Baetica Sardi-€nia ei attributa est, quod Baeticam Mauri populaban-tur. acta igitur quaestura Sardiniensi legationem pro-consulis Africae accepit. in qua legatione cum eum qui-€dam municipum suorum L[2ep]2citanus praecendentibus €fascibus ut antiquum contubernalem ipse plebeius am-€plexus esset, fustibus eum sub elogio eiusdem prae-€conis cecidit: 'legatum p. R. homo plebeius temere am-plecti noli.' ex quo factum, ut in vehiculo etiam legati sederent, qui ante pedibus ambulabant. tunc in qua-€dam civitate Africana, cum sollicitus mathematicum €consuluisset positaque hora ingentia vidisset, astro-logus dixit ei: 'tuam non alienam pone genituram', €cumque Severus iurasset suam esse, omnia ei dixit,  quae postea facta sunt. tribunatum plebis Marco im-€peratore decernente promeruit eumque severissime ex-ertissimeque egit. uxorem tunc Marciam duxit, de qua @1 €tacuit in historia vitae privatae. cui postea in imperio statuas conlocavit. praetor designatus a Marco est non in €candida, sed in conpetitorum grege anno aetatis XXXII. tunc ad Hispaniam missus somniavit primo sibi dici, €ut templum Tarraconense Augusti, quod iam l[2abe]2ba-tur, restitueret; deinde ex altissimi montis vertice or-€bem terrarum Romamque despexit concin[n]entibus provinciis lyra, voce vel tibi[2a]2. ludos absens edidit. le-€gioni[bus] IIII. Scythicae dein pr[2a]2epositus est circa Massiliam. post hoc Athenas petit studiorum sacro-€rumque causa et operum ac vetustatum. ubi cum in-€iurias quasdam ab Atheniensibus pertulisset, inimicus €his factus minuendo eorum privilegia iam imperator se ultus est. dein Lugdunensem provinciam legatus accepit. cum amissa uxore aliam vellet ducere, genitu-€ras sponsarum requirebat, ipse quoque matheseos peri-€tissimus, et cum audisset esse in Syria quandam, quae €id geniturae haberet, ut regi iungeretur, eandem uxo-€rem petit, Iuliam scilicet, et accepit interventu ami- corum. ex qua statim pater factus est. a Gallis ob se-€veritatem et honorificentiam et abstinentiam tantum quantum nemo dilectus est. dein Pannonias procon-€sulari imperio rexit. post hoc Siciliam proconsularem sorte meruit. suscepitque Romae alterum filium. in €Sicilia quasi de imperio vel vates vel C[2h]2ald[2a]2eos €consuluisset, reus factus est. a praefect. praet., quibus €audiendus datus fuerat, iam Commodo in odi[2um]2 ve-niente absolutus est calumniatore in crucem acto. con-€sulatum cum Apuleio Rufino primum egit, Commodo €se inter plurimos designante. post consulatum anno @1 €ferme fuit otiosus; dein Laeto suffragante exercitui German[2ic]2o praeponitur. proficiscens ad German[2i-€c]2os exercitus hortos spatiosos comparavit, cum an-€tea aedes brevissimas Romae habuisset et unum fun-dum in Ven[it]etia[m]. in his hortis cum humi iacens €epularetur cum filiis parca cena pomaque adposita €maior filius, qui tunc quinquennis erat, conlusoribus €puerulis manu largiore divideret paterque illum re-€prehendens dixisset: 'parcius divide, non enim regias €opes possides', quinquennis puer respondit: 'sed pos-sidebo' inqui[2t]2. in Germaniam profectus ita se in ea €legatione egit, ut famam, nobilitat[2a]2m iam ante, cumularet.  @@Et [2h]2actenus rem militarem privatus egit. dehinc a €Germanicis legionibus, ubi auditum est Commodum oc-€cisum, Iulianum autem cum odio cunctorum imperare, €multis hortantibus repugnans imperator est appellatus apud Carnuntum idibus Augustis. qui etiam . . . se-€stertia, quod nemo umquam principum, militibus dedit. dein firmatis, quas post [2t]2ergum relinquebat, provinciis €Romam ite[2r]2 contendit cedentibus sibi cunctis, quacum-€que iter fecit, cum iam Illyriciani exercitus et Gallica-ni[s] cogentibus ducibus in eius verba iurassent; exci-piebatur enim ab omnibus quasi ultor Pertinacis. per €idem tempus auctore Iuliano Septimius Severus a se-€natu hostis est appellatus legatis ad exercitum senatus €verbis missis qui iuberent, ut ab eo milites senatu praecipiente discederent. et Severus quidem cum au-€disset senatus consentientis auctoritate missos legatos, @1 €primo pertimuit, postea id egit corruptis legatis, ut €apud exercitum pro se loquerentur transirentque in eius partes. his compertis Iulianus senatus consul[a]-€tum fieri fecit de participando imperio cum Severo, incertum, ver[2e]2 id an dolo fecerit, cum iam ante mi-€sisse[n]t notos ducum interfectores quosdam, qui Se-€verum occiderent, ita ut ad Pescennium Nigrum inter-€ficiendum miserat, qui et ipse imperium contra eum susceperat auctoribus Syriacis exercitibus. verum Se-€verus evitatis eorum manibus, quos ad se interficien-€dum Iulianus miserat, missis ad praetorianos litteris €signum vel deserendi vel occidendi Iuliani dedit sta-timque auditus est. nam et Iulianus occisus est in Palatio, et Severus Romam invitatus. ita, quod nulli €umquam contigit, nutu [2t]2antum Severus victor est €factus armatusque Romam contendit.  @@Occiso Iuliano cum Severus in castris et tentoriis €quasi per hosticum veniens adhuc maneret, centum se-€natores legatos ad eum senatus misit ad gratulandum rogandumque. qui ei occurrerunt Interamn[2a]2e arma-€tumque circumstantibus armatis salutarunt excussi, ne quid ferri haberent. et postera die occurrente omni €famulitio aulico sept[2in]2genos vicenos aureos legatis de-dit eosdemque praemisit facta potestate, si qui vellent remanere ac secum Romam redire. fecit etiam statim €praefectum praetorii Flavium Iuvenalem, quem etiam Iulianus tertium praefectum sibi adsumpserat. interim €Romae ingens trepidatio militum civiumque, quod ar-€matus contra eos Severus veniret, qui se hostem iu-dicassent. his accessit quod comperit Pescennium Ni-€grum a Syriacis legionibus imperatorem appellatum. cuius edicta et litteras ad populum vel senatum inter-€cepit per eos, qui missi fuerant, ne vel proponerentur populo vel legerentur in curia. eodem tempore etiam @1 €de Clodio Albino sibi substituendo cogitavit, cui Caesa-€rianum decretum a[ut] Commod[2o]2 ia[nu]m videbatur imperium. sed eos ipsos pertimescen[2s]2, de quibus recte €iudicabat, Heraclitum ad optinendas Brittannias, Plau-tianum ad occupandos Nigri liberos misit. cum Romam €Severus venisset, praetorianos cum subarmalibus in-€ermes sibi iussit occurrere. eosdem sic ad tribunal €vocavit armatis undique circumdatis.  @@Ingressus deinde Romam armatus cum armatis mili-€tibus Capitolium ascendit. inde in Palatium eodem €[2h]2abitu perrexit praelatis signis, quae praetorianis ademerat, supinis, non erectis. tota deinde urbe milites €in templis, in porticibus, in aedibus Palatinis quasi in stabulis manserunt, fuitque ingressus Severi odio-€sus atque terribilis, cum milites inempta diriperent va-stationem urbi minantes. alia die armatis stipatus non €solum militibus, sed etiam amicis in senatum venit. in €curia reddidit rationem suscepti imperii causatusque €est, quod ad se occidendum Iulianus notos ducum cae-dibus misisset. fieri etiam senatus consultum coegit, €ne liceret imperatori inconsulto senatu occidere senato-rem. sed cum in senatu esset, milites per seditionem €dena milia poposcerunt a senatu exemplo eorum, qui €Augustum Octavianum Romam deduxerant tantumque acceperant. et cum eos voluisset comprimere Severus €nec potuisset, tamen mitigatos addita liberalitate di- @1 misit. funus deinde censorium Pertinacis imagini du-€xit eumque inter divos sacravit addito flamine et so-dalibus Helvian[2i]2s, qui Marciani fuerant. se quoque Per-€tinacem vocari iussit, quamvis postea id nomen aboleri €voluerit qua[2si]2 omen. amicorum dehinc aes alien[2um]2  dissolvit. filias suas dotatas maritis Pro[2b]2o et Aetio de-€dit. et cum Pro[2b]2o gener[2o]2 suo praefecturam urbi optu-€lisset, ille recusavit dixitque minus sibi videri prae-fectum esse quam principis generum. utrumque autem generum statim consulem fecit, utrumque ditavit. alia €die ad senatum venit et amicos Iuliani incusatos pro-scriptioni ac neci dedit. causas plurimas audivit. ac-€cusatos a provincialibus iudices probatis rebus gra-viter punivit. rei frumentariae, quam minimam reppe-þ³³±ÿï°±°ÿï‚ÓåöÿïƒÓÈÁÿ¨ˆ•‚rerat, ita consuluit, ut excedens vita septem annorum €canonem p. R. relinqueret. @@Ad orientis statum confirmandum profectus est nihil adhuc de Nigro palam dicens. ad Africam tamen le-€giones misit, ne per L[2i]2b[2y]2am atque Aegyptum Niger €Africam occuparet ac p. R. penuria rei frumentariae perurgeret. Domitium Dextrum in locum Bassi prae-€fect[2um]2 urbi reliquit atque intra triginta dies, quam Romam venerat, est profectus. egressus ab urbe ad €Saxa rubra seditionem ingentem ob locum castrorum metandorum ab exercitu passus est. occurrit ei et sta-€tim Geta frater suus, quem provinciam sibi creditam regere [2pr]2a[2e]2cepit aliud sperantem. Nigri liberos ad se adductos in eo habuit honore, quo suos. miserat €sane legionem, quae Gr[2a]2eciam T[2hr]2aciamque praeci-€peret, ne eas Pescennius occuparet, sed iam Byzanti[2u]2m Niger tenebat. Perinthum etiam Niger volens occu-€pare plurimos de exercitu interfecit atque ideo hostis cum Aemiliano est appellatus. cumque Severum ad @1 participatum vocaret, contemptus est. promisit sane €Nigro tutum exilium, si vellet, Aemiliano autem non ignovit. Aemilianus dehinc victus in Hellesponto a Se-€veri ducibus Cyzicum primum confugit atque inde in aliam civitatem, in qua eorum iussu occisus est. fu-€sae sunt item copiae ab [h]isdem ducibus etiam Nigri.  his auditis ad senatum Severus quasi confectis rebus €litteras misit. dein conflixit cum Nigro eumque apud Cyzicum interemit caputque eius pilo circumtulit. fi-€lios Nigri post hoc, quos suorum liberorum cultu ha-buerat, in exilium cum matre misit. litteras ad senatum €de victoria dedit. neque quemquam senatorum, qui €Nigri partium fuerant, praeter unum supplicio adfecit. Ant[h]ioc[2h]2ensibus iratior fuit, quod et administran-€tem se in oriente [2in]2riserant et Nigrum etiam victum iuverant. denique multa his ademit. Neapolitanis €etiam Pal[2a]2estinensibus ius civitatis tulit, quod pro Nigro diu in armis fuerunt. in multos s[2aev]2e animad-€vertit, praeter ordinem senatorium, qui Nigrum fuerant secuti. multas etiam civitates eiusdem partis iniuriis adfecit et damnis. eos senatores occidit, qui cum Nigro militaverant ducum vel tribunorum nomine. deinde €circa Arabiam plura gessit, Parthis etiam in dicionem €redactis nec non etiam Adia[2b]2enis, qui quidem omnes cum Pescennio senserant. atque ob hoc reversus trium-€pho delato appellatus est Arabicus Adia[2b]2enicus Parthi-cus. sed triumphum respuit, ne videretur de civili €triumphare victoria. excusavit et Parthicum nomen, €ne Parthos lacesser[2e]2t.  @@Redeunti sane Romam post bellum civile Nigri aliud €bellum civile Clodi Albini nuntiatum est, qui rebellavit €in Gallia. quare postea occisi sunt [2filii eius]2 cum ma- @1 tre. Albinum igitur statim hostem iudicavit et eos, €qui ad illum mollius vel scripserunt vel rescripserunt. et cum iret contra Albinum, in itinere apud Vimina-€cium filium suum maiorem Bassianum adposito Aure-€lii Antonini nomine Caesarem appellavit, ut fratrem €suum Getam ab spe imperii, quam ille conceperat, sum-moveret. et nomen quidem Antonini idcirco filio ad-€posuit, quod somniaverat Antoninum sibi successurum. unde Getam etiam quidam Antoninum putant dictum, ut et ipse succederet in imperio. aliqui putant idcirco €illum Antoninum appellatum, quod Severus ipse in Marci familiam transire voluerit. et primo quidem ab €Albiniani[2s]2 Severi duces victi sunt. tunc sollicitus €cum consuleret, a Pannonicia[2n]2is auguribus comperit €se victorem futurum, adversarium vero nec in potesta-€tem venturum neque evasurum, sed iuxta aquam esse periturum. multi statim amici Albini deserentes ve-€nere, multi duces capti sunt, in quos Severus animad- vertit. multis interim vari[a]e gestis in Gallia primo €apud Tinurtium contra Albinum felicissime pugnavit Severus; cum quidem ingens periculum equi casu €[c]adit, ita ut mortuus ictu plumbeae crederetur, ita €ut alius iam paene imperator ab exercitu diligeretur. eo tempore lectis actis, quae de Clodio Celsino lau-€dando, qui Adrumetinus et adfinis Albini erat, facta €sunt, iratus senatui Severus, quasi hoc Albino senatus €praestitisset, Commodum inter divos referendum esse €censuit, quasi hoc genere se de senatu posset ulcisci. pri[m]usque inter milites divum Commodum pronun-€tiavit idque ad senatum scripsit addita oratione vic-toriae. senatorum deinde, qui in bello erant interempti, @1 cadaver[2a]2 dissipari iussit. deinde Albini corpore ad-€lat[2o]2 paene seminecis caput abscidi iussit Romamque deferri idque litteris prosecutus est. victus est Albinus €die XI. kal. Martias. reliquum autem cadaver eius ante domum propriam exponi ac diu i[2ac]2ere iussit. equum €praeterea ipse residens supra cadaver Albini egit ex-€pavescentemque admonuit, ut et effrenatu[2s]2 audacter protereret. addunt alii, quod idem cadaver in Rhoda-€num abici praecepit, simul etiam uxoris liberorumque  eius. interfectis innumeris Albini partium viris, inter €quos multi principes civitatis, multae femin[2a]2e in-€lustres fuerunt, omnium bona publicata sunt aerarium-€que auxerunt; cum et Hispanorum et Gallorum pro-ceres multi occisi sunt. denique militibus tantum sti-pendiorum quantum nemo principum dedit. filiis etiam €suis ex hac proscriptione tantum reliquit quantum nul-€lus imperatorum, cum magnam partem auri per Gal-€lias, per Hispanias, per Italiam imperatoriam fecisset. tuncque primum privatarum rerum procuratio con-st[2it]2uta est. multi sane post Albinum fidem ei ser-vantes bello a Severo superati sunt. eodem tempore €etiam legio Arabica defecisse ad Albinum nuntiata est. @@Ultus igitur graviter Albinianam defectionem inter-€fectis plurimis, genere quoque eius extincto iratus Ro-mam et populo et senatoribus venit. Commodum in €senatu[m] et contione[m] laudavit, deum appellavit, in-€famibus displicuisse dixit, ut appa[2re]2ret eum aper-tissime furere. post hoc de sua clementia disseruit, @1 €cu[2m]2 crudelissimus fuerit et senatores infra scriptos  occiderit. occidit autem sine causae dictione hos no-€biles: Mummium Secundinum, Asellium Claudianum, Claudium Rufum, Vitalium Victorem, Papium Faustum, €Aelium Celsum, Iulium Rufum, Lollium Professum, €Aurunculeium Cornelianum, Antoni[n]um Balbum, Po-stumium Severum, Sergium Lustralem, Fabium Pau-€linum, Non[n]ium Gracc[2h]2um, Masticium Fabianum, €Casperium Agrippinum, C[a]eionium Albinum, Clau-dium Sulpicianum, Memmium Rufinum, Casperi[2um]2 €Aemilianum, Cocceium Verum, Erucium Clarum, L. Sti-lonem, Clodium Rufinum, Egnatuleium Honoratum, Petronium Iuniorem, Pescennios Festum et Veratia-€num et Aurelianum et Materianum et Iulianum et Al-€binum, Cerellios Macrinum et Faustinianum et Iulia-num, Herennium Nepotem, Sulpi[2ci]2um Canum, Va-€lerium Catullinum, Novium Rufum, Claudium Arabia-num, Marcum Asellionem. horum igitur tantorum ac €tam inlustrium virorum_nam multi in his consu-€lares, multi praetorii, omnes certe summi viri fuere_ interfector ab Afris ut deus habetur. Cincium Severum €calumniatus est, quod se veneno adpetisset, atque ita  interfecit. Narcissum dein, Commodi strangulatorem, €leonibus obiecit. multos praeterea obscuri loci ho-€mines interemit praeter eos, quos vis proelii absump-sit. post haec, cum se vellet commendare hominibus, vehicularium munus a privatis ad fiscum traduxit. Cae-€sarem dein Bassianum Antoninum a senatu appellari fecit decretis imperatoriis insignibus. rumor[e] deinde €belli Parthici extiti[2t]2. patri, matri, avo et uxori priori per se statuas conlocavit. Plautianum ex amicissimo @1 €cognita eius vita ita odio habuit, ut et hostem publi-€cum appellaret et depositis statuis eius per orbem €terrae gravi eum insigniret iniuria, iratus praecipue, €quod inter propinquorum et adfinium Severi simulacra sua[2m]2 statuam ille posuisset. Pal[2a]2estinis poenam remisit, quam ob causam Nigr[2i]2 meruerant. postea ite-€rum cum Plauti[2an]2o in gratiam redit et veluti ovans €urbem ingressu[2s]2 Capitolium petit, quamvis et ipsum procedenti tempore occiderit. Getae minori filio togam €virilem dedit, maiori Plautiani filiam uxorem iun[c]xit. €hi, qui hostem publicum Plautianum dixerant, depor-þ³³±ÿï°±°ÿï‚ÓåöÿïƒÓÈÁÿ¨Ž˜‰tati sunt. ita omnium rerum semper quas[2i]2 naturali lege mutatio est. filios dein consules designavit. Ge-tam fratrem extulit. profect[2u]2s dehinc ad bellum Par-€thicum est edito gladiatorio munere et congiario po-pulo dato. multos inter haec causis vel veris vel simu-latis occidit. damnabantur autem plerique, cur iocati €essent, alii, cur tacuissent, alii, cur pleraque figurata €dixissent, ut 'e[2cc]2e imperator vere nominis sui, vere €Pertinax, vere Severus'.  @@Erat sane in sermone vulgari Parthicum bellum ad-€fectare Septimium Severum gloriae cupiditate, non ali-qua necessitate deductum. traiecto denique exercitu €a Brundisio continuato itinere venit in Syriam Parthos-que summovit. sed postea in Syriam redit, ita ut se pararet ac bellum Parthis inferret. inter haec Pescen-€nianas reliquias Plautiano auctore persequebatur, ita €ut nonnullos etiam ex amicis suis quasi vitae suae insidiatores appeteret. multos etiam, quasi Chal-€d[2a]2eos aut vates de sua salute consuluissent, inter-€emit, praecipue suspect[2an]2s unumquemque idoneum @1 €imperio, cum ipse parvulos adhuc filios haberet idque €dici ab his vel crederet vel audiret, qui sibi augura-bantur imperium. denique cum occisi essent nonnul-€li[s], Severus se excusabat et post eorum mortem ne-€gabat fieri iussisse, quod factum est. quod de Laeto praecipu[a]e Marius Maximus dicit. cum soror sua €Leptitana ad eum venisset vix Latine loquens ac de illa €multum imperator erubesceret, dato filio eius lato clavo €atque ipsi multis muneribus redire mulierem in pa-€triam praecepit, et quidem cum filio, qui b[us][2r]2evi vita €defunctus est.  @@Aestate igitur iam exeunte Parthiam ingressus €[2C]2t[h]esifontem pulso rege pervenit et cepit hiemali €prope tempore, quod in illis regionibus melius per €hiemem bella tractantur, cum [2herb]2arum radicibus mi-€lites viverent atque inde morbos aegritudinesque con-traherent. quare cum obsistentibus Parthis, fluente €quoque per insuetudinem cibi al[2v]2o militum longius ire €non posset, tamen perstitit et oppidum cepit et regem €fugavit et plurimos interemit et Parthicum nomen me-ruit. ob qu[2a]2e etiam filium eius Bassianum Antoni-€num, qui Caesar appellatus iam fuerat, annum XIII. agentem participem imperii dixerunt milites. Getam €quoque, minorem filium, Caesarem dixerunt, eundem €Antoninum, ut plerique in litteras tradunt, appellan-te[2s]2. harum appellationum causa donativum militi-€bus largissimum dedit concessa omni praeda oppidi €Parthici, quod milites qu[2a]2erebant, inde in Syriam redit victor et Parthicus. deferentibus sibi patribus €triumphum idcirco recusavit, quod consistere in cur[2r]2u @1 affect[2u]2s articulari morbo non posset. filio sane con-€cessit, ut triumpharet; cui senatus Iudaicum trium-€phum decreverat, idcirco quod et in Syria res bene gestae fuerant a Severo. dein cum Antiochia[2m]2 trans-€isset, data virili toga filio maiori secum eum consulem designavit, et statim in Syria consulatum inierunt. post €hoc dato stipendio cumulatiore militibus Alexandriam  petit. in itinere Pal[2a]2estinis plurima iura fund[2a]2vit. €Iudaeos fieri sub gravi poena vetuit. idem etiam de C[2h]2ristianis sanxit. deinde Alexandrinis ius buleutarum €dedit, qui sine publico consilio ita ut sub regibus ante €vivebant uno iudice contenti, quem Caesar dedisset. multa praeterea his iura mutavit. @8 iucundam sibi pere-€grinationem hanc propter religionem dei Sarapidis et €propter rerum antiquarum cognitionem et propter no-€vitatem animalium [2v]2el lo[2c]2orum fuisse Severus ipse €postea semper ostendit; nam et Memfim et Memnonem €et piramides et labyrinthum diligenter inspexit. @@Et quoniam longum est minora persequi, huius ma-€gnifica illa, quod victo et occiso Iuliano pr[2a]2etoria-€nas cohortes exauctoravit, Pertinacem contra volun-€tatem militum in deos ret[2t]2ulit, Salv[2i]2i Iuliani decreta iussit aboleri; quod non optinuit. denique cognomentum €Pertinacis non tam ex sua voluntate quam ex morum parsimonia videtur habuisse. nam et infinita multorum €caede crudelior habitus et, cum quidam ex hostibus @1 €eidem se suppliciter optulisset [2at]2que dixisset, ille €[2si suo loco esset]2, qu[2i]2d facturus es[2se]2t, non €e[st]mollitus tam prudente dicto interfici eum iussit. fuit praeterea delendarum cupidus factionum, prope  a nullo congressu [2digressus]2 nisi victor. Persarum €regem Abgarum subegit. Arabas in dicionem accepit. Adia[2b]2en[2o]2s in tributarios coegit. Brittanniam, quod €maximum eius imperii decus est, muro per transver-€sam insulam ducto utr[2i]2mque ad finem Oceani munivit. unde etiam Brittannici nomen accepit. Tripolim, unde €oriundus erat, contusis bellicosissimis gentibus secu-€rissimam reddidit ac p. R. diu[tu]rn[2u]2m oleum gratui-€tum et f[2e]2cundissimum in aeternum donavit. @@Idem cum inplacabilis delictis fuit, tum ad erigendos industrios quosque iudicii[s] singularis. philosophiae €ac dicendi studiis satis deditus, doctrin[2a]2e quoque nimis cupidus. latronum ubique hostis. vitam suam €privatam publicamque ipse composuit ad fidem, so-lum tamen vitium crudelitatis excusans. de hoc sena-€tus ita iudicavit illum aut nasci non debuisse aut mori, €quod et nimis crudelis et nimis utilis rei publicae videretur. domi tamen minus cautus, qui uxorem Iu-€liam famosam adulteriis tenuit, [2r]2eam etiam coniura-tionis. idem, cum pedibus aeger bellum moraretur id-€que milites anxie ferrent eiusque filium Bassianum, €qui una era[n]t, Augustum fecissent, tolli se atque in @1 €tribunal ferri iussit, adesse deinde omnes tribunos, cen-€turiones, duces et cohortes, quibus auctoribus id ac-€c[2i]2derat, sisti deinde filium, qui Augusti nomen accepe-rat. cumque animadverti in omnes auctores facti prae-€ter filium iuberet rogareturque[m] omnibus ante tribu-nal prostratis, caput manu contingens ait: 'tandem €sentitis caput imperare, non pedes.' huius dictum est, €cum eum ex humili per litterarum et militiae officia €ad imperium plurimis gradibus fortuna duxisset: 'om-€nia', inqui[2t]2, 'fui et nihil expedit.'  @@Perit [a]E[2b]2oraci in Brittannia subactis gentibus, quae €Brittanniae videbantur infestae, anno imperii XVIII., morbo gravissimo extinctus, iam senex. reliquit filios €duos, Antoninum Bassianum et Getam, cui et ipsi in honorem Marci Antonini nomen inposuit. inl[eg]atus €sepulchro Marci Antonini, quem ex omnibus impera-€toribus tantum coluit, ut et Commodum in div[2o]2s re-€ferret et Antonini nomen omnibus deinceps quasi Au-gusti adscribendum putaret. ipse a senatu agentibus €liberis, qu[2i]2 ei funus amplissimum exhibuerant, inter €divos est relatus. @@Opera publica praecipu[2a]2 eius extant Septizonium et €thermae Severianae, eiusde[2m]2que etiam ian[2u]2ae in €Transtiberina regione ad portam nominis sui, quarum €forma intercidens statim usum publicum invidit. @@Iudicium de eo post mortem magnum omnium fuit, @1 €maxime quod diu nec a filiis eius boni aliquid rei €p. venit et postea invadentibus multis rem p. res Ro-€mana praedonibus direptui fuit. @@Hic tam[en] exiguis vestibus usus est, ut vix [2e]2t tunica €eius aliquid purpurae haberet, cum hirta clamyde ume-ro[2s]2 v[2e]2l[2a]2ret. cibi parcissimus, leguminis patrii avi-€dus, vini aliquando cupidus, carnis frequenter ignarus. ipse decorus, ingens, promissa barba, cano capite et €crispo, vultu reverendus, canorus voce, sed Afrum quiddam usque ad senectutem sonans. ac multum post €mortem amatus vel invidia deposita vel crudelitatis €metu.  @@Legisse me apud [2A]2elium Maurum Phlegontis Ha-€driani libertum memini Septimium Severum inmodera-€tissime, cum moreretur, laetatum, quod duos Antoni-€nos pari imperio rei p. relinqueret exemplo Pii, qui €Verum et Marcum Antoninos per adoptionem filios rei p. reliqui[2t]2, hoc melius quod ille filios per adoptionem, €hic per se genitos rectores Roman[2a]2e rei p. daret: €Antoninum scilicet Bassianum quidem ex priore matri-monio susceperat et Getam de Iulia genuerat. sed il-€lum multum spes fefellit. nam unum parricidium, al-€terum sui mores rei p. inviderunt, sanctumque illud nomen in nullo diu[2ti]2ne mansit. et reputanti mihi, Dio-þ³³±ÿï°±°ÿï‚ÓåöÿïƒÓÈÁÿ¨””‚cletiane Auguste, neminem fac[2il]2e [prope] magnorum €virorum optimum et utilem filium reliquisse satis cla-ret. denique aut sine liberis viri interierunt aut tales €habuerunt plerique, ut melius fuerit de rebus humanis @1  sine posteritate discedere. et ut ordiamur a Romulo: €hic nihil liberorum reliqui[2t]2, nihil Numa Pompilius, €quod utile posset esse rei p. quid Camillus? num sui €similes liberos habuit? quid Scipio? quid Catones qui magni fuerunt? iam vero quid de Homero, Demo-€st[2h]2ene, Vergilio, Crispo et Ter[r]entio, Plauto ceteris-€que aliis loquar? quid de Caesare? quid de Tullio, cui soli melius fuerat liberos non habere? quid de €Augusto, qui nec adoptivum bonum filium habuit, cum €illi [e]legendi potestas fuisset ex omnibus? falsus est €etiam ipse Traianus in suo municipe ac nepote dili-gendo. sed ut omittamus adoptivos, ne nobis Anto-€nini Pius et Marcus, numina rei publicae, occurrant, veniamus ad genitos. quid Marco felicius fuisset, si Commodum non reliquisset heredem? quid Severo €Septimio, si Bassianum nec genuisset? qui statim insi-€mulatum fratrem insidiarum contra se cogitatarum parricidali etiam figmento interemit; qui novercam €suam_et quid novercam? matrem quin immo, in €cuius sinu Getam filium eius occiderat, uxorem duxit; qui Papinianum, iuris asylum et doctrinae [2l]2egalis the-€saurum, quod parricidium excusare noluisset, occidit, €et praefectum quidem, ne homini per se et per scien-tiam suam magno deesse[2t]2 et dignitas. denique, ut €alia omittam, ex huius moribus factum puto, [2ut]2 Se-€verus tristior vir ad omnia, immo etiam crudelior pius et dignus deorum altaribus duceretur. qui quidem di-€vi[2nam]2 Sallusti oratione[2m]2, qua Mi[h][2c]2ipsa filios ad €pacem hortatur, ingravatus morbo misisse filio dicitur @1 €maiori. idque frust[2r]2a. et % hominem tantum valetu-dine. vixit denique in odio popul[2i]2 diu Antoninus, €nomenque illud venerabile diu minus amatum est, €quamvis et vestimenta populo dederit, unde Caracal-€lus est dictus, et thermas magnificentissimas fecerit. extat sane Romae Severi porticus gesta eius expri-€mens a filio, quantum plurimi docent, structa.  @@Signa mortis eius haec fuerunt: ipse somniavit quat-€tuor aquilis et gemmato curru praevolante nescio qua €ingenti humana specie ad caelum esse raptum; cum-€que raperetur, octoginta et novem numeros expli-€cuisse, ultra quo[2t]2 annos ne unum quidem annum vixit, nam ad imperium senex venit; cumque positus esset €in circulo ingenti aereo, diu solus et destitutus stetit, €cum vereretur autem, ne praeceps r[e]ueret, a Iove se vocatum vidit atque inter Antoninos locatum. die €circensium cum tres Victoriolae more solito essent lo-€catae gypseae cum palmis, media, quae ipsius nomine €adscriptum orbem tenebat, vento icta de podio stans €decidit et humi constitit; [2e]2a quae Getae nomine in-€scripta era[n]t, corruit et omnis comminuta est; illa €vero, quae Bassiani titulum praeferebat, amissa palma venti turbine vix constitit. post m[a]urum apud val-€lum [2v]2is[s]um in Brittannia cum ad proximam man-€sionem rediret non solum victor sed etiam in aeter- @1 €num pace fundata vol[2v]2ens animo, quid [h]ominis €sibi occurreret, Aethiops quidam e numero militari, €clarae inter scurras famae et celebratorum semper io-€corum, cum corona e cupressu facta [2e]2idem occurrit. quem cum ille iratus removeri ab oculis praecepisset €et coloris eius tactus [h]omine[s] et coron[2a]2e, dixisse €ille dicitur ioci causa: 'totum fu[2d]2isti, totum vicisti, iam deus esto victor.' et civitatem veniens cum rem €divinam vellet facere, primum ad Bellon[2a]2e templum €ductus est [t]errore haruspicis rustici, deinde hostiae furvae sunt adplicitae. quod cum esset aspernatus at-€que ad Palatium se reciperet, neglegentia ministrorum €nigrae hostiae, e[2t]2 usque ad limen domus Palatinae, €imperatorem secutae sunt.  @@Sunt per plurimas civitates opera eius insignia. ma-€gnum vero illud in civi[2li]2tate eius, quod Romae om-€nes aedes publicas, quae vitio temp[l]orum labeban-€tur, instaura[2v]2it nusquam prope suo nomine adscripto, servatis tamen ubique titulis conditorum. moriens sep-€tem annorum canonem, ita ut cottidiana septuaginta €quinque milia modium expendi possent, reliqui[2t]2; olei €vero tantum, ut per quinquennium non solum [2urbis]2 €usibus, sed et totius Italiae, quae oleo eget, sufficeret. @@Ultima verba eius dicuntur haec fuisse: 'turbatam €rem p. ubique accepi, pacatam etiam Brittannis relin-€quo, senex [h]a[e]c pedibus aeger firmum imperium @1 €Antoninis meis relinquens, si boni erunt, inbecillum. si mali.' iussit deinde signum tribuno dari 'laboremus', €quia Pertinax, quando in imperium adscitus est, si-gnum dederat 'militemus'. Fortunam deinde regiam. €quae comitari principes et in cubiculis poni solebat, €geminare statuerat, ut sacratissimum simulacrum utri[m]que relinqueret filiorum; sed cum videret se €perurgueri sub hora mortis, iussisse fertur, ut alternis €diebus apud filios imperatores in cubiculis Fortuna poneretur. quod Bassianus prius contempsit quam fa-€ceret parricidium.  @@Corpus eius a Brittannia Romam usque cum magna provincialium reverentia susceptum est; quamvis ali-€qui urnulam auream tantum fuisse dicant Severi reli-€quias continentem ea[2n]2demque Antoninorum sepul-€chro inlatam, cum Septim[2i]2us illic, ubi vita functus €est, esset incensus. @@Cum Septizodium faceret, nihil aliud cogitavit quam ut ex Africa venientibus suum opus occurreret et, nisi €absente [2e]2o per[e] praefectum urbis medium simula-€crum eius esset locatum, aditum Palatinis aedibus, id €est [2in]2 regium atrium, ab ea parte facere voluisse perhibetur. quod etiam post Alexander cum vellet fa-€cere, ab aruspicibus dicitur esse prohibitus, cum hoc €scis[2c]2itans non litasset. ï°±±ÿï‚ÐåóãÎéçÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1PESCENNIUS NIGER €@@@@[2AELI SPARTIANI]2}1 ¡@@Rarum atque difficile est, ut, quo[2s]2 tyrannos aliorum €victoria fecerit, bene mittantur in litteras, atque ideo €vix omnia de his plene in monumentis atque annali-bus habentur. primum enim, quae magna sunt in eo-€rum honorem, ab scriptoribus depravantur, deinde alia €supprimuntur, postremo non magna diligentia in eo-€rum gener[2e]2 ac vita requiretur, cum satis sit audaciam €eorum et bellum, in quo victi fuerint, ac poenam pro-€ferre. @@Pescennius ergo Niger, ut alii tradunt, modicis pa-€rentibus, ut alii, nobilibus fuisse dicitur, patre Annio €Fusco, matre Lampridia, avo curatore Aquini, ex qua €familia originem ducebat; quod quidem dubium etiam nunc habetur. hic eruditus mediocriter litteris, mori-€bus ferox, divitiis inmodicus, vita parcus, libidinis effrenatae ad omne genus cupiditatum, ordines diu €duxit multisque ducatibus pervenit, ut exercitus Sy-€riacos iussu Commodi regeret, suffragio maxime ath-€letae qui Commodum st[2r]2angulavit, ut omnia tunc €fiebant.  @@Is postquam comperit occisum Commodum, Iulia-€num imperatorem appellatum eundemque iussu Severi @1 €et senatus occisum, Albinum etiam in Gallia sump-€sisse nomen [eius] imperatoris, ab exercitibus Syriacis, €quos regebat, appellatus est imperator, ut quidam di-€cunt, magis in Iuliani odium quam in aemulationem Severi. huic ob detestationem Iuliani primis imperii €diebus ita Romae fautum est, a senatoribus dum taxat, €qui et Severum oderant, ut inter lapidationes exsecra-€tionesque omnium illi feliciter optaretur, 'illum prin-€cipem superi et illum Augustum' populus adclamaret. Iulianum autem oderant populares, quod Pertinacem €milites occidissent et illum imperatorem adversa po-€puli voluntate appellassent. denique ingentes ob hoc seditiones fuerunt. ad occidendum autem Nigrum pri-€mipilarem Iulianus miserat, stult[a]e ad eum qui ha-€beret exercitus, se [2t]2ueri posset, proinde quasi qua-lis libet imperator a primipilario posset occidi. ea-€dem autem dementia etiam Severo iam principi Iulia-nus successorem miserat. denique etiam Aquilium cen-€turionem notum caedibus ducum miserat [2quasi im-perat]2or tantus a centurione posset occidi. par deni-€que insania fuit, quod cum Severo ex interdicto de €imperio egisse fertur, ut iure vide[2re]2tur principatum €praevenisse. þ³³±ÿï°±±ÿï‚ÐåóãÎéçÿïƒÓÈÁÿ£@@Et de Pescennio Nigro iudicium populi ex eo ap-€paruit, quod, cum ludos circenses Iulianus Romae da-€ret, et indiscrete [se] subsellia circi maximi repleta es-€sent ingentique iniuria populus adfectus esset, per om-€nes uno consensu Pescennius Niger ad tutelam urbis €est expetitus, odio, ut diximus, Iuliani et amore occisi Pertinacis; cum quidem Iulianus dixisse fertur neque @1 €sibi neque Pescennio longum imperium deberi, sed Se-€vero, qui magis esset odio habendus a senatoribus, mi-€litibus, provincialibus, popularibus. quod [2res]2 pro-€bavit. @@Et Pescennius quidem Severo eo tempore, quo Lug-dunensem provinciam regebat, amicissimus fuit; nam €ipse missus erat ad conpr[a]ehendendos desertores, qui innumeri Gallias tunc vexabant. in quo officio €quod se honeste gessit, iucundissimum fuit Severo, €ita ut de eo ad Commodum Septimius referret adserens €necessarium rei p. virum. et revera in re militari vehe-mens fuit. numquam sub eo miles provinciali lignum, oleum, operam extorsit. ipse a milite nihil accepit. cum tribunatus ageret, nihil accipi passus est. nam €et imperator i[2a]2m tribunos duos, quos constitit stel-€laturas accepisse, lapidibus obrui ab auxiliaribus ius-sit. extat epistula Severi, qua scribit ad Ragonium €Celsum Gallias regentem: 'miserum est, ut imitari eius €disciplinam militarem non poss[2i]2mus, quem bell[2o]2 vici-mus: milites tui vagantur, tribuni medio die la[2v]2ant, €pro tricliniis popinas habent, pro cubiculis meritoria; €saltant, [2b]2i[2bu]2nt, cantant et mensuras conviviorum vo-cant [cum] hoc sine mensura potare. haec, si ulla v[2e]2na €paternae disciplinae vivere[2t]2, fierent? emenda igi-€tur primum tribunos, deinde militem. quem, quamdiu timueri[2t]2, tamdiu t[2en]2ebis. sed scias idque de Nigro @1 €militem timere non posse, nisi integri fuerint tribuni  et duces militum.' haec de Pescennio Severus Au-€gustus. [2de hoc]2 adhuc milite Marcus Antoninus ad €Cornelium Balbum: 'Pescennium mihi laudas: agno-€sco; nam et decessor tuus eum manu strenuum, vita gravem et iam tum plus quam militem dixit. itaque €misi litteras recitandas ad signa, quibus eum trecentis €Armenicis et centum Sarmatis et mille nostr[2i]2s prae-esse iussi. tuum est ostendere hominem non ambitio-€ne[m], quod nostris non convenit moribus, sed vir-€tute venisse ad eum locum, quem avus meus Hadria-€nus, quem Traianus proavus non nisi exploratissimis dabat.' de hoc eodem Commodus: 'Pescennium for-€tem virum novi et ei tribunatus iam duos dedi: duca-€tum mox dabo, ubi per senectutem [2A]2elius Corduenus €rem p. recusaverit.' haec de eo iudicia omnium fue-runt. se[2d]2 Severus ipse saepe dixit ignoturum se Pescennio, nisi perseveraret. a Commodo denique €Pescennius consul declaratus Severo praepositus est, €et quidem irato, quod primipilaribus commendantibus consulatum Niger mereretur. in vita sua Severus di-€cit se, priusquam filii sui id aetatis haberent, ut im-€perare possent, [2a]2egrotantem id in animo habuisse[t], €ut, si quid forte sibi accidisset, Niger Pescennius eo-€dem et Clodius Albinus succederent, qui ambo Se-vero gravissimi hostes extiterunt. unde apparet, quod  etiam Severi de Pescennio iudicium fuerit. si Severo €credimus, fuit gloriae cupidus Niger, vita fictus, mori-€bus turpis, aetatis provectae, cum in imperium invasit €(ex quo cupiditates eius incusat), proinde quasi Severus €minor ad imperium venerit, qui annos suos contrahit, €cum decem octo annis imperavit et octogesimo nono periit. @1 @@Sane Severus Heraclitum ad optinendam Bithyniam €misit, Ful[2v]2ium autem ad occupandos adultos Nigri filios. nec tamen in senatu[m] quicquam de Nigro €Severus dixit, cum iam audisset de eius imperio, ipse €autem proficisceretur ad conponendum orientis statum tantum. sane illud fecit proficiscens, ut legiones ad €Africam mitteret, ne eam Pescennius occuparet et fame populum Romanum perurgueret. et videbatur autem €id facere posse per Libyam Aegyptumque vicinas Afri-cae, difficili licet itinere ac navigatione. et Pescennius €quidem veniente[m] ad orientem Severo Graeciam, €Thracias, Macedoniam interfectis multis in[2l]2ustribus vi-€ris tenebat, ad participatum imperii Severum vocans. a quo causa eorum, quos occiderat, cum Aemiliano ho-€stis est appellatus. dein a ducibus Severi per Aemilia-num pugnans victus est. et cum illi tutum exilium pro-€mitteret, si ab armis recederet, persistens iterum pugna-€vit et victus est atque apud Cyzicum circa paludem €fugiens sauciatus et sic ad Severum adductus atque  statim mortuus. huius caput circumlatum pilo Romam €missum, filii occisi, necata uxor, patrimonium publi-catum, familia omnis extincta. sed haec omnia, post-€quam de Albini rebellione cognitum est, facta sunt; €nam prius et filios Nigri et matrem in exilium miserat. sed exarsit secundo civili bello, immo iam tertio et factus est durior, tunc cum innumeros senatores intere-€mit Severus et ab aliis Syll[2a]2e Punici, ab aliis Marii €nomen accepit. @1 @@Fuit statura prolixa, forma decorus, capillo in verti-€cem ad gratiam reflexo, vocis raucae sed canorae, ita €ut in campo loquens per mille passus audiretur, nisi €ventus adversaretur, oris verecundi et semper rubidi, €cervice adeo nigra, ut, quemammodum multi dicunt, ab ea Nigri nomen acceperit, cetera corporis parte can-€didus et magis pinguis, vini avidus, cibi parcus, rei veneriae nisi ad creandos liberos prorsus ignarus. de-€nique etiam sacra quaedam in Gallia, qua[s]e castissi-€mis decernunt, consensu publico celebranda suscepit. hunc in Commodianis hortis in porticu cur[2v]2a pictum €de musio inter Commodi amicissimos videmus sacra Isidis ferentem; quibus Commodus adeo deditus fuit, €ut et caput raderet et Anubim portaret et omnis pau-€[2s]2as expleret. @@Fuit ergo miles optimus, tribunus singularis, dux €pr[2a]2ecipuus, legatus severissimus, consul insignis, vir €domi forisque conspicuus, imperator infelix; usui de-€nique rei p. sub Severo, homine tetrico, esse potuis- se[2t]2, si cum eo esse voluisset. sed deceptus est con-€siliis sc[2a]2evi[2s]2 Aureliani, qui filias suas eius filiis €d[2e]2spondens persistere eum fecit in imperio. @@Hic tantae fuit auctoritatis, ut ad Marcum primum €deinde ad Commodum scriberet, cum videret provin-€cias facili administrationum mutatione subverti, pri-€mum ut nulli ante quinquennium succederetur provin-€ciae praesidi vel legato vel proconsuli, quod prius de-ponerent potestatem quam scirent administrare. deinde €ne novi ad regendam rem p. accederent praeter militares @1 €administrationes, intimavit, ut assessores, in quibus provinciis adsedissent, in his administrarent. quod €postea Severus et deinceps multi tenuerunt, ut probant €Pauli et Ulpiani praefecturae, qui Papiniano in consilio €fuerunt ac postea, cum unus ad memoriam, alter ad libellos paruisset, statim praefecti facti sunt. huius €etiam illud fuit, ut nemo adsideret in sua provincia, €nemo administraret, nisi Romae Romanus, hoc est ori-undus urbe. addidit praeterea consiliariis salaria, ne €eos gravarent, quibus adsidebant, dicens iudicem nec dare debere nec accipere. hic erga milites tanta fuit €censura, ut, cum apud Aegyptum ab eo limitanei vi-€num peterent, responderit: 'Nilum habetis et vinum €quaeritis?', si quidem tanta illius fluminis dulcitudo, ut accolae vina non quaerant. idem tumultuantibus €his, qui a Sarac[2e]2nis victi fuerant, et dicentibus: 'vinum €non accepimus, pugnare non possumus', 'erubescite', inquit, 'illi, qui vos vincunt, aquam bibunt'. idem Pa-€l[2a]2estinis rogantibus, ut eorum censitio levaretur, €idcirco quod esset gravata, respondit: 'vos terras ve-€stras levari censitione[m] vultis: ego vero etiam aerem €vestrum censere vellem.'  @@Denique Delfici Apollinis vates i[2n]2 mo[2tu]2 rei p. €maximo, cum nuntiaretur tres esse imperatores, Seve-€rum Septimium, Pescennium Nigrum, Clodium Albi-€num, consultu[2s]2 quem expediret rei public[2a]2e impe-€rare, versum Graecum huiusmodi fudisse dicitur: €@@@@'optimus est Fuscus, bonus Afer, pessimus Albus.' ex quo intellectum Fuscum Nigrum appellatum vatici-€natione, Severum Afrum, Album vero Albinum dictum. þ³³±ÿï°±±ÿï‚ÐåóãÎéçÿïƒÓÈÁÿ¨ˆ“nec defuit alia curiositas, qua requisitum est, qui esset €obtenturus rem publicam. ad quod ille respondit alium €versum talem: @1 €@@@@fundetur sanguis albi nigrique animantis, €@@@@imperium mundi Poena reget urbe profectus. item cum quaesitum esset, quis illi[s] successurus es-€set, respondisse itidem Graeco versu dicitur: €@@@@cui dederint superi nomen habere Pii. quod omnino intellectum non est, nisi cum Bassianus €Antonini, quod verum signum Pii fuit, nomen accepit. item cum qu[2a]2ereretur, quamdiu imperaturus esset, €respondisse Graece dicitur: €@@@@bis denis Italum cons[2c]2endit navibus aequor: €@@@@si tamen una ratis transiliet pelagus. €ex quo intellectum Severum viginti annos expleturum.  @@Haec sunt, Diocletiane maxime Augustorum, quae de €Pescennio didicimus ex pluribus libris. non enim fa-€cile, ut in principio libri diximus, quisquam vitas eo-€rum mittit in libros, qui aut principes in re p. non fue-€runt aut a senatu appellati non sunt imperatores aut occisi citius ad famam venire nequiverunt. inde quod €latet Vindex, quod Piso nescitur, quod omnes illi, qui €aut tantum adoptati sunt aut a militibus imperatores €appellati, ut sub Domitiano Antonius, aut cito inter-empti vitam cum imperii usurpatione posuerunt. se-€quitur nunc, ut de Clodio Albino dicam, qui quasi €socius huius habetur, quod et pariter contra Severum rebellarunt et ab eodem victi atque occisi sunt. de €quo ipso neque satis clara extant, quia eadem fortuna €illius fuit quae Pescennii, etiamsi vita satis dispar. @@Ac ne quid ex his, quae ad Pescennium pertinent, €praeterisse videamur, licet aliis libris cognosci possint, @1 €de hoc Severo Septimio vates dixerunt, quod neque €vivus neque mortuus in potestatem Severi venturus esset, sed iuxta aquas illi pereundum esset. quod qui-€d[2a]2m dicunt ipsum Severum de mathesi, qua callebat, €dixisse. nec a[2b]2fuit responsis veritas, cum ille inventus €sit iuxta paludem semivivus.  @@Hic tantae fuit severitatis, ut, cum milites quosdam €in cauco argenteo expeditionis tempore [2b]2i[2b]2ere vidisset, €iusserit omne argentum summov[2er]2i de usu expe-€ditionali, addito eo ut ligneis vasis uterentur. quod quidem illi odium militare concitavit. dicebat enim €posse fieri, ut sarcinae militares in potestatem hostium €venirent, nec se barbarae nationes argento nostro glo-€riosiores facerent, cum alia minus apta hosticam vide-rentur ad gloriam. idem iussit vinum in expeditione €neminem bibere, sed aceto universos esse contentos. idem pistores sequi expeditionem prohibuit, bucellato iubens milites et omnes contentos esse. idem ob unius €gallinacei direptionem decem commanipulones, qui rap-€tum ab uno comederant, securi percuti iussit, et fecis-€set, nisi ab omni exercitu prope usque ad metum sedi-tionis esset rogatus. et cum pepercisset, iussit, ut de-€norum gallinaceorum pr[a]etia provinciali redderent €decem, qui simul furto convixerant, addito eo ut tota €in expeditione in commanipulatione nemo focum face-€ret, ne umquam recens coctum cibum sumerent, sed €pane ac frigida vescerentur, adpositis speculatoribus, qui id curarent. idem iussit, ne zona milites ad bellum €it[2uri]2 aureos vel argenteos nummos portarent, sed pu-€blice commendarent, recepturi post proelia quod dede-€rant, addens liberis eorum et uxoribus heredibus certe @1 €reddendum, qui[2bus]2 [2ob]2venisset, ne ad hostes ali-€quid praedae perveniret, si quid forte adversi fortuna fecisset. sed haec omnia, ut se habuerat Commodi tem-porum dissolutio, adversa eidem fuere. denique etiamsi €nemo fuit, qui suis temporibus dux severior videretur, €perniciem illi magis ista quam . . . mortuo, ubi et in-€vidia et odium deposita erant, talia exempla value-€runt.  @@Idem in omni expeditione ante omnes militarem ci-€bum sumpsit ante papilionem nec sibi umquam vel €contra solem vel contra imbres quaesi[2v]2it tecti suffra-gium, si miles non habuit. tantum denique belli tem-€pore ratione militibus demonstrata sibi et servis suis €vel contubernalibus p[2u]2[r]tavit, quantum a militibus €ferebatur, cum servos suos annona oneraret, ne illi €securi ambularent et onusti milites idque ab exercitu cum suspirio videretur. idem in con[ten]tione iuravit €se, quamdiu in expeditionibus fuisset esse[2t]2qu[a]e ad-€huc futurus, non aliter e[2gi]2sse[t] acturumque esse €quam militem, Marium ante oculos habentem et du-ces tales. nec alias fabulas umquam habuit nisi [2de]2 Annibale[m] ceterisque talibus. denique cum impera-€tori facto quidam panegyricum recitare vellet, dixit ei: €'scribe laudes Marii vel Annibalis [2vel]2 cuius[2vis]2 du-€cis optimi vita functi et dic, quid ille fecerit, ut eum nos imitemur. nam viventes laudare inrisio est, ma-€xime imperatores, a quibus speratur, qui timentur, qui @1 €pr[2a]2estare publice possunt, qui possunt necare, qui €proscribere.' se autem vi[2v]2um placere velle, mortuum  etiam laudari. amavit de principibus Augustum, Ve-€spasianum, Titum, Traianum, Pium, Marcum, reliquos €feneos vel venenatos vocans; maxime tamen [2in]2 €historiis Marium et Camillum et Quin[2c]2t[2i]2um [2et]2 Marcium Coriolanum dilexit. interrogatus autem, quid €de Scipionibus sentiret, dixisse fertur felices illos fuisse €magis quam fortes; idque probare domesticam vitam et €iuventutem, quae in utroque minus speciosa domi fuisset. apud omnes constat, quod, si rerum potitus €fuisset, omnia correcturus fuerit, quae Severus vel non €potuit emendare vel noluit, et quidem sine crudelitate, €immo etiam cum lenitate, sed militari, non remissa et €inepta atque ridicula. @@Domus eius hodie Romae visitur in campo Iovis, €quae appellatur Pescennian[2a]2, in qua simulacrum eius €in trichoro consti[tuit s]t[2u]2t[2u]2m post annum ex The-€baico marmore, quod ille ad similitudinem sui factum a rege Theb[2a]2eorum acceperat. extat etiam epi-€gramma Graecum, quod Latine hanc habet sententiam: @@@@terror Aegyptiaci Niger astat militis ingens, €@@@@@@Thebaidos socius, aurea saecla volens. €@@@@hunc reges, hunc gentes amant, hunc aurea Roma, €@@@@@@hic Antoninis carus [2et]2 imperio. €@@@@Nigrum nomen habet, nigr[2u]2m formavimus ipsi, €@@@@@@ut consentiret forma, metalle, tibi. @1 quos quidem versus Severus eradi noluit, cum hoc ei et €praefecti suggererent et officiorum magistri, addens: 'si talis fuit, sciant omnes, qualem vicerimus; si talis €non fuit, putent omnes nos talem vicisse: immo sic €sit, quia fuit talis.' @1 ï°±²ÿï‚ÃìïäÁìâÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1VITA CLODII ALBINI €@@@@IULII CAPITOLINI}1 ¡@@Uno eodemque pro[2pe]2 tempore post Pertinacem, €qui auctor[2e]2 Albino interemptus est, Iulianus a se-€natu Romae, Septimius Severus ab exercitu in Syria, €Pescennius Niger in oriente, Clodius Albinus in Gallia imperatores appellati. et Clodiu[2m]2 quidem Herodianus €dicit Sever[2i]2 Caesarem fuisse. sed cum alter alterum €indignaretur imperare nec Galli ferre possent aut Ger-€mani[2ci]2ani exercitus, quod et ipsi suum specialem €principem haberent, undique cuncta turbata sunt. @@Fuit autem Clodius Albinus familia nobili, Hadru-metinus tamen ex Africa. quare sortem illam, qua[e] €Severum laudatum in Pescennii vita diximus, ad se €trahebat, nolens intellegi 'pessimus Alb[in]us', quod €eodem versu continebatur, quo et Severi laus et adpro-batio Nigri Pescennii. sed priusquam vel de vita eius €vel de morte dissero, etiam hoc dicendum est, quod €eum nobilem fecit.  @@Nam ad hu[2n]2c eundem quondam Commodus, cum €[eum] successorem Albino daret, litteras dederat, qui-€bus iusserat, ut Caesar esset. exemplum indidi: @1 @@'Imperator Commodus Clodio Albino. alias ad te €publice[m] de successione atque honore tuo mis[s]i, €sed hanc familiarem et domesticam, omnem, ut vides, €mea manu scriptam, qua tibi do facultatem, ut, si ne-€cessitas fuerit, ad milites prodeas et tibi Caesareanum nomen adsumas. audio enim et Septimium Severum €et Nonium Murcum male de me apud milites loqui, ut sibi parent stationis Augustae procurationem. habebis €praeterea, cum id feceris, dandi stipendii usque ad tres €aureos liberam potestatem, quia et super hoc ad pro-€curatores meos litteras misi, quas ipse signatas excipies þ³³±ÿï°±²ÿï‚ÃìïäÁìâÿïƒÓÈÁÿ¢”…signo Amazoni[2o]2 et, cum opus fuerit, rationalibus dabis, €ne te non audiant, cum [2d]2e aerario volueris imperare. sane ut tibi insigne aliquod imperialis maiestatis acce-€da[2t]2, habebis utendi coccini pall[2i]2i facultatem [2vel]2 me €praesente et ad me et cum mecum fue-€ris, habiturus et purpuram sed sine auro, quia ita et €proavus meus Verus, qui puer vita functus est, ab Ha- driano, qui eum adoptavit, accepit.' his litteris accep-€tis A[2lbinus]2 facere id, quod iubebat, noluit, [2vid]2en[2s]2 €Commodum propter mores suos, quibus rem pub. per-€diderat et se dedecoraverat, quandocumque feriendum e[2t]2 timens, ne ipse pariter occideretur. extat denique €illius contio, qua[m], cum accepit imperium et qui-€dem Severi, ut quidam, voluntate firmatum, huius rei memoriam facit. cuius hoc exemplum est: 'invitum me, @1 €conmilitones, ductum ad imperium etiam illud probat, €quod Commodum donantem me Caesareano nomine €contempsi; sed et vestrae voluntati[s] et Severi Augu-€sti parendum est, quia credo sub homine optimo et viro forti posse bene rem p. regi.' nec negari potes[2t]2, quo[2d]2 €etiam Marius Maximus dicit, hunc animum Severo pri-€mum fuisse, ut, si quid ei contingeret, Pescennium Ni-grum et Clodium Albinum sibi substitueret. sed postea €et filiis iam maiusculis studens et Albini amori in-€videns sententiam mutasse atque illorum utrumque €bello oppressisse, maxume precibus uxoris adductus. denique Severus eum et consulem designavit, quod €utique nisi de optimo viro non fecisset, homo in legen-€dis magistratibus diligens.  @@Sed ut ad eum redeam, fuit, ut dixi, Albinus Ha-€drumetinus oriundo, sed nobilis apud suos et originem €a Romanis familiis trahens, Postumiorum scilicet et Albinorum et Ceioniorum. quae familia hodie quoque, €Constantine maxime, nobilissima est et per te aucta €et augenda, quae per Gallienum et Gordianos pluri-mum crevit. hic tamen natus lare modico, patrimonio €pert[2e]2nui, parentibus sanctis, patre Ceionio Postumo, €matre Aurelia Messalina, primus suis parentibus fuit. cum exceptus utero, quod contra consuetudinem pue-€rorum, qui nascuntur et solent rub[2e]2re, esse[2t]2 candi-dissimus, Albinus est dictus. quod ver[2um]2 esse patris €epistula ad Aelium Bassianum tunc proconsulem Afri-€cae data designat, adfinem, quantum videtur, eorum ip-sorum. epistula Ceioni Postumi ad Aelium Bassianum: @1 €'filius mihi natus est VII. [2k]2al. Decembres, ita candidus €statim toto corpore, ut linteamen, quo[d] exceptus est, vinceret. quare susceptum [m]eum Albinorum familiae, €quae mihi tecum communis est, dedi, Albini nomine in-€posito. fac, ut rem publicam et te et nos, ut facis, dili- gas.' hic ergo omnem pueritiam in Africa transegit, €eruditus litteris Gr[2a]2ecis ac Latinis mediocriter, quod esset animi iam in[2d]2e militaris et superbi. [2n]2am fertur €in scolis saepissime cantasse inter puerulos €@@@@arma amens capio, nec sat rationis in armis, €repetens €@@@@arma amens capio. @@Huic multa imperii signa, cum esset natus, facta di-€cuntur; nam et bos albus purpureis ad plenum colorem €cornibus natus est, quod mirandum fuit cum cornibus [2tum colore]2. quae tamen in templo Ap[p]ollinis Cu-€mani ab eodem posita iam tribuno diu fuisse dicuntur, €quod, cum illi[2c]2 sortem de fa[c]to suo tolleret, his ver-€sibus eidem dicitur esse responsum: €@@@@hic rem Romanam magno turbante tumultu €@@@@s[2i]2stet eque[2s]2, sternet Poenos Gallumque rebellem. et in Gallia quidem eum multas gentes domuisse con-€stat. ipse autem suspicabatur de Severo sibi prae-€dictum 'sternet Poenos', quod Septimius Afer esset. fuit et aliud signum futuri imperii. nam cum Caesareana €familia hoc speciale habuerit, ut parvuli domus eius @1 €in testudine[2is]2 al[2v]2eis lavarentur, nato infantulo te-€studo ingens patri eius munere piscatoris adlata est: quod ille homo litteratus omen accipiens et testudinem €libenter accepit et eam curari iussit atque infantulo €ad excaldationes pueriles dicari, nobilitandum etiam hinc sperans. cum rarum esset aquilas in his locis €videri, in quibus natus est Albinus, septima eius die[i] €hora convivii, quod celebritati pueri deputabatur, cum €ei[s] fierent nomina, septem aquilae parvulae de nidis €adlatae sunt et quasi ad iocum circa cunas pueri con-€stitutae: ne hoc omen pater abnuit, iussit aquilas ali et diligenter curari. accessit omen, quod, cum pueri €eius familiae russulis fas[2c]2iolis inligarentur, quod forte €lotae atque udae essent russulae fasciolae, quas €mater pr[2a]2egnas paraverat, purpurea matris [fascea] €inligatus est fascea: unde illi ioco nutricis etiam Por-fyri nomen inditum est. haec atque alia signa imperii €futuri fuere. quae qui volet nosse, [2A]2elium Cordum le-€gat, qui frivola super huius modi [h]ominibus cuncta €persequitur.  @@Adulescens igitur statim se ad militiam contulit at-€que Antoninis per Lollium Serenum et B[2a]2ebium €M[2a]2ecianum et Ceionium Postumianum suos adfines innotuit. egit tribunus [a]equites Dalmatas; egit et le-€gione[2m]2 quartanorum et primanorum; B[2i]2t[2hy]2nicos €exercitus eo tempore, quo[d] Avidius rebellabat, fide-liter tenuit. dein per Commodum ad Galliam transla- @1 €tus, in qua fusis [fu]gentibus Transrenanis celebre[m] €nomen suum et apud Romanos et apud barbaros fecit. quibus rebus accensus Commodus Caesareanum ei no-€men obtulit et dandi stipendii facultatem et pallii coc-cini utendi. quibus omnibus ille prudenter abstinuit €dicens Commodum quaerere, qui aut cum eo peri-rent, aut quos cum causa ipse posset occidere. quae-€sturae gratia illi facta est. qua concessa aedilis non €amplius quam decem diebus fuit, quod ad exercitum festino mitteretur. dein praeturam egit sub Commodo €fam[2o]2sissimam. nam eiusdem ludis Commodus et in foro et in theatro pugnas exhibuisse perhibetur. con-€sul a Severo declaratus est eo tempore, quo illum  sibi paraverat cum Pescennio subrogare[t]. ad im-€perium venit natu [2i]2a[2m]2 grandior et maior Pescennio Nigro, ut Severus ipse in vita sua loquitur. sed victo €Pescennio, cum et filiis suis imperium servare cupe-€ret et ingentem senatus amorem circa Clodium Albi-€num videret, quod esset vir antiquae familiae, litteras €ad eum per quosdam summi amoris ac summae ad-€fectionis misit, quibus hortabatur, ut, quoniam occisus €esset Pescennius Niger, ipse cum eo fideliter rem p. €regeret. quarum exemplum hoc esse Cor[2d]2us ostendit: @@'Imperator Severus Augustus Clodio Albino Caesari, fratri amantissimo et desiderantissimo, salutem. victo €Pescennio litteras Romam dedimus, quas senatus tui €amantissimus libenter accepit. te quaeso, ut eo animo €rem p. regas, quo dilectus es frater animi mei, frater imperii. Bassianus et Geta te salutant. Iulia nostra €et te et sororem salutat. infantulo tuo %Pescennio @1 Princo munera digna suo loco tuoque mittemus. tu €velim exercitus rei p. ac nobis retentes, mi unanime, €mi carissime, mi amantissime.'  @@Et has quidem litteras missis stipatoribus fidelissi-€mis dedit, quibus praecepit, ut epistolam publice da-€rent, postea vero dicerent se velle pleraque oc[2c]2ulte €suggerere, quae ad res bellicas pertinerent et ad secreta €castrorum atque aulicam fidem; ubi vero in secretum €venissent quasi mandata dicturi, quinque validissimi eum interimerent gladiolis infra vestem latentibus. nec €illorum quidem fides defuit; nam cum ad Albinum €venissent et epistolam dedissent, qua lecta cum dice-€rent quaedam secretius suggerenda et locum semotum €ab omnibus arbitris postularent, et cum omnino nemi-€nem paterentur ad porticum longissimam cum Albino €progredi ea specie, ne mandata proderentur, Albinus intellexit insidias. denique indulgens suspicionibus eos €tormentis dedit. qui diu primo pe[2r]2negarunt, sed po-€stea victi necessitate confessi sunt ea, quae Severus €[h]isdem praeceperat. @@Tunc iam proditis rebus et apertis insidiis ea, quae €suspicabatur, Albinus clara esse intellegens exercitu €ingenti collecto contra Severum atque eius duces venit.  et primo quidem conflictu habito contra duces Severi €potior fuit, post autem Severus ipse, cum id egisset €apud senatum, ut hostis iudicaretur Albinus, contra þ³³±ÿï°±²ÿï‚ÃìïäÁìâÿïƒÓÈÁÿ¨‰„eum profectus acerrime fortissimeque pugnavit in Gal-lia non sine varietate fortunae. denique cum solli-€citus augures consuleret, responsum illi est, ut dicit €Marius Maximus, venturum quidem in potestate[2m]2 €eius Albinum, sed non vivum nec mortuum. quod et factum est. nam cum ultimo proelio commissum esset, @1 €innumeris suorum caesis, plurimis fugatis, multis etiam €deditis Albinus fugit et, ut multi dicunt, se ipse per-€cussit, ut alii, servo suo percussus semivivus ad Se-€verum deductus est_unde confirmatum est augurium, quod fuerat ante praedictum_, multi praeterea di-€cunt, a militibus, [2q]2u[2i e]2ius nece[m] a Severo gra-€tiam requirebant. @@Fuit Albino unus, ut aliqui dicunt, filius; Maximus €dicit, duo. quibus primum veniam dedit, postea vero €eos cum matre percussit et in profluentem abici iussit. caput eius excisum pilo circumtulit Romamque misit €litteris ad senatum datis, quibus insulta[2v]2it, quod Al-€binum tantopere dilexissent, ut eius adfines et fratrem praecipue ingenti honore cumularent. iacuisse ante €praetorium Severi Albini corpus per dies plurimos di-€citur usque ad fetorem, laniatumque a canibus in pro-€fluentem abiectum est.  @@De moribus eius varia dicuntur. et Severus quidem €ipse haec de eodem loquitur, ut eum dicat turpem, €malitiosum, improbum, inhonestum, cupidum, lux[2u]2-riosum. sed haec belli tempore vel post bellum, quando ei iam velut de hoste credi non poterat, cum et ipse €ad eum quasi ad amicissimum frequentes miserit lit-€teras et multi de Albino bene senserint et Severus €ipse Caesarem suum eundem appellari voluerit et, cum €de successore cogitaret, hunc primum habuerit ante oculos. extant praeterea Marci epistolae de hoc eo-€dem, quae testimonium et virtutum eius ferant et mo-rum. quarum unam inserere ad praefectos datam su-per eius nomine absurdum non fuit. 'Marcus Aurelius @1 Antoninus praefect[2i]2s suis salutem. Albino ex familia €Ceioniorum, Afro quidem homini sed non mult[2a]2 ex €Afris habenti, Plautilli genero, du[2a]2s cohortes alares €regendas dedi. est homo exercitatus, vita tristis, gra-€vis moribus. puto eum rebus castrensibus profuturum, certe offuturum [2non]2 esse [non] satis novi. huic sa-€larium duplex decrevi, vestem militarem simplicem, sed €loci sui, stipendium quadruplum. hunc vos adhorta-€mini, ut se rei p. ostente[e]t, habiturus praemium quod €merebitur.' @@Est et alia epistula, qua idem Marcus Avidii Cassi €temporibus de hoc eodem scripsit, cuius exemplum hoc est: 'laudanda est Albini constantia, qui graviter defi-€cientes exercitus tenuit, cum ad Avidium Cassium con-fugerent. et nisi hic fuisset, omnes fecissent. habemus €igitur virum dignum consulatu[m], quem sufficiam in €locum Cassi Papiri, qui mihi exanimis prope iam nun-tiatus est. quod interim a te publicari nolo, ne aut €ad ipsum Papirium aut ad eius affectus perveniat nos-€que videamur in locum viventis consulem subrogasse.'  et ist[2a]2e igitur epistulae consta[2n]2te[u]m virum Al-€binum fuisse[n]t indicant, et illud praecipue, quod ad €eas civitates instaurandas, quas Niger adtriverat, pe-€cuniam misit, quo facilius sibi earum accolas conci-liaret. g[2u]2losum eum Cordus, qui talia persequitur in €suis voluminibus, fuisse dicit, et ita quidem ut pomo-€rum tantum [2h]2auserit. quantum [o]ratio humana non @1 patitur. nam et quingentas ficus passarias, quas Graeci €callistrut[2h]2ias vocant, ieiunum comedisse dicit et cen-€tum persica Campana et melones Ostienses decem et €uvarum La[2b]2icanarum pondo viginti et ficedulas cen-tum et ostrea quadringenta. vini sane parcum fuisse €dicit, quod Severus negat, qui eum adserit ebrium etiam in bello fuisse. cum suis e[2i]2 numquam convenit €vel propter vinulentiam, ut dicit Severus, vel propter morum [vi] acrimoniam. uxori odiosissimus fuit, ser-€vis iniustus, atrox circa militem. nam saepe etiam or-€dinarios centuriones, ubi causae qualitas non postula-€[2v]2it, in crucem sustulit. verberavit certe virgis saepis-sime neque [2u]2mquam delictis pepercit. in vestitu €nitidissimus fuit, in convivio sordidissimus et soli stu-€dens copiae, mulierarius inter primos amatores, aversae €Veneris semper ignarus et talium persecutor, agri co-€lendi peritissimus, ita ut etiam Georgica scripserit. M[2i]2lesias nonnulli eiusdem esse dicunt, quarum fama €non ignobilis habetur, quamvis medi[2ocri]2ter scriptae €sint.  @@A senatu tantum amatus est, quantum nemo prin-€cipum, in odium speciatim Severi, quem vehementer ob crudelitatem oderant senatores. denique victo eo plu-€rimi senatores a Severo interfecti sunt, qui eius par-tium vel vere fuerant vel esse videbantur. denique €cum apud Lugdunum eundem interfecisset, statim lit-€teras requiri iussit, ut inveniret vel ad quos ipse scrip-€sisset, vel qui ad eum rescripsissent, omnesque illos, €quorum epistolas repperit, hostes iudicari a senatu fecit; nec his pepercit, sed et ipsos interemit et bona @1 €eorum proposuit atque in aerarium publicum rettulit. extat epistola Severi, quae ostendit animum suum, missa ad senatum, cuius hoc exemplum est: 'nihil mihi €gravius potest evenire, p. c., quam ut vestrum iudi-cium Albinus haberet potius quam Severus. ego fru-€menta re[2i]2 p. detuli, ego multa bella pro re p. gessi, €ego populo Romano tantum olei detuli, quantum re-€rum natura vix habuit. ego interfecto Pescennio Nigro vos a malis tyrannicis liberavi. magnam sane mihi €reddidistis vicem, magnam gratiam: unum ex Afris €et quidem Hadrumetinis, fingentem, quod de Ceionio-€rum stemmate sanguinem duceret, usque adeo extu-€listis, ut eum principem habere velletis me principe, salvis liberis meis. defuitne qu[2a]2eso tanto senatu, €quem amare deberetis, qui vos amaret? huius fratrem €honoribus extulistis, ab hoc consulatus, ab hoc prae-€turas, ab hoc speratis cuiusvis magistratus insignia. non eam gratiam mihi redditis quam maiores vestri €contra Pisonianam factionem, quam item pro Traiano, €quam nuper contra Avidium Cassium pr[2a]2estiterunt: €fictum illum et ad omnia mendaciorum genera para-€tum, qui nobilitatem quoque mentitus est, mihi prae-posuistis. quin etiam audiendus in senatu fuit Stati-€lius Corfulenus, qui honores Albino et eius fratri de-€cernendos ducebat, cui hoc superfuit, ut de me ille decerneret homo nobilis et triumphum. maior fuit do-€lor, quod illum pro litterato laudandum plerique duxi-€stis, cum ille neniis quibusdam anilibus occupatus inter €Milesias Punicas Apulei sui et ludicra litteraria con-senesceret.' hinc apparet, quanta severitate factionem vel Pescennianam vel Clodianam vindicaverit. quae €quidem omnia in vita eius posita sunt. quae qui dili-€gentius scire velit, legat Marium Maximum de Latinis @1 €scriptoribus, de Gr[2a]2ecis scriptoribus Herodianum, €qui ad fidem pleraque dixerunt.  @@Fuit statura procerus, capillo renodi et crispo, fronte €lata, candore mirabili et [2stupendo]2, ut plerique pu-€tent, quod ex eo nomen acceperit, voce muliebri et €prope ad eunu[n]chorum sonum, motu facili, iracun-€dia[m] gravi, furore tristissimo, in luxurie varius, nam saepe appetens vini, frequenter abstinens, armorum €sciens, prorsus ut non male sui temporis Catilina dice-€retur. @@Non ab re esse credimus causas ostendere, quibus amorem senatus Clodius Albinus meruerit: cum Brit-€tannicos exercitus regeret iussu Commodi atque illum €interemptum adhuc falso comperisset, cum sibi ab ipso €Commodo Caesareanum nomen esset delatum, proces-sit ad milites et hac contione usus est: 'si senatus p. R. €suum illud vetus haberet imperium nec in unius po-€testate res tanta consisteret, non ad Vitellios neque €ad Nerones neque ad Domitianos publica fata venis-€sent. [2essent]2 in imperio consulari nostrae ill[2a]2e gen-€tes Ceioniorum, Albinorum, Postumiorum, de quibus €patres vestri, qui et ipsi ab avis suis audierant, multa didicerunt. et certe Africam Romano imperio senatus €adiunxit, Galliam [2senatus addidit]2, senatus subegit €Hispanias, orientalibus populis senatus dedit leges, €Parthos temptavit senatus; subegisset, [2ni]2s[2i]2 avarum @1 €principem Romano exercitui fortuna rei p. tunc dixis-se[2t]2. Brittanias Caesar subegit, certe senator, non-þ³³±ÿï°±²ÿï‚ÃìïäÁìâÿïƒÓÈÁÿ¨—‚dum tamen dictator. hic ipse Commodus quanto me-lior fuisset, si timuisset senatum? et usque ad Nero-€nem quidem senatus auctoritas valuit, qui sordidum €et inpurum principem damnare non timuit, cum sen-€tentiae in eum dictae sint, qui vitae necisque potesta-tem atque imperium tunc teneba[n]t. quare, conmili-€tones, ego Caesareanum nomen, quod mihi Commodus detulit, nolo. di faxint, ut ne alii quidem velint. sena-€tus imperet, provin[2c]2ias dividat, senatus nos consules €faciat. et qu[2i]2d dico senatus? vos ipsi et patres vestri; €eritis enim ipsi senatores.'  @@Haec contio vivo adhuc Commodo Romam delata €est. quae Commodum in Albinum exasperavit, statim-€que successorem misit Iunium Severum, unum ex con-tubernalibus suis. senatui autem tantum placuit, ut €miris adclamationibus absentem eum ornaret et vivo €Commodo et deinceps interempto, ita ut nonnulli etiam €Pertinaci auctores fuerint, ut eum sibi socium adsci-€sceret, [2et]2 apud Iulianum de occidendo Pertinace ip-sius plurimum auctoritas valuerit. ut autem hoc verum €intellegatur, epistolam Commodi ad praef. praet. suos €datam inserui, qua de occidendo [2Albi]2no significavit €suam mentem: @@'Aurelius Commodus [Severus] praefectis salutem. €audisse vos credo primum fictum esse, quod ego [2m]2e-€orum consilio interfectus essem, deinde contionem Clo- @1 €dii Albini apud milites meos habita[2m]2, qui se mul-€tum senatui commendat, idque, quantum videmus, non frustra. nam qui principem unum in re p. negat esse €debere quique adserit a senatu oportere totam rem p. €regi, is per senatum sibi petit imperium. cavete igitur €diligentissime; iam enim hominem scitis vobis, militi-€bus populoque vitandum.' @@Has litteras cum Pertinax invenisset, in Albini odium €publica[sset]vi[2t]2. quare Albinus occidendi Pertinacis Iu-€liano auctor fuit. ï°±³ÿï‚ÁîôÃáòÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1ANTONINUS CARACALLUS €@@@@[2AELI SPARTIANI]2}1 ¡@@Ex duobus liberis, quos Septimius Severus reliqui[2t]2, €[Getam et Bassianum], quorum unum [2Antoninum]2 €exercitus, alterum pater dixit, Geta hostis est iudicatus, Bassianum autem [2notum]2 optinui[2s]2se imperium. de €cuius maioribus frustra putamus iterandum, cum om-nia in Severi vita satis dicta sint. huius igitur pueritia €blanda, ingeniosa, parentibus adfabilis, amicis paren-€tum iucunda, populo accepta, grata senatui, ipsi etiam ad amorem conciliandum salutaris fuit. non ille in €litteris tardus, non in benivolentis s[2e]2gnis, non tenax €in largitate, non lentus in clementia, sed sub parenti-bus, visus. denique, si quando feris obiectos damnatos €vidit, flevit aut oculos avertit. quod populo plus quam amabile fuit. septennis puer, cum conlusorem suum €puerum ob Iudaicam religionem gravius verberatum €audisset, neque patrem suum neque patrem pueri vel[2ut]2 auctores verberum diu respexit. Ant[h]i- @1 €oc[2h]2ensibus et Byzantiis interventu suo iura vetusta €restituit, quibus iratus fuit Severus, quod Nigrum iu-€verant. Plauti[2a]2ni odium crudelitatis causa concepit. qu[2od]2 a parentibus gratia sig[2i]2llariorum acce[2pe]2rat, €id vel clientibus vel magistris sponte donavit. sed haec  puer. egressus vero pueritiam seu patris monit[2i]2s seu €calliditate ingenii sive quod se Alexandro Magno Ma-€cedoni[ae] aequandum putabat, restrictior, gravior, €vultu etiam truculentior factus est, prorsus ut eum, quem puerum scierant, multi esse non crederent. Alex-€andrum Magnum eiusque gesta in ore semper habuit. €T[2i]2berium et Syllam in conventu plerumque laudavit. patris superbior fuit; fratrem magna eius humilitate €despexit. @@Post patris mortem in castra praetoria pergens apud €milites conquestus est circumveniri se fratris insidiis, €atque ita fratrem in Palatio fecit occidi. eius corpus statim cremari praecepit. dixit praeterea in castris €fratrem sibi venenum parasse, matri eum inre[2vere]2n-€tem fuisse; egitque publice his gratias, qui eum occide-runt. addidit denique his qu[2a]2s[2i]2 fidelioribus erga se stipendium. pars militum apud Albam Getam occisum €[2a]2egerrime accepit, dicentibus cunctis duobus se fi-€dem promi[2si]2sse liberis Severi, duobus servare de-bere, clausisque portis diu imperator non admissus €nisi delenitis animis, non solum qu[a]erellis de Geta €et criminationibus editis, sed inormitate stipendii mili-tibus, ut solet, placatis, atque inde Romam redit. tunc €sub veste senatoria loricam habens cum armatis militi- @1 €bus curiam ingressus est. hos in medio inter sub-€sellia duplici ordine conlocavit et sic verba fecit. qu[a]es[i]tus est de fratris insidiis involu[nta]te et in-€condite ad illius accusationem [2et excusationem]2 sui. quod quidem nec senatus libenter accepit, cum ille €dixisset fratri se omnia permi[2si]2sse, fratrem ab insi-€diis liberasse, et illum tamen sibi gravissimas insi- dias fecisse nec vicem amori reddidisse fraterno. post €hoc rel[2e]2gatis deportatisque reditum in patriam resti-€tuit. inde ad praetorianos processit et in castris man-sit. altera die Capitolium petit, [2ad]2 eos, quos occidere €parabat, adfabiliter est locutus innitensque Papi[2ni]2-ano et Ciloni ad Palatium redit. cum flentem matrem €Getae vidisset aliasque mulieres post necem fratris, €mulieres occidere conatus est, sed ob hoc retentus, ne augeretur fratris occisi crudelitas. Laetum ad €mortem coegit misso a se veneno: ipse enim inter €suasores Getae mortis primus fuerat, qui et primus interemptus est. ipse mortem eius saepissime flevit. €multos, qui caedis eius conscii fuerant, interemit [2sed et]2 eum, qui imaginem eius honora[2v]2it. post hoc fra-€trem patruelem Afrum, cui pridie partes de cena mi-serat, iussit occidi. qui cum se praecipitasset percus-€s[2o]2rum timore et ad uxorem crure fracto erepisset, ta-€men per ludibrium percussoribus deprehensus est et occisus. occidit etiam Pompeianum, Marci nepotem, @1 €ex filia natum et ex Pompeiano, cui nupta fuerat Lu-€cilla[m] post mortem Veri imperatoris, quem et con-€sulem [2b]2is fecerat et omnibus bellis praeposuerat, quae €gravissima tunc fuerunt, et ita quidem ut videretur a  latronibus interemptus. dein in conspectu eius Papi-€[2ni]2anus securi percussus a militibus et occisus est. €quo facto percussori dixit: 'gladio te exequi oportuit meum iussum.' occisus est etiam eius iussu Patr[2uin]2us €ante templum divi Pii, tractaque sunt eorum per pla-€team cadavera sine aliqua humanitatis reverentia. fi-€lium etiam Papi[2ni]2ani, qui ante triduum qu[2a]2estor opulentum munus ediderat, interemit. [h]isdem diebus €occisi sunt innumeri, qui fratris eius partibus faverant. occisi etiam liberti, qui Getae administraverant. cae-€des deinde in omnibus locis. et in balneis factae cae-€des, occisique nonnulli etiam cenantes, inter quos etiam €Sammonicus Serenus, cuius libri plurimi ad doctrinam extant. in summum discrimen etiam Chilo iterum €praefectus et consul venit ob hoc, quod concordiam in-ter fratres suaserat. et cum idem Chilo sublata veste €senatoria nudis pedibus ab urbanicianis raptus esset, Antoninus seditionem compressit. multas praeterea €postea caedes in urbe fecit, passim raptis a militibus €nonnullis hominibus et occisis, quasi seditionem vin-dicans. Helvium Pertinacem, suffectum consulem, ob hoc solum, quod filius esset imperatoris, occidit. ne-€que cessavit umquam sub diversis occasionibus eos interficere, qui fratris amici fuissent. saepe in senatum, €saepe in populum superbe invectus est aut edictis pro-€positis aut orationibus editis, Syllam se etiam osten-€dens futurum.  @@His gestis Galliam petit atque ut primum in eam ve-nit, Narbonensem proconsulem occidit. cunctis deinde @1 €turbatis, qui in Gallia res gerebant, odium tyrannicum €meruit quamvis aliquando fingeret et benignum, cum esset natura truculentus. et cum multa contra homines €et contra iura civitatum fecisset, morbo inplicitus gra-€viter laboravit. circa eos, qui eum curabant, crudelissi-mus fuit. dein ad orientem profectionem parans omisso €itinere in Dacia resedit. circa R[2a]2etiam non paucos €barbaros interemit militesque suos quasi Syllae milites et cohortatus est et donavit. deorum sane se nominibus þ³³±ÿï°±³ÿï‚ÁîôÃáòÿïƒÓÈÁÿ¥•‚appellari vetuit, [2quod]2 Commodus fecerat, cum ill[i-€c]um, quod leonem aliasque feras occidisset, Hercu-lem dicerent. et cum Germanos subegisset, German[2i-€c]2um se appellavit vel ioco vel serio, ut erat stultus et €demens, adserens, si Lucanos vicisset, Lucanicum se appellandum. damnati sunt eo tempore qui urinam in €eo loco fecerunt, in quo statuae aut imagines erant €principis, et qui coronas imaginibus eius detraxerunt, €ut alias ponerent, damnatis et qui remedia quartanis tertianisque collo adnexa gestarunt. per Thracias cum €praef. praet. i[2ter]2 fecit; inde cum in Asiam traice-€ret, naufragii periculum adit a[2n]2temna fracta, ita ut €in scafam cum protectoribus [ita] descenderet. unde in triremem a praef. classis receptus evasit. excepit €a[2p]2ros frequenter, contra leonem etiam stetit. quando €etiam missis ad amicos litteris gloriatus est seque ad €Herculis virtutem accessisse [se] iactavit.  @@Post hoc ad bellum Armeniacum Parthicumque con-€versus ducem bellicum, qui suis conpetebat moribus, fecit. inde Alexandriam petit, in gymnasium populum @1 €convocavit eumque obiurgavit; legi etiam validos ad militiam praecepit. eos autem, quos legerat, occidit €exemplo Ptolom[2a]2ei Euerg[2e]2tis, qui octavus hoc no-€mine appellatus est. dato praeterea signo militibus, €ut hospites suos occiderent, magnam caedem Alexan-dreae fecit. dehinc per Cadusios et Bab[2y]2lonios in-€gressus tumultuarie cum Parthorum satrapis manum contulit, feris etiam bestiis in hostes inmissis. datis €ad senatum quasi post victoriam litteris Parthicus ap-€pellatus est; nam Germanici nomen patre vivo fuerat consecutus. deinde cum iterum vellet Parthis bellum €inferre atque hibernaret [h]Edess[2a]2e atque inde Car-€ras [2L]2uni dei gratia venisset, die natalis sui, octa[2vo]2 €idus Apriles, ipsis Megalensibus, cum ad requisita na-€turae discessisset, insidiis a Macrino praef. praet. po-€sitis, qui post eum invasit imperium, interemptus est. conscii caedis fuerunt Nemesianus et frater eius Apolli-€naris [2T]2r[2ic]2cianusque, qui praef. legionis secundae €Parthicae militabat et qui equitibus extraordinariis €praeerat, non ignorantibus Marcio Agrippa, qui classi €praeerat, et praeterea plerisque officialium inpulsu €Mar[2t]2ialis.  @@Occisus est autem in medio itinere inter Carras et €[h]Edessam, cum levandae vessicae gratia ex equo de-€scendisset atque inter protectores suos, coniuratos cae-dis, ageret. denique cum illum in equum strator eius €levaret, pugione latus eius confodit, conclamatumque €ab omnibus est id Mar[2t]2ialem fecisse. @@Et quoniam dei Luni fecimus mentionem, sciendum €doctissimis quibusque id memoriae traditum atque ita @1 €nunc quoque a Carrenis praecipue haberi, ut qui Lu-€nam femineo nomine ac sexu putaverit nuncupandam, is addictus mulieribus semper inservi[t]at; qui vero €marem deum esse crediderit, is dominetur uxori neque ullas muliebres patiatur insidias. unde, quamvis Graeci €vel Aegyptii eo genere quo feminam hominem, etiam €Lunam deum dicant, mystice tamen [2Lun]2um dicunt.  @@Scio de Papiniani nece multos ita in litteras rettu-€lisse, ut caedis non adsciverint causam, aliis alia re-€ferentibus; sed ego malui v[2a]2ri[2e]2tatem opinionum edere quam de tanti viri caede reticere. Papinian[2um]2 €amicissimum fuisse imperatori Severo, ut aliqui lo-€quuntur, adfinem etiam per secundam uxorem, me-moriae traditur; et huic praecipue utrumque filium a €Severo commendatum, atque ob hoc concordia[2e]2 fra-trum Antoninorum f[2a]2visse; egisse quin etiam, ne €occideretur, cum iam de insidiis eius Bassianus qu[a]e-€reretur; atque ideo una cum his, qui fau[s]tores fue-€rant Getae, a militibus non solum permittente[m] ve-rum etiam suadente Antonino occisum. multi dicunt €Bassianum occiso fratre illi mandasse, ut et in senatu €per se et apud populum facinus dilueret, illum autem @1 €respondisse non tam facile parricidium excusari posse quam fieri. est etiam haec fa[2b]2ella, quod dictare nolue-€rit orationem, qua invehendum erat in fratrem, ut €causa eius melior fieret, qui occider[2a]2t; illum autem €negantem respondisse aliud esse parricidium, aliud ac-cusare innocentem occisum. sed hoc omnino non con-€venit: nam neque praef. poterat dictare orationem, et constat eum qu[2a]2si fautorem Getae occisu[2m]2. et fer-€tur quidem Papinianus, cum raptus a militibus ad €Palatium traheretur occidendus, praedivinasse dicen[2s]2 €e[2u]2m stultissimum fore, qui in suum subrogaretur €locum, nisi adpetitam crudeliter praefecturam vindi-caret. quod factum est: nam Macrinus Antoninum occidit, ut supra exposuimus. qui cum filio factus in €castris imperator filium suum, qui Diadumenus vo-€ca[2ba]2tur, Antoninum vocavit, idcirco quod a praeto-€rianis multum Antoninus desideratus est.  @@Bassianus vixit annis quadraginta tribus. impera-vit annis sex. publico funere elatus est. filium reli-€qui[2t]2, qui postea et ipse Marcus Antoninus Heliogaba-€lus dictus est; ita enim nomen Antoninorum inoleverat, €ut velli ex animis hominum non posset, quod omnium €pectora velut Aug(usti) nomen obsederat. @@Fuit male moratus e[2t]2 patre duro crudelior. avidus €cibi, vini etiam adpetens, suis odiosus et praeter mili-€tes praetorianos omnibus castris exosus. prorsus ni-€hil inter fratres simile. @@Opera Romae reliqui[2t]2 thermas nominis sui eximias, €quarum cellam solearem architecti negant posse ulla @1 imitatione, qua[2lis]2 facta est, fieri. nam et ex aere €vel cypro cancelli sup[er]positi esse dicuntur, quibus €cameratio tota concredita est, et tantum est spatii, ut id ipsum fieri neg[2e]2nt potuisse[nt] docti mechanis. re-€liqui[2t]2 et porticum patris nomine, quae gesta illius con-tineret et triumphos et bella. ipse Caracalli nomen €accepit a vestimento, quod populo dederat, demisso usque ad talos. quod ante non fuerat. unde hodieque €Antoninianae dicuntur caracallae huiusmodi, in usu maxime Romanae plebis frequentat[2a]2e. idem viam €novam munivit, quae est sub eius thermis, Antoninianis €scilicet, qua pulchrius inter Romanas plateas non facile quicquam invenias. sacra Isidis Romam deportavit et €templa ubique magnifice [2e]2idem deae fecit; sacra €etiam maiore reverentia celebravit, quam antea cele-brabantur. in quo quidem mihi mirum videtur, quem-€ammodum sacra Isidis primum per hunc Romam ve-€nisse dicantur, cum Antoninus Commodus ita ea cele-€braverit, ut et An[2u]2bin portaret et pausas ederet; nisi €forte iste addidit celebritati, non eam primus in-€vexit. @@Corpus eius Antoninorum sepulchro inlatum est, ut €ea sedes reliquias eius acciperet, quae nomen addi-€derat.  @@Interest scire quemadmodum novercam suam Iuliam uxorem duxisse dicatur. quae cum esset pulcherrima €et quasi per neglegentiam se maxima corporis parte €nudasset dixissetque Antoninus 'vellem, si liceret', re-€spondisse fertur: 'si libet, licet. an nescis te imperato-rem esse et leges dare, non accipere?' quo audito furor €inconditus ad effectum criminis roboratus est nuptias- @1 €que eas celebravit, qua[2s]2, si sciret se leges dare vere, solus prohibere debuisset. matrem enim (non alio di-€cenda erat nomine) duxit uxorem et ad parricidium €iunxit incestum, si quidem eam matrimonio sociavit, €cuius filium nuper occiderat. @@Non ab re est etiam diasyrticum quiddam in eum dictum addere. nam cum Germani[2ci]2 et Parthici et €Arabici et Alamannici nomen adscriberet (nam Ala-€mannorum gentem devicerat), Helvius Pertinax, filius €Pertinacis, dicitur ioco dixisse: 'adde, si placet, etiam €Geticus Maximus', quod Getam occiderat fratrem et €Gothi Getae dicerentur, quos ille, dum ad orientem €transit, tumultuariis proeliis devicerat.  @@Occidendi Getae multa prodigia extiterunt, ut in vita eius exponemus. nam quamvis prior ille e vita ex-€cesserit, nos tamen ordinem secuti sumus, ut qui et €prior natus est et qui prior imperare coeperat, prior €scriberetur. @@Eo sane tempore, quo ab exercitu appellatus est €Augustus vivo patre, quod ille pedibus aeger gubernare €non posse videretur imperium, contusis animis militum €et tribunorum Severus dicitur animo volutasse, ut et €hunc occideret, nisi [2re]2pugnassent praef. eius, gravis þ³³±ÿï°±³ÿï‚ÁîôÃáòÿïƒÓÈÁÿ¨‹”viri. aliqui contra dicunt praef. voluisse id fieri, sed €Septimium noluisse, ne et severitas illius crudelitatis €nomine inquinaretur, et, cum auctores criminis milites €fuerint, adulescens stultae temeritatis poenas lueret €tam gravis supplicii titulo, ut a patre videretur oc-€cisus. @@Hic tamen omnium durissimus et, ut uno conplecta-€mur verbo, parricid[i]a et incestus, patris, matris, fra- @1 €tris inimicus, a Macrino, qui eum occiderat, timore €militum et maxime praetorian[2or]2um inter deos re-latus est. habet templum, habet salios, habet sodales €Antoninianos, qui Faustinae templum et divale nomen eripuit, certe templum, quod ei sub Tauri radicibus €fundaverat maritus, in quo postea filius huius Helio-€gabalus Antoninus sibi vel Iovi[s] Syrio vel Soli_ €incertum id est_templum fecit. ï°±´ÿï‚ÁîôÇåôáÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1ANTONINUS GETA €@@@@[2AELI SPARTIANI]2}1 ¡@@Scio, Constantine Auguste, et multos et clementiam €tuam qu[2a]2estionem movere posse, cur etiam Geta €Antoninus a me tradatur. de cuius priusquam vel vita €vel nece dicam, disseram, cur et ipsi Antonino a Se-vero patre sit nomen adpositum. neque enim multa in €eius vita dici possunt, qui prius rebus humanis ex-€emptus est, quam cum fratre teneret imperium. @@Septimius Severus quodam tempore cum consuluis-€set ac petisset, ut sibi indicaretur, quo esset successore €moriturus, in somnis vidit Antoninum sibi successurum. quare statim ad milites processit et Bassianum, filium €maiorem natu, Marcum Aurelium Antoninum appella-vit. quod [2cum]2 fecisset e[2x]2 paterna cogitatione vel, €ut quidam dicunt, a Iulia uxore commonitus, quae €gnara erat somnii, quod minori filio hoc facto ipse €interclusisset aditum imperandi, etiam Getam, mino-rem filium, Antoninum vocari iussit. itaque semper €ab eo in epistulis familiaribus dictus est, cum si forte abesset, scriberet: 'salutate Antoninos filios et succes-€sores meos.' sed nihil valuit patris cautio, nam ei solus €ille successit, qui primus Antoninus nomen accepit. et @1  h[2a]2ec de Antonini nomine. Geta autem dictus est €vel a patrui nomine vel a[2vi]2 paterni, de cuius vita et €moribus in vita Severi Marius Maximus primo septe-nario satis copiose rettulit. fuit autem Antoninus Geta €etiam ob hoc ita dictus, quod in animo habuit Se-€verus, ut omnes deinceps principes quemadmodum €Augusti, ita etiam Antonini dicerentur, [2id]2que amore €Marci, [2quem patrem]2 vel fratrem suum sem[2per]2 di-€cebat et cuius philosophiam litterarumque institutio-nem semper imitatus est. dicunt aliqui non in Marci €honorem tantum Antonini nomini delatum, cum id Mar-€cus adoptivu[2m]2 habuerit, sed in eius, qui Pius cogno-minatus [2est]2, Hadriani scilicet successori[2s]2, et quidem €ob hoc quod Severum ille ad fisci advocationem dele-€gerat ex formularia forensi, cum ad tantos processus €ei patuisset dati ab Antonino primi gradus vel honoris auspicium, simul quod nemo ei vide[2re]2tur felicior €imperator ad commodandum nomen eo principe, cuius €proprium nomen iam per quattuor principes cucur-€risset. @@De hoc eodem Severus, gnarus geniturae illius, cuius, ut plerique Afrorum, peritissimus fuit, dixisse fertur: 'mi-€rum mihi videtur, Iuvenalis amantissim[2e]2[s], Geta noster €divus futurus, cuius nihil imperiale in genitura video.' €erat enim Iuvenalis praef. eius praetorii. nec eum fe-fellit. nam Bassianus, cum eum occidisset ac vere-€retur tyrannicam ex parricidio n[2o]2tam audiretque posse @1 €mitigari facinus, si divum fratrem appellaret, dixisse fertur: 'sit divus, dum non sit vivus.' denique eum €inter divos rettulit atque ideo utcumque redit fama €in gratiam parricida.  @@Natus est Geta Severo et Vitellio cons(ulibu)s Medio-€lanii, etsi aliter alii prodiderunt, VI. kal. Iunias ex Iu-€lia, quam idcirco Severus uxorem duxerat, quod eam €in genitura habere compererat, ut regis uxor esset, isque privatus sed iam optimi in re p. loci. statim ut €natus est, nun[2t]2iatum est ovum gallinam in aula pe-perisse purpureum. quod cum allatum Bassianus fra-€ter eius accepisset et quasi parvulus adplosum ad ter-€ram fregisset, Iulia dixisse ioco fertur: 'maledicte par-ricida, fratrem tuum occidisti.' idque ioco [quod] dic-€tum Severus altius quam quisquam praesentium acce-€pit, a circumstantibus autem postea velut divinitus eff[2u]2sum adprobatum est. fuit etiam aliud omen: nam €cum in villa cuiusdam Antonini, plebei hominis, agnus €[2n]2atus esset, qui vellus in fronte purpureum haberet, €eadem die atque hora, qua Geta natus est, audissetque €ille ab aruspice post Severum Antoninum imperaturum €ac de se ille auguraretur, sed tamen tale fati timere[2t]2 indicium, ferro eum adegit. quod et ipsum signo fuit €Getam ab Antonino interimendum, ut postea satis cla-ruit. fuit etiam aliud omen, ut postea ingens exitus docuit, huius facinoris, quod evenit: nam cum infan-€tis Getae natalem Severus commendare vellet, ho-stiam popa nomine Antoninus percussit. quod tunc €nec quaesitum nec animadversum, post vero intellec-€tum est.  @@Fuit adulescens decorus, moribus asperis, sed non @1 €impius, a[2v]2ar[2us, ver]2bor[2um]2 tractator, gulosus, cu-pidus ciborum et vini varie conditi. huius illud pueri €fertur insigne, quod, cum vellet partium diversarum €viros Severus occidere et inter suos dicere[2t]2: 'hostes €vobis eripio' consentiretque adeo usque Bassianus, ut €eorum etiam liberos, si sibi consul[2e]2ret, diceret occi-€dendos, Geta interrogasse fertur, quantus esset inter-ficiendorum numerus; cumque dixisset pater, ille inter-€rogavit: 'isti habent parentes, habent propinquos?' cum €responsum esset habere, [2ai]2t com[2plorans]2: 'plures €ergo in civitate tristes erunt quam laeti, quod vici-mus' et optinuisset eius sententia, nisi Plautianus prae-€fectus vel Iuvenalis institissent spe proscriptionum, ex €quibus ditati sunt. his accedebat Bassiani fratris ni-mia crudelitas. qui cum contenderet et diceret qua[si] €ioco qua[si] serio omnes cum liberis occidendos par-€tium diversarum, Geta ei dixisse dicitur: 'tu qui nulli €parcis, potes et fratrem occidere.' quod dictum eius  tunc nihil, post vero pro pr[2a]2esagio fuit. fuit in lit-€teris adsequendis [et] tenax veterum scriptorum, pa-€ternarum etiam sententiarum memor, fratri semper in-€visus, matri amabilior quam frater, subbalbe tamen canorus. vestitus nitidi cupidissimus, ita ut pat[2er]2 €rideret. si quid accepit a p[r]a[e][2r]2entibus, ad suum contulit cultum neque quicquam cuipiam dedit. post €Part[2h]2icum bellum pater cum ingenti gloria flore- @1 €ret, Bassiano participi imperii appellato Geta quoque €Caesaris et Antonini, ut quidam dicunt, nomen accepit. familiare illi fuit has quaestiones grammaticis propo-€nere, ut dicerent, singula animalia quomodo vocem emitterent, velut: agni balant, porcelli grun[2n]2iunt, €palumbes min[2u]2rriunt, [porci grunniunt], ursi s[2a]2e-€viunt, leones rugiunt, leopardi rictant, elefanti [2b]2arriunt, €ranae co[r]axant, equi hinniunt, asini r[2ud]2[i]unt, tauri [2m]2ugiunt, easque de veteribus adprobare. Sereni Sam-€moni[2c]2i libros familiarissimos habuit, quos ille ad Antoninum scripsit. habebat etiam istam consuetudi-€nem, ut convivia et maxime prandia per singulas lit-teras iuberet scientibus servis, velut in quo erat anser, €apruna, anas, item pullus, perdix, pavus, porcellus, pi-€scis, perna et quae in eam litteram genera edulium ca-€derent, et item fasianus, farrata, ficus et talia. quare €com[2i]2s etiam habebatur in adulescentia.  @@Occiso eo pars militum, quae incorrupta erat, parri-€cidium aegerrim[a]e accepit, dicentibus cunctis duo-€bus se liberis fidem promisisse, duobus servare de-€bere, clausisque portis diu non est imperator admissus. denique nisi querellis de Geta editis et animis militum €delenitis, inormibus etiam stipendiis datis Romam Bas-sianus redire non potuit. post hoc denique et Papi-€[2ni]2anus et multi alii interempti sunt, qui vel con-€cordiae f[2a]2verant vel qui partium Get[2a]2e fuerant, €ita ut utriusque ordinis viri et in balne[2o et]2 cenantes et @1 €in publico percuterentur, Papinianus ipse securi per-€cussus sit, inprobante Bassiano, quod non gladio res þ³³±ÿï°±´ÿï‚ÁîôÇåôáÿïƒÓÈÁÿ¦”peracta sit. ventum denique est usque ad seditionem €urbanicianorum militum, quos quidem non levi auctori-€tate Bassianus compressit tribuno eorum, ut alii dicunt, interfecto, ut alii, relegato. ipse autem tantum timuit, €ut loricam sub lato habens clavo etiam curiam sit in-€gressus atque ita rationem facti sui et necis Geticae reddiderit. quo quidem tempore [2H]2elvius Pertinax, €filius Pertinacis, qui postea est ab eodem Bassiano €interemptus, recitanti faust[2a]2[m] praetori et dicenti 'Sar-€maticus maximus et Part[2h]2icus maximus' dixisse di-citur: 'adde et Geticus maximus', quasi Gothicus. quod €dictum altius in[tere] p[2ec]2tus Bassiani descendit, ut €postea nece Pertinacis est adprobatum, nec solum Per-€tinacis sed et aliorum, ut supra dictum est, passim et inique. [2H]2elvium autem etiam suspectum habuit €adfectatae tyrannidis, quod esset in amore omnium et €filius Pertinacis imperatoris. quae res nulli facile pri- vato satis tuta est. funus Getae accuratius fuisse dici-tur quam eius, qui fratri videretur occisus. inlatusque €est maiorum sepulchro, hoc est Severi, quod est in €Appia via euntibus ad portam dextra[m], specie Septi-zodii extructum, quod sibi ille vivus ornaverat. occi-€dere voluit et matrem Getae, novercam suam, quod €fratrem lugeret, et mulieres, quas post reditum de cu-ria flentes repperit. fuit praeterea eius inmanitatis An-€toninus, ut his praecipue blandiretur, quos ad necem €destinabat, ut eius magis blandimentum timeretur quam iracundia. mirum sane omnibus videbatur, quod @1 €mortem Getae totiens etiam ipse fleret, quotiens no-€minis eius mentio fieret, quotiens imago videretur aut statua. varietas autem tanta fuit Antonini Bassiani, €i[2m]2mo [2tan]2ta sitis caedis, ut modo fautores Getae, €modo inimicos occideret, quos fors obtulisset. quo €facto magis Geta desiderabatur. ï°±µÿï‚ÏðéìÍáãòÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1OPILIUS MACRINUS €@@@@IULI CAPITOLINI}1 ¡@@Vitae illorum principum seu tyrannorum sive Caesa-€rum, qui non diu imperarunt, in obscuro latent, idcirco €quod neque de privata eorum vita digna sunt, quae €dicantur, cum omnino ne scirentur quidem, nisi adspi-€rassent ad imperium, et de imperio, quod non diu te-€nuerunt, non multa dici possunt: nos tamen ex diversis €historicis eruta in lucem proferemus, et ea quidem quae memoratu digna erunt. non enim est quisquam, [2qui]2 €in vita non ad diem quodcumque fecerit. sed ei[2u]2s €qui vitas aliorum scribere orditur, officium est digna cognitione perscribere. et Iunio quidem Cordo studium €fuit eorum imperatorum vitas edere, quos obscuriores videbat; qui non multum profecit. nam et pauca rep-€perit et indigna memoratu adserens se minima quae-€que persequuturum, quasi vel de Traiano aut Pio aut €Marco sciendum sit, quotiens processerit, quando cibos €variaverit et quando vestem mutaverit et quos quando promoverit. quae ille omnia exsequendo libros mythi-€storiis replevit talia scribendo, cum omnino rerum vi-€lium aut nulla scribenda sint aut nimis pauca, si tamen €ex his mores possint animadverti, qui re vera sciendi €sunt, . . . sed ex parte, ut ex ea cetera colligantur.  @@Occiso ergo Antonino Bassiano Opilius Macrinus, €praefectus praetorii eius, qui antea privat[2a]2s cu[2r]2abat, @1 €imperium arripuit, humili natus loco et animi atque €oris inverecundi, seque nunc Severum nunc Antoni-€num, cum in odio esset omnium et hominum et mili-tum, n[2u]2ncu[2p]2avit statimque ad bellum Parthicum pro-€fectus et iudicandi de se militibus seu rumoribus, [e]qui-bus premebatur, adolescendi potestatem demit; quam-€vis senatus eum imperatorem odio Antonini Bassiani €libenter acceperit, cum in senatu omnibus una vox esset: 'quemvis magis quam parricidam, quemvis ma-€gis quam incestum, quemvis magis quam inpurum, €quemvis magis quam interfectorem et senatus et po-€puli.' @@Et mirum omnibus fortasse videatur, cur Diadume-€nus filius Macrini Antoninus voluerit nuncupari, cum  [2ille]2 auctor necis Antoninianae fuisse dicatur. de €ipso, qu[2a]2e in annales relata sin[2t]2, profera[2m]2: va-€tes Caelestis apud Carthaginem, quae de[2a]2 repleta €solet vera canere, sub Antonino Pio, cum sciscitanti €proconsul[2i]2 de statu, ut solebat, publico et de suo im-€perio futura praediceret, ubi ad principes ventum est, €clara voce numerari iussit, quotiens diceret Antoni-€num, tuncque adtonitis omnibus Antonini nomen Au-gusti octavo edidit. sed credenti[2bu]2s cunctis, quod €octo annis Antoninus Pius imperaturus esset, et ille €transcendit hunc annorum numerum, et constitit apud €credentes vel tunc vel postea per vatem aliud de-signatum. denique adnumeratis omnibus, qui Antonini @1 €appellati sunt, [h]is Antoninorum numerus invenitur. enimvero Pius primus, Marcus se[2c]2undus, Verus tertius, €Commodus quartus, quintus Caracallus, sextus Geta, €septimus Diadumenus, octavus Heliogabalus Antonini fuere. nec inter Antoninos referendi sunt duo Gor-€diani, aut qui[2a]2 pr[2ae]2nomen tantum Antoninorum €habuerunt aut etiam Antonii dicti sunt, non Antonini. inde est quod se et Severus Antoninus vocavit et plu-€rimi fuerunt, et Pertinax et Iulianus et idem Macrinus. [2s]2et ab ipsis Antoninis, qui veri successores Anto-€nini fuerunt, hoc nomen magis quam proprium reten-tum est. haec alii. sed alii idcirco Antoninum Dia-€dumenum a Macrino patre appellatum ferunt, ut su-€spicio a Macrino interfecti Antonini militibus tollere-tur. alii vero tantum desiderium nominis huius fuisse €dicunt, ut, nisi populus et milites Antonini nomen audi-€rent, imperatorium non putarent.  @@Et de Macrino quidem in senatu multi[2s]2, quando €nuntiatum est Varium Heliogabalum [2factum]2 impera-€torem, cum iam Caesarem Alexandrum senatus dixis-€set, ea dicta sunt, [2unde]2 appareat [2ig]2nobilem, sordi-dum, spurcum fuisse. verba denique Aure[i]lii Victo-€ris, cui Pinio cognomen erat, haec fuerunt: 'Macrinum libertinum, hominem prostib[2i]2lem, servilibus officiis oc-€cupatum in domo imperatoria, venali fide, vita sordida €sub Commodo, a Severo remotum etiam a miserrimis @1 €officiis rel[2e]2gatumque in Africam, ubi, ut infamiam €damnationis tegeret, lectioni operam dedisse, egisse €c[l]ausulas, declamasse, in [2ludo]2 postremo dixisse. donatum autem anulis aureis, patrocinante sibi [2c]2on-€liberto suo Festo, advocatum fisci factum sub Vero Antonino.' sed et haec dubia ponuntur, et alia dicun-€tur ab aliis, quae ipsa quoque non tacebimus. nam €plerique gladiatoriam pugnam eum exhibuisse dixerunt et accepta rudi ad Africam isse; venatorem primo, €post etiam tabellionem fuisse, deinceps advocatum €fuisse fisci. ex quo officio ad amplissima quaeque per-venit. dein cum esset praefectus praetorii collega able-€gato, Antoninum Caracallum imperatorem suum inter-€emit tanta factione, ut ab eo non videretur occisus. nam stratore eius redempto et spe ingenti proposita €id egit, ut quasi militaribus insidiis, quod vel ob par-€ricidium vel [ne] incestum displiceret, interemptu[2s]2 di-€ceretur.  @@Statim denique arripuit imperium filio Diadumeno in €participatum adscito, quem continuo, ut diximus, An-toninum appellari a militibus iussit. dein corpus An-€tonini Romam remisit sepulchris maiorum inferendum. mandavit collegae dudum suo praefecto praetorio, ut €munus suum curaret ac praecipue Antoninum honora-€biliter sepeliret ducto funere regio, quod sciebat ob €vestimenta populo congiaria data multum Antoninum a plebe dilectum. adcedebat etiam illud, quod mili-€tarem motum timebat, ne[c] eo interveniente suum im-€pediretur imperium, quod raptum ierat, sed quasi in-vitus acceperat: ut sunt homines, qui ad ea se cogi @1 €dicunt, quae vel sceleribus comparant. timuit autem €etiam collegam, ne et ipse imperare cuperet, speran-€tibus cunctis, quod, si un[2i]2us numeri concessus ac-€cederet neque ille recusaret, et omnes cupidissime id €facerent odio Macrini vel propter vitam prob[2r]2am vel propter ignobilitatem, cum omnes superiores nobiles fuissent imperatore[2s]2. infulsit praeterea in nomen Seve-€ri[s], cum illius nulla cognatione tangeretur. unde iocus €extitit: 'sic Macrinus est Severus, quo modo Diadume-€nus Antoninus.' statim tamen ad delendum militum þ³³±ÿï°±µÿï‚ÏðéìÍáãòÿïƒÓÈÁÿ¥—…motum stipendium et legionariis et praetorianis dedit solit[ud]o uberius, utpote qui extenuare cuperet im-€peratoris occisi crimen. profuitque pecunia, ut solet, €cui innocentia prodesse non poterat; retentus est enim €aliquan[2t]2o tempore in imperio homo vitiorum omnium. @@Ad senatum dein litteras misit de morte Antonini €divum illum appellans excusansque se et iurans, quod €de caede illius nescierit. ita sceleri suo more hominum €perditorum iunxit periurium, a quo incipere decuit ho- minem improbum, cum ad senatum scriberet. interest €scire, cuiusmodi oratio fuerit, qua se excusavit, ut et €inpudentia hominis noscatur et sacrilegium, a quo ini-tium sumpsit improbus imperator. capita ex oratione €Macrini et Diadumeni imperatorum: 'vellemus, p. c., €et incolomi Antonio nostro et revecti cum triumpho €vestram clementiam videre. tunc demum enim florente €re p. et omnes felices essemus, et sub eo principe vive-remus, quem nobis Antoninorum loco d[2i]2 d[2e]2derant. ve-€rum quia id evenire[t] per tumultum militarem non @1 potuit, nuntiamus primum, quid de nobis exercitus fe-€cerit, dein honores divinos, quod primum faciendum €est, decernimus ei v[2i]2ro, in cuius verba iuravimus, cum €exercitus ultorem caedis Bassiani neminem digniorem €praefecto eius putavit, cui et ipse utique vindicandam €factionem mandasset, si vivus deprehendere potuisset.' et infra: 'detulerunt ad me imperium, cuius ego, p. c., €interim tutelam recepi, tenebo regimen, si et vobis pla-€cuerit, quod militibus placuit, quibus iam et stipen-dium dedi et omnia imperatori[2o]2 more iussi.' item in-€fra: 'Diadumenum filium meum vobis notum et im-€perio miles donavit et nomine, Antoninum videlicet €appellans, ut [2c]2ohonestetur prius nomine, sic etiam regni honore. quod vos, p. c., bono faustoque [h]omine €adprobetis petimus, ne vobis desit Antoninorum no-men, quod maxime diligitis.' item infra: 'Antonino €autem divinos honores et miles decrevit, et nos de-€cernimus et vos, p. c., ut decernatis, cum possimus €imperatorio iure praecipere, tamen rogamus dicantes €e[2i]2 duas statuas equestres, pedes[2tres]2 duas habitu mi-€litari, sedentes civili habitu duas, item divo Severo duas triumphales. quae omnia, p. c., vos impleri iu- beb[2i]2tis nobis religiose pro prioribus a[2m]2bientibus.' lectis €igitur in senatu litteris contra opinionem omnium et €mortem Antonini senatus gra[2t]2anter accepit et Opilium €Macrinum libertatem publicam curaturum sperans pri-€mum in patricios allegit, novum hominem et qui paulo ante procurator privatae fuisset. eundem, cum scriba €pontific[2i]2s esset, quos hodie pontifices minores vocant, @1 €pontificem maximum appellavit Pii nomine decreto. diu tamen lectis litteris, cum omnino nemo crederet de Antonini morte, silentium fuit. sed posteaquam con-€stitit occisum, senatus in eum velut in tyrannum in-€vectus est. denique statim Macrino et proconsulare[m] €imperium et potestatem tribuni[2c]2iam detulerunt. @@Filium sane suum, cum ipse Felicis nomen rece-€pisset, ut suspicionem occisi a se Antonini removeret, Antoninum vocavit, Diadumenum antea dictum. quod €quidem nomen etiam Varius Heliogabalus, qui se [2B]2as-€siani filium diceret, homo sordidissimus et ex mere-trice conceptus, idem postea nomen accepit. denique €versus extant cuiusdam poetae, quibus ostenditur An-€tonini nomen coepisse a Pio et paulatim per An-€toninos usque ad sordes ultimas pervenisse, si quidem €solus Marcus nomen illud sanctum vitae genere auxisse €videatur, Verus autem degenerasse, Commodus vero etiam polluisse sacra[n]ti nominis reverentiam. iam €quid de Caracallo Antonino, quidve de hoc potest dici? €postremo etiam quid de Heliogabalo, qui Antoninorum €ultimus in summa inpuritate vixisse memoratur?  @@Appellatus igitur imperator suscepto[s] con-€tra Parthos profectus est magno apparatu, studens sor-€des generis et prioris vitae infamiam victoriae magni-tudine abolere. sed conflictu habito contra Parthos de-€fectu legionum, quae ad Varium Heliogabalum confu-€ger[2a]2nt, interemptus est. sed anno amplius imperavit. @@Sane cum esset inferior in eo bello, quod Antoninus €gesserat, Artabane graviter necem suorum civium vin-€dicante, primo Macrinus repugnavit; postea vero mis- @1 €sis legatis petit pacem, quam libenti animo interfecto Antonino Parthus concessit. inde cum se Ant[h]io-€c[2h]2iam recepisset ac lux[2u]2riae operam daret, iustam €causam interficiendi sui praebuit exercitui ac Bassiani, €ut putabatur, filium sequen[2d]2i, id est Heliogabalum Bas-€sianum Varium, qui[a] postea est et Bassianus et An- toninus [et Antoninus] appellatus. fuit aliqua mulier €Maesa sive Varia ex [a]Emisena urbe, soror Iuliae €uxoris Severi Pertinacis Afri, quae post mortem Anto-€nini Bassiani ex aulica domo fuerat expulsa per Ma-€crini superbiam; cui quidem omnia concessit Macrinus, quae diu illa collegerat. huic erant duae filiae, Sy-€miam[2i]2ra et Mam[2a]2ea, quarum maiori filius erat Helio-€gabalus [et Bassiani et Antonini nomen accepit]; nam Heliogabalum Foenices vocant solem. sed Heliogaba-€lus pulchritudine ac statura et sacerdotio conspicuus €erat ac notus omnibus hominibus, qui ad templum ve-niebant, militibus praecipue. his Maesa sive Varia dixit €Bassianum filium esse Antonini, quod paulatim omni-bus militibus innotuit. erat praeterea Maesa ipsa di-€tissima (ex quo etiam Heliogabalus lux[2u]2riosissimus), €qua promittente militibus legiones a[2b]2ductae sunt a Macrino. suscepta enim illa noctu in oppidum cum suis €nepos eius Antoninus est appellatus imperii delatis in- signibus. haec ubi sunt Macrino apud Ant[h]ioc[2h]2iam €posit[2o]2 nuntiata, miratus audaciam muliebrem, simul €etiam contemnens, Iulianum praefectum ad obsidendos eos cum legionibus misit. quibus cum Antoninus osten-€deretur, miro amore in eum omnibus inclinatis occiso Iuliano praefecto ad eum omnes transierunt. dein parte €exercitus coniuncta venit contra Macrinum Antoninus @1 €contra se festinantem, commis[2s]2oque proelio Macri-€nus est victus proditione militum eius et amore An-€tonini. fugiens sane Macrinus cum paucis et filio in €vico quodam B[2i]2th[2y]2niae occisus est cum Diadumeno. €ablatumque eius caput est et ad Antoninum perlatum. sciendum praeterea, quod Caesar fuisse dicitur, non €Augustus Diadumenus puer, quem plerique pari fuisse cum patris imperio tradiderunt. occisus est etiam fi-€lius, cui hoc solum attulit imperium, ut interficeretur a milite. non enim aliquid dignum in eius vita erit, €quod dicatur, praeter hoc quod Antoninorum nomini €est velut not[2h]2us adpositus.  @@Fuit tamen in vita imperatoria paulo rigidior et au-€sterior sperans se ante acta omnia posse oblivioni €dare, cum ips[2a]2 severitas illius occasionem reprehen-dendi et lacerandi eius aperiret. nam et Severum se €et Pertinacem voluerat nuncupari, quae duo illi aspe-€ritatis nomina videbantur. et cum illum senatus Pium €ac Felicem nuncupasset, Felicis nomen recepit, Pii ha-bere noluit. unde in eum epigramma non in[2f]2a[2ce]2tum €Gr[2a]2eci cuiusdam poetae vide[re]tur extare, quod La-€tine hac sententia continetur: @@@@histrio iam senior turpis, gravis, asper, iniquus, €@@@@@@impius et felix sic simul esse cupit, €@@@@ut nol[u]it pius esse, velit tamen esse beatus, €@@@@@@quod natura neg[2a]2t nec rec[2i]2pit ratio. €@@@@nam pius et felix poter[2a]2t dicique viderique: €@@@@@@imp[er]iu[2s]2, infelix est, [et] erit ille sibi. @1 ho[2s]2 versus nescio qui de Lat[2in]2is iuxta eos, qui €Gr[2a]2eci erant propositi, in foro posuit. quibus ac-€ceptis Macrinus his versibus respondisse fertur: @@@@si talem Graium tetulissent fata poetam, €@@@@@@qu[2a]2lis Latinus gabalus iste fuit, €@@@@ni[hi]l populus nosset, ni[hi]l nosset curia, ma[2ng]2o €@@@@@@nullus scripsisset carmina tetra mihi. his versibus Macrinus longe peioribus, quam illi La-€tini sunt, respondisse se credidit, sed non minus risui €est habitus quam poeta ille, qui de Gr[2a]2eco Latine €coactus est scribere.  @@Fuit igitur superbus et sanguinarius et volens mili-€tariter imperare, incusans quin etiam superiorum tem-€porum disciplinam ac solum Severum prae ceteris lau-þ³³±ÿï°±µÿï‚ÏðéìÍáãòÿïƒÓÈÁÿ¨Œ’dans. nam et in crucem milites tulit et servilibus sup-€pliciis semper adfecit et, cum seditiones militares pa-€teretur, m[2ili]2tes saepius decuma[2v]2it, aliquando etiam €centesimavit, quod verbum proprium ipsius est, cum €se clementem diceret, quando eos centesimaret, qui digni essent decimatione atque vicensimatione. longum €est eius crudelitates omnes aperire, attamen unam €ostendam non magn[2a]2m, ut ipse credebat, sed omnibus tyrannicis inmanitatibus tristiorem. cum quidam mili-€tes ancillam hospitis iam diu pravi pudor[2i]2s [2a]2ffect[2a]2ssent €atque per qu[2en]2dam frumentarium ille didicisset, ad-€duci eos iussit interrogavitque, utrum esset factum. quod cum con[2s]2titisset, duos boves mirae magnitu-€dinis vivos subito aperi[2ri]2 iussit atque his singulos €milites inseri capitibus, ut secum conloqui possent, @1 €exertis; itaque poena [2e]2os affecit, cum ne adulteris €quidem talia apud maiores vel sui temporis essent constituta supplicia. pugnavit tamen et contra Par-€thos et contra Armenios et contra Arabas, quos €E[2uda]2emones vocant, non minus fortiter quam feli-citer. tribunum, qui excubias deseri passus est, car-€pento rotali su[2bt]2eradnexum per totum iter vivum atque exanimem traxit. reddidit etiam Mezentii[s] sup-€plicium, quod ille vivos mortuis inligabat et ad mor-tem cogebat longa tabe confectos. unde etiam in circo, €cum favor publicus in Diadumenum se proseruisse[2t]2, €[2ad]2clamatum: €@@@@egregius forma iuvenis, €@@@@cui pater haud Mezentius esset. vivos etiam homines parietibus inclusit et struxit. adul-€terii reos semper vivos simul incendit iunctis corpori-€bus. servos, qui dominis fugissent, reppertos ad gla-dium ludi deputa[2v]2it. delatores, si non probarent, capite €affecit; si probarent, delat[i]o pecuniae praemio in-€fames dimisit.  @@Fuit in [ue][2iu]2re non incallidus, adeo ut statuisset €omnia rescripta veterum principum tollere, ut iure, non €rescriptis ageretur, nefas esse dicens leges videri Com-€modi et Caracalli et hominum inperitorum volu[2n]2tates, €cum Traianus numquam libellis responderit, ne ad alias €causas facta praeferrentur, quae ad gratiam conposita videre[2n]2tur. in annonis tribuendis largissimus fuit, in @1 auro parcissimus, in ver[2ber]2andis [uel] aulicis tam €inpius, tam pertinax, tam asper, ut servi illum sui non €Macrinum dicerent, sed Ma[r]cellinum, quod macelli €specie domus eius cruentaretur sanguine vernularum. vini cibusque avidissimus, nonnumquam usque ad €ebrietatem, sed vespertinis horis. nam si prandi[di]s-€set vel privatim, parcissimus, in c[a]ena effusissimus. adhibuit convivio litteratos, ut loque[2n]2s de studiis €liberalibus necessario abstemius.  @@Sed cum eius vilitatem homines antiquam cogitarent, €crudelitatem m[2o]2rum viderent, hominem putidulum in €imperio ferre non possent, et maxime milites, qui multa €eius memi[2ne]2rant funestissima et aliquando turpis-€sima, inita factione illum occiderunt cum puero filio €Diadum[2en]2o, scilicet Antonino cognomine, de quo dictum est, quod in somnis Antoninus fuisset. unde €etiam versus extant huiusmodi: €@@@@vidimus in somnis, cives, nisi fallor, et [2i]2stu[2d]2: €@@@@Antoninorum nomen puer ille gerebat, €@@@@qui patre venali genitus sed matre pudica, €@@@@centum nam moechos passa est centumque rogavit. €@@@@ipse etiam cal[2v]2us moechus fuit, in[2d]2e maritus: €@@@@en Pius, en Marcus, Verus nam non fuit ille. et isti versus ex Gr[2a]2eco [ex] translati sunt in Lati-€num, nam Gr[2a]2ec[a]e sunt disertissim[2i]2, videntur au-tem mihi ab aliquo poeta vulgari translat[2i]2 esse. quod €cum Macrinus audisset, fecit iambos, qui non extant; @1 iucundissimi autem fuisse dicuntur. qui quidem per-€ierunt in eo tumultu, in quo ipse occisus est, quando €et omnia eius a militibus pervas[2tat]2a sunt.  @@Genus mortis, ut diximus, tale fuit: cum in Anto-€ninum Heliogabalum exercitus inclinasset, ille fugit €belloque victus est et occisus in suburbano B[2i]2thyniae suis partim deditis, partim occisis, partim fugatis. ita €Heliogabalus clarus creditus est, quod videretur patris €vindicasse mortem, atque inde in imperium venit, quod €dedecoravit vitiis ingentibus, luxurie, turpitudine, abli-€gurritione, superbia, inmanitate. qui et ipse similem €exitum vitae suae sortitus est. @@Haec de Macrino nobis sunt cognita multis aliqua variantibus, ut se habet [h]om[i]nis historia. quae de €plurimis collecta serenitati[s] tuae, Diocletiane Auguste, €detulimus, quia te cupidum veterum imperatorum esse €perspeximus. ï°±¶ÿï‚ÁîôÄéáäÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1DIADUMENUS ANTONINUS €@@@@[2AELII]2 LAMPRIDII}1 ¡@@Antonini Diadumeni pueri, quem cum patre Opilio €Macrino imperatorem dixit exercitus occiso Bassiano €factione Macriniana, nihil habet vita memorabile, nisi €quod Antoninus est dictus et quod ei stupenda om[2in]2a sunt facta imperii non diutini, ut evenit. nam cum €primum innotuit per legiones occisum esse Bassianum, €ingens m[2a]2eror obsedit omnium pectora, quod An-€toninum in re p. non haberent, existimantium, quod cum eo Romanum esset imperium periturum. id ubi €Macrino iam imperatori nuntiatum est, veritus, ne in €aliquem Antoninorum, qui multi ex affinibus Anto-€nini Pii erant inter duces, exercitus inclinaret, statim €contionem parari iussit filiumque suum [2t]2unc puerum Antoninum appellavit. contio: 'videtis, conmilitones, €et me aetatis iam provectae et Diadumenum puerum, quem diu principem, si di faveant, habebitis. intellego €praeterea desiderium ingens Antoniniani nomin[2is]2 €apud vos manere. quare, quoniam mihi per conditio-€nem fragilitatis humanae non multum superesse vide-€tur ad vitam, hunc puerum Antoninum vobis auctori-€bus nuncupo diu vobis Antoninum repraesentaturum.' adclamatum: 'Macrin[2e]2 imperator, di te servent. An-€tonine Diadumene, di te servent. Antoninum diu [2vi- @1 v]2um omnes rogamus. Iuppiter optime maxime, Ma-€crino et Antonino vitam. tu scis, Iuppiter, Macrinus €vinci non potest. tu scis, Iuppiter, Antoninus vinci non potest. Antoninum habemus, omnia habemus. Anto-€ninum nobis di dederunt. p[2ue]2r[e] Antoninus dignus im- perio.' Macrinus imperator dixit: 'habet[2e]2 igitur, €commilitones, pro imperio aureos ternos, pro Antonini €nomine aureos quinos et solit[2a]2s promotiones sed ge-€minatas. di facient, ut haec saepius fiant. dabimus €autem per cuncta quinquennia h[2o]2c, quod hodie puta-[2v]2imus.' post hoc ipse puerulus Diadumenus Antoninus €imperator dixit: 'gratias vobis, commilitones, quod me €et imperio donastis et nomine, si quidem dignos et me €et patrem meum d[2u]2xistis, quos imperatores Romanos diceretis et quibus com[2m]2it[2t]2eretis rem p. et pater €quidem meus cura[2b]2it, ne desit imperio, ego autem ela-€borabo, ne desim nomini Antoninorum. scio enim me €Pii, me Marci, me Veri suscepisse nomen, quibus satis facere perdifficile est. interim tamen causa imperii, €causa nominis id om[2ne]2 quod pater et tantundem €promitto honoribus, ut et venerandus Macrinus pater praesens promisit, duplicatis.' Her[2o]2dianus Graecus €scriptor haec praeteriens Diadumen[2um]2 tantum Cae-€sarem dicit puerum a militibus nuncupatum et cum €patre occisum. @@Hac habita contione statim apud Ant[h]ioc[2h]2iam €moneta Antonini Diadumeni nomine percussa est, Ma-crin[2i]2 usque ad iussum senatus dilata est. missae €etiam ad senatum litterae, quibus nomen Antonini in-€dicatum est. quare etiam senatus imperium id libenter @1 €dicitur recepisse, quamvis alii Antonini Caracalli odio id factum putent. paraverat sane p[2a]2enulas populo €coloris russei dare Macrinus imperator in honorem An-€tonini filii sui, quae vocarentur Antoninianae, ut cara-€callae Bassiani dictae sunt, adserens melius filium €suum Paenuleum vel P[2a]2enularium dicendum, quam Caracallus esset [et] dictus Bassianus. congiarium €etiam per edictum Antoninianum promisit, ut ipsum edictum poterit indicare. verba edicti: 'vellem, Qui-€rites, iam praesentes essemus: Antoninus vester vo-€bis congiarium sui nominis daret. incid[2e]2ret praeterea €et pueros Antoninianos et puellas Antoninian[2a]2s, quae €tam grati nominis gloriam propagarent.' et reliqua þ³³±ÿï°±¶ÿï‚ÁîôÄéáäÿïƒÓÈÁÿ£his ita gestis signa in castris et vexilla fieri Antoni-€niana iussit fecitque Bassiani simulacra ex auro atque €argento a[2t]2que dies septem supplicatio pro Antonini €nomine celebrata est. @@Puer fuit omnium speciosissimus, statura longius-€cula, crine flavo, nigris oculis, naso deducto, ad omnem €decorem mento composito, ore ad osc[2u]2la parato, for-tis naturaliter, exercitio delicatior. hic ubi primum in-€dumenta coccea et purpurea ceteraque castrensia im-€perii insignia accepit, quasi sidereus et caelestis emi-€cuit, ut amaretur ab omnibus gratia venustatis. @@Haec [2sunt]2 quae de puero sint dicenda. nunc ve-€niamus ad om[2in]2a imperii, quae cum in aliis tum in  hoc praecipue sunt stupenda: die, qua natus est, €pater eius purpuras, tunc forte procurator aerarii €maioris, inspexit et quas claras probavit, in id con- @1 €clave red[2u]2ci praecepit, in quo post duas [2h]2oras Dia-dumenus natus est. solent deinde pueri pilleo insigniri €naturali, quod obs[2t]2etrices rapiunt et advocatis cre-€dulis vendunt, si quidem causidici hoc iuvari dicantur. a[2t]2 iste puer pilleum non habuit sed diadema tenue, €sed ita forte ut rum[2pi]2 non potuerit, [2ner]2v[ir]is in-ter[2c]2edentibus specie nervi sagit[2t]2ari. ferunt denique €Diadematum puerum appellatum, sed ubi adolevit, avi €sui nomine materni Diadumenum vocatum, quamvis €non multum abhorruerit ab illo sign[2o]2[m] Diademati[s] nomen Diadumeni. in agro[s] patris eius oves pur-€pureas duodecim ferunt natas, quarum una tantum va-ria fuerit. eadem die, qua hic natus est, aqu[2i]2lam ei €constat sensim palumbum regium parvulum attulisse €et posuisse in cunis dormienti ac recessisse sine noxa. €Pantigatum in domo patris eius nidum posuerunt.  his diebus, quibus ille natus est, mathematici accepta €genitura eius exclamaverunt et ipsum filium impera-€toris esse et imperatorem, [2quasi]2 mater eius adulte-rata esset, quod fama retinebat. huic eidem aquila €pilleum in agro ambulanti tulit et, cum comitum in-€fantis clamor esset factus, in monumento regio, quod €iuxta villam esse[2t]2, in qua tunc pater agebat, supra €statuam regis posuisse [2fertur]2, ita ut capiti eius ap-taret. quod multi ominosum p[2u]2tar[2u]2nt et morti ad-commodum, clarum autem eventus ostendit. natus est €pr[2a]2eterea natali Antonini et ea hora et signis prope @1 €concinentibus, quibus et Antoninus Pius; quare dixe-€runt mathema[2ti]2ci et imperatoris illum filium futu-rum et imperatorem, sed non diu. die, qua natus est, €quod Antonini esset natalis, mulier quaedam propin-€qua dicitur exclamasse 'Antoninus vocetur', sed Ma-€crinus timuisse, quod nullus ex eius genere hoc no-€mine censeretur, [2et]2 abstinuisse nomine imperatorio, €simul quod iam rumor de vi [2g]2eniturae illius emanasset. haec atque alia om[2in]2a fuisse multi in litter[2a]2s rettule-€runt, sed illud praecipue quod, cum in cunis esset €Diadumenus et leo ruptis [ruptis] vinculis, ut quidam, €ferus effugisset atque ad incunabula eius venisset, €puerum delinxit et inviolatum reliquit, [2c]2um nutrix se €in leonem misisset atque eius morsu adfecta perisset; €atque sola forte in areola inventa erat, in qua infans €iacebat.  @@Haec sunt quae digna [2m]2em[2o]2ratu[i] in Antonino €Diad[2u]2meno esse videantur. cuius vitam iunxissem pa-€tris gestis, nisi Antoninorum nomen me ad edendam puer[2u]2li specialem expositionem vitae coegisset. et fuit €quidem tam amabile illis temporibus nomen Antoni-€norum, [2u]2t qui eo nomine non niteretur, mereri non vide[2re]2tur imperium. unde etiam quidam et Severum €et Pertinacem et Iulianum Antoninorum pra[2e]2nomini-€bus honorandos putant, unde postea duos Gordianos, patrem et filium, Antonin[2o]2s cognominatos putant. sed €aliud est cum pr[2ae]2nomen adscitur, aliud cum ipsum nomen inponitur. nam Pius verum nomen Antonini @1 €habuit, cognomen Pii, Marcus verum nomen Verissimi €habuit, sed hoc sublato atque abolito non pr[2ae]2nomen Antonini sed nomen accepit. Verus autem Commodi €nomen habuit, quo abolito Antonini non pr[2ae]2nomen sed nomen accepit. Commodum autem Marcus Anto-€ninum appellavit atque ita in publicas edidit die[m] natalis sui. iam Caracallum Bassianum satis constat €vel somnii causa, quod Severus viderat, cum sibi An-€toninum successorem praedictum sensisset, an[toni]no €demum tertio decimo Antoninum dixit, quando ei etiam imperatoriam addidisse dicitur potestatem. Ge-€tam vero, quem multi Antoninum negant dictum, ea-€dem ratione qua Bassianum appellatum satis constat, €ut patri Severo succederet, quod minime factum est. post hoc ipse Diadumenus ut commendaretur exer-€citui senatui populoque Romano, cum esset ingens €desiderium Bassiani Caracalli, Antoninum appellatum  satis constat. extat epistola[s] Opili Macrini, patris €Diadumeni, qua gloriatur non tam se ad imperium €pervenisse, qui esset secundu[2s]2 imperii, quam quod €Antoniniani nominis esset pater factus, quo clari[2us]2 illis temporibus non fuerat vel deorum. quam epistolam €priusquam intexam, libet ver[2s]2us inserere in Commo-€dum dictos, qui se Herculem appellaverat, ut intelle-€gant omnes tam clarum fuisse Antoninorum nomen, ut €illi ne [de] deorum nomen commode videretur adiungi. versus in Commodum Antoninum dicti: €@@@@Commodus Herculeum nomen habere cupit, €@@@@Antoninorum non putat esse bonum, @1 €@@@@expers humani iuris et imperii, €@@@@sperans quin etiam clarius esse deum, €@@@@quam si sit princeps nominis egregii. €@@@@non erit iste deus nec tamen ullus homo. hi versus a Graeco nescio quo compositi a malo poeta €in Latinum translati sunt, quos ego idcirco inseren-€dos putavi, ut scirent omnes Antonin[2o]2s plur[2i]2s fuisse €quam deos, ac trium principum amore, quo[s] sapien-€tia, bonitas, pietas consecrata sit, in Antonino pietas, in Vero bonitas, in Marco sapientia. redeo nunc ad €epistolam Macrini Opilii: €@@'Opilius Macrinus Noniae Cels[2a]2e coniu[n]gi. quid €boni adepti sumus, mi uxor, car[2e]2t aestimatione. et €fortassis de imperio me putes dicere_non magnum €est istud, quod etiam indignis fortuna concessit,_: Antonini pater factus sum, Antonini mater es facta. o €nos beatos, o fortunatam domum, praeclaram laudem nunc demum felicis imperii. di faxint et bona Iuno, €quam colis, ut et ille Antonini meritum effingat, et €ego, qui sum pater Antonini, dignus omnibus videar.'  hac epistola indicatur, quantum gloriae adeptus sibi €videretur, quod vocatus est filius Antoninus. @@Hic tamen quarto decimo mense imperii ob incivilem €patris atque asperum principatum interfectus est cum patre, non suo nomine. quamvis etiam istum ultra €aetatem saevisse in plerosque repperiam, ut docent litterae ab hoc eodem a[2d]2 patre[2m]2 missae. nam cum €quidam defectionis suspicionem incurrissent et eos Ma-€crinus saevissime punisset filio forte absente atque €hic audisset auctores quidem defectionis occisos, [2con-€scios]2 tamen, quorum dux Armeni[2a]2e erat et item @1 €legatus Asiae atque Arabiae, ob antiquam familia[2ri]2-€ta[2t]2e[2m]2 dimissos, his litteris convenisse patrem dicitur, €paribus missis etiam ad matrem, quarum exemplum historiae causa inserendum putavi: 'patri Augusto fi-€lius Augustus. non satis, mi pater, videris in amore €nostro tenuisse tuos mores, qui tyrannidis adfectat[2a]2e €conscios reservasti sperans eos vel amiciores tibi fu-€turos, si his parceres, vel ob antiquam familiaritatem dimittendos: quod nec de[2b]2uit fieri nec p[2r]2o[2d]2erit. €nam primum omnium iam te exulcerati[s] suspicioni-€bus amare non possunt. deinde crudeliores inimici €sunt, qui obliti veteris familiaritatis se inimicissimis €tuis iunxerunt. adde quod adhuc exercitus habent. @@@@si te nulla movet tantarum gloria rerum, €@@@@Ascanium surgentem et spes heredis Iuli[i] €@@@@respice, cui regnum Italiae Romanaque tellus €@@@@debetur. feriendi sunt isti, si vis esse securus. nam vitio generis humani alii non s[2u]2nt defuturi, cui isti servantur.' hanc €epistolam quidam ipsius, quidam magistri eius Cae-€liani ferunt, Afri quondam r[2h]2et[h]oris, ex qua ap-€paret, quam asper futurus iuvenis, si vixisset.  @@Extat alia epistola ad matrem ab eodem destinata þ³³±ÿï°±¶ÿï‚ÁîôÄéáäÿïƒÓÈÁÿ¨‰‚talis: 'dominus noster et Augustus nec te amat nec €ipsum se, qui inimicos suos servat. age igitur, ut Ara-€bianus et Tuscus et Gellius ad palum d[2e]2ligent[2u]2r, ne, si occasio fuerit, non praetermittant.' et, quantum Lol-€lius Urbicus in historia sui temporis dicit, istae lit-€terae per notarium proditae illi puero multum apud milites obfuisse dicuntur. nam, cum patrem occidis- @1 €sent, quidam hunc servare voluerunt, sed extitit cubi-€cularius, qui has epistolas contioni militum legit. @@Interfectis igitur ambobus et capitibus pilo circum-€latis in Marcum Aurelium Antoninum caritate nomi-€nis inclina[2v]2it exercitus. is filius Bassiani Caracalli fere-batur. erat autem templi Heliogabali[s] sacerdos, €homo omnium inpurissimus et qui fato quodam Ro-manum deformarit imperium. de quo quidem, quia €multa sunt, loco suo disseram. ï°±·ÿï‚ÁîôÈåìéïçÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1AELI LAMPRIDII €@@@@ANTONINUS HELIOGABALUS}1 ¡@@Vitam Heliogabali Antonini, qui Varius etiam dictus €est, numquam in litteras misissem, ne quis fuisse Ro-€manorum principem sciret, nisi ante Caligulas et Ne-rones et Vitellios hoc idem habuisset imperium. sed €cum eadem terra et venena ferat et frumentum atque €alia salutaria, eadem serpentes et cicures, conpensa-€tionem sibi lector diligens faciet, cum legerit Augustum, €Traianum, Vespasianum, Hadrianum, Pium, Titum, Marcum contra hos prodigiosos tyrannos. simul in-€telleg[er]et Romanorum iudicia, quod illi et diu im-€perarunt et exitu naturali functi sunt, hi vero inter-€fecti, tracti, tyranni etiam appellati, quorum nec no-€mina libet dicere. @@Igitur occiso Macrino eiusque filio Diadumeno, qui €pari potestate imperii Antonini etiam nomen accepe-€ra[n]t, in Varium Heliogabalum imperium conlatum est, idcirco quod Bassiani filius diceretur. fuit autem €Heliogabali vel Iovis vel Solis sacerdos atque Anto-€nini sibi nomen adsciverat vel in argumentum gene-€ris vel quod id nomen usque adeo carum esse cogno-€verat gentibus, ut etiam parricida Bassianus causa nominis amaretur. et hic quidem prius dictus est Va-€rius, post Heliogabalus a sacerdotio dei Heliogabali, €cui templum Romae in eo loco constituit, in quo prius @1 aedes Orci fuit, quem e Suria secum advexit. postremo €cum accepit imperium, Antoninus appellatus est at-€que ipse in Romano imperio [2u]2lti[ssi]mus Antoninorum  fuit. hic tantum Symiamirae matri deditus fuit, ut sine €illius voluntate nihil in re p. faceret, cum ipsa mere-€tricio more vivens in aula omnia turpia exerceret, An-€tonino autem Caracallo stupro cognita, ita ut hic vel Varius vel Heliogabalus vulgo conceptus putaretur; et €aiunt quid[2a]2m Varii etiam nomen idcirco e[2i]2dem indi-€tum a condiscipulis, quod vario semine, de meretrice utpote, conceptus videretur. hic fertur occiso Macrini €factione patre, ut dicebatur, Antonino in templum dei €Heliogabali confugisse, velut in asylum, ne interficere-€tur a Macrino, qui saevissime cum filio luxurioso et crudeli exercuit imperium. sed de nomine hactenus, €quamvis sanctum illud Antoninorum nomen polluerit, €quod tu, Constantine sacratissime, ita veneraris, ut €Marcum et Pium inter Constantios Claudiosque, ve-€lut maiores tuos, aureos formaveris adoptans virtutes €veterum tuis moribus congruentes et tibi amicas caras.  @@Sed ut ad Antoninum Varium revertamur, nanctus €imperium Romam nuntios misit; excitatisque omnibus €ordinibus, omni etiam populo ad nomen Antoninum, €quod non solum titulo, ut in Diadumeno fuerat, sed €etiam in sanguine redditum videbatur, cum se Anto-€nini Bassiani filium scripsisset, ingens eius desiderium factum est. erat praeterea etiam rumor, qui no[2v]2is post €tyrannos solet d[2o]2nari principibus, qui nisi ex summis €virtutibus non permanet et quem multi mediocres prin-cipes amiserunt. denique ubi in senatu lectae sunt lit-€terae Heliogabali, statim [in]fausta in Antoninum et dira €in Macrinum eiusque filium dicta sunt, appellatusque @1 €Antoninus princeps volentibus cunctis et studiose cre-€dentibus, ut sese habent vota hominum ad creduli-€tatem festinantium, cum, quod optant, verum esse de-siderant. sed ubi primum ingressus est urbem, omis-€sis, quae in provincia gerebantur, Heliogabalum in €Palatino monte iuxta [2a]2edes imperatorias consecra-€vit eique templum fecit, studens et Matris typum et €Vest[2a]2e ignem et Palladium et anc[h]ilia et omnia €Romanis veneranda in illud transferre templum et id €agens, ne quis Romae deus nisi Heliogabalus colere-tur. dicebat praeterea Iudaeorum et Samaritanorum €religiones et Christianam devotionem illuc transferen-€dam, ut omnium culturarum secretum Heliogabali sa-€cerdotium teneret.  @@Deinde ubi primum diem senatus habuit, matrem suam in senatum rogari iussit. quae cum venisset, vo-€cata ad consul[2u]2m subsellia[m] [a]scribendo adfuit, id €est senatus consulti conficiendi testis, solusque om-€nium imperatorum fuit, sub quo mulier quasi claris-sima loco viri senatum ingressa est. fecit et in colle €Quirinali senaculum, id est mulierum senatum, in quo €ante fuerat conventus matronalis, solemnibus dumtaxat €diebus et si umquam aliqua matrona consularis con-€iugii ornamentis esset donata, quod veteres impera-€tores adfinibus detulerunt et his maxime, quae nobili-€tatos maritos non habuerant, ne innobilitat[2a]2e rema-nerent. s[2ub]2 Symiamira facta sunt senatus consulta €ridicula de legibus matronalibus: quae quo vestitu in-€cederet, quae cui cederet, quae ad cuius osculum ve-€niret, quae pilento, quae [2e]2quo, qu[2a]2e sagmario, €quae asino veheretur, quae carpento mulari, quae bo- @1 €vum, quae sella veheretur et utrum pellicia [2a]2n os-€se[2a]2 an eborata an argentata, et quae aurum vel gem-€mas in calciamentis haberent.  @@Ergo cum hibernasset Nicomediae atque omnia sor-€dide ageret inireturque a viris et subaret, statim mi-€lites facti sui paenituit, quod in Macrinum conspira-€verant, ut hunc principem facerent, atque in consobri-€num eiusdem Heliogabali Alexandrum, quem Caesarem €senatus Macrino interempto appellaverat, inclinavere animos. quis enim ferre posset principem [qui] per €cuncta cava corporis libidinem recipientem, cum ne beluam qui[2dem]2 talem quisquam ferat? Romae deni-€que nihil egit aliud, nisi ut emissarios haberet, qui €ei bene vasatos perquirerent eosque ad aulam perdu-cerent, ut eorum conditionibus frui posset. agebat prae-€terea domi fabulam Paridis ipse Veneris personam €subiens, ita ut subito vestes ad pedes defluerent, nu-€dusque una manu ad mammam altera pudendis ad-€hibita ingenicularet posterioribus eminentibus in sub-actorem reiectis et oppositis. vultum praeterea eodem, €quo Venus pingitur, schemate figurabat corpore toto €expolitus eum fructum vitae praecipuum existimans, €si dignus atque aptus libidini plurimorum videretur.  vendidit et honores et dignitates et potestates tam €per se quam per omnes servos ac libidinum ministros. in senatum legit sine discrimine aetatis, census, gene-€ris pecuniae merito, militaribus etiam praeposituris et €tribunatibus et legationibus et ducatibus venditis, etiam procurationibus et Palatinis officiis. aurigas Proto-€genen et Cordium primo in certamine curruli socios, @1 post in omni vita et actu participes habuit. multos, €quorum corpora placuerant, de scena et circo et harena in aulam traduxit. H[2i]2eroclen vero sic amavit, ut €eidem inguina oscularetur, quod dictu etiam inverecun-€dum est, Floralia sacra se adserens celebrare. in vir-ginem Vestalem incestum admisit. sacra p. R. subla-tis penetralibus profanavit. ignem perpetuum extin-€guere voluit. nec Romanas tantum extinguere voluit €religiones, sed per orbem terrae, unum studens, ut €Heliogabalus deus ubique coleretur, et in penum Ve-€stae, quod solae virgines solique pontifices adeunt, €inrupit pollutus ipse omni contagione morum cum his, qui se polluerant. et penetrale sacrum est auferre co-€natus cumque seriam quasi veram rapuisset, quam[q] €vi[2r]2go maxima fals[2o]2[m] monstraverat atque in ea nihil €repperisset, adpl[a]osam [2f]2regit; nec tamen quic-€quam religioni dempsit, quia plures similes factae di-€cuntur esse, ne quis veram umquam possit auferre. þ³³±ÿï°±·ÿï‚ÁîôÈåìéïçÿïƒÓÈÁÿ¦˜‰haec cum ita essent, signum tamen, quod Palladium €esse credebat, abstulit et auro vinctum in sui dei tem- plo locavit. Matris etiam deum sacra accepit et tauro-€boliatus est, ut ty[2p]2um eriperet et alia sacra, quae peni-tus habentur condita. iactavit autem caput inter prae-€cisos fanaticos et genitalia sibi devi[2n]2xit et omnia €fecit, quae Galli facere solent, ablatumque sanctum in penetrale dei sui transtulit. Salambonem etiam €omni planctu et iactatione Syriaci cultus exhibuit omen sibi faciens inminentis exitii. omnes sane deos sui dei @1 €ministros esse aiebat, cum alios eius cubicularios ap-€pellaret, alios servos, alios diversarum rerum mini-stros. lapides, qui divi[di] dicuntur, ex proprio templo, €[2simulacrum]2 Dianae Laodiciae ex adyto suo, in quo id Orestes posuerat, adferre voluit. et Orestem qui-€dem ferunt non unum simulacrum Dianae nec uno in loco posuisse, sed multa in multis; posteaquam se €apud Tria flumina circa Hebrum ex responso purifi-€cavit, etiam Orestam condidit civitatem, quam saepe cruentari hominum sanguine necesse est._et Orestam €quidem urbem Hadrianus suo nomin[2i]2 vindicari iussit €eo tempore, quo furore coeperat laborare, ex responso, €cum ei dictum esset, ut in f[2u]2riosi alicuius domum vel nomen inreperet; nam ex eo emollitam insaniam fe-€runt, per quam multos senatores occidi iusserat, qui-bus servatis Antoninus Pii nomen meruit, quod eos €post ad senatum adduxit, quos omnes iussu principis  interfectos credebant._caedit et humanas hostias lec-€tis ad hoc pueris nobilibus et decoris per omnem Ita-€liam patrimis et matrimis, credo ut maior esset utri-que parenti dolor. omne denique magorum genus ade-€rat illi operabaturque cottidie hortante illo et gratias €dis agente, quos amicos eorum invenisset, cum inspi-€ceret exta puerilia et excru[2c]2iaret hostias ad ritum gen-€tilem suum. @@Cum con[2su]2latum inisset, in populum non nummos €vel argenteos vel aureos [2vel]2 bellaria vel minuta ani-€malia, sed boves op[t]imos et camelos et asinos et @1 €cervos populo dirip[2i]2endos abiecit, imperatorium id €esse dictitans. @@Insecutus es[2t]2 famam Macrini crudeliter, sed multo €magis Diadumeni, quod Antoninus dictus est, Pseudo-€antoninum ut Pseudophilippum eum appellans, simul €quod ex lux[2u]2riosissimo extitisse vir fortissimus, opti-mus, gravissimus, severissimus diceretur. coegit deni-€que scriptores nonnullos nefanda, immo potius [2im]2-€p[2i]2a[ce] de eiusdem [2v]2ictu [2et]2 luxuria disputare, ut in €vita eius. . . . @@Lavacrum publicum in aedibus aulicis fecit, simul et €Plauti[2a]2ni populo exhibuit, ut ex eo condiciones bene [2v]2asatorum hominum colligeret. idque diligenter cura-€tum est, ut ex tota penitus urbe atque ex nauticis €[m]onob[2e]2l[2i]2[s] quaererentur; sic eos appellabant, qui  viriliores videbantur. cum Marcomannis bellum inferre €vellet, quod Antoninus pulcherrime proflig[2a]2rat, dictum €est a quibusdam per Chald[2a]2eos et magos Antoninum €Marcum id egisse, ut Marcomanni p. R. semper devoti €essent atque amici, idque factu[2m]2 carminibus et con-€secratione[m]. cum quaereret, quae illa esset vel ubi esset, suppressum est. constabat enim illum o[2b]2 hoc €consecrationem quaerere, ut eam dissiparet spe belli €concitandi, et idcirco maxime quod audierat responsum €fuisse ab Antonino bellum Marcomannicum finiendum, €cum hic Varius et Heliogabalus et ludibrium publicum @1 €diceretur, nomen autem Antonini pollueret, in quod invaserat. prodebatur autem per eos maxime, qu[2i]2 do-€lebant sibi homines ad exercendas libidines bene vasatos €et maioris peculii opponi. unde etiam de nece eius co-€gitari coepit. et haec quidem domi.  @@Sed milites pestem illam imperatoris velari nomine €pati nequierunt ac primum inter sese dein per coro-€nas iecere sermones, in Alexandrum omnes inclinantes, €qui iam Caesar erat a senatu eo tempore, [2consob]2rinus €huius Antonini, nam Varia una is erat avia, unde He-€liogabalus Varius dicebatur. @@Zoticus sub eo tantum valuit, ut ab omnibus officio-€rum principibus sic haberetur quasi domini maritus. erat praeterea idem Zoticus, qui hoc familiaritatis ge-€nere abutens omnia Heliogabali dicta et facta venderet €f[2u]2mis quam maxime divitias enormes p[2a]2rans, cum aliis €minaretur, aliis polliceretur, omnes falleret egrediens-€que ab illo singulos a[u]diret dicens: 'de te hoc locutus sum, de te hoc audivi, de te hoc futurum est.' ut €sunt homines huius modi, qui, si admissi fuerint ad €nimiam familiaritatem principum, famam non solum €malorum sed et bonorum principum vendunt et qui €stulti[2ti]2a vel innocentia imperatorum, qui hoc non perspiciunt, infami rumigeratione pascuntur. nubsit et €coit [2cum illo it]2a, ut et pronubam haberet clamaretque €'concide Magire', et eo quidem tempore quo Zoticus ae-grotabat. quaerebat deinde a philosophis et gravissimis €viris, an et ipsi in adul[2e]2scentia perpessi essent, quae ipse pateretur, [2et]2 quidem inpudentissime; neque enim @1 €umquam verbis pepercit infamibus, cum et digitis in-€pudicitiam ostentaret, nec ullus in conventu et audiente  populo esset pudor. fecit libertos praesides, legatos, €consules, duces omnesque dignitates polluit ignobili-tate hominum perditorum. cum ad vindemias vocas-€set amicos nobiles et ad corbes sedisset, gravissimum €quemque percontari coepit, an promtus esset in ve-€nerem, erubescentibusque senibus exclamabat: 'erubuit, €salva res est', silentium ac ru-borem pro consensu ducens. addidit praeterea ipse, quae faceret, sine ullius pudoris velamento. post-€quam senes vidit erubescere ac tacere, vel quia aetas €vel quia dignitas talia refutabat, contulit se ad iuvenes et ab his coepit omnia exquirere. a quibus cum audi-€ret aetati congrua, gaudere coepit, dice[2ns]2 vere liberam vindemiam esse, quam sic celebraret. ferunt multi ab €ipso primum repertum, ut in vindemiarum festivo €multa in dominos iocularia et audientibus dominis €dicere[2n]2tur, quae ipse conposuerat, et Graeca ma-€xime. horum pleraque Marius Maximus dicit in vita ipsius Heliogabali. erant amici inprobi et senes qui-€dam et specie philosophi, qui caput reticulo compone-€rent, qui inproba quaedam pati se dicerent, qui maritos €se habere iactarent. quos quidam finxisse dicunt, ut illi  fierent vitiorum imitatione cariores. ad praefecturam €praetorii saltatorem, qui histrionicam Romae fecerat, €[2ad]2scivit, praefectum vigilum Cordium aurigam fe-cit, praefectum annonae Claudium [2to]2nsorem. ad hono-€res reliquos promovit commendatos sibi pudibilium @1 €inormitate membrorum. ad vicensim[2a]2m hereditatium €mulionem curare iussit, iussit et cursorem, iussit et cocum et claustrarium artificem. cum ingressus est vel €castra vel curiam aviam suam Variam nomine, de qua €superius dictum est, secum induxit, ut eius auctoritate €honestior fieret, quia per se non poterat; nec ante €eum, quod iam diximus, senatu[2m]2 mulier ingressa est €ita, ut ad scribendum rogaretur et sententiam diceret. in conviviis exsoletos maxime iuxta se ponebat eo-€rumque adtrectatione[s] et tactu praecipue gaudebat, €nec quisquam ei magis poculum, cum bibisset, dabat.  @@Inter haec mala vitae inpudicissim[2a]2e Alexandrum, €quem sibi adoptaverat, a se amoveri iussit, dicens se €p[2a]2enitere adoptionis, mandavitque ad senatum, ut Caesaris ei nomen abrogaretur. sed in senatu hoc pro-€dito ingens silentium fuit; si quidem erat optimus iu-€venis Alexand[2e]2r, u[2t]2 postea conprobatum genere im-€perii eius, cum ideo displiceret patri, quod inpu[2d]2[l]i-c[2u]2s non esset. erat autem eidem consobrinus, ut qui-€dam dicunt; a militibus et[2iam]2 amabatur et senatui acceptus erat et equestri ordini. nec defuit tamen fu-€ror usque ad exitium voti pessimi. nam ei percussores inmisit, et hoc quidem modo: ipse secessit ad hortos €Spei veteris, quasi contra nocuum iuvenem vota €concipiens, relicta in Palatio matre et avia et consobrino €suo iussitque, ut trucidaretur iuvenis optimus et rei p. necessarius; misit et ad milites litteras, quibus iussit, ut abrogaretur nomen Caesaris Alexandro; misit qui et €in castris statuarum eius titulos luto tegeret, ut fieri þ³³±ÿï°±·ÿï‚ÁîôÈåìéïçÿïƒÓÈÁÿ¨˜ˆsolet de tyrannis; misit et ad nutritores eius, quibus €imperavit sub pr[2a]2emiorum spe atque ho[2no]2rum, ut @1 €eum occiderent quo vellent modo, vel in balneis vel  veneno vel ferro. sed nihil agunt improbi contra inno-€centes. nam nulla vi quis adduci potuit, ut tantum fa-€cinus impleret, cum in ipsum magis conversa sint tela, €quae parabat aliis, ab hisque [2sit]2 interfectus, quibus €alios adpetebat. @@Sed ubi primum lutati sunt tituli statuarum, milites €omnes exarserunt, et pars in Palatium, pars in hortos, €in quibus erat Varius, ire tendunt, ut Alexandrum vin-€dicare[2n]2t hominemque inpurum eundemque parrici-dalis animi tandem a re p. depellerent. et cum in €Palatium venissent, Alexandrum cum matre atque avia €custoditum diligentissime postea in castra duxerunt. secuta autem erat illos Symiamira mater Heliogabali pedibus, sollicita filio. inde itum est in hortos, ubi €Varius invenitur certamen au[2rig]2andi parans, exspec-€tans tamen intentissime, quando eidem nuntiaretur con-sobrinus occisus. qui subito militum strepitu exterritus €in angulum se condit obiectuque veli cubicularis, quod in introitu erat cubiculi, se texit, mis[2s]2i[2s]2 praefectis €alio ad conpescendos milites in castra, alio vero ad eos placandos, qui iam in hortos venissent. Ant[h]io-€chianus igitur e praefectis unus milites, qui in hortos €venerant, sacramenti admonitione exoravit, ne illum €occiderent, quia nec multi venerant et plerique cum €[2v]2exillo, quod Aristomac[2h]2us tribunus retinuerat, re- manserant. haec in hortis. in castris vero milites pre-€canti praefecto dixerunt se pa[2r]2suros esse Heliogabalo, €si et inpuros homines et aurigas et histriones a se di-€moveret atque ad bonam frugem rediret his maxime @1 €summotis, qui [2c]2um omnium dolore apud eum pluri-€mum poterant et qui omnia eius vendebant vel veri-tate vel fumis. remoti sunt denique ab eo H[2i]2erocles, €Cord[2i]2us et Myris[si]mus et duo improbi familiares, qui eum ex stulto stultiorem faciebant. mandatum €praeterea a militi[2bu]2s praefectis, ne paterentur illum €ita diutius vivere et ut Alexander custodiretur nevel €illi aliqua vis adferretur, simul ne Caesar quempiam €amicum Augusti videret, ne ulla fieret imitatio tur-pitudinis. sed Heliogabalus et ingenti pr[a]ece Hiero-€clem reposcebat inpudicissimum hominem et insidias in dies Caesaris propagabat. denique kal. Ianuariis, €cum simul tum designati essent consules, noluit cum consobrino procedere. ad extremum cum ei avia et €mater dicerent inminere milites ad eius exitium, nisi €concordiam viderent inter se consobrinorum, sumpta €praetexta hora diei sexta processit ad senatum avia sua ad senatum vocata et ad sellam perducta. deinde in €Capitolium ad vo[ca]ta concipienda et perficienda so-€lemnia ire noluit, omniaque per pr(aetorem) urbanum €facta sunt, quasi consules illic non essent.  @@Nec distulit caedem consobrini, sed timens, ne se-€[2na]2tus ad ali[2um]2 qu[2empi]2am se inclinaret, si ille €consobrinum occidisset, iussit subito senatum urbe de-€cedere. omnesque, quibus aut vehicula aut servi de-€erant, subito proficisci iussi[t] sunt, cum alii per baiu-€los, alii per fortuita animalia et mercede conducta veherentur. Sabinum consularem virum, ad quem li- @1 €bros Ulpi[ci]anus scripsit, quod in urbe remansisset, vocato centurione mollioribus verbis iussit occidi. sed €centurio aure surdiori imperari sibi credidit, ut urbe €pelleretur, itaque fecit. sic vitium centurionis Sabino saluti fuit. removit et Ulpi[ci]anum iuris consultum €ut bonum virum et Silvinum r[2h]2et[h]orem, quem ma-€gistrum Caesaris fecerat. et Silvinus quidem occisus est, Ulpi[ci]anus vero reservatus. sed milites et maxime €praetorianus, vel scientes, qu[2od]2 mala in [2Alexan-€drum]2 Heliogabalu[2s]2 parara[n]t, vel quod sibi viderent €invidiam [2fore ex Alexandri amore, inter se congressi €sunt]2 factaque conspiratione ad liberandam rem p. pri-€mum conscii [2libidinum eius occisi sunt vario]2 genere €mortis, cum alios vitalibus exemptis necarent, alios €ab ima parte perfoderent, ut mors esset vitae consen- tiens; post hoc in eum impetus factus est atque in €latrina, ad quam confugerat, occisus. tractus deinde €per publicum. addita iniuria cadaveri est, ut id in cloa-cam milites mitterent. sed cum non c[a]episset cloaca €fortuito, per pontem Aemilium adnexo pondere, ne €fluitaret, in Tiberim abiectum est, ne umquam sepeliri posset. tractum est cadaver eius etiam per circi spatia, priusquam in Tiberim praecipitaretur. nomen eius, id €est Antonini, erasum est senatu iubente remansitque €Varii Heliogabali, si quidem illud adfectato retinuerat, @1 cum vult videri filius Antonini. appellatus est post €mortem Tiberinus et Tractatitius et Inpurus et multa, €si quando ea erant designanda, quae sub eo facta videbantur. solusque omnium principum et tractus est et in cloacam missus et in Tiberim praecipitatus. quod €odio communi omnium contigit, a quo speciatim cavere €debent imperatores, si quidem nec sepulchra merean-€tur, qui amorem senatus populi ac militum non me-€rentur. @@Opera publica ipsius praeter aedem Heliogabali dei, €quem Solem alii, alii Iovem dicunt, et amphitheatri €instauratio[2nem]2 post exustionem et lavacrum in vico €Sulpicio, quod Antoninus Severi filius coeperat, nulla extant. et lavacrum quidem Antonin[2us]2 Caracallus €dedicaverat et lavando et populum admittendo, sed €porticus defuerant, quae postea [2a]2b hoc subd[2it]2i[2v]2o An-€tonino extructae sunt, ab Alexandro perfectae.  @@Hic ultimus Antoninorum fuit (quamvis cognomine €postea Gordianos multi Antoninos putent, qui Antonii €dicti sunt, non Antonini) vita, moribus, improbitate ita odibilis, ut eius senatus et nomen eraserit. quem nec €ego Antoninum vocassem nisi causa cognitionis, quae €cogit plerumque dici ea etiam nomina, quae sunt abo-€lita. €@@Occisa est cum eo et mater Symiamira, probrosis-sima mulier et digna filio. cautumque ante omnia post €Antoninum Heliogabalum, ne umquam mulier senatum €ingrederetur utique inferis eius caput dicaretur devo-€vereturque, per quem id esset factum. @@De huius vita multa in litteras missa sunt obscaena, €quae quia digna memoratu non sunt, ea prodenda cen- @1 €sui, quae ad luxuriam pertinebant, quorum aliqua pri-€vatus, aliqua iam imperator fecisse perhibetur, cum €ipse privatus diceret se Apicium, imperatorem vero  [2Neronem]2, Othonem et Vitellium imitari. nam primus €omnium privatorum t[h]oros aureis toralibus texit, quia €tunc ex Antonini Marci auctoritate id fieri licebat, qui €omnem apparatum imperatorium publice vendiderat. deinde aestiva convivia coloribus exhibuit, ut hodie €prasinum, vitreum alia, [2alia]2 die venetum et deinceps €exhiberet, semper vari[a]e per dies omnes aestivos. primus deinde aut[2h]2epsas argenteas habuit, primus €etiam caccabos, vasa deinde centenaria argentea scal-€pta et nonnulla schematibus libidinosissimis inquinata. et mastichatum et puleiatum et omnia haec, quae nunc luxuria retinet, primus invenit. nam rosatum ab aliis €acceptum pinearum etiam adtritione [m]od[2o]2ratius red-€didit. denique haec genera poculorum ante Helioga-balum non leguntur. nec erat ei ulla vita nisi exquirere €novas voluptates. primus fecit de piscibus isicia, pri-€mus de ostreis et lithostreis et aliis huiusmodi marinis conc[2h]2is et lucustis et cammaris et sc[2i]2llis. stravit €et triclinia de rosa et lectos et porticus ac sic ea €de[2a]2mbulavit, idque omni florum genere, li[2li]2is, violis, h[2y]2ac[2i]2nthis et narcissis. hic non nisi unguento nobili aut croco piscinis infectis natavit. nec cubuit in accubi-€tis facile nisi his, quae pilum leporinum haberent aut €plumas perdicum subalares, saepe culcitas mutans. @1  @@Senatum nonnumquam ita contempsit, ut mancipia €togata appellaret, p. R. unius fundi cultorem, [s]eque-strem ordinem in nullo loco habens. praefectum urbi-€cum saepe post c[a]enam ad potandum vocabat ad-€hibitis et praefectis praetorio, ita ut, si recusarent, ma-gistri [h][2offici]2orum eos cogerent. voluit et per sin-€gulas urb[2i]2s [2regi]2ones praefectos urbi facere [et], ut es-€sent in urbe quattuordecim. et fecisset, si vixisset, þ³³±ÿï°±·ÿï‚ÁîôÈåìéïçÿïƒÓÈÁÿ¨”“„promoturus omnes turpissimos et ultim[2a]2e profes-€sionis homines. @@Hic solido argento factos habuit lectos et tricliniares et cubiculares. comedit saepius ad imitationem Apicii €calcanea camelorum et cristas vivis gallinaceis demp-€tas, linguas pavonum et lusciniarum, quod qui ederet [2a]2 pestilentia tutus diceretur. exhibuit et Palatinis [2pa-€tinas]2 ingentes extis mullorum refertas et cerebellis €foenicopterum et perdicum ovis et cerebellis tur-€dorum et capitibus psittacorum et fasianorum et pavonum. barbas sane mullorum tantas iubebat ex-€hiberi, ut pro nas[2tur]2ti[2i]2s, apiasteris et fa[2s]2elaribus et €f[o]eno Graeco exhiberet plenis fabatariis et discis. quod  praecipue stupendum est. canes iecineribus anserum €pavit. habuit leones et leopardos exarmat[2o]2s in deliciis, €quos edoctos per mansuetarios subito ad secundam €et tertiam mensam iubebat accumbere ignorantibus €cunctis, quod exarmati essent, ad pavorem ridiculum excitandum. misit et uvas Apamenas in praesepia equis €suis et psittacis atque fasianis leones pavit et alia animalia. exhibuit et sumina apruna per dies decem @1 €tricena cottidie cum suis [2v]2ul[2v]2is, pisum cum aureis, len-€tem cum cerauniis, fabam cum electris, orizam cum albis exhibens. albas praeterea in vicem piperis pis-cibus et tuberibus conspersit. oppressit in tricliniis €versatilibus parasitos suos violis et floribus, sic ut €animam aliqui efflaverint, cum er[2e]2pere ad summum non possent. condito piscinas et solia temperavit et €rosato atque absentato. vulgum ad bibendum invitavit €et ipse cum populo tantum [2b]2i[2b]2it, ut in piscina eum bibisse intellegeretur, viso quod unus bibisset. eunu-€chos pro ap[2op]2h[2or]2e[i]tis dedit, dedit quadrigas, equos €stratos, mulos, basternas et redas, dedit et aureos mil- lenos et centena pondo argenti. sortes sane convivales €scriptas in coclearibus habuit tales, ut alius exiret 'de-€cem camelos', alius 'decem muscas', alius 'decem li-€br[2a]2s auri', alius 'decem plumbi', alius 'decem strutio-€nes', alius 'decem ova pullina', ut vere sortes essent €et fata temptarentur. @@Quod quidem et ludis suis exhibuit, cum et ursos €decem et decem g[2l]2i[2r]2es et decem lactucas et decem auri libras in sorte habuit. primusque hunc morem sortis €instituit, quem nunc videmus. sed vere ad sortem scae-€nicos vocavit, cum et canes mortuos et libram bub[2u]2-€lae carnis haberet in sorte et item centum aureos et €mille argenteos et centum folles aeris et alia talia. quae populus tam libenter accepit, ut eum postea im- perare gratularentur. fertur in euripis vino plenis na-€vales circenses exhibuisse, pallia de oenanthio fudisse €et elefantorum quattuor quadrigas in Vaticano agitasse €dirutis sepulchris, quae obsistebant, iunxisse etiam ca- @1 €melos quaternos ad currus in circo privato spectaculo. serpentes per Marsicae gentis sacerdotes collegisse fer-€tur eosque subito ante lucem, ut solet populus ad lu-€dos celebres convenire, effudisse, multosque adflictos morsu et fuga. usus est aurea omni tunica, usus et €purpurea, usus et de gemmis Persica, cum gravari se diceret onere voluptatis. habuit et in cal[2c]2iamentis €gemmas, et quidem scalptas. quod risum omnibus mo-€vit, quasi possent scalpturae nobilium artificum vi-deri in gemmis, quae pedibus adhaerebant. voluit uti €et diademate gemmato, qui pulchrior fieret et magis €ad feminarum vultum aptus. qu[2o]2 et usus est domi. fertur et promi[2si]2sse foenice[2m]2 convivi[i]s vel pro e[2o]2 €libras auri mille, ut i[2m]2p[2e]2ra[e]tori[2e]2 eos dim[2i]2tteret. marinae aquae colymbos exhibuit, in mediterraneis lo-€cis maxime, eosdemque singulis amicis natantibus di-misit et iterum cum piscibus implevit. montem ni-€vium in virdiario domus aestate fecit advectis [2ni]2vi-€bus. ad mare piscem numquam comedit, in longissi-€mis a mari locis omnia marina semper exhibuit. mu-€renarum lactibus et luporum in locis mediterraneis ru-€sticos pavit.  @@Pisces semper quasi in marina aqua cum col[2o]2re suo €coctos conditura veneta comedit. momentarias de ro-€sato et rosis piscinas exhibuit et [2la]2vit cum omnibus €suis caldarias de nardo exhibens. idem in lucernis bal-samum exhibuit. idem mulieres numquam iteravit €praeter uxorem. lupanaria domi amicis, clientibus et servis exhibuit. idem numquam minus centum sester-€tiis c[a]enavit, hoc est argenti libris triginta; aliquando €autem tribus milibus sesterti[2um]2 c[a]enavit omnibus @1 supputatis, quae inpendit. c[a]enas vero et Vitellii €et Apicii vi[2c]2it. pisces [s]e vivari[2is]2 suis bubus traxit. €per macellum transiens mendicitatem publicam flevit. parasitos ad rotam aquariam ligabat et cum vertigine €sub aquas mittebat rursusque in summum revolvebat eosque Ixionios amicos vocavit. stravit et saxis Lace-€d[2a]2emoniis ac porphyreticis plateas in Palatio, quas €Antoninianas vocavit. quae saxa usque ad nostram €memoriam manserunt, sed nuper eru[di]t[2a et]2 exsecta sunt. constituerat et columnam unam c[2ol]2l[2oc]2are €ingentem, ad quam ascenderetur intrinsecus, ita ut in €summo Heliogabalum deum collocaret, sed tantum sa-€xum non invenit, cum id de Thebaide adferre cogitaret.  @@Ebrios amicos plerumque claudebat et subito nocte €leones et leopardos et ursos exarmatos immittebat, €ita ut expergefacti in cubiculo eodem leones, ursos, €pardos cum luce vel, quod est gravius, nocte inveni-rent, ex quo plerique exanimati sunt. multi[2s]2 vilio-€ribus amicis folles pro accubitis sternebat eosque re-€fla[2b]2at prandentibus illis, ita ut plerumque subito sub mensis invenirentur prandentes; primus denique in-€venit simma in terra sternere, non in lectulis, ut a €pedibus utres per pueros ad reflandum spiritum sol-verentur. in [2m]2imicis adulteriis ea, quae solent si-mulato[s] fieri, effici ad verum iussit. meretrices a l[a]enonibus cunctis redemit saepe et manumisit. cum €inter fabulas privatas sermo esset ortus, quanti h[2e]2r-€n[2i]2osi esse possent in urbe Roma, iussit omnes no-€tari eosque ad balneas suas exhiber[2i]2 et cum [h]isdem @1 lavit, nonnullis etiam honestis. gladiatores ante con-€vivium pugnantes sibi et p[2y]2ctas frequenter exhibuit. stravit sibi triclinium in summo lusorio et, dum pran-deret, noxios et venationes sibi exhibuit. parasitis in €secunda mensa saepe ceream c[a]enam, saepe ligneam, €saepe eburneam, aliquando fictilem, nonnumquam vel €marmoream vel lapideam exhibuit, ita ut omnia illis €exhiberentur videnda de diversa materia, quae ipse €c[a]enabat, cum tantum biberent per singula fercula €et manus, quasi comedissent, lavarent.  @@Primus Romanorum holoserica veste usus fertur, €cum iam subsericae in usu essent. linteamen lotum €numquam attigit, mendicos dicens qui lineis lotis ute-rentur. dalmaticatus in publico post c[a]enam saepe €visus est, Gurgitem Fabium et Scipionem se appellans, €quod cum [cum] ea veste esset, cum qua Fabius et Cor-€nelius a parentibus ad corrigendos mores adul[2e]2scentes €in publicum essent producti. @@Omnes de circo, de theatro, de stadio et omnibus €locis et balneis meretrices collegit in aedes publicas €et apud eas contionem habuit qu[2a]2si militarem, dicens €eas commilitones, disputavitque de generibus schema-tum et voluptatum. adhibuit in tali contione postea €lenones, exsoletos undique collectos et luxuriosissimos puerulos et iuvenes. et cum ad meretrices muliebri €ornatu processisset papilla eiecta, [2ad]2 exole[c]tos ha-€bitu puerorum, qui prostituuntur, post contionem pro-€nuntiavit his quasi militibus ternos aureos donativum €petitque ab his, ut a dis peterent, ut alios haberet ipsis €commendandos. @@Iocabatur sane ita cum servis, ut eos iuberet millena @1 €pondo sibi aranearum deferre proposito praemio, colle-€gisseque dicitur decem milia pondo aranearum, dicens et hinc intellegendum, quam magna esset Roma. mitte-€bat parasitis pro cellario[s] salari[2a]2 annua vasa cum €ranis et scorpiis et cum serpentibus et huiusmodi mon-stris. claudebat in cuiuscemodi vasis infinitum musca- rum, apes mansuetas eas appellans. quadrigas circen-€sium in tricliniis et in porticibus sibi semper exhibuit €pransitans et c[a]enitans, convivas senes agitare co-þ³³±ÿï°±·ÿï‚ÁîôÈåìéïçÿïƒÓÈÁÿ¨›’gens, nonnullos honoratos. iam imperator[i] iubebat €sibi et decem milia murum exhiberi, mille mustelas, mille sorices. dulciarios et lactarios tales habuit, ut, €quaecumque coqui de diversis edulibus exhibuissent €vel structores vel pomarii, illi modo de dulciis modo de lactariis exhiberent. exhibuit parasitis c[a]enas et €de vitreis et nonnumquam tot picta mantelia in men-€sam mittebat, his [s]edulibus picta quae adponerentur, €quo[2t]2 mis[2s]2us esset habiturus, ita ut de acu aut de textili pictura exhiberentur. nonnumquam tamen et €tabulae illis pictae exhibebantur, ita ut quasi omnia illis exhiberentur et tamen fame macerarentur. miscuit €gemmas pomis ac floribus. iecit et per fenestram ci-bos totidem, quo[2t]2 exhibuit amicis. iusserat et canonem €p. R. unius anni meretricibus, lenonibus, exoletis intra-€muranis dari, extramuranis alio promisso, cum eo tem-€pore iuxta provisionem Severi et [2Bass]2iani septem an-€norum canon frumentarius Romae esset.  @@Canes quaternos ingentes iunxit ad currum et sic €est vectatus intra domum regiam, idque privatus in @1 agris suis fecit. processit in publicum et quattuor cer-€vis iunctis ingentibus. iun[c]xit sibi et leones, Matrem €magnam se appellans. iun[c]xit et tigres, Liberum sese €vocans eodemque habitu agens, quo dii pinguntur, quos imitaba[n]tur. Aegyptios dracunculos Romae ha-€buit, quos illi agathodaemonas vocant. habuit et h[2i]2ppo-€potamos et crocodillum et rhinocero[n]tem et omnia €Aegyptia, quae per naturam sui exhiberi poterant. struthocamelos exhibuit in c[a]enis aliquotiens, dicens €praeceptum Iudaeis, ut ederent. @@Illud sane mirum videtur, quod dicitur ab eo fac-€tum, ut de croco sigma straverit, cum summos viros €rogasset ad prandium, pro eorum dignitate se dicens fenum exhibere. transe[2g]2it et dierum actus noctibus €et nocturnos diebus, aestimans hoc inter instrumenta €luxuriae, ita ut sero de som[2n]2o surgeret et salutari €inciperet, mane autem dormire inceptaret. amicis cot-€tidie [2largiebatur]2 nec quemquam facile indonatum €relinquebat, nisi quem frugi quasi perditum repperisset.  @@Habuit gemmata vehicula et aurata contemptis ar-gentatis et eboratis et aeratis. iun[c]xit et quaternas €mulieres pulcherrimas et binas ad pa[m][2b]2illum vel ter-€nas et amplius et sic vectatus est, sed plerumque nu-€dus, cum illum nud[2a]2e traherent. @@Habuit et hanc consuetudinem, ut octo calvos ro-€garet ad c[a]enam et item octo luscos et item octo €podagrosos, octo surdos, octo nigros, octo longos et €octo pingues, cum capi non possent uno sigmate, ut de his omnibus risus citaret. donavit et argentum omne €convivi[i]s, quod habuit in convivio, et omnem appa- @1 ratum poculorum, idque saepius. [2h]2ydrogarum Ro-€manorum ducum primus publice exhibuit, cum antea €militaris mensa esset, quam postea statim Alexander reddidit. proponebat praeterea his quasi themata, ut €iura nova dapibus condiendis invenirent, et cuius pla-€cuisset commentum, ei dabat maximum praemium, ita €ut sericam vestem donaret, quae tunc et in raritate videbatur et in honore; si cu[2iu]2s autem displicuisset, €iubebat, ut semper id comesset, quamdiu tamen me-lius inveniret. semper sane aut inter flores sedit aut inter odores pr[a]etiosos. amabat sibi pr[a]etia [rerum] €maiora dici earum rerum, quae mensae parabantur,  orexin convivio hanc esse adserens. pinxit se ut coppe-€dinarium, ut seplasiarium, ut popinarium, ut taberna-€rium, ut lenonem, idque totum domi semper et exer-cuit. sescentorum strutionum capita una c[a]ena mul-tis mensis exhibuit ad edenda cerebella. exhibuit ali-€quando et tale convivium, ut haberet viginti et duo €fercula ingentium epularum, sed per singula lavarent €et mulieribus uterentur et ipse et amici cum iure iu-rando, quod efficerent voluptatem. celebravit item tale €convivium, ut apud amicos singulos singuli missus €appararentur et, cum alter maneret in Capitolio, alter €in Palatio, alter super aggerem, alter in Caelio, alter €trans Tiberim et ut quisque mansisset, tamen per or-€dinem in eorum domibus singula fercula ederentur ireturque ad omnium domos. sic unum convivium vix €toto die finitu[2m]2 est, cum et lavarent per singula fer-cula et mulieribus uterentur. Sybariticum missum sem-€per exhibuit ex oleo et garo, quem quo anno Sybari-tae reppererunt, et peri[ec]erunt. dicitur et balneas fe-€cisse multis locis ac semel lavisse atque statim de-€struxisse, ne ex usu balneas haberet. hoc idem de @1 domibus, de praetoriis, de zetis fecisse dicitur. sed €et haec [2et alia]2 nonnulla fidem transeuntia credo €esse[t] ficta ab his, qui in gratiam Alexandri Helioga-€balum deformare voluerunt.  @@Fertur et meretricem notissimam et pulcherrimam €redemisse centum sestertiis eamque intactam velut vir-ginem coluisse. huic [2e]2idem privato cum quid[2a]2m di-€ceret 'non times pauper fieri?', dixisse dicitur: 'quid €melius quam ut ipse mihi heres sim et uxori meae?' habuerat praeterea facultates a multis dimissas gratia €patris. idem filios se no[2ll]2e dicebat, ne quis ei frugi contingeret. odores Indicos sine carbonibus ad vapo-€randas zetas iubebat incendi. i[2ter]2 privatus numquam €minus sexaginta vehiculis fecit avia sua Varia recla-mante, quod omnia perditurus esset; imperator vero €etiam sescenta vehicula dicitur duxisse, adserens de-€cem mili[2bus]2 camelorum Persarum regem iter facere et Neronem quingentis carrucis iter inisse. causa vehi-€culorum erat lenonum, lenarum, meretricum, exoleto-€rum, subactorum etiam bene vas[2a]2torum multitudo. in balneis semper cum mulieribus fuit, ita ut eas ipse €psilot[2h]2ro curaret, ipse quoque barbam psilot[2h]2ro €accurans, quodque pudendum dictu sit, eodem quo €mulieres accurabantur et eadem hora; rasit et vi[2ri]2lia €subactoribus suis ad[2hibens]2 novaclum manu sua, qu[2o]2 postea barbam fecit. scobe auri porticum stravit et €argenti dolens, quod non posset et electri, idque fre-€quenter quacumque fecit i[n]ter pedibus usque ad €equum vel carpentum, ut fit hodie de aurosa harena.  @@Calciamentum numquam iteravit, anulos etiam ne- @1 €gatur iterasse; pr[a]etiosas vestes saepe conscidit. [2ba]2l-€l[2e]2nam cepit et appendit atque ad eius aestimationem ponderis pisces amicis exhibuit. naves onustas mer-€sit in portum, magnanimitatis hoc esse dicens. onus €ventris auro excepit, in myrrinis et onychis minxit. idem dixisse fertur: 'si habuero heredem, dabo illi €tutorem, qui illum haec facere cogat, quae ipse feci facturusque sum.' habuit etiam istam consuetudinem, €ut c[a]enas sibi exhiberet tales, ut una die nonnisi €de fasianis totum ederet omnesque miss[2u]2s sola fasia-€norum carne strueret, item alia die de pu[pi]llis, alia €de pisce illo et item illo, alia de porcis, alia €de strutionibus, alia de holeribus, alia de pomis, alia de dulciis, alia de opere lactario. saepe ami-€cos suos cum Aethiopibus aniculis inclusit noctur-€nis mansionibus et usque ad lucem detinuit, cum pul-cherrimas his diceret apparatas. fecit hoc idem etiam de pueris et tunc, ante Philippum utpote, licebat. ride-€bat autem sic nonnumquam, ut publice in theatro so-lus audiretur. ipse cantavit, saltavit, ad tibias dixit, tuba cecinit, pandurizavit, organo modulatus est. fer-€tur et una die ad omnes circi et theatri et amphitheatri €et omnium urbis locorum meretrices tectus cucullione €mulionico, ne agnosceretur, ingressus, cum tamen om-€nibus meretricibus sine effectu libidinis aureos donaret  addens: 'nemo sciat, Antoninus haec donat.' libidi-€num genera quaedam invenit, ut spinthrias veterum €[2i]2m[2per]2a[2t]2orum vinceret, et omnis apparatus Tiberii €et Caligulae et Neronis norat. @1 @@Et praedictum eidem erat a sacerdotibus Syris bio-thanatum se futurum. paraverat igitur funes blatta €et serico et cocco intortos, quibus, si necesse esset laqueo, vitam finiret. paraverat et gladios aureos, qui-bus se occideret, si aliqua vis urgeret. paraverat et €in cerauneis et in [2h]2yacinthis et in smaragdis venena, quibus se interimeret, si quid gravius inmineret. fe-€cerat et altissimam turrem substratis aureis gemmatis-€que ante se tabulis, ex qua se pr[2a]2ecipitaret, dicens þ³³±ÿï°±·ÿï‚ÁîôÈåìéïçÿïƒÓÈÁÿ¨¡–„etiam mortem suam pretiosam esse debere et ad spe-€ciem luxuriae, ut diceretur nemo sic perisse. sed nihil ista valuerunt. nam, ut diximus, et occisus est per €scu[2ta]2r[2io]2s et per plateas tractus e[s]t sordidissime per €cloacas ductus et in Tiberim submissus est. @@Hic finis Antoninorum nomini in re p. fuit, scienti-€bus cunctis istum Antoninum tam vita falsum fuisse €quam nomine.  @@Mirum fortasse cuipiam videatur, Constantine ve-€nerabilis, quod haec clades, quam rettuli, loco prin-€cipum fuerit, et quidem prope triennio: ita nemo [2in]2 €re p. tum fuit, qui istum a gubernaculis Roman[2a]2e €maiestatis abduceret, cum Neroni, Vitellio, Caligulae €ceterisque huius modi numquam tyrannicida defuerit. sed primum omnium ipse veniam peto, quod haec, €quae apud diversos repperi, litteris tradidi, cum multa €improba reticuerim et quae ne dici quidem sine maximo pudore possunt; ea vero, quae dixi, praetextu verbo-rum adhibito, quantum potui, texi. deinde illud, quod €clementia tua solet dicere, credidi, [2e]2sse re[2sp]2icien- @1 dum: 'imperatorem esse fortunae est.' nam et minus €boni reges fuerunt et pessimi. agendum vero, quod €pietas tua solet dicere, ut sint imperio digni, quo[2s]2 [2a]2d regendi necessitatem vis fatalis adduxerit. et €quoniam hic ultimus Antoninorum fuit neque postea €hoc nomen in re p. loco principum frequentatum est, €etiam illud addendum est, ne quis error oriatur, cum €duos Gordianos narrare coepero, patrem et filium, qui €se de Antoninorum genere dici volebant: non nomen in illis primum fuit sed pr[2ae]2nomen; deinde, ut in €plerisque libris invenio, Antoni dicti sunt, non An-€tonini.  @@Haec sunt de Heliogabalo, cuius vitam me invitum €et retractantem ex Graecis Latinisque collectam scri-€bere ac tibi offerre voluisti, cum iam aliorum ante tule-rimus. scribere autem ordiar, qui post sequentur. quo-€rum Alexander optimus et cum [2cu]2ra dicendus e[2s]2t €annorum tredec[2i]2m princeps, semestres alii et vix annui €et bimi, Aurelianus praecipuus et horum omnium de-cus auctor tui generis Claudius. de quo[d] vereor ad €clementiam tuam scribens vera dicere[nt], ne mali-€volis ad[2u]2lator videar esse, sed absolvar contra livorem €inproborum, cum et apud alios clarum esse perspexe-ri[2nt]2. hi[2s]2 iungendi sunt Diocletianus, aurei parens €saeculi, et Maximianus, ut vulgo dicitur, ferrei, ceteri-que ad pietatem tuam. te vero, Auguste venerabilis, €multis pag[2i]2nis [h]isdemque disertio[2r]2ibus illi prosequen-tur, quibus id felicior natura detulerit. his addendi @1 €sunt Licinius, Severus, Alexander atque Maxentius, €quorum omnium [2ius]2 in dicionem tuam venit, sed ita ut nihil eorum virtut[2i]2 derogetur. non enim ego id fa-€ciam, quod plerique scriptores solent, ut de his detra-€ham, qui victi sunt, cum intellegam gloriae tuae acce-€dere, si omnia de illis, quae bona in se habuerint, €vera praedicaro. ï°±¸ÿï‚ÁìåøÓåöÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1ALEXANDER SEVERUS €@@@@AELI LAMPRIDII}1 ¡@@Interfecto Vario Heliogabalo (sic enim malumus di-€cere quam Antoninus, quia et nihil Antoninorum pestis illa ostendit et hoc nomen ex annalibus sena-€tus auctoritate erasum est) ad remedium generis hu-€mani Aurelius Alexander, urbe Arcena genitus, Varii €filius, Variae nepos et consobrinus ipsius Gabali, ac-€cepit imperium, cum ante Caesar a senatu[s] esset appellatu[2s]2, mortuo scilicet Macrino, Augustumque no-€men idem recepit addito eo, ut et patris patriae no-€men et ius proconsulare et tribuniciam potestatem et €ius quintae relationis deferente[s] sena[u]tu uno die adsumeret. et ne praeceps ista honorum continuatio €videatur, exponam causas, quibus id et senatus coac-tus est facere et ille perpeti. non enim aut gravi-€tati senatus congruebat omnia simul deferre aut bono principi raptum ire tot simul dignitates. milites iam €insueverant sibi imperatores et tumultuario iudicio fa-€cere et item facile mutare, ad[2s]2erentes nonnumquam €ad defensionem se idcirco fecisse, quod nescissent @1 senatum principem appellasse. nam et Pescennium Ni-€grum et Clodium [Nigrum] Albinum et Avidium Cas-€sium et antea Lucium Vindicem et L. Antoni[n]um €et ipsum Severum, cum senatus iam Iulianum dixisset €principem, imperatores fecerant, atque ista res bella €civilia severat, quibus necesse fuit milit[2e]2m contra ho- stem paratum parricidaliter perire. hac igitur causa €festinatum est, ut omnia simul Alexander quasi iam vetus imp(erator) acciperet. huc accessit nimia et sena-€tus et populi inclinatio post illam cladem, quae non €solum Antoninorum nomen decoloravit, sed etiam Ro-manum dehonestavit imperium. certatim denique om-€nia decreta sunt et nominum genera et potestatum. primus denique et omnium cuncta insignia et honorifi-€centiae genera simul recepit suffrag[2a]2nte sibimet Cae-€saris nomine, quod iam ante aliquo[2t]2 annos meruerat, €et magis suffrag[2a]2nte vita et moribus, cum illi magnum €conciliasset favorem, quod Heliogabalus occidere cona-€tus est nec potuit et militibus repugnantibus et senatu refragante. atque haec parva sunt, nisi quod dignum €se exhibuit, quem senatus servaret, quem salvum mi-€lites cuperent, quem omnium bonorum sententia prin-€cipem diceret.  @@Alexander igitur, cui Mam[2a]2ea mater fuit_nam €et ita dicitur a plerisque_a prima pueritia artibus €bonis inbutus tam civilibus quam militaribus ne unum €quidem diem sponte sua transire passus est, quo se non et ad litteras et ad militiam exerceret. nam in €prima pueritia litteratores habuit Valerium Cordum et €Titum Veturium et Aurelium Philippum libertum pa- @1 tris, qui vitam eius postea in litteras misit, grammati-€cum in patria Gr[2a]2ecum Nehonem, rhetorem Sera-€pionem, filosophum Stilionem, Romae g[2r]2ammaticos €Sca[2u]2rinum Scaurini filium, doctorem celeberrimum, €rhetores Iulium Frontinum et B[2a]2ebium Macrianum €et Iulium Granianum, cuius hodieque declamatae fe-runtur. sed in Latinis non multum profecit, ut ex €eiusdem orationibus apparet, qua[2s in]2 senatu habuit, €vel contionibus, quas apud milites vel apud populum. €nec valde amavit Latinam facundiam, sed amavit lit-€teratos homines vehementer, eos etiam reformidans, ne quid de se asperum scriberent. denique eos, [2quos]2 €digno[2s]2 ad d[2i]2sce[2ndum]2 videbat, singula quaeque, €quae public[a]e privatim agebat, se ipso docente vole-€bat addiscere, si forte ipsi non adfuissent, e[2a]2que pete-€bat ut, si vera essent, in litteras mitterent.  @@Dominum se appellari vetuit. epistolas ad se quasi €ad privatum scribi iussit servato tantum nomine im-peratoris. gemmas de calciamentis et vestibus tulit, €quibus usus fuerat Heliogabalus. veste, ut et pingitur, €alba usus est nec aurata, p[2a]2enulis togisque com-munibus. cum amicis tam familiariter vixit, ut com-€munis esset ei saepe consessus, iret ad convivi[2a]2 €eorum, aliquos autem haberet coti[2di]2anos etiam non €vocat[2o]2s, salutaretur vero quasi unus e senatoribus pa-€tente velo admissionalibus remotis aut solis his, qui @1 €ministri ad fores fuerant, [2relictis, cum ante]2 salutare €principe[2s]2 non liceret, quod eos videre non potera[2n]2t. @@Et erat eius corporis, ut praeter venustatem ac €v[2iri]2lem, quem hodieque et in pictura et in statuis €videmus, decore[2m in]2esse[2t]2 staturae militaris robur €[militis], valitudo eius, qui vim sui corporis sciret ac semper curaret. erat praeterea cunctis hominibus ama-€bilis et ab aliis pius appellabatur, ab omnibus certe sanctus et utilis rei p. huic sors in tem[2plo]2 Prae-€nestinae talis extitit, cum illi Heliogabalus insidia-€retur: €@@@@'si qua fa[c]ta aspera rumpas, €@@@@tu[m] Marcellu[2s]2 eris.'  @@Alexandri nomen accepit, quod in templo dicato €apud Arcenam urbem Alexandro Magno natus esset, €cum casu illuc die festo Alexandri cum uxore pat[2e]2r is[2set]2 sollemnitatis implendae causa. cui rei argu-€mentum est, quod eadem die natalem habet hic Mam-€m[2a]2eae Alexander, qua ille Magnus excessit e vita. delatum sibi Antonini nomen a senatu recusavit, [2cum]2 €hic magis adfinitate Caracalli iungeretur quam ille subditivus, si quidem, ut Marius Maximus dixit in vita €Severi, nobilem orientis mulierem Severus, cuius hanc þ³³±ÿï°±¸ÿï‚ÁìåøÓåöÿïƒÓÈÁÿ¥”ƒgenituram esse conpererat, ut uxor imperatoris esset, @1 €adhuc privatus et non magni satis loci duxit uxorem, €ex qua adfinitate hic Alexander fuit, cui vere per ma-trem suam consobrinus Varius Heliogabalus fuit. re-€cusavit et Magni nomen, [2quod]2 ei quasi Alexandro €est oblatum senatus iudicio.  @@Interest relegere orationem, qua nomen Antonini et €Magni delatum sibi a senatu recusavit. quam prius-€quam prae[2beam, pro]2feram etiam adclamationes se-natus, quibus id decretum est. ex actis urbis: a. d. €pridie nonas Martias cum senatus frequens in curiam €(hoc est in aedem Concordiae templumque inaug[2u]2ra-€tum) convenisset rogatusque esset Aurelius Alexander €Caesar Augustus, ut con[2s]2i[2d]2eret, ac primo recusasset, €quod sciret de honoribus suis agendum, deinde postea venisset, adclamatum: 'Auguste innocens, di te ser-€vent. Alexander imperator, di te servent. di te nobis €dederunt, di conservent. di te ex manibus impuri eri-puerunt, di te perpetuent. impurum tyrannum et tu €perpessus es, impurum et opscaenum et tu vivere do-€luisti. di illum eradicarunt, di te servarunt. infamis imperator rite damnatus. felices nos imperio tuo, fe-€licem rem p. infamis [2imperator]2 [i]un[2c]2o tractus est €ad exemplum timoris, lux[2u]2riosus imperator iure puni-€tus est, contaminator honorum iure punitus est. di €inmortales Alexandro vitam. iudicia deorum hinc ap- parent.' et cum egisset gratias Alexander, adclama-€tum est: 'Antonine Alexander, di te servent. Antonine €Aureli, di te servent. Antonine Pie, di te servent. An-tonini nomen suscipias rogamus. praesta bonis im-€peratoribus, ut Antoninus dicaris. nomen Antonino- @1 €rum tu purifica. quod ille infamavit, tu purifica. redde in integrum nomen Antoninorum. sanguis Antonino-€rum se cognoscat. iniuriam Marci tu vindica. iniuriam Veri tu vindica. iniuriam Bassiani tu vindica. pe[2i]2or €Commodo solus Heliogabalus, nec im(perator) nec An-€toninus nec civis nec senator nec nobilis nec Romanus. in te salus, in te vita. ut vivere delectet, Antoninorum €Alexandro vitam. ut vivere delectet, et Antoninus vo-cetur. Antoninorum templa Antoninus dedicet. Par-€thos et Persas Antoninus vincat. sacrum nomen sa-€cratus accipiat. sacrum nomen castus accipiat. An-€tonini nomen [2di]2 cognoscant, Antoninorum honorem di €conservent. in te omnia, per te omn[2ia]2. Antonine,  ha[2v]2eas.' et post adclamationes Aurelius Alexander €Caesar Augustus: 'gratias vobis, p. c., non nunc pri-€mum sed et de Caes[2a]2reano nomine et de vita servata €et Augusti nomine addito et de pontificatu maximo €et de tribunicia potestate et proconsulari imperio, quae omnia novo exemplo uno die in me contulistis.' et €cum diceret, adclamatum: 'haec suscepisti, Antonini €nomen suscip[2e]2. mereatur senatus, Antonini mereantur. Antonine Auguste, di te servent, di te Antoninum con-€servent. monetae nomen Antonini reddatur. templa Antoninorum Antoninus consecret.' Aurelius Alexan-€der Augustus: 'ne, quaeso, p. c., ne m[2e]2 ad hanc certa-€minis necessitatem vocetis, ut ego cogar tant[2o n]2o-€m[2i]2ni satis facere, cum etiam hoc ipsum no[n]me[2n]2, @1 €licet peregrinum, tamen gravare videatur. haec enim nomina insignia onerosa sunt. quis enim Ciceronem €dic[er]at mutum? quis indoctum Varronem? quis im-€pium Metellum? et, ut hoc di avertant, quis non €[2a]2equi[2per]2antem nomina ferat d[2e]2g[er]entem in cla-€rissima specie dignitatum?' item adclamata, quae su- pra. item imp(erator) dixit: 'Antoninorum [2nomen]2 €vel iam numen potius quantum fuerit, meminit vestra €clementia: si pietatem, quid Pio sanctius? si doctri-€nam, quid Marco prudentius? si innocentiam, quid €Vero simplicius? si fortitudinem, quid Bassiano for-tius? nam Commodi meminisse nolo, si [2quidem]2 hoc €ips[2o]2 d[2e]2terior [si] fuit, quod cum illis moribus Anto-nini nomen obtinuit. Diadumenus autem nec tempus €habuit nec aetatem et arte patris hoc nomen in-currit.' item adclamatum ut supra. item imp(erator) €dixit. 'nuper certe, p. c., meministis, cum ille omnium €non solum bipedum sed etiam quadrupedum spur-€cissimus Antonini nomen praeferret et in turpitudine €atque luxurie Nerones, Vitellios, Commodos vinceret, €qui gemitus omnium fuerit, cum per populi et ho-€nestorum coronas una vox esset hunc in[2ep]2te An-€toninum dici, per hanc pestem ta[2n]2tum violari nomen.' et cum diceret, adclamatum est: 'di mala prohibeant. €haec te imperante non timemus. de his te duce securi €sumus. vicisti vitia, vicisti crimina, [2vicisti]2 dedecora. @1 Antonini nomen orna[2b]2is. ti[2bi]2 certe sum[2im]2us, bene €praesumimus. nos te et a pueritia probavimus et nunc probamus.' item imp(erator): 'neque ego, p. c., id-€circo timeo istud venerabile omnibus nomen accipere, €quod verear, [2ne]2 in ha[2e]2c vitia delabatur vita, aut €nos nominis pudeat, sed primum displicet alienae fa-€miliae nomen adsumere, deinde quod gravari me  credo.' et cum diceret, adclamatum est ut supra. item dixit: 'si enim Antonini nomen accipio, possum et Traiani, possum et Titi, possum et Vespasiani.' et cum €diceret, adclamatum est: 'quomodo Augustus, sic €et Antoninus.' et imp(erator): 'video, patr[2e]2s conscripti, €quid vos [2moveat]2 ad hoc nobis nomen addendum. Augustus primus primus est huius auctor imperii, et €in eius nomen omnes velut quadam adoptione aut iure €hereditario succedimus; Antonini ipsi Augusti sunt dicti. s[2ic]2 Antoninus id e[m]s[2t]2 Pius Marcum et item €Verum iure adoptionis vocavit, Commod[2o]2 autem here-€ditarium fuit, susceptum Diadumeno, adfectatum in Bassiano, ridiculum in [2Va]2r[el]io.' et cum diceret, ad-€clamatum est: 'Alexander Auguste, di te servent. [2d]2i €[2faveant]2 verecundiae tuae, prudentiae tuae, innocen-€tiae tuae, castitati tuae. hinc intellegimus, qualis fu-turus sis, hinc probamus. tu facies, ut senatus bene €principes el[2i]2gat. tu facies optimum esse iudicium sena-€tus. Alexander Auguste, di te servent. templa Anto- @1 ninorum Alexander Augustus dedicet. Caesar noster, €Augustus noster, imperator noster, di te servent. vi- [2v]2[c]as, valeas, multis annis imperes.' Alexander im-€p(erator) dixit: 'intellego, p. c., me optinuisse, quod €volui, et in acceptum refero, plurimas [2gratia]2s e[2t]2 €agens et habens [s]enis[2u]2r[2us]2, ut et hoc nomen, quod €in imperium detulimus, tal[2e]2[s] sit, ut et ab aliis desi-deretur et bonis vestrae pietatis iudiciis offeratur.' post €haec adclamatum est: 'Magne Alexander, di te ser-€vent. si Antonini nomen repudiasti, Magni pr[2ae]2no-men suscipe. Magne Alexander, di te servent.' et cum €saepius dicerent, Alexander August[2us]2: 'facilius fuit, €p. c., ut Antoninorum nomen acciperem, aliquid enim €vel adfinitati deferrem vel consortioni nominis im-perialis. Magni vero nomen cur acc[2i]2pi[2am]2? quid €enim iam magnum feci? cum id Alexander post magna €gesta, Pompeius vero post magnos triumphos accepe-€rit. quiescite igitur, venerandi patres, et vos ipsi €magnifici unum me de vobis esse censete, quam Magni  nomen ingerite.' post haec adclamatum est: 'Aureli €Alexander Auguste, di te servent.' et reliqua ex more. @@Dimisso senatu, cum et alia multa eo die essent acta, quasi triumphans domum se recepit. multo cla-€rior visus est alienis nominibus non receptis quam €si recepisset; atque ex eo constantiae ac plenae gra-€vitatis famam obtinuit, si quidem uni [2iuveni]2 vel €adul[2e]2scenti potius senatus totus persuadere non potuit. sed quamvis senatu rogante non potuerit persuaderi, @1 €ut vel Antonini vel Magni nomina susciperet, tamen €ob ingentem vigorem animi et mirandam singularem-€que constantiam contra militum insolentiam Severi no-men a militibus eidem inditum est. quod illi ingentem €in praesentia reverentiam, magnam apud posteros glo-€riam peperit, cum eo accessisset, ut de animi virtute €nomen acceperit, si quidem solus inventus sit, qui €tumultuantes legiones exauctoraverit, ut suo loco €ostendetur, in milites autem gravissime animadverterit, €qui forte [2in]2currerunt aliquid, [2quod]2 videretur in-€iustum, ut et ipsum locis suis declarabimus.  @@Om[2in]2a imperii haec habuit: primum quod ea die €natus est, qua defunctus vita Magnus Alexander dici-þ³³±ÿï°±¸ÿï‚ÁìåøÓåöÿïƒÓÈÁÿ¨ƒtur, deinde quod in templo eius mater enixa est, ter-€tio quod ipsius nomen accepit, tum praeterea quod €o[2v]2[i]um purpure[2i]2[e] color[2i]2s eadem die natum, qua ille €natus est, palum[2b]2inum anicula quaedam matri eius ob-tulit; ex quo quidem haruspices dixerunt imperatorem €quidem illum, sed non diu futurum et cito ad im-€perium perventurum. tum praeterea, quod tabula Tra-€iani imperatoris, quae geniali lecto patris imminebat, dum ill[2a]2 in templo pareret, in lectum eius decidit. his €accessit [quo] quod nutrix ei Olympias data est, quo nomine mater Alexandri appellata est. nutritor Phi-€lippus provenit casu unus ex rusticis, quod nomen patri Alexandri Magni fuit. fertur die prima natalis €toto die apud Arcam Caesaream stella primae magni-€tudinis visa et sol circa domum patris eius fulgido ambit[2u]2 coronatus. cum eius natalem aruspices com- @1 €men[2t]2arent, dixerunt eum summam rerum te[2n]2turum, id-€circo quod hostiae de ea villa, quae esset Severi im-€peratoris, adductae essent et quas in illius honorem coloni parassent. nata in domo laurus iuxta persi[2ci]2 €arborem intra unum annum persici arborem vicit. unde €etiam con[2i]2ectores dixerunt Persas ab eo esse vincen- dos. mater eius pridie quam pareret somniavit se pur-pureum dracunculum parere. pater eadem nocte in €somnis vidit [t]alis se Romanae Victoriae, quae in senatu, ad c[2a]2elum vehi. ipse cum vatem consuleret €de futuris, hos accepisse dicitur versus adhuc parvulus et primum quidem sortibus: 'te manet imperium caeli €terraeque' intellectum est, quod inter divos etiam re-€feretur. 'te manet imperium, quod tenet imperium,' ex €quo intellectum est Romani illum imperii principem €futurum; nam ubi est imperium nisi apud Romanos, €quod tenet imperium? et haec quidem de Gr[2a]2ecis versibus sunt prodita. ipse autem, cum parentis hor-€tatu animum a filosophia et musicaqu[a]e [2ad]2 alias €artes traduceret[ur], Vergilii sortibus huius modi in-€lustratus est: €@@@@excudent alii spirantia mollius aera, €@@@@credo [2e]2quidem, et vivos ducent de marmore vultus, €@@@@orabunt causas melius caelique meatus €@@@@describent radio[res] et surgentia sidera dicent: €@@@@tu regere imperio populos, Romane, memento. €@@@@hae tibi erunt artes pacique inponere morem, €@@@@parcere subiectis et de[2b]2ellare superbos. @1 fuerunt multa alia signa, quibus principem humani ge-€neris esse constaret. €@@Nimius ardor oculorum et diutius intuentibus gra-€vis, divinatio mentis frequentissima, rerum memoria €singularis quam [2m]2nemonico Acholius ferebat adiu-tam. et cum puer ad imperium pervenisset, fecit cuncta €cum matre, ut et ill[2a]2 videretur pariter imperare, mulier €sancta sed avara et auri atque argenti cupida.  @@Ubi ergo Augustum agere coepit, primum removit €omnes iudices a re[i] p. et a ministeriis atque mune-€ribus, quos inpurus ille ex genere hominum turpissimo €provexerat; deinde senatum et equestrem ordinem pur-gavit. ipsas deinde tribus et eos, qui militaribus nitun-€tur pr[2ae]2rogativis, purgavit et Palatium suum comi-€tatumque omnem abiectis ex aulico ministerio cunctis €obscenis et infamibus nec quemquam passus est esse in Palatinis non necessarium hominem. iure [2iu]2-€rando deinde se con[2s]2trinxit, ne quem adscriptum, €id est va[2c]2antivum, haberet, ne annonis rem p. gravaret, €dicens malum pu[2blic]2um esse imperatorem, qui ex vi-€sceribus provincialium homines non necessarios nec rei p. utiles pa[2s]2ceret. fures iudic[2i]2a[2l]2e[2s]2 iussit in €civitatibus ullis numquam videri et, si essent visi, deportari per rectores provinciarum. annonam mili-€tum diligenter inspexit. tribunos, qui [2per]2 stellaturas militibus aliquid tulissent, capitali poena adfecit. ne- @1 €gotia et causas prius a scriniorum principibus et doctis-€simis iuris peritis et sibi fidelibus, quorum primus tunc €Ulpianus fuit, tractari ordinarique atque ita referri ad  se praecepit. leg[2e]2s de iure populi et fisci moderatas €et infinitas sanxit neque ullam constitutionem sacravit €sine viginti iuris peritis et doctissimis ac [2sa]2pientibus €viris isdemque disertissimis non minus quinquaginta, €ut non minus in consilio essent sententiae, quam sena-tus consultum conficere[2n]2t, et id quidem ita ut ire-€tur per sententias singulorum ac scriberetur, quid €quisque dixisset, dato tamen spatio ad disquirendum €cogitandum[2que]2, priusquam dicerent, ne incogitati dicere cogerentur de rebus ingentibus. fuit praeterea €illi consuetudo, ut, si de iure aut de negotiis tractaret, €solos doctos et disertos adhiberet, si vero de re mili-€tari, militares veteres et senes bene meritos et locorum €peritos ac bellorum et castrorum et omnes litteratos €et maxime eos, qui historiam norant, requirens, qui[2d]2 €in talibus causis, quales in disceptatione versabantur, €veteres imperatores vel Romani vel exterarum gentium €fecissent.  @@Referebat Encolpius, quo ille familiarissimo usus est, €illum, si umquam furem iudicem vidisset, paratum ha-€buisse digitum, ut illi oculum erueret: tantum odium €eum tenebat eorum, de quibus apud se probatum, quod fures fuissent. addit Septiminus, qui vitam eius non €mediocriter exsequutus est, tanti st[h]omac[2h]2i fuisse €Alexandrum in eos iudices, qui f[2u]2rtorum fama labo-€rassent, etiamsi damnati non essent, ut, si eos casu ali-€quo videret, commotione animi stomachi cholera[2m]2 @1 €evomeret toto vultu in[on]ardescente, ita ut nihil lo-qui posset. nam cum quidam Septimius Arabi[2a]2nus, €famosus crimine furtorum et sub Heliogabalo iam libe-€ratus, inter senatores principe[2m]2 salutatum venisset, ex-clamavit: 'o Marna, o Iuppiter, o di inmortales, Ara-€bianus non solum vivit, verum etiam in senatum venit, €fortassis etiam de me sperat: tam fatuum, tam stul-€tum esse me iudicat'. €@@Salutabatur autem nomine, hoc est 'have, Alexander'.  si quis caput flexisset aut blandius aliquid dixisset, €ut adulator vel abiciebatur, si loci eius qualitas patere-€tur, vel ridebatur ingenti cachinno, si eius dignitas graviori subiacere non posset iniuriae. salutatus con-€se[2s]2sum obtulit omnibus senatoribus atque adeo nisi €honestos et bonae famae homines ad salutationem non €admisit iussitque (quem ad modum in Eleusinis sacris €dicitur, ut nemo ingrediatur, nisi qui se innocentem no-€vit) per praeconem [2e]2dici[t], ut nemo salutaret princi-€pem, qui se furem esse nosset, [2ne]2 aliquando detectus capitali supplicio subderetur. idem adorari se vetuit, €cum iam coepisset Heliogabalus adorari regum more Persarum. erat praeterea haec illius sententia solos €fures de paupertate conqueri, dum volunt scelera vitae suae tegere. idem addebat sententiam de furibus no-€tam et G[2ra]2ece quidem, quae Latine hoc significat: €'qui multa rapuerit, pauca suffragatoribus dederit, sal-€vus erit', quae Graece talis est: €@@@@$*(O POLLA\ KLE/YAS O)LI/GA DOU\S E)KFEU/CE&[$N&]$TAI.  @@Praef. praet. sibi ex senatus auctoritate constituit. @1 €praef. u[2r]2bi a senatu accepit. alterum praef. praet. €fecit. qui ne fieret, etiam fugerat, dicens invitos, non ambientes in re p. conlocandos. senatorem numquam €sine omnium senatorum, qui aderant, consilio fecit, ita €ut per sententias omnium c[2re]2aretur, testimonia dicerent €summi viri ac, si fefellissent vel testes vel hi, [2qui]2 €sententias dicebant, postea in ultimum reicerentur lo-€cum civium [in] condemnatione adhibita, quasi falsi rei adprobati sine ullius indulgentiae proposito. idem €senatores non nisi ad summorum in Palatio virorum €suffragium fecit, dicens magnum virum esse oportere, qui faceret senatorem. idem libertinos numquam in €equestrem locum redegit adserens seminarium senato-€r[2u]2m equestrem locum esse.  @@Moderationis tantae fuit, ut nemo umquam ab eius €latere summoveretur, ut omnibus se blandum adfa[2b]2i-€lemque pr[2a]2eb[u]ere[2t]2, ut amicos non solum primi €aut secundi loci[s] sed etiam inferiores [2a]2e[r]g[2r]2o-€tantes viseret, ut sibi ab omnibus libere, [2qu]2o[2d]2 sen-€tiebant, dici cuperet et, cum dictum esset, audiret et, €cum audisset, ita ut res poscebat, emendare[2t]2 atque corrigere[2t]2, sin minus bene factum esset aliquid, þ³³±ÿï°±¸ÿï‚ÁìåøÓåöÿïƒÓÈÁÿ¨”’‚etiam ipse convinceret, idque [2s]2in[2e]2 fa[2s]2tu[m] et sine €amaritudine pectoris, conse[2s]2su[2m]2 omnibus semper of-€ferret praeter eos, quos furtorum densior fama per-strinxerat, de absentibus semper requireret. denique €cum ei ob nimiam civilitatem et Mamm[2a]2ea mater @1 €et uxor Memmia, Sulpicii consularis viri filia, Catuli €neptis, saepe dicere[2n]2t: 'molliorem tibi potestatem €et contemptibiliorem imperii fecisti', ille respondit: 'sed securiorem atque diuturniorem.' dies denique num-€quam transiit, quando non aliquid mansuetum, civi-€le[m], pium fecit, sed ita ut [2a]2erarium non everteret.  condemnationes e[2t]2 raras esse iussit et, quae factae fue-€rant, non indulsit. vectigalia civitatibus ad proprias fabricas deputavit. fenus publicum trientarium exer-€cuit, ita ut pauperibus plerisque sine usuris pecunias €dederit ad agros emendos, reddendas de fructibus. @@Praef. praetorii suis senatoriam addidit dignitatem, ut viri clarissimi et essent et dicerentur; quod antea €vel raro fuerat vel omnino nond[2um]2[on] fuerat, eo us-€que ut, si quis imperator[2u]2m successorem praef. praet. €dare vellet, laticlaviam eidem per libertum sum-€mitteret, ut in multorum vita Marius Maximus dixit. Alexander autem idcirco senatores esse voluit €praef. praet., ne quis non senator de Romano sena-tore iudicaret. milites suos sic ubique scivit, ut in €cubiculo habere[2t]2 breves et numerum et tempora mi-€litantum semperque, cum solus esset, et rationes eo-€rum et numerum et dignitates et s[2t]2ipendia recenseret, ut esse[2t]2 ad omnia instructissim[2u]2s. denique [2cum]2 €inter militares aliquid ageretur, multorum dicebat et nomina. de prov[2eh]2endis etiam sibi adnotabat et @1 €pe[2r]2legebat cuncta pittacia et sic faciebat diebus €etiam pariter adnotatis et quis quo esset insinuante €promotus. @@Commeatum populi Romani sic adiuvit, ut, cum fru-€ment[2a]2 Heliogabalus evertisset, [2h]2ic emp[2t]2a de propria  pecunia loco suo reponeret. negotiatoribus, ut Romam €volentes concurrerent, maximam inmunitatem dedit. oleum, quod Severus populo dederat quo[2d]2que He-€liogabalus inminuerat turpissimis hominibus praefec-turam annonae tribuendo, integrum restituit. ius co[2n]2-€f[2a]2rre[r]ation[2i]2s, quod inpurus ille sustulerat, hic omni-bus reddi[2di]2t. mechanica opera Romae plurima in-€stituit. Iudaeis privilegia reservavit. Christianos esse passus est. pontificibus tantum detulit et quindecim €viris atque auguribus, ut quasdam causas sacrorum a se finitas iterari et aliter discingi pateretur. prae-€sides provinciarum, quos vere, non factionibus lau-€dari comperit, et itineribus secum semper in vehiculo €habuit et muneribus adiuvit, dicens et fures a re pu-€blica pellendos ac pauperandos et integros esse re[2t]2i-[2n]2endos atque ditandos. cum vilitatem popul[2us]2 Ro-€ma[2nus]2 ab eo peteret, interrogavit per curionem, €quam speciem c[2a]2ram putarent. illi continuo exclama-verunt carnem bubulam atque porcinam. tunc ille non €quidem vilitatem proposuit, se[2d]2 iussit, ne quis sumi-€natam occideret, ne quis lactantem, ne quis vaccam, €ne quis damalionem, tantumque intra biennium vel €prope annum porcinae carnis fuit et bubulae, ut, cum @1 €fuisset octominutalis libra, ad duos unum[quem]que €utri[2us]2que carnis libra redigeretur.  @@Causas militum contra tribunos sic audivit, ut, si €aliquem repperisset tribunorum in crimine, pro facti qualitate sine indulgentiae proposito puniret. de omni-€bus hominibus per fideles homines suos semper quae-€sivit et per eos, quos nemo nosset hoc agere[t], cum diceret omnes praeda corrumpi posse. servos suos €semper cum servili veste habuit, libertos cum ingenuo-rum. eunuchos de ministerio suo abiecit et uxori ut servos servire iussit. et cum Heliogabalus mancipium €eunuchorum fuisset, ad certum numerum eos redegit nec €quicquam in Palatio curare fecit nisi balneas femina-rum. cum plerosque eunuchos rationibus et procura-€tionibus praeposuisset Heliogabalus, hic illis et veteres sustulit dignitates. idem tertium genus hominum eu-€nuchos esse dicebat nec videndum nec in usu haben-dum a viris, sed vix a feminis nobilibus. qui de eo €fum[2o]2s vendiderat et a quodam militar[2i]2 centum aureos €acceperat, in crucem tolli iussit per eam viam, qua €esset servis suis ad suburbana imperatoria i[n]ter fre-€quentissimum.  @@Provincia[2s]2 leg[2a]2torias praesidales plurimas fecit, €proconsulares ex senatus voluntate ordinavit. @@Balnea mixta Romae exhiberi prohibuit, quod qui-€dem iam ante prohibitum Heliogabalus fieri permise-rat. le[2n]2onum vectigal et meretricum et exsoletorum €in sacrum aerarium i[2n]2ferri vetuit, sed sumptibus pu- @1 €blicis ad instaurationem theatri, circi, amphitheatri, [2s]2tadii deputa[2v]2it. habuit in animo, ut exsoletos vetaret, €quod postea Filippus fecit, sed veritus est, ne pro-€hibens publicum dedecus in privatas cupiditates con-€verteret, cum homines inlicita magis prohibita poscant furore iacta[2ti]2. brach[h]ariorum, linteonum, vitrariorum, €pellionum, claustrariorum, argentariorum, aurificum et €ceterarum artium vectigal pulcherrimum instituit ex €eoque iussit thermas et quas ipse fundaverat et su-€periores populi usibus exhiberi; silv[2a]2s etiam thermis publicis deputavit. addidit et oleum luminibus ther-€marum, cum antea et ad nonam paterent €et ante solis occasum clauderentur.  @@Huius imperium incruentum quidam litteris tradide-runt, quod contra est. nam et Severus est appellatus €a militibus ob austeritatem et in animadversibus aspe-€rior in quibusdam fuit. @@Opera veterum principum inst[r]auravit, ipse nova €multa constituit, in his thermas nominis sui iuxta eas, €quae Neronianae fuerunt, aqua inducta, quae Alexan-driana nunc dicitur. nemus thermis suis de privatis €aedibus suis, quas emerat, dirutis aedificiis fecit. Oceani solium primus i[2mp]2er[2ator]2 appellavit, cum €Traianus id non fecisset, sed diebus solia deputasset. Antonini Caracalli thermas additis [2p]2orti[o][2c]2ibus per -fecit et ornavit. Alexandrinum opus marmoris de duo- @1 €bus marmoribus, hoc est porfyretico et Laced[2a]2emo-€nio, primus instituit in Palatio [2plateis]2 exornatis hoc genere marmorandi. statuas colossas in urbe multas locavit artificibus undique conquisitis. Alexandri ha-€bitu nummos plurimos figuravit, et quidem electros aliquantos, sed plurimos tamen aureos. a mulieribus famosis matrem et uxorem suam salutari vetuit. con-€tiones in urbe multas habuit more veterum tribunorum  et consulum. congiarium populo ter dedit, donativum militibus ter, carnem populo addidit. usuras fenerato-€rum contraxit ad trientes pensiones, etiam pauperibus consulens. senatores, si fenerarentur, usuras accipere €primo vetuit, nisi aliquid muneris causa acciperent; €postea tamen iussit, ut semisses acciperent, donum mu-nus tamen sustulit. statuas summorum virorum in foro Traiani conlocavit undique translatas. Paulum et Ul-€pianum in magno honore habuit, quos praefectos ab Heliogabalo alii dicunt factos, alii ab ipso_nam et €consiliarius Alexandri et magister scrinii Ulpianus €fuisse perhibetur_, qui tamen ambo assessores Papi-niani fuisse dicuntur. basilicam Alexandrinam institue-€rat inter campum Martium et s[2a]2epta Agrippiana in €lato pedum centum in longo pedum mille, ita ut tota €columnis penderet. quam efficere non potuit morte praeventus. Isium et Serapium decenter ornavit additis signis et Deliacis et omni[2modis]2 mysticis. in matrem €Mamm[2a]2eam unice pius fuit, ita ut Romae in Palatio €faceret di[2a]2etas nominis Mamm[2a]2eae, quas inperi-€tum vulgus hodie 'ad Mammam' vocat, et in Baiano €palatium cum stagno, quod Mamm[2a]2eae nomine ho-dieque censetur. fecit et ali[2a]2 in Baiano opera magni-€fica in honorem adfinium suorum et stagna stupenda @1 admisso mari. pontes, quos Traianus fecerat, instaura-€vit paene in omnibus locis, aliquos etiam novos fecit, €sed instaura[2t]2i[2s]2 nomen Traiani reservavit.  @@In animo habuit omnibus officiis genus vestium pro-€prium dare et omnibus dignitatibus, ut a vestitu dino-€scerentur, et omnibus servis, ut in populo possent þ³³±ÿï°±¸ÿï‚ÁìåøÓåöÿïƒÓÈÁÿ¨›„agnosci, ne qui[2s]2 seditiosus esset, simul ne servi in-genuis miscerentur. sed hoc Ulpiano Pauloque displi-€cuit dicentibus plurimum rixarum fore, si [2quidem]2 facile[2s]2 essent homines ad iniurias. tum satis esse €constituit, ut equites Romani a senatoribus clavi quali-tate discernerentur. p[2a]2enulis intra urbem frigoris €causa ut senes uterentur, permisit, cum id vestimenti €genus semper itinerarium aut pluviale fuisset. matro-€nas tamen intra urbem p[2a]2enulis uti vetuit, itinere €permisit. @@Facundiae Gr[2a]2ecae magis quam Latin[2a]2e nec €versu invenustus et ad musicam pronus, matheseos €peritus, et ita quidem ut ex eius iussu mathematici €publice proposuerint Romae ac sint professi, ut doce-rent. haruspicinae quoque peritissimus fuit, orneosco-€pos ma[2g]2nus, ut et Vascones Hispan[n]orum et Pan-noniorum augures vicerit. geometriam fecit. pinxit €mire, cantavit nobiliter, sed n[2umq]2uam alio con[2sc]2io nisi pueris suis testibus. vitas principum bonorum ver-sibus scripsit. lyra, tibia, organo cecinit, tuba etiam, €quod quidem imperator numquam ostendit. palaestes primus fuit. in armis magnus, adeo ut multa bella €et gloriose gess[2er]2it.  @@Consulatum ter iniit tantum ordinarium ac primo nundinio sibi alio[2s]2 semper suffecit. severissimus iu-€dex contra fures appellans eosdem cottidianorum sce- @1 €lerum reos et damnans acerrime ac sol[2o]2s hostes ini-micosque rei p. vocans. eum notarium, qui falsum cau-€s[2a]2e brevem in consilio imperatorio ret[2t]2ulisse[n]t, €incisis digitorum nervis, ita ut numquam posset scribere, deportavit. cum quidam ex honoratis vitae sordidae et €aliquando furtorum reus per ambitionem nimiam ad €militiam adspirasset, idcirco quod per reges amicos €ambierat, admissus statim in furto praesentibus patro-€nis detectus est iussusque a regibus audiri damnatus est re probata. et cum quaereretur a regibus, quid €apud eos paterentur fures, illi responderunt: 'crucem'. €ad eorum responsum in crucem sublatus est. ita et €patronis auctoribus damnatus ambitor est et Alexan-€dri, quam praecipue tuebatur, servata clementia est. @@Statuas [2c]2o[2l]2ossas vel pedestres nudas vel equestres €divis imperatoribus in foro divi [2N]2erv[2a]2e, quod Trans-€itorium dicitur, loca[2v]2it[ur] omnibus cum titulis et co-€lumnis aereis, quae gestorum ordinem continerent, ex-€emplo Augusti, qui summorum virorum statuas in foro suo e marmore collocavit additis gestis. volebat vi-€deri originem de Romanorum gente trahere, qu[2ia]2 €eum pudebat Syrum dici, maxime quod quodam tem-€pore frust[2r]2a, ut solent Ant[h]ioc[2h]2enses, Aegyptii, €Alexandrini, lacessi[t]v[s]era[2n]2t convi[n]ciolis, et Sy-€rum archisynagogum eum vocantes [2et]2 archiereum.  @@Antequam de bellis eius et expeditionibus et victoriis €loquar, de vita cottidiana et domestica pauca disseram. usus vivendi eidem hic fuit: primum ut, si facultas es-€set, id est s[2i]2 non cum uxore cubuisset, matutinis horis @1 €in lar[2ar]2io suo, in quo et divos principes sed optimos €electos et animas sanctiores, in quis Apollonium et, €quantum scriptor suorum temporum dicit, Christum, €Abraham et Orfeum et huius[2modi]2 ceteros habebat ac maiorum effigies, rem divinam faciebat. si id €non poterat, pro loci qualitate vel vectabatur vel piscabatur vel deambulabat vel ven[2a]2batur. dehinc €si hora permitteret, actibus publicis post [2 . . . non]2 €multam operam dabat, idcirco quod et res bel-€licae et res civiles, ut superius dictum est, per amicos €tractabantur, sed sanct[2o]2s et fidelis et numquam vena-€les, et tractat[2a]2e firmabantur, nisi quid no[2v]2i[s] etiam ipsi placeret. sane si necessitas cogeret, ante lucem €actibus operam dabat et in longam horam producebat €neque unquam taediavit aut morosus aut iratus res[2e]2dit, fronte semper pari et laetus ad omnia. erat enim in-€gentis prudentiae et cui nemo posset inponere et quem €si aliquis urbane temptare voluit, intellect[2u]2s tulit €poenas.  @@Post actus publicos seu bellicos seu civiles lectioni €Graecae operam maiorem dabat de re p(ublica) li-bros Platonis legens. Latina cum legeret, non alia ma-€gis legebat quam de officiis Ciceronis et de re p(ublica), €nonnumquam et orationes et poetas, [2in]2 quis Serenum €[2S]2ammonicum, quem ipse noverat et di[2le]2xerat, et [2H]2oratium. legit et vitam Alexandri, quem praeci-€pue imitatus est, etsi in eo condemnabat ebrietatem et @1 €crudelitatem in amicos, quamvis utrum[2que]2 defenda-€tur a bonis scriptoribus, quibus saepius ille credebat. post lectionem operam pal[2a]2estrae au[2t]2 sf[2a]2eriste-€rio aut cursui aut luctaminibus mollioribus dabat atque €inde unctus lavabatur, ita ut caldaria vel numquam €vel raro, piscina semper uteretur in eaque una hora €prope maneret, biberet etiam f[2r]2igidam Claudiam ieiunus ad unum prope sextarium. egressus balneas €multum lactis et panis sumebat, ova, deinde mulsum €atque his refectus aliquando prandium inibat, ali-€quando cibum usque ad cenam differebat, prandit ta-men saepius. ususque est Hadriani tetrafarmaco fre-€quenter, de quo in libris suis Marius Maximus loqui-€tur, cum Hadriani disserit vitam.  @@Postmeridianas horas subscriptioni et lectioni epistu-€larum semper dedit, ita ut ab epistolis, [2a]2 libellis €et a memoria semper adsisterent, nonnumquam etiam €si stare per valetudinem non possent, sederent rele-€gentibus cuncta librariis et his, qui scrinium gerebant, €ita ut Alexander sua manu adderet, si qu[2i]2d esset ad-€dendum, sed ex eius sententia, qui[d] dis[s]ertior habe-batur. post epistolas omnes amicos simul admisit, cum €omnibus pariter est locutus neque numquam solum €quemquam nisi praefectum suum vidit, et quidem Ul-€pianum, ex assessore[s] semper suo, causa iustitiae singularis. cum autem alterum adhibuit, et Ulpianum rogari iussit. Vergilium autem Platonem poetarum vo-€cabat eiusque imaginem cum Ciceronis simulacro in €secundo larario habuit, ubi et Achillis et magnorum virorum. Alexandrum vero Magnum inter optimos et €divos in larario maiore consecravit. @1  @@Iniuriam nulli umquam amicorum comitumve fecit nec magistris quidem aut principibus officiorum. prae-€fectis autem semper detulit adserens eum, qui merea-€tur iniuriam pati ab imperatore, damnandum esse, non dimittendum. si umquam alicui praesentium succes-€sorem dedit, semper illud addidit: 'gratias tibi agit €res p.'; eumque muneratus est, ita ut privatus pro €loco suo posset honest[a]e vivere, his quidem mune-€ribus: agris, bubus, equis, frumento, ferro, inpendiis €ad faciendam domum, marmoribus ad ornandam et operis, quas ratio fabrica[2e]2 requirebat. aurum et ar-€gentum raro cuiquam nisi militi divisi[2t]2, nefas esse €dicens, ut dispensator publicus in delectationes suas €et suorum converteret id, quod provinciales dedissent. aurum negotiatorium et coronarium Romae remisit.  @@Fecit Romae curatores urbis quattuordecim, sed ex €consulibus v[2i]2ros, quos audire negotia urbana cum prae-€fecto [2ur]2bis iussit, ita ut omnes aut[em] magna pars adessent, cum acta fierent. corpora omnium constituit €vinariorum, lupinariorum, caligariorum et omnino om-€nium artium [2h]2i[2s]2que ex ses[s]e defensores dedit et €iussit, qui ad quos iudices pertinere[2n]2t. @@Scenicis numquam aurum, numquam argentum, vix €pecuniam donavit. pr[a]etiosas vestes, quas Heliogaba-€lus dederat, [et] sustulit [2et]2 milites, quos ostensionales €vocant, non pr[a]etiosis sed spe[2c]2iosis claris vestibus €ornabat nec multum in signa aut ad apparatum regium @1 €auri et serici deputabat dicens imperium in virtute esse, non in decore. clamides hirtas Severi et t[2u]2nicas asemas €vel macrocheras et [2pallia coccina]2 purpureaque non  magna ad usum revocavit suum. in convivio aurum €nesci[2vi]2t, pocula mediocria sed nitida semper habuit. €ducentarum librarum argenti pondus ministerium eius numquam transit. nanos et nanas et moriones et vo-€cales exsoletos et omnia acroamata et pant[2o]2mimos po-€pulo[s] donavit; qui autem usui non erant, singulis €civitatibus putavit alendos singulos, ne gravarentur specie mendicorum. eunuchos, quos Heliogabalus et €in consiliis turpibus habebat et promovebat, donavit þ³³±ÿï°±¸ÿï‚ÁìåøÓåöÿïƒÓÈÁÿ¨¢“ƒamicis addito el[i]ogio, ut, si non redissent ad bonos €mores, eosdem liceret occidi sine auctoritate iudicii. mulieres infames, quarum [2in]2finitum numerum de-€pr[a]ehenderat, publicari iussit, exsoletis omnibus de-€portatis, aliquibus etiam naufragio mersis, cum quibus illa clades consuetudinem habuerat funestissimam. au-€ratam vestem ministrorum vel in publico convivio nul-lus habuit. cum inter suos convivaretur, [2a]2ut Ulpia-€num aut doctos homines adhibebat, ut haberet fabulas litteratas, quibus se [2re]2creari dicebat et pasci. habe-€bat, cum privatim convivaretur, et librum in mensa et €legebat, sed Gr[2a]2ece magis. Latinos autem poetas lectitabat. public[2a]2 convivia ea simplicitate eg[2i]2t, qua €privata, nisi quod numerus accu[2bi]2tionum crescebat @1 €et multitudo convivarum, qua ille offendebatur, di-€cens se in theatro et circo manducare.  @@Oratores et poetas non sibi panegyricos dicentes, €quod exemplo Nigri Pescennii stultum ducebat, sed €aut orationes recitantes aut facta veterum [2c]2a[m]ne[2n]2-€t[2es]2 li[2b]2en[i]ter audivit, libentius tamen, si quis ei re-€citavit Alexandri Magni laudes aut [h]i[2t]2e[2m]2 bo-€[2no]2rum retro principum aut magnorum urbis Romae virorum. ad Athen[2a]2eum audiendorum et Gr[2a]2eco-€rum et Latinorum [p]r[2h]2etorum vel poetarum causa fre-quenter processit. audivit autem etiam forenses ora-€tores causas recitantes, quas vel apud ipsum vel apud praefectos urbis egerant. agoni praesedit et maxime Herculeo in honorem Magni Alexandri. solos post me-€ridiem vel matutinis horis idcirco numquam aliquos €videbat, quod ementitos de se multa cognoverat, spe-ciatim Verconium Turinum. quem cum familiarem ha-€buisset, ille omnia vel fingendo sic vendiderat, ut Ale-€xandri, quasi stulti hominis et quem ille in potestate €haberet et cui multa persuaderet, infamaret imperium; €sicque omnibus persuaserat, quod ad nutum suum  omnia faceret. denique ha[n]c illum arte deprehendit, €ut quendam inmitteret, qui a se quiddam publice pe-€teret, ab illo autem occulte quasi praesidium post[2u]2-laret, ut pro eo Alexandro secreto suggereret; quod €cum factum esset, [2a]2c Turinus suffragium promisisset €dixis[2s]2etque se quaedam imperatori dixisse, cum ni-€hil dixisset, sed in eo pendere[t], ut adhuc inpetraret, @1 €eventum vendens, cumque iterum iussisset Alexander €interpellari et Turinus quasi aliud agens nutibus ad-€nuisset neque tamen intus quicquam dixisset, impe-€tratum autem esse[2t]2, quod petebatur, Turinusque ab €illo, qui meruerat, fumis venditis ingentia praemia €percepisset; accusari eum Alexander iussit proba-€tisque per testes omnibus, et quibus praesentibus quid €accepisset et quibus audientibus quid promisisset, in €foro Transitorio ad stipitem ill[2um]2 adl[2i]2gari praecepit €et fumo adposito, quem ex stipulis atque umidis lignis €fieri iusserat, neca[2v]2it praecone dicente: 'fumo punitur, qui vendidit fumum.' ac ne in una tantum causa vi-€deretur crudelior fuisse, quaesivit diligentissime, ante-€quam eum damnaret, et invenit Tur[r]inum saepe et €in causis ab utraque parte accepisse, cum eventus ven-€deret, et ab omnibus, qui aut praeposituras aut provin-€cias acceperant.  @@Spectacula frequentavit cum summa donandi parsi-€monia, dicens et scenicos et venatores et aurigas sic €alendos quasi servos nostros aut venatores aut mu-liones aut voluptarios. convivium neque opi[2p]2arum ne-€que nimis parcum sed nitoris summi fuit, ita tamen, ut €pura mantelia mitterentur, saepius cocco clavata, au-€rata vero numquam, cum haec habere[nt] Heliogabalus €iam coepisset, et ante, ut quidam praedicant, Ha-drianus habuisset. usus con[2viv]2ii diurnus hic fuit: vini €ad totum diem sextarii triginta, panis mundi pondo €triginta, panis sequentis ad donandum pondo quin-quaginta. nam semper de manu sua ministris con-€vivii[s] et panem et partes aut holerum aut carnis aut @1 €leguminum dabat, senili pro[2r]2sus maturitate patrem fa-milia[2s]2 agens. erant decreta et carnis diversae pondo triginta, erant et gallinaci [2d]2uo. a[2d]2hi[2be]2batur anser €diebus festis, kalendis autem Ianuariis et Hilariis ma-€tri[i]s deum et ludis Ap[p]ollinaribus et Iovis epulo et €Saturnalibus et huius modi festis diebus fasianus, ita €ut aliquando et duo ponerentur additis gallinaciis duo-bus. leporem cottidie habuit, venationem frequentem, €sed eam cum amicis dividebat et his maxime, quos sciebat per se non habere. nec divitibus quicquam ta-lium munerum misit, sed ab his semper accepit. ha-€buit cottidie et mul[2si]2 sine pipere sextarios quat-€tuor, cum pipere duo, et, ne longum sit omnia in-€serere, quae Gargilius eius temporis scriptor singil-€latim persecutus est, omnia et ad modum [2e]2t a[2d]2 ra-tionem illi su[2nt]2 prae[2b]2ita. pomis vehementer indulsit, €it aut secund[2a]2[m] mensa illi[s] saepius ponerentur. €unde etiam iocus extitit non secundam mensam Ale-xandrum habere se[2d f]2ecund[2a]2m. ipse cibo plurimo €referciebatur, vino neque parce neque copiose, adfa-t[2im]2 tamen. frig[2id]2a semper pura usus, et aestate €cum vino rosa condito; quod quidem solum ex diverso €genere condito Heliogabali tenuerat.  @@Et quoniam de lepusculis facta est mentio, quod ille @1 €leporem cottidie haberet, iocus poeticus [2e]2mersit, id-€circo quod multi septem diebus pulchros esse dicunt €eos, qui leporem comederint, ut Martialis etiam epi-€gramma significat, quod contra quandam Gelliam €scripsit [2h]2uius modi: @@@@cum leporem mittis, semper mihi, Gellia, mandas: €@@@@@@"septem formosus, Ma[2r]2ce, diebus eris." €@@@@si verum dicis, si verum, Gellia, mandas, €@@@@@@edisti numquam, Gellia, tu leporem. sed hos versus Martialis in eam, quae deformis esset, €composuit, poeta vero temporum Alexandri haec in €eum dixit: @@@@pulchrum quod vides esse nostrum regem, €@@@@qu[2em]2 Syrum [2t]2etulit propago, . . . €@@@@venatus f[2a]2cit et lepus comesus, €@@@@de[de] quo continuum capit leporem. hos versus cum ad eum quidam ex amicis detulisset, €respondisse ille dicitur Gr[2a]2ecis versibus in hanc sen-€tentiam: @@@@pulchrum quod putas [2es]2se [2vestrum]2 regem €@@@@vulgari, miserande, de fabella, €@@@@si verum puta[2s]2 esse, non irascor. €@@@@tantum [2tu]2 comedas veli[2m]2 lepusc[u]los, €@@@@ut fias animi malis repulsis €@@@@pulchri[s], ne invid[2e]2as livore[m] mentis. @1  @@Cum amicos militares habuisset, ut usum Traiani, €quem ille post secundam mensam potandi, usque ad €quinque pocula, inst[2i]2tuerat, reservaret, unum tantum €poculum amicis exhibebat in honorem Alexandri Ma-€gni, i[2d]2 da[2n]2s brevius, nisi si qui[2s]2, quod licebat, ma-ius libere post[2u]2lasse[2t]2. usus Veneris in eo moderatus €fuit, exsoletorum ita expers, ut, quemadmodum supra €diximus, legem de his auferendis ferre voluerit. @@Horrea in omnibus regionibus publica fecit, a[2d]2 €qu[2a]2e conferrent bona hi, qui privatas custodias non haberent. balnea omnibus regionibus addidit, quae €forte non habebant. nam [2ho]2dieque multa dicuntur Alexandri. fecit et domos pulcherrimas easdemque amicis suis maxime integris viris donavit. vectigalia €publica in id contraxit, ut qui decem aureos sub Helio-€gabalo praestitera[2n]2t, tertiam partem aurei praesta-rent, hoc est tricensimam partem. tuncque primum se-€misses aureorum formati sunt, tunc etiam, cum ad ter-€tiam aurei partem vectigal desidisset, tremisses, di-€cente Alexandro etiam quartarios futuros, quod minus non posset. quo[2s]2 quidem iam formatos in moneta de-€tinuit expectans, ut, si vectigal contrahere potuisset, €et eosdem ederet, sed cum non potuisset per publicas €necessitates, conflari eos iussit et tremisses tantum so-lidosque formari. formas binarias, ternarias et qua-€ternarias et denarias etiam atque amplius usque ad €libriles quoque et centenarias, quas Heliogabalus in-€venerat, resolvi praecepit neque in usu cuiusquam ver- @1 sari; atque ex eo his materiae nomen inditum est, €cum diceret plus largiendi hanc esse imperatori[s] cau-€sam, si, cum multos solidos minores dare possit dans €decem vel amplius una forma, triginta et quinqua-€ginta et centum dare cogeretur.  @@Vestes sericas ipse raras habuit; olosericam num-þ³³±ÿï°±¸ÿï‚ÁìåøÓåöÿïƒÓÈÁÿ¨¨’quam induit, subsericam numquam donavit. divitiis €nullius invidit. pauperes iuvit. honoratos, quos pau-€peres vere, non per luxuriam aut simulationem vidit, €semper multis commodis auxit, agris, servis, anima-libus, gregibus, ferramentis rusticis. in thesauris ve-€stem numquam nisi annum esse passus est eamqu[2e]2[m] €statim expendi iussit. omnem vestem, quam donavit, ipse perspexit. omne aurum, omne argentum idque frequenter adpendit. donavit et ocreas et bracas et calciamenta inter vestimenta militaria. purpurae cla-€rissim[2a]2e non ad usum suum sed ad matronarum, €si quae aut possent aut vellent, certe ad vendendum €gravissimus exactor fuit, ita ut Alexandriana purpura €hodieque dicatur, quae vulgo Probiana dicitur, idcirco €quod Aurelius Probus bafiis pr[2a]2epositus id genus €muricis repperisset. usus est ipse clamide saepe cocci-nea. in urbe tamen semper togatus fuit et in It[2ali]2ae urbibus. praetextam et pictam togam numquam nisi €consul accepit, et ea[2m]2 quidem, quam de Iovis templo €sumptam alii quoque accipiebant aut praetores aut consules. accepit praetextam etiam, cum sacra faceret, sed loco pontificis maximi, non imperatoris. boni lin-€teaminis adpetitor fuit, et quidem puri, dicens: 'si li-€n[2e]2ae idcirco sunt, [2ut]2 nihil asperum habeant, quid opus est purpura in linea?' aurum autem [2im]2mitti et @1 €dementiam iudica[2ba]2t, cum [2ad]2 asperitatem addere-€tur rigor. fasceis semper usus est. bracas albas ha-€buit, non coccineas, ut prius solebant.  @@Gemmarum quod fuit, vendidit et aurum in aerarium €contulit dicens gemmas viris usui non esse, matro-€nas autem regias contentas esse debere uno reticulo €atque inauribus et [2b]2acato monili et corona, cum qua €sacrificium facerent, et [t]unico pallio auro sparso et cyclade, quae sex un[i]cias auri plus non haberet. pror-€sus censuram suis temporibus de propriis moribus ges-€sit. imitati sunt eum magni viri et uxorem eius ma-tronae pernobiles. aulicum ministerium in id contra-€xit, ut essent tot homines in singulis officiis, quot €necessitas post[2u]2laret, ita ut annonas, non dignitat[2e]2m €acciperent fullones et vestitores et pi[2s]2tores et pincer-€nae [2et]2 omnes castrenses ministri, quemammodum €pestis illa inst[2i]2tuerat, sed annonas singulas, vix binas. et cum argentum in ministerio plus ducentis libris non €haberet [2n]2[a]ec plures ministros, argentum et mini-€stro[2s]2 et mante[2li]2a quando pascebat, accipiebat €ab amicis; quod hodieque fit, si p[r]a[e]scatur a prae-fectis absente imperatore. voluptates scaenicas in con-€vivio numquam habuit, sed summa illi oblectatio fuit, €[2ut]2 aut catuli cum porcellulis luderent aut perdices €inter se pugnarent aut g[2r]2ac[2u]2lae parvolae sursum et deorsum volitarent. habuit sane in Pala[2t]2io unum genus @1 €voluptatis, quo maxime delec[2ta]2tus est et quo sol-[2lic]2itudines publicas subleva[2b]2at. nam av[2i]2aria in-€stituerat pavonum, fasianorum, gallinaceorum, [2a]2na-€tum, perdicum etiam, hisque vehementer oblectabatur, €maxime palumborum, quos habuisse u[2sque]2 ad XX €milia dicitur, et ne eorum pastus gravaret annonam, €servos habuit vectigales, qui eos ex ovis ac pullicenis €ac pipionibus alerent.  @@Thermis et suis et veterum frequenter cum populo €usus est et aestate maxime, balneari veste ad Palatium €revertens, hoc solum imperatorium habens, quod la-[2c]2ernam cocceam accipiebat. cursorem numquam nisi €servum suum, dicens ingenuum currere nisi in sacro €certamine non de[2be]2re, cocos, pi[2s]2[a]tores, fullones et €balneatores non nisi servos suos habuit, ita ut, si quis deesset, emeret. medicus sub eo unus palatinus salarium €accepit, ceterique omnes, [2qui]2 usque ad sex fuerunt, €[qui] annonas binas aut ternas accipiebant, ita ut mun-das singulas consequerentur, alias al[2i]2ter. iudices €cum promovere[2t]2, exemplo veterum, ut et Cicero do-€cet, et argento et necessariis instruebat, ita ut prae-€sides provinciarum acciperent argenti pondo vicena. €m[2u]2las senas, mulos binos, equos binos, vestes for[2en]2-€ses binas, domesticas binas, balneares singulas, aureos @1 €centenos, cocos singul[i]os, muliones singulos et, si €uxores non haberent, singulas concubinas, quod sine €his esse non possent, reddituri deposita administra-€tione mulas, mulos, equos, muliones et cocos, cetera €sibi habituri, si bene egissent, in quadruplum reddituri, €si male, praeter condemnationem aut peculatus aut €repetundarum.  @@Leges innumeras sanxit. carruc[h]as Romae et re-€das senatoribus omnibus ut argentatas haberent, p[r][2er]2-€misit, interesse Romanae dignitati[2s]2 putans, ut his tantae urbis senatores uterentur. consules quoscumque €vel ordinarios vel suffectos creavit, ex senatus sen-€tentia nominavit, sumptum eorum contrahens, et nun-€dinia veter[2e ex o]2rdine instituit [vel dies vel tem-pora]. quaestores candidatos ex sua pecunia iussit €munera populo dare, sed i[c]ta ut post quaesturam praeturas acciperent et deinde provin[2c]2ias regerent. ar-€carios vero instituit, qu[2i]2 de arca fisci [s]ederent munera €eademque parciora. habuit in animo, ut munera per €totum annum dispergeret, ut per XXX dies munus po-€pulo daretur, sed cur id non fecer[2i]2t in occulto habetur. Capitolium septimo quoque die, cum in urbe esset, ascendit, templa frequentavit. Christo templum facere €voluit eumque inter deos recipere. quod et Hadrianus €cogitasse fertur, qui templa in omnibus civitatibus sine €simulacris iusserat fieri, quae hodieque idcirco, quia €non habent numina, dicuntur Hadriani, quae ille ad hoc parasse dicebatur; sed prohibitus est ab his, qui @1 €consulentes sacra reppererant omnes Christianos fu-€turos, si id fecisset, et templa re[re]liqua deserenda.  @@In iocis dulcissimus fuit, in fabulis amabilis, in con-vi[2vi]2is comis, ita ut quisque posceret quod vellet. ad €aurum colligendum attentus, ad servandum cautus, ad €inveniendum sollicitus, sed sine cuiusquam excidio. Syrum se dici nolebat, sed a maioribus Romanum et €stemma generis depinxerat, quo ostendebatur genus €eius a Metellis descendere. @@R[2h]2et[h]oribus, grammaticis, medicis, haruspicibus, €mathematicis, mechanicis, architectis salaria instituit €et auditoria decrevit et discipulos cum annonis pau-perum filios modo ingenuos dari iussit. etiam in pro-€vin[2c]2iis oratoribus forensibus multum detulit, plerisque €etiam annonas dedit, quos consti[2ti]2sset gratis agere. leges [2antiquas]2 a[2c]2 no[2va]2s firmavit easque etiam ipse diligentissime servavit. theatralia spectacula saepe obiit. theatrum Marcelli reficere voluit. multis civitati-€bus, quae post terrae motus deformes erant, sumptus €ad instaurationem operum et publicorum et privatorum [pecuniam] ex vectigalibus dedit. in templis sane num-€quam praeter quattuor aut quinque argenti libras, auri €ne guttulam quidem aut bratteolam posuit, susurrans €versum Flacci Persi: 'in sanctis quid facit aurum?'  @@Expeditiones bellicas habuit, de quibus ordine suo €edisseram. primum tamen eius consuetudinem dicam @1 de rebus vel tacendis vel prodendis. tacebantur secreta €bellorum, itinerum autem dies publice proponebantur, €ita ut edictum penderet ante menses duos, in quo €scriptum esset: 'illa die, illa hora ab urbe sum exiturus €et, si di voluerint, in prima mansione mansurus', €deinde per ordinem mansiones, deinde stativae, deinde €ubi annona esset accipienda, et id quidem eo usque quamdiu ad fines barbaricos veniretur. [et]iam enim €inde tacebatur, et omnes ambulabant [2incerti]2, ne dis-positionem Romanam barbari scirent. certum est au-€tem eum numquam id, quod proposuerat, fefellisse, €cum diceret nolle ab aulicis suas vendi dispositiones, €quod factum fuerat sub Heliogabalo, cum ab eunuchis omnia venderentur. quod genus hominum idcirco se-€creta omnia in aula esse cupiunt, ut soli aliquid scire €videantur et habeant, unde vel gratiam vel pecuniam €requirant. @@Et quia de publicandis dispositionibus mentio con-€tigit: ubi aliquos voluisset vel rectores provin[2c]2iis dare €vel praepositos facere vel procuratores, id est ratio-€nales, ordinare, nomina eorum proponebat hortans po-þ³³±ÿï°±¸ÿï‚ÁìåøÓåöÿïƒÓÈÁÿ¨­–…pulum, ut si quis quid haberet criminis, probaret mani-€festis rebus, si non probasset, subiret poenam capitis; dicebatque grave esse, cum id Christiani et Iudaei €facerent in praedicandis sacerdotibus, qui ordinandi €sunt, non fieri in provinciarum rectoribus, quibus et  fortunae hominum committerentur et capita. adsessori-€bus salaria instituit, quamvis saepe dixerit eos esse €promovendos, qui per se rem p. gerere possent, non €per assessores, addens militares habere suas admini-€strationes, habere litteratos, et ideo unumquemque hoc agere debere, quod nosset. thesauros reppertos his, qui @1 €reppererant, donavit et, si multi essent, addidit his eos [in suis], quos in suis habebat officiis. cogitabat €secum et descriptum habebat, cui quid praestitisset, et €si quos sciret vel nihil petisse vel non multum, unde €sumpt[2u]2s suos augerent, vocabat eos et dicebat: 'quid €est, cur nihil petis? an me tibi vis fieri debitorem? pete, ne privatus de me queraris.' dabat autem haec €in beneficiis, quae famam eius non l[2a]2ederent, bona €punitorum, sed numquam cum auro, argento vel gem-€mis_nam id om[2ne]2 in aerarium reponebat_, da-€bat praeposituras locorum civilium, non militum, dabat €eas administrationes, quae ad procurationes pertine-rent. rationales cito mutabat, ita ut nemo nisi annum €conplerent, eosque, [2et]2si boni essent, odera[n]t, ma-€lum necessarium vocans. praesides vero proconsules €et legatos numquam fecit ad beneficium, sed ad iu-€dicium vel suum vel senatus.  @@Milites expeditionis tempore sic disposuit, ut in man-€sionibus annonas acciperent nec portarent cibaria de-€cem et septem, ut solent, dierum nisi in barbarico, €quamvis et ill[umh]ic mulis eosdem atque camelis adiu-€verit dicens milites se magis servare quam se ipsum, quod salus publica in his esset. aegrotantes ipse visi-€tavit per tentoria[m] milites etiam ultimos et carpentis vexit et omnibus necessariis adiuvit. et si forte gravius €laborarent, per civitates et agros patribus familias ho-€[2nestior]2ibus et sanctioribus matronis eos distribuebat @1 €reddens inpendia quae fecissent, sive convaluissent €illi seu perissent.  @@Cum quidam Ovinius Camillus senator antiquae fa-€miliae delicatissimus rebellare voluisset tyrannidem ad-€fectans eique nuntiatum esset ac statim probatum, ad €Palatium eum rogavit eique gratias egit, quod curam €rei p., quae recusantibus bonis inponere[n]tur, sponte reciperet; deinde ad senatum processit et timentem €ac tantae conscientiae tabe confectum participem im-€perii appellavit, in Palatium recepit, convivio adhibuit, €ornamentis imperialibus et melioribus, quam ipse ute-batur, adfecit. et cum expeditio barbarica esset nun-€tiata, vel ipsum, si vellet, ire vel ut secum proficiscere-tur, hortatus est. et cum ipse pedes iter faceret, illum €invitavit ad [2la]2borem; quem post quinque milia cunc-€tantem equo sedere iussit, cumque post du[2a]2s mansio-nes equo etiam fatigatus esset, carpento inposuit. hoc €quoque seu timore seu vere respuentem, abdicantem €quin etiam imperium et mori paratum d[2i]2misit commen-€datumque militibus, a quibus Alexander unice ama-€batur, tutum ad villas suas ir[a]e praecepit, in quibus diu vixit. sed post iussu imperatoris [2Maximini]2 occi-€sus est, quod et ille militaris esset et [2Alexander]2 a €militibus occisus esset. scio vulgum hanc rem, quam €contexui[t], Traiani putare, sed neque in vita eius id €Marius Maximus ita exposuit neque Fabius Marcelli-€nus neque Aurelius Ve[2r]2us neque Statius Valens, qui omnem eius vitam in litteras miserunt. contra autem €et Septimi[2n]2us et Acholius et Encolpius vitae scripto- @1 res ceterique de hoc talia praedicarunt. quod ideo €addidi, ne quis vulgi magis famam sequeretur quam €historiam, quae rumore utique vulgi verior repperitur.  @@Honores iuris gladii numquam vendi passus est di-€cens: 'necesse est, ut qui emit et vendat. ego non €patior mercatores potestatum et eos, quos, si pariant, €damnare non possim. erubesco enim punire illum ho-minem, qui emit et vendidit.' pontificatus et quin-€decimviratus et auguratus codicillares fecit, ita ut in €senatu allegarentur. @@Dexippus dixit uxorem eum cuiusdam Macriani fi-€liam duxisse eundemque ab eo Caesarem nuncupatum. verum cum vellet insidiis occidere Alexandrum Ma-€cri[2a]2nus, detecta factione et ipsum interemptum et uxorem abiectam. idem dicit patruum fuisse Antoni-€num Heliogabalum Alexandri, non [uxoris] sororis eius-dem [2matris]2 filium. cum Christiani[s] quendam lo-€cum, qui publicus fuerat, occupassent, contra popinarii €dicerent sibi eum deberi, rescripsit melius esse, ut €quemammodumcumque illi[hi]c deus colatur, quam €popinariis dedatur.  @@Cum igitur tantus ac talis imperator domi ac foris €esset, iniit Parthicam expeditionem, quam tanta disci-€plina, tanta rev[2er]2entia sui egit, ut non milites sed senatores transire dicere[2s]2. quacumque iter legiones fa-€ciebant, tribuni [2t]2aciti, centuriones verecundi, milites @1 €amabiles erant, ipsum vero ob haec tot et tanta bona provin[2c]2iales ut d[2e]2um sus[2p]2i[2c]2iebant. iam vero ipsi €milites iuvenem imperatorem sic amabant ut fratrem €ut [de]filium ut parentem, vestiti honeste, calciati etiam €ad decorem, armati nobiliter, equis etiam instructi et €efippiis ac frenis decentibus, prorsus ut Romanam rem €p. intellegerent, quicumque Alexandri vidisset exer-citum. elaborabat denique, ut dignus illo nomine €videret[2ur]2, immo ut Macedonem illum vinceret, dice-€batque inter Romanum Alexandrum et Macedonem [2m]2ultum interesse debere. fecerat denique sibi argyroas-€pidas et chrysoaspidas, fecerat et falangem triginta mi-€lium hominum, quos falangarios vocari iusserat et cum €quibus multum fecit in ter[2ra]2 Perside; quae quid[2e]2m €erat ex sex legionibus similium armorum, stipendio-€rum vero post bellum Persicum maiorum.  @@Dona regia in templis posuit; gemmas sibi oblatas €vendidit muliebre[s] esse aestimans gemmas possidere, €quae neque militi dari possint neque a viro haberi. cum quidam legatus uniones duos uxori eius per ip-€sum obtulisset magni ponderis et inusitat[2a]2e mensu-rae, vendi eos iussit. cum pr[a]e[2t]2ium non invenirent, €ne exemplum malum a regin[2a]2 nasceretur, si eo utere-€tur, quod emi non posset, inauribus Veneris eos dica-vit. Ulpianum pro tutore habuit, primum repugnante €matre, deinde gratias agente, quem saepe a militum €ira obiectu purpurae su[2a]2[m]e defendit, atque ideo sum-€mus imperator fuit, quod eius praecipue consiliis rem @1 p. rexit. in procinctu atque in expeditionibus apertis €papilionibus prandit atque cena[2v]2it, cum militarem ci-€bum cunctis videntibus atque gaudentibus sumeret, cir-€cumiret prope tota tentoria, a signis abesse neminem pateretur. si quis de via in alicuius possessionem de-€flexisset, pro qualitate loci aut fustibus subiciebatur €in conspectu eius aut vir[2g]2is aut condemnationi aut, €si haec omnia transiret dignitas hominis, gravissimis €contumeliis, cum diceret: 'visne hoc in agro tuo fieri quod tu alteri facis?' clamabatque saepius, quod a €quibusdam sive Iudaeis sive Christianis audierat et €tenebat, idque per praeconem, cum aliquem emen-daret, dic[2i i]2ubebat: 'quod tibi fieri non vis, alteri ne €feceris.' quam sententiam usque adeo dilexit, ut et in  Palatio et in publicis operibus perscribi iuberet. idem €cum quandam aniculam adfectam iniuriis a milite au-€disset, exauctoratum eum militia servum ei dedit, quod €artifex carpentarius esset, ut eam pasceret; et cum €dolerent hoc milites factum, persuasit omnibus, ut mo-deste ferrent, et eos terruit. $A)NAI/MATON& imperium eius, €cum fuerit durus et tetricus, idcirco vocatu[2m]2 est, quod €senatorem nullum occiderit, ut Herodianus Graecus scriptor refert in libris temporum suorum. severitatis €autem tantae fuit in milites, ut saepe legiones integras €exauctoraverit ex militibus Quirites appellans nec exer-€citum umquam timuerit, idcirco quod in vitam suam €dici nihil posset, quod umquam tribuni vel duces de €stipendiis militum quicquam accepissent, dicens: 'mi- @1 €les non timet[2ur]2, si vestitus, armatus, calciatus e[2t]2 þ³³±ÿï°±¸ÿï‚ÁìåøÓåöÿïƒÓÈÁÿ¨´“ˆˆsatur et habens aliquid in zonula', idcirco quod mendi-€citas militaris ad omnem desperationem vocaret arma-tum. apparitores denique nullos esse passus est tri-€bunis aut ducibus [2nisi]2 milites iussitque, ut ante €tribunum quattuor milites ambularent, ante ducem sex, €ante legatum decem, hique ad domos suos reciperent.  @@Et ut severitas eius agnosci posset, unam contio-€nem militarem indendam putavi, quae illius in re[2m]2 militarem mor[2e]2s ostenderet. nam cum Ant[h]ioc[2h]2iam €venisset ac milites lavacris, mulieribus et deli[2c]2iis vaca-€rent eique nuntiatum esset, omnes eos conprehendi iussit et in vincla conici. quod ubi conpertum est, €m[2o]2ta seditio est a legione, cuius so[2ci]2i e[2r]2ant in vincla coniecti. tum ille tribunal ascendit vinctisque omnibus €ad tribunal adductis, circumstantibus etiam militibus et quidem armatis ita coepit: 'commilitones, si tamen €ista vobis, quae a vestris facta sunt, displicent, disci-€plina maiorum rem p. tenet; quae si dilabitur, et no-men Romanum et imperium amittemus; neque enim €sub nobis i[2s]2ta facienda sunt, quae sub inpura illa bestia nuper facta sunt. milites Romani, vestri socii, €mei contubernales et commilitones amant, potant, la-€[2v]2ant Graecorum more[m] et [2ad luxuriam]2 quidem se @1 €instituunt. hoc ego diutius feram? et non eos capitali dedam supplicio?' tumultus post hoc ortus est. atque €iterum: 'quin conti[2nui]2stis vocem, in bello contra ho-€stem, non contra imperatorem vestrum necessariam? certe campidoctores vestri hanc vos docuerunt contra €Sarmat[2a]2s et Germanos ac Persas emittere, non contra €eum, qui acceptam a provincialibus annonam, qui vestem, qui stipendia vobis adtribuit. continete igitur €vocem truculentam et campo ac bellis necessariam, ne €vos hodie omnes uno ore atque una voce Quirites di-mittam, et incertum an Quirites. non enim digni estis, €qui vel Romanae plebis sitis, si ius Romanum non  agnoscitis.' et cum vehementius fremerent ac ferro €quoque minarentur: 'deponite', inqui[2t]2, 'dexteras contra €hostem erigendas, si fortes sitis, me enim ista non terrent. si enim unum hominem occideritis, non vobis €deerit res p[o]., non senatus, non p. R., qui me de vobis vindicet.' cum nihilo minus post ista fremerent, €exclamavit: 'Quirites, discedite atque arma deponite.' mirando exemplo depositis armis, depositis etiam sa-€gulis militaribus omnes non [2ad]2 castra, sed ad devor-soria vari[2a]2 recesserunt. tuncque pri[2m]2[at]um intellec-tum est, quantum eius severitas posset. denique etiam €signa stipatores et hi, qui imperatorem circumdederant €in castra rettulerunt, arma collecta populus ad Pala-tium tulit. eam tamen legionem, quam exauctoravit, €rogatus post dies XXX, priusquam ad expeditionem €Persicam proficisceretur, loco suo restituit eaque pu-€gnante maxime vicit, cum tamen tribunos eius capitali €adfecit supplicio, quod per neglegentiam illorum mi- @1 €lites apud Dafnem luxuriati essent vel per coni[2v]2en-€tiam seditionem fecisset exercitus.  @@Magno igitur apparatu inde in Persas profectus Ar-€taxerxen regem potentissimum vicit, cum ipse cornua €obiret, milites admoneret, subiectus [tu]teli[2s]2 versare-€tur, manu plurimum faceret, singulos quosque mi-lites a[u][2d]2 laudem verbis adduceret. fuso denique fu-€gatoque tanto rege, qui cum septingentis elefantis €falcatisque mille et oc[2t]2in[2g]2entis curribus ad bellum ve-€nerat, equitum multis milibus, statim Ant[h]ioc[2h]2iam €redit et de praeda, quam Persis diripuit, suum ditavit €exercitum, cum et tribunos ea, quae per vicos diri-€puerant, et duces et ipsos milites habere iussisset. [2t]2u[2nc]2que primum servi Persae apud Romanos fue-€runt, quos quidem, quia indigne ferunt Persarum reges €quempiam suorum alicubi servire, acceptis pr[a]etiis €reddidit pretiumque vel his, qui manu cepera[2n]2t ser- vos, dedit vel in aerarium contulit. post hoc Romam €venit triumphoque pulcherrimo acto apud senatum pri-€mum haec verba habuit. @@Ex actis senatus die VII. kl. Octob.: 'Persas, p. c., €vicimus. longae [2e]2loquentiae opus non est, tantum €scire debetis, quae illorum arma fuerint, qui apparatus. iam primum elefanti septingenti idemque turriti [2c]2um €sagittariis et onere sagittarum. e[2x]2 his triginta cepi-€mus, ducenti interfecti iacent, decem et octo perduxi-mus. falcati currus mille [2DCCC]2. adducere interfec-€t[2o]2rum animalium currus ducentos potuimus, sed id, @1 quia et fingi poterat, facere supersedimus. centum et €viginti milia equitum eorum fudimus, catafractarios, €quos illi clibanarios vocant, decem milia in bello in-€teremimus, eorum armis nostros armavimus. multos Persarum cepimus eosdemque vendidimus. terras in-€teramnanas [Mesopotamiae scilicet] neclectas ab in-pura illa belua recepimus. Artaxerxen, potentissimum €regem tam iure quam nomine, fusum fugavimus, ita €ut eum terra Persarum fugientem videre[n]t, et qu[2a]2[e] €ducta fuerant quondam signa nostrorum, ea rex ipse signis effugit relictis. haec sunt, p. c., gesta. eloquen-€tia opus non est: milites divites redeunt, laborem in victoria nemo sentit. vestrum est supplicationem de-€cernere, ne dis videamur ingrati.' adclamatio senatus: €'Alexander Auguste, di te servent. Persice maxime, €di te servent. vere Parthicus, vere Persicus. tro-€ph[2a]2ea tua et nos videmus, victorias et nos videmus. iuveni imperatori, patri patriae, pontifici maximo. per €te victoriam de Germanis speramus. per te victoriam €undique praesumimus. ille vincit, qui militem regit.  dives senatus, dives miles, dives p. R.' dimisso senatu €Capitolium ascendit atque inde re divina facta et tu-€nicis Persicis in templo locatis contionem huius modi €habuit: 'Quirites, vicimus Persas. milites divites re-€duximus. vobis congiarium pollicemur, cras ludos cir-censes Persicos dabimus.' haec nos et in annalibus et €apud multos repperimus. sed quidam dicunt a servo €suo eum proditum non vicisse regem, sed, ne vincere-tur, fugisse. quod contra multorum opinionem dici non @1 €dubium est his, qui plurimos legeri[2n]2t. nam et ami-€sisse illum exercitum dicunt fame, frigore ac morbo, €ut Herodianus auctor es[2t]2 contra multorum opinio-nem. post hoc cum ingenti gloria comitante senatu €equestri ordine atque omni populo circumfusisque €undique mulieribus et infantibus, maxime militum con-€iugibus, pedes Palatium conscendit, cum retro currus triumphalis a quattuor elefantis traheretur. lev[2a]2batur €manibus hominum Alexander, vixque illi[s] per horas €quattuor ambulare permissum est, undique omnibus €clamantibus: 'salva Roma, salva res p., quia salvus est Alexander.' alia die actis circensibus et item ludis €scenicis deinceps congiarium populo Romano dedit. puellas et pueros, quemammodum Antoninus Fausti-€nianas [2in]2stituerat, Mamm[2a]2eanas et Mamm[2a]2ea-€nos instituit.  @@Actae sunt res feliciter et in Mauretania Tingi[n]tana €per Furium Celsum et in Illyrico per Varium Macri-€num adfinem eius et in Armenia per Iunium Palma-€tum, atque ex omnibus locis ei tabellae laureatae sunt €delatae. quibus in senatu et apud populum lectis vario €tempore, cum etiam de Isauria optatae venisse[2n]2t, omnibus nominibus est ornatus. his vero, qui rem p. €bene gesserant, consularia ornamenta decreta sunt, ad- @1 €diti[i]s etiam sacerdotiis et agrorum possessionibus his, qui erant pauperes et aevo iam graves. captivos diver-€sarum nationum amicis donavit, si aetas puerilis aut €iuvenalis permisit, si qui tamen regii aut nobiliores €fuerunt, eos militiae, non tamen magnae deputavit. sola, quae de hostibus capta sunt, limitaneis ducibus €et militibus donavit, ita ut eorum essent, [militarent] €si heredes eorum militarent, nec umquam ad privatos €pertinerent, dicens attentius eos militaturos, si etiam sua rura defenderent. addidit sane his et animalia €et servos, ut possent colere, quod acceperant, ne per €inopiam hominum vel per senectutem possidentium €desererentur rura vicina barbariae, quod turpissimum €ille ducebat.  @@Post haec cum ingenti amore apud populum et sena-€tum viveret, et sperantibus victoriam cunctis et in-€vitis eum dimittentibus ad Germanicum bellum pro-þ³³±ÿï°±¸ÿï‚ÁìåøÓåöÿïƒÓÈÁÿ¨»„fectus est, deducentibus cunctis per centum et cen-tum quinquaginta milia. erat autem gravissimum rei p. €atque ipsi, quod Germanorum vastationibus Gallia diripiebatur. pudoremque augebat, quod victis iam €Parthis ea natio inminebat rei publicae cervicibus, quae €semper etiam minusculis imperatoribus subiecta vide-batur. magnis igitur itineribus, laetis militibus conten-€dit. sed cum ibi quoque seditiosas legiones conperis-set, abici eas praecepit. verum Gallicanae mentes, ut €sese habent durae ac retorridae et saepe imperatoribus €graves, severitatem hominis nimiam, et longe maiorem post Heliogabalum non tulerunt. denique agentem eum €cum paucis in Brittannia, ut alii volunt in Gallia, in @1 €vico cui Sicilia nomen es[2t]2[e], non ex omnium senten-€tia, sed latrocinantium modo quidam milites et hi prae-€cipue, qui Heliogabali praemiis e[2f]2floruerunt, cum severum principem pati non possent, occiderunt. multi €dicunt a Maximino inmissos tirones, qui ei ad exercen-dum dati[s] fuerant, eum occidisse, multi aliter; a mi-€litibus tamen constat, cum iniuriose quasi in puerum €eundem et matrem eius avaram et cupidam multa €dixissent.  @@Imperavit annis XIII diebus VIIII. vixit annis XXVIIII mensibus III diebus VII. egit omnia ex consilio ma-€tris, cum qua occisus est. @@Om[2in]2a mortis haec fuerunt: cum natalem diem com-€mendaret, [2h]2ostia cruenta effugit et, ut se ci[2vi]2liter €ge[ne]r[2e]2bat ac permixtus populo erat, albam eius ve-stem, cum qua constiterat, cruenta[2v]2it. laurus in pa-€latio [2e]2ius civitatis, a qua proficiscebatur ad bellum, ingens et antiqua tota subito decidit. arbores f[2i]2ci tres €quae ficus eas ferrent, quibus Alexandrianarum nomen €est, subito ante illius tentorium deciderunt, cum ten-toria imperatoria his adnexa essent. mulier Dryas €eunti exclamavit Gallico sermone: 'vadas nec victo-riam speres ne[2c]2 te militi tuo credas.' [2ut]2 tribunal €ascendit, [2ut]2 contionaretur et faustum aliquid dice-ret, ita coepit: 'occiso imperatore Heliogabalo.' hoc €tamen [n]omini fuit, quod iturus ad bellum milites ad-€loqui minus fausta oratione coeptaverat. @1  @@Sed haec omnia vehementissime contempsit pro-€fectusque ad bellum in loco supra dicto ita occisus est: pranderat forte publico, ut solebat, convivio, id €est apertis papilionibus cibo militari accepto, neque €enim aliud a discutientibus militibus in tentoriis est repertum. et cum quiesceret post convivium, hora diei €ferme septima unus ex Germanis, qui scu[2tari]2um offi-€cium sustinebat, ingressus dormientibus cunctis, solo tamen imperatore intervigilante visus est; cui Alexan-€der 'quid [2i]2st[h]ic', inquit, 'contubernal[2i]2s? num aliquid de hostibus nuntias?' at ille metu perterritus et spe-€rans non posse se [2ev]2adere, quod in tentorium prin-€cipis inruisset, ad contubernales suos venit eosque ad durum principem interimendum cohortatus est. qui €subito plures armatique ingressi inermes et obsisten-€tes contruncarunt, ipsum plurimis ictibus conf[2o]2derunt. aliqui dicunt omnino nihil dictum, sed tantum a militi-€bus clamatum 'exi, recede'; atque ita obtruncatum iu-venem optimum . . . sed omnis apparatus militaris, €qui postea est ductus in Germaniam a Maximino, €Alexandri fuit et potentissimus quidem per Armenios €et Osdroenos et Parthos et omnis generis homin[2es]2.  @@Contempsisse Alexandrum mortem cum ferocitas €mentis, qua militem semper adtrivit, [2t]2um etiam illa declarant: Thrasybulus mathematicus illi amicissimus €fuit; qui cum ei dixisset necessitatem esse, ut gladio €barbarico periret, primo laetatus est, quod sibi mor- @1 tem bellicam et imperatoriam crederet inminere; deinde €disputavit ostenditque optimos quosque violenta morte €consumptos, cum diceret ipsum Alexandrum, cuius no-€men teneret, Pompeium, Caesarem, Demosthen[2em]2, €Tullium et ceteros insignes viros, qui non quieta morte oppetissent; tantumque animi habuit, ut putaret se diis conparandum, si in bello periret. sed res eum fefellit: €nam et gladio barbarico et scu[2tari]2 barbari manu, ve-€rum non in bello sed belli tempore, perit.  @@Mortem eius milites et qui exauctorati ab eo qu[2o]2n-€dam fuerant, gravissime tulerunt atque auctores caedis trucidarunt. populus vero Romanus senatusque om-€nis cum provin[2c]2ialibus cunctis neque tristius umquam €neque asperius acceperunt, simul quod successoris €asperitas atque rusticitas Maximini, utpote hominis €militaris, cui cum filio post eum imperium delatum €est, graviorem fati necessitatem videbatur ostendere. senatus eum in deos rettulit. cenotafium in Gallia, Ro-mae sepulchrum amplissimum meruit. dati sunt et so-€dales, qui Alexandriani appellati sunt; addita et festi-€vitas matris nomine atque ipsius, quae hodieque Ro-€mae religiosissime celebratur nata[2li]2 eius die. @@Causa occidendi eius ab aliis haec fuisse perhibetur, €quod mater eius relicto bello Germanico orientem ad €iactantiam sui vellet redire atque ob hoc esset iratus exercitus. sed haec a[2b]2 amatoribus Maximini ficta sunt, €qui videri noluerunt imperatorem optimum ab amico €suo interfectum contra iura [2hu]2mana atque divina.  @@Hactenus imperium p. R. eum principem habuit, qui €diutius imperaret, post eum certatim inruentibus et @1 €aliis semen[2s]2tribus, [2aliis]2 annuis, plerisque per bien-€nium, ad summum per triennium imperantibus [2us]2-€que ad eos principes, qui latius imperium tetenderunt, Aurelianum dico et deinceps. de quibus, si vita sub-€peditaverit, ea, qu[2a]2e conperta fuerint, publicabimus. @@Reprehensa sunt in Alexandro haec: quod Syrus esse €nolebat, quod aurum amabat, quod suspiciosissimus €erat, quod vectigalia multa inveniebat, quod se Ma-€gnum Alexandrum videri volebat, quod nimis severus €in milites erat, quod curas [2de]2 privatis agebat. quae €omnia in re p. instituerat. @@Scio sane plerosque negare hunc a senatu Caesarem €appellatum esse, sed a militibus_qui verum prorsus €ignora[2n]2t_, dicere praeterea non hunc fuisse conso-brinum Heliogabali. qui, ut nos sequantur, historicos €eius temporis legant et maxime Acholium, qui et iti-€nera huius principis scripsit.  @@Soles quaerere, Constantine maxime, quid sit, quod €hominem Syrum et alienigenam talem principem fe-€cerit, cum tot Romani generis, tot aliarum provin[2c]2ia-€rum repperiantur improbi, impuri, crudeles, abiecti, iniusti, libidinosi. iam primum possum de bonorum €virorum respondere sententia potui[2s]2se natura, quae €ubique una mater est, bonum principem nasci, deinde €timore, quod pessimus esset occisus, hunc optimum factum. sed quia ver[2um e]2st suggerendum clementiae ac pietati tuae, lecta reser[v]abo. notum est illud pietati €tuae, quod in Mario Maximo legisti, meliorem esse €rem p. et prope tutiorem, in qua princeps malus est, €ea, in qua sunt amici principis mali, si quidem unus @1 €malus potest a plurimi[2s]2 bonis corrigi, multi autem €mali non possunt ab uno quamvis bono ulla ratione superari. et id quidem ab Homul[2l]2o ipsi Traiano dic-€tum est, cum ille diceret Domitianum pessimum fuisse, €amicos autem bonos habuisse, atque ideo [2C]2l[2audi]2um €magis odio fuisse, qu[2i]2 rem p. temp[2e]2r[2andam]2 vit[2io-€sissimis libertis concesserit]2, ill[2o]2, quia melius est  unum malum pati quam multos. [2s]2et ut ad rem red-€eam, Alexander quidem et ipse optimus fuit . . ._ €nam hoc nemo vult nisi bonus_et optimae matris consiliis usus est. at tamen amicos sanctos et vene-€rabiles habuit, non malitiosos, non furaces, non fac-€tiosos, non callidos, non ad malum consentientes, non €bonorum inimicos, non libidinosos, non crudeles, non €circumventores sui, non inrisores, non qui [si] [2i]2llum €quasi fatuum circumducerent, sed sanctos, venerabi-€les, continentes, religiosos, amantes principis sui et €qui de illo nec [in] ipsi riderent nec risui esse vellent, €qui nihil venderent, nihil mentirentur, nihil fingerent, €numquam deciperent existimationem principis sui, se[2d]2 amarent. huc accedit quod eunuch[2o]2s nec in con-€siliis nec in ministeriis habuit, qui soli principes per-€dunt, dum eos more gentium aut regum Persarum vo- @1 €lunt vivere, qui eos a populo et amicis s[im]ummo-þ³³±ÿï°±¸ÿï‚ÁìåøÓåöÿïƒÓÈÁÿ¨Â“…vent; qui internuntii sunt aliud quam respondetur €saepe referentes, claudentes principem suum et agen-€tes ante omnia, ne quid sciat. qui cum empti sint et €p[2ueri s]2ervi fueri[2n]2t, quid tandem possunt boni sapere? erat denique eius ipsius sententia: 'ego de €praefectorum et consulum et senatorum capitibus man- cipia aere empta iudicare non patior.' scio, imperator, €quo[d] periculo ista dicantur apud imperatorem, qui €talibus serviit, sed salva re p. posteaquam intellegisti, €quid mali clades istae habeant et quemammodum prin-€cipes circumveniant, et tu eos eo loci habes, ut nec €clamide uti iusseris, sed de necessitatibus domesticis delegaris. iam illud insigne, quod solum intra Pala-€tium praeter praefectum, et Ulpianum quidem, neminem €vidit nec dedit alicui facultatem vel fumor[2u]2m venden-€dorum de se vel sibi de aliis male loquendi maxime €occiso T[hr]urino, qui illum quasi fatuum et vecordem saepe vendiderat. his acce[2s]2sit, quod amicos et parentes €Alexander si malos repperit, aut punivit aut, si vetus €vel amicitia vel necessitudo non sivit puniri, dimisit  a se dicens: 'his carior est mihi tota res p.' et ut €scias, qui viri in eius consilio fuerint: Fabius Sabinus, €Sabini insignis viri filius, Cato temporis sui, Domitius €Ulpianus, iuris peritissimus, Aelius Gordianus, Gor- @1 €diani imperatoris . . . ipsa res, vir[i] insignis; Iulius €Paulus, iuris peritissimus; Claudius Venacus, orator €amplissimus; Catilius Severus, cognatus eius, vir om-€nium doctissimus; Aelius Serenianus, omnium vir €sanctissimus; Quintilius Marcell[i]us, quo meliorem ne historiae quidem continent. his tot atque aliis talibus €viris quid mali potuit cogitari vel fieri, cum ad bonum consentirent? et hos quidem malorum cohors depu-€lerat, quae circumvenerat Alexandrum primis diebus, €sed prudentia iuvenis occisis atque depulsis et amicitia ista sancta convaluit. hi sunt, qui bonum principem €Su[2r]2um fecer[2u]2nt, et item amici mali, qui Romanos €pessimos etiam posteris tradiderunt suis vitiis labo-€rantes. @1 ï°±¹ÿï‚ÍáøéíÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1MAXIMINI DUO €@@@@IULI CAPITOLINI}1 ¡@@Ne fastidiosum esset clementiae tuae, Constantine €maxime, singulos quosque principes vel principum li-€beros per libros singulos legere, adhibui moderatio-€nem, qua in unum volumen duos Maximinos, patrem filiumque, congererem; serva[2v]2i deinceps hunc ordinem, €quem pietas tua etiam ab Tatio Cyrillo, clarissimo €viro, qui Gr[2a]2eca in Latinum vertit, servari voluit. quod quidem non in uno tantum libro sed etiam in €plurimis deinceps reservabo, exceptis magnis impera-€toribus, quorum res gestae plures atque clariores lon-€giorem desiderant textum. @@Maximinus senior sub Alexandro imperatore enituit. militare autem sub Severo coepit. hic de vico Threi-€ciae vicin[2o]2 barbaris, barbaro etiam patre et matre geni-€tus, quorum alter e Gothia, alter ex Alanis genitus esse perhibetur. et patri quidem nomen Micca, matri Hababa fuisse dicitur. sed haec nomina Maximinus €primis temporibus ipse prodidit, postea vero, ubi ad €imperium venit, [2oc]2culi praecepit, ne utroque parente €barbaro genitus imperator esse videretur.  @@Et in prima quidem pueritia fuit pastor, [2iuve]2num @1 €etiam procer [2et]2 qui latronibus insidiaretur et suos ab incursionibus vindicaret. prima stipendia equestria €huic fuere. erat enim magnitudine corporis conspicuus, €virtute inter omnes milites clarus, forma virili decorus, €ferus moribus, asper, superbus, contemptor, saepe ta-men iustus. innotescendi sub Severo imperatore prima haec fuit causa: natali Getae, filii minoris, Severus €militares dabat ludos propositis praemiis argenteis, id est armillis, torquibus et balteolis. hic adulescens et €semibarbarus et vix adhuc Latinae linguae, prope €Thraecica imperatorem publice petit, ut sibi daret li-€centiam contendendi cum his, qui iam non mediocri loco militarent. magnitudinem corporis Severus mi-€ratus primum eum cum lixis conposuit, sed fortissi-€mis quibus[2que]2, ne[c] disciplinam militarem conrum-peret. tu[2n]2c Maximinus sedecim lixas uno sudore €devicit sedecim acceptis praemiis m[2i]2nusculis non mili- taribus iussusque militare. tertia forte die cum pro-€cessisset Severus ad campum, in turba exultantem €more barbarico Maximinum vidit iussitque statim tri-€buno, ut eum coherceret [2et]2 a[2d]2 Romanam disciplinam inbueret. tunc ille, ubi de se intellexit imperatorem lo-€cutum, suspicatus barbarus et notum se esse principi €et inter multos conspicuum, ad pedes imperatoris equitantis accessit. tum volens Severus explorare, €quantus in currendo esset, equum admisit multis cir-€cumitionibus, et cum senex imperator laborasset ne-€que ille a currendo per multa spa[2t]2ia desisset, ait ei[s]: @1 €'quid vis Thracisce? num quid delectat luctari post cursum?'. tum 'quantum libet', inquit, 'imperator'. post €hoc ex equo Severus descendit et recentissimos quos-que ac fortissimos milites ei conparari iussit. tum ille €more solito septem fortissimos uno sudore vicit solus-€que omnium a Severo post argentea praemia torque €aureo donatus est iussusque inter stipatores corporis semper in aula consistere. hinc igitu[2r]2 factus con-€spicuus, inter milites clarus, amari a tribunis, a con-€militonibus sus[2p]2i[2c]2i, impe[2t]2rare ab imperatore quod €vellet, locis etiam militiae a Severo adiutus, cum esset €peradulescens, longitudine autem corporis et vastitate €et forma atque oculorum magnitudine et candore in-€ter omnes excelleret.  @@Bibisse autem illum saepe in die vini Capitolinam €amforam constat, comedisse et quadraginta libras car-nis, ut autem Cordus dicit, etiam sexaginta. quod sa-€tis constat, holeribus semper abstinuit, a frigidis prope semper, nisi cum illi potandi necessitas. sudores saepe €suos excipiebat et in calices vel in vasculum mittebat, €ita ut duos vel tres sextarios sui sudoris ostenderet. @@Hic diu sub Antonino Caracallo ordines duxit centu-€riatos et ceteras militares dignitates saepe tractavit. €sub Macrino, quod eum, qui imperatoris sui filium €occiderat, vehementer odisset, a militia desiit et in €Thracia in vico, ubi genitus fuerat, posses[2s]2iones con-€paravit ac semper cum Gothis commer[2c]2ia exercuit. amatus est autem unice a Getis quasi eorum civ[2i]2s. Ha-€lani quicumque ad ripam venerunt, amicum eum do-nis vicissim recurrentibus adprobabant. sed occiso €Macrino cum filio suo, ubi Heliogabalum quasi An-€tonini filium impera[to]re conperit, iam maturae aeta-€tis ad eum venit petitque, ut quod avus eius Severus @1 €iudicii circa se habuerat, et ipse haberet. [2sed]2 apud inpurum hominem valere nihil potuit; nam dicitur cum €eo iocatus esse Heliogabalus turpissime: 'dice[2ri]2s, Ma-€ximine, sedecim et viginti et triginta milites aliquando lassasse: potes tricies cum muliere perfic[2e]2re?' tum ille €ubi vidit infamem principem sic exo[2r]2sum, a militia discessit. et tamen retentus est per amicos Heliogabali, €ne hoc quoque illius famae accederet, quod virum €temporis sui fortissimum et quem alii Herculem, alii €Achillem, alii Hectorem, Aiacem alii vocabant, a suo  exercitu dimoveret. fuit igitur sub homine inpuris-€simo tantum honore tribunatus, sed numquam ad ma-€num eius accessit, numquam illum salutavit, per to-tum triennium huc atque illuc discurrens; modo agris, modo otio, modo fictis languoribus occupatus est. oc-€ciso Heliogabalo ubi primum comperit Alexandrum principem nominatum, Romam contendit. quem Alex-€ander miro cum gaudio, mira cum gratulatione susce-€pit, [2it]2a ut in senatu verba faceret talia: 'Maximinus, €p. c., tribunus, cui ego latum clavum addidi, ad me €confugit, qui sub inpura illa [2b]2elua militare non potuit, €qui apud divum parentem meum Severum tantus fuit, quantum illum fam[2a]2 conperitis.' statim denique illum €tribunum legionis quartae, quam ex tironibus ipse €conposuerat, dedit [2et]2 eum in haec verba provexit: 'veteres milites tibi, Maximine mi carissime atque @1 €amantissime, idcirco non credidi, quod veritus sum, ne €vitia eorum sub al[2i]2is [2i]2nolescentia emendare non pos-ses. habes tirones: ad tuos mores, ad tuam virtutem, ad þ³³±ÿï°±¹ÿï‚ÍáøéíÿïƒÓÈÁÿ¥—‚tuum laborem eos fac militiam condiscere, ut mihi €multos Maximinos re[2i]2 p[i]. optabiles solus efficias.'  @@Accepta igitur legione statim eam exercere coepit. quinta quaque die iubebat milites decurrere, in[2ter]2 €se simulacra bellorum agere. gladios, lanceas, lori-€cas, galeas, scuta, tunicas et omnia arma illorum co-tidie circumspicere; cal[2c]2iamenta quin etiam ipse pro-€spiciebat, prorsus ut autem patrem militibus praeberet. sed cum eum quidam tribuni reprehende[2re]2nt dicen-€tes: 'quid tantum laboras, cum eius loci iam sis, ut ducatum possis accipere?', ille dixisse fertur: 'ego €vero, quo maior fuero, tanto plus laborabo.' exercebat €cum militibus ipse luctamina, quinos, senos et septe-nos, i[2de]2m [2qui]2nde[2n]2os ad terram prosternens. denique €invidentibus cunctis, cum quidam tribunus superbior, €magni corporis, virtutis notae atque ideo ferocior, ei €dixisset: 'non magnam rem facis, si tribun[2u]2s tuos mili-tes vincis', ille ait: 'visne congrediamur?' cumque ad-€versarius adnuisset, venientem contra se palma in pec-€tus percussum supinum reiecit et continuo dixit: 'date alium, sed tribunum.' erat praeterea, ut refert Cordus, €magnitudine tanta, ut octo pedes digito videretur egres-€sus, pollice ita vasto, ut uxoris dextrocherio uteretur pro anulo. iam illa prope in vulgi ore sunt posita, quod @1 €amaxas manibus adtraheret, raedam onustam solus €moveret, equo si pugnum dedisset, dentes solveret, si €calcem, crura frangeret, lapides toficios friaret, arbores €teneriores scinderet, alii denique eum Crotoniaten €Milonem, alii Herculem, Ant[2a]2eum alii vocarent.  @@His rebus conspicuum virum Alexander, magnorum €meritorum iudex, in suam perniciem omni exercitui €praefecit, gaudentibus cunctis ubique tribunis, ducibus et militibus. denique totum eius exercitum, qui sub €Heliogabalo magna ex parte torpuerat, ad su[2a]2m mili-tarem disciplinam retraxit. quod Alexandro, ut dixi-€mus, optimo quidem imperatori, sed tamen cuius ae-tas ab initio contemni potuerit, gravissimum fuit. nam €cum in Gallia esset et non longe ab urbe quadam ca-€stra posuisset, subito inmissis militibus, ut quidam di-€cunt, ab ipso, ut alii, tribunis barbaris, Alexander ad €matrem fugiens interemptus est Maximino iam impera-tore appellato. et causam quidem Alexandri interi-€mendi alii aliam fuisse dicunt. quidam enim Mam-€m[2a]2eam dicunt auctorem fuisse, ut filius deserto bello €Germanico orientem peteret, atque ideo milites in se-ditionem prorupisse; quidam, quod ille nimis severus €esset et voluisset ita in Gallia legiones exauctorare, ut €exauctoraverat in oriente.  @@Sed occiso Alexandro Maxim[2in]2us primum e cor-€pore militari et nondum senator sine decreto senatus €Augustus ab exercitu appellatus est filio sibimet in €participat[2um]2 dato; de quo pauca, quae nobis sunt cognita, mox dicemus. Maximinus autem ea fuit sem-€per astutia, ut milites non virtute regeret, sed etiam praemiis et lucris sui amantissimos redderet. num-quam ille annonam cuiuspiam tulit. numquam s[2i]2vit, @1 €[2ut]2 quis in[e] exercitu miles faber aut alterius rei, €ut plerique sunt, artifex esset, solis venationibus legio-nes frequenter exercens. sed inter has virtutes tam €crudelis fuit, ut illum alii Cyclopem, alii Busirem, alii €[2S]2cirona[m], nonnulli Falarem, multi Tyfona[m] vel Giganta[m] vocarent. senatus eum tantum timuit, ut €vota in templis publice privatimque, mulieres etiam €cum suis liberis facerent, ne ille umquam urbem Ro-mam videret. audiebant enim alios in crucem sublatos, €alios animalibus nuper occisis inclusos, alios feris €obiectos, alios fustibus elisos, atque omnia haec sine €dilectu dignitatis, cum videretur disciplinam velle re-€gere militarem. cuius exemplo civilia etiam corrigere voluit, quod non convenit principi, qui velit diligi. €erat enim ei persuasum nisi crudelitate imperium non teneri; simul et verebatur, ne propter humilitatem ge-neris barbari[2c]2i a no[2b]2i[2li]2tate contemneretur; memi-€nerat praeterea se Romae etiam a servis nobilium con-€temptum esse, ita ut ne a procuratoribus quidem eorum videretur; et, ut se habent stultae opiniones, tales eos €contra se sperabat futuros, cum iam imperator esset.  tantum valet conscientia degeneris animi. nam igno-€bilitatis tegendae causa omnes conscios generis sui €interemit, nonnullos etiam amicos, qui ei saepe mi-sericordiae paupertatis causa pleraque donaverant. ne-€que enim fuit crudelius animal in terris omnia sic in viribus suis ponens, quasi non posset occidi. denique €cum inmortalem se prope crederet ob magnitudinem €corporis virtutisque, mi[2m]2us quidam in theatro prae-€sente illo dicitur versus Graecos dixisse, quorum haec erat Latina sent[2ent]2ia: 'et qui[a] ab uno non potest @1 €occidi, a multis occiditur. elefans grandis est et oc-€ciditur, leo fortis est et occiditur, tigris fortis est et €occiditur: cave multos, si singulos non times.' et haec imperatore ipso pr[2a]2esente iam dicta sunt. sed cum €interrogaret amicos, quid mimicus scurra dixisset, dic-€tum est ei, quod antiquos versus cantaret contra homi-€nes asperos scriptos, et ille, ut erat T[2h]2r[h]ax et bar-barus, credidit. nobilem circa se neminem passus est, €prorsus ut Spart[2a]2ci aut Athenionis exemplo impera-bat. praeterea omnes Alexandri ministros variis modis interemit. dispositionibus eius invidit. et dum sus[2p]2e[2c]2tos €habet amicos ac ministros eius, crudelior factus est.  @@Cum esset ita moratus, ut ferarum more viveret, €tristior et inmanior factus est factione Magni cuius-€dam consularis viri contra se parat[2a]2, qui cum mul-€tis militibus et centurionibus ad eum confodiendum €consilium inierant, cum in se imperium transferre cuperet. et genus factionis fuit tale: cum ponte iuncto €in Germanos transire Maximinus vellet, placuerat, ut €contrarii cum eo transirent, pons postea solveretur, €ille in barbarico circumventus occideretur, imperium Magnus arriperet. nam omnia bella coeperat agere, €et quidem fortissime, statim ut factus est imperator, €peritus utpote rei militaris, volens existimationem de €se habitam tenere et ante omnes Alexandri gloriam, quem ipse occide[2rat]2, vincere. quare imperator[e] €etiam in exercitio cottidie milites detinebat eratque in €armis ipse, ma[g]nu[s] exercitui et corpore multa sem-per osten[2den]2s. et istam quidem factionem Maxi- @1 €minus ipse finxisse perhibetur, ut materiam crudeli-tatis augeret. denique sine i[2udi]2cio, sine accusatione, €sine delatore, sine defensore omnes interemit, omnium €bona sustulit et plus quattuor milibus hominum oc- cisis se satiare non potuit. fuit etiam sub eodem factio €desciscentibus sagittariis Osdroenis ab eodem ob amo-€rem Alexandri et desiderium, que[2m]2 Maximino apud €eos occisum esse constabat, nec aliud persuaderi po-tuerat. denique etiam ipsi Ti[2t]2um, unum ex suis, sibi €ducem atque imperatorem fecerunt, quem Maximinus privatum iam dimiserat. quem quidem et purpura €circumdederunt, regio apparatu ornarunt et quasi sui milites obsaepierunt, et invitum quidem. sed hic dor-€miens domi suae ab uno ex amicis suis interfectus est, €qui sibi doluit illum esse praepositum, Macedonio no-€mine, qui eum Maxim[2in]2o prodidit quique [2c]2apu[2t]2 eius ad imperatorem detulit. sed Maximinus primo €ei gratias egit, postea tamen ut proditorem odio habuit et occidit. his rebus in dies inmanior fiebat, ferarum €more, quae vulnera[e]ta[2e]2 magis exulcerantur. @@Post haec transiit in Germaniam cum omni exercitu €et Mauris et Osdroenis et Parthis et omnibus, quos se-cum Alexander ducebat ad bellum. et ob hoc maxime €orientalia secum trahebat auxilia, quod nulli magis contra Germanos quam expediti sagittarii valent. mi-€randum autem adparatum belli Alexander habuit, cu[2i]2  Maximinus multa dicitur addidisse. ingressus igitur €Germaniam Tra[2n]2srenanam per tr[2igi]2nta vel quadr[2a]2-€g[2i]2nta milia barbarici soli vicos [2incendit]2, greges abe- @1 €git, praedas sustulit, barbarorum plurimos interemit, €militem divitem reduxit, cepit innumeros, et nisi Ger-€mani [2a c]2am[2pi]2s ad paludes et silvas confugisse[2n]2t, €omnem Germaniam in Romanam ditionem redegisset. þ³³±ÿï°±¹ÿï‚ÍáøéíÿïƒÓÈÁÿ¨Œ’ipse praeterea manu sua multa faciebat, cum etiam €paludem ingressus circumventus es[2se]2t a Germanis, €nisi cum suo equo inh[2a]2erentem [2milites]2 liberas-sent. habuit enim hoc barbaricae temeritatis, ut putaret €imperatorem manu etiam sua semper [2uti]2 debere. denique quasi [2n]2av[2a]2le quoddam proelium in pa-lude fecit plurimosque illic interemit. victa igitur Ger-€mania litteras Romam ad senatum et populum misit €se dicta[2n]2te conscriptas, quarum sententia haec fuit: 'non possumus tantum, p. c., loqui, quantum fecimus. €per quadraginta [2vel]2 quinquaginta milia Germanorum €vicos incendimus, greges abduximus, captivos abstraxi-€mus, armatos occidimus, in palude pugnavimus. per-€venissemus ad silva[2s]2, nisi altitudo paludium nos transire non permisisset.' Aelius Cordus dicit hanc om-nino ipsius orationem fuisse. credibile est; quid enim in hac est, quod non posset barbarus miles? qui pari €sententia et ad populum scripsit sed maiore reveren-€tia, idcirco quod senatum oderat, a quo se contemni multum credebat. iussit praeterea tabulas pingi ita, €ut erat bellum ipsum gestum, et ante curiam proponi, ut facta eius pictura loqueretur. quas quidem tabulas €post mortem eius senatus et deponi iussi[sse]t et exuri.  fuerunt et alia sub eo bella plurima [proelia], ex qui- @1 €bus semper primus victor revertit et cum ingentibus spoliis atque captivis. extat oratio eiusdem missa ad €senatum, cuius hoc exemplum est: 'brevi tempore, p. c., €tot bella gessi quo[2t]2 nemo veterum. tantum praedae in €Romanum solum attuli, quantum sperari non potuit. €tantum captivorum adduxi, ut vix sola Romana suffi-€ciant.' reliqua orationis ad hanc rem [2non]2 necessaria. pacata Germania Sirmium venit, Sarmatis inferre bel-€lum parans atque animo conc[2i]2piens usque ad Oceanum €septentrionales partes in Romanam ditionem redigere; quod fecisset, si vixisset, ut Herodianus dicit, Grae-€cus scriptor, qui ei, quantum videmus, in odium Alex-€andri plurimum favit. @@Sed cum Romani eius crudelitatem ferre non pos-€se[2n]2t, quod delatores evocaret, accusatore[2s]2 inmitte-€ret, crimina fingeret, innocentes occideret, damnaret €omnes, quicumque in iudicium venissent, ex ditissi-€mis hominibus pauperrimos faceret nec aliunde nisi €malo alieno pecuniam quaereret, deinde sine delicto €consulares viros et duces multos interimeret, alios sic-€cis vehi[2cu]2lis exhiberet, alios in custodia detineret, €nihil denique praetermitteret, quod ad crudelitatem vi-deretur operari, contra eum defectionem pararunt. nec €solum Romani sed, quia et in milites saeviebat, exer-€citus, qui [2i]2n Africa erat, subita et ingenti seditione €Gordianum senem, virum gravissimum, qui erat pro €consule, imperatorem fecerunt. cuius factionis hic ordo  fuit: erat fisci procurator in Libya, qui omnes Maxi-€mini studio spoliaverat; hic per rusticanam plebem, €deinde et quosdam milites interemptus est pe[2llentes]2 @1 €eos, qui rationalem in honorem Maximini defendebant. sed cum viderent auctores caedis eius [2a]2crioribus re-€mediis sibi subveniendum esse, Gordianum proconsu-€lem, virum, ut diximus, venerabilem, natu grandiorem, €omni virtutum genere florentem, ab Alexandro ex se-€natus consulto in Africam missu[2m]2, reclamantem et se €terrae adfligentem, opertum purpura imperare coege-€runt, instantes cum gladiis et cum omni genere te-lorum. et primo quidem invitus Gordianus purpuram €sumpserat, postea vero, cum vidit neque filio neque €familiae suae tutum id esse, volens suscepit imperium €et appellatus est omni[2bu]2s Afris Augustus cum filio apud oppidum Tysdrum. inde [2pro]2per[2e]2 Carthagi-€nem venit cum pompa regali et protectoribus et fasci-€bus laureatis, unde Romam ad senatu[2m]2 litteras misit, €quae occiso V[2it]2aliano, duce militum praetoriano-€rum, in odium Maximini gratanter accep[i]t[2a]2e sunt. appellati etiam Gordianus senex et Gordianus iuvenis  a senatu August[2i]2[s]. interfecti deinde omnes delatores, €omnes accusatores, omnes amici Maximini. interfec-€tus est Sabinus praefectus urbis percussus in populo. ubi haec gesta sunt, senatus magis timens Maximinum €aperte ac libere hostes appellat Maximinum et eius filium. litteras deinde mittit ad omnes provincias, ut €communi saluti libertatique subveniant; quae auditae sunt ab omnibus. denique ubique amici et administra-€tores et duces tribuni et milites Maximini interfecti sunt; paucae civitat[2e]2s fidem hosti publico servaverunt, @1 €quae proditis his, qui missi ad eos fuerant, ad Maxi-€minum cito per indices detulerunt. @@Litterarum senatus exemplum hoc fuit: 'senatus-€[que] populusque Romanus per Gordianos principes a €tristissima belua liberari coeptus proconsulibus, prae-€sidibus, legatis, ducibus, tribunis, magistratibus ac sin-€gulis civitatibus et municipiis et oppidis et vicis et €castellis salutem, quam nunc primum recipere coepit, dicit. dis faventibus Gordianum proconsularem, virum €sanctissimum et gravissimum senatorem, principem €meruimus, Augustum appellavimus, nec solum illum, €sed etiam in subsidium rei p. filium eius Gordianum, nobilem iuvenem. vestrum nun[2c]2 est consentire ad €salutem rei p. optinendam et ad scelera defendenda et €ad illam [2b]2eluam atque illius amicos, ubicum[2que]2 fuerint, persequendos. a nobis etiam Maximinus cum €filio suo hostis est iudicatus.'  @@Senatus consulti autem hoc fuit exemplum: cum €ventum esset in aedem Cast[r]orum di[2e]2 VI. kl. Iulia-€rum, acceptas litteras Iunius Silanus consul [l]ex €Afric[2a]2 Gordiani imperatoris, patris patr[2i]2ae, procon-sulis recitavit: 'invitum me, p. c., iuvenes, quibus Africa €tuenda commissa est, ad imperium vocarunt. sed in-€tuitu vestri necessitatem libens sustineo. vestrum est €aestimare, quid velitis. nam ego usque ad senatus iudicium incertus et varius fluctuabo.' lectis litteris €statim senatus adclamavit: 'Gordiane Auguste, di te €servent. felix imperes. salvus imperes. tu nos libe-€rasti. per te salva res p.; omnes tibi gratias agimus.' item consul rettulit: 'p. c., de Maximinis quid placet?' @1 €responsum est: 'hostes, hostes. qui eos occiderit, prae-mium merebitur.' item consul dixit: 'de amicis Maxi-€mini quid vide[re]tur?' adclamatum est: 'hostes, ho-stes. qui eos occiderit, praemium merebitur.' it[2em]2 ad-€clamatum est: 'inimicus senatus in crucem tollatur. €hostis senatus ubicumque feriatur. inimici senatus €vivi exurantur. Gordiani Augusti, di vos servent. ambo feliciter ag[2a]2tis, ambo feliciter imperetis. nepoti Gor-€diani praeturam decernimus, nepoti Gordiani consu-€latum spondemus. nepos Gordiani Caesar appelletur. €tertius Gordianus praeturam accipiat.'  @@Ubi hoc senatus consultum Maximinus accepit, homo €natura ferus sic exarsit, ut non hominem sed [2b]2eluam putares. iac[2i]2ebat se in parietes, nonnumquam terrae €se prosternebat, exclama[2ba]2t incondite, arripiebat gla-€dium, quasi senatum posset occidere, conscindebat ve-€stem regiam, ali[2qu]2os verberibus adficiebat, et nisi de €medio recessisset, ut quidam sunt auctores, oculos filio adulescentulo sustulisset. causa autem iracundiae [2con-€tra]2 filium haec fuit, quod eum Romam ire iusserat, cum €primum imperator factus est, et ille patris nimio amore €neglexerat; putabat autem, quod, si ille Romae fuisset, [et] nihil ausurus esset senatus. ardentem igitur ira-cundia amici intra cubiculum receperunt. sed cum fu-€rorem suum tenere non posset, ut oblivionem cogi-€tationis acciperet, vino se primo die obruisse dicitur, eo [2u]2sque ut, quid a[i][2c]2tum es[2se]2t, ignoraret. alia[s] @1 €sane die admissis amicis, qui eum videre non po-€terant sed tacebant et qui factum senatus tacite lauda-bant, consilium habuit, quid facto opus esset. [2de]2 con-€silio ad contionem processit, in qua contione multa in €Afros, multa in Gordianum, plura in senatum dixit €cohortatusque milites ad communes iniurias vindi-€candas.  @@Contio denique omnis militaris fuit, cuius hoc exem-€plum est: 'conmilitones, rem vobis notam proferimus: €Afri fidem fregerunt. nam quando tenuerunt? Gor-€dianus senex debilis et morti vicinus sumpsit impe-rium. sanctissimi autem p. c. illi, qui et Romulum et þ³³±ÿï°±¹ÿï‚ÍáøéíÿïƒÓÈÁÿ¨’’‚Caesarem occiderunt, me hostem iudicaverunt, cum €pro his pugnarem et ipsis vincerem, nec solum me sed €etiam vos et omnes, qui mecum sentiunt, et Gordianos, patrem ac filium, Augustos vocarunt. ergo si viri estis, €si v[2i]2res habetis, eamus contra senatum et Afros, quo-€rum omnium bona vos habebitis.' @@Dato igitur stipendio, et quid[2e]2m ingenti, Romam €versus cum exercitu[m] proficisci coepit.  @@Sed Gordianus in Africa primum a Capeliano quo-€dam agitari coepit, cui Mauros regenti successorem de-derat. contra quem filium iuvenem cum misisset, acer-€rima pugna interfecto filio ipse laqueo vitam finiit, €sciens et in Maximino multum esse roboris et in Afris nihil virium, multum quin immo perfidiae. tunc Ca-€pelianus victor pro Maximino omnes Gordiani [metu] @1 €partium in Africa interemit atque proscripsit nec cui-€quam pepercit, prorsus ut ex animo Maximini vide-[2re]2tur haec facere. civitates denique sub[2ver]2tit, fana €diripuit, donaria militibus divisit, plebem et principes civitatum concidit. ipse praeterea militum animos sibi €conciliabat, proludens ad imperium, si Maximinus €perisset.  @@Haec ubi Romam nuntiata sunt, senatus Maximini et €naturalem et iam necessariam crudelitatem timens €mortuis duobus Gordianis Maximum ex praefecto urbi €et qui plurimas dignitates praecipue gessisset, ignobi-€lem genere sed virtutibus claru[2m et Balbinum]2, mori-bus del[2i]2catiorem, imperatores creavit. quibus a po-€pulo Augustis appellatis per milites et eundem popu-€lum etiam parvulus nepos Gordiani Caesar est dictus. tribus igitur imperatoribus contra Maximinum fulta res p. est. horum tamen Maximus vita[e] severior, pru-dentia gravior, virtute constantior. denique ips[2i]2 contra €Maximinum et senatus et Balbinus bellum crediderunt. profecto igitur ad bellum Maximo contra Maximinum €Balbinus Romae bellis intestinis et domesticis seditioni-€bus urguebatur occisis praecipue . . . per populum €[2auctoribus]2 Gallicano et Maecenate. qui quidem po-€pulus a praetorianis laniatus est, cum Balbinus resi-€stere seditionibus non satis posset. denique magna €pars urbis incensa est. @@Et recreatus quidem imperator fuerat Maximinus €audita morte Gordiani atque eius filii Capeliani vic-toria; verum ubi aliud senatus consultum accepit, @1 €quo[d] Maximus et Balbinus et Gordianus imperatores €appellati sunt, intellexit senatus odia esse perpetua et  se vere hostem omnium iudicio haberi. acrior denique €Italiam ingressus est. ubi cum conperisset Maximum €contra se missum, vehementius s[2a]2eviens quadrato agmine Hemonam venit. sed provincialium omnium €consilium hoc fuit, ut sublatis omnibus, quae victum €praebere possent, intra civitates se reciperent, ut Maxi-minus cum exercitu fame urgueretur. denique ubi pri-€mum castra in campo posuit neque quicquam c[2om-€meat]2uum rep[2p]2erit, incensus contra eum exercitus €suus, quod fame in Italia laboraret, in qua post Alpes €recreari se posse credebat, murmurare primum coepit, deinde etiam aliqua libere dicere. haec cum vellet vin-€dicare, multum exarsit exercitus. et odium tacitum in tempus distulit, quod loco suo statim prodidit. pleri-€que sane dicunt ipsam Hemonam vacuam et desertam €inventam esse a Maximino, stulte laetante, quod quasi €sibi civitas tota cessisset. @@Post hoc Aquileiam venit, quae contra eum armatis €circa muros dispositis portas clausit, nec [2pro]2pugnatio €defuit Menofil[i]o et Crispino consularibus viris auc- toribus. cum igitur frust[2r]2a obsideret Aquileiam, €Maximinus legatos in eandem urbem misit. quibus po-€pulus paene consenserat, ni Menofil[i]us cum collega €restitisset, dicens etiam deum Belenum per haruspices [2res]2pondisse Maximinum esse vincendum. unde etiam €postea Maximi[2ni]2ani milites iactasse dicuntur Apol-€linem contra se pugnasse [debere], nec illam Maxi- @1 m[2i]2[m] aut senatus sed deorum fuisse victoriam. quod €quidam idcirco ab his fictum esse dicunt, quod eru-bescebant armati[s] sic paene ab inermibus victi. ponte €itaque cupis facto Maximinus fluvium transivit et de proximo Aquileiam opsidere coepit. ingens autem op-€pugnatio et discrimen tunc fuit, cum se cives sulfur[2e]2 €et flammis ceterisque huius modi propugnaculis a mi-€litibus defenderent; quorum alii nudabantur armis, €aliorum vestes incendebantur, aliorum oculi extingue-bantur, diruebantur etiam machinamenta. inter haec €Maximinus cum filio adul[2es]2cente, quem Caesarem €appellaverat, circumire muros, quantum a teli iactu €satis tutus esse posse[2t]2, nunc suos verbis, nunc oppi-danos rogare. verum nihil profecit. nam mult[2a]2 et in €eum crudelitatis causa et in filium, qui speciosissimus  erat, probra congesta sunt. quare Maximinus sperans €suorum ignavia bellum trahi duces suos interemit, eo €tempore quo minime oportebat. unde sibi milites etiam iratiores reddi[2di]2t. huc accedebat, quod deficiebatur €commeatibus, quia senatus ad omnes provincias et por-€tuum custodes litteras dederat, ne aliqui[2d]2 commea-tuum in Maximini potestatem veniret. miserat prae-€terea per omnes civitates praetorios et qu[2a]2estorios €viros, qui ubique custodias agerent et omnia contra Maximinum defenderent. effectum denique e[2s]2t, ut opsessi angustias obsidens ipse pateretur. nuntiaba-€tur inter haec orbem terrarum conse[2n]2sisse in odium Maximini. quare timentes milites, quorum adfectus in €Albano monte erant, medio forte die, cum a proelio €quiesceretur, et Maximinum et filium eius in tentorio @1 €posito[2s]2 occiderunt eorumque capita praefixa contis Aquileiensibus demonstrarunt. in oppido igitur vicino €statim Maximini statuae atque imagines depositae sunt, €et eius praef. praet. occisus est cum amicis clariori-€bus. missa etiam Romam capita sunt eorum.  @@Hic finis Maximinorum fuit, dignus crudelitat[2e]2[s] €patris, indignus bonitate filii. quibus mortuis ingens €laeti[2t]2ia provincialium, dolor gravissimus barbarorum. sed milites interfectis publicis hostibus recepti sunt ab €oppidanis rogantes, et primum ita ut ante imagines €Maximi et [2B]2albini et Gordiani adorarent, cum om-nes dicerent priores Gordianos in deos relatos. post €hoc ingens ex Aquileia commeatus in castra, quae la-€bora[2ba]2nt fame, pr[a]e[2tio]2 traductus [2re]2fec[is]tis-€que militibus alia die ad contionem ventu[2m]2 est, et om-€nes in Maximi et Balbini verba iurarunt, Gordianos €priores divos appellantes. @@Dici vix potest, quanta laeti[2t]2ia fuerit, cum Roma[2m]2 €per Italiam caput Maximini fertur, occurrentibus cunctis ad gaudium publicum. et Maximus quidem, €qu[2e]2m multi Puppienum putant, apud Ra[2v]2ennam bel-€lum parabat per Germanorum auxilia; qui ubi conperit €consensisse exercitum sibi et collegis suis, occisos au-tem esse Maximinos, quare statim dimissis Germano-€rum auxiliis, quae sibi contra hostem paraverat, Ro- @1 €mam laureatas litteras misit, quae in urbem ingentem €laeti[2t]2iam fecerunt, ita ut omnes per aras et templa et sacella et loca religiosa gratias agerent. Balbinus au-€tem, homo timidior natura et qui, cum Maximini no-€men audiret, etiam tremeret, [2h]2ecato[2m]2ben fecit iussit-€que per omnes civitates pari sa[2c]2ri[2fi]2cio supplicari. dein Maximus Romam venit senatumque ingressus €a[2c]2tis sibi grati[2i]2s contionem habuit, atque inde in Pala-€tium cum Balbino et Gordiano victores se receperunt.  @@Interest scire, quale senatus consultum fueri[n]t vel €qui die[2s]2 urbis, cum est nuntiatus interemptus Maxi-minus: iam primum [h]is, qui ex Aquileiensi Romam €missus fuerat, tanto impetu mutatis animalibus cu-€currit, ut quarta die Romam veniret, cum apud Ra[2v]2en-nam Maximum reliquisset. et forte dies ludorum erat, €cum subito sedente Balbino et Gordiano theatrum nun-€tius ingressus est, atque, antequam aliquid indicare-€tur, omnis populus exclamavit: 'Maximinus occisus est.' ita et nuntius praeventus, et imperatores, qui €aderant, gaudium publicum nutu et consensu indica-verunt. soluto igitur spectaculo omnes statim ad suas €religiones convolarunt, atque inde ad senatum prin- cipe[2s]2, populus ad contionem cucurrerunt. senatus con-€sultum hoc fuit: recitatis in senatu[s] per Balbinum þ³³±ÿï°±¹ÿï‚ÍáøéíÿïƒÓÈÁÿ¨š’Augustum litteris adclamavit [2senatus]2: 'senatus ho-€stes, populi R. hostes dii persecuntur. Iuppiter op-€time, tibi gratias. Ap[p][2o]2llo venerabilis, tibi gratias. €Maxime Auguste, tibi gratias. Balbine Auguste, tibi gratias. divis Gordianis templa decernimus. Maximini @1 €nomen olim erasum nunc animis eradendum. hostis €publici caput in profluentem abiciatur. corpus eius €nemo sepeliat. qui senatui mortem minatus est, ut €merebatur, occisus est. qui senatui vincla minatus est, ut debebat, interemptus est. sanctissimi imperatores, €gratias vobis agimus. Maxime, Balbine, Gordiane, di €vos servent. victores hostium omnes desideramus. €praesentiam Maximi omnes desideramus. Balbine €Auguste, dii te servent. praesentem annum consules €vos ornetis. in loco Maximi[2ni]2 Gordianus sufficia-tur.' post rogatus sententiam Cuspidius Celerinus haec €verba habuit: 'p. c., eraso nomine Maximinorum ap-€pellatisque divis Gordianis victoriae causa prin-€cipibus nostris Maximo, Balbino et Gordiano sta-€tuas cum elephantis decernimus, currus triumfales €decernimus, statuas equestres decernimus, troph[2a]2ea decernimus.' post haec misso senatu supplicationes per totam urbem decretae. victores principes in Pa-€latium se receperunt, de quorum vita in alio libro dein-€ceps dicemus.  Ÿôÿ@@@@{1[2MAXIMINUS IUNIOR]2}1 ‘@@[2De]2 huius genere superius dictum est, ipse autem €pulchritudinis fuit tantae, ut passim amatus sit a pro-€ca[2c]2ioribus feminis, nonnullae etiam optaverint de eo concipere. proceritatis videbatur posse illius esse, ut €ad paternam staturam perveniret, si quidem anno vi-€cesimo et primo perit, in ipso flore iuventutis, ut ali-€qui autem dicunt, octavo decimo, litteris et Graecis et Latinis inbutus ad primam disciplinam. nam usus est €magistro Graeco litteratore Fabillo, cuius epigrammata €Graeca multa et extant, maxime in imaginibus ipsius @1 pueri. qui versus Gr[2a]2ecos fecit ex illis Latini[2s]2 €Vergilii, cum ipsum puerum describeret: €@@@@qualis ubi Oceani perfusus Lucifer unda €@@@@extulit os sacrum caelo tenebrasque resolvit, €@@@@talis erat iuvenis patrio sub nomine clarus. grammatico Latino usus est Filemone, iuris perito Mo-€destino, oratore Titiano, filio Titiani senior[2is]2, qui €provinciarum libros pulcherrimos scripsit et qui dic-€tus est simia temporis sui, quod cuncta esset imitatus. €habuit et Graecum r[2h]2et[h]orem Eugamium sui tem-poris clarum. desponsa illi erat Iunia Fadilla, pronep-€tis Antoni[2ni]2, quam postea accepit Toxotius, eius-€dem familiae senator, qui perit post praeturam, cuius etiam poemata exstant. manserunt autem apud ea[2m]2 €arrae regiae, quae tales, ut Iunius Cordus loquitur, (harum rerum persecutor es[2t]2) fuisse dicuntur: mono-€li[2n]2um de albis novem, reticulum cum prasinis un-€decim, dextrocherium cum costula de [2hy]2ac[h]in[c]-€t[2h]2is quattuor praeter vestes, auratas [et] omnes [2et]2 €regias, ceteraque insignia sponsaliorum.  @@Adulescens autem ipse Maximinus superbiae fuit €insolentissimae, ita ut etiam, cum pater suus, homo €crudelissimus, plerisque honoratis adsurgeret, ille resi-deret, vitae laetioris, vini parcissimus, cibi avidus, €maxime silvestris, ita ut nonnisi aprunam, an[2a]2tes, grues et omnia captiva ederet. infamabant eum ob ni-€miam pulchritudinem amici Maximi et Balbini et Gor- @1 diani et maxime senatores, qui speciem illam velut di-€vinitus la[2ps]2am incorruptam esse noluerunt. denique €illo tempore, quo circum Aquileiam muros circumiens €cum patre deditionem urbis petebat, nihil aliud ei €quam spur[2c]2i[2t]2ies obiecta est, quae longe ab illius fuit vita. vestibus tam adcuratus fuit, ut nulla mulier ni-tidior esset in mundo. amicis paternis inmane quan-tum obsecutus est, sed ut donaret ac largiretur. nam €in salutationibus superbissimus erat et manum porrige-€bat et genua sibi osculari patiebatur, nonnumquam €etiam pedes; quod numquam passus est senior Maxi-€minus, qui dicebat: 'dii prohibeant, ut quisquam in-€genuorum [2in genua mea]2 [pedibus meis] osculum €figat.' @@Et quoniam ad Maxim[2inum]2 s[2eniorem]2 reverti-€mur, res iucunda praetereund[2a]2[m] non est. nam cum €esset Maximinus pedum, ut diximus, octo et pro[e]pe €semis, calciamentum eius, id est campagum regium, €quidam in luco, qui est inter Aquileiam et Arciam, €posuerunt, quod constitit pede[m] maius fuisse homi-nis vestigio mensura. unde etiam vulgo tractum est, €cum de longis et ineptis hominibus diceretur 'caliga Maximini'. quod idcirco indidi, ne, quis Cordum le-€geret, me praetermisisse crederet aliquid, quod ad rem €pertineret. sed redeam ad filium.  @@De hoc adulescente Alexander Aurelius ad matrem €suam scribit Mam[2a]2eam, cupiens ei sororem suam Theocliam dare, in haec verba: 'mi mater, si Maximinus €senior dux noster et quidem optimus non aliquid in se €barbarum contineret, iam ego Maximino iuniori Theo- @1 cliam tuam dedissem. sed timeo, ne soror mea Grae-€cis munditiis erudita barbarum socerum ferre non pos-€sit, quamvis ipse adulescens et pulcher et scolasticu[2s]2 et ad Graecas munditias eruditus esse videatur. haec €quidem cogito, sed te tamen consulo, utrum Maximi-€num, Maximini filium, generum velis an Messalam ex €familia nobili, oratorem potentissimum eundemque €doctissimum et, nisi fallor, in rebus bellicis, si adplice-tur, fortem futurum.' haec Alexander de Maximino. €de quo nos nihil amplius habemus quod dicere. @@Sane ne quid praetermissum esse videatur, etiam €epistolam indidi patris Maximini, imperatoris iam facti, €qui dicit idcirco se etiam filium suum appellasse im-€peratorem, ut videret [2urbs]2 in pictura vel in veritate, qualis esset iunior Maximinus in purpura. fuit autem €talis epistola: 'ego cum pr[2op]2ter adfectum, quem pater €filio debet, Maximinum meum imperatorem appellari €permisi, tum etiam, ut populus Romanus et senatus €ille antiquus iuraret se numquam pulchriorem impera-torem habuisse.' usus autem e[2s]2t idem adulescens et €aurea lorica exemplo Ptolom[2a]2eorum, usus est et ar-€gentea, usus et clypeo gemmato inaurato et hasta in-aurata. fecit et spatas argenteas, fecit etiam aureas et €omnino quicquid eius pulchritudinem posset iuvare, €fecit et galeas gemmatas, fecit et bucculas. @@Haec sunt quae de puero sciri et [di]dici decuit. reli-€qua qui volet nosse de rebus Veneriis et amatoriis, €quibus eum Cordus aspergit, eundem legat; nos enim €hoc loco finem libri faciemus, ad alia, ut iubetur velut €publico iure, properantes.  @@Omina sane imperii haec fuerunt: serpens dormienti €caput circumdedit. posita ab eodem vitis intra annum @1 €ingentes uvas purpureas attulit et mirae magnitudinis facta est. scutum eius sub sole arsit. lanceola sic fissa €est fulmine, ut tota etiam per ferrum finderetur et duas €partes faceret. quando dixerunt haruspices duos impe-€ratores non diuturnos ex una domo isdem nominibus futuros. lorica patris eius non, ut solet, ferrugine sed tota purpureo colore infecta a plurimis visa est. filio €autem haec fuerunt: cum grammatico daretur, quae-€dam parens sua libros [2H]2omericos omnes purpureos dedit aureis litteris scriptos. ipse puerulus cum ad €cenam ab Alexandro esset rogatus in patris honorem, €quod ei deesset vestis c[a]enatoria, ipsius Alexandri accepit. cum infans esset, subito per publicum veniente €vehiculo Antonini Caracalli, quod vacuum erat, con-€scendit et sedit et vix aegreque a mulionibus carru-cariis deturbatus est. nec defuerunt, qui cavendum €infantem dicerent Caracallo. tum ille dixit: 'longe est, €ut mihi iste succedat.' erat enim illo tempore inter igno-€biles et nimis parvus.  @@Mortis om[2in]2a haec fuerunt: venienti contra Maxi-€mum et Balbinum Maximino cum filio mulier quaedam €passis crinibus occurrit lugubri habitu et exclamavit: €'Maximini, Maximini, Maximini', neque quicquam am-€plius dixit et mortua est; videbatur enim dicere vo-luisse: 'succurrite.' canes circa tentorium eius in se-€cunda mansione ultra duodecim ulularunt et animam €quasi flendo posuerunt ac prima luce mortui sunt de-pr[a]ehensi. lupi urbem quingenti simul ingressi sunt €[in eam urbem], in qua[2m]2 se Maximinus contulerat; þ³³±ÿï°±¹ÿï‚ÍáøéíÿïƒÓÈÁÿ¨Ÿ“ƒplerique dicunt Hemonam, alii Archimeam, certe quae deserta a civibus venienti Maximino patuit. longum €est omnia persequi, quae qui scire desiderat, [2i]2s velim, @1 €ut saepe dixi, legat Cordum, qui haec omnia usque ad €fabellam scripsit. @@Sepulchra eorum nulla extant. in prof[2l]2uentem €enim cadavera eorum missa sunt, et capita eorum in €campo Martio insultante populo exusta.  @@Scribit Aelius Sabinus, quod praetermittendum non €fuit, tantam pulchritudinem oris fuisse in filio, ut etiam €caput eius mortui iam nigrum, iam sordens, iam mace-€ratum, diffluente tabo, vel[2ut]2 umbr[2a]2 pulchri oris vi-deretur. denique cum ingens gaudium esset, quod ca-€put Maximini videretur, prope par maeror erat, quod et filii pariter portaretur. addidit Dexippus tantum €odium fuisse Maximini, ut interfectis Gordianis vi-€ginti viros senatus creaverit, quos opponeret Maxi-€mino. in quibus fuerunt Balbinus et Maximus, quos contra eum imperatores fecerunt. idem addidit in con-€spectu[m] Maximini iam deserti a militibus et prae-fectum praetorio ipsius et filium eius occisum. nec €desunt historici, qui dicant ipsum Maximinum, ubi de-€sertus est et ubi filium interemptum ante oculos suos €vidit, manu sua se interfecisse, ne quid ei muliebre €contingeret.  @@Praetereundum ne illud quidem est, quod tanta fide €Aquileienses contra Maximinum pro senatu fuerunt, €ut funes de capillis mulie[2b]2ribus facerent, cum dees-sent nervi ad sagittas emittendas. quod aliquando Ro-€mae dicitur factum, unde in honorem matronarum €templum Veneri Calvae senatus dicavit. @@Sane quod nullo in loco tacendum est: cum et @1 €Dexippus et Arrianus et multi alii Graeci scripser[2i]2nt €Maximum et Balbinum imperatores contra Maximi-€num factos, Maximum autem cum exercitu[m] mis-€sum et apud Ra[2v]2ennam bellum parasse, Aquileia[2m]2 €autem nisi victorem non vidisse, Latini scriptor[or]es €non Maximum sed Puppienum contra Maximinum €apud Aquileiam pugnasse dixerunt eundemque vicisse. qui error unde natus sit, scire non possum, nisi forte idem est Puppienus qui Maximus. quod ideo testatum €posui, ne quis me hoc nescisse crederet, quod re vera €ma[2g]2num stuporem ac miraculum creat. ï°²°ÿï‚ÇïòäÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1GORDIAN[2I TRE]2S €@@@@[2IULI CAPITOLINI]2}1 ¡@@Fuerat quidem consilium, venerabilis Auguste, ut €singulos quosque imperatores exemplo multorum libris singulis ad tuam clementiam destinarem. nam id mul-€to[2s]2 fecisse vel ipse videram vel lectione conceperam. sed inprobum visum est vel pietatem tuam multitudine €distinere librorum vel meum laborem plurimis volu-minibus occupare. quare tres Gordianos hoc libro co-€nexui, consule[2n]2s et meo labori et lectioni tuae, ne co-€gereris plurimos codices vol[2v]2endo unam tamen p[2a]2ene historiam lectitare. sed ne ego, qui longitu-€dinem librorum fugi multitudinemque verborum, in €eam incurrisse videar, quam me urbane declinare con-€fingo, iam rem adgrediar.  @@Gordiani non, ut quidam inperiti scriptores locun-€tur, duo sed tres fuerunt, idque docente Arriano, scrip-€tore Graec[2a]2e historiae, docente item Dexippo, €Gr[2a]2eco auctore, potuerunt addiscere, qui etiamsi breviter, ad fidem tamen omnia persecuti sunt. horum €Gordianus senior, id est primus, natus est patre M[2a]2e-€cio Marullo, matre Ulpia Gordiana, originem pater-€nam ex Gra[2c]2c[2h]2orum genere habuit, maternam ex €Traiani imperatoris, patre, avo, proavo consulibus, so-€cero, prosocero et item alio prosocero et duobus [2a]2b- @1 soceris consulibus, ipse consul ditissimus ac potentissi-€mus, Romae Pompeianam domum possidens, in pro-€vinciis tantum terrarum habens quantum nemo priva-tus. i[2s p]2os[2t]2 consulatum, quem egerat cum Alex-€andro, ad proconsulatum Africae missus est ex senatus €consulto.  @@Sed priusquam de imperio eius loquar, dicam pauca de moribus: adulescens cum esset Gordianus, de quo €sermo est, po[2e]2mata scripsit, quae omnia extant, et €quidem cuncta illa quae Cicero, et de M[2a]2rio et Ara-€t[h]um et [2H]2alcyonas et Uxorium et Nilum. quae qui-€dem ad hoc scripsit, ut Ciceronis poe[2ma]2ta nimis antiqua viderentur. scripsit praeterea, quemadmodum €Vergilius A[2e]2neidos et Statius Achilleidos et multi alii €[2Alexandr]2idos, ita etiam ille Antoniniados, hoc est €Antoninum Pium et Antoninum Marcum, versibus di-€sertissimis libris triginta vitam illorum et bella et pu-blice privatimque gesta perscribens. et haec quidem €puerulus. postea vero ubi adolevit, in Athen[2a]2eo con-€troversi[2a]2s declamavit, audientibus etiam imperatoribus €sui[2s]2. @@Quaesturam magnificentissimam gessit. aedilitatis €suae tempore duodecim popul[2o]2 Roman[2o]2 munera, id est €per singulos menses singula de suo exhibuit, ita ut €gladiatorum nonnumquam quingena paria exhiberet, numquam minus centenis quinquagenis. feras Lib[2y]2cas €una die centum exhibuit, ursos una die mille. extat €silva eius memorabilis, quae picta est in domo ro-€strata Cn. Pompei, quae ipsius et patris eius et proavi @1 fuit, quam Philippi temporibus vester fiscus invasit. in €qua pictura etiam nunc continentur cervi palmati du-€centi[s] mixtis Brittanni[2s]2, equi feri triginta, oves ferae €centum, alces decem, [2t]2auri Cypriaci centum, stru-€tiones Mauri miniati trecenti, onagri triginta, a[2p]2ri €centum quinquaginta, ibices ducenti, dammae ducenti. haec autem omnia populo rapienda concessit die mu- neris, quod sextum edebat. praeturam nobilem ges-€sit. post iuris dictionem consulatum primum iniit cum Antonino Caracallo, secundum cum Alexandro. filios €duos habuit, illum consularem, qui cum ipso Augustus €appellatus est, qui iuxta Carthaginem in Africa bello €absumptus est, et filiam Mae[2c]2iam Faustinam, quae nupta est Iunio Balbo, consulari viro. in consulatibus €clarior fuit sui temporis consulibus, ita ut ei Antoni-€nus invideret, modo praetextas eius, modo latum cla-€vum, modo circenses ultra imperatorium mirans mo-dum. palmatam tunicam et togam pictam primus Ro-€manorum privatus suam propriam habuit, cum ante €imperatores etiam vel de Capitolio acciperent vel de Palatio. equos Siculos centum, Cappadoces centum €permittentibus imperatoribus factionibus divisit, et per €haec populo satis carus, qui semper talibus commo-vetur. Cordus dicit in omnibus civitatibus Cam-€paniae, Etruria[2e]2 et Umbriae, Flamin[2ia]2e, Piceni de €proprio illum per quadriduum ludos scaenicos et iu-venalia edidisse. scripsit et laudes soluta oratione om-€nium Antoninorum, qui ante eum fuerunt. tantum au-€tem Antoninos dilexit, ut sibi quoque, ut multi dicunt, €Antonini, ut plerique autem adserunt, Antonii nomen @1 adscripserit. iam illud satis constat, quod filium, Gor-€dianum nomine, Antonini signo inlustraverit, cum apud €praefectum aerarii more Romano professus filium pu- blicis actis eius nomen insereret. post consulatum pro-€consul Afric[2a]2e factus est adnitentibus cunctis, qui €Alexandri imper[ator]ium etiam in Africa clarum per €proconsulis dignitatem haberi atque esse voluerunt. extat epistola ipsius Alexandri, qua senatui gratias €agit, quod Gordianum ad Africam proconsulem desti-naverit. cuius hoc exemplum est: 'neque gratius mihi €quicquam, p. c., neque dulcius potuistis efficere, quam €ut Antoninum Gordianum proconsulem ad Africam €mitteretis, virum nobilem, magnanimum, disertum, iustum, continentem, bonum' et reliqua. ex quo appa-ret, quantus vir eo tempore Gordianus fuerit. amatus €est ab Afris ita, ut nemo antea proconsulum, ita ut €[2e]2um alii[s] Scipionem, Catonem alii, multi Mucium ac Rutilium aut Laelium dicerent. extat eorum adclama-tio, quae a Iunio in litter[2a]2s relata est. nam cum qua-€dam die factum imperatorium legeret atque a procon-€sulibus Scipionibus coepisset, adclamatum est: 'novo €Scipioni, vero S[2c]2i[2p]2ion[2i]2, Gordiano proconsuli.' haec et €alia frequenter audivit.  @@Et erat quidem longitudine Romana, caniti[a]e de-€cora et pompali vultu, ruber magis quam candidus, €facie bene lata, oculis, ore, fronte verendus, corporis qualitate subcrassulus, moribus ita moderatus, ut nihil €possis dicere, quod ille aut cupide aut inmodeste aut nimie fecerit. affectus suos unice dilexit, filium et ne-þ³³±ÿï°²°ÿï‚ÇïòäÿïƒÓÈÁÿ¦”potem ultra morem, filiam et neptem religiose. socero €suo Annio Severo tantum detulit, ut in familia[2m]2 eius €quasi filium migrasse se crederet, numquam cum eo €la[2v]2erit, numquam illo praesente sederit ante praetu- @1 ram. consul cum esset, aut in domo eius semper man-€sit aut, si in Pompeiana domo, ad illum vel mane vel sero processit. vini parcus, cibi parcissimus, vestitu €nitidus, la[2v]2andi cupidus, ita ut et quarto et quinto in die lavaret aestate, hieme secundo. somni plurimi, ita €ut in tricliniis, si forte apud amicos [a]ederet, etiam €sine pudore dormiret. quod videbatur facere per na-€turam, non per ebrietatem atque luxuriem.  @@Sed boni mores nihil ei profuerunt. ha[e]c enim €vita[e] venerabilis, cum Platone semper, cum Aristo-€tele, cum Tullio, cum Vergilio ceterisque veteribus agens alium quam merebatur exitum passus est. nam €cum temporibus Maximini, hominis saevi atque trucu-€lenti, pro consule Africam regeret, iam ex consulibus €filio sibimet legato a senatu dato, cumque quidam €rationalis acrius contra plurimos Afrorum saeviret €quam Maximinus ipse pateretur, proscribens plurimos, €interficiens multos et sibi ultra procuratorem omnia €vindicans, [2r]2etunsus deinde a proconsule atque legato €nobilibus et consularibus viris ipsis minaretur e[2xci]2-€dium, Afri tam insolentes iniurias ferre nequiverunt et €primum ipsum rationalem adiunctis sibi plerisque mi-litibus occiderunt. occiso deinde eo, cum iam orbis ter-€rarum odio contra Maximinum arderet, coeperunt co-€gitare, quemadmodum seditio inter Maximinianos et rusticos vel Afros orta placaretur. tunc quidam Mau-€ri[2c]2ius nomine, potens apud Afros decurio, iu[2x]2ta Tys-€drum nobilissim[2a]2 posthac oratione apud plebem vel €urbanam vel rusticanam in agro suo velut conti[2o]2na- bundus est locutus: 'gratias diis inmortalibus, cives, @1 €quod occa[n]sionem dederunt, et quidem necessariam, €providendi nobis contra hominem furiosissimum Maxi-minum. nos enim, qui procuratorem eius moribus et €vitae consimilem occidimus, nisi facto imperatore salvi esse non possumus. quocirca, si placet, quoniam €non longe est nobilissimus vir pro consule cum filio, €consulari legato, quorum utrique mortem pestis illa €est minata, sublata de vexillis purpura imperatores €eos dicemus adhibitisque insignibus Romano iure fir-ma[2bi]2mus.' tunc adclamatum est: '[2a]2equum est, €iustum est. Gordiane Auguste, di te servent. feliciter €imperator es, cum filio imperes.' @@His actis propere ventum est ad oppidum Tysdrum, €inventusque senex venerabilis post iuris dictionem ia-€cens in lectulo, qui circumfusus purpura humi se abiecit ac retrectans elevatus est. et cum aliud facere €nihil posset, evitandi periculi gratia, quod [2a]2 Maxi-€minianis [necessario] [2dubie, a]2 fautoribus [dubie] €[2necessario]2 imminebat, imperatorem se appellari se- nex passus est. erat autem iam octogenarius et pluri-€mis provin[2c]2iis, ut diximus, ante praefuerat; populo €Romano ita commendatus suis actibus erat, ut toto di-gnus videretur imperio. [2de ration]2ali[i] quidem oc-€ciso Gordianus ante nescierat. sed ubi rem conperit, €iam mortis vicinus et filio magis timens, maluit ho-€nestas causas habere moriendi quam dedi vincul[2i]2s e[s]t €carceri Maximini. @@Appellato igitur Gordiano imperatore iuvenes, qui @1 €auctores huius facinoris erant, statuas Maximini deiece-€runt, imagines perfregerunt, nomen publicitus erase-€runt, ipsum etiam Gordianum Africanum appellave-runt. addunt quidam Africani cognoment[2um]2 Gor-€diano idcirco inditum, non quod in Africa imperare €coepisset, sed quod de Scipionum familia originem traheret. in plurimis autem libris invenio et hunc €Gordianum et filium eius pariter imperatores appella-€tos et Antoninos cognominatos, ali[2b]2i vero Antonios. post hoc Carthaginem ventum cum pompa regali et €fascibus laureatis, filiusque legatus patris, exemplo €Scipionum, ut Dexippus Graec[2a]2e historiae [2scrip-tor]2 auctor est, [2p]2ari potestate succin[2c]2tus est. missa €deinceps legatio Romam est cum litteris Gordiano-€rum haec, quae gesta fuerant in Africa, indicans, €qu[2a]2e per Valerianum, principem senatus, qui post-ea imperavit, gratanter accepta est. missae sunt et €ad amicos nobiles litterae, ut homines potentes et rem €probarent et amiciores fierent ex amicis.  @@Sed tanta gratulatione factos contra Maximinum im-€peratores senatus accepit, ut non solum gesta haec pro-€barent sed etiam viginti viros eligerent, inter quos erat €Maxim[in]us sive Pupp[e]ienus et Clodius [2B]2albi-€nus. qui ambo imperatores sunt creati, posteaquam Gordiani duo in Africa[m] interempti sunt. illos sane €viginti senatus ad hoc creaverat, ut divideret his Itali-€cas regiones contra Maximinum pro Gordianis tuen-das. tunc legationes a Maximino Romam venerunt abolitionem praeteritorum spondentes. sed vicit Gor-€dianorum legatio, quae bona omnia pollicebatur, ita €ut eidem crederetur et ingens militibus stipendium et populo agros atque congiaria promitten[2t]2i. usque adeo @1 €autem magis Gordianis quam[quam] Maximinis est €creditum, ut Vitalianus quidam, qui praetorianis militi-€bus praeerat, per audacissimos quaestorem et milites €iussu senatus occider[2etur]2, quod se antea crudeliter €egerat, et tunc eius magis inmanitas timebatur, amica et familiaris moribus Maximini. de cuius morte haec €fabella fertur. [2f]2ictae sunt litterae Maximini, signatae €quasi eiusdem anulo, et missi cum quaestore milites, €qui eas ferrent, addentes quaedam praeter litteras se-creto esse dicenda. longam igitur porticum petiverunt, €et cum ille ea, quae sibi erant secreto dicenda, per-€qu[2i]2reret, hortantibus, ut prius signum inspiceret epi-stolae, dum considerat, interemptus est. persuasum €deinde est militibus iussu[m] Maximini Vitalianum €interemptum. peractisque rebus in castris Gordiano-€rum et litterae et vultus sunt propositi.  @@Interest, ut senatus consultum, quo Gordiani im-€peratores appellati sunt et Maximinus hostis, litteris propage[n]tur: non legitimo sed indicto senatus die €consul iam domi conventus cum pr[2a]2etoribus, aedili-bus et tribunis plebis venit in curiam. praefectus urbi, €cui nescio quid redoluerat et qui publicas litteras non €acceperat, a conventu se abstinuit. sed profuit, nam €consul ante solitas adclamationes, priusquam aliquid in Maximinum feliciter diceretur, ait: 'p. c., Gordiani €duo, pater et filius, ambo ex cons[2ul]2ib[2us]2, unus ve-€ster pro consule, alter vester legatus, magno Afrorum consilio imperatores sunt appellati. gratias igitur aga-€mus Ty[2s]2dritanae iuventuti, gratias Carthaginensi po-€pulo semper devoto: ab inmani nos [2b]2elua, ab illa fera vindicaverunt. quid timide auditis? quid circumspici-€tis? quid cunctamini? hoc est quod semper optastis. hostis est Maximinus: dii facient, ut esse iam desinat, @1 €et Gordiani senis felicitatem atque prudentiam, iuve-nis virtutem atque constantiam laeti experiamu[2r]2.' post €haec litteras legit Gordianorum ad senatum et ad se missas. tunc [2ad]2clamavit senatus: 'dii vobis gratias. €liberati ab hostibus sumus: si[2c]2 penitus liberemur. €Maximinum hostem omnes iudicamus. Maximinum cum filio dis inferis devo[2v]2emus. Gordianos Augustos €appellamus. Gordianos principes agnoscimus. impera-€tores de senatu dii conservent, imperatores nobiles vic-€tores videamus, imperatores nostros Roma videat. ho-€stes publicos qui occiderit, praemium meretur.'  @@Dicit Iunius Cordus istu[2d]2 senatus consultum taci-€tum fuisse. quod quale sit aut quare sic appellatum, brevi exponam: omnino exemplum senatus consulti €taciti non aliud est hodie, quam quo[d] vestra clementia €convocatis ad interiora maioribus ea disponit, quae €non sunt omnibus publicanda; de quibus adiurare €etiam soletis, ne quis ante rem conpletam quicquam vel audiat vel intellegat. hunc autem morem apud €veteres necessitates publicae reppererunt, ut, si forte €aliqua vis ab hostibus inmineret, qu[2ae]2 cogeret vel hu-€milia captare consilia vel aliqua constituere, quae non €prius oporteret dici quam effici, vel si nollent ad ami-€cos aliqua perman[2a]2re, senatus consultum tacitum fie-þ³³±ÿï°²°ÿï‚ÇïòäÿïƒÓÈÁÿ¨Œ“‡ret, ita ut non scribae, non servi publici, non censuales €illis actibus interessent, senatores exciperent, sena-€tores omnium officia censualium scribarumque con-plerent, ne qui[2d]2 forte proderetur. factum est ergo se- @1 €natus consultum [2ta]2citum, ne res ad Maximinum per- veniret. sed statim ill[2a]2, ut se habent hominum men-€tes, eorum dumtaxat qui erubescunt per se ea non €agnosci, quae sciunt, et qui humiles se putant, si com-€missa non prodant, omnia comperit Maximinus, ita ut €exemplum senatus consulti taciti acciperet, quod num-quam antea fuerat factitatum. extat denique eius epi-€stola ad praefectum urbi talis: 'senatus consultum ta-€citum nostrorum illorum principum legi, quod tu, €praefectus urbi, factum esse fortasse non nosti, nam €nec interfuisti. cuius exemplum ad te misi, ut scires, quomodo Romanam rem p. regeres.' enarrari autem €non potest, quae commotio fuerit Maximini, cum au-divit contra se Africam descivisse. nam senatus auc-€toritate percepta incurrere in parie[n]tes, vestem scin-€dere, gladium arripere, quasi omnes posset occidere, prorsus furere videbatur. praefectus urbi acceptis litteris €acrioribus populum et milites adlocutus est, dicens Maximinum iam occisum. ex quo gaudium ma[2iu]2s fuit, €statimque deiectae sunt statuae atque imagines eius, qui hostis fuerat iudicatus. usus est sane senatus pen-€dente bello potestate, qua debuit. nam delatores, ca-€lumniatores, procuratores et omnem illam fa[2e]2cem Maximinianae tyrannidis occidi iussit. atque parum €fuit quod senatus iudicaverat, illud populi iudicium fuit, quod occisi tracti sunt et in cloacam missi. tunc €et praefectus urbi Sabinus, consularis iam vir, fuste €percussus occisus et in publico derelictus est.  @@Haec ubi comperit Maximinus, statim cohortatus est €milites hoc genere contionis: 'sacrati conmilitones, €immo etiam mi consecranei et quorum mecum pleri-€que vere militatis, dum nos a Germania Romanam de-€fendimus maiestatem, dum nos Illyricum a barbaris @1 vindicamus, Afri fidem Punicam praestiterunt. nam €duos nobis Gordianos, quorum alter senio ita fractus €est, ut non possit adsurgere, alter ita luxurie perditus, €ut debilitatem habeat pro senectute, imperatores fece-runt. et ne hoc parum es[t]se[2t]2, factum Afrorum nobilis €ille senatus agnovit, et pro quorum liberis arma porta-€mus, hi[c] contra nos viginti viros statuerunt et om-nes velut contra hostes sententias protulerunt. quin €immo agite, ut viros decet: properandum est ad urbem. €nam et viginti viri consulares contra nos lecti sunt, €quibusque resistendum est nobis fortiter agentibus, vobis feliciter dimicantibus.' len[i]tas militum mentes €et no[2n]2 alacres animos ha[n]c contione[m] et Maximi-nus [2ips]2e cognovit. denique statim ad filium scripsit, €qui longe post sequebatur, ut adceleraret, ne quid con-tra eum se absente milites cogitarent. litterarum exem-€plum tale Iunius Cordus edidit: 'refert ad te stipator €meus T[h]ync[2h]2anius, quae gesta cognovi vel in €Africa vel Roma[2e]2, refert, quae sint militum mentes. quaeso, quantum potes, properes, ne quid, ut solet, €militaris turba plus faciat. quid verear, ex eo audies, €quem ad te misi.'  @@Dum haec aguntur, in Africa contra duos Gordianos €Capelianus quidam, Gordiano et in privata vita sem-€per adversus et ab ipso imperatore iam, cum Mauros €Maximini iussu regeret vet[2e]2ranus, dimissus, conlectis €Mauris et tumultuaria manu accepto a Gordiano suc- @1 €cessore Carthaginem petit, a[2d]2 que[2m]2 omn[2i]2s fide Pu-nica Carthaginiensium populus inclinavit. Gordianus €tamen fortunam belli experiri cupiens filium suum iam €natu grandiorem, quadraginta et sex annos agentem, €quem tunc legati loco, ut diximus, habuerat, contra €Capelianum et Maximinianos misit, virum de cuius moribus suo loco dic[2e]2mus. sed cum in re militari et €Capelianus esset auda[2c]2ior et Gordianus iunior non tam €exercitatus, quippe qui nobilitatis deliciis tarda[2re]2tur, €pugna commissa vincitur et in eodem bello interficitur.  fertur autem tanta multitudo Gordiani partium in bello €cecidisse, ut, cum diu quaesitum sit corpus Gordiani iunioris, non potuerit inveniri. fuit praeterea ingens, €quae raro in Africa est, tempestas, quae Gordiani exer-€citum ante bellum ita dissipavit, ut minus idonei mi-€lites proelio fierent, atque ita facilis esset Capeliani victoria. haec ubi comperit senior Gordianus, cum in €Africa nihil praesidii et a Maximino multum timoris €et fides Punica perurgueret, et acerrime Capelianus in-€staret, luctus deinde mentem atque animum fatigaret, €laqueo vitam finivit. @@Hic exitus duorum Gordianorum fuit, quos ambos €senatus Augustos appellavit et postea inter divos ret-€tulit.  Ÿôÿ@@@@{1GORDIANUS IUNIOR}1 ‘@@H[2i]2c Gordiani senis, proconsulis Afric[2a]2e, filius, qui €cum patre et ab Afris et a senatu Augustus appella-€tus est, litteris et moribus clarus fuit praeter nobili-€tatem; ut nonnulli, ab Antoninis, ut plurimi, ab An- @1 toniis duxit. si quidem argumento ad probandam ge-€neris qualitatem alii hoc esse [2ediss]2erant, quod Afri-€canus Gordianus senior appellatus est cognomine Sci-€pionum, quod domum Pompeianam in urbe habuit, €quod Antoninorum cognomine semper est nuncupa-€tus, quod Antonium filium suum ipse significari vo-€luit in senatu: quae singula[2s]2 videntur familias de-signare. sed ego Iunium Cordum sequor, qui dicit ex €omnibus his familiis Gordianorum coaluisse nobilita-tem. idem igitur natus patri primus ex Fa[2b]2ia Orestilla, €Antoni[2ni]2 pronepte, unde Caesarum quoque familiam contingere videbatur. et primis diebus sui natalis An-€toninus est appellatus, mox in senatu Antoni[n]i nomen €es[2t]2 editum, vulgo deinde Gordianus haberi coeptus.  @@In studiis gravissim[2a]2e opinionis fuit, forma con-€spicuus, memoriae singularis, bonitatis insignis, adeo €ut semper in conl[2usu]2 si [2qu]2i puerorum ver-beraretur, ille lacrimas non teneret. Sereno Sammo-€nico, qui patris eius amicissimus, sibi autem praecep-€tor fuit, nimis acceptus et carus, usque adeo ut omnes €libros Sereni Sammonici patris sui, qui censebantur ad €sexaginta et duo milia, [qui] Gordiano minori moriens ille relinqueret. quod eum ad caelum tulit, si quidem €tantae bibliothec[2a]2e [et] copia [2et]2 splendore dona-€tus in famam hominum litterarum decore pervenit. @@Qu[2a]2esturam Heliogabalo auctore promeruit, id-€circo quod lux[2u]2rioso imperatori lascivia iuvenis, non tamen luxuriosa neque infamis, praedicata est. prae-€turam Alexandro auctore urbanam tenuit, in qua tan- @1 €tus iuris dictionis gratia fuit, ut statim consulatum, quem pater sero acceperat, mereretur. Maximini seu €eiusdem Alexandri temporibus ad proconsulatum pa-€tris missus legatus est [2a]2b se[2na]2tu[s], atque illic ea, quae €superius dicta sunt, contigerunt.  @@Fuit vini cupidior, semper tamen undecumque con-€diti, nunc ros[2a]2, nunc mastice, nunc absenti[2o]2 ceteris-que rebus, quibus gula maxime delectatur. cibi parcus, €ita ut intra punctum temporis vel prandium, si pran-deret, vel c[a]enam finiret. mulierum cupidissimus; €habuisse enim decretas sibi concubinas viginti et duas €fertur, ex quibus omnibus ternos et quaternos filios dereliqui[2t]2. appellatusque est sui temporis Priamus, €quem vulgo iocantes, quod esset natura propensior, Priapum, non Priamum, saepe vocitarunt. vixit in de-€liciis, in [2h]2ortis, in balneis, in amoenissimis nemori-€bus, nec pater aspernatus est, saepissime dicens illum €quandocumque in summa claritate cito esse moritu-rum. vita sua, nec tamen fortitudine[m] [2a]2 bonis um-€quam degeneravit, semperque inter inlustrissimos fuit ci[2v]2es nec rei p. ad consul[2t]2ationem defuit. denique €etiam senatus libentissime illum Augustum appella-€vit atque in eo spem publicam posuit. vestitu cultissi-mus, servis et omnibus suis carus. Cordus dicit uxo-rem eum numquam habere voluisse. contra Dexippus €putat eius filium esse Gordianum tertium, qui post €hoc cum Balbino et Puppieno sive Maximo puerulus €est adeptus imperium.  @@Cum senior Gordianus mathematicum aliquando con-€suleret de genitura huius, respondisse ille dicitur hunc þ³³±ÿï°²°ÿï‚ÇïòäÿïƒÓÈÁÿ¨”ƒet filium imperatoris et patrem [2et]2 ipsum impera- @1 torem futurum. et cum senior Gordianus rideret, osten-€disse constellationem mathematicum ferunt et de libris veteribus dictasse, ita ut probaret se vera dixisse. qui €quidem et seni et iuveni et diem et genus mortis et €loca, quibus essent perituri, opstinata constantia e veri-tate praedixit. quae omnia postea Gordianus senior in €Africa, iam imperator et quando nihil timebat, narrasse €perhibetur, de morte quin etiam sua filiique et de ge-nere mortis dixisse. cantabat praeterea versus senex, €cum Gordianum filium vidisset, ho[2s]2 s[2a]2epissime: €'ostendent terris [2hunc]2 tantum [hunc] fata neque ultra €esse sinent. nimium vobis Romana propago €visa potens, superi, propria haec si dona fuissent.' @@Extant dicta et soluta oratione et versibus Gordiani €iunioris, quae hodie ab eius adfinibus frequentantur, €non magna, non minima sed media et quae appareat €hominis esse ingeniosi sed luxuriantis et suum dese- rentis ingenium. pomorum et olerum avidissimus fuit, €in reliquo ciborum genere parcissimus, [2ut]2 semper pomorum aliquid recentium devoraret. frigidarum per-€cupidus nec facile per aestatem nisi frigidas et qu[2a]2m €plurimas bibit. et erat corporis vasti, quare magis ad €frigidas urguebatur. @@Haec de Gordiano iuniore digna memoratu[s] com-€perimus: non enim nobis talia dicen[2da]2 sun[2t]2, qu[2a]2e €Iunius Cordus ridicule ac stulte composuit de volup-tatibus domesticis ceterisque infimis rebus. quae qui €velit scire, ipsum legat Cordum, qui dicit, et quos ser-€vos habuerit unusquisque principum et quos amicos et €quot paenulas quo[2t]2ve[l] clamydes, quorum etiam scien- @1 €tia nulli rei prodest, si quidem ea debeant in historia €poni ab [2hi]2storiografis, quae aut fugienda sint aut €sequenda. @@Sane quod praetermittendum esse non censui, quia €mirabile visum est, lectum apud Vulcatium Terentia-€num, qui et ipse historiam sui temporis scripsit, in lit-€teras misi Gordianum seniorem Augusti vultum si[2c]2[i] €repr[2a]2esentasse, ut et vocem et morem et staturam €eiusdem ostentare videretur, filium vero Pompeio si-€millimum visum, quamvis Pompeius ob[ha]esi corpo-€ris fuisse denegetur, nepotem autem, cuius etiam nunc €imagines videmus, Scipionis Asiatici faciem rettulisse. €quod pro sui admi[nist]ra[2tio]2ne tacendum esse non €credidi.  Ÿôÿ@@@@{1GORDIANUS TERTIUS}1 ‘@@Post mortem duorum Gordianorum senatus trepidus €et Maximinum vehementius timens ex viginti viris, €quos ad rem p. tuendam d[2e]2l[2e]2gerat, Puppienum sive €Maximum et Clodium Balbinum Augustos appellavit, ambos ex consulibus. tunc populus et milites Gordia-€num parvulum, annos agentem, ut plerique adserunt, €undecim, ut nonnulli, tredecim, ut Iunius Cordus dicit, €sedecim, (nam vicesimo et secundo anno eum perisse adserit) petiverunt, ut Caesar appellaretur; raptusque €ad senatum atque inde in contione positus indumento imperatorio tectus Caesar est nuncupatus. hic natus €est, ut plures adserunt, ex filia Gordiani, ut unus aut €duo (nam amplius invenire non potui), ex filio, qui in Africa perit. Gordianus scilicet Caesar factus apud @1 €matrem educatus est et, cum extinctis Maximinis Maxi-€mus etiam et Balbinus militari seditione interempti €essent, qui biennio imperaverant, Gordianus adule-€scens, qui Caesar eatenus fuerat, et a militibus et po-€pulo et a senatu et ab omnibus gentibus ingenti amore, ingenti studio et gratia Augustus est appellatus. ama-€batur autem merito avi et avu[2n]2culi[s] sive patris, qui €ambo pro senatu et pro p. R. contra Maximinum arma €sumpserunt et militari[s] vel morte vel necessitate perierunt. post hoc veterani ad curiam venerunt, ut discerent, quid actum esset. ex quibus duo ingressi €Capitolium, cum illic senatus ageretur, ante ipsam €aram a Gallicano ex consulibus et M[2a]2ecena ex duci-bus interempti sunt, atque bellum intestinum ortum €est, cum essent armati etiam senatores, ignorantibus €veteranis, quod Gordianus adulescens solus teneret  imperium. Dexippus quidem adseverat ex filio Gor-€diani tertium Gordianum esse natum. et posteaquam €constitit apud veteranos quoque solum Gordianum im-€perare, inter populum et milites ac veteranos pax ro-€borata est, et hic finis belli intestini fuit, cum esset de-latus Gordiano puero consulatus. sed indicium non €diu imperaturi Gordiani hoc fuit, quod e[2c]2l[2i]2psis solis €facta est, ut nox crederetur neque sine luminibus ac-censis quicquam agi posset. post haec tamen volup-€tatibus et deliciis populus Romanus vacavit, ut ea, €quae fuerant aspere gesta, mitigaret. @@Venusto et Sabino conss. inita est factio in Africa €contra Gordianum ter[2t]2ium duce Sabiniano; quem Gor- @1 €dianus per praesidem Maur[2e]2taniae obsessi[2s]2 [a] coniu-€ratis ita oppressit, ut ad eum tradendum Carthaginem €omnes venirent et crimina confitent[2e]2s et veniam sce-leribus postulantes. finita igitur sollicitudine in Africa €Gordiano iam iterum et Pompeiano conss. bellum Per-sicum natum est. quando et adulescens Gordianus, €priusquam ad bellum proficisceretur, [et] duxit uxorem €filiam M[2i]2sithei, doctissimi viri, quem causa eloquen-€tiae dignum parentela sua putavit et praefectum sta-tim fecit. post quod non puerile iam et contemptibile €videbatur imperium, si quidem et optimi soceri con-€siliis adiuvaretur et ipse pro pietate aliquantulum sa-€peret nec per spadones ac ministros aulicos matris vel €ignorantia [2vel]2 coni[2v]2entia v[2en]2deretur.  @@Extat denique et soceri eius ad eum epistola et ip-€sius Gordiani ad socerum, qua intellegitur eius saecu-€lum emendatius ac diligentius socero adiuvante per-fectum. quarum exemplum hoc est: 'domino filio et €Augusto M[2i]2sitheus socer et praefectus. evasisse nos €gravem temporum maculam, qua per spadones et per €illos, qui amici tibi videbantur (erant autem vehemen-€tes inimici), omnia vendeba[2n]2tur, voluptati e[2s]2t eo €magis, quo[d] tibi gratior emendatio est, ut, si qua vitia €fuerunt, tua non fuisse satis constet, mi fili venerabilis. neque enim quisquam ferre potuit datas eunuchis €suffragantibus militum praeposituras, negatum labori- @1 €bus praemium, aut interemptos aut liberatos pro libi-€[2di]2ne atque mercede, quos non decebat, vacuatum €aerarium, per eos, qui cottidie [2te]2 insidiosissime fre-€quentabant, initas factiones, ut tu decipereris, cum in-€ter se de bonis pessimi quique haberent ante consilia €tibimet suggerenda, bonos pellerent, detestandos in-sinuarent, omnes postremo tuas fabulas venderent. diis €igitur gratias, quod volente [2te]2te ipso emendata res p. est. delectat sane boni esse principis socerum et €eius, qui omnia requirat et omnia velit scire et qui €pepulerit homines, per quos antea velut in auctione €positus nundinatus est.'  @@Item Gordiani ad ipsum: 'imperator Gordianus Au-€gustus Misitheo patri et praefecto. nisi dii omnipoten-€tes Romanum tuerentur imperium, etiam nunc per €emptos spadones velut in [2h]2asta positi venderemur. denique nunc demum intellego neque Feliciones prae-€torianis cohortibus praeponi debuisse, neque Serapam-€moni quartam legionem credendam fuisse, et, ut om-€nia dinumerare m[2ittam]2, multa non esse facienda €quae feci; sed diis gratias, quod te insinuante, qui nihil €vendis, didici ea, quae inclusus scire non poteram. quid enim facerem, quod [2et]2 ma[2te]2r [2n]2os venderet et €consilio cum Gaudiano et Reverendo et Montano ha-€bito vel laudaret aliquos vel vituper[2ar]2et, et illo-€rum consensu quasi testium, quod dixerat, adproba-rem? mi pater, verum audias velim: miser est impe-€rator, apud quem vera reticentur, qui cum ipse pu-€blice ambulare non possit, necesse est, ut audiat et vel audita vel a plurimis roborata confirmet.' his epi- @1 €stolis intellectum est adulescentem soceri consiliis emendatum atque correctum. et Misithei quidem epi-€stolam Gr[2a]2ecam quidam fuisse dicunt, sed in hanc sententiam. tantum autem valuit eius gravitas et sanc-€timonia, ut ex obscurissimo praeter nobilitatem gestis €etiam Gordianum clarum principem fecerit.  @@Fuit terr[2a]2e motus eo usque gravis imperante Gor-€diano, ut civitates etiam terrae hiatu cum populis de-þ³³±ÿï°²°ÿï‚ÇïòäÿïƒÓÈÁÿ¨šƒperirent. ob quae sacrificia per totam urbem totumque orbem terrarum ingentia celebrata sunt. et Cordus qui-€dem dicit inspectis libris Sibyllinis celebratisque om-€nibus, quae illic iussa videbantur, mundanum malum €esse sedatum. @@Sedato terr[2a]2e motu Praetextato et Attico conss. €Gordianus aperto Iano gemino, quod signum erat in-€dicti belli, profectus est contra Persas cum exercitu in-€genti et tanto auro, ut vel auxiliis vel militibus facile Persas evincere[2t]2. fecit i[n]ter [2in]2 Moesiam atque €in ipso procinctu, quidquid hostium in Thraciis fuit, delevit, fugavit, expulit atque summovit. inde per €Syriam Ant[h]ioc[2h]2iam venit, quae a Persis iam tene-€batur. illic frequentibus proeliis pugnavit et vicit a[2c]2 Sapore Persarum rege summoto, [2qui]2 post Artax[2er-€x]2en [2regnabat]2, et Ant[h]ioc[2h]2iam recepit et Carras €et Ni[2s]2ibi[2n]2, et quae omnia sub Persarum imperio erant.  rex sane Persarum tantum Gordianum principem ti-€muit, ut, cum instructus esset et suis copi[2i]2s et nostris, €tamen civitatibus ipse praesidia sponte deduceret eas-€que integras suis civi[tati]bus redderet, ita ut nihil, @1 quod ad eorum fortunas pertine[2re]2t, adtaminaret. sed €haec omnia per Misitheum, socerum Gordiani eundem-que praefectum, gesta sunt. effectum denique est, ut €Pers[2a]2e, qui iam in Italia timebantur, in regnum €suum pugnante Gordiano redirent totumque orientem €Romana res p. detineret. @@Extat oratio Gordiani ad senatum, qua de rebus ge-€stis suis scribens Misitheo praefecto suo et socero in-€gentes gratias agit. cuius partem indidi, ut ex eo vera cognosceres: 'post haec, p. c., quae, dum iter agimus, €gesta sunt quaeque ubique singulis triumphis digna €sunt actitata, etiam Persas, ut brevi multa conectam, €ab Ant[h]ioc[2h]2ensium cervicibus, quas iam nexas Per-€sico ferro gerebant, et reges Persarum et leges amovi-mus. Carras deinde ceterasque urbes imperio Romano €reddidimus. Ni[2s]2ibin usque pervenimus et, si di[2i]2 fave-rint, [2C]2tesifonta usque veniemus. valeat tantum Mi-€sitheus praefectus et parens noster, cuius ductu et €dispositione et haec transegimus et reliqua transige-mus. vestrum est igitur supplicationes decernere, nos di[2i]2s commendare, Misitheo gratias agere.' his in se-€natu lectis quadrigae elefantorum Gordiano decretae €sunt, utpote qui Persas vicisset, ut triumpho Persico €triumpharet, Misitheo autem quadriga[2e]2 [2s]2ex equo-rum et triumphalis currus et titulus huiusmodi: 'Misi-€theo eminenti viro, parenti principum, praefecto €praeto[2rii]2, totius [2o]2rbis [2tutori, resti]2tutori[s] re[2i]2 p. €senatus populusque Romanus vicem reddidit.'  @@Sed ista felicitas longior esse non potuit. nam Misi-€theus, quantum plerique dicunt, artibus Philippi, qui @1 €post eum praefectus praetorii est factus, ut alii, morbo €extinctus est herede Romana re p., ut quicquid eius fuerat, vectigalibus urbis accederet. cuius viri tanta €in re p. dispositio fuit, ut nulla esset umquam [2ci]2vitas €[2l]2i[2m]2itanea potior et quae posset exercitum p. R. ac €principem ferre, quae totius anni in aceto, frumento et €larido atque hordeo et paleis condita non haberet, mi-€nores vero urbes aliae triginta dierum, aliae quadra-€ginta, nonnullae duum mens[2i]2um, quae minimum, quin-decim dierum. idem cum esset praefectus, arma mili-€tum semper inspexit. nullum se[2n]2e[2m]2 militare passus €est, nullum puerum annonas accipere. castra omnia €et fossa[2s]2 [2e]2orum circumibat, noctibus etiam plerum-que vigilias frequentabat. amabaturque ab omnibus, €quod sic et rem p. amaret et principem. tribuni eum €et duces usque adeo timuerunt et amarunt, ut neque vellent pec[2c]2are neque ulla ex parte peccarent. Phi-€lippus eum propter pleraque vehementer timuisse fer-€tur atque ob hoc per medicos insidias eius vitae pa-rasse, et quidem hoc gener[2e]2; [2n]2am cum effusione €alvi Misitheus laboraret atque a medicis sistendi ventris €g[2r]2atia pocul[or]um iuberetur accipere, mutatis, quae €fuerant parata, id fertur datum, quo magis solveretur. €atque ita exa[2n]2i[2m]2atus est.  @@Quo mortuo A[2r]2riano et Pap[p]o conss. in eius locum €praefectus praetorii factus est Philippus Arabs, hu-€mili genere natus, sed superbus, qui se in novitate at-€que enormitate fortun[2a]2e non tenuit, ita ut statim €Gordiano, qui eum in locum parentis adsciverat, in-sidias per milites faceret, quae tales fuerunt: Misitheus @1 €tantum ubique, quantum diximus, habuerat condito-€rum, [2u]2t vacillare dispositio Romana non posset; ve-€rum artibus Philippi primum naves frumentariae sunt €aversae, deinde in ea loca deducti sunt milites, in qui-bus annonari non posset. hinc Gordiano infestos mi-€lites statim reddidit, non intellegentes artibus Philippi iuvenem esse deceptum. sed Philippus etiam hoc ad-€didit, ut rumorem per milites spargeret adulescentem €esse Gordianum, imperium non posse regere, melius €esse illum imperare, qui militem gubernare[t], qui rem publicam sciret. corrupit praeterea etiam principes, €effectumque, ut palam Philippus ad imperium pos-ceretur. amici Gordiani primo vehementissime resiste-€bant, sed cum milites fame vincerentur, imperium €Philippo mandatum est, iussumque a militibus, ut quasi €tutor eius Philippus cum eodem Gordiano pa[2ri]2ter €imperaret.  @@Suscepto igitur imperio, cum et Philippus se contra €Gordianum superbissime ageret et ille se imperatorem €atque imperatorum prolem et virum nobilissimae fa-€miliae recognosceret nec ferre posset inprobitatem ho-€minis ignobilis, apud duces et milites adstante prae-€fecto Maecio Gordiano, adfini suo, in tribunali co[2n]2-€q[2u]2es[2t]2u[2s]2 es[se]t, sperans posse imperium Philippo abrogari. sed ha[n]c conquestione nihil egit, cum illum €incusasset, quod immemor beneficiorum eius sibi mi-nus gratus exsisteret. et cum milites rogasset, cum €aperte duces ambisset, factione Philippi minor apud omnes fuit. denique cum se videret minorem haberi, €petit, ut aequale salte[2m]2 inter eos esset imperium, nec impetravit. dehinc petit, ut loco Caesaris haberetur, neque id optinuit. petit etiam, ut praefecti loco esset @1 Philippo, quod et ipsum negatum est. ultimae pr[a]eces €fuerunt, ut eum Philippus pro duce haberet et patere-€tur vivere. ad quod quidem paene consenserat Philip-€pus, ipse tacitus sed omnia per amicos agens nutibus atque consiliis. verum cum secum ipse cogitaret amo-€re[m] populi R. et senatus circa Gordianum et totius €Africae ac Syriae totiusque orbis Romani, cum et no-€bilis esset et nepos ac filius imperatorum et bellis €gravibus totam rem p. liberasse[2t]2, posse fieri, ut €[2re]2f[2ec]2ta quandocumque militum voluntate Gordiano €redderetur imperium, re recenti cum in Gordianum €ir[2a]2e militum famis causa vehementes essent, cla-€mantem e conspectu duci iussit ac dispoliari et occidi. quod cum primo dilatum esset, post, ut iussit, imple-€tum est. ita Philippus impie, non iure optinuit im-€perium.  @@Imperavit Gordianus annis sex. As[2ia]2e dum ha[2e]2c €agerentur, Argunt Scyth[r]arum rex finitimorum regna €vastabat, maxime quod conpererat Misitheum perisse, cuius consilio res p. fuerat gubernata. Philippus au-€tem, ne a crudelitate nancisci videretur imperium, Ro-€mam litteras misit, quibus scripsit Gordianum morbo €perisse seque a cunctis militibus electum. nec de-€fuit, ut senatus de his rebus, quas non noverat, falle-retur. appellato igitur principe Philippo et Augusto €nuncupato Gordianum adul[2e]2scentem inter deos ret-€tulit. @@Fuit iuvenis laetus, pulcher, amabilis, gratus omni-€bus, in vita iocundus, in litteris nobilis, prorsus ut ni- @1 hil praeter aetatem deesset imperio. amatus est a po-€pulo et senatu et militibus ante Philippi factionem ita ut nemo principum. Cordus dicit omnes milites eum €filium appellasse, ab omni senatu filium dictum, om-nem populum delicias suas Gordianum dixisse. de-€nique Philippus, cum eum interfecisset, neque ima-€gines eius tollere neque statuas deponere neque nomen €[2ausus]2 abradere, sed divum semper appellans etiam €apud ipsos milites, cum quibus factionem fecerat, serio €animo et peregrina calliditate veneratus est. þ³³±ÿï°²°ÿï‚ÇïòäÿïƒÓÈÁÿ¨ @@Domus Gordianorum etiam nunc extat, quam iste Gordianus pulcherrime exornavit. est villa eorum via €Praenestina ducentas columnas in [2te]2trastylo habens, €quarum quinquaginta C[2a]2r[2y]2steae, [2quinquaginta]2 Clau-€dianae, quinquaginta Synnades, quinquaginta Numi-dicae pari mensura sunt. in qua b[2a]2s[c]ilicae centenariae €tres, cetera huic operi convenientia et thermae, qua-€les praeter urbem, ut tunc, nusquam in orbe terrarum. @@Familiae Gordiani hoc senatus decrevit, ut a tutelis €atque a legationibus et a publicis necessitatibus, nisi €si vellent, posteri eius semper vacarent. @@Opera Gordiani Romae nulla extant, praeter qua[2e]2-€dam nymfia et balneas. sed balneae privatis hominibus fuerunt et ab eo in usum privatum exornatae sunt. in-€stituerat porticum in campo Martio sub colle pedum €mille, ita ut ab altera parte [2ae]2qu[2e]2 mille pedum por-€ticus fieret atque inter eas pariter [2pater]2et spa[2t]2ium €pedum quingentorum; cuius spa[2t]2ii hinc atque inde €virdiari[2a]2 essent, lauro, myrto et buxo frequentata, me- @1 €dium vero lithostr[2o]2tum brevibus columnis altrinsecus €positis et sigillis per pedes mille, quod esset deam-€bulatorium, ita ut in capite basilica esset pedum quin-gentorum. cogitaverat praeterea cum Misitheo, ut post €basilicam thermas aestivas sui nominis faceret, ita ut €hiemales in principio porticu[2u]2m poneret, [s]in[2t]2us[u] essent vel virdiaria vel porticus. sed haec omnia nunc €privatorum et possessionibus et ho[2r]2tis et aedificiis oc- cupata sunt. fuerunt sub Gordiano Rom[2a]2e elefanti €triginta et duo, quorum ipse duodecim miserat, Alex-€ander decem, alces decem, tigres decem, leones man-€sueti sexaginta, leopardi mansueti triginta, belbi, id €est yaenae, decem, gladiatorum fiscalium paria mille, €hippopotami sex, r[2i]2nocer[2os]2 unus, arcoleontes decem, €cam[2e]2lopardali decem, onagri viginti, equi feri quadra-€ginta et cetera huius modi animalia innumera et di-€versa, quae omnia Philippus ludis saecularibus vel dedit vel occidit; has autem omnes feras mansuetas et €praeterea efferatas parabat ad triumphum Persicum. quod votum publicum nihil valuit. nam omnia haec €Philippus exhibuit s[2a]2ecularibus ludis et muneribus €atque circensibus, cum millesimum annum a condita €urbe in consulat[2u]2 suo et filii sui celebravit. @@Quod de C. Caesare memoriae traditum est, hoc €etiam de Gordiano Cordus evenisse perscribit; nam €omnes, quicumque illum gladio adpetiverunt (qui no-€vem fuisse dicuntur), postea interemptis [a] Philip-€pis [2se]2 sua manu suisque gladiis et [h]isdem, qui-€bus illum percusserant, interemisse dicuntur. @1  @@Trium igitur Gordianorum haec fuit vita, qui omnes €Augusti appellati sunt, [duobus in Africa interemptis, Persidis finibus]. €@@Gor[2d]2iano sepulchrum milites apud Circe[2s]2ium ca-€strum fecerunt in finibus Persidis, titulum huius modi €addentes et Graecis et Latinis et Persicis et Iudaicis et Aegyptiacis litteris, ut ab omnibus lege[2re]2tur: 'divo €Gordian[2o]2 victori Persarum, victori Gothorum, victori €Sarmatarum, depulsori Roman[2a]2rum seditionum, vic-tori Germanorum, sed non victori Philipporum.' quod €[2i]2deo videbatur additum, quia in campis Philippis ab €Alanis tumultuario proelio victus abscesserat, simul etiam quod a Philippis videbatur occisus. quem titu-€lum evertisse L[2i]2cinius dicitur eo tempore, quo est €nanctus imperium, cum se vellet videri a Philippis originem trahere. quae omnia, Constantine maxime, €idcirco sum [2per]2secutus, ne quid tuae cognitioni de-€esset, quod dignum scientia videretur. @1 ï°²±ÿï‚ÍáøÂáìâÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1MAXIMUS [2ET BALBINUS]2 €@@@@[2IULI CAPITOLINI]2}1 ¡@@Interemptis in Africa Gordiano seniore cum filio, €cum Maximinus ad urbem furens veniret, ut, quod €Gordiani Augusti appellati fuerant, vindicaret, sena-€tus praetrepidus in a[2e]2dem Concordiae VII. idus Iunias €concurrit, ludis Apoll[2i]2naribus, remedium contra furo-rem hominis inprobissimi requirens. cum igitur duo €consulares e[2t]2 eminentes quidem viri, Maximus et Bal-€binus (quorum Maximus a plerisque in historia retice-€tur et loco eius Puppieni nomen infertur, cum et Dexip-€pus et Ar[2r]2ianus Maximum et Balbinum dicant electos €contra Maximinum post Gordianos), quorum alter €bonitate, virtute alter ac severitate clari habebantur, €ingressi essent curiam ac praecipue timorem Maxi-€mini adventu[2s]2 fronte ostendere[2n]2t, referente con-€sule de aliis rebus, qui primam sententiam erat dictu-rus, sic exorsus est: 'minora vos sollicitant, e[2t]2 prope €aniles res ferventissimo tempore tractamus in curia. quid enim opus de restitutione templorum, de basilicae €ornatu, de thermis Titianis, de exaedificatione amphi-€theatri agere, cum immineat Maximinus, quem ho-€stem mecum ante dixistis, Gordiani duo, in quibus €praesidium fuerat, interempti s[2i]2nt, neque in praesenti €ullum sit auxilium, quo respirare possimus? agite igi- @1 €tur, p. c., p[2r]2incipes dicite. quid moramini? ne, dum €singulati[2m]2 per[2ti]2mescitis, in timore potius quam  in virtute opprimamini.' post haec tacentibus cunc-€tis, cum Maximus, qui et natu grandior erat et meritis €et virtute ac severitate clarior, dicere sententiam coe-€pisset. quae ostenderet duos principes esse faciendos, €Vectius Sabinus ex familia Ulpiorum rogato cons[2u]2le, €ut sibi dicere atque interfari liceret, sic exorsus est: 'scio, p. c., hanc rebus novis inesse oportere constan-€tiam, ut rapienda sint consilia, non quaerenda, verbis €quin etiam plurimis abstinendum sit atque sententiis, ubi res perurguent. cervices suas quisque respiciat, €uxorem ac liberos cogitet, avitas patriasque fortunas: €quibus omnibus inminet Maximinus, natura furiosus, €truculentus, inmanis, causa vero, ut sibi videtur, satis iusta truculentior. ille quadrato agmine castris ubi-€que positis ad urbem tendit, vos sedendo et consul-ta[2n]2do diem teritis. longa oratione opus non est: fa-€ciendus est imperator, immo faciendi sunt principes, €unus qui res domesticas, alter qui bellicas curet, unus €qui in urbe resideat, alter qui[n] obviam cum exercit[2u]2 latronibus pergat. ego principes dico, vos firmate, si placet, sin minus, meliores ostendite: Maximum igi-€tur atque Balbinum, quorum unus in re militari tan-€tus est, ut no[2v]2[il]itatem generis splendore virtutis €e[2v]2exerit, alter ita clarus nobilitate est, ut et morum @1 €lenitate re[2i]2 p[i]. sit necessarius et vitae sanctimonia, €quam a prima aetate in studiis semper ac litteris te-nuit. habetis sententiam, p. c., mihi fortasse periculo-€siorem quam vobis, sed nec vobis satis tutam, si non aut alios aut hos principes feceritis.' post haec ad-clamatum est uno consensu: 'aequum est, iustum est. €sententiae Sabini omnes consentimus. Maxime et Bal-€bine Augusti, dii vos servent. di vos principes fece-€runt, di vos conservent. vos senatum a latronibus vin-dicate, vobis bellum contra latrones mandamus. hostis €publicus Maximinus cum filio pereat, hostem publicum €vos persequimini. felices vos iudicio senatus, felicem rem p. vestro imperio. quod vobis senatus detulit, €fortiter agite; quod vobis senatus detulit, libenter acci- pite.' his atque aliis adclamationibus imperatores facti €sunt Maximus atque Balbinus. @@Egressi igitur e senatu primum Capitolium escen-derunt ac rem divinam fecerunt. deinde ad rostra €populum convocarunt. ubi cum orationem de sena-€tus sententia et de sua electione habuissent, p. R. cum €militibus, qui forte convenerant, adclamavit: 'Gordia-num Caesarem omnes rogamus.' hic nepos erat Gor-€diani ex filio, qui est in Africa occisus, annum agens aetatis quartum decimum, ut plerique dicunt. qui sta-€tim raptus est et novo genere senatus consulti, cum €eadem die senatus consultum factum esset, inductus €in curiam Caesar est appellatus.  @@Prima igitur relatio pri[2ncip]2um fuit, ut duo Gor-diani divi appellarentur. aliqui autem unum putant €appellatum, seniorem videlicet, sed ego libris, quos €Iunius Cordus affatim scripsit, legisse memini ambos @1 in deos relatos, si quidem senior laqueo vitam fini-€vit, iunior autem in bello consumptus est, qui utique þ³³±ÿï°²±ÿï‚ÍáøÂáìâÿïƒÓÈÁÿ¤“ƒmaiorem [2m]2eretur reverentiam, quod eum bell[2um]2 ra-puit. post has igitur relationes praefectura urbi in Sa-€binum conl[oc]ata est, virum gravem et Maxim[2i]2[m] €moribus congruentem, praetoriana in Pinarium Va-€lentem. @@Se[2d]2 priusquam de actibus eorum loquar, placet ali-€qua dici de moribus atque genere, non eo modo quo €Iunius Cordus est p[2er]2secutus omnia, sed illo quo Sue-€tonius Tranquillus et Valerius Marcellinus, quamvis €Curius Fortunatianus, qui omnem hanc historiam per-€scripsit, pauca contigerit, Cordus vero tam multa, ut €etiam pleraque vilia et minus honesta perscripserit.  @@Maximo pater fuit Maximus, unus e plebe, ut non-€nulli dicunt, faber ferrarius, ut a[2li]2i, raedarius vehicu-larius fabricator. hunc suscepit e[2x]2 uxore Prima no-€mine. cui fratres quattuor [2p]2u[2e]2ri fuerunt, quattuor puellae, qui omnes intra pubertatem interierunt. nato €Maximo carnem bubulam et quidem multam aquila €in cella eorum proiecisse fertur, quae angusto patebat €inpluvio, eandemque, cum iaceret neque quisquam ad-€tingere auderet religionis timore, iterum sustulisse [2e]2t €in proximum sacellum, quod erat Iovis Praestiti[2s]2, detulisse. id eo tempore nihil visum est om[2i]2nis ha-€bere, sed non sine causa factum proba[2v]2it imperium. pueritiam omnem in domo patr[2ui]2 Pinarii fecit, quem @1 €statim ad praefecturam praetorii subvexit, ubi factus est imperator. operam grammatico, r[2h]2et[h]ori non €multum dedit, si quidem semper virtuti mi[2li]2tari et severitati studuit. a[2t]2tam[2en]2 militaris tribunus fuit et €multos egit numeros et postea praeturam, sumptu Pe-€scenniae Marcellin[2a]2e, [2quae]2 illum loco filii susce-pit et aluit. inde proconsulatum Bithyniae egit et dein-ceps Graec[2i]2ae ac tertio Narbonae. missus praeter-€ea legatus Sarmatas in Illyrico contudit atque inde €translatus ad Renum rem contra Germanos satis feliciter gessit. post haec praefectus urbi prudentissi-€mus, [in] ingeniosissimus et severissimus adprobatus est. quare veluti [2meritum]2 senatus ei, homini, quod €non licebat, novae familiae, imperium tamen detulit, €confessis omnibus eo tempore in senatu aptiorem non  esse, qui deberet principis nomen accipere. et quoniam €etiam minora plerique desiderant, fuit cibi avidus, vini €parcissimus, ad rem Veneriam nimis rarus, domi fo-€risque semper severus, ita ut et tristis cognomen ac-ciperet. vultu gravissimus et retorridus, statura pro-€cerus, corporis qualitate sanissimus, moribus asperna-€bilis ac tamen iustus neque umquam usque ad exitum negotiorum vel inhumanus vel inclemens. rogatus €semper ignovit nec iratus est, nisi ubi eum irasci decuit. factionibus se numquam praebuit, iudi[2ci]2i tenax fuit neque aliis potius quam sibi credidit. quare et a se-€natu multum dilectus est et a populo timori habitus, @1 €si quidem sciebat populus eius censoriam praefec-€turam, quam videbat posse in imperio vehementius €convalescere.  @@Balbinus nobilissimus et iterum consul, rector pro-vinciarum infinitarum. nam et Asiam et Africam et €Bith[2y]2niam et Galatiam et Pontum et T[2h]2rac[h]ias et €Gallias civilibus administrationibus rexerat, ducto non-€numquam exercitu, sed rebus bellicis minor fuerat €quam in civilibus; a[2t]2tamen bonitate, nimia sanctitate ac verecundia ingentem sibi amorem conlocaverat. fa-€miliae vetustissim[2a]2e, ut ipse dicebat, a Balbo Cor-€n[2e]2lio Theofane originem ducens, qui per [i]Gn[2a]2eum €Pompeium civitatem meruerat, cum esset suae patriae nobilissimus idemque historiae scriptor. statura ae-€que procerus, corporis qualitate conspicuus, in volup-€tatibus nimius. qu[2e]2m quidem adiuvabat divitiarum €[h]abundantia, nam erat et a maioribus dives et multa hereditatibus per se ipse collegerat. eloquentia clarus, poemat[2e]2 inter sui temporis poetas praecip[2u]2us[u]. vini, €cibi, rei Veneriae avidus, vestitu cultus, nec quic-€quam defuit. quod illum populo non commendabilem €redderet. amabilis etiam senatui fuit. @@Haec de utriusque vita conperimus. denique non-€nulli, quemadmodum Catonem et Caesarem Sallustius €comparat, ita hunc quoque conparandum putarunt, ut €alterum severum, clementem alterum, bonum illum, €istum constantem, illum nihil largientem, hunc afluen- tem copiis omnibus dicerent. haec de moribus atque €genere. @1 €@@Decretis ergo omnibus imperatoriis honoribus atque €insignibus, percepta tribunicia potestate, iure procon-€sulari, pontificatu[m] maximo, patris etiam patriae no-mine inierunt imperium. sed dum in Capitolio rem €divinam faciunt, populus R. imperio Maximi con-€[2tra]2dixit. timebant enim severitatem eius homines €vulgares, quam et senatui acceptissimam et sibi adver-sissimam esse credebant. quare factum est, ut dixi-€mus, ut Gordianum adulescentulum principem pete-€rent, qui statim factus est nec prius permissi sunt ad €Palatium stipati[s] armatis ire, quam nepotem Gordiani Caesaris nomine nuncuparunt. his gestis celebratis-€que sacris, datis ludis scaenicis ludisque circensibus, €gladiatorio etiam munere Maxim[in]us susceptis votis €in Capitolio ad bellum contra Maximinum missus est €cum exercitu[i] ingenti, praetorianis Romae manenti-bus. unde autem mos tractus sit, ut proficiscentes ad €bellum imperatores munus gladiatorium et venatus darent, breviter dicendum est. multi dicunt apud ve-€teres hanc devotionem contra hostes factam, ut civium €sanguine litato specie pugnarum se Nemes[c]is, id est vis qu[2ae]2dam Fortun[2a]2e, satiaret. alii hoc litteris €tradunt, quod veri similius credo, ituros ad bellum Ro-€manos debuisse pugnas videre et vulnera et ferrum et €nudos inter se coo[2r]2i[2e]2ntes, ne[c] in bello armatos ho-€stes timerent aut vulnera et sanguinem per[2h]2orresce-€rent.  @@Et Maximo quidem ad bellum profecto Romae prae-toriani remanserunt. inter quos e[2t]2 popul[2um]2 tanta se- @1 €ditio fuit, ut ad bellum intestinum veniretur, urbis Ro-€mae pars maxima incenderetur, templa foedarentur, €omnes plateae cruore polluerentur, cum [2B]2albinus, homo lenior, seditionem sedare non posset. nam et in €publicum processit, manus singulis quibusque [2te]2ten-€[2d]2it et paene ictum lapidis passus est, [2ut]2 alii dicunt, etiam fuste percussus est. neque sedasset tumultum, €nisi infantem Gordianum purpuratum ad populum €longissimi hominis collo superpositum produxisset. €quo viso populus et milites usque adeo placati sunt, ut amore illius in concordiam redirent. neque umquam €quisquam in illa aetate sic amatus est merito avi et €avunculi, qui pro p. R. contra Maximinum in Africa €vitam finiverant; tantum apud Romanos memoria bo- narum rerum valet. Maximo igitur ad bellum pro-€fecto senatus per omnes regiones consulares, prae-€torios, quae[2s]2torios, aedilicios, tribunicios etiam vi-€ros misit, ita ut unaquaeque civitas frumentum arma €et propugnacula et muros pararet, ut per singulas ur-bes Maximinus fatigaretur. iussum tunc tamen, ut €omnia ex agris in civitates colligerentur, ne quid hostis publicus inveniret. scriptum est praeterea ad omnes €provincias missis frumentariis iussumque, ut, quicum-€que Maximinum iuvisset, in hostium numero ducere-tur. inter haec Romae iterum seditiones inter populum et milites ortae sunt. et cum mille edicta [2B]2albinus €proponeret nec audiretur, veterani s[2e]2 in castra prae-€toria contulerunt cum ipsis praetorianis, quos coepit populus obsidere. nec umquam ad amicitiam essent redacti, nisi fistul[2a]2s aquarias populus incidisset. in €urbe autem, priusquam dictum esset milites pacatos €venire, et tegulae de tectis iactae sunt et omnia, quae @1 in domibus erant, vasa proiecta. atque ideo maior pars €civitatis perit et multorum divitiae. nam latrones se €militibus miscuerunt ad vastanda ea, quae norant ubi €repperirent.  @@Cum haec Rom[2a]2e geruntur, Maximus sive Pup-€pienus apud Ra[2v]2ennam bellum paraba[n]t ingenti ap-€paratu, timens vehementissime Maximinum, de quo €saepissime dicebat se non contra hominem, sed contra Cyclopem bellum gerere. et Maximinus quidem apud €Aquileiam ita victus est, ut a suis occideretur, caput-€que eius et filii perlatum est Ra[2v]2ennam, quod a Maxi-mo Romam transmissum est. non tacenda hoc loco þ³³±ÿï°²±ÿï‚ÍáøÂáìâÿïƒÓÈÁÿ¨‹“‚devotio est Aquileiensium pro Romanis, qui etiam €crines mulierum pro nervis ad sagittas emittendas [2adhibuis]2se dicuntur. tantum sane laetitiae fuit in €Balbino, qui plus timebat, ut [2h]2ecato[2m]2ben faceret, statim Maximini caput adlatum e[2s]2t. [2h]2ecato[2m]2be €autem tale sacrificium est: centum arae uno in loco €c[2a]2espiticiae extruuntur, et ad eas centum sues, cen-tum oves mactantur. iam, si imperatorium sacrificium €sit, centum leones, centum aquilae et cetera huius modi animalia[c] centena feriunt[2ur]2. quod quidem etiam €Graeci quondam fecisse dicuntur, cum pestilentia la-€borarent, et a multis imperatoribus id celebratum €constat.  @@His igitur peractis Balbinus cum summa gratulatione €Maximum redeuntem e Ra[2v]2ennati cum exercitu in-tegro et copiis expectabat, si quidem Maximinus ab €oppidanis Aquileiensibus et paucis, qui illic erant, mi- @1 €litibus [2d]2u[2cibus]2 Crispino ac Me[2n]2ofil[i]o consulari-bus, qui a senatu missi fuerant, victus est. ipse autem €Maxim[in]us Aquileiam idcirco accesserat, ut omnia €tuta et integra usque ad Alpes relinqueret ac, si quae €essent barbarorum, qui Maximino faverant, reliquiae, compesceret. missi sunt denique ad eum legati sena-€tores viginti, quorum nomina sunt apud Cordum, (in €his consulares quattuor, praetor[2ii]2 octo, [2oct]2o qu[2a]2e-€storii) cum coronis et senatus consult[2o]2[m], in quo ei statuae auratae eque[e]stres decernebantur. ex quo €quidem Balbinus subiratus est, dicens Maximum mi-€nus quam [2s]2e laborasse, cum ipse domi tanta bella €compr[a]essisset, ille autem otiosus apud Ra[2v]2ennam se-disset. sed tantum valet [2v]2elle, ut Maximo, quia pro-€fectus est contra Maximinum, etiam victoria decernere-tur. quam impletam ille nescivit. exercitu[i] igitur sus-€cepto Maximini ad urbem cum ingenti pompa et multi-€tudine Maxim[in]us venit, maerentibus militibus, quod €eum imperatorem, quem ipsi delegerant, perdiderant et eos habebant, quos senatus legerat. nec dissimulari po-€terat maeror, qui apparebat in frontibus singulorum; €et iam quidem nec verbis abstinebatur, quamvis Maxi-€mus et apud milites saepe dixisset oblivionem prae-€teritorum esse debere[t] et stipendia magna donasset et auxilia in ea loca, quae delegerant, dimisisset. sed €animi militum semel inbuti odio refrenari nequeunt. €denique cum audisse[2n]2t senatus adclamationes, quae €milites tangerent, acriores contra Maximum et Bal- @1 €binum extiterunt, secum cotidie cogitantes, quos im-€peratores facere deberent.  @@Senatus consulti autem, quo moti sunt, haec f[2o]2rma €est: cum ingredienti urbem Maximo Balbinus et Gor-€dianus et senatus et populus Romanus [2obv]2iam pro-€cessissent, adclamationes primum public[2a]2e fuerunt, quae milites contingerent. inde in senatum itum est, €ubi post illa, quae communia solent esse festa, dictum €est: 'sapienter electi principes sic agunt, per inperitos €elec[2t]2i principes sic pereunt,' cum constaret a militi-€bus factum Maximinum, Balbinum autem et Maximum a senatoribus. his auditis milites gravius s[2a]2ev[2i]2r[2e]2 €coeperunt, in senatum praecipue, qui sibi triumphare €de militibus videbatur. @@Et Balbinus quidem cum Maximo urbem cum magna €moderatione[s] gaudente senatu et p. R. regebant; se-€natui plurimum deferebatur; leges optimas condebant, €moderate causas audiebant, res bellicas pulcherrime disponebant. et cum iam paratum esset, ut contra €Parthos Maximus proficisceretur, Balbinus contra Ger-€manos, puer autem Gordianus Romae remaneret, mili-€tes occasionem quaerentes occidendorum principum, €cum primo invenire vix possent, quia Germani stipa-€bant Maximum atque Balbinum, cotidie ingravesce- bant. et erant quidem discordiae inter Balbinum et €Maximum, sed tacitae et quae intellegerentur potius €quam viderentur, cum Balbinus Maximum quasi igno-€bilem contemneret, Maximus Balbinum quasi debilem calcaret. qua re occasio militibus data est intellegenti-€bus facile discordes imperatores posse interfici. ludis €denique scaenicis, cum multi et milites et aulici occu- @1 €pati essent, et in Palatio soli cum Germanis principes remansissent, inpetu[2m]2 in eos f[2e]2cer[2u]2nt. turbantibus €igitur militibus, cum primum nuntiatum esset Maximo €turbam illam tempestatemque vix evadi posse, nisi €ad Germanos mitteretur, et forte in alia parte Palati €Germani cum Balbino essent, mittit ad Balbinum Maxi-mus petens, ut ei praesidium mitteret. sed ille suspica-€tus, quod contra se eos peteret, quem p[ost]u[2t]2abat mon-€archiam velle, primum frustratus est, deinde usque ad litem perventum est. in hac tamen seditione illis €contendentibus milites supervenerunt atque ambos eos €nudatos vestibus regalibus de Palatio cum iniuris pro-€duxerunt et per mediam civitatem ad castra raptare voluerunt magna ex parte laniatos. sed ubi conper[i]e-€runt Germanos ad defensionem illorum superven[2i]2r[2e]2, €ambos occiderunt et in itinere medio reli[n]querunt. inter haec Gordianus Caesar sublatus a militibus im-€perator est appellatus id est Augustus, quia non erat €alius in praesenti, insultantibus militibus senatui et po-pulo, qui se statim in castra receperunt. Germani sane, €ne sine causa pugnarent occisis iam imperatoribus suis, €extra urbem, ubi suos habebant, se contulerunt.  @@Hunc finem habuerunt boni imperatores, indignum €vita et moribus suis: nam neque Maximo sive Pup-€pieno fortius neque Balbino benignius fuit quicquam, €quod in re ipsa intellegi potest; neque enim, cum esset potestas, malos senatus eligeret. huc acc[2e]2dit quod mul-€tis honoribus ac potestatibus explorati sunt, cum alter €bis consul et praefectus urbis, alter [2bis]2 consul [et €praefectus] ad imperium longaev[2i]2 pervenissent, ama- @1 €bile[2s]2 senatui et populo etiam, qui Maximum iam le-€viter pertimescebant. @@Haec sunt, quae de Maximo ex Herodiano, Gr[2a]2eco scriptore, magna ex parte coll[2e]2g[2i]2mus. sed multi non €a Maximo, verum a Puppi[2e]2no imperatore victum apud €Aquileiam Maximinum esse dixerunt, et ipsum cum €Balbino esse occisum, ita ut Maximi nomen prae-tereant. tanta est autem [2hi]2storicorum inter se [2c]2er-€[2t]2antium inperitia vel usurpatio, ut multi eundem Maxi-€mum quem Puppienum velint dici, cum Herodianus, €vitae suae temporum scriptor, Maximum dicat, non €Puppienum, cum et D[2e]2xippus, Gr[2a]2ecorum scriptor, €Maximum et Balbinum imperatores dica[n]t factos con-€tra Maximinum post Gordianos duos et a Maximo victum Maximinum, non per Puppienum. his acce-€dit scriptorum inperitia, quae praef. praet. fuisse Gor-€dianum parvolum dicunt, ignorantibus multis collo €saepe vectum, ut militibus ostenderetur. @@Imperarunt autem Maximus et Balbinus anno uno, €cum Maximinus imperasset cum filio, ut quidam di-€cunt, per triennium, ut alii per biennium.  @@Domus Balbin[2i]2[s] etiam nunc Romae ostenditur in €Carinis, magna et potens et ab eius familia huc usque @1 possessa. Maximus, quem Puppienum plerique putant, €summae[t] tenuitatis, sed virtutis amplissim[2a]2e fuit. sub his pugnatum est a Carpis contra Moeso[2s]2. fuit €et Scyt[2h]2ici belli princip[2i]2um, fuit et Histriae ex-€cidium eo tempore, ut autem Dexippus dicit, Histricae civitatis. Dexippus Balbinum satis laudat et dicit for[2t]2i €animo militibus occurrisse atque interfectum, ut mor-€tem non timeret, quem omnibus disciplinis instructum €fuisse dici[2t]2; Maximum vero negat eius modi virum fuisse, qualem Graeci plerique dixerunt. addit prae-€terea, tantum contra Maximinum Aquilei[2ensium]2 €odium fuisse, ut de crinibus mulierum su[2a]2rum arcu-€bus nervos facerent atque ita sagittas emitterent. @@D[2e]2xippus et Herodianus, qui hanc principum histo-€riam persecuti sunt, Maximum et Balbinum fuisse €principes dicunt, delectos a senatu contra Maximinum €post interitum duorum in Africa Gordianorum, cum quibus etiam puer tertius Gordian[2u]2s electus est. sed €[2ap]2u[2d]2 Latinos scriptores plerosque Maximi[ni] no-€men non inven[2i]2o et cum [2B]2albino Puppienum impera-€torem repperio, usque adeo ut idem Puppienus cum €Maximino apud Aquileiam pugnasse dicatur, cum me-€moratis historicis [2as]2serentibus ne Maximus quidem þ³³±ÿï°²±ÿï‚ÍáøÂáìâÿïƒÓÈÁÿ¨—‡contra Maximinum pugnasse doceatur, sed res[2e]2disse €apud Ra[2v]2ennam atque illic patratam audisse vic-€toriam: ut mihi videatur idem esse Puppienus qui €Maximus dicitur.  @@Quare etiam gratulatoriam epistolam subdidi, quae €scripta est a consule sui temporis de Puppieno et Bal- @1 €bino, in qua laetatur redditam ab his post latrones €improbos esse rem p.: @@'Puppieno et Balbino Augustis Claudius Iulianus. €cum primum Iovis Op. M. et deorum inmortalium €senatusque iudicio et consensu generis humani susce-€pisse vos rem p[i]. a nefarii latron[2i]2s scelere servan-€dam regendamque Romani[2s]2 legibus, domini sanctis-€simi et invictissimi Augusti, quamquam [2n]2o[2n]2dum ex €divinis litteris, sed tamen ex s[p]. c., quod ad me v. c. €Celsus Aelianus collega transmiserat, conperissem: €gratulatus sum urbi Romae, cuius ad salutem estis €electi, gratulatus senatui, cuius pro iudicio, quod in €vos habuit, reddidistis pristinam dignitatem, gratula-€tus Italiae, quam cum maxim[2e]2 ab hosti[2um]2 vastatione €defendi[2s]2tis, gratulatus provinciis, quas inexplebili[s] €avaritia tyrannorum laceratas ad spem salutis re-€duxistis, denique [de] legionibus ipsis et auxiliis, quae €ubique terrarum iam vultus vestros adorant, quod de-€posito dedecore pristino nunc in vestro nomine dignam Romani principatus speciem receperunt. quo[d]circa €nulla vox [2tam]2 fortis, nulla oratio tam felix, nullum €ingenium tam fecundum numquam fuerit, quod pos-sit publicam felicitatem digne exprimere. quae quanta €et [2cu]2ius modi si[n]t, iam in ipso exordio principa-€tus vestri cognoscere potuimus, qui leges Romanas ae-€quitatemque abolitam et clementiam, qu[2a]2e iam nulla €erat, et vitam et mores et libertatem et spem successio- @1 num atque heredum reduxistis. haec enumerare diffi-€cile est, nedum prosequi consentanea dicendi dignitate. nam quod nobis vita per vos reddita est, quam dimis-€sis passim per provincias c[2a]2rnificibus s[i]cel[2er]2atus €latro sic [2p]2etit, ut se amplissimo ordini profi[2t]2eretur iratum, quomodo dicam aut prosequar? praesertim €cum mediocritas mea non modo publicam felicitatem, €sed ne peculiare quidem gaudium animi mei possit €exprimere, cum eos Augustos et principes generis hu-€mani videam, quorum antehac perpetuo cultu mores et €modestiam meam tamquam veteribus censoribus meis €cuperem probata, et haec [2etsi confirmata]2 esse confi-€dam in priorum principum testimoniis, vestris tamen ut gravioribus iudiciis gloriarer. di pr[2a]2estent prae-€stabuntque ha[2n]2c orbi Romano felicitatem. nam cum ad €vos respicio, nihil aliud optare possum, quam quod €apud [2d]2eos dicitur victor Carthaginis precatus, ut €scilicet in eo statu rem p. servare[2n]2t, in quo tunc esset, quod nullus melior inveniretur. ita ego precor, €ut in eo statu vobis rem p. servent, in quo eam vos €adhuc n[2u]2tantem collocaritis.'  @@Haec ep[2i]2stola probat Puppienum eundem esse, qui a plerisque Maximus dicitur. si quidem per haec tempora €apud Graecos non facile Puppienus, apud Latinos non fa-€cile Maximus inveniatur, et ea, quae gesta sunt contra Ma-€ximinum, modo a Puppieno modo a Maximo acta dicantur. ï°²²ÿï‚ÖáìåòÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1[2TREBELLI POLLIONIS]2 €@@@@VALERIANI DUO}1 ¡* * * €. . . Sapori[s] rex regum Velsolus: 'si scirem posse ali-€quando Romanos penitus vinci, gauderem tibi de vic-toria, quam praefer[e]s. sed quia vel fa[c]to vel vir-€tute gens illa plurimum potest, vide, ne, quod senem €imperatorem cepisti, et id quidem fraude, male tibi cedat posteris[2ve]2 tuis. cogita, quantas gentes Romani ex hostibus suas fecerint, a quibus [2sa]2epe victi sunt. au-€divimus certe, quod Galli eos vicerint et ingentem illam €civitatem incenderint: certe Romanis serviunt. quid Afri? eos non vicerunt? certe serviunt Romanis. de €longioribus exemplis et fortasse interioribus nihil dico. €Mit[2h]2ridates Ponticus totam Asiam tenuit: certe vic-tus est, certe Asia Romanorum est. si meum consilium €requiris, utere occasione pacis et Valerianum suis €redde. ego gratulor felicitati tuae, si tamen illa uti tu €scias.'  @@Velenus rex Cadusiorum sic scripsit: 'remissa mihi €auxilia integra et incolumia gratanter accepi. [2a]2t cap-€tum Valerianum principem principum non satis gra-€tulor, magis gratul[2ar]2er, si redderetur. Romani enim @1 graviores tunc sunt, quando vincuntur. age igitur ut €prudentem decet, nec fortuna te inflammet, quae mul-€tos decepit. Valerianus et filium imperatorem habet €et nepotem Caesarem, et quid ad omnem orbem illum Romanum, qui contra te totus insurget? redde igitur €Valerianum et fac cum Romanis pacem, nobis etiam €ob gentes Ponticas profuturam.'  @@Artabasdes rex Armeniorum talem ad Saporem epi-€stolam misit: 'in partem gloriae venio, sed ver[2e]2or, ne non tam viceris quam bella severis. Valerianum et fi-€lius repetit et nepos [s]e[2t]2 duces Romani et omnis Gallia €et omnis Africa et omnis Hispania et omnis Italia et €omnes gentes, quae sunt in Illyrico atque in oriente et €in Ponto, quae cum Romanis consentiunt aut Roma-norum sunt. unum ergo senem cepisti, se[2d]2 omnes gen-€tes orbis terrarum infestissimas tibi fecisti, fortassis et €nobis, qui auxilia misimus, qui vicini sumus, qui sem-€per vobis inter vos pugnantibus laboramus.'  @@Bactrani et Hiberi et Alb[2a]2ni et Tauroscythae Sa-€poris litteras non receperunt, sed ad Romanos duces €scripserunt auxilia pollicentes ad Valerianum de cap-€tivitate liberandum. @@Sed Valeriano apud Persas consene[2s]2cente Ode[o]-€natus Palmyrenus collecto exercitu rem Romanam prope in pristinum statum reddidit. c[o]epit regis the-€sauros, cepit etiam, quas thesauris c[h]ariores habent reg[2e]2s Parthici, concubinas. quare magis reformidans €Romanos duces Sapor timore Ballistae atque Odenati €in regnum suum ocius se recepit. atque hic interim €finis belli fuit Persici.  @@Haec sunt digna cognitu de Valeriano, cuius per €annos septuaginta vita laudabilis in eam conscenderat @1 €gloriam, ut post omnes honores et magistratus in-€signiter gestos imperator fieret, non, ut solet, tumul-€tuario populi concursu, non militum strepitu, sed iure meritorum et quasi ex totius orbis una sententia. de-€nique si data esset omnibus potestas promendi arbitrii, €quem imperatorem vellent, alter non esset electus. @@Et ut scias, quanta vis in Valeriano meritorum €fu[2er]2it publicorum, ponam senatus consulta, quibus €animadvertant omnes, qui[2d]2 de illo semper amplissi-€mus ordo iudicaverit. @@Duobus Deciis conss. sexto kal. Novembrium die, €cum ob imperatorias litteras in aede Cast[r]orum se-€natus haberetur ireturque per sententias singulorum, €cui deberet censura deferri (nam id Decii posuerant €in senatus amplissimi potestate), ubi primum praetor €edixit: 'quid vobis videtur, p. c., de censore del[2i]2gendo?' €atque eum, qui erat princeps tunc senatus, sententiam €rogasset absente Valeriano ([2n]2am ille in procinctu cum €Decio tunc agebat), omnes una voce dixerunt inter-€rupto more dicendae sententiae: 'Valeriani vita cen-sura est. ille de omnibus iudicet, qui est omnibus me-€lior. ille de senatu iudicet, qui nullum habet crimen. €ille de vita nostra sententiam ferat, cui nihil potest obici. Valerianus a prima pueritia fuit censor. Va-€lerianus in tota vita sua fuit censor. prudens senator, €modestus senator, gravis senator. amicus bonorum, €inimicus tyrannorum, hostis criminum, hostis vitiorum, hunc censorem omnes accipimus, hunc imitari omnes €volumus. primus genere, nobilis sanguine, emendatus €vita, doctrina clarus, moribus singularis exemplo anti-quitatis.' quae cum essent saepius dicta, addiderunt: €'omnes', atque ita discessum est.  @@Hoc senatus consultum ubi Decius accepit, omnes @1 €aulicos convocavit, ipsum etiam Valerianum praec[2e]2pit €rogari atque in conventu[s] summorum virorum [2reci]2-tato senatus consulto: 'felicem te', inquit, 'Valerianum, €totius senatus sententia, immo animis atque pec[ca]-€toribus totius orbis humani. suscipe censuram, quam €tibi detulit Romana res publica, quam solus mereris, €iudicaturus de moribus omnium, iudicaturus de mori-bus nostris. tu[a] aestimabis, qui manere in curia de-þ³³±ÿï°²²ÿï‚ÖáìåòÿïƒÓÈÁÿ¦“‚beant, tu equestrem ordinem in ant[2i]2quum statum €rediges, tu censibus modum pones, tu vectigalia firma-bis, divides, statu[2es, tu]2 res publicas recensebis; tibi €legum scribendarum auctoritas dabitur, tibi de ordini-bus militum iudicandum est; tu arma respicies, @8 tu de €nostro Palatio, tu de iudicibus, tu de praefectis emi-€nentissimis iudicabis, excepto denique praefecto ur-€bis Romae, exceptis consulibus ordinariis et sacrorum €rege ac maxima virgine Vestalium_si tamen in-€corrupta permanebit_, de omnibus sententias feres, €laborab[2u]2nt autem etiam illi, ut tibi placeant, de qui-bus non potes iudicare.' haec Decius. sed Valeriano €sententia huiusmodi fuit: 'ne, quaeso, sanctissime im-€perator, ad hanc me necessitatem alliges, ut ego iu-€dicem de populo, de militibus, de senatu, de omni pe-nitus orbe iudicibus et tribunis ac ducibus. haec sunt, €[2propter]2 quae Augustum nomen tenetis; apud vos censura desedit, non potest hoc implere privatus. ve-€niam igitur eius honoris peto, cui vita inpar est, in-€par est confidentia, cui tempora sic repugnant, ut cen-€suram hominum natura non quaerat.'  @@Poteram multa alia et senatus consult[2a]2 e[2t]2 iu- @1 €dicia principum [2d]2e[u] Valeriano proferre, nisi et vo-€bis pler[2a]2que nota essent, [2e]2t puderet altius virum ex-€tollere, qui fatali quadam necessitate superatus est. €nunc ad Valerianum minorem revertar.  @@Valerianus iunior, alia quam Gallienus matre €genitus, forma conspic[2u]2us, verecundia probabilis, eru-€diti[ti]one pro aetate clarus, moribus periucundus at-€que a fratris dissolutione seiunctus, a patre absente €Caesar est appellatus, a fratre, ut Caelestinus dicit, Au-gustus. nihil habet praedicabile in vita, nisi quod est €nobiliter natus, educatus optime et miserabiliter inter-€emptus. @@Et quoniam scio errare plerosque, qui Valeriani im-€peratoris titul[2um]2 in sepulchro legentes illius Va-€leriani redditum putant corpus, qui a Persis est captus, €ne ullus error obrepat, mittendum in litteras cen-€sui hunc Valerianum circa Mediolanium sepultum ad-€dito titulo Claudii iussu: 'Valerianus imperator.' @@Non puto plus aliquid vel de maiore Valeriano vel de iuniore requirendum. et quoniam vereor, ne mo-€dum voluminis transeam, si Gallienum, Valeriani fi-€lium, de quo iam mul[2tus]2 . . . nobis fuit €se[2rmo]2 . . . vel Saloninum fi[2lium]2 €etiam . . . Gallieni, qui e[2t . . . Gal]2-€lienus est dic[2tus]2 . . . libro adiunc[2to]2 . . . @1 €. . . ad aliud volumen transeam . . . €semper enim me vobis dedidi . . . et famae, cui negare €nihil possum. ï°²³ÿï‚ÇáììÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1[2TREBELLI POLLIONIS]2 €@@@@GALLIENI DUO}1 ¡@@Capto Valeriano, (enimvero unde incipienda est Gal-€lieni vita, nisi ab eo praecipue malo, quo eius vita €depr[a]essa est?) nutante re p., cum Odenatus iam €orientis cepisset imperium, Gallienus comperta patris €captivitate gauderet, v[2ag]2abantur exercitus, mu[2rmura-€bant]2 . . . duces, erat omnium, . . . m[2a]2e-€ror, quod . . . imperator . . . Roma-€n[2us]2 i[2n]2 Persida ser[2viliter]2 tene[2re]2tur . . . €. . . ior omnium . . . quod Gallienus na €. . . pater facto sic . . . moribus re p. . . . perdiderat. Gallieno igitur et Volusiano conss. @1 €Macri[2a]2nus et Ballista in unum coeunt, exercitus re-€liquias convocant et, cum Romanum in oriente nu-€taret imperium, quem facerent imperatorem, requirunt, €Gallieno tam neglegenter se agente, ut eius ne mentio quidem apud exercitum fieret. placuit denique, ut €Macri[2a]2num cum filiis suis imperatores dicerent ac €rem p. defensandam capesser[2e]2nt . . . €. . . si[2c]2 igitur . . . delatum est . . . imperium . . . . . . Macri[2a]2no . . . causae Macri[2ano]2 €. . . imperandi cum filiis haec fuerunt: primum, €quod nemo eo tempore sapient[2io]2r ducum habebatur, €nemo ad res regendas aptior; deinde ditissimus et qui @privatis posset fortunis publica explere dispendia. huc €accedebat quod liberi eius, fortissimi iuvenes, tota €mente in bellum ruebant, ut essent legionibus exem-€plo ad omnia . . . [2milit]2aria.  @@Ergo Ma[2crianus]2 . . . undique auxilia €. . . petit occupa[2tis]2 a se . . . partibus, quas €ipse . . . posuerat ita [2ut]2 . . . im-€perium . . . hoc bellum inst[2r]2uxit . . . €cum par esset omni[2bus]2 . . . quae contra eum po- @1 terant cogitari. idem Macrianus Pisonem, unum ex no-€bilibus a[2c]2 principibus senatus, ad Achaiam destina-€vit [2o]2b hoc, ut Valentem, qui illic proconsulari imperio rem p. gubernabat, opprimeret. sed Valens comperto, €quod Piso contra se veniret, sumpsit imperium. Piso igitur in Thessaliam se recepit. ubi missis a Valente €militibus cum plurimis interfectus est, ipse quoque im-perator appellatus cognomento Thessal[2icu]2s. [h][2s]2e[2d]2 €Macrianus retento in oriente uno ex filiis, pacatis [2i]2am rebus Asiam primum venit, Illyricum petit. in Illyrico €cum Aureoli imperatoris, qui contra Gallienum impe-€rium sumpserat, duce, Domi[2t]2iano nomine, manum con-€seruit, unum ex filiis secum habens et triginta milia militum ducens. sed victus est Macrianus cum filio €Macriano nomine deditusque omnis exercitus Aureolo €imperatori.  @@Turbata interim re p. toto penitus orbe terrarum, €ubi Odenatus comperit Macrianum cum filio interemp-€tum, regnare Aureolum, Gallienum remissius [2rem]2 €gerere, festinavit ad alterum filium Macriani cum exer-citu, s[2i]2 hoc daret fortuna, capiendum. sed hi, qui €erant cum filio Macriani, Quieto nomine, consentientis €Odenato auctore praefecto Macriani Bal[2l]2ista iuve-€nem occiderunt missoque per murum corpore Odenato se omnes [a][2st]2atim dediderunt. totius prope igitur €orientis factus est Odenatus imperator, cum Illyricum teneret Aureolus, Romam Gallienus. ide[2m]2 Bal[2l]2ista @1 €multos Emisenos, ad quos confuger[2a]2nt Macriani mili-€tes, cum Quieto et thesaurorum custode[m] interfecit, ita ut civitas p[2a]2ene deleretur. Odenatus inter haec, €quasi Gallieni partes ageret, cuncta eidem nuntiari ex €veritate faciebat. @@Sed Gallienus cognito, quod Macrianus cum suis li-€beris esset occisus, quasi securus rerum ac patre iam recepto, libidini et voluptati se dedidit. ludos circen-€ses ludosque s[2ca]2enicos, ludos gymnicos, ludiariam €etiam venationem et ludos gladiatorios dedit populum-€que quasi victorialibus diebus ad festivitatem ac plau-sum vocavit. et cum plerique patris eius captivitatem €m[2a]2ererent, ille specie decoris, quod pater eius vir-€tutis studio deceptus videretur, supra modum laetatus est. constabat autem, censuram parentis eum ferre non €potuisse, votivum[2que]2 illi fuisse, quod inminentem cer-€vicibus suis gravitatem patriam non haberet.  @@Per idem tempus Aemilianus apud Aegyptum sump-€sit imperium occupatisque horreis multa oppida malo famis pr[a]essit. sed hunc dux Gallieni Theodotus €conflictu habito cepit atque imperatori . . . €. . . u vivum transmi-€sit. Aegypt[2us]2 enim . . . data est . . . €. . . [2A]2emiliano . . . a . . . strang[2u-]2 @1 €[2lato]2 . . . milites . . . vi-€tum est . . . ribus. @@Cum Gallienus in luxuria et inprobitate persisteret €cumque ludibriis et helluationi vacaret neque aliter €rem p. gereret, quam cum pueri fingunt per ludibria €potestates, Galli, quibus insitum est leves ac dege[2ne]2-€rantes a virtute Romana et luxuriosos principes ferre €non posse, Postumum ad imperium vocarunt, exerciti-€bus [2quo]2qu[2e]2 consentientibus, quo[2d]2 occupatum im-peratorem libidinibus qu[a]ereba[2n]2tur. contra hunc €[2Gallienus]2 . . . exercitum duxit €cumque urbem, in qua[2m]2 iverat . . . €Postumus, obsidere . . . [re] coepisset, . . . €. . . [2defen]2dentibus Gallis, Gallienus muros circum[2i]2ens sagitta ictus est. nam per annos septem €Postumus imperavit et Gallias ab omnibus circum-fluentibus barbaris validissime vindicavit. his coact[2u]2s €malis Gallienus pacem cum Aure[li]olo facit oppugnandi €Postumi studio longoque bello tracto per diversas ob-€sidiones ac proelia rem modo feliciter modo infeliciter gerit. accesserat praeterea his ma[2l]2is, quod S[2c]2ythae Bit[2h]2yniam invaserant civitatesque deleverant. deni-€que [2Asta]2con tum, quae Nicomedia postea dicta est, @1 þ³³±ÿï°²³ÿï‚ÇáììÿïƒÓÈÁÿ¤˜‰incens[ur]am graviter vastaverunt. denique quasi €coniuratione totius mundi concussis orbis partibus €etiam in Sicilia[m] quasi quoddam servile bellum ex-€titit latronibus evagantibus, qui vix oppressi sunt.  @@Et haec omnia Gallieni contemptu fiebant; neque €enim quicquam est ad audaciam malis, ad sp[2l]2e[2n-€d]2o[no]r[2e]2m bonis promtius quam cum vel malus time-€tur vel dissolutus contemnitur imperator. @@Gallieno et Faus[t]iano conss. inter tot bellicas €clades etiam terrae motus gravissimus fuit et tenebrae per multos [2dies]2, auditum praeterea tonitruum terra €mugiente, non Iove tonante, quo motu ipsae multae €fabricae devoratae sunt cum habitatoribus, multi ter-€rore emortui; quod quidem malum tristius in Asiae urbibus fuit. mota est et Roma, mota Libya. hiatus €terrae plurimis in locis fuerunt, cum aqua salsa in €fossis appareret. maria etiam multas urbes occupa-runt. pax igitur deum quaesita inspectis Sibyll[2a]2e li-€bris fact[2um]2que Iovi Salutari, ut praeceptum fuerat, €sacrificium. nam et pestilentia tanta extiterat vel Ro-€mae vel in Achaicis urbibus, ut uno die quinque milia €hominum pari morbo perirent. @@Saeviente fortuna, cum hinc terrae motus, inde hia-€tus soli, ex diversis partibus pestilentia orbem Ro-€man[2u]2m vastaret, capto Valeriano, Gallis parte maxima €opsessis, cum bellum Odenatus inferret, cum Aureolus €perurgeret . . . cum [2A]2emilianus Aegyptum occupas- @1 €set, Gothor[2um pars]2 . . . a quo dictum est €superius, Gothis inditum est, occupatis T[2h]2raciis €Macedoniam vastaverunt, Thessalonicam obsederunt, €neque usquam quies mediocriter sal[u]tem ostenta[2ta]2 est. quae omnia contemptu, ut saepius diximus, Gallieni €fiebant, hominis luxuriosissimi et, si esset securus, ad  omne dedecus paratissimi. pugnatum est in Ach[2a]2ia €Mar[2c]2iano duce contra eosdem Gothos, unde victi per Ach[2a]2eos recesserunt. Scythae autem, hoc est €pars Gothorum, Asiam vastabant. etiam templum Lu-€n[2a]2e Ephesiae dispoliatum et incensum est, cuius ope[2ris]2 fama satis nota [2per]2 populos. pudet p[2ro]2-€dere, inter haec tempora, cum ista gererentur, quae €saepe Gallienus malo generis humani quasi per iocum dixerit. nam cum ei nuntiatum esset Aegyptum desci-€visse, dixisse fertur: 'quid? sine lino Aegyptio esse non possumus?' cum autem vastatam Asiam et elemento-€rum concu[2ss]2i[si]onibus et Scytharum incursionibus €c[2o]2mperisset: 'quid', inquit, 'sine afronitris esse non pos-sum?' perdita Gallia r[2i]2sisse ac dixisse perhibetur: 'n[2um]2 Atrabaticis sagis tuta res p. est?' sic denique de €omnibus partibus mundi, cum eas [2a]2mitteret, quasi €detrimentis vilium ministeriorum videretur affici, io- @1 ca[e]batur. ac ne quid mali deesset Gallieni tempori-€bus, B[2y]2zantiorum civitas, clara navalibus bellis, clau-€strum Ponticum, per eiusdem Gallieni milites ita om-nis vastata est, ut prorsus nemo superesset. denique €nulla vetus familia apud Byzantios invenitur, nisi si €aliquis peregrinatione vel militia occupatus evasit, qui  antiquitatem generis nobilitatemque repraesentet. con-€tra Postumum igitur Gallienus cum Aureolo et Claudio €duce, qui postea imperium optinuit, principe[m] ge-€neris Constanti Caesaris nostri, bellum in[2i]2it, et cum €multis auxiliis Postumus iuvaretur Celticis atque Fran-€cicis, in bellum cum Victorino processit, cum quo im-€perium participaverat. victri[2x]2 Gallieni pars fuit pluri-bus proeliis eventuum [2va]2r[2i]2atione decursis. erat in €Gallieno subitae virtutis audacia, nam aliquando iniu-€riis graviter movebatur. denique ad vindictam Byzan-€tiorum processit et, cum non putaret recipi se posse €muris, receptus alia die omnes milites inermes arma-€torum corona circumdatos interemit f[2r]2acto foedere, quod promiserat. per eadem tempora etiam Scythae in €Asia Romanorum ducum virtute ac ductu vastati ad €propria recesserunt. @@Interfectis sane militibus apud Byzantium Gallienus, €quasi magnum aliquid gessisset, Romam cursu rapido €convolavit convocatisque patribus decennia celebravit €novo genere ludorum, nova specie pomparum, exqui- sito genere voluptatum: iam primum inter [2t]2ogatos €patres et equestrem ordinem albato[s] milite[s] et omni €populo praeeunte, servis etiam prope omnium et mu-€lieribus cum cereis facibus et lampadis praecedenti- @1 bus Capitolium petit. praecesserunt etiam altri[2n]2secus €centeni albi bo[2v]2es cornuis auro iugatis et dorsualibus sericis discoloribus praefulgentes; a[2g]2nae candentes ab €utraque parte ducentae praecesserunt et decem elefanti, €qui tunc erant Romae, mille ducenti gladiatores pom-€pabiliter ornati cum auratis vestibus matronarum, man-€su[a]et[2a]2e ferae diversi generis ducent[2a]2e ornatu €quam maximo affectae, carpenta cum mimis et omni €genere histrionum, pugilles flacculis, non veritate pu-€gillantes. Cyclopea etiam luserunt omnes apenarii, ita ut miranda quaedam et stupenda monstrare[2n]2t. om-€nes viae ludis strepituque et plausibus personabant. ipse medius cum picta toga et tunica palmata inter €patres, ut diximus, omnibus sacerdotibus praetextatis Capitolium petit. hastae auratae altrinsecus quingenae, €vexilla centena praeter ea, quae collegiorum erant, €dracones et signa templorum omniumque legionum ibant. ibant praeterea gentes simulatae, ut Gothi, Sar-€matae, Franci, Persae, ita ut non minus quam duceni  globis singulis ducerentur. hac pompa homo ineptus €eludere se credidit populum Romanum, sed, ut sunt €Romanorum facetiae, alius Postumo f[2a]2vebat, alius Re-€giliano, alius Aureolo aut Aemiliano, alius Saturnino, nam et ipse iam imperare dicebatur. inter haec in-€gens qu[a]erella de patre, quem inultum filius liquerat, et quem e[2x]2terni utcumque vindicaverant. nec tamen €Gallienus ad talia movebatur obstupefacto voluptati-€bus corde, sed ab his, qui circum eum erant, require-€bat: 'ecquid habemus in prandio? ecquae voluptates €paratae sunt? et qualis cras erit scaena qualesque cir- @1 censes?' sic confecto itinere celebratisque [2h]2ecato[2m-]2€biis ad domum regiam redit conviviisque et epulis de-[2c]2u[2r]2sis alios dies voluptatibus publicis deputabat. prae-€tereundum non est hau[2d]2 ignobile facetiarum genus. €nam cum [2g]2rex Persarum quasi captivorum per €pompam (rem ridiculam) duceretur, quidam scurrae €miscuerunt se Persis, diligentissime scrutantes omnia €atque unius cuiusque vultum mira inhiatione ri[2m]2an-tes. a quibus cum quaereretur, quidnam ageret illa €[2in]2sole[2n]2tia, illi responderunt: 'patrem principis quaeri-mus.' quod cum ad Gallienum pervenisset, non pu-€dore, non maerore, non pietate commotus est scurras-que iussit vivos exuri. quod populus factum tristius, €quam quisquam aestimat, tulit, milites vero ita do-€luerunt, ut non multo post vicem redderent.  @@Gallieno et Saturnino conss. Odenatus rex Palmyre-€norum optinuit totius orientis imperium, idcirco €praecipue, quod se fortibus factis dignum tant[2a]2e €maiestatis infulis declaravit, Gallieno aut nullas aut luxuriosas aut ineptas et ridiculas res agente. denique €statim bellum Persis in vindictam Valeriani, quam eius filius neglegebat, indixit. Nisibin et C[h]arras statim €occupat tradentibus sese Nisib[2e]2nis atque C[h]arrenis et increpantibus Gallienum. nec defuit tamen reverentia €Odenati circa Gallienum; nam captos satrapas insul-tandi prope gratia et ostentandi sui ad eum misit. qui €cum Romam deducti essent, vincente Odenato trium-€phavit Gallienus nulla mentione patris facta, quem ne €inter deos quidem nisi coactus rettulit, cum mortuum @1 €audisset, sed adhuc viventem, nam de illius morte falso compererat. Odenatus autem ad [2C]2tesifontem €Parthorum multitudinem obsedit vastatisque circum omnibus locis innumeros homines interemit. sed cum €satrapae omnes ex omnibus regionibus illuc defensio-€nis communis gratia convolassent, fuerunt longa et varia proelia, longior tamen Romana victoria. et cum €nihil aliud ageret nisi ut Valerianum Odenatus libera-€ret, instabat cottidie, ac locorum difficultatibus in  alieno solo imperator optimus laborabat. dum haec €apud Persas geruntur, Scythae in Cappadociam per-€vaserunt. illic captis civitatibus bello etiam vario diu þ³³±ÿï°²³ÿï‚ÇáììÿïƒÓÈÁÿ¨‹’acto s[2e]2 ad Bithyniam contulerunt. quare milites ite-€rum de novo imperatore faciendo cogitarunt. quos om-€nes Gallienus more suo, cum placare atque ad gratiam €suam reducere non posset, occidit. @@Cum tamen sibi milites dignum principem quaere-€rent, Gallienus apud Athenas archon erat, id est sum-€mus magistratus, vanitate illa, qua et civis adscribi desiderabat et sacris omnibus interesse. quod neque €Hadrianus in summa felicitate neque Antoninus in €adulta fecerat pace, cum tanto studio Graecarum €d[2u]2cti sint litterarum, ut raro aliquibus doctissimis ma-gnorum arbitrio cesseri[2n]2t virorum. Areopagitarum €praeterea cupiebat ingeri numero contempta prope re p. fuit enim Gallienus, quod negari non potest, [2o]2ra-tione, poemate atque omnibus artibus clarus. huius €illud est epi[s]t[2ha]2lamion[o], quod inter centum poe-€tas praecipuum fuit. nam cum fra[2tr]2um suorum filios @1 €iungeret [2et]2 omnes poetae Graeci Latinique epi[s]tha-€lamia dixissent, idque per dies plurimos, ille, cum ma-€nus sponsorum teneret, ut quidam dicunt, s[2a]2ep[2i]2us ita €dixisse fertur: @@@@ite, a[2g]2it[2e]2, o pueri, pariter sudate medullis €@@@@omnibus inter vos, non murmura vestra columbae, €@@@@brachia non heder[2a]2e, non vincant oscula conchae. longum est eius versus orationesque conectere, quibus €suo tempore tam in[2ter]2 poetas quam inte[2r]2 r[2h]2e-€t[h]ores emicuit. sed aliud in imperatore quaeritur, €aliud in oratore vel poeta flagitatur.  @@Laudatur sane eius optimum factum; nam consu-€l[2a]2t[2u]2 Valeriani fratris sui et Lucilli propinqui ubi €comperit ab Odenato Persas vastatos, redactam €Ni[2s]2ibin et Carras in potestatem Romanam, omnem €Mesopotamiam nost[2r]2am, denique [2Cte]2sifontem esse €perventum, fugisse regem, captos satrapas, plurimos €Persarum occisos, Odenatum participato imperio Au-€gustum vocavit eiusque monetam, qua Persas captos €traheret, cu[2d]2i[us] iussit. quod et senatus et urbs et omnis aetas gratanter acce[2p]2it. fuit praeterea idem €ingeniosissimus, cuius ostenden[2d]2i acumin[h]is scilicet pauca libet ponere: nam cum taurum ingentem in ha- @1 €renam misisset exissetque ad eum feriendum ve[2na]2-€tor neque p[2ro]2ductum decies potuisset occidere, coro-nam venatori misit, mussan[c]tibusque cunctis, quid rei €esset, quod homo ineptissimus coronaretur, ille per curionem dici iussit: 'taurum totiens non ferire diffi-€cile est.' idem, cum quidam gemmas v[2itre]2as pro €v[it][2er]2is vendi[2di]2sset eius uxori atque illa re prodita €vindicari vellet, subripi quasi ad leonem venditorem €iussit, deinde e cavea caponem emitti, mirantibusque €cunctis rem tam ridiculam per curionem dici iussit: €'inposturam fecit et passus est.' deinde negotiatorem €dimisit. @@Occupato tamen Odenato bello Persico, Gallieno re-€bus ineptissimis, ut solebat, incubante Scythae navi-€bus factis Heracleam pervenerunt atque inde cum €praeda in solum proprium reverterunt, quamvis multi €naufragio perierint navali bello superati [sint].  @@Per idem tempus Odenatus insidiis consobrini sui €interemptus est cum filio Herode, quem et ipsum im-peratorem appellaverat. cum Zenobia, uxor eius, quod €parvuli essent filii eius, qui supererant, [t]Herennia-€nus et Tim[2o]2laus, ipsa suscepit imperium diuque rexit, non [2mu]2liebriter neque more femineo, sed non solum €Gallieno, quo qu[2a]2e virgo melius imperare potuisset, €verum etiam multis imperatoribus fortius atque soler-tius. Gallien[2u]2s sane, ubi ei nuntiatum Odenatum inter-€emptum, bellum Persis ad seram nimis vindictam @1 €patr[2i]2s paravit collectisque per Heraclianum ducem mi-litibus sollertis principis rem gerebat. qui tamen Hera-€clianus, cum contra Persas profectus esset, a Palmy-€renis victus omnes, quo[2s]2 paraverat, milites perdidit, €Zenobia Palmyrenis et orientalibus plerisque viriliter imperante. inter haec Scythae per Eu[2x]2inum navigan-€tes Histrum ingressi multa gravia in solo Romano fe-€cerunt. quibus c[2o]2mpertis Gallienus Cleoda[2m]2um et €Athen[2a]2eum Byzantios instaurandis urbibus munien-€disque praefecit, pugnatumque est circa Pontum, et a Byzantiis ducibus victi sunt barbari. Veneriano item €duce navali bello Goth[2i]2 s[2u]2perati sunt, cum ipse Ve-nerianus militari[s] perit morte. atque inde Cyzicum €et Asiam, deinceps Achaiam omnem vastarunt et ab €Atheniensibus duce Dexippo, scriptore horum tempo-€rum, victi sunt. unde pulsi per Epirum, [2M]2ac[h]e[2d]2o-niam, [2M]2oe[2s]2iam pervagati sunt. Gallienus interea vix €excitatus publicis malis Gothis vagantibus per Illyri-€cum occurrit et fortuito plurimos interemit. quo com-€perto Scythae facta carragine per montem Gessacem fugere sunt conati. omnes inde Scythas Marcianus €varia bellorum fortuna . . . quae omnes Scythas €ad rebellionem excitarunt.  @@Et haec quidem Heracliani ducis erga rem p. de-€votio fuit. verum cum Gallieni tantam improbitatem €ferre non possent, consilium inierunt Marcianus et €Heraclianus, ut alter eorum imperium caperet . . . @1 . . . et Claudius quidem, ut suo dicemus loco, vir om-€nium optimus, electus est, qui consilio non adfuerat, €eaqu[a]e apud cunctos reverentia, ut iuste dignus videre-€tur imperio, quemadmodum postea conprobatum est. is enim est Claudius, a quo Constanti[n]us, vigilissi-mus Caesar, originem ducit. fuit isdem socius in appe-€tendo imperio quidam Ceronius sive Cecropius, dux €Dalmat[2a]2rum, qui eos et urbanissime et prudentissime adiuvit. sed cum imperium capere vivo Gallieno non €possent, huius modi eum insidiis adpetendum esse €duxerunt, ut labem inprobissimam malis fessa re p. €a gubernaculis human[2i]2 generis dimoverent, ne diutius €theatro et circo addicta re[2s]2 p. per voluptatum de-periret inlecebras. insidiarum genus fuit tale: Gallie-€nus ab Aureolo, qui principatum invaserat, dissidebat, €sperans cottidie gravem et intolerabilem tumultuarii imperatoris adventum. hoc scientes Marcianus et Ce-€cropius subito Gallieno iusserant nuntiari Aureolum iam venire. ille igitur militibus cogitatis quasi certum €processit ad proelium atque ita missis percussoribus interemptus est. et quidem Cecropii Dalmatarum €ducis [2gladio]2 Gallienus dicitur esse percussus, ut €quidam ferunt, circa Mediolanium, ubi continuo et €frater eius Valerianus est interemptus, quem multi Au-€gustum, multi Caesarem, multi neutrum fuisse dicunt. qu[2od]2 veri simile non est, si quidem capto iam Valeri-€ano scriptum invenimus in fastis: 'Valeriano impera-€tore consule.' quis igitur alius potuit esse Valerianus nisi Gallieni frater? constat de genere, non satis ta-€men constat de dignitate vel, ut coeperunt alii loqui, €de maiestate. @1  @@Occiso igitur Gallieno seditio ingens militum fuit, €cum spe praedae ac publicae vastationis imperatorem €sibi utilem, necessarium, fortem, efficacem ad invidiam faciendam dicerent raptum. quare consilium princi-€pum fuit, ut milites eius quo solent placari genere se-€darentur. promissis itaque per Marcianum aureis vi-€cenis et acceptis (nam praesto erat thesaurorum copia) €Gallienum tyrannum militari iudicio in fastos publicos rettulerunt. sic militibus sedatis Claudius, vir sanctus €ac iure venerabilis et bonis omnibus carus, amicus pa-€triae, amicus legibus, acceptus senatui, populo bene €cognitus accepit imperium.  @@Haec vita Gallieni fuit, breviter a me litteris inti-€mata, qui natus abdomini et voluptatibus dies ac €noctes vino et stupris perdidit, orbem terrarum viginti €prope [2per]2 tyrannos vastari fecit, ita ut etiam mu-lieres illo melius imperarent. ac ne eius praetereatur €miseranda solertia, veris tempore cubicula de rosis fe-€cit. de pomis castella composuit. uvas triennio serva-€vit. hieme summa melones exhibuit. mustum quem €ad modum toto anno haberetur, docuit. ficos virides et €poma ex arboribus recentia semper alienis mensibus pr[2a]2ebuit. mantelibus aureis semper stravit. gemmata vasa fecit eademque aurea. crinibus suis auri scobem €aspersit. radiatus saepe processit. cum clamyde pur-€purea gemmatisque fibulis et aure[2is]2 Romae visus €est, ubi semper togati principes videbantur. purpu-€ream tunicam auratamque virilem eandemque manica-þ³³±ÿï°²³ÿï‚ÇáììÿïƒÓÈÁÿ¨”†tam habuit. gemmato balt[h]eo usus est. c[2orr]2igias €gemmeas adnexuit, cum campagos reticulos appella-ret. convivatus in publico est. @8 congiariis populum €mollivit. senatui sportulam sedens erogavit. matro- @1 €nas ad cons[2i]2l[a][2i]2um suum rogavit isdemque manum €sibi osculantibus quaternos aureos sui nominis dedit.  ubi de Valeriano patre comperit quod captus esset, id €quod philosophorum op[2t]2imus de filio amisso, dixisse €fertur: 'sciebam me genuisse mortalem', [nec de-€fuit an ille s[2ic]2 dixit: 'sciebam patrem meum esse mortalem'.] nec defuit Annius Cornicula, qui eum quasi €constantem principem falsu[2s]2 sua voce laudaret. [peior tamen ille qui credidit.] saepe ad tibicinem €processit, ad organum se recepit, cum processui et recessui cani iuberet. lavit ad diem septimo aestate vel sexto, hieme secundo vel tertio. bibit in aureis sem-€per poculis [2asper]2natus vitrum, ita ut diceret nil esse communius. semper vina variavit neque umquam in uno convivio ex uno vino duo pocula bibit. con-€cubinae in eius tricliniis saepe accubuerunt. mensam €secundam scurrarum et mi[2m]2orum semper prope ha-buit. cum iret ad hortos nominis sui, omnia palatina €officia sequebantur. ibant et praefecti et magistri €officiorum omnium adhibebanturque conviviis et na-t[2at]2ionibus lavabant simul cum principe. admitte-€bantur saepe etiam mulieres, cum ipso pulchrae puel-€lae, cum illis anus deformes. et ioc[2ul]2ari[2a]2 s[2a]2e-€[2pe]2 dicebat, cum orbem terrarum undique perdidisset.  fuit tamen nimi[2a]2e crudelitatis in milites, nam et €terna milia et quaterna militum singulis diebus oc-€cidit. @1 @@Statuam sibi maiorem colosso fieri praecepit Solis €habitu, sed ea inperfecta perit. tam magna denique coeperat fieri, ut duplex ad colossum videretur. poni €autem illam voluerat in summo E[2s]2quiliarum monte, €ita ut hastam teneret, per cuius [2s]2capu[2m]2 infans ad summum posset ascendere. sed et Claudio et Aure-€liano deinceps stulta res visa est, si quidem etiam €equos et currum fieri iusserat pro qualitate statua[2e]2 atque in a[2l]2t[2i]2ssima base poni. porticum Flam[m]iniam €usque ad pontem Molvium et ipse paraverat ducere, €ita ut tetrastich[2a]2e fierent, ut autem alii dicunt, pen-€tast[h]ic[2h]2ae, ita ut primus ordo pilas haberet et ante €se columnas cum statuis, secundus et tertius et dein-€ceps $DIA\ TESSA/RWN& columnas. @@Longum est eius cuncta in litteras mittere, quae qui €volet scire, legat Palfurium Suram, qui ephemeridas €eius vitae composuit. nos ad Saloninum revertamur.  Ÿôÿ@@@@{1SALONINUS GALLIENUS}1 ‘@@Hic Gallieni filius fuit, nepos Valeriani, de quo qui-€[2dem]2 p[2ro]2pe nihil est [quod] dignum [2quod]2 in lit-€teras mittatur, nisi quod nobiliter natus, educatus re-gie, occisus deinde non sua sed patris causa. de huius €nomine magna est ambiguitas. nam multi eum Gallie-num, multi Saloninum historiae prodiderunt. et qui €Saloninum, idcirco quod apud Salonas natus esset, €cognominatum ferunt, qui autem Gallienum, patris no-€mine cognominatum et avi Gallieni, summi quondam in re p. viri. fuit denique hactenus statua in pede @1 €monti[ci]s Romulei, hoc est ante sacram viam, int[2er]2 €templum Faustin[2a]2e a[2c]2 Ve[2s]2tam ad arcum Fabianum, €quae haberet inscriptum 'Gallieno iuniori', 'S[2a]2lonino' €additum; ex quo eius nomen intellegi poterit. @@Transisse decennium imperii Gallienum satis clarum €est. quod idcirco addidi[t], quia multi eum imperii sui anno [2nono]2 perisse dixerunt. fuisse autem et alios €rebelliones sub eodem proprio dicemus loco, si qui-€dem placuit viginti tyrannos uno volumine includere, €idcirco quod nec multa de his dici possunt et in Gal-€lieni vita pleraque iam dicta sunt. @@Et haec quidem de Gallieno hoc interim libro dixisse €suffi[2ci]2et. nam et multa iam in Valeriani vita [2dicta €sunt, multa]2 in libro, qui de triginta tyrannis inscri-€bendus est, iam loquemur, quae iterari ac saepius dici minus utile videbatur. huc accedit quod quaedam €etiam studiose praetermisi, ne eius posteri multis re- bus editis laederentur. scis enim ipse, quales homi-€nes cum his, qui aliqua de maioribus eorum scripse-€rint, quantum gerant bellum, nec ignota esse arbitror, €quae dixit Marcus Tullius in Hortensio, quem ad exemplum protreptici scripsit. unum tamen ponam, €quod iucunditatem quandam sed vulgarem habuit, mo-rem tamen novum fecit. nam cum cingula sua plerique €militantium, qui ad convivium venerant, ponerent hora €convivii, Saloninus puer sive Gallienus his auratos €costilatosque balteos rapuisse perhibetur, et, cum esset @1 €difficile in aula Palatina requirere quod perisset ac €tacitis [2vu]2l[i]tibus viri detrimenta pertulissent, postea rogati ad convivium cincti adcubuerunt. cumque ab €his quaereretur, cur non solverent cingulum, respon-€disse dicuntur: 'Salonino deferimus', atque hinc trac-€tum more[2m]2, ut deinceps cum imperatore cincti dis-cumberent. negare non possum aliu[2nd]2e plerisque €videri huius rei ortum esse morem: dicunt militare €prandium, quod dictum est parandium ab eo, quod €ad bellum milites paret, a cinctis initum; cui rei ar-€gumentum est, quod a discinctis etiam cum impera-€tor[2e]2 c[a]enatur. quae idcirco posui, quia digna et €memoratu videbantur et cognitu.  @@Nunc transeamus ad viginti tyrannos, qui Gallieni €temporibus contemptu mali principis extiterunt. de quibus breviter et pauca dicenda sunt; neque enim €digni sunt eorum plerique, ut volumen talium homi-€num saltim nominibus occup[ar]etur, quamvis aliqui €non parum in se virtutis habuisse videantur, multum €etiam rei p. profuisse. @@Tam variae item opiniones sunt de Salonini nomine, €ut, qui se verius putet dicere, a matre sua Salonina €appellatum esse . . . quamvis perdite dilexit, Pi-param nomine, barbaram regis filiam . . . Gallienus €cum suis semper flavo crine[2m]2 condit. @@De ann[2is]2 autem Gallieni et Valeriani ad imperium €pertinentibus adeo incerta traduntur, ut, cum quin- @1 €decim annos eosdem imperasse constet, id est Gallie-€n[2us]2 usque ad quintum decimum pervenisset, Va-€lerianus vero sexto sit captus, alii novem annis, [2v]2i[2x]2 de-€cem alii etiam Gallienum imperasse in litteras mittant, €cum constet et decennalia Romae ab eodem celebrata, €et post decennalia Gothos ab eo victos, cum Odenato €pacem factam, cum Aureolo initam esse concordiam, €pugnatum contra Postumum, contra Lollianum, multa €etiam ab eo gesta, quae ad virtutem, plura tamen, quae ad dedecus pertinebant; nam et semper noctibus €popinas dicitur frequentasse et cum lenonibus, mimis €scurrisque vixisse. ï°²´ÿï‚ÔùòÔòéçÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1[2TREBELLI POLLIONIS]2 €@@@@TYRANNI TRIGINTA}1 ¡@@Scriptis iam pluribus libris non historico nec diserto €sed pedestri adloquio, ad eam temporum venimus se-€riem, in qua per annos, quibus Gallienus et Valeria-€nus rem p. tenuerunt, triginta tyranni occupato Va-€leriano magnis belli Persici necessitatibus extiterunt, €cum Gallienum non solum viri sed etiam mulieres contemptui haberent, ut suis locis probabitur. sed quo-€niam tanta obscuritas eorum hominum fuit, qui ex €diversis orbis partibus ad imperium convolabant, ut €non multa de his vel dici possint a doctioribus vel €requiri, deinde ab om[i]nibus historicis, qui Graece ac €Latine scripserunt, ita nonnulli praetereantur, uti eo-€rum [2nec]2 nomina frequententur, postremo cum tam €varie a plerisque super his nonnulla sint prodita: in €unum eos libellum contuli et quidem brevem, maxime €cum vel in Valeriani vel in Gallieni vita pleraque de €his dicta nec repetenda tamen satis constet.  Ÿôÿ@@@@{1CYRIADES}1 ‘@@Hic patrem Cyriadem fugiens, dives et nobilis, cum €luxuria sua et moribus perditis sanctum senem gra-€varet, direpta magna parte auri, argenti etiam infi-nito pondere Persas petit. atque inde Sapori regi €coniunctus atque sociatus, cum hortator belli Romanis @1 €inferendi fuisset, Odomastem primum, deinde Sa-€porem ad Romanum solum traxit; Ant[h]ioc[2h]2ia etiam capta et Caesarea Caesareanum nomen meruit. atque €inde vocatus Augustus, cum omnem orientem vel vi-€rium vel audacia[2e]2 terrore quateret, patrem vero €interemisset (quod alii historici negant factum), ipse þ³³±ÿï°²´ÿï‚ÔùòÔòéçÿïƒÓÈÁÿ¢“…per insidias suorum, cum Valerianus iam ad bellum Persicum veniret, occisus est. neque plus de hoc hi-€storiae quicquam mandatum est, quod dignum memo-€ratu esse videatur, quem clarum perfugium et parri-€cidium et aspera tyrannis e[2t]2 summa luxuria[e] litteris €dederunt.  Ÿôÿ@@@@{1POSTUMUS}1 ‘@@Hic vir in bello fortissimus, in pace constantissimus, €in omni vita gravis, usque adeo ut Saloninum filium €suum eidem Gallienus in Gallia positum crederet quasi €custodi vitae et morum et actuum imperialium institu-tori. sed, quantum plerique adserunt (quod eius non €convenit moribus), postea fidem fregit et occiso Salo-nino sumpsit imperium. ut autem verius plerique tra-€diderunt, cum Galli vehementissime Gallienum odis-€sent, puerum autem apud se [ferre] imperare [2ferre]2 €non possent, eum, qui commissum regebat imperium, €imperatorem appellarunt missisque militibus adule-scentem interfecerunt. quo interfecto ab omni exer-€citu et ab omnibus Gallis Postumus gratanter acceptus €talem se pr[2a]2ebuit per annos septem, ut Gallias in-€stauraverit, cum Gallienus luxuriae et popinis vaca-ret et amore barbarae mulieris consenesceret. gestum est €tamen a Gallieno contra hunc bellum tunc, cum sagitta Gallienus est vulneratus; si quidem nimius amor erga @1 €Postumum omnium erat in Gallicanorum [2m]2ente po-€pulorum, quod summotis omnibus Germanicis genti-€bus Romanum in pristinam securitatem revocasset im-perium. sed cum se gravissime [2g]2e[2r]2eret, more illo, quo €Galli novarum rerum semper sunt cupidi, Lolli[2a]2no €agente interemptus est. @@Si quis sane Postumi meritum requirit, iudicium de €eo Valeriani ex hac epistula, quam ille ad Gallos misit, intelleg[2e]2t: 'Transrenani [2l]2i[2m]2it[2i]2s ducem et Galliae prae-€sidem Postumum fecimus, virum dignissimum severi-€tate Gallorum, praesente quo non miles in castris, €non iura in foro, non in tribunalibus lites, non in curia €dignitas pereat, qui unicuique proprium et suum ser-€vet, virum quem ego pr[2a]2e ceteris stupeo, et qui locum €principis merea[n]tur iure, de quo spero quod mihi gratias ag[2e]2tis. quod si me fefellerit opinio, quam de €illo habeo, sciatis nusquam gentium repperiri, qui pos-sit penitus adprobari. huius filio Postumo nomine tri-€bunatum Vocontiorum dedi, adulescenti, qui se dignum €patris moribus reddet.'  Ÿôÿ@@@@{1POSTUMUS IUNIOR}1 ‘@@De hoc prope nihil est quod dicatur, nisi quod a €patre appellatus Caesar ac deinceps in eius honore €Augustus cum patre dicitur interemptus, cum Lollia-€nus in locum Postumi subrogatus delatum sibi a Gallis sumpsisset imperium. fuit autem (quod solum memo-€ratu dignum est) ita in declamationibus disertus, ut €eius controversiae Quintiliano dicantur insert[2a]2e, €quem declamatorem Romani generis acutissimum vel @1 €unius capitis lectio prim[2a]2 statim fronte demonstra-€t[um].  Ÿôÿ@@@@{1LOLLIANUS}1 ‘@@Huius rebellione in Gallia Post[h]umus, vir omnium €fortissimus, interemptus est, cum iam nutante Galli[2a €Galli]2eni luxuria in veterem statum Romanum formas-set imperium. fuit quidem etiam iste fortissimus, sed €rebellionis intuitu minorem apud Gallos auctoritatem de suis viribus tenuit. interemptus autem est a Victo-€rino, Vitruviae filio vel Victoriae, quae postea mater €castrorum appellata est et Augustae nomine af[2f]2ecta, €cum ipsa per se fugiens tanti ponderis molem pri-€mum in Marium, deinde in Tetricum atque eius filium contulisset imperia. et Lollianus quidem nonnihilum €rei p. profuit. nam plerasque Galliae civitates, non-€nulla etiam castra, quae Post[h]umus per septem €annos in solo barbarico aedificaverat, quae[2que]2 inter-€fecto Post[h]umo subita inru[2p]2tione Germanorum et di-€repta fuerant et incensa, in statum veterem refor-€mavit. deinde a suis militibus, quod in labore nimius €esset, occisus est. @@Ita Gallieno perdente rem p. in Gallia primum Po-€st[h]umus, deinde Lollianus, Victorinus deinceps, po-€stremo T[ra]et[2r]2icus, (nam de Mario nihil dicimus) adsertores Romani nominis extiterunt. quos omnes da-€tos divinitus credo, ne, cum illa pestis inaudita[2e]2 €luxuria[2e]2 impediretur malis, possidendi Romanum solum Germanis daretur facultas. qui si eo genere tunc @1 €eva[2s]2issent, quo Gothi et Persae, consentientibus in Ro-€mano solo gentibus venerabile hoc Romani nominis finitum esset imperium. Lolliani autem vita in multis €obscura est, ut et ipsius Post[h]umi, sed privata: vir-€tute enim clar[2i]2, non nobilitatis pondere vixerunt.  Ÿôÿ@@@@{1VICTORINUS}1 ‘@@Postumus senior cum videret multis se Gallieni viri-€bus peti atque au[2xi]2lium non solum militum verum €etiam alterius principis necessarium, Victorinum, mili-€taris industriae virum, in participatum vocavit im-perii et cum eodem contra Gallienum conflixit. cum-€que adhibitis ingentibus Germanorum auxiliis diu bella traxissent, victi sunt. tunc interfecto etiam Lolliano €solus Victorinus in imperio remansit, qui et ipse, quod €matrimoniis militum et militarium corrumpendis ope-€ram daret, a quodam actuario, cuius uxorem stupra-€verat, composita factione Agrippinae percussus, Vic-€torino filio Caesare a matre Vitru[2v]2ia sive Victoria, €quae mater castrorum dicta est, appellato, qui et ipse €puerulus statim est interemptus, cum apud Agrippi-na[2m]2 pater eius esset occisus. de hoc, quod fortissimus €fuerit et pr[2a]2eter libi[2d]2inem optimus imperator, a mul-tis multa sunt dicta. sed satis credimus Iuli Atheriani €partem libri cuiusdam ponere, in quo de Victorino sic loquitur: 'Victorino, qui Gallias post Iulium Post[h]u-€mum rexit, neminem aestimo praeferendum, non in €virtute Traianum, non Antoninum in clementia, non €in gravitate Ner[2v]2am, non in gubernando aerario Ve- @1 €spasian[2um]2, non in censura totius vitae ac severi-tate militari Pertinacem vel Severum. sed omnia haec €libido et cupiditas mulierari[2a]2e voluptatis sic perdi-€dit, ut nemo audeat virtutes eius in litteras mittere, quem constat omnium iudicio meruisse puniri.' ergo €cum id iudicii de Victorino scriptores habuerint, satis €mihi videor eius dixisse de moribus.  Ÿôÿ@@@@{1VICTORINUS IUNIOR}1 ‘@@De hoc nihil amplius in litteras est relatum quam €quod nepos Victoriae Victorini filius fuit et a [2m]2atre €vel ab avia sub eadem hora, qua Victorinus interemp-€tus, Caesar est nuncupatus ac statim a militibus ira occisus. extant denique sepulchra circa Agrippinam €brevi marmore inp[2r]2essa humilia, in quibus [2tit]2u[2l]2us €est inscriptus: 'hic duo Victorini tyranni siti sunt.'  Ÿôÿ@@@@{1MARIUS}1 ‘@@Victorino et Lolliano, Postumo interemptis Marius ex fabro, ut dicitur, ferrario triduo tantum imperavit. de €hoc quid amplius requiratur, ignoro, nisi quod eum in-€signiorem brevissimum fecit imperium. nam ut ille €consul, qui sex meridianis horis consulatum suffectum €tenuit, a Marco Tullio tali aspersus est ioco: 'consulem €habuimus tam severum tamque censorium, ut in eius €magistratu nemo pranderit, nemo c[a]enaverit, nemo €dormiverit', de hoc etiam dici posse videatur, qui €una die factus est imperator, alia di[2e]2 visus est im-perare, tertia interemptus est. et vir quidem strenuus €ac militaribus usque ad imperium gradibus evectus, @1 €quem plerique Mamurium, nonnulli Veturium, opificem utpote ferrarium, nuncuparunt. sed de hoc nimis €multa, de quo illud addidisse satis est nullius manus €vel ad feriendum vel ad imp[2el]2lendum fortiores €fuisse, cum in digitis nervos videretur habuisse non venas. nam et carra venientia digito salutari reppulisse €dicitur et fortissimos quosque uno digito sic adflixisse, €ut quasi ligni vel ferri obtunsioris ictu percussi dole-€rent. multa duorum digitorum al[2l]2isione contrivit. occisus est a quodam milite, qui, cum eius quondam €in fabrili officina fuisset, contemptus est ab eodem, €vel cum dux [2e]2sset vel cum imperium cepisset. addi-disse ver[b]o dicitu[2r]2 interempt[2or]2: 'hic est gladius €quem ipse fecisti.' huius [2c]2ontio prima talis fuisse dici-tur: 'scio, conmilitones, posse mihi obici artem pristi-nam, cuius mihi omnes testes estis. sed dicat quisque €quod vult. utinam ferrum semper exerceam, non vino, €non floribus, non mulierculis, non popinis, ut facit þ³³±ÿï°²´ÿï‚ÔùòÔòéçÿïƒÓÈÁÿ¨ˆ˜‰„Gallienus, indign[2u]2s patr[2e]2 suo et sui generis nobilitate, deperea[2m]2. ars mihi obicia[2tur]2 ferraria, dum me et €exter[2a]2e gentes ferrum tractasse suis cladibus re-cognoscant. [2e]2nita[2r]2[ia] denique, ut omnis Alamannia €omnisque Germania cum ceteris, quae adiacent, gen-€tibus Romanum populum ferratam putent gentem, ut specialiter in nobis ferrum timeant. vos tamen cogi-€tetis velim fecisse vos principem, qui numquam quic-quam scierit tractare nisi ferrum. quod idcirco dico, €quia scio mihi a lux[2u]2ri[2o]2sissima illa peste nihil opponi €posse nisi hoc, quod gladiorum atque armorum artifex €fuerim.' @1  Ÿôÿ@@@@{1INGENUUS}1 ‘@@Tusco et Basso conss. cum Gallienus vino et popinis €vacaret cumque se l[2e]2nonibus, mimis et meretricibus €dederet ac bona naturae lux[2u]2riae continuatione €deperderet, Ingenuus, qui Pannonias tunc regebat, a €Moesiacis le[2gi]2onibus imperator est dictus, ceteris €Pannoniarum volentibus, neque in quoquam melius €consultum rei p. a militibus videbatur quam quod in-€stantibus Sarmatis creatus est imperator, qui fessis rebus mederi sua virtute potuisset. causa autem ipsi €arripiendi tunc imperii fuit, ne suspectus esset impera-€toribus, quod erat fortissimus ac rei p. necessarius et €militibus, quod imperantes vehementer movet, acceptis-simus. sed Gallienus, ut erat nequa[2m]2 perditus, ita €etiam, ubi necessitas coegisset, velox, fortis, vehemens, €crudelis, denique Ingenuum conflictu habito vicit eoque €occiso in omnes Moesiacos tam milites [2quam]2 cives €asperrime s[2a]2evit. nec quemquam suae crudelitatis €exortem reliqui[2t]2, usque adeo asper et truculentus, ut €plerasque civitates vacuas a virili sexu relinqueret. fertur sane idem Ingenuus civitate capta in [2a]2qua[2m]2 €se mersisse atque ita vitam finisse, ne in tyranni crudelis potestatem veniret. extat sane epistola Gal-€lieni, quam ad Celerem Verianum scripsit, qua eius €nimietas crudelitatis ostenditur. quam ego idcirco in-€terposui, ut omnes intellegerent hominem luxuriosum crudelissimum esse, si necessitas postulet: 'Gallienus @1 €Veriano. non mihi satisfacies, si tantum armatos occi-deris, quos et fors in bellis interimere potuisset. peri-€mendus est omnis sexus virilis, si et senes atque in-puberes sine reprehensione nostra occidi possent. oc-€cidendus est quicum[2que]2 male voluit, occidendus est €quicumque male dixit contra me, contra Valeriani fi-lium, contra tot principum patrem fratrem. Ingenuus €factus est imperator. lacera, occide, concide, animum €meum intellege[re], mea mente irascere, qui haec manu €mea scripsi.'  Ÿôÿ@@@@{1REGILIANUS}1 ‘@@Fati publici fuit, ut Gallieni tempore quicumque po-€tuit ad imperium prosiliret. Regilianus denique in Illy-€rico ducatum gerens imperator est factus auctoribus €imperii Moesis, qui cum Ingenuo fuerant ante superati, in quorum parentes graviter Gallienus s[2a]2evierat. hic €tamen multa fortiter contra Sarmatas gessit, sed aucto-€ribus Roxolanis consentientibusque militibus et timore €provincialium, ne iterum Gallienus graviora faceret, €interemptus est. @@Mirabile fortasse videatur, si, quae origo imperii €eius fuerit, declaretur. capitali enim [2i]2oco regna pro-meruit. nam cum milites cum eo quidam c[a]enarent, €extitit vicarius tribuni qui diceret: 'Regiliani nomen €unde credimus dictum?'. alius continuo: 'credimus quod a regno.' tum is qui aderat scolasticus, coepit €quasi grammaticaliter declinare et dicere: 'rex regis regi[o] Reg[2i]2lianus.' milites, ut est hominum genus pro- @1 €num ad ea, quae cogitant: 'ergo potest rex esse?' item €alius: 'ergo potest nos regere?' item alius: 'deus tibi regis nomen [2in]2posuit.' quid multa? his dictis cum €alia die mane processisset, a principiis imperator est €salutatus. ita quod aliis vel auda[2c]2ia vel iudicium, €huic detulit iocularis astutia. @@Fuit, quod negar[2i]2 non potest, vir in [2re]2 militari €semper probatus et Gallieno iam ante suspectus, €quod dignus videretur imperio, gentis Daci[2a]2e, De-cibali ipsius, ut fertur, adfinis. extat epistola divi €Claudii [2t]2unc privati, qua Regiliano, Illyrici duci, gra-€tias agit ob redditum Illyricum, cum omnia Gallieni €segni[2t]2ia deperirent. quam ego repertam in a[2u]2then-[2t]2icis inserendam putavi, fuit enim publica. 'Claudius €Regiliano multam salutem. felicem rem p., quae te €talem virum habe[t]re i[2n]2 castris belli[2ci]2s meruit, fe-€licem Gallienum, etiamsi ei vera nemo nec de bonis nec de malis nun[2t]2iat. pertulerunt ad me Bonitus et Celsus, €stipatores principis nostri, qualis apud Scupos in pu-€gnando fueris, quo[2t]2 uno die proelia et qu[2a]2 celeritate €confeceris. dignus eras triumpho, si antiqua tempora exstarent. sed quid multa? memor cuiusdam hominis €cautius velim vincas. arcus Sarmatic[2o]2s et duo saga €ad me velim mittas, sed fiblatori[2a]2, cum ipse misi de €nostris.' @@Hac epistola ostenditur, quid de Regiliano senserit @1 €Claudius, cuius gravissimum iudicium suis tempo-€ribus fuisse non dubium est. @@Nec a Gallieno quidem vir iste promotus est, sed a €patre eius Valeriano, ut et Claudius et Macrianus et €Ingenuus et Post[h]umus et Aureolus, qui omnes in €imperio interempti sunt, cum mere[2re]2ntur imperium. mirabile autem hoc fuit in Valeriano principe, quod €omnes, quoscumque duces fecit, postea militum testi-€monio ad imperium pervenerunt, ut appareat senem €imperatorem in diligendis rei p. ducibus talem fuisse, €qualem Romana felicitas, si continuari fataliter po-tuisset sub bono principe, requirebat. et utinam vel €illi, qui arripuerant imperia, regnare potuissent, vel €eius filius in imperio diutius non fuisset, utlibet se in suo statu res p. nostra tenuisset. sed nimis sibi €Fortuna indulgendum putavit, quae et cum Valeriano €bonos principes tulit et Gallienum diutius quam opor-€tebat rei p. reservavit.  Ÿôÿ@@@@{1AUREOLUS}1 ‘@@Hic quoque [in] Illyricianos exercitus regens in con-€temptu Gallieni, ut omnes eo tempore, coactus a mili-tibus sumpsit imperium. et cum Macrianus cum filio €suo Macrino contra Gallienum veniret cum plurimis, €exercitus eius cepit, aliquos corruptos fidei suae ad-dixit. et cum factus esset [2h]2in[2c]2 validus impera-€tor cumque Gallienus expugnare virum fortem frustra €temptasset, pacem cum [2Aur]2eo[2lo]2 fecit contra €Post[h]umum pugnaturus. quorum pleraque et dicta sunt et dicenda. hunc eundem Aureolum Claudius @1 €interfecto iam Gallieno conflictu habito apud eum €pontem interemit, qui nunc pons Aureoli nuncupatur, atque illic ut tyrannum sepulchro humiliore donavit. €ext[it][2a]2t etiam nunc epigram[2m]2a Graecum in hanc €formam: €@@@@don[2o]2 sepulchrorum victor post multa tyranni €@@@@@@proelia iam felix Claudius Aureolum €@@@@munere prosequitur mortali et iure superstes, €@@@@@@vivere quem vellet, si pateretur amor €@@@@militis egregii, vitam qui iure negavit €@@@@@@omnibus indignis et magis Aureolo. €@@@@ille tamen clemens, qui corporis ultima servans €@@@@@@et pontem Aureoli dedicat et tumulum. hos ego versus a quodam grammatico translatos ita €posui, ut fidem servarem, non quo [2non]2 melius po-€tuerint transferri, sed ut fidelitas historica servaretur, €quam ego prae ceteris custodiendam putavi, qui quod ad eloquentiam pertinet nihil curo. rem enim vobis €proposui deferre, non verba, maxime tanta rerum co-€pia ut in triginta tyrannorum simul vit[2i]2s.  Ÿôÿ@@@@{1MACRIANUS}1 ‘@@Capto Valeriano, diu clarissimo principe civitatis, €fortissimo deinde imperatore, ad postremum omnium €infelicissimo, vel quod senex apud Persas consenuit €vel quod indignos se posteros dereliqui[2t]2, cum Gallie-€num contemnendum Ballista praefectus Valeriani et €Macrianus primus du[2cu]2m intellegerent, quaerentibus €etiam militibus principem unum in locum concesserunt quaerente[2s]2, quid faciendum esset. tuncque constitit @1 €Gallieno longe posito, Aureolo usurpante imperium €debere aliquem principem fieri, et quidem optimum, ne quispiam tyrannus existeret. verba igitur Bal[2l]2i-€stae (quantum M[2a]2eonius Ast[2y]2anax, qui consilio in-terfuit, adserit) haec fuerunt: 'mea et aetas et pro-€fessio et voluntas longe ab imperio absunt, et ego, þ³³±ÿï°²´ÿï‚ÔùòÔòéçÿïƒÓÈÁÿ¨Œ”ƒquod negare non possum, bonum principem quaero. sed quis tandem est, qui Valeriani locum possit im-€plere, nisi talis qualis tu es, fortis, constans, integer, €probatus in re p. et, quod maxime ad imperium per-tinet, dives? arripe igitur locum meritis tui[2s]2 debi-€tum. me praefecto, quamdiu voles, uteris. tu cum re p. €tantum bene agas, ut te Romanus orbis factum prin-cipem gaudeat.' ad haec Macrianus: 'fateor, Bal[2l]2i-€sta, imperium prudenti non frustra est. volo enim €rei p. subvenire atque illam pestem a legum gu-€bernaculis dimovere, sed non hoc in me aetatis est: €senex sum, ad exemplum equitare non possum, lavan-€dum mihi est frequentius, [a]edendum delicatius, di-vitiae me iam dudum ab usu militiae retraxerunt. iu-€venes aliqui sunt quaerendi, nec unus sed duo vel tres €fortissimi, qui ex diversis pa[2rt]2ibus orbis humani €rem p. restituant, quam Valerianus fa[c]to, Gallienus vitae suae genere perdiderunt.' post haec intellexit €eum Ballista sic agere, ut de filiis suis videretur cogi-tare, atque adeo sic adgressus est: 'prudentiae tuae €rem p. tradimus. da igitur liberos tuos Macrianum €et Quietum, fortissim[2o]2s iuvenes, olim tribunos a Vale-€riano factos, quia Gallieno imperante, quod boni sunt, salvi esse non possunt.' tunc ille [2u]2bi intellectum se €esse comperit: 'do', inquit, 'manus de meo stipendium @1 €militi duplex daturus. tu tantum praefecti mihi stu-€dium et annonam in necessariis locis praebe[t]. iam €ego faxim, ut Gallienus, sordidissimus feminarum omnium, duces sui parentis intellegat.' factus est igi-€tur cum Macriano et Quieto duobus filiis cunctis mili-€tibus volentibus imperator ac statim contra Gallienum €venire coepit utcumque rebus in oriente[m] derelictis. sed cum quadraginta quinque milia militum secum €duceret, in Illyrico vel in T[2h]2rac[h]iarum extimis con-€gressus cum Aureolo victus et cum filio interemptus est. triginta denique milia militum in Aureoli potesta-€tem concess[2e]2re. Domitianus autem eundem vicit, dux €Aureoli fortissimus et vehementissimus, qui se ori-€ginem diceret a Domitiano trahere atque a Do-€mitilla. @@De Macri[2a]2no autem nefas mihi videtur iudicium €Valeriani praeterire, quod ille in oratione sua, quam €ad senatum e Persidis finibus miserat, posuit. inter cetera ex oratione divi Valeriani: 'ego, p. c., bellum €Persicum gerens Macriano totam rem p. credidi [2et]2 €quidem a parte militari. ille vobis fidelis, ille mihi de-€votus, illum et amat et timet miles, ille utcumque res exegerit, cum exercitibus agit. nec, p. c., nova €vel inopina nobis sunt: pueri eius virtus in Italia, adu-€lescentis in Gallia, iuvenis in T[2h]2rac[h]ia, in Africa €iam provecti, senescentis denique in Illyrico et Dal-€matia conprobata est, cum in diversis proeliis ad ex-emplum fortiter faceret. huc accedit quod habet iu-€venes filios Romano dignus collegio, nostra dignus €amicitia' et reliqua. @1  Ÿôÿ@@@@{1MACRIANUS IUNIOR}1 ‘@@Multa de hoc in patris imperio praelibata sunt, qui €numquam imperator factus esset, nisi prudentiae patris eius creditum videretur. de hoc plane multa miranda €dicuntur, quae ad fortitudinem pertinea[2n]2t iuvena-€lis aetatis. sed [2quid]2 ad fa[c]ta aut quantum in bellis unius valet fortitudo? hic enim vehemens cum pru-€dentissimo patre, cuius merito imperare coeperat, a €Domitiano victus triginta, [2ut]2 dixi superius, milibus mi-€litum spoliatus est, matre nobilis, patre tantum forte €et ad bellum parato atque ab ultima militia in sum-€mum perveniente ducatu[2s]2 splendore sublimi.  Ÿôÿ@@@@{1QUIETUS}1 ‘@@Hic, ut diximus, Macriani filius fuit. cum patre et €fratre Ballistae iudicio imperator est factus. sed ubi €comperit Odenatus, qui olim iam orientem tenebat, €ab Aureolo Macrianum, patrem Quiet[2i]2, cum eius €fratre Macriano victos, milites in eius potestatem con-€cessisse, quasi Gallieni partes vindicaret, adul[2e]2scen-tem cum Bal[2l]2ista praefecto dudum interemit. idem €quoque adulescens dignissimus Romano imperio fuit, €ut vere Macriani filius, Macrian[2i]2[s] etiam frater, qui €duo adflictis rebus potuerunt rem p. gerere, videretur. @1 @@Non mihi praetereundum videtur de Macrianorum €familia, quae hodieque floret, id dicere, quod spe-ciale semper habuerunt. Alexandrum Magnum Ma-€c[h]edonem viri in anulis et argento, mulieres et in €reticulis et dextrocheriis et in anulis et in omni or-€namentorum genere exculptum semper habuerunt, eo €usque ut tunicae et l[2i]2mbi et p[2a]2enulae matronales €in familia eius hodieque sint, quae Alexandri effigiem de liciis variantibus monstrent. vid[2i]2mus proxime Cor-€nelium Macrum ex eadem familia virum, cum c[a]e-€nam in templo Herculis daret, pateram electrinam, €quae in medio vultum Alexandri haberet et in cir-€cuitu[m] omnem historiam contineret signis brevibus et €minutulis, pontifici propinare, quam qui[2d]2em circum-€ferri ad omnes tanti illius viri cupidissimos iussit. quod idcirco posui, quia dicuntur iuvari in omni actu €suo, qui Alexandrum expressum vel auro gestitant €vel argento.  Ÿôÿ@@@@{1ODENATUS}1 ‘@@Nisi Odenatus, princeps Palmyrenorum, capto Vale-€riano, fessis Romanae rei p. viribus sumpsisset impe-rium, in oriente perditae res essent. quare adsumpto €nomine primum regali cum uxore Zenobia et filio €maiore, cui erat nomen Herodes, minoribus Herenniano €et [a] Timolao [2relictis]2 collecto exercitu contra Persas pro-fectus est. Nisibin primum et orientis pleraque cum €omni Mesopotamia in potestatem recepit, deinde ipsum regem victum fugere coegit. postremo Ctesifonta us-€que Saporem et eius liberos persecutus captis con-€cubinis, capta etiam magna praeda ad orientem ver-€tit, sperans, quod Macrianum, qui imperare contra €Gallienum coeperat, posset opprimere, sed illo iam €profecto contra Aureolum et contra Gallienum, eo @1 €interempto filium [2eius]2 Quiet[i][2u]2m interfecit, Ballista, €ut plerique adserunt, regnum usurpante, ne et ipse posset occidi. composit[2o]2 igitur magna ex parte orientis €statu a consobrino suo Maeonio, qui et ipse imperium €sum[2ps]2erat, interemptus est cum filio suo Herode, qui €et ipse post reditum de Perside cum patre imperator est appellatus. irat[2os]2 fuisse rei p. de[2os]2 credo, qui €interfecto Valeriano nolu[2er]2i[2n]2t Odenatum reser-vare. ille plane cum uxore Zenobia non solum orien-€tem, quem iam in pristinum reformaverat statum, sed €e[2t]2 omnes omnino totius orbis partes reformasset, vir €acer in bellis et, quantum plerique scriptores loquun-€tur, venatu memora[2b]2ili semper inclitus, qui a prima €aetate capiendis leonibus et par[2d]2is, ursis ceterisque €silvestribus animalibus sudorem officii virilis inpen-€dit quique semper in silvis ac montibus vixit, perferens €calorem, pluvias et omnia mala, quae in se continent venatoriae voluptates. quibus duratus sole[2m]2 ac pul-€vere[2m]2 in bellis Persicis tulit, non aliter etiam con-€iuge adsueta, quae multorum sententia fortior marito €fuisse perhibetur, mulier[um] omnium nobilissima[m] €orientalium feminarum et, ut Cornelius Capitolinus ad-€serit, s[e]pe[2cios]2issima[m]. @1  Ÿôÿ@@@@{1HERODES}1 ‘@@Non Zenobia matre sed priore uxore genitus Hero-€des cum patre accepit imperium, homo omnium deli-€catissimus et prorsus orientalis et Graec[i]ae lux[2u]2-€riae, cui erant sigil[2l]2ata tentoria et aurati papiliones et omnia Persica. denique ingenio eius usus Odenatus €quicquid concubinarum regalium, quicquid divitiarum €gemmarumque cepit, eidem tradidit paternae indulgen-tiae adfectione permotus. et erat circa illum Zenobia €nove[2r]2cali animo, qua re[m] commendabiliorem patri €eum fecerat. neque plura sunt quae de Herode di-€cantur.  Ÿôÿ@@@@{1M[2A]2EONIUS}1 ‘@@Hic consobrinus Odenati fuit nec ulla re alia ductus €nisi damnabili invidia imperatorem optimum interemit, €cum ei nihil aliud obiceret praeter filii Herod[2i]2s [2lu-xuriem]2. dicitur autem primum cum Zenobia con-€sensisse, quae ferre non poterat, ut privignus eius €Herodes priore loco quam filii eius, Herennianus et €Timolaus, principes dicerentur. sed hic quoque spur-cissimus fuit. quare imperator appellatus per errorem €brevi a militibus pro suae l[2u]2x[2u]2riae meritis interemp-€tus est. þ³³±ÿï°²´ÿï‚ÔùòÔòéçÿïƒÓÈÁÿ¨’Ÿôÿ@@@@{1[2B]2ALLISTA}1 ‘@@De hoc, utrum imperaverit, scriptores inter se ambi-€gunt. multi enim dicunt Quieto per Odenatum occiso €Ballistae veniam datam et tamen eum imperasse, quod €nec [a] Gallieno nec Aureolo nec Odenato se crederet. alii adserunt privatum eum in agro suo, quem apud @1 Dafnidem sibi comp[2a]2r[2a]2rat, interemptum. multi et €sumpsisse illum purpuram, ut more Romano impera-€ret, [2et]2 exercitum duxisse et de se plura promisisse €dixerunt, occisum autem per eos, quos Aureolus mise-€rat ad conprehendendum Quietum, Macri[2a]2ni filium, quem praedam su[2a]2m esse dicebat. fuit vir insignis, €eruditus ad gerendam rem p., in consiliis vehemens, €in expeditionibus clarus, in provisione annonaria sin-€gularis, Valeriano sic acceptus, ut eum quibusdam lit-teris hoc testimonio prosecutus sit: 'Valerianus Ra-€gonio Claro praefecto Illyrici et Galliarum. si quid €in te bonae frugis est, quam esse scio, parens Clare, dispositione[2s]2 t[2u]2 Ballistae persequere. his rem p. in-€forma. videsne[c] ut il[2l]2e provinciales non gravet, €ut illic equos contin[2e]2a[n]t, ubi sunt pa[2b]2ula, illic anno-€nas militum mandet, ubi sunt frumenta, non provin-€cialem, non possessor[2e]2m cogat illic frumenta, ubi non habet, dare, illi[2c]2 equum, ubi non potes[2t]2, pascere? nec €est ulla alia provisio melior quam ut in locis suis ero-€gentur quae nascuntur, ne[c] aut [2v]2ehiculis aut sumpti-bus rem p. gravent. Galatia frument[2is]2 abundat, re-€ferta est T[2h]2rac[h]ia, plenum est [inh][2I]2ll[2y]2ricum: illic €pedites conlocentur, quamquam in T[2h]2rac[h]ia etiam €equites sine noxa provincialium hiemare possint. mul-tum enim ex campis f[o]eni colligitur. iam [2v]2in[2um]2, €laridum, iam ceterae species in his dandae sunt locis, in quibus adfatim redundant. quae omnia sunt Bal- @1 €[2l]2istae consilia, qui ex quadam provincia unam tan-€tum speciem praeberi iussit, quod ea redundaret, atque €ab ea milites submo[2v]2eri. id quod publicitus est decretum.' @@Est et alia eius epistola, qua gratias Bal[2l]2istae €a[2g]2it, in qua docet sibi praecepta gubernandae rei €p. ab eodem data, gaudens, quod eius consilio nullum €adscripticium_id est vacantem_haberet [et] tri-€bunum, nullum stipatorem, qui non vere aliquid age-€ret, nullum militem, qui non vere pugnaret. @@Hic igitur vir in tentorio suo cubans a quodam gre-€gario milite in Odenati et Gallieni gratiam dicitur in-teremptus. de quo ipse vera non satis comperi, idcirco €quod scriptores temporum de huius praefectura multa, €de imperio pauca dixerunt.  Ÿôÿ@@@@{1VALENS}1 ‘@@Hic vir militaris, simul etiam civilium virtutum glo-€ria pollens proconsulatu[2m]2 Achaiae dato a Gallieno tunc hon[2o]2re gubernabat. quem Macrianus vehemen-€ter reformidans, simul quod in omni genere vitae sa-€tis clarum norat, simul quod inimicum sibi esse in-€vidia virtutum sciebat, misso Pisone, nobilissimae tunc et consularis familiae viro, interfici praecepit. Valens €diligentissime cavens et providens neque aliter sibi €posse subveniri aestimans sumpsit imperium et brevi €a militibus interemptus est.  Ÿôÿ@@@@{1VALENS SUPERIOR}1 ‘@@Et bene venit in mentem, [2u]2t, cum de hoc Valente €loquimur, etiam de illo Valente, qui superiorum prin- @1 €cipum temporibus interemptus est, aliquid diceremus. nam huius Valentis, qui sub Gallieno imperavit, €avunculus magnus fuisse perhibetur; alii tantum avun-culum dicunt. sed par in ambobus fuit for[2tun]2a. nam €et ille, [2cum]2 paucis diebus Illyrico imperasset, occi-€sus est.  Ÿôÿ@@@@{1PISO}1 ‘@@Hic a Macriano ad interficiendum Valentem missus, €ubi eum providum futurorum imperare cognovit, Thes-€saliam concessit atque illic paucis sibi consentientibus €sumpsit imperium Thessalicusque appellatus [vi] in-€teremptus est, vir summ[2a]2e sanctitatis et temporibus €suis Frugi dictus et qui ex illa Pisonum familia du-€cere[t] originem diceretur, cui se Cicero nobilitandi causa sociaverat. hic omnibus principibus acceptissi-€mus fuit. ipse denique Valens, qui ad eum percussores €misisse perhibetur, dixisse dicitur non sibi apud deos €inferos constare rationem, quod quamvis hostem suum €Pisonem tamen iussisset occidi, virum cuius similem €Romana res p. non haberet. @@Senatus consultum de Pisone factum ad noscendam €eius maiestatem libenter inserui: die septimo kal. Iu-€liarum cum esset nun[2t]2iatum Pisonem a Valente inter-€emptum, ipsum Valentem a suis occisum, Arellius €Fuscus, consularis primae sententiae, qui in locum Va-leriani successerat, ait: 'consul, consule.' cumque con-€sultus esset 'divinos' inqui[2t]2 'honores Pisoni decerno, €p. c., Gallienum et Valerianum et Saloninum impera-€tores nostros i[2d]2 p[2rob]2aturos esse confido. neque enim melior vir quisquam fuit neque constantior.' post quem €c[2e]2ter[2i]2 consult[2i]2[m] statuam inter triumphales et cur-rus quadriiugos Pisoni decreverunt. sed statua eius @1 €videtur, quadrigae autem, quae decretae fuerant, quasi €transferendae ad alium [2locum]2 positae sunt nec ad-huc redditae. nam in his locis fuerunt, in quibus ther-€mae Diocle[2t]2ianae sunt exaedificatae, tam aeterni no-€minis quam sacrati.  Ÿôÿ@@@@{1AEM[2I]2LIANUS}1 ‘@@E[2s]2t hoc familiare populi Aegyptiorum, ut vel-€[2ut]2 furiosi ac dementes de levi[2ssi]2m[2i]2s quibus usque ad summ[2a]2 rei p. pericula perducantur: saepe illi ob €neglectas salutationes, locum in balneis non conces-€sum, carnem et olera sequestrata, calciamenta servilia €et cetera talia usque ad summum rei p. periculum [2in]2 €seditiones, ita ut armarentur contra eos exercitus, per-venerunt. familiari ergo sibi furore, cum quadam die €cuiusdam servus curator[2i]2s, qui Alexandriam tunc re-€gebat, militar[2i]2 ob hoc caesus esset, quod crepidas €suas meliores esse quam militis diceret, collecta mul-€titudo ad domum Aemiliani [2d]2ucis venit atque eum €omni seditionum instrumento et furore persecuta est: €ictus est lapidibus, pe[2t]2itus est ferro, nec de[2fuit]2 ul-lum seditionis telum. qua re coa[2c]2tus Aemilianus €sumpsit imperium, cum sciret sibi undecumque pereun-dum. consenserunt ei Aegyptiacus exercitus, maxime in Gallieni odium. nec eius ad regendam rem p. vigor @1 €defuit, nam Thebaidem totamque Aegyptum peragra-€vit et, quatenus potuit, barbarorum gentes forti aucto-ritate summovit. Alexander denique vel Alexandrinus €_nam incertum id quoque habetur_virtutum me-rito vocatus est. et cum contra Indos pararet expe-€ditionem, misso Theodoto duce Gallieno iubente dedit €poenas, [s]e[2t]2 quidem strangulatus in carcere captivo-€rum veterum more perhibetur. @@Tacendum esse non credo, quod, cum de Aegypto €loquor, vetus su[2gg]2essit historia, simul etiam Gallieni factum. qui cum [e] Theodoto vellet imperium pro-€consulare decernere, a sacerdotibus est prohibitus, qui €dixerunt fasces consulares ingredi Alexandriam non licere; cuius rei etiam Ciceronem, cum contra Ga[2b]2i-€nium loquitur, meminisse satis novimus. denique n[2u]2n[2c]2 extat memoria rei frequentatae. quare scire €oportet Herennium Celsum, vestrum parentem, [2cum]2 consulatum cupit, hoc quod desiderat non licere. fer-€tur enim apud Memfim in[a] aurea columna Aegyptiis €esse litteris scriptum tunc demum Aegyptum liberam €fore, cum in eam venissent Romani fasces et prae-texta Romanorum. quod apud Proculum grammaticum, €doctissimum sui temporis virum, cum de peregrinis €regionibus loquitur, invenitur.  Ÿôÿ@@@@{1SATURNINUS}1 ‘@@Optimus ducum Gallieni temporis, sed Valeriano di-lectus Saturninus fuit. hic quoque, cum dissolutionem €Gallieni, pernoctantis in publico, ferre non posset et €milites non exemplo imperatoris sui, sed suo rege- @1 €ret, ab exercitibus sumpsit imperium, vir prudentiae €singularis, gravitatis insignis, vitae amabilis, victoria-rum barbaris etiam ubique notarum. hic ea die, qua €est amictus a militibus peplo imperatorio, contione €adhibita dixisse fertur: 'commilitones, bonum d[2u]2cem perdidistis et malum principem fecistis.' denique cum €multa strenue in imperio fecisset, quod esset severior €et gravior militibus, ab [h]isdem ipsis, a quibus factus fuerat, interemptus est. huius insigne est quod con-þ³³±ÿï°²´ÿï‚ÔùòÔòéçÿïƒÓÈÁÿ¨—•‚vivio discumbere milites, ne[c] inferiora nudarentur, €cum sagis iussit, hieme gravibus, aestate perlucidis.  Ÿôÿ@@@@{1TETRICUS SENIOR}1 ‘@@Interfecto Victorino et eius filio mater eius Victoria €sive Vitruvia [2Te]2tricum senatorem p. R. praesidatum €in Gallia regentem ad imperium hortata, quod eius €erat, ut plerique loquuntur, adfinis, Augustu[2m]2 ap-pellari fecit filiumque eius Caesarem nuncupavit. et €cum multa Tetricus feliciterque gessi[2sse]2t et diuque €imperasset, ab Aur[2e]2liano victus, cum militum suorum €inpudentiam et procacitatem ferre non posset, volens se gravissimo principi et severissimo dedit. versus €denique illius fertur, quem statim ad Aurelianum scrip-serat: 'eripe me his, invicte, malis.' quare cum Aure-€lianus nihil simplex neque mite aut tranquillum facile €cogitaret, senatorem p. R. eundemque consularem, qui €iure pr[2a]2esidali omnes Gallias rexerat, per triumphum €duxit, eodem tempore quo et Zenobiam Odenati uxo-€rem cum filiis minoribus Odenati, Herenniano et Ti-molao. pudore tamen victus vir nimium severus €eum, quem triumphaverat, conrectorem totius Italiae €fecit, id est Campaniae, Samni, Lucaniae Brittiorum, @1 €Apuliae Calabriae, Etruriae atque Umbriae, Piceni et €Flaminiae omnisque annonari[2a]2e regionis, ac Tetri-€cum non solum vivere, sed etiam in summa dignitate €manere passus est, cum illum saepe collegam, non-€numquam commilitonem, aliquando etiam imperato-€rem appellaret.  Ÿôÿ@@@@{1TETRICUS IUNIOR}1 ‘@@Hic puerulus a Victoria Caesar est appellatus, cum illa mater castrorum ab exercitu nuncupata esset. qui €et ipse cum patre per triumphum ductus postea omni-€bus senatoriis honoribus functus est inlibato patrimo-€nio, quod quidem ad suos posteros misit, ut [d]A[2r]2el-lius Fuscus dicit, semper insignis. narrabat avus meus €hunc sibi familiarem fuisse neque quemquam [quam] €illi ab Aureliano aut postea ab aliis principibus esse praelatum. Tetricorum domus hodieque extat in monte €Caelio inter duos lucos contra Isium Metellinum pul-€cherrima, in qua Aurelianus pictus est utrique prae-€textam tribuens et senatoriam dignitatem, accipiens €ab his sceptrum, coronam, cycl[2adem]2._pictur[2a]2 €e[2st]2 de museo;_quam cum dedicasse[2n]2t, Aurelia-€num ipsum dicuntur duo Tetrici adhibuisse convivio.  Ÿôÿ@@@@{1TREBELLIANUS}1 ‘@@Pude[n]t iam persequi, quanti sub Gallieno fuerint €tyranni vitio pestis illius, si quidem erat in eo [2e]2a €luxuria, ut rebelles plurimos mereretur, et ea crude-litas, ut iure timeretur. qua [2e]2r[2at]2 et in Tr[2e]2bellia- @1 €num factum in Isauria principem ipsis Isauris sibi €ducem quaerentibus. quem cum alii archipiratam vo-€cassent, ipse se imperatorem appellavit. monetam etiam cudi iussit. Palatium in arce Isauriae constituit. €qui quidem cum se in intima et tuta Isaurorum loca €munitus difficultatibus locorum et montibus contulis-set, aliquamdiu apud Cilicas imperavit. sed per Gal-€lieni ducem Camsisoleum, natione Aegyptium, fratrem €Theodoti qui Aemilianum ceperat, ad campum de-ductus victus est et occisus. neque tamen postea Isauri €timore, ne in eos Gallienus s[2a]2evire[2t]2, ad aequa-€litatem perduci quavis principum humanitate potue-runt. denique post Trebellianum pro barbaris haben-€tur; et[2eni]2m in medio Romani nominis solo regio eorum €novo genere custodiarum quasi limes includitur, locis defensa, non [2h]2om[2i]2nibus; nam sunt non statur[2a]2 €decori, non virtute graves, non instructi armis, non €consiliis prudentes, sed hoc solo securi, quod in edi-€tis positi adiri nequeunt. quos quidem divus Clau-€dius p[2a]2ene ad hoc perduxerat, ut a suis semotos €locis in Cilicia conlocaret, daturus uni ex amicissimis €omnem Isaurorum possessionem, ne quid ex ea postea €rebellionis oreretur.  Ÿôÿ@@@@{1HERENNIANUS}1 ‘@@Odenatus moriens duos parvulos reliqui[2t]2, Herennia-€num et fratrem eius Timolaum, quorum nomine Zeno-€bia usurpato sibi imperio diutius quam feminam de-€cuit rem p. obtinuit, parvulos Romani imperatoris ha-€bitu praeferens purpuratos eosdemque adhibens con-€tionibus, quas illa viriliter frequentavit, Didonem et @1 €Samiramidem et Cleopatram sui generis principem in-€ter cetera praedicans. sed [2de]2 horum exitu incertum est; multi enim dicunt eos ab Aureliano interemptos, €multi morte sua esse consumptos, si quidem Zenobiae €posteri etiam nunc Romae inter nobiles mane[2n]2t.  Ÿôÿ@@@@{1TIMOLAUS}1 ‘@@De hoc ea putamus digna notio[2ne]2, quae de fratre sunt dicta. unum tamen est quod eum a fr[2a]2t[2r]2e separat, €quod tanti fuit ardoris ad studia Romana, ut brevi €consecutus, quae insinuaverat grammaticus, esse di-€catur, potuisse quin etiam summum Latinorum r[2h]2e-€t[h]orem facere.  Ÿôÿ@@@@{1CELSUS}1 ‘@@Occupatis partibus Gallicanis, orientalibus, quin €etiam Ponti, T[2h]2raciarum et Illyrici, dum Gallienus €popinatur et balneis ac lenonibus deputat vitam, Afri €quoque auctore Vi[2b]2io Passieno, proconsule Africae, €et Fabio Pomponiano, duce limitis Lib[2y]2ci, Celsum im-€peratorem appellaverunt peplo dea[2e]2 Caelestis orna-tum. hic privatus ex tribunis in Africa positus in agris €suis vivebat, sed ea iustitia et corporis magnitudine, ut dignus videretur imperio. quare creatus per quan-€dam mulierem, Gallienam nomine, consobrinam Gal-€lieni, septimo imperii die interemptus est atque adeo etiam inter obscuros principes vix relatus est. cor-€pus eius a canibus consumptum est Siccensibus, qui €Gallieno fidem servaverant, perurgentibus, et novo in-€iuriae genere imago in crucem sublata persultante €vulgo, quasi patibulo ipse Celsus videretur adfixus. @1  Ÿôÿ@@@@{1ZENO[2B]2IA}1 ‘@@Omnis iam consumptus est pudor, si quidem fati-€gata re p. eo usque perventum est, ut Gallieno nequis-sime agente optime etiam mulieres imperarent, et qui-€dem peregrina[2e]2. [2peregrina]2 enim, nomine Zenobia, €de qua multa iam dicta sunt, quae se de Cleopatrarum €Ptolem[2a]2eorumque gente iactaret, post Odenatum €maritum imperiali sagulo perfuso per umeros, habitu €[2Di]2donis ornata, diademate etiam accepto, nomine €filiorum Herenniani et Timolai diutius, quam femi-neus sexus patiebatur, imperavit. si quidem Gallieno €adhuc regente rem p. regale mulier superba munus €obtinuit et Claudio bellis Gothicis occupato vix de-€nique ab Aureliano victa et triumphata concessit in €iura Romana. @@Extat epistola Aureliani, qu[2a]2e captivae mulieri €testimonium fert. nam cum a quibusdam reprehende-€retur, quod mulierem veluti ducem aliquem vir fortis-€simus triumphasset, missis ad senatum populumque Romanum litteris hac se adtestatione defendit: 'audio, €p. c., mihi obici, quod non virile munus impleverim €Zenobiam triumphando. ne illi, qui me repr[a]ehen-€dunt, satis laudarent, si scire[2n]2t, quae illa s[2it]2 mu-€lier, quam prudens in consiliis, quam constans in dis-€positionibus, quam erga milites gravis, quam larga, €cum necessitas postulet, quam tristis, cum severitas poscat. possum dicere illius esse, quod Odenatus Per-€sas vicit ac fugato Sapore Ctesifonta usque pervenit. possum adserere tanto apud orientales et Aegyptio-€rum populos timori mulierem fuisse ut se non Ara-bes, non Saraceni, non Armenii commoverent. nec ego @1 €illi vitam conservassem, nisi eam scissem multum Ro-€man[2a]2e rei publicae profuisse, cum sibi vel liberis suis orientis servaret imperium. sibi ergo habeant pro-€priarum venena linguarum hi[i], quibus nihil placet. nam si vicisse ac triumphasse feminam non est de-€corum, quid de Gallieno loquuntur, in cuius contemptu haec bene rexit imperium? quid de di[2v]2o Claudio, €sancto ac venerabili duce, qui eam, quod ipse Gothi-€cis esset expeditionibus occupatus, passus esse dicitur €imperare? idque [2c]2o[2ns]2ulte ac prudenter, ut illa ser-€vante oriental[2is]2 finis imperii ipse securius, quae €instituerat, perpetraret.' @@Haec oratio indicat, quid iudicii Aurelianus habuerit €de Zenobia. cuius ea castitas fuisse dicitur, ut ne vi-€rum suum quidem scierit nisi tempta[2nd]2is conceptio-€nibus. nam cum semel concubuisset, exspectatis men-€struis continebat se, si pr[2a]2egnans esset, sin minus, iterum potestatem quaerendis liberis dabat. vixit re-þ³³±ÿï°²´ÿï‚ÔùòÔòéçÿïƒÓÈÁÿ¨ž˜Žgali pomp[2a]2. more magis Persico adorata est. regum €more Persarum convivata est. imperatorum more Ro-€manorum ad contiones galeata processit cum limbo €purpureo gemmis dependentibus per ultimam fim-€briam, media etiam cocl[2i]2de veluti fibula muliebri ad-stricta, brachio saepe nudo. fuit vultu subaquilo, fusci €coloris, oculis supra modum [2vi]2gentibus nigris, spiri-€tus divini, venustatis incredibilis. tantus candor in €dentibus, ut margaritas eam plerique putarent habere, non dentes. vox clara et virilis. severitas, ubi ne- @1 €cessitas postulabat, tyrannorum, bonorum principum €clementia, ubi pietas requ[2i]2rebat. larga prudenter, con-servatrix thensaurorum ultra femineum modum, usa €vehiculo carpentario, raro pile[2n]2to, [a]equo saepius. fer-€tur autem vel tria vel quattuor milia frequenter cum peditibus ambulasse. [2ve]2nata est Hispanorum cupi-€ditate. [2b]2i[2b]2it saepe cum ducibus, cum esset alias so-€bria; [2b]2i[2b]2it et cum Persis atque Armeniis, ut eos vin-ceret. usa est vasis aureis gemmatis ad convivi[2a]2, €[m]usa Cleopatranis[i]. in ministerio eunuchos gravio-ris aetatis habuit, puellas nimis rara[2s]2. filios Latine €loqui iusserat, i[2ta]2 ut Graece vel difficile vel raro loquere[2n]2tur. ipsa Latini sermoni[bu]s non usque €quaque gnara, sed ut loqueretur pudore cohibita; lo-quebatur et Aegyptiac[a]e ad perfectum modum. hi-€storiae Alexandrinae atque orientalis ita perita, ut eam €epitomasse dicatur; Latinam autem Graece legerat. @@Cum illam Aurelianus cepisset atque in conspectum €suum adductam sic appellasset: 'quid es[2t]2, Zenobia? €ausa es insultare Romanis imperatoribus?' illa dixisse €fertur: 'imperatorem te esse cognosco, qui vincis, Gal-€lienum et Aureolum et ceteros principes non putavi. €Victoriam mei similem credens in consortium regni venire, si facultas locorum pateretur, optavi.' ducta est €igitur per triumphum ea specie, ut nihil pompabilius €p. R. videretur iam primum ornata gemmis ingenti-bus, ita ut ornamentorum onere laboraret. fertur @1 €enim mulier fortissima saepissime restitisse, cum di-ceret se gemmarum onera ferre non posse. vi[2n]2cti €erant praetera pedes auro, manus etiam catenis aureis, €nec collo aureum vinculum deerat, quod scurra Per-sicus praeferebat. huic [2vita]2 ab Aureliano concessa €est, ferturque vixisse cum liberis matronae iam more €Romanae data sibi possessione in Tiburti, quae ho-€dieque Zenobia dicitur, non longe ab Hadriani palatio €atque ab eo loco, cui nomen est Concae.  Ÿôÿ@@@@{1VICTORIA}1 ‘@@Non tam digna res erat, ut etiam Vitruvia sive Victo-€ria in litteras mitteretur, nisi Gallieni mores hoc face-€rent, ut memoria dign[2a]2e etiam mulieres censerentur. Victoria enim, ubi filium ac nepotem a militibus vidit €occisos, Postumum, deinde Lollianum, Ma[u]rium etiam, €quem principem milites nuncupaverant, interemptos, €Tetricum, de quo superius dictum est, ad imperium €hortata est, ut virile semper facinus auderet. insignita €est praeterea hoc titulo, ut castrorum se diceret ma-trem. cusi sunt eius nummi aerei, aurei et argentei, quorum hodieque forma extat apud Treviros. quae €quidem non diutius vixit. nam Tetrico imperante, ut €plerique loquuntur, occisa, ut alii adserunt, fatali ne-€cessitate consumpta. @@Haec sunt quae de triginta tyrannis dicenda vide-€bantur. quos ego in unum volumen idcirco contuli, €ne, de singulis [2si]2 singula quaeque narrarem, na-€scerentur indigna fastidia et ea, qu[2a]2e ferre lector non posset. nunc ad Claudium principem redeo. de @1 €quo speciale mihi volumen quamvis breve merito vi-€tae illius videtur edendum addito fratre singulari viro, €ita ut de familia tam sancta et tam nobili sal[u]ti[2m]2 €pauca referantur. @@Studiose in medio feminas posui ad ludibrium Gal-€lieni, quo nihil prodigiosius passa est Romana res p., €duos etiam nunc tyrannos quasi extra numerum, quod €alieni essent temporis, additurus, unum qui fuit Maxi-€mini temporibus, alterum qui Claudii, ut tyrannorum triginta viri hoc volumine tenerentur. quaeso, qui ex-€pletum iam librum acceperas, boni consulas atque ho[2s]2 €volumini tuo volens addas, quos ego, quem ad modum €Valentem superiorem huic volumini, sic post Clau-€dium et Aurelianum his, qui inter Tacitum et Diocle-tianum fuerunt, addere destinaveram. sed errorem €meum me[2m]2or historiae diligenti[2a]2 tuae eruditionis aver-tit. habeo igitur gratiam, quod titulum meum pru-€dentiae tuae benignitas inplevit. nemo in templo Pacis €dicturus est me feminas inter tyrannos [cum risu et €ioco], tyrannas videlicet vel tyrannides, ut ipsi de me solent [2cum risu et ioco]2 iactitare, posuisse. habent €integrum numerum ex arc[h]anis historiae in meas lit-teras datum. Titus enim et Censorinus . . . , quorum €unus, ut dixi, sub Maximi[a]no, alter sub Claudio fuit, €qui ambo ab [h]isdem militibus, a quibus purpura ve-€lati fuerant, interempti sunt.  Ÿôÿ@@@@{1TITUS}1 ‘@@Docet Dexippus nec [2H]2erodianus tacet omnesque, €qui talia legenda posteris tradiderunt, Titum, tribunum @1 €Maurorum, qui a Maximino inter privatos relictus fue-€rat, timore[m] v[2i]2olent[2a]2e mortis, ut [2i]2l[2l]2i dicunt, in-€vitum vero et a militibus coactum, ut plerique adse-€runt, imperasse atque hunc intra paucos dies post vin-€dicatam defectionem, quam consularis vir Magnus €Maximino paraverat, a suis militibus interempt[2um]2; imperasse autem dicitur mensibus sex. fuit hic vir €de primis erga rem p. domi forisque laudabilis, sed in imperio [2p]2arum felix. alii dicunt ab Armeniis sagit-€tariis, quos Maximinus ut Alexandrinos et oderat et offenderat, principem factum. nec mireris tantam esse €varietatem de homine, cuius vix nomen agnoscitur. huius uxor Calpurnia fuit, sancta et venerabilis fe-€mina de genere C[2a]2esoninorum, id est Pisonum, quam €maiores nostri univiriam sacerdotem inter sacratissi-€mas feminas adorarunt, cuius statuam in templo Ve-neris adhuc vidimus acroli[2th]2am sed auratam. haec €uniones Cleopatranos habuisse perhibetur, haec lancem €centum librarum argenti, cuius plerique poetae memi-€nerunt, in qua maiorum eius expressa ostenderetur €historia. @@Longius mihi videor processisse quam res post[2u]2la-€bat. sed quid faciam? scientia naturae facilitate ver-bosa est. quare ad Censorinum revertar, hominem €nobilem sed qui non tam bono quam malo rei p. sep-€tem diebus dicitur imperasse.  Ÿôÿ@@@@{1CENSORINUS}1 ‘@@Vir plane militaris et antiquae in curia dignitatis, bis €consul, bis praefectus praetorii, ter praefectus urbi, @1 €quarto pro consule, tertio consularis, l[a]egatus prae-€torius secundo, quarto aedilicius, tertio qu[2a]2estorius, €extra ordinem quoque legatione Persica functus, etiam €Sarmatica. @@Post omnes tamen honores cum in agro suo degeret €senex atque uno pede claudicans vulnere, quod bello €Persico Valeriani temporibus acceperat, factus est €imperator et scurrarum ioco Claudius appellatus est. cumque se gravissime gereret neque a militibus ob €disciplinam censoriam ferri posset, ab his ipsis, a qui-bus factus fuerat, interemptus est. extat eius sepul-€chrum [2circa Bononiam]2, in quo grandibus litteris [circa €Bononiam] incisi sunt omnes eius honores; ultimo ta-men versu ads[2c]2rip[2tum]2 est: 'felix omnia, infelicissi-€mus imperator.' extat eius familia Censorinorum no-€mine frequentata, cuius pars T[2h]2racias odio rerum Roman[2a]2rum, pars Bithyniam petit; extat etiam domus €pulcherrima adiuncta gentibus Flaviis, qu[2a]2e quon-€dam Titi principis fuisse perhibetur. @@Habes integrum triginta numerum tyrannorum, qui €cum malevo[2l]2is quidem sed bono animo causabaris. da nunc cuivis libellum non tam diserte quam f[2idel]2iter €scriptum. neque ego eloquentiam mihi videor polli-€citus esse, sed rem, qui hos libellos, quos de vita €principum [a]edidi, non scribo sed dicto, et dicto cum €ea festinatione, quam, si quid vel ipse promisero vel €tu petieris, sic perurgue[2o]2, ut respirandi non habeam €facultatem. ï°²µÿï‚ÃìáõäÿïƒÓÈÁÿŸôÿ@@@@{1[2TREBELLI POLLIONIS]2 €@@@@DIVUS CLAUDIUS}1 ¡@@Ventum est ad principem Claudium, qui nob[2is]2 in-€tuitu Constanti Caesaris cum cura in litteras digerendus þ³³±ÿï°²µÿï‚ÃìáõäÿïƒÓÈÁÿ¡ƒest. de quo ego idcirco recusare non potui, quod alios, €tumultuarios videlicet imperatores ac regulos, scrip-€seram eo libro, quem de triginta tyrannis edidi, qui €Cleopatra[m]nam etiam stirpem Victorianamqu[a]e nunc detinet; si quidem eo res processit, ut mulierum etiam vitas scribi Gallieni comparatio effecerit. neque €enim fas erat eum tacere principem, qui tantam generis €sui prolem [2reliquit]2, qui bellum Gothicum s[t][2ua]2 vir-€tute confecit, qui manum publicis cladibus victor in-€posuit, qui Gallienum, prodigiosum imperatorem, €etiamsi non auctor consilii fuit, tamen ipse imperatu-€rus bono generis humani a gubernaculis publicis de-€pulit, qui si diutius in hac esset commoratus re p., €Scipion[2e]2s [2n]2o[2b]2is et Camillos omnesque illos veteres €suis viribus, suis consiliis, sua providentia reddidisset.  breve illius, [2n]2e[2ga]2re non possum, in imperio fuit tem-€pus, sed breve fuisset, etiamsi quantum hominum vita suppetit, tantum vir talis imperare potuisset. quid €enim in illo non mirabile? quid non conspicuum? quid non triumphalibus vetustissimis praeferendum? in quo @1 €Traiani virtus, Antonini pietas, Augusti moderatio et €magnorum principum bona sic fuerunt, ut non [n]i[2lle]2 €ab aliis exemplum caperet sed, etiamsi illi non fuis-sent, hic ceteris reliquisset exemplum. doctissimi ma-€thematicorum centum viginti annos homini ad viven-€dum datos iudicant neque amplius cuiquam iactitant €esse concessos, etiam illud addentes Mosen solum, dei, €ut Iud[2a]2eorum libri locuntur, familiarem, centum vi-€ginti quinque annos vixisse; qui cum quereretur quo[2d]2 €iuvenis interiret, responsum ei ab incerto ferunt nu-mine neminem plus esse victurum. quare etiamsi cen-€tum et viginti quinque annos Claudius vixisset, ne €[2ne]2cessariam quidem mortem eius expectandam €fuisse, ut Tullius de Scipione sic loquitur [pro Milone], stupenda et mirabilis docet vita. quid enim magnum €vir ille domi forisque non habuit? amavit parentes. €quid mirum? amavit et fratr[2e]2s: iam po[2te]2st dignum €esse miraculo. amavit propinquos: res nostris tempo-€ribus comparanda miraculo; invidit nulli, malos per-€secutus est. fures iudices palam aperteque damnavit, stultis quasi neglegenter indulsit. leges optimas de-dit. talis in re p. fuit, ut eius stirpem ad imperium €summi principes eligerent, emendatior senatus optaret.  @@In gratiam me quispiam putet Constantii Caesaris €loqui, sed testis est et tua conscientia et vita mea €me nihil umquam cogitasse, dixisse, fecisse gratiosum. Claudium principem loquor, cuius vita, pro[2b]2itas et €omnia, quae in re p. gessit, tant[2a]2m posteris famam €dedere, ut senatus populusque Romanus novis eum @1 honoribus post mortem adfecerit: illi clypeus aureus €vel, ut grammatici locuntur, clypeum aureum senatus €totius iudicio in Romana curia conlocatum est, ut etiam nunc videtur expressa thorace vultus eius. illi, quod €nulli antea, populus Romanus sumptu suo in Capitolio €ante Iovis Optimi Maximi templum statuam auream decem pedum conlocavit. ill[2i]2 totius orbis iudicio in €rostris posita est columna palmata statua superfixa librarum argent[2i]2[aru] mille quingentarum. ille, velut €futurorum memor, gentes Flavias, qu[2a]2e Vespasiani €quoque et Titi, nolo autem dicere Domi[2t]2iani fuerant, €propagavit. ille bellum Gothicum brevi tempore inple-vit. adulato[2r]2 igitur senatus, adulator populus R., €adulatrices exterae gentes, adulatrices provin[2c]2iae, si €quidem omnes ordines, omnis aetas, omnis civitas sta-€tuis, vexillis, coronis, fanis, arcubus bonum principem €[aris ac templis] honoraverit.  @@Interest et eorum, qui bonos imitantur principes, et €totius orbis humani cognoscere, quae de illo viro se-€natus consulta sint condita, ut omnes iudicium pu[2b]2li-cae mentis adnoscant: nam cum esset nuntiatum VIIII. €kal. Aprilis ipso in sacrario Matris sanguinis die Clau-€dium imperatorem factum neque cogi senatus sacro-€rum celebrandorum causa posset, sumptis togis itum €est ad Apollinis templum ac lectis litteris Claudii prin-cipis haec in Claudium dicta sunt: 'Auguste Claudi[i], €dii te pr[2a]2estent.' dictum sexagies. 'Claudi[i] Auguste, €[2te]2 principem aut qualis tu es, semper optavimus.' @1 €dictum quadragies. 'Claudi[i] Auguste, te res p. re-€quirebat.' dictum quadragies. 'Claudi[i] Auguste, tu €frater, tu pater, tu amicus, tu bonus senator, tu vere princeps.' dictum octogies. 'Claudi[i] Auguste, tu nos €ab Aureolo vindica.' di[2c]2tum quinquies. 'Claudi[i] €Auguste, tu nos a Palmyrenis vindica.' dictum quin-€quies. 'Claudi[i] Auguste, tu nos a Zenobia et a Vi-€tru[2v]2ia libera.' dictum septies. 'Claudi[i] Auguste, Te-€tricus nihil fecit.' dictum septies.  @@Qui primum, ut factus est imperator, Aureolum, qui €gravior rei p. fuerat, quod Gallieno multum placebat, €conflictu habito a rei p. gubernaculis depulit tyran-€numque[m] missis ad populum edictis, datis etiam ad senatum orationibus iudicavit. his accedit quod rogan-€tem Aureolum et foedus p[2e]2tentem imperator gravis €et serius non audivit, responso tali repudiatum: 'haec €a Gallieno petenda fuerant; qui consentiret moribus, poterat et timere.' denique iudicio suorum militum €apud Medio[2l]2a[2n]2ium Aureolus dignum exitum vit[2a]2 ac €moribus suis habuit, et hunc tamen quidam historici laudare conati sunt, et ridicule quid[2e]2m. nam Gallus €Antipater, ancilla honorum et historicorum dehonesta-€mentum, princip[2i]2um de Aureolo habuit: 'venimus ad imperatorem nomini[2s]2 sui.' magna videlicet virtus €ab auro nomen accipere[t]. at ego scio saepius inter €gladiatores bonis propugnatoribus hoc nomen adposi-€tum. habuit proxime tuus libellus munerarius hoc no-€men in indice ludiorum.  @@Sed redeamus ad Claudium. nam, ut superius dixi-€mus [triginta], illi Gothi, qui evaserant eo tempore, @1 €quo illos Ma[2rc]2ianus est persecutus, quosque Claudius €emitti non siverat, ne [qu]id fieret, quod effectum est, €omnes gentes suorum ad Romanas incitaver[2a]2nt prae-das. denique Scytharum diversi populi, Peuci, [2G]2ru-€tungi Aust[2ro]2goti, [2Te]2r[2v]2ingi, [2Vi]2si, G[2i]2pedes, Celtae €etiam et Eruli, praedae cupiditate in Romanum solum €inr[2u]2p[uen]erunt atque illic pleraque vastarunt, dum €aliis occupatus est Claudius dumque se ad id bellum, €quod confecit, imperatori[a]e instruit, ut videantur fata Romana boni principis occupatione lentata, sed credo, €ut Claudii gloria adcresceret eiusque fieret gloriosior toto penitus orbe victoria. armatorum denique gentium trecenta viginti milia tunc fuere. dicat nunc, qui nos €adulationis accusat, Claudium minus esse amabilem. €armatorum trecenta viginti milia: quis tandem Xerxes €hoc habuit? quae fabella istum numerum adfinxit? €quis poeta conposuit? trecenta viginti milia armatorum fuerunt. adde servos, adde familias, adde carraginem €et epotata flumina consumptasque silvas, laborasse €denique terram ipsam, quae tantum barbarici tumoris €excepit.  @@Extat ipsius epistola missa ad senatum legenda ad €populum, qua indicat de numero barbarorum, quae talis est: 'senatui populoque Romano Claudius prin-€ceps.' (hanc autem ipse dictasse perhibetur, ego verba magistri memoriae non requiro.) 'p. c., mi[2r]2[it]antes €audite quod verum est. trecenta viginti milia barba-€rorum in Romanum solum armati venerunt: haec si €vicero, vos vicem reddite meritis; si non vicero, scitote @1 me post Gallienum velle pugnare. fatigata est tota €res p. pugnamus post Valerianum, post Ingenuum, €post Regilianum, post Lollianum, post Postumum, post €Celsum, post mille alios, qui contemptu [2G]2al[2l]2i-[2eni]2 principis a re p. defecerunt. non scuta, non spa-€thae, non pila iam supersunt. Gallias et Hispanias, €vires rei p., Tetricus tenet, et omnes sagittarios, quod €pudet dicere, Zeno[2b]2ia possidet. quicquid fecerimus, €satis grande est.' @@Hos igitur Claudius ingenita illa virtute superavit, €hos brevi tempore adtrivit, de his vix aliquos ad pa-€tri[2u]2m solum redire permisit. rogo, quantum pre[2t]2ium €est clypeus in curia tantae victoriae? quantum una aurea statua? dicit Ennius de Scipione: 'quantam sta-€tuam faciet populus R., quantam columnam, quae res þ³³±ÿï°²µÿï‚ÃìáõäÿïƒÓÈÁÿ§˜ˆtuas gestas loquatur?' possumus dicere Flavium Clau-€dium, unicum in terris principem, non columnis, non €statuis, sed fam[2a]2e viribus adiuvari.  @@Habuerunt praeterea duo milia navium, duplicem €scilicet numerum qua[2m]2 illum, quo t[2o]2ta pariter Grae-€cia omnisque Thessalia urbes Asiae quondam ex-€pugnare conata est. sed illud poeticus stilus fingit, hoc vera continet historia. Claudio igitur scriptores €adulamur, qui duo milia navium barbararum et tre-€centa viginti milia armatorum delevit, oppressit, ad-€trivit, qui carraginem tantam, quantam numerus hic €armatorum sibimet aptare potuit et parare, nunc in-€cendi[a] fecit, nunc cum omnibus familiis Romano ser-vitio deputavit, ut docetur eiusdem epistola, quam ad Iunium Brocchum scripsit Illyricum tuentem: 'Clau-€dius Broccho. delevimus trecenta viginti milia Gotho- @1 rum, duo milia navium mersimus. tecta sunt flumina €scutis, spatis et lanceolis omnia litora operiuntur. €campi ossibus latent tecti, nullum iter purum est, in-gens carrago deserta est. tantum mulierum cepimus, €ut binas et ternas mulieres victor si[2bi]2 miles possit  adiungere.' et utinam Gallienum non esset passa res €p.! utinam sescentos tyrannos non pertulisset! salvis €militibus, quos varia proelia sustulerunt, salvis legio-€nibus, quas Gallienus male victor occidit, quantum esset additum rei p.! si quidem nunc [2mem]2b[2r]2a nau-€fragii publici colligit nostra diligentia ad Romanae rei €p. [2corpus]2. @@Pugnatum est enim apud Moesos et multa proelia fuerunt apud Marcianopolim. multi naufragio perie-€runt, plerique capti reges, captae diversarum gentium €nobiles femin[2a]2e, inpletae barbaris servis S[2cythi-€ci]2sque cultoribus Roman[2a]2e provinciae. factus [2l]2i-[2miti]2s barbari colonus e Gotho. nec ulla fuit regio, €quae Gothum servum triumphali quodam servitio non €haberet. quid bo[n]um barbarorum nostri videre maio-res? quid ovium? quid equarum, quas fama nobilitat, €Celticarum? hoc totum ad Claudii gloriam pertinet. €Claudius et securitate rem p. et opulentiae nimietate donavit. pugnatum praeterea est apud Byzantios, ip-€sis, qui super[ius] fuerant, Byzantinis fortiter facienti-bus. pugnatum apud Thess[2a]2lonicenses, quos Claudio absente obsederant barbari. pugnatum in diversis re- @1 €gionibus et ubique auspiciis Claudianis victi sunt €Gothi, prorsus ut iam tunc Consta[2n]2tio Caesari ne-€poti futuro videretur Claudius securam parare rem p.  @@Et bene venit in mentem: exprimenda est sors, €qu[2a]2e Claudio data esse perhibetur Commag[2e]2nis, €ut intellegant omnes genus Claudii ad felicitatem rei p. divinitus constitutum. nam cum consuleret factus im-€perator, quamdiu imperaturus esset, sors talis emersit: @@@@tu, qui nunc patrias gubernas oras €@@@@et mundum regis, arbiter deorum, €@@@@[2tu vinces]2 veteres tuis no[2v]2ellis; €@@@@regnabunt eteni[2m tui]2 minores €@@@@et reges facient suos minores. item cum in Appennino de se consuleret, responsum €huius modi accepit: €@@@@tertia dum Latio regnantem viderit aestas. item cum de posteris suis: €@@@@his ego ne[2c]2 metas rerum nec tempora ponam. item cum de fratre Quintil[2l]2o, quem consortem habere €volebat imperii, responsum est: €@@@@ostendent terris hunc tantum fata. quae idcirco posui ut sit omnibus clarum Constantium €divini generis virum, sanctissimum Caesarem et Augu-€stae ipsum familiae esse et Augustos multos de se €daturum, salvis Diocletiano et Maximiano Augustis €et eius fratre Galerio.  @@Sed dum haec a divo Claudio aguntur, Palmyreni €ducibus Saba et Tim[2a]2gene contra Aegyptios bellum @1 €sumunt atque ab his Aegyptia pervicacia et indefessa pugnandi continuatione vincuntur. dux tamen Aegyp-€tiorum Probatus [2T]2imag[2e]2nis insidiis interemptus est. €Aegyptii vero omnes se Romano imperatori dederunt €in absentis Claudii verba iurantes. @@Atticiano et Orfito conss. auspicia Claudiana favor €divinus adiuvit. nam cum se H[2a]2emimontum multi-€tudo barbararum gentium, quae superfuerant, contu-€lisset, illic ita fame ac pestilentia laboravit, ut iam Claudius dedignaretur et vincere. denique finitum est €asperrimum bellum, terroresque Romani nominis sunt depulsi. vera dici fides cogit, simul ut sciant hi, qui €adulatores nos aestimari cupiunt, id, quod historia dici post[2u]2lat, [2nos]2 non tacere: eo tempore, quo parta est €plena victoria, plerique milites Claudii secundis rebus €elati, qu[2a]2e sapientium quoque animos fatigant, ita €in praedam versi sunt, ut non cogitarent a paucissimis €se posse f[2u]2[ti]gari, dum occupati animo atque cor-poribus avertendis prae[si]di[i]s inserviunt. denique in €ipsa victoria prope duo milia militum a paucis bar-baris et his, qui fugerant, interempta sunt. sed ubi €hoc comperit Claudius, omnes, qui rebelles animos ex-€tulerant, conducto exercitu rapit atque in vincla Ro-€mam etiam mittit ludo publico deputandos. ita id, €quod vel fortuna vel miles egerat, virtute boni prin-€cipis a[2n]2ti[n]quatum est. nec sola de hoste victoria, sed etiam vindicta praesumpta est. in quo bello, quod €[2a Claudio]2 gestum est, equitum [2D]2almatarum in- @1 €gens extitit virtus, quod originem ex ea provincia €Claudius videbatur ostendere, quamvis alii Dardanum €et ab Il[l]o Tr[2o]2ianorum [2auctore]2 atque ab ipso Dar- dano sanguinem dicerent trahere. fuerunt per ea tem-€pora et apud Cretam Scythae et Cyprum vastare temp-€tarunt, sed ubique morbo atque [2fame]2 exercitu laborante €superati sunt. @@Finito sane bello Gothico gravissimus morbus in-€crebruit, tunc cum etiam Claudius adfectus morbo mor-€talis reliqui[2t]2 et familiare virtutibus suis petit caelum. quo ad deos atque ad sidera demigrante Quintillus €frater eiusdem, vir sanctus et sui fratris, ut vere dixe-€rim, frater, delatum sibi omnium iudicio suscepit im-€perium, non hereditarium sed merito virtutum, qui €factus esset imperator, etiamsi frater Claudii princi-pis non fuisset. sub hoc barbari, qui superfuerant, €Anc[2h]2ialo[2n]2 vastare conati sunt, Nicopolim etiam €optinere. sed illi provincialium virtute obtriti sunt. Quintillus autem ob brevita[2t]2e[2m]2 temporis nihil dignum €imperio gerere potuit, nam septima decima die, quod €se gravem et serium contra milites ostenderat ac ve-€rum principem pollicebatur, eo genere, quo Galba, quo Pertinax interemptus est. et Dexippus quidem Clau-€dium non dicit occisum, sed tantum mortuum, nec €tamen addit morbo, ut dubium sentire videatur.  @@Quoniam res bellicas diximus, de Claudii genere et €familia saltim pauca dicenda sunt, ne[c] ea, quae @1 scienda sunt, praeterisse videamur: Claudius, Quin-€tillus et Crispus fratres fuerunt. Crispi f[am]ilia Clau-€dia; ex ea et Eutropio, nobilissimo gentis Dardanae v[2i]2ro, Constantius Caesar est genitus. fuerunt etiam €sorores, quarum una, Constantina nomine nupta tri-buno Assyriorum, in primis annis defecit. de avis no-€bis parum cognitum. varia enim plerique prodiderunt. ipse Claudius insignis morum gravitate, insignis vita €singulari et unica castimonia, vini parcus, ad cibum €promptus, statura procerus, oculis ardentibus, lato et €pleno vultu, digitis usque adeo fortibus, ut saepe equis et mulis ictu pugni dentes excusserit. fecerat hoc etiam €adulescens in militia, cum ludicro Martiali in campo luctamen inter fortissimos quosque monstraret. nam €iratus ei, qui non balteum sed genitalia sibi contorse-€rat, omnes dentes uno pugno excussit. quae res indul-gentiam meruit pudor[2is]2 vindictae; si quidem tunc €Decius imperator, quo praesente fuerat perpetratum, et €virtutem et verecundiam Claudii publice praedicavit €donatumque armillis et torquibus a militum congressu €facessere praecepit, ne quid atrocius, quam luctamen exigit, faceret. ipsi Claudio liberi nulli fuerunt, Quintil-€l[2u]2s duos reliqui[2t]2, Crispus, ut diximus, filiam.  @@Nunc ad iudicia principum veniamus, quae [2de]2 €illo a diversis edi[c]ta sunt, et eatenus quidem ut ap-€pareret quandocumque Claudium imperatorem futu-rum. epistola Valeriani ad Zosimionem, procuratorem €Syriae: 'Claudium, Ill[2y]2ricianae gentis virum, tribunum @1 €Martiae quintae legioni fortissimae ac devotissim[2a]2e þ³³±ÿï°²µÿï‚ÃìáõäÿïƒÓÈÁÿ¨Ž’„dedimus, virum devotissimis quibusque ac fortissimis veterum praeferendum. huic salarium de nostro pri-€vato aerario dabis annuos frumenti modios tria milia, €hordei sex milia, laridi libras duo milia, vini veteris €sextarios tria milia quingentos, olei boni sextarios cen-€tum quinquaginta, olei secundi sextarios sescentos, sa-€lis modios viginti, cerae pondo centum quinquaginta, €feni, paleae, aceti, holeris, herbarum quantum satis €est, pellium tentoriarum decurias triginta, mulos an-€nuos sex, equos annuos tres, camelas annuas decem, €mulas annuas novem, argenti in opere annua pondo €quinquaginta, Filippeos nostri vultus annuos centum €quinquaginta et in strenis quadraginta septem et trien-tes centum sexaginta. [item in cauco scyfo pondo un-€decim] item in cauco[s] et scyfo et zuma pondo un-decim. tunicas russas militares annuas [2duas]2, sa-€goclamydes annuas duas, fibulas argenteas inauratas €duas, fibulam auream cum acu[m] Cyprea[m] unam. €balteum argenteum inauratum unum, anulum bigem-€me[2m]2 unum uncialem, brachialem unam unciarum €septem, torquem libralem unum, cassidem inauratam €unam, scuta c[2h]2rysografata duo, loricam unam, quam refundat. lanceas Herculianas duas, aclydes duas, fal-ces duas, falces fenarias quattuor. cocum, quem re-fundat, unum, mulionem, quem refundat, unum. mu-€lieres speciosas ex captivis duas. albam subsericam €unam cum purpura Girbitana, subarmalem unum cum purpura Maura. notarium, quem refundat, unum, @1 structorem, quem refundat, unum. accubitalium Cy-€priorum paria duo, i[2n]2terulas puras duas, fascias €viriles duas, togam, quam refundat, unam, latum cla-vum, quem refundat, unum. venatores, qui obsequan-€tur, duo, carpentarium unum, curam praetorii unum, €aquarium unum, piscatorem unum, dulciarium unum. ligni cotidiani pondo mille, si est copia, sin minus, €quantum fuerit et ubi fuerit; coctilium cotidiana [2v]2a-tilla quattuor. balneatorem unum et ad balneas ligna, sin minus, la[2v]2etur in publico. iam cetera, quae propter €minutias suas scribi nequeunt, pro moderatione prae-€stabis, sed ita ut nihil ad[2a]2eret, et si alicubi aliquid €defuerit, non pr[2a]2estetur nec in nummo exigatur. haec autem omnia idcirco specialiter non quasi tribuno €sed quasi duci detuli, quia vir talis est, ut ei plura €etiam deferenda sint.'  @@Item ex epistola eiusdem alia inter cetera ad Abla-€vium Murenam praef. praetori: 'desine autem conqueri, €quod adhuc Claudius est tribunus nec exercitus duc[2is]2 €loco accipit, unde etiam senatum et populum conqueri iactabas. dux factus est et dux totius Illyrici. habet in €potestatem T[2h]2r[h]aci[2o]2s, M[2oe]2sos, Dalmatas, Panno-nios, Dacos exercitus. vir ille summus nostro quoque €iudicio speret consulatum e[s]t, si eius animo com-€modum est, quando voluerit, [accipiat] praetorianam accipiat praefecturam. sane scias tantum ei a nobis €decretum salarii, quantum habet Aegypti praefectura, €tantum vestium, quantum proconsulatui Africano de-€tulimus, tantum argenti, quantum accipit curator Illy- @1 €rici met[2al]2larius, tantum ministeriorum, quantum nos €ipsi nobis per singulas quasque decernimus civitates, €ut intellegant omnes, quae si[n]t nostra de viro tali €sententia.'  @@Item epistola Decii de eodem Claudio. 'Decius Mes-€salae praesidi Achaiae salutem.' inter cetera: 'tribu-€num vero nostrum Claudium, optimum iuvenem, for-€tissimum militem, constantissimum civem, castris, se-€natui et re[2i]2 p. necessarium, in Thermop[2y]2las ire prae-€cipimus mandata eidem cura Peloponnensium, scientes €neminem melius omnia, quae iniungimus, esse cura-turum. huic ex regione Dardanica dabis milites du-€centos, ex catafractariis centum, ex equitibus sexa-€ginta, ex sagittariis Creticis sexaginta, ex tyronibus bene armatos mille. nam bene illi novi creduntur ex-€ercitus; neque enim illo quisquam devotior, fortior, €gravior invenitur.'  @@Item epistola Gallieni, cum nuntiatum esset per fru-€mentarios Claudium irasci, quod ille mollius viveret: 'nihil me gravius accepit, quam quod notaria tua in-€timasti Claudium, parentem amicumque nostrum, in-sinuatis sibi falsis plerisque graviter irasci. quaeso €igitur, mi Venuste, si mihi fidem exhibes, ut eum facias €a Grato et Here[2n]2niano placari, nescientibus hoc mili-€tibus Daciscianis, qui iam s[2a]2eviunt, ne graviter re[2m]2 [2f]2er[2ant]2. ipse ad eum dona misi, quae ut libenter ac-€cipiat, tu facies. curan[2d]2um praeterea es[2t]2, ne me hoc €scire intellegat ac [2sib]2i suscensere iudicet et pro ne-cessitate ultimum consilium capiat. misi autem ad eum @1 €pateras gemmatas trilibres duas, scyphos aureos gemma-€tos trilibres duos, discum corymbiatum argenteum libra-€rum viginti, lancem argenteam pampinatam librarum €triginta, patenam argenteam hederaciam librarum vi-€ginti et trium, [2b]2oletar alieuticum argente[2u]2m librarum €viginti, urceos duos auro inclusos, argenteos librarum €sex et in vasis minoribus argenti libras viginti quin-que, calices Aegyptios operisque diversi decem, cla-€mydes veri luminis l[2i]2mbatas duas, vestes diversas se-€decim, albam subsericam, paragaudem triuncem unam, €zancas de nostris Parthicas paria tria, singiliones Dal-€matenses decem, clamydem Dardanicam mantuelem €unam, paenulam Illyricianam unam, bardocucullum unum, cucutia villosa duo, oraria Sarabdena quattuor, €aureos Valerianos centum quinquaginta, trientes Salo-€ninianos trecentos.'  @@Habuit et senatus iudicia, priusquam ad imperium €perveniret, ingentia. nam cum esset nuntiatum illum €cum Ma[2rc]2iano fortiter contra gentes in Illyrico dimi-casse, adclamavit senatus: 'Claudi, dux fortissime, ha-€[2v]2eas! virtutibus tuis, devotioni tuae! Claudio statuam €omnes dicamus. Claudium consulem omnes cupimus. qui amat rem p., sic agit, qui amat principes, sic agit, anti-€qui milites sic egerunt. felicem te, Claudi, iudicio prin-€cipum, felicem te virtutibus tuis, consulem te, praefec-tum te. vi[2v]2as Valeri e[2t]2 ameris a principe.' longum €est tam multa, quam meruit vir ille, perscribere; unum €tamen tacere non debeo, quod illum et senatus et po-€pulus et ante imperium et in imperio et post imperium €sic dilexit, ut satis constet neque Traianum neque Anto-€ninos neque quemquam alium principem sic amatum. ï°²¶ÿï‚ÁõòåìÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1FLAVI VOPISCI SYRACUSII €@@@@DIVUS AURELIANUS}1 ¡@@Hilaribus, quibus omnia festa et fieri debere scimus €et dici, impletis sollemnibus vehiculo suo me et iu-€diciali carpento praef. urbis, vir inlustris ac praefata reverentia nominandus, Iunius Tiberianus accepit. ibi €cum animus a causis atque a negotiis publicis solutus €ac liber vacaret, sermonem multum a Palatio usque €ad hortos Varianos instituit et in eo praecipue de vita principum. cumque ad templum Solis venissemus ab €Aureliano principe consecratum, quod ipse non nihi-€lum ex eius origine sanguinem duceret, quaesivit a me, quis vitam eius in litteras rettulisset. cui cum ego €respondissem neminem a me Latinorum, Graecorum €aliquos lectitatos, dolorem gemitus sui vir sanctus per haec verba profundit: 'ergo Thersiten, Sino[2n]2e[2m]2 cete-€raque illa prodigia vetustatis et nos bene scimus et €posteri frequentabunt: divum Aurelianum, clarissimum €principem, severissimum imperatorem, per quem totus €Romano nomini orbis est restitutus, posteri nescient? deus avertat hanc amentiam. et tamen, si bene novi, €ephemeridas illius viri scriptas habemus. etiam bella €c[2h]2aractere historico digesta, quae velim accipias et €per ordinem scribas, additis quae ad vitam pertinent. quae omnia ex libris linteis, in quibus ipse cotidiana €sua scribi pr[2a]2eceperat, pro tua sedulitate condisces. @1 €curabo autem, ut tibi ex Ulpia bibliotheca et libri lin-tei proferantur. tu velim Aurelianum ita ut est, qua-tenus potes, in litteras mittas.' par[2ui]2, mi Pi[2ni]2ane, €praeceptis, accepi libros Graecos et omnia mihi neces-€saria in manum sumpsi, ex quibus ea, quae digna erant memoratu, in unum libellum contuli. tu velim meo €muner[2i]2 boni consulas et, si hoc contentus non fueris, €lectites Graecos, linteos etiam libros requiras, quos €Ulpia tibi bibliotheca, cum volueris, ministra[2b]2it. þ³³±ÿï°²¶ÿï‚ÁõòåìÿïƒÓÈÁÿ¢@@Et quoniam sermo nobis de Tre[2bell]2io Pollione, qui €a duobus Philippis usque ad divum Claudium et eius €fratrem Quintillum imperatores tam claros quam ob-€scuros memoriae prodidit, in eodem vehiculo fuit ad-€serente Tiberiano, quod Pollio multa incuriose, multa €breviter prodidisset, me contra dicente neminem scrip-€torum, quantum ad historiam pertinet, non aliquid esse €mentitum, prodente quin etiam, in quo Livius, in quo €Sallustius, in quo Cornelius Tacitus, in quo denique €Trogus manifestis testibus convincerentur, pedibus in €sententiam transitum faciens ac manum porrigens io-cand[2o]2[m] praeterea: 'scribe', inquit, 'ut libet. securus, €quod velis, dices, habiturus menda[2c]2iorum comites, €quos historicae eloquentiae miramur auctores.'  @@Ac ne multa et fri[2v]2ola pro[2o]2emiis odiosus intexam, €divus Aurelianus ortus, ut plures loquuntur, Sirmii familia obscuriore, ut nonnulli, Dacia ripensi. ego €autem legisse me memini auctorem, qui eum Moesia @1 €genitum praedicaret. et evenit quidem, ut de [2e]2orum €virorum genitali solo nesciatur, qui humiliore loco et €ipsi plerumque solum genitale confingunt, ut dent posteritati de locorum splendore fulgorem. ne[2c]2 ta-€men magnorum principum [2in]2 r[2e]2bus summa sciendi €est, ubi quisque sit genitus, sed qualis in re p. fuerit. an Platonem magis commendat, quod Atheniens[2i]2s fue-rit quam quod unicum sapientiae munus inluxerit? aut €eo minores invenientur Aristotel[2e]2s Stagirites El[2e]2at[2e]2s-€que Zenon aut Anac[2h]2arsis Scytha, quod in minimis €nati sint viculis, cum illos ad caelum omnis philo- sophiae virtus extulerit? atque ut ad ordinem redeam, €Aurelianus modicis ortus parentibus, a prima aetate €ingenio vi[2va]2cissimus, viribus clarus, nullum um-€quam diem praetermisit, quamvis festum, quamvis va-€cantem, quo non se pilo et sagittis ceterisque armorum exerceret officiis. matrem quidem eius Callicrates Ty-€rius, Graecorum longe doctissimus scr[2i]2ptor, sacerdo-€tem templi Solis [2in]2vi[2cti]2 in vico eo, in quo habi-tabant parentes, fuisse dicit. habuisse quin etiam non €nihilum divinationis, adeo ut aliquando marito suo €iurgans ingesserit, cum eius et stultitiam increparet €et vilitatem: 'en imperatoris patrem.' ex quo constat illam mulierem [2s]2c[2i]2sse fatalia. idem dicit auspicia €imperii Aureliano haec fuisse: primum pueri eius pel-€vem serpentem plerumque cinxisse neque umquam oc-€cidi potuisse, postremo ipsam matrem, quae hoc vide-rat, serpentem quasi familiarem occidere noluisse. his €accedit quod ex palliolo purpureo, quod Soli sui tem-€poris imperator optulerat, sacerdos mulier crepundia @1 filio fecisse perhibetur. addit etiam illud, quod vinc-€tum fasceol[2a]2[m] Aurelianum aquila innoxie de cunis €levaverit et in aram posuerit, quae iuxta sacellum forte sine ignibus erat. idem auctor es[2t]2 vitulum matri €eius natum mirae magnitudinis, candidum sed pur-€purantibus maculis, ita ut haberet in latere uno 'ave'  [2et]2 in alio coronam. multa superflua in eodem legisse €[2me]2 memini; quippe qui adsever[2e]2t etiam rosas in €eiusdem mulieris chorte nato Aureliano ex[s]isse pur-pureas, odoris rosei, floris aurei. fuerunt et postea €multa om[2in]2a iam militanti[s] futuri, ut res monstravit, imperii. nam ingrediente eo Antiochiam in vehiculo, €quod prae vulnere tunc equo sedere non posset, ita €pallium purpureum, quod in honore eius [s]pansum fuerat, decidit, ut umeros eius tegeret. et cum in €equum transire vellet, quia invidiosum tunc erat vehi-€culis in civitate uti, equus est ei imperatoris adplici-€tus, cui per festinationem insedit. sed ubi comperit, semet ad suum transtuli[2t]2. data est ei praeterea, cum €legatus ad Persas isset, patera, qualis solet imperato-€ri[s] dari a rege Persarum, in qua inscul[2p]2tus erat Sol €eo habitu, quo colebatur ab eo templo, in quo mater eius fuerat sacerdos. donatus eidem etiam elefantus €praecipuus, quem ille imperatori optulit, solusque om-€nium privatus Aurelianus elefanti dominus fuit.  @@Sed ut haec et talia omittamus, fuit decorus [h]a[2d]2 €gratia[2m]2, viriliter speciosus, statura procerior, nervis @1 €validissimis, vini et cibi paulo cupidior, libidinis ra-€rae, severitatis inmensae, disciplinae singul[2ar]2is, gla-dii exserendi cupidus. nam cum essent in exercitu duo €Aureliani tribuni, hic et alius, qui cum Valeriano cap-€tus est, huic signum exercitus adposuerat 'manu ad €ferrum', ut si forte quaereretur, quis Aurelianus ali-€quid vel fecisset vel gessisset, suggereretur 'Aurelia-€nus manu ad ferrum' atque cognosceretur. @@Privatim huius multa extant egregia facinora. nam €erumpentes Sarmatas in Illyrico cum trecentis praesi-diariis solus adtrivit. refer[2t]2 Theoclius, Caesareano-€rum temporum scriptor, Aurelianum manu sua bello €Sarmatico una die quadraginta et octo interfecisse, plu-€rimis autem et diversis diebus ultra n[2o]2ngentos quin-€quaginta, adeo ut etiam ballistia pueri et saltatiunculas €[2in]2 Aurelianum tales componerent, quibus diebus €festis militariter saltitarent: @@@@mille mille mille decollavimus. €@@@@unus homo! mille decollavimus. €@@@@mille [2b]2i[2b]2at qui mille occidit. €@@@@tantum vini nemo habet, quantum fudit sanguinis. haec video esse perfri[2v]2ola, sed quia supra scriptus €auctor ita eadem ut sunt Latina suis scriptis inseruit,  tacenda esse non credidi. idem apud Mo[2go]2ntiacum €tribunus legionis sextae Gallicanae Francos inruentes, €cum vagarentur per totam Galliam, sic adflixit, ut €trecentos ex his captos septingentis interemptis sub corona vendiderit. unde iterum d[2e]2 eo facta est can-€tilena: @1 €@@@@mille Sarmatas, mille Francos semel et semel occidimus, €@@@@@@mille Persas quaerimus. @@Hic autem [ut supra] militibus ita timori fuit, ut €sub eo, posteaquam semel cum ingenti severitate ca-strensia peccata correxit, nemo peccaverit. solus de-€nique omnium militem, qui adulterium cum hospitis €uxore[m] commiserat, ita punivit, ut duarum arborum €capita inflecteret, ad pedes militis deligaret easdemque €subito dimitteret, ut scissus ille utr[2i]2mque penderet, quae res ingentem timorem omnibus fecit. huius epi-€stola militaris est ad vicarium suum data huius modi: €'si vis tribunus esse, immo si vis vivere, manus mili-€tum contine. nemo pullum alienum rapiat, ovem nemo €contingat. uvam nullus auferat, segetem nemo dete-€rat, oleum, salem, lignum nemo exigat, annona sua €contentus sit. de praeda hostis, non de lacrimis pro-vincialium habeant. arma tersa sint, ferramenta sa-€miata, cal[2c]2iamenta fortia. vestis nova vestem veterem €excludat. stipendium in balteo, non in popina habeat. torquem, brac[c]hialem, anulum adponat. equum et €sagmarium suum defricet, capitum animalis non ven-dat, mulum centuriatum communiter curent. alter al-€teri quasi [2dom]2in[2o]2, nemo quasi servus obsequatur, €a medicis gratis curentur, haruspicibus nihil dent, in €hospi[2t]2iis caste se agant, qui litem fecerit, vapulet.'  @@Inveni nuper in Ulpia bibliotheca inter linteos libros €epistolam divi Valeriani de Aureliano principe scrip-tam. ad verbum, ut decebat, inserui. 'Valerianus @1 €Augustus Antonino Gallo consuli. culpas me familiari-€bus litteris, quod Postumo filium meum Gallienum €magis quam Aureliano commiserim, cum utique se-€veriori et puer credendus fuerit et exercitus. ne tu id €[d]iu[2s]2tius iudicabis, si bene scieris, quantae sit Aurelianus severitatis: nimius est, multus est, gravis est et ad nostra iam non facit tempora. testor autem €omnes deos me etiam timuisse, ne quid etiam €e[2r]2ga filium meum severius [si quid] ille fecisset, €cum_ut est natura pronus ad ludicra_levius cogi-taret.' haec epistula indicat, quantae fuerit severitatis, €ut illum Valerianus etiam timuisse se dicat.  @@Eiusdem Valeriani alia est epistola, quae laudes il-€lius continet. quam ego ex scriniis praefecturae urba-€n[2a]2e protuli. nam illi Romam venienti salaria sui ordinis sunt decreta. exemplum epistulae: 'Valerianus €Augustus Ceionio Albino praefecto urbi. vellemus qui-€dem singulis quibusque devotissimis rei p. viris multo €maiora deferre compendia, quam eorum dignitas po-€stulat, maxime ubi honorem vita commendat_de-þ³³±ÿï°²¶ÿï‚ÁõòåìÿïƒÓÈÁÿ¨‰’†bet enim quid praeter dignitatem pretium esse meri-€torum_, sed facit rigor publicus, ut accipere de pro-€vinciarum inlationibus ultra ordinis sui gradum nemo plus possit. Aurelianum, fortissimum virum, ad in-€spicienda et ordinanda castra omnia destinavimus, cui €tantum a nobis atque ab omni re[i] p. communi totius €exercitus confessione debetur, ut digna illo vix aliqua vel nimis magna sint munera. quid enim in illo non €clarum? quid non Corvinis et Scipionibus conferen-€dum? ille liberator Illyrici, ille Galliarum restitutor, ille dux magni toti[u]s exempli. et tamen nihil prae- @1 €terea possum addere tanto viro ad muneris gratiam_ [2non]2 patitur sobri[2e]2 et bene gerenda res p._quare €sinceritas tua, mi parens carissime, supra dicto viro €ad[f]iciet, quamdiu Rom[2a]2e fuerit, panes militares €mundos sedecim, panes militares castrenses quadra-€ginta, vini mensalis sextarios quadraginta, porcellum €dimidium, gallinaceos duos, porcina[2e]2 pondo triginta, €bubul[2a]2e pondo quadraginta, olei sextarium unum €et item [olei sextarium unum] liquaminis sextarium €unum, salis sextarium unum, herba[2rum]2, holerum quan-tum sat est. sane quoniam ei aliquid praecipue decernen-€dum est, quamdiu Romae fuerit, pa[2b]2ula extra ordinem €decernes, ipsi autem ad sumptus aureos Antoninianos €diurnos binos, argenteos Philippeos minutulos quin-€quagenos, aeris denarios centum reliqua per prae-€fectos aerarii praebebuntur.'  @@Fri[2v]2ola haec fortassis cuipiam et nimis levia esse videantur, sed curiositas ni[hi]l recusat. habuit ergo €multos ducatus, plurimos tribunatus, v[2i]2cari[2a]2s ducum €et tribunorum diversis temporibus prope quadraginta, €usque adeo ut etiam Ulpii Criniti, qui se de Traiani ge-€nere referebat, et fortissimi re vera viri et Traiani €simillimi, qui pictus est cum eodem Aureliano in €templo Solis, quem Valerianus Caesaris loco habere €instituerat, vicem sumeret, exercitum duceret, limi-€te[2m]2 rest[2it]2ueret, praedam militibus daret, T[2h]2ra-€c[h]ias bubus, equis, mancipiis captivis locupletaret, €manu[2b]2ias in Palatio conlocaret, quingentos servos, duo @1 €milia vaccarum, equas mille, ovium decem milia, ca-€prearum quindecim in privatam villam Valeriani con-gereret, tunc cum Ulpius Crinitus publice apud Byzan-€tium sedenti Valeriano in thermis egit gratias dicens €magnum de se iudicium habitum, quod eidem vicarium €Aurelianum dedisset. quare eum statuit adrogare.  @@Interest epistolas nosse de Aureliano scriptas et ip-€sam adrogationem. epistula Valeriani ad Aurelianum: €'si esset alius, Aureliane iucundissime, qui Ulpii Cri-€niti vicem posset implere, tecum de eius virtute ac €sedulitate conferrem; nunc te cum [2non meliorem]2 re-€quirere potuissem, suscipe bellum a parte Nicopolis, ne nobis [2a]2egritudo Crini[2t]2i obsit. fac, quidquid po-€tes. multa non dico: in tua erit potestate militiae ma-gisterium. habes sagittarios Ityr[2a]2eos trecentos, Ar-€menios sescentos, Arabas centum quinquaginta, Sara-€cenos ducentos, Mesopotamenos auxiliares quadri[2n]2-[2g]2entos; habes legionem tertiam Felicem et equites ca-€tafractarios octingentos. tecum erit Hariomundus, Haldagates, Hildomundus, Carioviscus. commeatus a €praefectis necessarius in omnibus castris est consti-tutus. tuum est pro virtutibus tuis atque sollertia illic €hiemalia et aestiva disponere, ubi tibi nihil deerit, €quaerere praeterea, ubi carrago sit hostium, et vere €scire, quanti qualesque sint, ut non in v[2a]2num aut an-€nona consum[m]atur aut t[2e]2la iaciantur, in quibus res bellica constituta est. ego de te tantum deo favente @1 €spero, quantum de Traiano, si viveret, posset sperare €res p.; neque enim minor est, in cuius locum [2v]2i[2c]2em-que [2t]2e legi. consulatum cum eodem Ulpio Crinito in €annum sequentem a die undecimo kal. Iuniarum in lo-€cum Gallieni et Valeriani sperare te convenit sumptu publico. levanda est enim paupertas eorum homin[2u]2m, €qui diu in re p. viventes pauperes sunt, et nullorum magis.' his quoque litteris indicatur, quantus fuerit €Aurelianus; et re vera, neque enim quisquam aliquando €ad summam rerum pervenit, qui non a prima aetate  gradibus virtutis ascenderit._litterae de consulatu: €'Valerianus Augustus Aelio Xifidio praefecto aerarii. €Aureliano, cui consulatum detulimus ob paup[2e]2rtatem, €qua ille magnus est, ceteris maior, dabis ad editionem €circensium aureos Antoninianos trecentos, argenteos €Philippeos minutulos tria milia, in aere sestertium €quinquagies, tunicas multicias viriles decem, lineas €Aegyptias viginti, mantelia Cypria paria duo, tapetia €Afra decem, [2s]2tragula Maura decem, porcos centum, oves centum. convivium autem publicum [a]edi iubebis €senatoribus [a]equitibus Romanis, hostias maiores duas, €minores quattuor.' @@Et quoniam etiam de adrogatione aliqua me dixer[2a]2m €positurum, quae ad tantum principem pertinerent, quaeso, ne odiosior verbosiorve in ea re videar, quam €fidei causa inserendam credidi ex libris Ac[2h]2oli, qui €magister admissionum Valeriani principis fuit, libro €actorum eius nono:  @@Cum consedisset Valerianus Augustus in thermis €apud B[2y]2zantium, praesente exercitu, praesente etiam @1 €officio Palatino, adsidentibus N[2u]2mmio [2T]2usco consule €ordinario, Baebio Macro praefecto pr[2a]2et., Quinto An-€cario praeside orientis, adsidentibus etiam a parte €l[2a]2eva Avulnio Saturnino Scythici limitis duce et €Murrentio Mauricio ad Aegyptum destinato et Iulio €Tryphone orientalis limitis duce et Maec[2i]2o Brundisino €praefecto annonae orientis et Ulpi[ci]o Crinito duce €Illyriciani limitis et Thracici et Fulvio Boio duce R[2a]2etici limitis Valerianus Augustus dixit: 'gratias €tibi agit, Aureliane, res p., quod eam a Gothorum po-€testate liberasti. abundamus per te praeda, abundamus €gloria et his omnibus, quibus Romana felicitas crescit. cape igitur tibi pro rebus gestis tuis coronas murales €quattuor, coronas vallares quinque, coronas navales €duas, coronas civicas duas, hastas puras decem, ve-€xilla bicolora quattuor, tunicas russas ducales quat-€tuor, pallia proconsularia duo, togam praetextam, tu-€nicam palmatam, togam pictam, subarmalem profun-dum, sellam eburatam. nam te consulem hodie de-€signo, scripturus ad senatum, ut tibi deputet scipio-€nem, deputet etiam fasces; haec enim imperator non €solet dare, sed a senatu, quando fit consul, accipere.'  post haec Valeriani dicta Aurelianus surrexit atque ad €manus accessit agens gratias militaribus verbis, quae €propria et ipsa adponenda decrevi. Aurelianus dixit: 'et ego, domine Valeriane, imperator Auguste, ideo €cuncta feci, ideo vulnera patienter excepi, ideo et €equos et coniuratos meos lassavi, ut mihi gratias age-ret res p. et conscientia mea. at tu plus fecisti. €ago ego gratias bonitati tuae et accipio consulatum, @1 €quem das. d[2ii]2 facia[2n]2t et deus Sol [2invic]2tus, ut et senatus de me sic iudicet.' agentibus igitur gratias €omnibus circumstantibus Ulpius Crinitus surrexit at-que hac oratione usus est: 'apud maiores nostros, €Valeriane Auguste, quod et familiae meae amicum ac €proprium fuit, ab optimis quibusque in filiorum locum €fortissimi viri semper electi sunt, ut vel senescentes €familias vel fetus matrimoniis iam caducos substitu-tae fecunditas prolis ornaret. hoc igitur, quod Cocceius €Nerva in Traiano adoptando, quod Ulpius Traianus in €Hadriano, quod Hadrianus in Antonino et ceteri dein-€ceps proposita suggestione fecerunt, in[t] a[2d]2rogando €Aureliano, quem mihi vicarium iudicii tui auctoritate fecisti, censui esse referendum. iube igitur, ut lege €agatur, sitque Aurelianus heres sacrorum nominis et €bonorum totiusque iuris Ulpio Crinito iam consulari  viro, ipse actutum te iudice consularis.' longum est €cuncta pertexere. nam et act[2a]2e sunt Crinito a Va-leriano gratiae, et adoptio, ut solebat, impleta. me-€mini me in quodam libro Graeco legisse, quod tacen-€dum esse non credidi, mandatum esse Crinito a Vale-€riano, ut Aurelianus adoptaretur, idcirco praecipue €quod pauper esset; sed hoc in medio relinquendum €puto. @@Et quoniam superius epistolam posui, qua sumptus €Aureliano ad consulatum delatus est, quare posuerim þ³³±ÿï°²¶ÿï‚ÁõòåìÿïƒÓÈÁÿ¨”rem quasi fri[2v]2olam, eloquend[2u]2m putavi: vidimus pro-€xime consulatum Furii Placidi tanto ambitu in circo €editum, ut non praemia dari aurigis sed patrimonia €viderentur, cum darentur tunicae subsericae, lineae pa-€ragaud[2a]2e, darentur etiam equi, ingemescentibus frugi hominibus. factum est enim, ut iam divitiarum @1 €sit, non hominum consulatus, quia utique, si virtutibus defertur, editorem spoliare non debe[n]t. perierunt €casta illa tempora et magis ambitione populari peri-€tura sunt. sed nos, ut solemus, hanc quoque rem in €medio relinquimus.  @@His igitur tot ac talibus praeiudiciis muneribusque €fultus Claudiani[2s]2 temporibus tantus en[2it]2uit, ut €post eum Quintillo quoque eius fratre interempto solus €teneret imperium Aure[2o]2l[ian]o interfecto, cum quo Gallienus fecerat pacem. hoc loco tanta est diversi-€tas historicorum, et quidem Graecorum, ut alii dicant €invito Claudio ab Aureliano Aureolum interfectum, alii €mandante ac volente, alii ab imperatore iam Aureliano eundem occisum, alii vero adhuc a privato. sed haec €quoque media relinquemus, ab ipsis petenda, per quos in litteras missa sunt. illud tamen co[2n]2stat omne €contra Meotidas bellum divum Claudium nulli magis  quam Aureliano credidisse. extat epistula, quam ego, €ut soleo, fidei causa, immo ut alio[2s]2 annalium scrip-tores fecisse video, inserendam putavi: 'Flavius Clau-€dius [Valeriano] Aureliano suo salutem. expetit a te €munus solitum nostra res p.: adgredere. quid moraris? €tuo magisterio milites uti volo, tuo ductu tribunos. €Gothi oppugnandi sunt, Gothi a T[2h]2raciis amovendi. €eorum enim plerique [2Ha]2emimontum Europamque vexant, qui te pugnante fugerunt. omnes exercitus €Thracicos, omnes Illyricianos totumque limitem in tua €potestate constituo: solitam en nobis [a]ede virtutem. tecum erit etiam frater Quintillus, cum occurrerit. ego €aliis rebus occupatus sum[2m]2am belli illius virtutibus €tuis credo. misi sane equos decem, loricas duas et @1 €cetera, quibus mun[2i]2re ad bellum euntem necessitas €cogit.' @@Secundis igitur proeliis usus auspiciis Claudianis €rem p. in integrum reddidit atque ipse statim, ut su-€pra diximus, consensu omnium legionum factus est €imperator.  @@Equites sane omnes ante imperium sub Claudio €Aurelianus gubernavit, cum offensam magistri eorum €incurrissent, quod temere Claudio non iu[2b]2ente pugnas-€sent. @@Idem Aurelianus contra Suebos et Sarmatas isdem €temporibus vehementissime dimicavit ac florentissi-mam victoriam rettulit. accepta est sane clades sub €Aureliano a Marcomannis per errorem. nam dum is €a fronte non curat occurre[2re]2 subito erumpentibus, €dumque illos a dorso persequi parat, omnia circa Me-€diolanum graviter evastata sunt. postea tamen ipsi €quoque Marcomanni superati sunt. @@In illo autem timore, quo Marcomanni cuncta vasta-€bant, ingentes Romae seditiones motae sunt paven-€tibus cunctis, ne eadem, quae sub Gallieno fuerant, provenirent. quare etiam libri S[2i]2b[2y]2llini noti benefi-€ciis publicis inspecti sunt inventumque, ut in certis €locis sacrificia fierent, quae barbari transire non pos-sent. facta denique sunt ea, quae praecepta fuerant in €diverso caerimoniarum genere, atque ita barbari resti-€terunt, quos omnes Aurelianus carptim vagantes oc-€cidit. @@Libet ipsius senatus consulti formam exponere, quo €libro[2s]2 inspici clarissimi or[2dinis]2 iussit auctoritas:  @@Die tertio iduum Ianuariarum Fulvius Sabinus prae- @1 €tor urbanus dixit: 'referimus ad vos, p. c., pontificum €suggestionem et Aureliani principis litteras, quibus iu-€betur, ut inspiciantur fatales libri, quibus spes belli terminandi sacrato deorum imperio continetur. scitis €enim ipsi, quotiescumque gravior aliquis extitit mo-€tus, eos semper inspectos neque prius mala publica €esse finita, quam ex his sacrificiorum processit aucto-ritas.' tunc surrexit primae sententiae Ulpius Silanus €atque ita loquutus est: 'sero nimis, p. c., de rei p. €salute consulimur, sero ad fatalia iussa respicimus €more languentium, qui ad summos medicos nisi in €summa desperatione non mittunt, proinde quasi peri-€tioribus viris maior facienda sit cura, cum omnibus morbis occurri sit melius. meministis enim, p. c., me €in hoc ordine saepe dixisse, iam tum cum primum €nuntiatum est Marcomannos erupisse, consulenda S[2i]2-€b[2y]2llae decreta, utendum Apollinis beneficiis inser-€viendum deorum immortalium praeceptis, recus[s]asse €vero quosdam, et cum ingenti calumnia recusasse, €cum adulando dicerent tantam principis Aureliani esse €virtutem, ut opus non sit deos consuli, proinde quasi €et ipse vir magnus non deos colat, non de dis inmor-talibus speret. quid plura? audivimus litteras, quibus €rogavit opem [dei] deorum, quae numquam cuiquam turpis est. [ut] vir fortissimus adiu[2v]2etur. agite igitur, €pontifices, qua puri, qua mundi, qua sancti, qua vestitu €animisque sacris commodi, templum ascendite, sub-€sellia laureata const[2r]2uite, ve[2l]2a[2t]2is manibus libros €evolvite, [2f]2ata rei p. quae sunt aeterna perquirite. pa- @1 €trimis matrimisque pueris carmen indicite. nos sump-€tum sacris, nos apparatum sacrificiis, nos aras tu- multuarias indicemus.' post haec interrogati plerique €senatores sententias dixerunt, quas longum est innec-tere. deinde aliis manus porrigentibus, aliis pedibus in €sententias euntibus, plerisque verbo consentientibus conditum est senatus consultum. itum deinde ad tem-€plum, inspecti libri, proditi versus, lustra[2ta]2 urbs, €cantata carmina, a[2m]2burbium celebratum, a[2m]2bar[2v]2a[2l]2ia €promissa, atque ita sollemnitas, quae iubebatur, ex-€pleta est. @@Epistula Aureliani de libris S[2i]2b[2y]2llinis. nam ipsam quoque indidi ad fidem rerum. 'miror vos, patres €sancti, tamdiu de aperiendis S[2i]2b[2y]2llinis dubitasse li-€bris, proinde quasi in C[2h]2ristianorum ecclesia, non in templo deorum omnium tractaretis. agite igitur et €castimonia pontificum caeremoniisque sollemnibus iu-[2v]2ate principem necessitate publica laborantem. inspi-€ciantur libri; s[2i]2 quae facienda fuerint, celebrentur: €quemlibet sumptum, cuiuslibet gentis captos, quaelibet €animalia regia non abnuo, sed libens offero, neque €enim indecorum est diis iu[2v]2antibus vincere. sic apud maiores nostros multa finita sunt bella, sic coepta. si €quid est sumptuum, datis ad praefectum aerari[2i]2[m] lit-€teris decerni iussi. est praeterea vestrae auctoritatis €arca publica, quam magis refertam repperio esse quam €cupio.'  @@Cum autem Aurelianus vellet omnibus simul facta €exercitus sui constipatione concurrere, tanta apud Pla-€centiam clades accepta est, ut Romanum p[2a]2ene solveretur imperium. et causa quidem huius periculi @1 perfidia et callidi[a]tas barbarici fuit motus. nam cum €congredi aperto Marte non possent, in silvas se den-€sissimas contulerunt atque ita nostros vespera incum-bente turbarunt. denique nisi divina ope post inspec-€tionem librorum sacrificiorumque curas monstris qui-€busdam speciebusque divinis inpliciti essent barbari, €Romana victoria non fuisset. @@Finito proelio Marcomannico Aurelianus, ut erat na-€tura ferocior, plenus irarum Romam petit vindictae cu-€pidus, quam seditionum asperitas suggerebat. incivi-€lius denique usus imperio, vir alias optimus, seditio-€num auctoribus interemptis cruent[2i]2us ea, qu[2a]2e mol-lius fuerant curanda, compescuit. interfecti sunt enim €nonnulli etiam nobiles senatores, cum his leve quid-€dam et quod contemni a mitiore principe potuisset vel unus vel levis vel vilis testis obiceret. quid multa? €magnum illud et quod iam fuerat et quod non fru-€st[2r]2a speratum est infamiae tristioris ictu contamina-vit imperium. timeri coepit princeps optimus, non €amari, cum alii dicerent per[f]odiendum talem prin-€cipem, non optandum, alii bonum quidem medicum, sed mala ratione curantem. his actis cum videret €posse fieri, ut aliquid tale iterum, quale sub Gallieno €evenerat, proveniret, adhibito consilio senatus muros €urbis Romae d[2i]2latavit. nec tamen pomerio addidit eo tempore, sed postea. pomerio autem neminem prin-€cipum licet addere nisi eum, qui agri barbarici aliqua þ³³±ÿï°²¶ÿï‚ÁõòåìÿïƒÓÈÁÿ¨•˜‹parte Romanam rem p. locupletaverit. addidit autem €Augustus, addidit Traianus, addidit Nero, sub quo €Pontus Polem[2o]2niacus et Alpes Cottiae Romano no-€mini s[2unt]2 tributae.  @@Transactis igitur, quae ad s[2a]2eptiones atque ur- @1 €bis statum et civilia pertinebant, contra Palmyrenos, €id est contra Zenobiam, quae filiorum nomine orien-tale tenebat imperium, iter flexit. multa in itinere ac €magna bellorum genera confecit. nam in Thraciis et €in Illyrico occurrentes barbaros vicit, Gothorum quin €etiam ducem Cannaban sive Cannabauden cum quin-que milibus hominum trans Danuvium interemit. at-€que inde per Byzantium in B[2i]2th[2yni]2am transitum fe-cit eamque nullo certamine optinuit. multa eius magna €et pr[2a]2eclara tam facta quam dicta sunt, sed omnia €libro innectere nec possumus fastidii evitatione nec €volumus, sed ad intellegendos mores atque virtutem pauca libanda sunt. nam cum Tyanam venisset eam-€que obclusam repperisset, iratus dixisse fertur: 'ca-nem in hoc oppido non relinquam.' tunc et militibus €acrius incumbentibus spe praed[2a]2e, et Heraclammone €quodam timore, ne inter ceteros occideretur, patriam  suam prodente civitas capta est. sed Aurelianus duo €statim praecipua, quod unum severitatem ostenderet, €alterum lenitatem, ex imperatoria mente monstravit. nam et Heraclammonem proditorem patriae suae sa-€piens victor occidit et, cum milites iuxta illud dictum, €quo canem se relicturum apud T[h]yanos negar[2a]2t, ever-€sionem urbis exposcerent, respondit his: 'canem', in-€quit, 'negavi in hac urbe me relicturum: canes omnes occidite.' grande principis dictum, grandius militum [2fa]2c[a]tum, nam [2i]2ocatum principis, quo praeda nega-€batur, civitas servabatur, totus exercitus ita quasi di-€taretur, accepit. epistula de Heraclammone: 'Aurelia-€nus Augustus Mallio Chiloni. occidi passus sum @1 €cuius quasi beneficio T[h][2y]2anam recepi. ego vero pro-€ditorem amare non potui et libenter tuli, quod eum €milites occiderunt, neque enim mihi fidem servare po-tuisset, qui patriae non pepercit. solum denique ex €omnibus, qui oppugnabantur, campus accepit. divi-€tem hominem negare non possum, sed cuius bona eius €liberi[2s]2 reddidi, ne quis me causa pecuniae locuple-€tem hominem occidi passum esse criminaretur.'  @@Capta autem civitas est miro modo. nam cum He-€raclammon locum ostendisset aggeris naturali specie €tumentem, qua posset Aurelianus cultus ascendere, ille €conscendit atque elata purpurea clamide intus civibus, €foris militibus se ostendit, et ita civitas capta est, €quasi totus in muris Aureliani fuisset exercitus. @@Taceri non debet res, quae ad famam venerabilis viri pertinet. fertur enim Aurelianum de T[h]yan[2a]2e civi-€tatis eversione vere dixisse, vere cogitasse; verum €Apollonium T[h]yan[2a]2eum, celeberrimae famae auc-€toritatisque sapientem, veterem philosophum, amicum €ver[2e]2 deorum, ipsum etiam pro n[2u]2mine frequentan-€dum, recipienti se in tentorium ea forma, qua videtur, €subito adstitisse atque haec Latine, ut homo Pannonius intellegeret, verba dixisse: 'Aureliane, si vis vincere, €nihil est quod de civium meorum nece cogites. Aure-€liane, si vis imperare, a cruore innocentium abstine. Aureliane, clementer te age, si vis vivere.' norat vultum €philosophi venerabilis Aurelianus atque in multis eius imaginem viderat templis. denique statim adtonitus €et imaginem et statuas et templum [2e]2idem promisit atque in meliorem redit mentem. haec ego et a gravi- @1 €bus viris conperi et in Ulpiae biblioth[2e]2cae libris relegi et pro maiestate Apollonii magis credidi. quid enim €illo viro sanctius, venerabilius, antiquius diviniusque €inter homines fuit? ille mortuis reddidit vitam, ille €multa ultra homines et fecit et dixit. quae qui velit €nosse, Graecos legat libros, qui de eius vita conscripti sunt. ipse autem, si vita suppetit atque ipsius viri €favor [2vi]2[s][2g]2uerit, breviter saltem tanti viri facta in lit-€teras mittam, non quo illius viri gesta munere mei €sermonis indigeant, sed ut ea, quae miranda sunt, €omnium voce praedicentur.  @@Recepta T[h]yana Antiochiam proposita omnibus in-€punitate brevi apud Dafnem certamine optinuit atque €inde praeceptis, quantum probatur, venerabilis viri Apollonii parens humanior atque clementior fuit. pu-€gnatum est post haec de summa rerum contra Zeno-€biam et Z[2a]2[no]b[i]am eius socium apud Emessam ma-gno certamine. cumque Aureliani equites fatigati iam €p[2a]2ene discederent ac terga darent, subito vi numi-€nis, quod postea est proditum, hortante quadam di-€vina forma per pedites etiam equites restituti sunt. €fugata est Zenobia cum Zaba et plenissime parta vic-toria. recepto igitur orientis statu Emesam victor Aure-€lianus ingressus est ac statim ad templum Heliogabali tetendit, quasi communi officio vota soluturus. ve-€rum illic eam formam numinis repperit, quam in bello sibi faventem vidit. quare et illic templa fundavit do-€nariis ingentibus positis et Romae Soli templum po-€suit maiore honorificentia consecratum, ut suo dice-€mus loco. @1  @@Post haec Palm[2y]2ram iter flexit, ut ea oppugnata €laborum terminus fieret. sed in itinere a latronibus €Syris male accepto frequenter exercitu multa per-€pessus est et in obsidione usque ad ictum sagittae €periclitatus est. @@Epistula ipsius extat ad Mucaporem missa, in qua €de huius belli difficultate ultra pudorem imperialem fatetur: 'Romani me modo dicunt bellum contra femi-€nam gerere, quasi sola mecum Zenobia et suis viribus €pugnet, atque hostium [2tantum]2 quantum si vir a me €oppugnandus esset, [2adest, sed sub fem]2in[2a]2 con-s[2ci]2entia et timore longe deteriore. dici non potest, €quantum hic sagittarum est, qui belli apparatus, quan-€tum telorum, quantum lapidum, nulla pars muri est, €quae non binis et ternis ballistis occupata sit; ignes e[2t]2iam tormentis iaciuntur. quid plura? tim[2et]2 quasi €femina, pugnat quasi [2vir]2 poenam timen[te]s. sed €credo adiuturos Romanam rem p. [vir] deos, qui num-€quam nostris conatibus defuerunt.' @@Denique fatigatus ac pro malis fessus litteras ad €Zenobiam misit deditionem illius petens, vitam promit-tens, quarum exemplum indidi: 'Aurelianus impera-€tor Romani orbis et receptor orientis Zenobiae ceteris-que, quos societas tenet bellica. sponte facere debuistis €id, quod meis litteris nunc iubetur. deditionem enim €praecipio inpunitate vitae proposita, ita ut illic, Ze-€nobia, cum tuis agas vitam, ubi te ex senatus amplis-simi sententia conlocavero. gemmas, aurum, argen- @1 €tum, sericum, equos, camelos in Romanum aerarium €conferatis. Palmyrenis ius suum servabitur.'  @@Ha[e]c epistula accepta Zenobia superbius insolen-€tiusque rescripsit quam eius fortuna poscebat, credo €ad terrorem. nam eius quoque epistulae exemplum indidi: 'Zenobia regina orientis Aureliano Augusto. €nemo adhuc praeter te hoc, quod poscis, litteris petit. €virtute faciendum est quidquid in rebus bellicis est gerendum. deditionem meam petis, quasi nescias €Cleopatram reginam perire maluisse quam in qualibet vivere dignitate. nobis Persarum auxilia non desunt, €quae iam speramus, pro nobis sunt Saraceni, pro nobis Armenii. latrones Syri exercitum tuum, Aureliane, vi-€cerunt. quid? si igitur illa venerit manus, quae un-€dique speratur, pones profecto supercilium, quo nunc €mihi deditionem, quasi omnifariam victor, imperas.' @@Hanc epistulam Nic[h]omachus se transtulisse in €Graecum ex lingua Syrorum dicit ab ipsa Zenobia dic-€tatam. nam illa superior Aureliani Graeca missa est.  @@His acceptis litteris Aurelianus non erubuit, sed ira-€tus est statimque collecto exercitu ac ducibus suis un-€dique Palmyram obsedit neque quicquam vir fortis €reliquit, quod aut inperfectum videretur aut incura-tum. nam et auxilia, quae a Persis missa fuerant, inter-€cepit et alas Saracenas Armeniasque corrupit atque ad €se modo ferociter modo subtiliter transtulit, denique multa vi mulierem potentissimam vicit. victa igitur €Zenobia cum fugeret camellis, quos dromedas voci-€tant, atque ad Persas iter tenderet, equitibus missis est capta atque in Aureliani potestatem deducta. vic-€tor itaque Aurelianus totiusque iam orientis possessor, þ³³±ÿï°²¶ÿï‚ÁõòåìÿïƒÓÈÁÿ¨œ”ƒcum in vinculis Zenobiam teneret, cum Persis, Arme-€niis, Saracenis super[2b]2ior atque insolentior egit ea, @1 quae ratio temporis postulabat. tunc ill[2ata]2e vestes, €quas in templo Solis videmus, consertae gemmis, tu[2nc]2 €Persici dracones et t[h]iarae, tunc genus purpurae, €quod postea nec ulla gens detulit nec Romanus orbis  vidit. de qua pauca saltem libet dicere. meministis €enim fuisse in templo Iovis Optimi Maximi Capitolini €pallium breve purpureum lanestre, ad quod cum ma-€tronae atque ipse Aurelianus iungerent purpuras suas, €cineris specie decolorari videbantur ceterae divini comparatione fulgoris. hoc munus rex Persarum ab €Indis interioribus sumptum Aureliano dedisse perhi-€betur, scribens: 'sume purpuram, qualis apud nos est.' sed hoc falsum fuit. nam postea dili-€gentissime et Aurelianus et Probus et proxime Dio-€cletianus missis diligentissimis confectoribus requisi-€verunt tale genus purpurae nec tamen invenire po-€tuerunt. dicitur enim sandyx Indica talem purpuram €facere, si curetur.  @@Sed [sed] u[2t]2 ad incepta redeamus: ingens tamen €strepitus militum fuit omnium Zenobiam ad poenam poscentium. sed Aurelianus indign[2um]2 aestimans €mulierem interimi, occisis plerisque, quibus auctoribus €illa bellum moverat, paraverat, gesserat, triumpho mu-€lierem reservavit, ut populi Romani oculis esset osten-tui. grave inter eos, qui caesi sunt, de Longino filosofo €fuisse perhibetur, quo illa magistro usa esse ad Grae-€cas litteras dicitur. quem quidem Aurelianus idcirco €dicitur occidisse, quod superbior illa epistula ipsius €diceretur dictata consilio, quamvis Syro esset ser-€mone contexta. @@Pacato igitur oriente in Europam Aurelianus redit €victor atque illic Ca[2rp]2orum copias adflixit et, cum @1 €illum Carpicum senatus absentem vocasset, m[2a]2ndas-€se[t] [2i]2oco fertur: 'superest, p. c., ut me etiam Carpi-sclum vocetis.' carp[l]isc[2l]2um enim genus calciamenti €esse satis notum est. [2quod]2 cognomen [quod] de-€forme videbatur, cum et Gothicus et Sarmaticus et Ar-€menicus et Parthicus et Adiaben[2icus]2 iam ille di[s]ce-€retur.  @@Rarum est ut Syri fidem servent, immo difficile. €nam Palmyreni, qui iam victi atque contusi fuerant, €Aureliano rebus Europensibus occupato non medio-criter rebellarunt. Sandario[2n]2em enim, quem in prae-€sidio illic Aurelianus posuerat, cum sescentis sagitta-€riis occiderunt Achilleo cuidam parenti Zenobiae pa-r[2a]2ntes imperium. verum adeo Aurelianus, ut erat pa-€ratus, e Rhodopa revertit atque urbem, quia ita me-rebatur, evertit. crudelitas denique Aureliani vel, ut €quidam dicunt, severitas eatenus extitit, ut epistula €eius feratur confessionem inmanissimi furoris osten-tans. cuius hoc exemplum est: 'Aurelianus Augustus €Cerronio Basso. non oportet ulterius progredi mili-€tum gladios. iam satis Palmyrenorum caesum atque €concisum est. mulieribus non pepercimus, infantes oc-cidimus, senes iugulavimus, rusticos interemimus. cui €terras, cui urbem deinceps relinquemus? parcendum €est his, qui remanserunt. credimus enim tam paucos tam multorum suppliciis esse correctos. templum sane €Solis, quod apud Pa[2l]2myram aquiliferi legionis tertiae @1 €cum vexilliferis et draconario et cornici[2ni]2bus atque €liticinibus diripuerunt, ad eam formam volo, quae fuit, reddi. habes trecentas auri libras [2de]2 Zenobiae cap-€sulis, habes argenti mille octingenta pondo de Palmy-renorum bonis, habes gemmas regias. ex his omni-€bus fac cohonestari templum: mihi et diis inmorta-€libus gratissimum feceris. ego ad senatum scribam €petens, ut mittat pontificem, qui dedicet templum.' haec litterae, ut videmus, indicant satiatam esse in-€manitatem principis duri.  @@Securior denique iterum in Europam redit atque illic €omnes, qui vagabantur, hostes nota illa sua virtute contudit. interim res per Thracias Europamque omnem €Aureliano ingentes agente Firmus quidam extitit, qui €sibi Aegyptum sine insignibus imperii, quasi ut esset civitas libera, vindicavit, ad quem continuo Aurelianus €revertit, nec illic defuit felicitas solita. nam Aegyptum €statim recepit atque, ut erat ferox animi, cogitationem €ultus, vehementer irascens, quod adhuc Tetricus Gal-€lias optineret, occidentem petit atque ipso Tetrico €exercitum suum prodente, quod eius scelera ferre non posset, deditas sibi [2l]2egiones optinuit. princeps igitur €totius orbis Aurelianus pacatis oriente[m], Gallis at-€que u[2nd]2ique terr[or]i[2s]2 [victo eripe me his invicte €malis] Romam iter flexit, [2ut]2 de Z[2en]2obia et Te-€trico, hoc est de oriente et de occidente, triumphum €Romanis oculis exhiberet.  @@Non absque re est cognoscere, qui fuerit Aureliani @1 triumphus; fuit enim speciosissimus. currus regii tres €fuerunt, in his unu[2s]2 Odenati, argento, auro, gemmis €operosus atque distinctus, alter, quem rex Persarum €Aureliano dono dedit, ipse quoque pari opere fabrica-€tus, tertius, quem sibi Zenobia composuerat sperans €se urbem Romam cum eo visuram; quod illam non €fefellit, nam cum eo urbem ingressa est victa et triumphata. fuit alius c[2u]2rrus quattuor cervis iunctus, €qui fuisse dicitur regis Gothorum. quo, ut multi me-€moriae tradiderunt, Capitolium Aurelianus invectus €est, ut illic c[2a]2ederet cervos, quos cum eodem curru captos vovisse Iovi Optimo Maximo ferebatur. prae-€cesserunt elephanti viginti, ferae mansuetae Lib[2y]2cae, €Palaestinae diversae ducent[2a]2e, quas statim Aurelia-€nus privatis donavit, ne fiscum annonis gravaret; ti-€grides quattuor, camelopardali, alces, cetera talia per €ordinem ducta, gladiatorum paria octing[2e]2nta_prae-€ter captivos gentium barbararum_Blemmyes, Exo-€mitae, Arabes Eu[n]d[2a]2emo[m]nes, Indi, Bactrani, €Hiberi, Saraceni, Persae cum suis quique muneribus, €Gothi, Halani, Roxolani, Sarmatae, Franci, Suevi, Van-€d[2a]2li, Germani, religati[2s]2 manibus, captivi [2ut]2pote. [2p]2raecesserunt inter hos etiam Palmyreni, qui super-€fuerant, principes civitatis et Aegyptii ob rebellionem.  ductae sunt et decem mulieres, quas virili habitu pu-€gnantes inter Gothos ceperat, cum multae essent inter-€emptae, quas de Amazonum genere titulus indicabat: praelati sunt tituli gentium nomina continentes. inter €haec fuit Tetricus clamide coccea, tunica galbina, bra-€cis Gallicis ornatus, adiuncto sibi filio, quem im- @1 peratorem in Gallia nuncupaverat. incedebat etiam €Zenobia, ornata gemmis, catenis aureis, quas alii s[2u]2-€stentabant. praeferebantur coronae omnium civitatum aureae titulis eminentibus proditae. iam populus ipse €Romanus, iam vexilla collegiorum atque castrorum et €catafractarii milites et opes regiae et omnis exercitus €et senatus (etsi aliquantulo tristior, quod senatores triumphari videbant) multum pompae addiderant. de-€nique vix nona hora in Capitolium pervenit, sero autem ad Palatium. sequentibus diebus datae sunt populo vo-€luptates ludorum scaenicorum, ludorum circensium, €venationum, gladiatorum, naumachiae.  @@Non praetereundum videtur, quod et populus memo-€ria tenet et fides historica frequentavit, Aurelianum €eo tempore, quo proficiscebatur ad orientem, bilibres €coronas populo promisisse, si victor rediret, et, cum €aureas populus speraret neque Aurelianus aut posset €aut vellet, coronas eum fecisse de panibus, qui nunc €siliginei vocantur, et singulis quibusque donasse, ita ut €siligineum suum cotidie toto aevo suo et unusquisque et acciperet et posteris suis dimitteret. nam idem €Aurelianus et porcinam carnem p. R. distribuit, quae €hodieque dividitur. @@Leges plurimas sanxit et quidem salutares. sacer-€dotia composuit, templum Solis fundavit et po[2r]2ti[2c]2i-€[2bu]2s roboravit; decrevit etiam emolumenta sartis tectis €et ministris. @@His gestis ad Gallias profectus Vindelicos obsidione €barbarica liberavit, deinde ad Illyricum redit paratoque €magno potius quam ingenti exercitu Persis, quos eo @1 €quoque tempore, quo Zenobiam superavit, gloriosis-sime iam vicerat, bellum indixit. sed cum iter faceret, €apud C[2a]2enofrurium mansionem, quae est inter Hera-€cliam et B[2y]2zantium, malitia notarii sui et manu Mu-€caporis interemptus est.  @@Et causa occidendi eius quae fuerit et quemadmo-þ³³±ÿï°²¶ÿï‚ÁõòåìÿïƒÓÈÁÿ¨¤‚dum sit occisus, ne res tanta lateat, brevi edisseram. Aurelianus, quod negari non potest, severus, truculen-tus, sanguinarius fuit princeps. hic, cum usque eo se-€veritatem tetendisset, ut et filiam sororis occideret non €in magna neque in satis idonea causa, iam primum in odium suorum venit. incidit autem, ut se res fata-€liter agunt, ut [o]Mneste[c]um quendam, quem pro €notario secretorum habuerat, libertum, ut quidam di-€cunt, suum, infensiorem sibi minando redderet, quod nescio quid de [q][2e]2o suspicatus esset. Mnesteus, qui €sciret Aurelianum neque frustra minari solere neque, €si minaretur, ignoscere, brevem nominum conscripsit €mixtis his, quibus Aurelianus vere irascebatur, cum €his, de quibus nihil asperum cogitabat, addito etiam €suo nomine, quo magis fidem faceret ingestae solli-€citudinis, ac brevem legit singulis, quorum nomina €continebat, addens disposuisse Aurelianum eos omnes €occidere, illos vero debere suae vitae, si viri s[2i]2nt, sub-venire. hi[c] cum exarsissent, timore, qui merebantur €offensam, dolore[m] innocentes, [2quod]2 beneficiis at-€que officiis Aurelianus videbatur ingratus, in supra €dicto loco iter facientem principem subito adorti inter-€emerunt.  @@Hic finis Aureliano fuit, princip[2i]2 necessario magis €quam bono. quo interfecto cum esset res prodita, et @1 €sepulchrum ingens et templum illi detulerunt hi, a qui-bus interemptus est. sane Mnesteus postea subreptus €ad stipitem [2b]2estiis obiectus est, quod statuae marmo-€reae posit[2a]2e in eodem loco utrimque significant, €ubi et in columnis divo Aureliano statuae constitu-tae sunt. senatus mortem eius graviter tulit, gravius €tamen p. R., qui vulgo dicebat Aurelianum p[2a]2edago-gum esse senatorum. imperavit annis [2quinque mensi-€bus]2 sex minus paucis diebus ac rebus magnis gestis €inter divos relatus es[2t]2. @@Quia pertinet ad Aurelianum, id quod in historia re-€latum est, tacere non debui. nam multi ferunt Quin-€tillum, fratrem Claudii, cum in praesidio Italico esset, audita morte Claudii sumpsisse imperium, verum po-€stea, ubi Aurelianum comperit imperare, a toto exer-€citu ea de [2causa re]2l[2i]2ctum; cumque contra eum con-€tionaretur, nec a militibus audiretur, incisis sibimet venis die vicesimo imperii sui perisse. quidquid sane €scelerum fuit, quidquid mal[2a]2e conscientiae vel ar-€tium funest[2a]2rum, quidquid denique factionum, Aure- lianus toto penitus orbe purgavit. hoc quoque ad rem €pertinere arbitror [2V]2abalati filii nomine Zenobia[2m]2, €non Timolai et Herenniani, imperium tenuisse quod te-nuit. fuit sub Aureliano etiam monetariorum bellum €Felicissimo rationali auctore. quod acerrime severis-€simeque conpescuit, septem tamen mil[it]ibus suorum €militum interemptis, ut epistola docet missa ad Ul-€pium Crinitum ter consulem, qui eum ante adoptave-rat: 'Aurelianus Augustus Ulpio patri. quasi fatale €quiddam mi[2h]2i sit, ut omnia bella, quaecumque gessero, @1 €omnes motus ingravescant, ita etiam seditio intramu-€rana bellum mihi gravissim[2um]2 peperit. monetarii auc-€tore Felicissimo, ultimo servorum, cui procurationem fisci mandaveram, re[2b]2elles spiritus extulerunt. hi con-€pressi sunt septem mil[it]ibus [2L]2embariorum et Ripa-€rensium et Castrianorum et Daciscorum interemptis. €unde apparet nullam mihi a dis inmortalibus datam €sine [2dif]2f[2i]2cultate victoriam.'  @@Tetricum triumphatum correctorem Lucaniae fecit, filio eius in senatu manente. templum Solis magnifi-€centissimum constituit. muros urbis Romae sic am-€pliavit, ut quinquaginta prope milia murorum eius am-bitus teneant. idem quadru[m]platores ac delatores in-€genti severitate persecutus est. tabulas publicas ad €privatorum se[2cu]2ritatem exuri in foro Traiani semel iussit. amnestia etiam sub eo de[2l]2ictorum publicorum €decreta est [te] exemplo A[n]the[2nie]2nsium, cuius rei etiam Tullius in Philippicis meminit. fures provin-€ciales repetundarum ac peculatus reos ultra militarem €modum est persecutus, ut eos ingentibus suppliciis cruciatibusque puniret. in templo Solis multum auri gemmarumque constituit. cum vastatum Illyricum ac €Moesiam deperditam videret, provinciam Transdanu-€vina[2m]2 [2D]2aciam a Traiano constitutam sublato exer-€citu et provincialibus reliqui[2t]2, desperans eam posse €retineri, a[2b]2ductosque ex ea populos i[2n]2 Moesia con-€locavit appellavitque suam Daciam, quae nunc duas @1 Moesias dividit. dicitur praeterea huius fuisse cru-€delitatis, ut plerisque senatoribus simul[2a]2tam inge-€[2r]2eret factionem coniurationis ac tyrannidis, [2quo]2 fa-cilius eos posset occidere. addunt nonnulli filium so-€roris, non filiam, ab eodem interfectum, plerique autem €etiam filium sororis.  @@Quam difficile sit imperatorem in locum boni prin-€cipis legere, et senatus sancti or[2din]2is gravitas pro-bat et exercitus prudentis auctoritas: occiso namque se-€verissimo principe de imperatore deligendo exercitus €rettulit ad senatum, idcirco quod nullum de his fa-€ciendum putabat, qui [2t]2am bonum principem occide-rant. verum senatus hanc eandem electionem in exer-€citum refudit, sciens non libenter iam milites accipere imperatores eos, quos senatus elegerit. denique id ter-€tio factum est, ita ut per sex menses imperatorem €Romanus orbis non habuerit, omnesque iudices hi[i] €permanerent, quos aut senatus aut Aurelianus elege-€rat, nisi quod pro consule Asiae Fal[2t]2onius Probus in €locum Arelli Fusci dele[2c]2[i]t[2us]2.  @@Non iniucundum est ipsas inserere litteras, quas ad €senatum exercitus misit: 'felices ac fortes exercitus €senatui P. Q. R. Aurelianus imperator noster per frau-€dem unius hominis et per errorem bonorum ac malo-rum interemptus est. hunc inter deos referte, sancti €et [2venerabiles]2 domini p. c., et de vobis aliquem, sed €dignum vestro iudicio principem mittite. nos enim de €his, qui vel errarunt [qui] vel male fecerunt, imperare @1 nobis neminem patimur.'_rescriptum ex senatus con-€sulto. cum die III. nonarum Febr[2u]2ari[2ar]2um senatus €amplissimus in curiam Po[2m]2pilianam convenisset, Aure-€lius Gordianus consul dixit: 'referimus ad vos, p. c., litteras exercitus felicissimi.' quibus recitatis Aurelius €Tacitus, primae sententiae senator, ita loquutus est: €(hic autem est qui post Aurelianum sententia omnium imperator est appellatus.) 'rect[2e]2 atque ordine consu-€luissent dii immortales, p. c., si boni principes ferro €inviolabiles extitissent, ut longiorem ducerent vitam €neque contra eos aliqua esset potestas his, qui neces infanda[2s]2 tristis[2s]2ima mente concipiunt. viveret €enim princeps Aurelianus, quo [2neque fortior]2 neque utilior fuit quisquam. respirare certe post infelicitatem €Valeriani, post Gallieni mala imperante Claudio coe-€perat nostra res p.; a[2t]2 eadem reddita fuerat Aureliano toto penitus orbe vincente. ille nobis Gallias dedit, €ille Italiam liberavit, i[2ll]2e Vindelicis iugum barbaricae €servitutis amovit. illo vincente Illyricum restitutum est, redditae Romanis legibus Thraciae. ille, pro pu-€dor[e], orientem femineo pressum iugo in nostra iura €restituit, ille Persas, insultantes adhuc Valeriani nece, fudit, fugavit, oppressit. illum Saraceni, Blemmyes, €Exomit[2a]2e, B[r]actrani, Seres, Hiberi, Albani, Arme-€nii, populi etiam Indorum veluti praesentem [2pa]2ene venerati sunt deum. illius do[2n]2is, quae a barbaris gen-€tibus meruit, refertum est Capitolium. quindecim mi-€lia librarum auri ex eius liberalitate unum tenet tem-plum, omnia in urbe fana eius micant donis. quare, €p. c., vel deos ipsos iure convenio, qui talem princi- @1 €pem interire passi sunt, nisi forte secum eum esse maluerunt. decerno igitur divinos honores, idque vos €omnes aestimo esse facturos. nam de imperatore dili-€gendo ad eundem exercitum censeo esse referendum. e[s]tenim in tali genere sententiae nisi fiat quod di-citur, et electi periculum erit et eligentis invidia.' pro-€bata sententia est Taciti. a[2t]2tamen cum iterum atque €iterum mitteretur, ex senatus consulto, quod in Ta-€citi vita dicemus, Tacitus factus est imperator.  @@Aurelianus filiam solam reliqui[2t]2, cuius posteri etiam nunc Romae sunt. Aurelianus namque pro consule Cili-þ³³±ÿï°²¶ÿï‚ÁõòåìÿïƒÓÈÁÿ¨ª’‚ciae, senator optimus, sui vere iuris vitaeque venera-€bilis, qui nunc in Sicilia vitam agit, eius est nepos. @@Quid hoc esse dicam, tam paucos bonos extitisse €principes, cum iam tot Caesares fuerint? nam ab €Augusto in Diocletianum Maximianumque principes €quae series purpuratorum sit, index publicus tenet. sed in his optimi ipse Augustus, Fl(avius) Vespasianus, €Fl(avius) Titus, Cocceius Nerva, divus Traianus, divus €Hadrianus, Pius et Marcus Antonini, Severus Afer, €Alexander Mamm[2a]2eae, divus Claudius et divus €Aurelianus. Valerianum, enim, cum optimus fuerit, ab omnibus infelicitas [2se]2par[2a]2vit. vides, quaeso, quam €pauci sint principes boni, ut bene dictum sit a quo-€dam mimico scurra Claudii huius temporibus in uno €anulo bonos principes posse perscribi atque depingi. a[2t]2 contra quae series malorum? ut enim omittamus €Vitellios, Calig[2u]2las et Nerones, quis ferat Maximinos €et Filippos atque illam inconditae multitudinis f[2a]2e-€cem? tametsi D[a]ecios excerpere debeam, quorum et €vita et mors veteribus comparanda est. @1  @@Et quaeritur quidem, quae res malos principes fa-€ciat: iam primum, mi amice, licentia, deinde rerum €copia, amici praeterea inprobi[s], satellites detestandi, €eunuchi avarissimi, aulici vel stulti vel detestabiles et, €quod negari non potest, rerum publicarum ignorantia. sed ego a patre meo audivi Diocletianum principem €iam privatum dixisse nihil esse difficilius quam bene im-perare. colligunt se quattuor vel quinque atque unum €consilium ad decipiendum imperatorem capiunt, di-cunt, quid probandum sit. imperator, qui domi clau-€sus est, vera non novit. cogitur hoc tantum scire, quod €illi loquuntur, facit iudices, quos fieri non oportet, amo-€vet a re p., quos debeat optinere. quid multa? ut €Diocletianus ipse dicebat, bonus, cautus, optimus ven-ditur imperator. haec Diocletiani verba sunt, quae id-€circo inserui, ut prudentia tua sciret nihil esse diffi-€[2ci]2lius bono principe.  @@Et Aurelianum quidem multi neque inter bonos ne-€que inter malos principes ponunt, idcirco quod ei cle-mentia, imperatorum dos prima, defuerit. Vercon-€nius Herennianus praefectus praetorii Diocletiani teste €Asclepiodoto saepe dicebat Diocletianum frequenter €dixisse, cum Maximiani asperitatem reprehenderet, €Aurelianum magis ducem esse debuisse quam prin-€cipem. nam eius nimia ferocitas eidem displicebat. @@Mirabile fortasse videtur quod conpertum Diocle-€tiano Asclepiodotus Celsino consiliario suo dixisse per-hibetur, sed de hoc posteri iudicabunt. dicebat enim €quodam tempore Aurelianu[2m]2 Gallicanas cons[2u]2luisse €Dryadas sciscitantem, utrum apud eius posteros im-€perium permaneret, cum illas respondisse dixit nullius @1 €clarius in re[s] p. nomen quam Claudii posterorum fu-turum. et est quidem iam Constantius imperator, eius-€dem vir sanguinis, cuius puto posteros ad eam glo-€riam, quae a Dryadibus pronuntiata sit, pervenire. quod €idcirco ego in Aureliani vita constitui, quia haec ipsi €Aureliano consulenti [2re]2sponsa sunt.  @@Vectigal ex Aegypto u[2r]2bi Romae Aurelianus vi-€tr[e]i, chartae, lini, stupp[2a]2e atque anabolicas species aeternas constituit. thermas in Transtiberina regione €Aurelianus facere paravit hiemales, quod aquae frigi-€di[2o]2[e]ris copia illic deesset. forum nominis sui in €Ost[2i]2ensi ad mare fundare coepit. in quo postea prae-torium publicum constitutum est. amicos suos honeste €ditavit et modice, ut miserias paupertatis effugerent €et divitiarum invidiam patrimonii moderatione vita-rent. v[2e]2stem [2h]2olosericam neque ipse in vestiario suo habuit neque alteri utendam dedit. et cum ab eo €uxor sua peteret, [2u]2t [t]unico pallio blatt[2e]2o serico €uteretur, ille respondit: 'absit ut auro fila pensentur.'  libra enim auri tunc libra serici fuit. habuit in animo, €ut aurum neque in cameras neque in tunicas neque €in pelles neque in argentum mitteretur, dicens plus €auri esse in rerum natura quam argenti, sed aurum €per varios brattearum, fil[i]orum et liquationum usus perire, argentum autem in suo usu manere. idem de-€derat facultatem, ut aureis, qui vellent, et vasis ute-rentur et poculis. dedit praeterea potestatem, ut argen-€tatas privati c[h]arruchas haberent, cum antea aerata et [a]eburata vehicula fuissent. idem concessit, ut blat-€teas matronae tunicas haberent [2et]2 ceteras vestes, cum @1 €antea coloreas habuissent et ut multum oxyp[2a]2edero-tinas. ut fibulas aureas gregarii milites haberent, idem primus concessit, cum antea argenteas habuissent. pa-€ragaudas vestes ipse primus militibus dedit, cum ante €non nisi rectis purpureis accepissent, et quidem aliis €monolor[2e]2[a]s, aliis dilores, trilores aliis et usque ad  pentelores, quales hodie lineae sunt. panibus u[e]rbis €Romae unciam de Aegyptio vectigali auxit, ut qua-€dam epistula data ad praefectum annonae urbis etiam ipse gloriatur: 'Aurelianus Augustus Fl(avio) Arabiano €praefecto annonae. inter cetera, quibus dis faventi-€bus Romanam rem p. iuvimus, nihil mihi est magni-€ficentius, quam quod additamento unciae omne[m] an-nonarum urbi[2c]2a[u]rum genus iuvi. quod ut esset per-€petuum, navicularios Nilia[2c]2os apud [2A]2egyptum no-€vos et Romae amnicos posui, Tiberinas extruxi ripas, €vadum alvei tumentis effodi, diis et Perennitati vota constitui, almam Cererem consecravi. nunc tuum est €officium, Arabiane iucundissime, elaborare, ne meae €dispositiones in irritum veniant. neque enim p. R. sa-€turo quicquam potest esse laetius.'  @@Statuerat et vinum gratuitum p. R. dare, ut, quem €ad modum oleum et panis et porcina gratuita prae-€bentur, sic etiam vinum daretur, quod perpetuum hac dispositione conceperat. Etruriae per Aureliam usque €ad Alpes maritimas ingentes agri sunt hique fertiles ac €silvosi. statuerat igitur dominis, locorum incultorum €qui tamen vellent, gratis dare atque illic fami- @1 €lias captivas constituere, vitibus montes conserere at-€que ex eo [2o]2per[2e]2 vinum dare, ut nihil redituum €fiscus acciperet, sed totum p. R. concederet. facta erat ratio dogae, cuparum, navium et operum. sed multi €dicunt Aurelianum, ne id faceret, praeventum, alii a €praef. praetorii suo prohibitum, qui dixisse fertur: 'si €et vinum p. R. damus, superest, ut et pullos et an-seres demus.' argumento est id vere Aurelianum cogi-€tasse, immo etiam facere disposuisse vel ex aliqua parte €fecisse, quod in porticibus templi[s] Solis fiscalia vina €ponuntur, non gratuita populo eroganda sed pretio. sciendum tamen congiaria illum ter dedisse, donasse €etiam p. R. tunicas albas manicatas ex diversis pro-€vinciis et lineas Afras atque Aegyptias puras, ipsum-€que primum donasse oraria p. R., quibus uteretur po-€pulus ad favorem.  @@Displicebat ei, cum esset Romae, habitare in Pa-€latio, ac magis placebat in hortis Sallusti vel in Do-mitiae vivere. miliarensem denique porticum in hor-€tis Sallusti ornavit, in qua cotidie et equos et se fa-tigabat, quamvis esset non bon[2a]2e valetudinis. ser-€vos et ministros peccantes coram se c[2a]2edi iubebat, €ut plerique dicunt, causa tenendae severitatis, ut alii, studio crudelitatis. ancillam suam, quae adulterium cum conservo suo fecerat, capite punivit. multos ser-€vos e[2x]2 familia propria, qui peccaverant, legibus audien-dos iudiciis publicis dedit. senatum sive senaculum €matronis reddi voluerat, ita ut primae illic quae sacer-dotia senatu auctore meruissent. calceos mullos et €c[a]ereos et albos et [2h]2ederacios viris omnibus tulit, €mulieribus reliqui[2t]2. cursores eo habitu, quo ipse habe- @1 bat, senatoribus concessit. concubinas ingenu[2a]2s ha-€beri vetuit. eunuchorum modum pro senatoriis pro-€fessionibus statuit, idcirco quod ad ingentia pretia per-venissent. vas argenti eius numquam triginta libras €transiit. convivium de assaturis maxime fuit. vino  russo maxime delectatus est. medicum ad se, cum €[2a]2egrotaret, numquam vocavit, sed ipse se in[a]edia praecipue curabat. uxori et filiae annu[2u]2m sigillari-cium quasi privatus instituit. servis suis vestes easdem €imperator quas et privatus dedit praeter duos senes, €quibus quasi libertis plurimum detulit, Antistium et þ³³±ÿï°²¶ÿï‚ÁõòåìÿïƒÓÈÁÿ¨²“„Gillonem, [2qui]2 post eum ex senatus sententia manu missi sunt. erat quidem rarus in voluptatibus, sed miro €modo mimis delectabatur, vehementissime autem de-€lectatus est fago[2n]2e, qui usque eo multum comedit, €ut uno die ante mensam eius aprum integrum, centum €panes, berbicem et porcellum comederet, [2b]2i[2b]2eret autem €infundibulo adposito plus orca. @@Habuit tempus praeter seditiones quasdam domesti-€cas fortunatissimum. populus eum Romanus amavit, €senatus et timuit. ï°²·ÿï‚ÔáãÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1[2FLAVI VOPISCI SYRACUSII]2 €@@@@TACITUS}1 ¡@@Quod post excessum Romuli novello adhuc Roma-€nae urbis imperio factum pontifices, penes quos scri-€bendae historiae potestas fuit, in litteras rettulerunt, €ut interregnum, dum post bonum principem bonus €alius quaeritur, iniretur, hoc post Aurelianum habito €inter senatum exercitumque Romanum non invido non €tristi sed grato reli[2gi]2osoque certamine sex totis men-sibus factum est. multis tamen modis haec ab illo ne-€gotio causa separata est. iam primum enim, cum inter-€regnum initum est post Romulum, interreges tamen €facti sunt totusque ille ann[2u]2s per quinos et quaternos €dies sive ternos centum senatoribus deputatus est, ita €ut, qui valerent, interreges essent singuli dumtaxat. qua re factum est, ut et plus anno[s] interregnum in-€iretur, ne aliquis sub aequabili dignitate Romani ex-pers remaneret imperii. huc accedit quod etiam sub €consulibus tribunisqu[2e]2 militaribus praediti[2s]2 imperio €consulari, si quando interregnum initum est, interreges €fuerunt, nec umquam ita vacua fuit hoc nomine Ro-€mana res p., ut nullus interrex biduo saltim triduove crearetur. video mihi posse obici curules magistratus €apud maiores nostros quadriennium in re p. non fuisse, €sed erant tribuni plebis cum tribunicia potestate, quae pars maxima regalis imperii est. tamen non est pro-€ditum interreges eo tempore non fuisse, quin etiam @1 €verioribus historicis referentibus declaratum est con-€sules ab interregibus post creatos, qui haberent reli- quorum comitia magistratuum. ergo, quod rarum et €difficile fuit, senatus populusque Romanus perpessus €est, ut imperatorem per sex menses, dum bonus quae-ritur, res p. non haberet. quae illa concordia mili-€tum? quanta populo quies? quam [2g]2ravis senatus €auctoritas fu[er]it? nullus usquam tyrannus emersit, €sub iudicio senatus et militum populique Romani totus €orbis est temperatus; non illi principem quemquam, ut €recte facerent, non tribuniciam potestatem formida-€bant, sed_quod est in vita optimum_se timebant. @@Dicenda est tamen causa tam felicium morarum et €speciatim in monumentis publicis inser[2e]2nda, [2servan-€da]2 eadem poster[2i]2s humani generis stupenda modera-€tio, [2u]2t discant, qui regna c[2u]2piunt, non raptu[2m]2 ire imperia sed mereri: interfecto fraude Aureliano, ut su-€periore libro scriptum est, calliditate servi nequissimi, €errore militarium, (ut apud quos qu[2a]2elibet commenta €plurimum valent, dum modo irati audiunt, plerumque €temulenti, certe consiliorum prope semper expertis,) €reversis ad bonam mentem omnibus eisdemque ab ex-€ercitu[s] graviter confutatis, coeptum est quaeri, e[2c]2quis fieri deberet ex omnibus princeps. tunc odio pr[2a]2e-€sentium exercitus, qui creare imperatorem raptim sole-€bat, ad senatum litteras misit, de quibus priore libro €iam dictum est, petens, ut ex ordine suo principem legerent. verum senatus, sciens lectos a se principes €militibus non placere, rem ad milites rettulit, dumque €id saepius fit, sextus peractus est mensis. @1  @@Interest tamen, ut sciatur, quemadmodum Tacitus €imperator sit creatus: @@Die VII. kal. Oct(o)b. cum in curiam Pompilianam ordo €amplissimus consedisset, Velius Cornificius Gordianus consul dixit: 'referemus ad vos, p. c., quod saepe rettu-€limus: imperator est deligendus, [2cum]2 exercitus sine €principe recte diutius stare non possit, simul quia cogit necessitas. nam limitem Transrenanum Germani ru-€pisse dicuntur, occupasse urbes validas, nobiles, di-vites et potentes. iam si nihil de Persicis motibus nun-€tiatur, cogitate tam leves esse mentes Syrorum, ut re-€gnare vel feminas cupiant potius quam nostram per-peti sanctimoniam. quid Africam? quid Illyricum? quid €Aegyptum earumque omnium partium exercitus? quo usque sine principe credimus posse consistere? quare €agite, p. c., et principem dicite. aut accipiet enim exer-€citus, quem elegeritis, aut, si refutaverit, alterum fa- ciet.' post haec cum Tacitus, qui erat primae sententiae €consularis, sententiam incert[2u]2m quam vellet dicere[t], omnis senatus adclamavit: 'Tacite Auguste, d[2i]2[us] te €serve[2n]2t. te diligimus, te principem facimus, tibi curam rei p. orbisque mandamus. suscipe imperium ex sena-€tus auctoritate, tui loci, tuae vitae, tuae mentis est, €quod mereris. princeps senatus recte Augustus creatur, prim[2a]2e sententiae vir recte imperator creatur. e[2c-]2€quis melius quam gravis imperat? e[2c]2quis melius quam €litteratus imperat? quod bonum faustum salutareque €sit, diu privatus fuisti: scis, quem ad modum debeas €imperare, qui alios principes pertulisti; scis, quem ad €modum debeas imperare, qui de aliis principibus iudi-casti.' at ille: 'miror, p. c., vos in locum Aureliani, €fortissimi imperatoris, senem velle principem facere. @1 en membra, quae iaculari valeant, quae [2h]2astile tor-€quere, quae clipeis intonare, quae ad exemplum do-€cendi militis frequenter equitare. vix munia senatus €implemus, vix sententias, ad quas nos locus artat, edi-cimus. videte diligentius, quam aetatem [2d]2e cubiculo €atque umbra in pruinas aestusque mittatis. ac proba-turos senem imperatorem milites creditis? videte, ne €et rei p. non eum, quem velitis, principem detis, et €mihi hoc solum obesse incipiat, quod me unanimiter  del[2e]2gistis.' post haec adclamationes senatus haec fue-€runt: 'et Traianus ad imperium senex venit.' dixerunt €decies. 'et Hadrianus ad imperium senex venit.' dixe-€runt decies. 'et Antoninus ad imperium senex venit.' €dixerunt decies. 'et tu legisti: incanaque menta reg[2i]2s €Romani.' dixerunt decies. 'e[2c]2quis melius quam senex €imperat?' dixerunt decies. 'imperatorem te, non mili-tem facimus.' dixerunt vicies. 'tu iube, milites pugnent.' €dixerunt tricies. 'habes prudentiam et bonum fratrem.' €dixerunt decies. 'Severus dixit caput imperare, non €pedes.' dixerunt tricies. 'animum tuum, non corpus €eligimus.' dixerunt vicies. 'Tacite Auguste, di te ser-vent!' deinde 'omnes, omnes, omnes'. interrogat[2u]2s €praeterea, qui post Tacitum sedebat senator consularis, €Maecius Faltonius Nic[h]omac[2h]2us in haec verba dis- seruit: 'semper quidem, p. c., recte atque prudenter rei €p. magnificus hic ordo consuluit, neque a quoquam €orbis terrae populo solidior umquam expectata sa-€pientia est, a[2t]2tamen nulla umquam neque gravior @1 €neque prudentior in hoc sacrario dicta senten-tia est. seniorem principem fecimus et virum, qui €omnibus quasi pater consulat. nihil ab hoc inmaturum, €nihil prae[2pro]2perum, nihil asperum formidandum est. €omnia seria, cuncta gravia et quasi ipsa res p. iubeat, auguranda sunt. scit enim, qualem sibi principem sem-€per optaverit, nec potes[2t]2 aliud nobis exhibere quam ipse desideravit et voluit. enimvero si recolere velitis €vetusta illa prodigia, Nerones dico et Heliogabalos et €Commodos seu potius semper Incommod[2o]2s, certe non hominum magis vitia illa quam aetatum fuerunt. dii €avertant principes pueros et patres patriae dici in-€puberes et quibus ad suscribendum magistri litterari €manus teneant, quos ad consulat[2u]2s dandos dulcia et circuli et quaecumque voluptas puerilis invitet. quae €(malum) ratio est habere imperatorem, qui famam cu-€rare non noverit, qui, quid sit res p., nesciat, nutritorem €timeat, respiciat ad nutricem, [2vir]2garum magistralium €ictibus terrorique subiaceat, faciat eos consules, duces, €iudices, quorum vitam, merita, aetates, familias, gesta non norit. sed qu[2i]2d diutius, p. c., protrahor? magis €gratulemur, quod habemus principem senem, quam illa €iteremus, quae plus quam lacrimand[2a]2 tolerantibus ex-þ³³±ÿï°²·ÿï‚ÔáãÿïƒÓÈÁÿ¦˜ˆtiterunt. gratias igitur diis inmortalibus ago atque ha-€beo, et quidem pro universa re p., teque, Tacite Augu-€ste, convenio petens, obsecrans ac libere pro communi €patria legibus[2que]2 deposcens, ne par[2v]2ulos tuos, si te €citius fata praevenerint, facias Romani heredes impe-€rii, ne sic rem p. patresque conscriptos populumque €Romanum ut villulam tuam, ut colonos tuos, ut ser- @1 vos tuos relinquas. quare circumspice, imitare Ner-€vas, Traian[2o]2s, Hadrianos. ingens est gloria morientis  principis rem p. magis amare quam filios.' hac ora-€tione et Tacitus ipse vehementer est motus et totus se-€natorius ordo concussus, statimque adclamatum est: €'omnes, omnes.' @@Inde itum ad campum Ma[2rt]2ium. ibi comitiale tri-€bunal ascendit. ubi praef. urbis [2A]2elius Cesettianus sic loquutus est: 'vos sanctissimi milites et sacratis-€simi vos Quirites, habetis principem, quem de senten-€tia omnium exercitu[2u]2m senatus elegit: Tacitum dico, €augustissimum virum, ut qui hactenus sententiis suis €rem p., nunc [2a]2diu[2v]2et iussis atque consultis.' ad-clamatum est a populo: 'felicissime Tacite Auguste, €dii te servent', et reliqua quae solent dici. @@Hoc loco tacendum non est plerosque [2in]2 litteras €rettulisse Tacitum absentem et in Campania positum €principem nuncupatum: verum est nec dissimulare pos-sum. nam cum rumor emersisset illum imperatorem €esse faciendum, discessit atque in Baiano duobus men-sibus fuit. sed inde deductus huic senatus consulto €interfuit, quasi vere privatus et qui vere recusaret im- perium. ac ne quis me temere Graecorum alicui Lati-€norumv[2e]2 aestimet credidisse, habet in bibliotheca Ulpia €in arm[2a]2rio sexto librum elephantinum, in quo hoc se-€natus consultum perscriptum est, cui Tacitus ipse manu sua subscripsit. nam diu haec senatus consulta, quae €ad principes pertineba[2n]2t, in libris elephantinis scribe-€bantur. @@Inde ad exercitus profectus. ibi quoque, cum pri-€mum tribunal ascendit, Moesius Gallicanus praefectus praetori in haec verba disseruit: 'dedit, sanctissimi @1 €commilitones, senatus principem, quem petistis; paruit €praeceptis et volu[2n]2tati castrensium ordo ille nobilissi-€mus. plura mihi apud vos praesente iam imperatore €non licet loqui. ipsum igitur, qui tueri nos debet, lo-quentem dignanter audite.' post hoc Tacitus Augustus €dixit: 'et Traianus ad imperium senex venit, sed ille €ab uno delectus est, a[2t]2 me, sanctissimi commilitones, €primum vos, qui scitis principes adprobare, deinde am-€plissimus senatus dignum hoc nomine iudicavit: cu-€rabo, enitar, efficiam, ne vobis desint, si non fortia €facta, a[2t]2 sal[u]tem vobis atque imperatore digna con-€silia.'  @@Post hoc stipendium et donativum ex more promisit €et primam orationem ad senatum talem dedit: 'ita mihi €liceat, p. c., si[2c]2 imperium regere, ut a [2v]2o[li]bis me con-€stet electum, ut ego cuncta ex vestra facere sententia €et potestate decrevi. ve[2st]2rum est igitur ea iubere €atque sancire, quae digna vobis, digna modesto exer-citu, digna populo Romano esse videantur.' in eadem €oratione Aureliano statuam auream ponendam in Ca-€pitolio decrevit, item statuam argenteam in curia[m], €item in templo Solis, item in foro divi Traiani. sed €aurea non est posita, dedicatae autem sunt solae argen-teae. in eadem oratione cavit, ut, si quis argento pu-€blice privatimque aes miscuisset, si quis auro argen-€tum, si quis aeri plumbum, capital esset cum bonorum proscriptione. in eadem oratione cavit, ut servi in do-€minorum capita non interrogarentur, ne in causa maie-statis quidem. addidit, ut Aurelianum omnes pictum €haberent. divorum templum fieri iussit, [2in]2 quo essent €statuae principum bonorum, ita ut isdem natalibus suis €et Parilibus et kalendis Ianuariis et Votis libamina po-€nerentur. in eadem oratione fratri suo Floriano con- @1 €sulatum petit et non impetra[2v]2it, idcirco quod iam se-€natus omnia nundi[2ni]2a suffectorum consulum clau-€serat. dicitur autem multum laetatus senatus libertate, €quod ei negatus est consulatus, quem fratri petierat. €fertur denique dixisse: 'scit senatus quem principem €fecerit.'  @@Patrimonium suum publicavit, quod habuit in redi-€tibus, sesterti[2um]2 bis milies octingenties. pecuniam, €quam domi collegerat, in stipendium militum vertit. to-gis et tunicis isdem est usus quibus privatus. meri-€toria intra urbem stare vetuit, quod quidem diu tenere €non potuit. thermas omnes ante lucernam claudi ius-sit, ne quid per noctem seditionis oriretur. Cornelium €Tacitum, scriptorem historiae Augustae, quod paren-€tem suum eundem diceret, in omnibus bibliothecis con-€locari iussit. ne[c] lectorum incuria deperiret, librum €per annos singulos decies scribi publicitus in %evicos archi[2i]2s iussit et in bybliothecis poni. [2h]2olosericam €vestem viris omnibus interdixit. domum suam destrui €praecepit atque in eo loco thermas publicas fieri pri-vato sumptu iussit. columnas centum Numidicas pe-€dum vicenum ternum Ostiensibus donavit de proprio. €possessiones, quas in Mauritania habuit, sartis tectis Capitolii deputavit. argentum mensale[m], quod pri-€vatus habuer[2a]2t, ministeriis conviviorum, quae in tem-plis fierent, dedicavit. servos urbanos omnes manu €misit utri[2u]2sque sexus, intra centum tamen ne Cani-€ni[m]am transire videretur.  @@Ipse fuit vitae parcissimae, ita ut sextarium vini @1 €tota die numquam potaverit, saepe intr[2a h]2eminam. convivium vero unius galli[ca]n[2a]2cei, ita ut [2s]2inciput €adderet et o[2v]2a. pr[2ae]2 [h]om[i]nibus holeribus adfatim €ministratis lactucis inpa[2t]2ienter indulsit, somnum enim €se mer[2c]2ari illa sumptus effusione dicebat. amariores cib[2o]2s adpetivit. balneis raro usus est atque adeo vali-€dior fuit in senectute. vitr[2e]2orum diversitate atque ope-€rositate vehementer est delectatus. panem nisi siccum €numquam comedit eundemque sale atque aliis rebus conditum. fabricarum peritissimus fuit, marmorum cu-pidus, nitoris senatorii, venationum studiosus. men-€sam denique suam numquam nisi agrestibus opimavit. €fasianam avem nisi suo et suorum natali et diebus €festissimis non posuit. hostias suas semper domum re-vocavit isdemque suos vesci iussit. uxorem gemmis €uti non est passus. auro clavatis vestibus idem inter-€dixit. nam et ipse auctor Aureliano fuisse perhibetur, €ut aurum a vestibus et cameris et pellibus summove-ret. multa huius feruntur, sed longum est ea in litteras €mittere. quodsi quis omnia de hoc viro cupit scire, €legat Suetonium Optatianum, qui eius vitam adfatim scripsit. legit sane senex minutulas litteras ad stupo-€rem nec umquam nocte[2m]2 intermisit, qua non aliquid €vel scriberet ille vel legeret praeter posterum [2k]2alenda-€rum diem.  @@Nec tacendum est et frequenter i[2nt]2i[2m]2andum tantam €senatus laetitiam fuisse, quod el[2i]2gendi principis cura €ad ordinem amplissimum revertisset, ut et supplica-€tiones decernerentur, et [2h]2ecato[2m]2be[n] promitteretur, €singuli[s] denique senatores ad suos scriberent, nec ad @1 €suos tantum sed etiam ad externos, mitterentur prae-€terea litterae ad provincias: scirent omnes socii omnes-€que nationes in antiquum statum re[d]disse rem p. ac €senatum principes legere, immo ipsum senatum prin-€cipem factum, leges a senatu petendas, reges barbaros €senatui supplicaturos, pace[2m]2 ac bella senatu auctore tractanda. ne quid denique deesset cognitioni, pleras-€que huius modi epistulas in fine libri posui, et cum €cupiditate et sine fastidio, ut aestimo, perlegendas.  @@Et prima quidem illi cura imperatoris facti haec fuit, €ut omnes, qui Aurelianum occiderant, interimere[n]t, bonos malosve, cum iam ille vindicatus esset. et quo-€niam a Maeotide multi barbari eruperant, hos eosdem consilio atque vir[2t]2ute[o] conp[e]r[2e]2ss[2i]2t ips[2i]2 autem M[2a]2e-€[2o]2tidae ita se gregabant, quasi accitu Aureliani ad €bellum Persicum convenissent auxilium daturi nostris, si necessitas postularet. M. Tullius dicit magnificentius €esse dicere, quemadmodum [2gesserit quam quemad-€modum]2 ceperit consulatum: at in isto viro magnifi-€cum fuit quod tanta gloria cepit imperium; gessit autem propter brevitatem temporum nihil magnum. in-þ³³±ÿï°²·ÿï‚ÔáãÿïƒÓÈÁÿ¨•‚teremptus est enim insidiis militaribus, ut alii dicunt, €sexto mense, ut alii, morbo interiit. tamen constat fac-€tionibus eum oppressum mente atque animo defecisse. hic idem mensem Septembrem Tacitum appellari iussit, €idcirco quod eo mense et natus et factus est imperator. €@@Huic frater Florianus [2in]2 imperio successit, de €quo pauca ponenda sunt. @1  @@Hic frater Tacit[2i]2[s] german[2us]2 fuit, qui post fratrem €arripuit imperium, non senatus auctoritate sed suo €motu, quasi hereditarium esse[2t]2 imperium, cum sciret €adiuratum esse in senatu Tacitum, ut, cum mori c[2o]2e-€pisset, non liberos suos sed optimum aliquem prin-cipem faceret. denique vix duobus mensibus imperium €tenuit et occisus est Tarsi a militibus, qui Probum audierant imperare, quem omnis exercitus legerat; tan-€tus autem Probus fuit in[te] re militar[2i]2, ut illum senatus €optaret, miles eligeret, ipse p. R. adclamationibus pe-teret. fuit etiam Florianus morum fratris imitator, nec €tamen usque[2qua]2que. nam effusionem in eo frater €frugi reprehendit, e[2t]2 haec ipsa imperandi cupiditas €aliis eum moribus ostendit fuisse quam fratrem. @@Duo igitur principes una extiterunt domo, quorum €alter sex mensibus, alter vix duobus imperaver[2u]2nt, €quasi quidam interreges inter Aurelianum et Probum. €[post interregnum principes nuncupati.]  @@Horum statuae fuerunt Interam[2na]2e duae pedum tri-€cenum e marmore, quod illic eorum cenotafia consti-€tuta sunt in solo proprio; sed deiectae fulmine ita contritae sunt, ut membratim [2i]2aceant dissipatae. quo €tempore responsum est ab haruspicibus quandocumque €ex eorum familia imperatorem Romanum futurum seu €per feminam seu per virum, qui det iudices Parthis ac €Persis, qui Francos et [h]Alamannos sub Romanis legi-€bus habeat, qui per omnem Africam barbarum non re-€linquat, qui [2T]2aprobanis praesidem inponat, qui ad @1 €[2Iuver]2nam insulam proconsulem mittat, qui Sarmatis €omnibus iudicet, qui terram omnem, qua Oceano ambi-€tur, captis omnibus gentibus suam faciat, postea tamen €senatui reddat imperium et antiquis legibus vivat, ipse €victurus annis centum viginti et sine herede moritu-rus. futurum autem eum dixerunt a die fulminis prae-cipitati[s] statuisque confractis p[2ost]2 annos mille. non €magna haec urbanitas haruspicum fuit, qui principem €talem post mille annos futuru[2m]2 esse dixerunt, quia, €si post centum annos praedicerent, forte possent eorum €depr[a]ehendi mendacia . . . pollicentes, cum vix re-manere talis possit historia. ego tamen haec idcirco €inserenda volumin[2i]2 credidi, ne quis me legens legisse €non crederet.  @@Tacitus congiarium p. R. intra sex menses vix de-dit. imago eius posita est in Quintiliorum in una ta-€bula quinquiplex, in qua semel togatus, semel clamy-€datus, semel armatus, semel palliatus, semel venato-rio habitu. de qua quidam epigrammatarius ita allusit, €ut diceret: 'non agnosco senem armatum, non clamy-datum' inter cetera, 'sed agnosco togatum.' et Floriani €liberi et Taciti multi extiterunt, quorum sunt posteri, €credo, millesimum annum expectantes. in quos multa €epigrammata scripta sunt, qu[2ibus]2 iocati sunt aru-€spices imperium pollicentes. @@Haec sunt, quae de vita Taciti atque Floriani digna memoratu comper[r]isse [2me]2 memini. nunc nobis ad-€grediendus est Probus, vir domi forisque conspi-€cuus, vir Aureliano, Traiano, Hadriano, Antoninis, @1 €Alexandro, Claudioque praeferendus, nisi quia in illis €varia, in hoc omnia praecipua [2i]2unc[2tim]2 fuere, qui €post Tacitum omnium iudicio bonorum imperator est €factus orbemque terrarum pacatissimum gubernavit, €d[2e]2le[c]tis barbaris gentibus, deletis etiam plurimis ty-€rannorum, qui eius temporibus extiterunt, de quo dic-€tum est [2dignum esse]2, ut Probus diceretur, etiamsi €Probus nomine non fuisset. quem quidem multi fe-€runt etiam S[2i]2b[2y]2llinis libris promissum, qui si diutius fuisset, orbis terrae barbaros non haberet. haec ego €in aliorum vita de Probo credidi praelib[er]anda, ne €dies, [2h]2ora, momentum aliqui[2d]2 sibi vindicaret in me necessitate fatali ac Probo indicto deperirem. nunc €quoniam interim meo studio satisfeci, claudam istud €volumen satis factum arbitrans studio et cupiditati €meae.  @@Om[2in]2a imperii Tacito haec fuerunt: fanaticus qui-€dam in templo Silvani tensis membris exclamavit: 'ta-€cita purpura, tacita purpura', idque septimo. quod quidem postea om[2i]2ni deputatum est. vinum, quo €libaturus [2Ta]2citus fuerat in templo Herculis Fundani, subito purpureum factum est. vitis, qu[2a]2e u[2v]2as Amin-€nias albas fereba[n]t, eo anno, quo ille imperium me-€ruit, [2pur]2purascere . . . plurima purpurea facta sunt. mortis om[2in]2a haec fuerunt: patris sepulchrum @1 €subito disruptis ianuis se aperuit. matris umbra €se[m] per diem et Tacito et Floriano velut viventis €optulit, nam diversis patribus nati fer[2e]2bantur. in la-€rario di[2i]2 omnes seu terrae motu seu casu aliquo con-ciderunt. imago Apollinis, quae ab his colebatur, ex €summo fastigio in lectulo posita sine hominis cuius-€piam manu deprehensa est. sed quousque ultra pro-€gredimur? sunt a quibus ista dicantur. nos ad Pro-€bum et ad Probi gesta insignia reseruemus.  @@Et quoniam me promisi aliquas epistulas esse posi-€turum, quae creato Tacito principe gaudia senatus €ostenderent, his additis finem scribendi faciam. epistu-lae publicae: 'senatus amplissimus curi[2a]2e Cartha-€ginensi salutem dicit. quod bonum, faustum, felix sa-€lutareque sit rei p. orbique Romano, dandi ius imperii, €appellandi principis, nuncupandi Augusti ad nos re-vertit. ad nos igitur referte, quae magna sunt. omnis €provocatio [2pr]2ae[2fecti]2 urbis erit, quae tamen a pro-consulibus et ab ordinariis iudicibus emerserit. in quo €quidem etiam vestram in antiquum statum redisse cre-€dimus dignitatem, si quidem primus hic ordo est, qui recipiendo vim suam ius suum ceteri[2s]2 servat.' alia epi-€stula: 'se[r][2n]2atus amplissimus curiae Trevirorum. ut €estis liberi et semper fuistis, laetari vos credimus. €creandi[s] principis iudicium ad senatum redit, simul €etiam praefectur[2a]2e urbanae appellatio universa de-creta est.' eodem modo scriptum est Antioc[2h]2ensi-€bus, Aquileiensibus, Mediolanensibus, Alexandrinis, €Thessalonicensibus, Corinthiis et Atheniensibus. @1  @@Privatae autem epistulae haec fuerunt: 'Autronio €Iusto patri Autronius T[2ib]2erianus salutem. nunc €te, pater sancte, interesse decuit senatu[2i]2 amplis-€simo, nunc sententiam dicere, cum tantum aucto-€ritas amplissimi ordinis creverit, ut rever[2s]2a[2e]2 €in antiquum statum rei p. nos principes demus, €nos faciamus imperatores, nos denique nuncup[2e]2-mus Augustos. fac igitur ut convalescas, curiae €interfuturus antiqu[2a]2e. nos recepimus ius proconsu-€lare, redierunt ad praefectum urbi appellationes om-nium potestatum et omnium dignitatum.' item alia: €'Claudius Sapilianus Cereio M[2a]2eciano patruo salu-€tem. opti[2nui]2mus, pater sancte, quod semper opta-€vimus: in anti[2q]2uum statum senatus revertit. nos prin-cipes facimus, nostri ordin[2i]2s sunt potestates. gratias €exercitui Romano et vere Romano: reddidit nobis, quam semper habuimus potestatem. abice Ba[t]ianos €Puteolanosque secessus, da te urbi, da te curiae. flo-€ret Roma, floret tota res p.; imperatores damus, prin-€cipes facimus; possumus et prohibere, qui c[2o]2epimus €facere. dictum sapienti sat est.' @@Longum est omnes epistulas [2c]2[u]onectere, quas rep-€peri, quas legi. tantum illud dico senatores omnes ea €esse laetitia elatos, ut in domibus suis omnes albas €hostias c[2a]2ederent, imagines frequenter aperi[2r]2ent, €albati sederent, convivia sumptuosiora prae[2b]2[en]erent, €antiquitatem sibi redditam [2c]2red[2e]2rent. ï°²¸ÿï‚ÐòïâÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1[2FLAVI VOPISCI SYRACUSII]2 €@@@@PROBUS}1 ¡@@Certum est, quod Sallustius Crispus quo[2d]2que Mar-€cus Cato et Gellius historici sententiae modo in lit-€teras rettulerunt, omnes omnium virtutes tantas esse, €[2q]2ua[2n]2tas videri eas voluerint eorum ingenia, qui unius cuius[2que]2 facta descripserint. inde est quod €Alexander Magnus Mac[h]edo, cum ad Achillis se-þ³³±ÿï°²¸ÿï‚ÐòïâÿïƒÓÈÁÿ¡’ƒpulchrum venisset, graviter ingemescens 'felicem te', €inquit, 'iuvenis, qui talem praeconem tuarum virtutum €repperisti', Homerum intellegi volens, qui Achillem tan-€tum in virtutum studio f[2ec]2it, quantum i[2p]2se valebat €ingenio. @@Quorsum h[2ae]2c pertineant, mi Celsine, fortassis requi-€ris. Probum principem, cuius imperio oriens, occidens, €meridie[2s]2, septentrio omnesque orbis partes in to-€tam se[2cu]2ritatem redactae sunt, scriptorum inopia iam paene nescimus. occidit, pro pudor, tant[2i]2 viri et talis €historia, qualem non habent bella Punica, non terror €Gallicus, non motus Pontici, non Hispaniensis astutia. sed non patiar ego ille, a quo dudum solus Aurelianus €est expetitus, cuius vitam quantum potui persecutus, Ta-€cito Florianoque iam scriptis non me ad Pro[2b]2i facta con-€scendere, si vita suppetet, omnes, qui supersunt usque @1 ad Maximianum Diocletianumque, dicturus. neque ego €nunc facultatem eloquentiamque polliceor sed res ge-€stas, quas perire non patior.  @@Usus autem sum, ne in aliquo fallam carissimam €mihi familiaritatem tuam, praecipue libris ex biblio-€theca Ulpia, aetate mea thermis Diocletianis, et item €ex domo Tiberiana, usus etiam [ex] regestis scribarum €porticus porphyreticae, actis etiam senatus ac po-pul[2i]2. et quoniam me ad colligenda talis viri gesta €ephemeris Turduli Gallicani plurimum iu[2v]2it, viri ho-€nestissimi ac sincerissimi, beneficium amici senis tacere €non debui. @@[2C]2n. Pompeium, tribus fulgentem triumphis belli p[2i]2-€r[2at]2ici, belli Sertoriani, belli Mithridatici multarumque €rerum gestarum maiestate sublimem, quis tandem nos-€set, nisi eum Marcus Tullius et Titus Livius in litteras rettulissent? P[2ub]2l[2i]2um Scipionem Afric[2an]2um, immo €Scipiones omnes, seu Luci[2o]2s seu Nasicas, nonne tene-€brae possiderent ac tegerent, nisi commendatores eo-rum historici nobiles atque ignobiles extitissent? lon-€gum est omnia persequi, quae ad exemplum huiusce modi etiam nobis tacentibus usurpanda sunt. illud tan-€tum contestatum volo me et rem scripsisse, quam, €si quis voluerit, honestius eloquio celsiore demonstret, et mihi quidem id animi fuit, [2ut]2 non Sallustios, Li-€[2v]2ios, Tacito[2s]2, Trogos atque omnes disertissimos imi-€tarer viros in vita principum et temporibus disserendis, €sed Marium Maximum, Suetonium Tranquillum, Fa-€bium Marcellinum, Gargilium Martialem, Iulium Capi-€tolinum, Aelium Lampridium ceterosque, qui haec et @1 €talia non tam diserte quam vere memoriae tradide-runt. sum enim unus ex curiosis, quod infi[ni]t[2i]2as €ire non possum, ince[2n]2dentibus vobis, qui, cum multa sciatis, scire multo[s] plura cupitis. et ne diutius ea, €quae ad meum consilium pertinent, loqu[2a]2r, magnum €et praeclarum principem et qualem historia nostra non €novit, arripiam.  @@Probus oriundus e Pannonia, civitate Sirmiensi, no-€biliore matre quam patre, patrimonio moderato, ad-€finitate non magna, tam privatus quam imperator no-bilissimus virtutibus claruit. Probo, ut quidam in lit-€teras rettulerunt, pater nomine Maximus fuit, qui, cum €ordines honestissime duxisset, tribunatum adeptus €apud Aegyptum vita functus est uxore ac filio et filia derelictis. multi dicunt Probum Claudi propinquum €fuisse, optimi et sanctissimi principis, quod, quia per €unum tantum Graec[2o]2rum relatum est, nos in medio relinquemus. unum tamen dico, quod in ephemeride €legisse me memini, a Claudia sorore Probum sepultum. adulescens Probus corporis viribus tam clarus est fac-€tus, ut Valeriani iudicio tribunatum prope in[2b]2erbis ac-ciperet. extat epistula Valeriani ad Gallienum, qua €Probum laudat adhuc adulescentem et imitationi om-nium proponit. ex quo apparet neminem umquam per-€venisse ad virtutum summam iam maturum, nisi qui €puer seminario virtutum generosiore concretus aliquid  inclitum designasset. epistula Valeriani: 'Valeria-€nus pater Gallieno filio, Augustus Augusto. et meum €secutus iudicium, quod semper de Probo adulescente €primo habui, et omnium bonorum, qui eundem sui no-€minis virum dicunt, tribunatum in eum contuli datis €sex cohor[2ti]2bus Saracenis, creditis etiam auxiliaribus @1 €Gallis cum ea Persarum manu, quam nobis Artabassis Syr[i]us mancipavit. te quaeso, fili carissime, ut eum €iuvenem, quem imitari pueris omnibus volo, in tanto €habeas honore, quantum virtutes eius et merita pro debito mentis splendore desiderant. alia epistula de €eodem ad praef. praet. cum salario: Valerianus €Augustus Mulvio Gallicano praef. praet. mireris for-€tassis, quod ego inberbem tribunum fecerim con[2tra]2 €s[2en]2tentiam divi Hadriani, sed non multum mira[2b]2e-ris, si Probum cogitas: e[2s]2t adulescens vere probus; €numquam enim aliu[2d]2 mihi, cum eum cogito, nisi eius €nomen occurrit, quod nisi nomen haberet, potuit habere cognomen. huic igitur dari iubebis, quoniam medio-€cris fortunae est, ut eius dignitas incrementis iu[2v]2e-€tur, tunicas russulas duas, pallia Galli[2c]2a duo fibu-€lata, inte[g]rulas paragaudias duas, patinam argen-€team librarum decem specellatam aureos Antoninianos €centum, argenteos Aurelianos mille, aereos Philippeos decem milia; item in salario diurno bubulae pondo . . . , €porcin[2ae]2 pondo sex, caprinae pondo decem, galli-€naceum per biduum, olei per biduum sextarium unum, €vini veteris diurnos sextarios decem cum larido, b[2u-€ce]2l[2l]2a[2t]2i, s[o]alis, olerum, lignorum quantum sat est. hospitia praeterea eidem ut tribunis legionum praeberi €iubebis.'  @@Et haec quidem epistulis declarantur. nu[2nc]2 quantum €ex ephemeride colligi potuit: cum bello Sarmatico iam €tribunus tramisso Danubio multa fortiter fecisset, pu- @1 €blice in contione donatus est hastis puris quattuor, €coronis vallaribus duabus, corona civica una, vexil-€lis puris quattuor, armillis aureis duabus, torque au-reo uno, patera sacrificali quinquelibri una. quo qui-€dem tempore Valerium Flaccinum, adulescentem no-€bilem, parentem Valeriani, e Quadorum liberavit manu. unde illi Valerianus coronam civicam detulit. verba €Valeriani pro contione habita: 'suscipe, Probe, prae-€mia pro re p., suscipe coronam civicam pro parente.' quo quidem tempore legionem tertiam eidem addidit, sub testimonio huius modi. epistula de legione tertia: €'res gestae tuae, Probe carissime, faciunt, ut et se-€rius tradere maiores tibi exercitus videar et cito tamen tradam. recipe in fidem tuam legionem tertiam Feli-€cem, quam ego adhuc nulli nisi provecto iam credidi; €mihi autem eo tempore credita est, quo et me cano-sum, qui credebat cum gratulatione, vidit. sed ego in €te non expecto aetatem, cum et virtutibus fulge[2a]2s et moribus polleas. vestes tibi triplices dari iussi, sa-€larium duplex feci, vexillarium deputavi.'  @@Longum est, si per res gestas tanti percurram viri, €quae ille sub Valeriano, quae sub Gallieno, quae sub €Aureliano et Claudio privatus fecerit, quoties murum €conscenderit, vallum diripuerit, hostem comminus inter-€em[2er]2it, dona princip[2u]2m emeruerit, rem p. in anti-quum statum sua virtute reddiderit. docet Gallieni epi-€stula ad tribunos data, qui fuerit Probus: 'Gallienus €Augustus tribun[2i]2s exercitu[2u]2m Illyricianorum. etiam-€si patrem meum fatalis belli Persici necessitas te-€nuit, habeo tamen parentem Aurelium Probum, quo €laborante possim esse securus. qui si adfuisset, num-€quam ille ne nominandus quidem tyrannus sibi usur-passet imperium. quare omnes vos consiliis eius cu- @1 €pio par[2e]2re, qui et patris iudicio probatus est et se-€natus.' @@Non magnum fortassis iudicium Gallieni esse videa-€tur, principis mollioris, sed, quod negari non potest, €ne dissolutus quidem quispiam se nisi in eius fidem tradit, cuius si[2bi]2 virtutes aestimat profuturas. sed esto, €Gallieni epistula sequestretur, quid Aureliani iudi-€cium? qui Probo decimanos, fortissimos exercitus sui €et cum quibus ipse ingentia gesserat, tradidit sub huius modi testimonio: 'Aurelianus Augustus Probo €salutem dicit. ut scias, quanti te faciam, decimanos €meos sume, quos Claudius mihi credid[2it]2. isti enim €sunt, qui quadam felicitatis praerogativa praesules nisi €futuros principes habere non norunt.' þ³³±ÿï°²¸ÿï‚ÐòïâÿïƒÓÈÁÿ¦—@@Ex quo intellectum est Aurelianum in animo h[2o]2c €habuisse, ut, si quid sibi scienti prudentique eveniret,  Probum principem faceret. iam Claudii, iam Taciti iu-€dicia de Probo longum est innectere, quamvis feratur €in senatu Tacitus dixisse, cum eidem offer[2r]2etur im-€perium, debere Probum principem fieri. sed ego se-€natus consultum ipsum non inveni. @@Ipse autem Tacitus imperator primam talem ad Pro-bum epistulam dedit: 'Tacitus Augustus Probo. me €quidem senatus principem fecit de prudentis exerci-€tus voluntate[m]. a[2t]2tamen sciendum tibi est [2t]2uis €nunc umeris magis incubuisse rem p., qui et quantus €si[2s]2, omnes novimus, scit senatus. adesto igitur no-€stris necessitatibus, tuae familiae adsere, ut soles, rem p(ublicam). nos tibi decreto totius orientis ducatu[s] €salarium quinquiplex fecimus, ornamenta militaria ge-€minavimus, consulatum in annum proximum nobiscum @1 €decrevimus; te enim manet pro virtutibus tuis Capi-€tolina palmata.' @@Ferunt quidam Probo id pro imperii omine fuisse, €quod Tacitus scripsit: 'te manet Capitolina palmata.' €sed in hanc sententiam omnibus semper consulibus €scribebatur.  @@Amor militum erga Probum ingens semper fuit, ne-€que enim umquam ille passus est peccare militem. ille €quin etiam Aurelianum saepe a gravi crudelitate de-duxit. ille singulos manipu[2los]2 adiit, vest[2es]2 et cal-€ciamenta perspexit, si quid praedae fuit, ita divisit, ut sibi nihil praeter tela et arma servaret. quin etiam €cum de praedato, [2s]2i[2ve]2 ex Alanis sive ex a[2li]2qua €alia gente incertum est, reppertus esset equus non de-€corus neque ingens, qui, quantum captivi loquebantur, €centum ad diem milia currere diceretur, ita ut per €dies octo vel decem continuaret, et omnes crederent €Probum tale[m] animal sibimet servaturum, iam pri-€mum dixit: 'fugitivo militi potius quam forti hic equu[2s]2 convenit.' deinde in urnam milites iussit [2no-€men suum]2 mittere, ut aliqui eum sorte ductus acci-pere[2t]2. et cum essent in exercitu quidam nomine €Probi alii quattuor milites, casu evenit, ut qui pri-€mum [2emergeret, ei]2 Probo nomen existeret, cum ip-sius Pro[2bi]2 ducis nomen missum non esset. sed cum €quattuor illi milites inter se contenderent ac sortem €sibi quisque defendere[2t]2, iussit iterum agitari urnam, €sed et iterum Probi nomen emersit; cumque tertio et quarto fecisset, quarto Probi nomen effusum est. tunc €omnis exercitus equ[2u]2m illum Probo duci dicavit, ip- @1 €sis etiam militibus, quorum nomina exiera[2n]2t, id vo-€lentibus.  @@Pugnavit et contra Marmaridas in Africa fortissime €eosde[2m]2que vicit atque ex Lib[2y]2a Carthaginem transiit ea[2n]2demque a rebellionibus vindicavit. pugnavit et €singulari certamine contra quendam Aradionem in €Africa eundemque prostravit et, quia fortissimum ac €pertinacissimum virum viderat, sepulchro ingen[2ti]2 ho-€noravit, quod adhuc extat tumulo usque ad ducentos €pedes terra elatum per milites, quos otiosos esse num-quam est passus. exta[2n]2t apud Aegyptum eius opera, €quae [2p]2er milites st[2r]2uxit, in plurimis civitatibus. in €Nilo autem tam multa fecit, ut vectigal frumentarium solus adiuverit. pontes, templa, porticus, basilicas la-€bore militum struxit, ora fluminum multa patefecit, €paludes plerasque siccavit atque in his segetes agros-que constituit. pugnavit etiam contra Palmyrenos Ode-€nati et Cleopatr[2a]2e partibus Aegyptum defendentes, €primo feliciter, postea temere, ut paene caperetur, sed €postea refectis viribus Aegyptum et orientis maximam €partem in Aureliani potestatem redegit.  @@Cum igitur his tot tantis virtutibus eniteret, Tacito €absumpto fataliter ac Floriano imperium arripiente €omnis orientalis exercitus eundem imperatorem fece-runt. non in[a]e[gy]pt[2a]2[m] neque inelegans fabula est €scire, quem ad modum imperium Probus sumpserit: cum ad exercitus nuntius venisset, t[2u]2m primum ani-€mus militibus fuit praevenire Italicos exercitus, ne ite-rum senatus principem daret. sed cum inter milites €sermo esset, quis fieri deberet, et manipulatim in @1 €campo tribuni eos adloquerentur dicentes requiren-€dum esse principem aliquem fortem, sanctum, vere-€cundum, clementem, probu[2m]2 idque per multos circu-€los, ut fieri adsolet, diceretur, quasi divino nutu un-€dique ab omnibus adclamatum est: 'Probe Auguste, dii te servent!' deinde concursus et c[2a]2espiticium €tribunal, appellatusque imperator, ornatus etiam pallio €purpureo, quod de statua templi oblatu[2m]2 est, atque €inde ad Palatium reductus, invitus et retractans et €saepe dicens: 'non vobis expedit, milites, non mecum €bene agetis. ego enim vobis blandiri non possum.' @@Prima eius epistula data ad Capitonem praef. praet. €talis fuit: 'imperium numquam optavi et invitus ac-€cepi. deponere mihi rem invidiosissimam non licet. agenda est persona, quam mihi miles inposui[2t]2. te €quaeso, Capit[2o]2, ita mecum salva re[s] p. perf[2r]2uaris, €annona[2m]2 et commeatus et, quicquid necessarium est €ubique, milit[2i]2[s] pares. ego, quantum in me est, si recte €omnia gubernaveris, praefectum alterum non habebo.' @@Cognito itaque, quod imperaret Probus, milites Flo-€rianum, qui quasi hereditarium arripuerat imperium, €interemerunt, scientes neminem dignius posse impe-ra[2re]2 quam Probum. ita ei sine ulla molestia totius or-€bis imperium et militum et senatus iudicio delatum est.  @@Et quoniam mentionem senatus fecimus, sciendum €est, quid ipse ad senatum scripserit, quid item ad eum amplissimus ordo rescripserit: oratio Probi prima ad €senatum: 'recte atque ordine, p. c., proximo superiore €anno factum est, [2ut]2 vestra [2cl]2ementia o[2rbi]2 terrarum @1 €pri[2n]2cipe[2m]2 daret, et quidem de vobis, qui et estis €mundi principes et semper fuistis et in vestris posteris eritis. atque utinam id etiam Florianus expectare vo-€luisset nec velut hereditarium sibi vendicasset impe-€rium, vel illum vel alium quempiam maiestas vestra fecisset. nunc quoniam ille imperium arripuit, nobis €a militibus delatum est nomen Augustum, vindicatum €quin etiam in illum a prudentioribus militibus, quod €fuerat usurpatum. quaeso, ut de meis meritis [2iudi-cetis]2, facturus quicquid iusserit vestra clementia.' item €senatus consultum die III. nona[2s]2 Feb. in aede Con-€cordiae. inter cetera: Aelius Scorpianus consul dixit: €'audistis, p. c., litteras Aurelii Valerii Probi: de his quid videtur?' tum adclamatum est: 'Probe Auguste, €dii te servent. olim dignus et fortis et iustus bonus €ductor, bonus imperator; exemplum militiae, exemplum imperii. dii te servent. adsertor rei p[i]. felix imperes, €magister militiae felix imperes, te cum tuis dii custo-€diant. et senatus antea te delegit. aetate Tacito poste-rior, ceteris prior. quod imperium suscepisti[s], gra-€tias agimus. tuere nos, tuere rem p.; bene tibi commit-timus, quos ante servasti. tu Francicus, tu Gothicus, €tu Sarmaticus, tu Parthicus, tu omnia. et prius fuisti €semper dignus imperio, dignus triumphis. felix agas,  feliciter imperes.' post haec Manlius Statianus, qui €primae sententiae tunc erat, ita locutus est: 'dis in-€mortalibus gratias et prae [2ce]2teris, patres conscripti, €Iovi Optimo, qui nobis principem talem, qualem sem-per optabamus, dederunt. si recte cogitemus, non no-€bis Aurelianus, non Alexander, non Antonini, non Trai-€anus aut Claudius requirendi sunt. omnia in uno prin- @1 €cipe constituta sunt, rei militaris scientia, animus cle-€mens, vita venerabilis, exemplar agend[2a]2e rei p. atque omnium praerogativa virtutum. enimvero quae mundi €pars est, quam ille non vincendo didicerit? testes sunt €Marmaridae, in Afric[2a]2e solo victi, testes Franci, €[2in]2 invi[2is]2 strati paludibus, testes Germani et Ala-manni, longe a Rheni summoti litoribus. iam vero €quid Sarmatas loquor, quid Gothos, quid Parthos ac €Persas atque omnem Ponticum tractum? ubique vi-ge[a]nt Probi virtut[2i]2s insignia. longum est dicere, quo[2t]2 €reges magnarum gentium fugarit, quo[2t]2 duces manu sua €occiderit, quantum armorum sit, quae ipse cepit pri-vatus. superiores principes quas illi gratias egerint, €testes sunt litter[2a]2e publicis insert[2a]2e monumentis. þ³³±ÿï°²¸ÿï‚ÐòïâÿïƒÓÈÁÿ¨Œ–ƒdii boni, quoties ille donis militaribus est donatus! quas €militum laudes emeruit! adulescens tribunatus, non €longe post adulescentiam regendas legiones accepit. Iuppiter Optime Maxime, Iuno regina tuque virtutum €praesul Miner[2v]2a, tu orbis Concordia et tu Romana €Victoria, date hoc senatui populoque Romano, date militibus, date sociis atque exteris nation[2ibu]2s: im-€peret quemammodum militavit! decerno igitur, p. c., €votis omnium concinentibus nomen imperatorium, no-€men Caesareanum, nomen Augustum, addo proconsu-€lare imperium, patris patriae reverentiam, pontificatum €maximum, ius tertiae relationis, tribuniciam potesta-€tem.' post haec adclamatum est: 'omnes, omnes.'  @@Accepto igitur hoc s. c. secund[2a]2[m] oratione permi-€sit patribus, ut ex magnorum iudic[i]um appellationi-€bus ipsi cognoscerent, proconsules crearent, legatos @1 €[2ex]2 consulibus darent, ius praetorium praesidibus da-€rent, leges, quas Probus ederet, senatus consultis pro-€priis consecrarent. @@Statim deinde, si quid[2a]2m ex interfectoribus Aureliani €superfuerant, vario genere vindicavit, mollius tamen €moderatiusque quam prius exercitus et postea Tacitus vindicaverant. deinde animadvertit etiam in eos, qui €Tacito insidias fecerant. Floriani sociis pepercit, quod €non tyrannum aliquem videbantur secuti, sed sui prin-cipis fratrem. recepit deinde omnes [2E]2uropenses ex-€ercitus, qui Florianum et imperatorem fecerant et oc-€ciderant. @@His gestis cum ingenti exercitu Gallias petit, quae €omnes occiso Postumo turbatae fuerant, interfecto Au-reliano a Germanis possessae. tanta autem illic proelia €et tam feliciter gessit, ut a barbaris sexaginta per Gal-€lias nobilissimas reciperet civitates, praedam deinde €omnem, qua illi praeter divi[2ti]2as [2e]2t[2i]2am[en] effer[2e]2-bantur ad gloriam. et cum iam in nostra ripa, immo €per omnes Gallias securi vagarentur, caesis prope qua-€dringentis milibus, qui Romanum occupaverant so-€lum, reliqu[2o]2s ultra Nigrum fluvium et Albam removit. tantum his praedae barbaricae tulit, quantum ipsi Ro-€manis abstulerant. contra urbes Romanas castra in solo  barbarico posuit atque illic milites collocavit. agros €et horrea et domos et annonam Transrhenanis omnibus fecit, his videlicet quos in excubiis conlocavit. nec ces-€satum est umquam pugnari, cum cotidie ad eum bar-€barorum capita deferrentur, iam ad singulos aureos €singula, quamdiu reguli novem ex diversis gentibus venirent atque ad pedes Probi iacerent. quibus ille pri- @1 €mum obsides imperavit, qui statim dati sunt, deinde frumentum, postremo etiam vaccas atque oves. dici-€tur iussisse his acrius, ut gladiis non uterentur, Roma-€nam expectaturi defensionem, si essent ab aliquibus vindicandi. sed visum est id non posse fieri, nisi si €limes Romanus extenderetur et fieret Germania tota provincia. maxime tamen ipsis regibus consentientibus €in eos vindicatum est, qui praedam fideliter non reddi-derunt. accepit praeterea sedecim milia tyronum, quos €omnes per diversas provincias sparsit, ita ut numeris €vel limitaneis militibus quinquagenos et sexagenos in-€tersereret dicens sentiendum esse non videndum, cum €auxiliaribus barbaris Romanus iu[2v]2atur.  @@Compositis igitur rebus in Gallia tales ad senatum €litteras dedit: 'ago diis inmortalibus gratias, p. c., quia vestra in me iudicia conprobarunt. subacta est omnis €qua tenditur late Germania, novem reges gentium di-€versarum ad meos pedes, immo ad vestros, supplices €stratique iacuerunt. omnes iam barbari vobis arant, €vobis iam serviunt et contra interiores gentes militant. supplicationes igitur vestro more decernite. nam et €quadri[2n]2genta milia hostium caesa sunt, et sedecim €milia armatorum nobis oblata, et septu[2a]2ginta urbes €nobilissimae captivitate hostium vindicat[2a]2e et omnes penitus Galliae liberatae. coronas, quas mihi optule-€runt omnes Galliae civitates aureas, vestrae, p. c., cle-€mentiae dedicavi. [as]eas Iovi Optimo Maximo cete-€risque diis deabusque inmortalibus vestris manibus consecrate. praeda omnis recepta est, capta etiam alia, et quidem maior, quam fuera[n]t ante direpta. arantur €Gallicana rura barbaris bubus et iuga Germanica cap-€tiva praebent nostris colla cultoribus, pascuntur ad @1 €nostrorum alimoniam gentium pecora diversarum, €equinum pecus nostro iam fecundatur equitatui, fru-€mento barbarico plena sunt horrea. quid plura? illis €sola relinquimus sol[2a]2, nos eorum omnia possidemus. volueramus, p. c., Germaniae novum praesidem fa-€cere, sed hoc ad pleniora vota distulimus. quod qui-€dem credimus conferre, cum divina providentia €nostro[2s]2 uberius secundarit exercitus.'  @@Post haec Illyricum petit. priusquam veniret, R[2a]2e-€tias sic pacatas reliqui[2t]2, ut illic ne suspi[2c]2ionem qui-dem ullius terroris reli[2n]2queret. in Illyrico Sarma-€tas ceterasque gentes ita con[2tu]2dit, ut prope sine bello cuncta reciperet, quae illi diripuerant. tetendit €deinde iter per Thracias atque omnes Geticos populos €fama rerum territos et antiqui nominis potentia pressos aut in deditionem aut in amicitiam recepit. his gestis €orientem petit atque in itinere potentissimo quodam €latrone Palfuerio capto et interfecto omnem Isauriam €liberavit populis atque urbibus Romanis legibus resti-tutis. barbarorum, qui apud Isauros sunt, vel per ter-€rorem vel urbanitatem loca ingressus est. quae cum €peragrasset, hoc dixit: 'facilius est ab istis locis la-trones arceri quam tolli.' veteranis omnia illa, quae €anguste adeuntur, loca privata donavit addens, ut eo-€rum filii ab anno octavo decimo, mares dumtaxat, ad €militiam mitterentur, ne latrocinare [2um]2quam di-€scerent.  @@Pacatis denique omnibus Pamph[2y]2liae partibus cete-€rarumque provinciarum, quae sunt Isauriae vicina[2e]2, ad orientem iter flexit. Blemm[2y]2as etiam subegit, quo- @1 €rum captivos Romam transmisit, qui mirabilem sui vi-€sum stupente p. R. praebuerunt. Copte[2n]2 praeterea et Ptolomaide[2m]2 urbis ereptas barbarico servitio Ro-mano reddidit iuri. ex quo tantum profecit, ut Part[2h]2i €legatos ad eum mitterent confitentes timorem pacem-€que poscentes, quos ille superbius acceptos magis timente[2s]2 domum remisit. fertur etiam epistula il-€lius repudiatis donis, quae rex miserat, ad Narseum €talis fuisse: 'miror te de omnibus, quae nostra futura €sunt, tam pauca misisse. habeto interim omnia illa, €quibus gaudes. quae si nos habere cupiamus, scimus, quem ad modum possidere debeamus.' his acceptis €litteris Narseus maxime territus, et eo praecipue quod €Copten et P[2t]2olomaidem conperit a Blemmyis, qui eas €tenuerant, vindic[2a]2tas caesosque ad interni[2c]2ionem eos, €qui gentibus fuerant ante terrori.  @@Facta igitur pace cum Persis ad Thracias redit et €centum milia [2B]2asternarum in solo Romano constituit, qui omnes fidem servarunt. sed cum et ex aliis gen-€tibus plerosque pariter transtulisset, id est ex Gipedis, €Grauthungis et [2V]2[l]andulis, illi omnes fidem fregerunt €et occupato bellis tyrannicis Probo per totum paene €orbem pedibus et navigando vagati sunt nec parum molestiae Romanae gloriae intulerunt. quos quidem €ille diversis vicibus variisque victoriis oppressit, pau-€cis domum cum gloria redeuntibus, quod Probi evasis-€sent manus. haec Probus cum barbaris gessit. @@Sed habuit etiam non leves tyrannicos motus. nam €et Saturninum, qui orientis imperium arripuerat, va-€riis pr[2o]2eliorum generibus et nota virtute[m] supera- @1 €vit. quo victo tanta in oriente quies fuit, ut, quem €ad modum vulgo loquebantur, mures rebelles nullus audiret. deinde cum Proculus et Bonosus apud Agrip-€pinam in Gallia imperium arripuissent omnesque sibi €iam Brittannias, Hispanias et bracatae Galliae provin-cias vindicarent, barbaris semet iuvantibus vicit. ac €ne requiras plura vel de Saturni[2n]2o vel de Proculo €vel de Bonoso, suo eosdem inseram libro, pauca de €[h]isdem, [2ut]2 decet, immo ut poscit necessitas, lo-cuturus. unum sane sciendum est, quod Germani €omnes cum ad auxilium essent rogati a Proculo, Pro-€[2bo]2 servire maluerunt quam cum Bonoso et Pro-culo [2imperare]2. Gallis omnibus et Hispani[i]s ac Brit-þ³³±ÿï°²¸ÿï‚ÐòïâÿïƒÓÈÁÿ¨’˜ˆ‚tanni[i]s hinc permisit, ut vites haberent vinumque con-€ficerent. ipse Almam montem in Illyrico circa Sir-€mium militari manu fossum lecta vite[t] conseruit[u].  @@Dedit Romanis etiam voluptates, et quidem insignes, delatis etiam congiariis. triumphavit de Germanis et €Blemmyis, omnium gentium drungos usque a[2d]2 quin-€quagenos homines ante triumphum duxit. venationem €in circo amplissimam dedi[2t]2, ita ut populus cuncta diriperet. genus autem spectaculi fuit tale: arbores €valid[2a]2e per milites radici[2t]2us vuls[2a]2e conexis late €longeque tra[2b]2ibus adfix[2a]2e sunt, terra deinde super-€iecta totusque circus ad silvae consitus speciem gra-tia no[2v]2i[s] viroris e[2f]2fronduit. missi deinde per omnes €aditus str[2ut]2iones mille, mille cervi, mille apri; iam da-€mae, ibic[2e]2s, oves fer[2a]2e et cetera herbatica animalia, €quanta vel ali potuerunt vel inveniri. inmissi deinde @1 populares, [2r]2a[2p]2uit quisque quod voluit. [a]edidit alia €die in amphit[2h]2eatro una missione centum iu[2b]2atos leones, qui rugitibus suis tonitrus excitabant. qui €omnes [2e]2 posticis interempti sunt non magnum prae-€bentes spectaculum, quo occidebantur; neque enim erat €bestiarum impetus ille, qui esse [ha]e ca[2v]2eis egredien-€tibus solet; occisi sunt praeterea multi, qui dirigere nolebant, sagittis. [s]editi deinde centum leopardi L[2i]2-€b[2y]2ci, centum deinde Syri; editae centum l[2e]2a[2e]2nae €et ursi simul trecenti; quarum omnium ferarum €magnum magis constat spectaculum fuisse quam gra-tum. [a]edita praeterea gladiatorum paria trecenta [a] €Blemmyis plerisque pugnantibus, qui per triumphum €erant ducti, plerisque Germanis et Sarmatis, nonnullis €etiam latronibus Isauris.  @@Quibus peractis bellum Persicum parans, cum per €Illyricum iter faceret, a militibus suis per insidias in-teremptus est. causae occidendi eius haec fuerunt: pri-€mum quod numquam militem o[2t]2iosum esse perpessus €est, si quidem multa opera militari manu perfecit, di-€cens annonam gratuitam militem comedere non de-bere. his addidit dictum ei[u]s grave, si umquam eve-€niat, salutare rei p., brevi milites necessarios non fu-turos. quid ille conceperat animo qui hoc dicebat? €nonne omnes barbaras gentes subie[2ce]2rat pe[2n]2i[2t]2usque totum mundum fecerat iam Romanum? 'brevi, inquit, €milites necessarios non habebimus.' quid est aliud di-€cere: Romanus iam miles erit nullus; ubique regna[2b]2it, @1 omnia possidebi[2t]2 mo[2x]2 secura res p., orbis terrarum €non arma fabricabitur, non annonam praebebit, [2b]2o[2ve]2s €habebuntur [2ar]2atr[2o]2, equus nascetur ad pacem, nulla €erunt bella, nulla captivitas, ubique pax, ubique Roma-€nae leges, ubique iudices nostri.  @@Longius amore imperator[2i]2s optimi progredior quam €pedestris sermo desiderat. quare addam illud, quod €praecipue tanto viro fatalem properavit necessitatem. nam cum S[2i]2rmium venisset ac solum patrium effecun-€dari cuperet [2et]2 dilatari, ad siccandam quandam pa-€ludem multa simul milia militum posuit ingentem pa-€rans fossam, qua[m] deiectis in Sa[2v]2um naribus loca Sirmiensibus profutura siccaret. h[2o]2c permoti milites €confugientem eum in turrem ferratam, [tam] quam ipse €speculae causa e[t]latissimam exaedificaverat, inter-emerunt anno imperii sui quinto. postea tamen ingens €ei sepulchrum elatis aggeribus omnes pariter milites €fecerunt cum titulo huius modi inciso marmori: 'hic €Probus imperator et vere probus situs est, victor om-€nium gentium barbararum, victor etiam tyrannorum.'  @@Conferenti mihi cum aliis imperatoribus principem €Probum omnibus prope Romanis ducibus, qua[si] for-€tes clementes, qua prudentes, qua mirabiles extiterunt, €intellego hunc virum aut parem fuisse aut, si non re-pugnat invidia furiosa, meliorem. quinquennio enim €imperii sui per totum orbem terrarum tot bella gessit, €et quidem per se, ut mirabile sit, quem ad modum omnibus occurrerit proeliis. multa manu sua fecit, du- @1 €ces praeclarissimos instituit. nam ex eius disciplina €Carus, Diocletianus, Constantius, Asclepiodotus, Anni-€balianus, Leonides, Cecropius, Pisonianus, Herennia-€nus, Gaudiosus, Ursinianus et ceteri, quos patres nostri €mirati sunt et de quibus nonnulli boni principes exti-terunt. conferat nunc, cui placet, viginti Traiani Ha-€drianique annos, conferat prope totidem Antoninorum. €nam quid de Augusto loquar, cuius imperii anni[2s]2 €vix potest a[2d]2vivi? malos autem principes taceo. ipsa €vox Probi clarissima indicat, quid se facere potuisse €speraret, qui dixit brevi necessarios milites non futu- ros. ille vero conscius sui non barbaros timuit, non tyrannos. quae deinde felicitas emicuisset, si sub illo €principe milites non fuissent? annonam provincialis €daret nullus, stipendia de [2l]2argitionibus nulla erogaren-€tur, aeternos thesauros haberet Romana res p., nihil €expenderetur a principe, nihil a possessore redderetur: aureum profecto saeculum promittebat. nulla futura €erant castra, nusquam lituus audiendus, arma non €erant fabricanda, populus iste militantium, qui nunc €bellis civilibus rem p. vexat, a[2r]2aret, studiis incumbe-€ret, erudiretur artibus, navigaret. adde quod null[2u]2s occideretur in bello. dii boni, quid tantum vos offen-€dit Romana res p., cui talem principem sustulistis? eant nunc, qui ad civilia bella milites parant, in ger-€manorum necem arment dexteras fratrum, hortentur €in patrum vulnera liberos et divinitatem Probo dero-€gent, quam imperatores nostri prudenter et consecran-€dam vultibus et ornandam templis et celebrandam €ludis circensibus iudicarunt. @1  @@Posteri Probi vel odio [2vel]2 inv[2i]2diae [vel] timore €Romanam re[2m p.]2 fugerunt et in Italia circa Vero-€nam ac [2Be]2nacum et Larium atque in his regionibus larem locaverunt. sane quod praeterire non potui, cum €imago Probi in Veronensi sita fulmine i[e]cta esset, €ita ut eius praetexta colores mutaret, aruspices re-€sponderunt huius familiae posteros tantae in senatu €claritudinis fore, ut omnes summis honoribus funge-rentur. sed adhuc neminem vidimus, posteri autem €aeternitatem videntur habere, non modum. @@Senatus mortem Probi gravissime accepit, aeque po-€pul[2u]2s. et cum esset nuntiatum Carum imperare, virum €bonum quidem sed longe a moribus Probi, Carini causa filii eius, qui semper pessime vixerat, tam sena-€tus quam populus inhorruit; metuebant enim unus-€quisque tristiorem principem, sed magis improbum €metueba[2n]2t heredem. @@Hae[2c]2 sunt, quae de Pro[2bi]2 vita cognovimus vel quae digna memoratu[i] aestimavimus. nunc in alio li-€bro, et quidem brevi, de Firmo et Saturnino et Bonoso et Proculo dicemus. non enim dignum fuit, ut qua-€drig[2a]2e tyrannorum bono princip[2i]2 miscerentur. post €deinde si vita suppetit, Carum incipiemus propagare €cum lib[2e]2ris. ï°²¹ÿï‚ÑõáäÔùòÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1[2FLAVI VOPISCI SYRACUSII]2 €@@@@FIRMUS SATURNINUS €@@@@PROCULUS ET BONOS[2US]2 €@@@@[2i. e. QUADRIGAE TYRANNORUM]2}1 ¡@@Minusculos tyrannos scio plerosque tacuisse aut bre-€viter praeterisse. nam et Suetonius Tranquillus, emen-€datissimus et candidissimus scriptor, Antoni[n]um, Vin-€dicem tacuit, contentus eo quod eos cursim perstrin-€xerat, et Marius Maximus, qui Avidium Marci tem-€poribus, Albinum et Nigrum S[2e]2v[2e]2ri non suis propriis libris sed alienis innexuit. et de Suetonio non miramur, €cui familiare fuit amare brevitatem. quid Marius Maxi-€mus, homo omnium verbosissimus, qui et mythist[h]o-€ricis se voluminibus inplicavit, num ad istam descrip-tionem curamque descendit? atque contra Tre[2bel-€l]2i[2u]2s Pollio ea fuit diligentia, ea cura in edendis €bonis malisque principibus, ut etiam triginta tyrannos €un[2o]2 breviter libro concluderet, qui Valeriani et Gal-€lieni nec multo superiorum aut inferiorum principum fuere temporibus. quare etiam [2laudes, quod nobis]2 @1 €quoque etiamsi [2festinemus]2, non tamen minima fue-€rit cura, ut dictis Aureliano, Tacito et Floriano, Probo €etiam, magno ac singulari principe, cum dicendi essent €Carus, Carinus et Numerianus, de Saturnino, Bonoso €et Proculo et Firmo, qui sub Aureliano fuerant, non €taceremus.  @@Scis enim, mi Basse, quanta nobis contentio proxime þ³³±ÿï°²¹ÿï‚ÑõáäÔùòÿïƒÓÈÁÿ¢‚fuerit cum a[r]matore historiarum Marco F[r]onteio, cum €ille diceret Firmum, qui Aureliani temporibus Aegyp-€tum occupaverat, latrunculum fuisse, non principem, €contra ego mecumque Rufius Celsus et Ceionius Iu-€lianus et Fa[2b]2ius Sossianus contenderent dicentes il-€lum et purpura usum et percussa moneta Augustum €esse vocitatum, cum etiam nummos eius Severus Ar-€c[2h]2ontius protulit, de Gr[2a]2ecis autem Aegyptiisque €libris convicit illum $AU)TOKRA/TORA& in [a]edictis suis esse vocatum. et illi quidem adversum no[2s]2 contendenti haec €sola ratio fuit, quod dicebat Aurelianum in edicto suo €non scripsisse, quod tyrannum occidisset, sed quod €latrunculum quendam a re p. removisset; proinde quasi €dign[2e]2 tanti princeps nominis debuerit tyrannum appel-€lare hominem tenebrarium aut non semper latrones €vocitaver[2i]2nt magni principes eos, quos invadentes pur-puras necaverunt. ipse ego in Aureliani vita, prius-€quam de Firmo cuncta cognoscerem, Firmum non in-€ter purpuratos habui, sed quasi quendam latronem; €quod idcirco dixi, ne qu[2is]2 me oblitum aestimaret mei. sed ne volumini, quod brevissimum promisi, multa €conectam, veniamus ad Firmum.  @@Firmo patria Seleu[2c]2ia fuit, tametsi plerique Grae- @1 €corum alteram tradunt, ignari eo tempore ipso tres €fuisse Firmos, quorum unus praefectus Aegypti, alter €dux limi[li]tis Africani idemque pro consule, tertius €iste Zeno[2b]2iae amicus ac socius, qui Alexandriam €Aegyptiorum incitatus furore pervasit et quem Aure-lianus solita virtutum suarum felicitate contrivit. de €huius divitiis multa dicuntur. nam et vitreis quadra-€turis [2b]2itumine aliisque medicamentis insertis domum €in[2s]2tr[od]uxisse perhibetur et tantum habuisse de €c[2h]2artis, ut publice saepe diceret exercitum se alere posse papyr[2o]2 et glutine. idem et cum Blemmyis so-€cietatem maximam tenui[2t]2 et cum Saracenis. naves quo-que ad Indos negotia[2to]2ri[2a]2s saepe misit. ipse quoque €[ipse perhibetur] dicitur habuisse duos dentes elephanti €pedum denum, e quibus Aurelianus sellam constituerat €facere ad[2d]2itis aliis duobus, in qua Iuppiter aureus €et gemmatus sederet cum specie praetext[2a]2e ponen-€dus in templo Solis, Appenninis sortibus ad[d]itis, €quem appellari voluerat Iovem Consulem vel Consu-lentem. sed eosdem dentes postea Carinus mulieri cui-€dam dono dedit, quae lectum ex his fecisse narratur. €[2quam]2, quia et nunc scitur et sciri apud posteros nihil proderit, taceo. ita do[2n]2um Indicum, Iovi Opti-€mo Maximo consecratum, per deterrimum principem €et ministerium libidinis factum videtur [2et]2 pretium.  @@Fuit tamen Firmus statura ingenti, oculis foris emi-€nentibus, capillo crispo, fronte vulnerata, vultu ni-€griore, reliqua parte corporis candidus sed pilosus at- @1 €que hispidus, ita ut eum plerique Cyclopem vocarent. carne multa vescebatur, struthionem ad diem come-€disse fertur. vini non multum bibit, aqu[2a]2e pluri-€mum, mente firmissimus, nervis robustissimus, ita ut Tri[2t]2anum vinceret, cuius Varro meminit. nam et in-€cudem superpositam pectori constanter aliis [s]tu[2n]2-€dentibus pertulit, cum ipse reclinis ac resupinus et €curvatus in manus penderet potius quam iaceret. fuit €tamen ei contentio cum Aureliani ducibus ad biben-dum, si quando e[i]u[2m]2 temptare voluisse[2n]2t. nam €quidam Burburus nomine de numero vexillariorum, no-€tissimus potator, cum ad bibendum eundem provocas-€set, s[a]it[2ul]2as duas plenas mero duxit et toto postea €convivio sobrius fuit; et cum ei Burburus diceret: €'quare non faeces bibisti?', respondit ille: 'stulte, terra €non bibitur.' levia persequimur, cum maiora dicenda €sint.  @@Hic ergo contra Aurelianum sumpsit imperium ad €defendendas partes, quae supererant, Zenobiae. sed Au-reliano de Thraciis redeunte superatus est. multi dicunt €laqueo eum vitam finisse: aliud [2e]2dictis suis ostendit €[2Aurelianus]2. namque cum eum vicisset, tale edictum Romae proponi iussit: 'amantissimo sui populo Ro-€mano Aurelianus Augustus salutem dicit. pacato un-€dique gentium toto, qua lat[2e]2 patet, orbe terrarum Fir-€mum etiam latronem Aegyptium, barbaricis motibus €aestuantem et feminei propudii reliquias colligen[2te]2m, €ne plurimum loquar, fugavimus, obsedimus, cruciavi-mus et occidimus. nihil est, Romulei Quirites, quod @1 €timere possitis. canon Aegypti, qui suspensus per la-tronem inprobum fuerat, integer veniet. sit vobis cum €senatu concordia, cum equestri ordine amicitia, cum €praetorianis adfectio. ego efficiam, ne sit aliqua sol-licitudo Romana. vacate ludis, vacate circensibus. nos €publicae necessitates teneant, vos occupent voluptates. €quare sanctissimi Quirites,' et reliqua.  @@Haec nos de Firmo cognovisse scire debuisti, sed digna memoratu. nam ea, quae de illo Aurelius Fe-€stivus, libertus Aureliani, singillatim rettulit, si vis €cognoscere, eundem oportet legas, maxime cum dicat €Firmum eundem inter crocodillos, unctum crocodillo-€rum adipibus, natasse et elephantum rexisse et hippo-€p[2o]2tamo sedisse et sedentem ingentibus stru[2t]2ionibus vectum esse et quasi volitasse. sed haec scire quid €prodest? cum et Livius et Sallustius taceant res leves de his, quorum vita[2s]2 arripuerunt. non enim scimus, €quales mulos Clodius habuerit aut mulas Titus Annius €Milo, aut utrum Tusco equo sederit Catil[l]ina an €Sardo, vel quali [2in]2 clamide Pompeius usus fuerit purpura. quare finem de Firmo faciemus venientes €ad Saturninum, qui contra Probum imperium sibimet €in orientis partibus vindicavit.  @@Saturninus oriundo fuit Gallus, ex gente hominum €inquietissima et avida semper vel faciendi principis vel imperii. huic inter ceteros duces, quod vere summus €v[2i]2r [2e]2sset, certe videretur, Aurelianus limitis orientalis €ducatum dedit, sapienter praecipiens, ne umquam Ae-gyptum videret. cogitabat enim, quantum videmus, vir €prudentissimus Gallorum naturam et verebatur, ne, si €praeturbidam civitatem vidisset, quo eum natura duce-bat, e[2o]2 societate quoque hominum duceretur. sunt @1 €enim Aegyptii, ut satis nosti, [2in]2venti ventosi, furi-€bundi, iactantes, iniuriosi atque adeo va[2n]2i, liberi, no-€varum rerum usque ad cantilenas publicas cupientes, €versificatores, epigrammatarii, mathematici, haruspices medici. nam [2in]2 eis C[2h]2ristiani, Samaritae et qui-€bus praesentia semper tempora cum enormi libertate displiceant. ac ne quis mihi Aegyptiorum irascatur et €meum esse credat, quod in litteras rettuli, Hadriani €epistolam [2p]2romam e[2x]2 libris Flegontis liberti eius €proditam, ex qua penitus Aegyptiorum vita deteg[2i]2tur  @@'Hadrianus Augustus Serviano consuli salutem. Ae-€gyptum, quam mihi laudabas, Serviane carissime, to-€tam didici levem, pendulam et ad omnia famae mo-menta volitantem. ill[2ic]2 qui Serapem colunt, C[2h]2ri-€stiani sunt et devoti sunt Serapi, qui se C[2h]2risti epi-€scopos dicunt, nemo illic archisynagogus Iud[2a]2eorum, nemo Samarites, nemo C[2h]2ristianorum presbyter non mathematicus, non haruspex, non alipt[2e]2s. ipse ille €patriarcha cum Aegyptum venerit, ab aliis Sera-pidem adorare, ab aliis cogitur Christum. genus ho-€minum seditiosissimum, vanissimum, iniuriosissimum, €civitas opulenta, dives, fecunda, in qua nemo vi-vat otiosus. alii vitrum conflant, aliis c[2h]2arth[h]a €conficitur, omnes certe linifiones [2aut]2 cuiuscum-€que artis et [2professionis]2 videntur; et habent poda-€grosi, quod agant, habent [2prae]2c[2i]2si, quod agant, @1 €habent caeci, quod faciant, ne chiragrici quidem apud €eos otiosi vivunt. unus illis deus nu[2mm]2us est. hunc Christiani, hunc Iud[2a]2ei, hunc omnes venerantur et €gentes. et utinam melius esset morata civitas, digna €profecto, quae pro sui f[2ec]2unditate, quae pro sui magnitudine totius Aegypti tenea[n]t principatum. huic €ego cuncta concessi, vetera privilegia reddidi, nova €sic addidi, ut praesenti gratias agerent. denique ut €primum inde discessi, et in filium meum Verum multa €dixerunt, et de Ant[2i]2n[in]o[2o]2 quae dixerint, comperisse te credo. nihil illis opto, nisi ut suis pullis alantur, quos quem ad modum fecundant, pudet dicere. ca-€lices tibi allassontes [2di]2versi coloris transmisi, quos þ³³±ÿï°²¹ÿï‚ÑõáäÔùòÿïƒÓÈÁÿ¨ˆ˜Šƒmihi sacerdos templi obtulit, tibi et sorori meae spe-€cialiter dedicatos, quos tu velim festis diebus convi-€viis adhibeas. caveas tamen, ne his Africanus noster €indulgenter utatur.'  @@Haec ergo cogitans de Aegyptiis Aurelianus iusserat, €ne Saturninus Aegyptum videret, et mente quidem di-€vina. nam ut primum Aegyptii magnam potestatem €ad se venisse viderunt, statim clamarunt: 'Saturnine Auguste, dii te servent!' et ille quidem, quod negari €non potest, vir sapiens de Alexandrina civitate mox fugit atque ad Pal[2a]2estinam rediit. ibi tamen cum €cogitare coepisset tutum sibi non esse, si privatus vi-€veret, deposita purpura ex simulacro Veneris c[2y]2[n]-€cl[2a]2de uxoria militibus circumstantibus amictus et ado-ratus est. avum meum saepe dicentem audivi se inter- @1 fuisse, cum ille adoraretur. 'flebat', inquit, 'et dicebat: €"necessarium, si non adroganter dicam, res p. virum €perdidit. ego certe instauravi Gallias, ego a Mauris €possessam Africam reddidi, ego Hispanias pacavi. sed €quid prodest? omnia haec adfectato semel honore pe-€rierunt."'  @@Et cum eum animarent vel ad vitam vel ad impe-€rium, qui am[2icu]2erunt purpuram, in haec verba dis-seruit: 'nescitis, amici, quid mali sit imperare. gladii €s[2a]2eta pendent[2e]2[bu]s cervicibus inminent, hastae un-€dique, undique spicula. ipsi custodes timentur, ipsi €comites formidantur. non cibus pro voluptate, non €i[n]ter pro auctoritate, non bella pro iudicio, non arma pro studio. adde, quod omnis aetas in im-€perio reprehenditur: senex est quispiam: inhabilis €videtur; a[2t iuven]2is: [2ard]2et furore. iam quid ama-€bilem omnibus Probum dico? cui [2cum]2 me [2ae]2mu-€lum esse cupitis, cui libens c[a]edo et cuius esse dux €cupio, in necessitatem mortis me trahitis. habeo so-la[2c]2ium mortis: solus perire non potero.' Marcus Sal-€vidienus hanc ipsius orationem vere fuisse dicit, et €fuit re vera non parum litteratus. nam et in Africa €r[2h]2e[c]tori[o] operam dederat, Romae frequentave-€ra[n]t pergula[2s]2 m[2ag]2istrales.  @@[2E]2t ne longius progrediar, dicendum est, quod praeci-€pue ad hunc pertinet, errare quosdam et putare hunc €esse Saturninum, qui Gallieni temporibus imperium oc- @1 €cupavit, cum [h]is longe alius sit et [a] Probo p[2a]2ene [2n]2olen[2te]2 sit occisus. fertur autem Probus et clemen-€tes ad eum litteras saepe misisse et veniam esse polli-€citum, sed milites, qui cum eo fuerant, non credidisse. obsessum denique in castro quodam ab his, quos Pro-€bus miserat, invito Probo esse iugulatum. @@Longum est fri[2v]2ola quaeque conectere, odiosu[2m]2 di-€cere, quali statura fuerit, quo corpore, quo decore, quid €biberit, quid comederit, ab aliis ista dicantur, quae €prope ad exemplum nihil prosunt. nos ad ea, quae sunt €dicenda, redeamus.  @@Proculo patria Al[2b]2inga[t]uni fuere, positi in Alpi-€bus maritimis. domi nobil[2i]2s sed maioribus latrocinan-€tibus atque adeo pecore ac servis et his rebus, quas abduxerat, satis dives. fertur denique eo tempore, quo €sumpsit imperium, duo milia servorum suorum ar-masse. huic uxor virago, quae illum in hanc praecipita-€vit dementiam, nomine Samso, quod ei postea inditum est, nam antea Vituriga nominata est. filius Herennia-€nus, quem et ipsum, si quinquennium implesset, ita enim loquebatur, di[2t]2asset imperio. homo, quod negari €non potest . . . e idemque fortissimus, ipse quo-€que latrociniis adsuetus, qui tamen armatam semper €egerit vitam. nam et multis legionibus tribunus prae-fuit et fortia edidit facta. et quoniam minima quaeque €iocunda sunt atque habent aliquid gratiae cum legun-€tur, tacendum non est, quod et ipse gloriatur in qua- @1 €dam sua [a]epistola, quam ipsam melius est ponere quam de ea plurimum dicere: 'Proculus Mae[2c]2iano ad-€fini salutem dicit. centum ex [2S]2armatia virgines cepi. €ex his una nocte decem in[2i]2vi; omnes tamen, quod €in me erat, mulieres intra dies quindecim reddidi.'_ gloriatur, ut vides, rem ineptam et satis libidinosam €atque inter fortes se haberi credit, si criminum den-€sitate co[2nc]2al[2l]2escat.  @@Hic tamen cum etiam post honores militares [cum] €se inprobe libidinose, tamen fortiter [2g]2e[2r]2eret, hortanti-€bus Lugdunensibus, qui et ab Aureliano graviter con-€tusi videbantur et Probum vehementissime pertimesce-€bant, in imperium vocitatus est, ludo p[2a]2ene ac ioco, €ut Onesimus dicit, quod quidem apud nullum alium repperisse me scio. nam cum in quodam convivio ad €latrunculos luderetur atque ipse decies imperator exis-€set, quidam non ignobilis scurra 'ave' inqui[2t]2, 'Augu-€st[a]e' adlataque lana purp[2u]2rea umeros eius vinxit €eumque adoravit; timor inde consciorum atque inde iam exercitus temptatio et imperii. non nihilum tamen €Gallis profuit. nam Alamannos, qui tunc adhuc Ger-€mani dicebantur, non sine gloriae splendore contrivit, €numquam aliter quam latrocinandi pugnans modo. hunc tamen Probus fugatum usque ad ultimas terras €et cupientem in Francorum auxilium venire, a qui-€bus originem se trahere ipse dicebat, ipsis prodentibus €Francis, quibus familiare est ridendo fidem frangere, vicit et interemit. posteri eius etiam nunc apud Albin-€gaunos agunt, qui ioco solent dicere sibi non placere €esse vel principes vel latrones. @@Haec digna memoratu de Proculo didicisse me me- @1 €mini. veniamus ad Bonosum, de quo multo minora €condidi.  @@Bonosus domo Hispaniensi fuit, origine Brittan-€nus, Galla tamen matre, ut ipse dicebat, r[2h]2et[h]oris €filius, ut ab aliis comperi, p[2a]2edagogi litterarii. par-€vulus patrem amisit atque a matre fortissima educatus litterarum nihil didicit. militavit primum inter ordi-€narios, deinde inter [a]equites; duxit ordines, tribuna-€tus egit, dux [2l]2i[2m]2itis R[2a]2etici fuit, bibit, quantum ho-minum nemo. de hoc Aurelianus saepe dicebat: 'non €ut vivat, natus est, sed ut bibat.' quem quidem diu i[2n]2 honore habuit causa militiae. nam si quando le-€gati barbarorum undecumque gentium venissent, ipsi €propinabantur, ut eos inebriaret atque ab his per vi-€num cuncta cognosceret. ipse quantumlibet bibisset, €semper securus et sobrius et, ut [2O]2nes[c]imus dicit scriptor vitae Probi, adhuc in vino prudentior. habuit €praeterea rem mirabilem, ut quantum bibisset, tantum €m[2i]2ngeret[ur], neque umquam eius aut pectus aut venter €aut vesica grav[2a]2retur.  @@Hic idem, cum quodam tempore in Reno Romanas €lusorias Germani incendissent, timore ne p[2o]2enas daret, €sumpsit imperium idque diutius tenuit quam mereba-tur. nam longo gravique certamine a Probo superatus €laqueo vitam finivit, cum quidem iocus exstitit ampho-€ram pendere, non hominem. @@Filios duos reliqui[2t]2, quibus ambobus Probus peper-€cit, uxore[m] quoque eius in honore habita et usque ad mortem salario praestito. fuisse enim dicitur, ut @1 €et avus meus dicebat, femina singularis exempli et €familiae nobilis, gentis tamen Gothicae; quam illi Au-€relianus uxorem idcirco dederat, ut per eum a Gothis cuncta cognosceret. erat enim illa virgo regalis. ex-€stant litterae ad legatum Thraciarum scriptae de his €nuptiis et donis, quae Aurelianus Bonoso d[2uc]2i nup-tiarum causa dari iussit, quas ego inserui: 'Aure-€lianus Augustus Galloni[2o]2 Avito salutem. superioribus €litteris scripseram, ut optimates Gothicas aput Pe-€rinthum conlocares, decretis salariis, non ut singu-€l[2ae]2 acciperent, sed ut septem simul unum con-€vi[2vi]2um haberent. cum enim divisae accipiunt, et illae parum sumunt, et res p. plurimum perdit. nunc €tamen, quoniam placuit Bonoso Hunilam dari, dabis €ei iuxta brevem infra scriptum omnia, quae praecipi-€mus; sumptu etiam publico nuptias c[a]elebrabis.' @@Brevis [2m]2u[2n]2erum fuit: 'tunicas palliolatas ia[2n]2thinas €subsericas, tunicam auro clavatam subsericam libri-€lem unam, interulas dilores duas et reliqua, quae ma-€tron[2a]2e conveniunt. ipsi dabis aureos Philippeos cen-€tum, argenteos Antoninianos mille, aeris sestertium de-€cies.' @@Haec me legisse teneo de Bonoso. et potui quidem €horum vitam praeterire, quos nemo quaerebat, a[2t]2ta-€men, ne quid fidei deesset, etiam de his, quae didice-ra[2m]2, intimanda curavi. supersunt mihi Carus, Carinus þ³³±ÿï°²¹ÿï‚ÑõáäÔùòÿïƒÓÈÁÿ¨˜Š‚et Numerianus, nam Diocletianus et qui secuntur stilo €maiore dicendi sunt. ï°³°ÿï‚ÃáòÿïƒÓÈÁÿ¯ôÿ@@@@{1[2FLAVI VOPISCI SYRACUSII]2 €@@@@CARUS ET CARI[2NUS]2 ET NUMERIANUS}1 ¡@@Fato rem p. regi eamqu[a]e nunc ad summum evehi, nunc ad minima retrahi Probi mors satis prodidit. nam €cum ducta per tempora variis vel erecta[m] motibus vel €adflicta[m], nunc tempestate aliqua nunc felicitate va-€riata omnia prope passa esset, quae patitur in homine €uno mortalitas, videbatur post diversita[2t]2e[2m]2 malorum €iam secura continuata felicitate m[2a]2nsura post Aure-€lianum vehementem principem Probo ex sententia €[2senatus ac populi]2 leges et gubernacula [senatus ac populo] temperante. sed ruina ingens vel naufragii €modo vel incendii accensis fataliter militibus sublato €e medio tali principe in eam d[2e]2sperationem votum €publicum redegit, ut timerent omnes Domitianos, Vitel-lios et Nerones. plus enim timetur de incertis moribus €principis quam speratur, maxime in ea re p., qu[2a]2e €recentibus confossa vulneribus Valeriani captivitatem, €Gallieni luxuriam, triginta etiam prope t[2y]2rannorum €caesa[2s]2 [ci]vili[2a]2[m] membra sibimet vindi-€cantium perpessa m[2a]2eruerit.  @@Nam si velimus ab ortu urbis repetere, quas varieta-€tes sit passa Romana res p., inveniemus nullam magis @1 vel bonis floruisse vel malis laborasse. et, ut a Romulo €incipiam, vero patre ac parente rei p., quae illius fe-€licitas fuit, qui fundavit, constituit roboravitque rem €p. atque unus omnium conditorum perfectam urbem reliqui[2t]2! quid deinde Numam loquar, qui frementem €bellis et gravidam triumphis civitatem re[2li]2gione mu-nivit? viguit ig[2it]2ur usque ad Tarquinii Superbi tem-€pora nostra res p., sed passa tempestatem de moribus regiis non sine gravi exitio semet ulta est. adolevit €deinde usque ad tempora Gallicani belli, sed quasi €qu[2o]2dam mersa naufragio capta praeter arcem urbe plus prope mali sensit quam t[2i]2meba[2n]2t boni. reddidit se €deinde in integrum, sed eo usque gravata est Punicis €bellis ac terrore Pyrr[2h]2i, ut mortalitatis mala prae- cordiorum timore sentiret. crevit deinde victa Cartha-€gine trans maria missis imperiis, sed socialibus ad-€fecta discordiis extenuato felic[2it]2atis sensu usque ad €Augustum bellis civilibus adfecta consenuit. per €Augustum deinde reparata, si reparata dici potest li-bertate deposita. tamen utcumque, etiamsi domi tristis €fuit, apud exteras gentes effloruit; passa deinceps tot Nerones, per Vespasi[2a]2num extulit capu[2t]2. nec omni Titi €felicitate laetata, Domi[2t]2iani vulnerata inmanitate per €Nervam atque Traianum usque ad Marcum solito me-€lior, Commodi v[a]ecordia et crudelitate lacerata est. nihi[2l]2 post haec praeter Severi diligentiam usque ad Alexandrum Mam[2a]2eae sensit bonum. longum est, €quae secuntur, universa conectere: uti enim principe €Valeriano non potuit et Gallienum per annos quin-decim passa est. invidit Claudio longi[2n]2quitatem im- @1 €perii amans vari[a]etatum prope et semper inimica for-tuna iustitiae. si[2c]2 enim Aurelianus occisus est, sic Ta-€citus absumptus, sic Probus caesus, ut appareat nihil €tam gratum esse fortunae, quam ut ea, quae sunt in publicis actibus, eventuum vari[a]etate mutentur. sed €quorsum talibus qu[a]erellis et temporum casibus de-€tinemur? veniamus ad Carum, medium, ut ita dixerim, €virum et inter bonos magis quam inter malos principes €conlocandum et longe meliorem, si Carinum non re-€li[n]quisset heredem.  @@Cari patria sic ambigue a plerisque proditur, ut prae €sum[2ma varie]2tate dicere nequea[2m]2, [ae]quae illa vera si[n]t. Onesimus enim, qui diligentissime vitam Probi €scripsit, Romae illum et natum et eruditum, sed Illy-ricianis parentibus fuisse contendit. sed Fa[2b]2ius Ce-€ryllianus, qui tempora Cari, Carini et Numeriani soler-€tissime persecutus est, neque Romae sed in Illyrico €genitum, neque Pannoniis sed Poenis parentibus ad-serit natum. in ephemeride quadam legisse [2me]2 me-€mini Carum Mediolanensem fuisse, sed a[2lb]2o [2c]2u-ria[2e]2 Aquil[2e]2iensis civitatis insertum. ipse se, quod €negari non potest, ut epistula eius indicat, quam pro €consul[a]e ad legatum suum scripsit, cum eum ad bona hortaretur officia, Romanus vult videri. [a]epistula €Cari: 'Ma[2rc]2[li]us [2Aur]2e[2li]2us [2Carus]2 pro consul[a]e Ci-€liciae Iunio legato suo. maiores nostri, Romani illi @1 €principes, in legatis creandis hac usi sunt consuetudine, €ut morum suorum specimen per eos ostenderent, qui-bus rem publicam d[2e]2l[2e]2g[2a]2bant. ego vero, si ita non €esset, aliter non fecissem: [2non]2 feci aliter, si te iu-€vante non fallar; fac igitur, ut maioribus nostris, id €est Romanis non discrepemus viris.' @@Vides tota [a]epistula maiores suos Romanos illum  velle intellegi. indicat et oratio eius ad senatum data €istam generis praerogativam. nam cum primum im-€perator esset creatus, sic ad senatorium ordinem scrip-sit. inter cetera: 'gaudendum est itaque, p. c., quod €unus ex vestro ordine, vestri etiam generis imperator €est factus. quare adnitem[2ur]2, ne meliores peregrini quam vestri esse videantur.' hoc quoque loco satis €clarum est illum voluisse intellegi se esse Romanum, €id est Roma oriundum. @@Hic igitur per civiles [2et]2 militares gradus, ut tituli €statuarum eius indicant, praef. praet. a Probo factus €tantum sibi aput milites amor[2i]2s locavit, ut interfecto €Probo tanto principe solus dignissim[2u]2s videretur im-€perio.  @@Non me praeteriit suspicatos esse plerosque et eos in €fasto[2s]2 ret[2t]2ulisse Cari factione interemptum Probum, €sed [2ne]2qu[2e]2[d] meritum Probi erga Carum neque Cari €mores id credi patiuntur, simul quia Probi mortem et acerrime et constantissime vindicavit. quid autem de €eo Probus senseri[n]t, indicant litter[2a]2e de eius hono-€ribus ad senatum dat[2a]2e: €@@'Probus Augustus amantissimo senatui suo salutem €dicit.' inter cetera: 'felix autem esset nostra res p., si, @1 €qualis Carus est aut plerique vestrum, plures haberem in actibus conlocatos. quare equestrem statu[2am]2 viro €morum veterum, si vobis placeat, decernendam censeo, €addito eo ut publico sumptu [vel] eidem exaedificetur €domus marmoribus a me delatis. decet enim nos talis €integritatem remunerari viri' et reliqua.  @@Ac ne minima quaeque conectam et ea, quae apud €alios poterunt inveniri, ubi primum accepit imperium €con[2s]2e[2n]2su omnium militum, bellum Persic[c]um, quod €Probus parabat, adgressus est liberis Caesaribus nun-€cupatis, et ita quidem ut Carinum ad Gallias €tuendas cum viris lectissimis destinaret, secum vero €Numerianum, adul[2es]2centem cum lectissimum tum etiam disertissimum, duceret. et dicitur quidem €s[2a]2epe dixisse se miserum, quod Carinum ad €Gallias principem mitteret, neque illa aetas esset €Numeriani, ut illi Gallicanum, quod maxime con-€stantem principem quaerit, crederetur imperium. sed haec alias. nam exstan[2t et]2iam litter[2a]2e Cari, quibus €aput praefectum suum de Carini moribus qu[a]eratur, €ut appareat verum esse, quod Onesimus dicit, habuisse €in animo Carum, ut Carino Caesareanum abrogaret imperium. sed haec, ut diximus, alias in ipsius Carini €vita dicenda sunt. nunc ad ordinem revertemur.  @@Ingenti apparatu et toti[u]s viribus Probi profligato €magn[2a]2 ex parte bello Sarmatico, quod gerebat, contra €Persas profectus nullo sibi occurrente Mesopota-€mia[2m]2 Carus cepit et [2C]2tesifontem usque pervenit €occupatisque Persis domestica seditione imperatoris Persi[2ci]2 nomen emeruit. verum cum avidus gloriae, €pra[2e]2fecto suo maxime [i]urg[2e]2nte, qui et ipsi et filii[2s]2 @1 €eius quaerebat exitium cupiens imperare, longius pro-€gressus esset, ut alii dicunt morbo, ut plures fulmine interemptus est. negari non potest eo tempore, quo €perit, tantum fuisse subito tonitruum, ut multi terrore €ipso exanimati esse dicantur. cum igitur [2a]2egrotaret €atque in tentorio iaceret, ingenti exorta tempestate in-€mani coruscatione, inmaniore, ut diximus, tonitru exa-nimatus est. Iu[2li]2us Ca[2l]2purnius, qui ad memoriam dicta-€bat, talem ad praefectum urbis super morte Cari [a]epi-þ³³±ÿï°³°ÿï‚ÃáòÿïƒÓÈÁÿ¨ˆ•stulam dedit. inter cetera: 'cum', inquit, 'Carus, princeps €noster vere carus, aegrotaret et [2in tentorio iaceret]2, €tanti turbinis subito exorta tempestas est, ut caligarent €omnia neque alterutrum nosceret; coruscationum de-€inde ac tonitruum in modum [fulgurum] igniti sideris €continuata vibratio omnibus nobis veritatis scientiam sustulit. subito enim conclamatum est imperatorem €mortuum, et post illud praecipu[a]e tonitru[2u]2m, quo[2d]2 cuncta terruerat. his accessit quod cubiculari €dolentes principis mortem incenderunt tentorium. unde €[2s]2u[2b]2it[2o]2 fama emersit fulmine interemptum eum, €quem, quantum scire poss[2u]2mus, aegritudine constat €absumptum.'  @@Hanc ego epistulam idcirco indi[2d]2i, quod plerique €dicunt vim fati quandam esse, ut Romanus princeps €Ctesifontem transire non possit, ideoque Carum ful-€mine absumptum, quod eos fines transgredi cuperet, qui fataliter constituti sunt. sed sibi habeat artes suas @1 timiditas, calcanda virtutibus. licet plane ac licebit (per €sacratissimum Caesarem Maximianum constitit) Persas €vincere atque ultra eos p[2ro]2gredi, et futurum reor, si a €nostris non deseratur promissus numinum favor. @@Bonum principem Carum fuisse cum multa indicant €tum illud etiam, quod, statim est adeptus imperium, €Sarmatas adeo morte Probi feroces, ut invasuros se €non solum Illyricum sed Thracias quoque Italiamque €minarentur, ita s[i]ci[2e]2nter bella par[2t]2iend[2o]2 contudit, €ut paucissimis diebus Pannonias securitate donaverit €occisis Sarmatarum sedecim mili[ti]bus, captis diversi €sex[s]us viginti milibus.  @@Haec de C[2a]2ro satis esse credo. veniamus ad Nu-€merianum. huius et iun[2c]2tior patri et admirabilior €per socerum suum facta videtur historia. et quamvis €Carinus maior aetate fuerit, prior etiam Caesar qua[2m]2 €[2Numerianus]2 sit nuncupatus, tamen necesse est, ut €prius de Numeriano loquamur, qui patris secutus est €mortem, post de Carino, qu[2em]2 vir rei p. necessarius €Augustus Diocletianus hab[2i]2tis conflictibus interemit.  @@Numerianus, Cari filius moratus egregi[a]e et €vere dignus imperio, eloquentia etiam praepollens, €adeo ut puer public[a]e declamaverit feranturque il-€lius scripta nobilia, declamationi tamen magis quam Tulliano adcommodiora stilo. versu autem talis fuisse @1 €praedicatur, ut omnes poetas sui temporis vicerit. nam €et cum Olympio Nemesiano contendit, qui $A(LIEUTIKA\ €$KUNHGETIKA\& et $NAUTIKA\& scripsit qui[n]que omnibus co-€lo[2ribu]2s inlustratus emicuit, et Aurelium Apoll[2i]2narem €[2i]2amborum scriptorem, qui patris eius gesta in litte-€ras ret[2t]2ulit, [h]isdem, qu[2a]2e recitaverat, editis veluti radio solis obtexit. huius oratio fertur ad senatum €missa tantum habuisse eloquentiae, ut illi[s] statua non €quasi C[2a]2esari sed quasi r[2h]2et[h]ori decerneretur, €ponenda in bibliotheca[e] Ulpia, cui suscriptum est: €'Numeriano Caesari, oratori temporibus suis potentis-€simo.'  @@Hic patri comes fuit bello Persico. quo mortuo, cum €oculos dolere coepisset, quod illud aegritudinis genus €nimia utpote [2vigilia]2 confecto familiarissimu[2m]2 fuit, ac €lectica porta[2re]2tur, factione Apri soceri sui, qui in-vadere con[2a]2batur imperium, occisus est. sed cum per €plurimos dies de imperatoris salute quaereretur a mi-€lite, contionareturque Aper idcirco illum videri non €posse, quod oculos invalidos a[c] vento ac sole sub-€traheret, f[2o]2etore tamen cadaveris res esset prodita, €omnes invaserunt Aprum, cuius factio latere non po-€tuit, eumque ante signa et principia protraxere. tunc  habita est ingens contio, factum etiam tribunal. et cum €qu[2a]2ereretur, quis vindex Numeriani iustissimus fie-€ret, quis daretur rei p. bonus princeps, Diocletianum @1 €omnes divino consensu, cui multa iam signa facta dice-€bantur imperii, Augustum appellaverunt, domesticos €tunc regentem, virum insignem, callidum, amantem rei €p., amantem suorum et ad omnia, quae tempus quae-€siverat, temperatum, consilii semper alti, nonnumquam €tamen [2ferreae]2 frontis, sed prudentia e[2t]2 nimia per-vica[2c]2ia motus inquieti pectoris conprimentis. hic cum €tribunal cons[2c]2endisset atque Augustus esset appel-€latus et quaereretur, quem ad modum Numerianus €esset occisus, educto gladio Aprum praefectum prae-€tori ostentans percussit, addens verbis suis: 'hic est €auctor necis Numeriani.' sic Aper foeda vit[2a]2 €et deformibus consiliis agens dignum moribus suis exi-tum dedit. avus meus ret[2t]2ulit interfuisse conti[ci]oni, €cum Diocletiani manu esset Aper occisus; dixisse €autem dicebat Diocletianum, [2cum Aprum]2 percus-€sisse[2t]2: 'gloriare, Aper, €@@@@A[2en]2eae magni dextra cadis.' quod ego miror de homine militari, quamvis plurimos €pla[2ne sci]2am militares vel Gr[2a]2ec[a]e vel Latin[a]e vel comicorum usurpare dicta vel talium poetarum. ipsi €denique comici plerumque sic milites inducunt, ut eos €faciant vetera dicta usurpare. nam et 'lepus tute es: €pulpamentum quaeris' Livii Andronici dictum est €multa alia, quae Plautus Cae[2ci]2liusque posuerunt. @1  @@Curiosum non puto neque satis vulgare fabellam €de Diocletiano Augusto ponere hoc convenientem loco, €quae ill[2i]2 data est ad omen imperii._avus meus mihi ret[2t]2ulit ab ipso Diocletiano compertum_. 'cum', €inquit, 'Diocletianus apud Tungros in Gallia in qua-€dam caupona moraretur in minoribus adhuc locis mi-€litans et cum Dryade quadam muliere [cu]rationem €convictus sui cotidiani faceret atque illa diceret: "Dio-€cletiane, nimium avarus, nimium parcus es", ioco non €serio Diocletianus respondisse fertur: "tunc ero largus, cum fuero imperator." post quod verbum Dryas dixisse €fertur: "Diocletian[a]e, iocari noli, nam eris imperator,  cum Aprum occideri[2s]2."' semper in animo Diocletianus €habuit imperii cupiditatem, idque Maximiano conscio €atque avo meo, cui hoc dictum a Dryad[a]e ipse ret-[2t]2ulerat. denique, ut erat altus, ri[2s]2it et tacuit. apros €tamen in venatibus, ubi fuit facultas, manu sua sem-per occidit. denique cum Aurelianus imperium accepis-€set, cum Probus, cum Tacitus, cum ipse Carus, Diocle-€tianus dixit: 'ego semper apros occido, sed alter utitur pulpamento.' iam illud notum est atque vulgatum, €quod, cum occidisset Aprum praefectu[2m]2 praet., di-xisse fertur: 'tandem occidi Aprum fatalem.' ipsum €Diocletianum idem avus meus dixisse dicebat nullam €aliam sibi causam occidendi manu sua fuisse, nisi ut €impleret Dryadis dictum et suum firmaret imperium. non enim tam crudelem se innotescere cuperet, pri-€mis maxime diebus imperii, nisi illum necessitas ad €hanc atrocitatem occisionis adtraheret. @@Dictum est de Caro, dictum etiam de Numeriano, su- perest nobis Carinus, homo omnium contaminatissi- @1 €mus, adulter, frequens corruptor iuventutis (pudet di-€cere, quod in litteras Onesimus ret[2t]2ulit), ipse quoque male usus genio sexus sui. hic cum Caesar decretis €sibi Galliis atque Ita[2li]2a[e], Illyrico, Hispani[2i]2s ac Brit-€tanni[2i]2s et Africa relictus a patre Caesareanum te-€neret imperium, sed ea lege, ut omnia faceret, quae €Augusti faciunt, inormibus se vitiis et ingenti foeditate maculavit, amicos optimos quosque releg[2av]2it, pessi-€mum quemque elegit aut tenuit, praef. urbi unum ex €cancellariis suis fecit, quo foedius nec cogitari potuit aliquando nec dici. praef. praetorii, quem habebat, oc-cidit; in eius locum Matronianum, veterem concilia-€torem, fecit, unum ex his notariis, quem stup[2ro]2rum €et libidinum conscium semper atque adiutorem ha-buerat. invito patre consul processit. superbas ad se-€natum litteras dedit. vulgo urbis Romae, quasi populo Romano, bona senatus promisit. uxores ducendo ac €reiciendo novem duxit pulsis pleri[2s]2que praegnatibus. €mimis, meretricibus, pantomimis, cantoribus atque le-nonibus Palatium replevit. fastidium suscribendi tan-€tum habuit, ut inpurum quendam, cum quo semper €meridi[a]e iocabatur, ad suscribendum poneret, quem €obiurgabat plerumque, quod bene suam imita- retur manum. habuit gemmas in calceis; nisi gem-€mata fibula usus non est, balteum etiam saepe gem-€matum regem denique illum Illyrici plerique voci-tarunt. praef(ectis) numquam, [2numquam]2 consulibus þ³³±ÿï°³°ÿï‚ÃáòÿïƒÓÈÁÿ¨‘’‚obviam processit. hominibus inprobis plurimum de-tulit eosque ad convivium semper vocavit. centum li-€bras avium, centum piscium, mill[a]e divers[2a]2e car-€nis in convivio suo frequenter exhibuit. vini pluri- @1 €mum effudit. inter poma et melones natavit. rosis Me-diola[2nen]2sibus et triclinia et cubicula stravit. bal-€neis ita frigidis usus est, ut solent esse cellae supposi-toriae, frigida[2r]2iis semper nivalibus. cum hiemis tem-€pore ad que[2n]2dam locum venisset, in quo fontana es-€se[2t]2 pertepi[2d]2a, ut adsolet per hiemem naturaliter, €eaque in piscina usus esset, dixisse balneatoribus fer-€tur: 'aquam mihi muliebrem praepara[2s]2tis.' atque hoc eius clarissimum dictum effertur. audiebat pater eius, €quae ille faceret, et clamabat: 'non est meus.' sta-€tuerat denique Constantium, qui postea Caesar est fac-€tus, tunc autem praesidatum Dalmatiae administrabat, €in locum eius subrogare, quod nemo tunc vir melior videbatur, illum vero, ut Onesimus dicit, occidere. lon-€gum est, si de eius lux[2u]2ria plura velim dicere. qui-€cumque ostiatim cupit noscere, legat etiam Fulvium €Asprianum usque ad t[2a]2edium gestorum eius uni-€versa dicentem.  @@Hic ubi patrem fulmine absumptum, fratrem a so-€cero interemptum, Diocletianum Augustum appellatum €comperit, maiora vitia et [2s]2celera edidit, quasi iam €liber a frenis domesticae pi[a]etatis suorum mor[2t]2ibus absolutus. nec ei tamen defuit ad vindicandum sibimet €imperium vigor mentis. nam contra Diocletianum mul-€tis pr[2o]2eliis conflixit, sed ultima pugna apud Mar[2g]2um €commissa victus occubuit. @@Hic trium principum fuit finis, Car[2i]2, Numeriani et €Carini. post quos Diocletianum et Maximianum princi-€pe[2s dii]2 dederunt, iungentes talibus viris Galerium at- @1 €que Constantium, quorum alter natus est, qui accep-€tam ignominiam Valeriani captivitate[m] deleret, alter, qui Gallias Romanis [2l]2egibus redderet. quattuor sane €principes mundi fortes, sapientes, benigni et admodum €liberales, unum in rem p. s[2en]2tientes, [s]per[2r]2eve-€rent[2es]2 Romani senatus, moderati, populi amici, €pe[2r]2s[2anc]2t[2i]2, graves, religiosi et quales principes semper oravimus. quorum vitam singulis libris Clau-€dius Eusthenius, qui Diocletiano ab [a]epistulis fuit, €scripsit, quod idcirco dixi, ne quis a m[2e]2 re[2m]2 tan[ta]-€tam requireret, maxime cum vel vivorum principum €vita non sin[2e]2 repr[a]ehensione dicatur.  @@Memorabile[m] maxime Cari et Carini et Numeriani €hoc habuit imperium, quod ludos populo R. novis or-€natos spectaculis dederunt, quos in Palatio circa por-ticum stabuli pictos vidimus. nam et neurobaten, qui €velut in ventis cot[2h]2urnatus ferretur, exhibuit et €t[2oe]2c[2h]2obaten, qui per parietem urso eluso cucurrit, €et ursos mi[2m]2um agentes et item centum salpistas uno €crepitu concinentes et centum c[2era]2taulas, choraulas €centum, etiam pyt[2h]2aulas centum, pantomimos et €g[2y]2mnicos mille, pegma praeterea, cuius flammis scaena €conflagravit, quam Diocletianus postea magnificentio-rem reddidit. mimos praeterea undique advocavit. ex-€hibuit et ludum Sarmaticum, quo dulcius nihil est. ex- @1 €hibuit Cyclope[m]a. do[r]natum est Gr[2a]2ecis arti-€ficibus et gymnicis et histrionibus et musicis aurum et €argentum, donata et vestis serica.  @@Sed haec omnia nescio quantum apud populum gra-€tiae habeant, nullius sunt momenti apud principes bo-nos. Diocletiani denique dictum fertu[2r]2, cum ei quidam €largitionalis suus [a]editionem Cari laudaret dicens €multum placuisse principes illos causa ludorum thea-€tralium ludorumque cir[2c]2ensium: 'ergo', inqui[2t]2, 'bene risus est in imperio suo Carus.' denique cum omnibus €gentibus advocatis Diocletianus daret ludos, parcis-€sime [a]usus est libertate, dicens castiores esse opor-€tere ludos specta[2n]2te censore[m]. @@Legat hunc locum Iunius Messala, quem ego libere €culpare audeo. ille enim patrimonium suum scaeni-€c[2i]2s dedit, heredibus abnegavit, matris tunicam dedit €mimae, lacernam patris mimo, et recte, si aviae pallio €aurato atque purp[2u]2reo pro syrmate tragoedus uteretur. inscriptum est adhuc in choraulae pallio tyriant[2h]2ino, €quo ille velut spolio nobilitatis exultat, Mes[2s]2al[2a]2e €nomen uxoris. iam quid lineas petitas Aegypto lo-€quar? quid Tyro et Sidon[2e]2 tenuitate perlucidas, mi-cantes purpura, plumandi difficultate pernobiles? do-€nati sunt [2ab]2 Atraba[2t]2i[ti]s birri petiti, donati birri €Canusini, Afri[n]can[2i]2, opes in scaena [2non]2 prius visae.  et haec quidem idcirco ego in litteras ret[2t]2uli, quod fu- @1 €turos editores pudore tangeret, ne patrimonia sua pro-€scriptis legitimis heredibus mimis et balatronibus de-€putarent. @@Habe, mi amice, meum munus, quod ego, ut s[2a]2e-€p[a]e dixi, non eloquentiae causa sed curiositatis in €lumen edidi, id praecipu[a]e agens, ut, si quis elo-€que[2n]2s vellet facta principum reserare, materiam non €requireret, habitur[2u]2s meos libellos ministros eloquii. te quaeso, sis contentus nosque sic voluisse scribere €melius quam potuisse contendas. ðþ