> ‎Chapter 8‎ > ‎Chapter 9‎ > ‎Chapter 10‎ > ‎Chapter 11‎ > ‎Chapter 12‎ > ‎Chapter 13‎ > ‎Chapter 14‎ > ‎Chapter 15‎ > ‎Chapter 16‎ > ‎Chapter 17‎ > ‎Chapter 18‎ > ‎Chapter 19‎ > ‎Chapter 20‎ > ‎Chapter 21‎ > ‎Chapter 22‎ >



Post haec vidi et cetera. Septimum capitulum est, in quo adhuc agitur de apertione sexti sigilli fere usque ad finem capituli, de ostensione persecutionis futurae tempore Antichristi, quae est duplex, ut dictum est. Corporalis, de qua jam dictum est; et spiritualis, de qua agitur hic, quae nihil aliud est quam impedimentum divini verbi praedicationis. Dividitur hoc capitulum in septem partes. In prima parte ostenditur conatus Diaboli ad impediendum praedicationem verbi divini. In secunda ostenditur Angelus refrenans conatus Diaboli, ibi: et vidi alterum. In tertia ponitur numerus signatorum in quos non habet Diabolus potestatem, ibi: et audivi numerum. In quarta agunt signati gratias de sua conservatione, ibi: et clamabant. In quinta ponitur Angelorum congratulatio de hominum signatione, ibi: et omnes Angeli. In sexta quaerit a Joanne si cognoscat illos, ut ipse congratuletur illis et doceat alios ad illorum gloriam properare, ibi: et respondit unus. In septima ostenditur Joanni qui sunt illi, ibi: et cum aperuisset. Dicit ergo, post haec. Dictio, post, non notat hic diversitatem visionum, sed ordinem visorum juxta ostensionem Angeli et narrationem Joannis, vidi, spiritualiter, quatuor Angelos, idest Daemones universos qui dicuntur quatuor propter naturam numeri. Quia quaternarius maxime divisibilis est, et ipsi non intendunt nisi divisionem facere. Item quaternarius non est numerus solidus sed superficialis: ita suggestio Daemonum superficialis est nullam habens soliditatem. Item dicuntur quatuor quia quatuor Evangelia pugnant et quatuor vitia suggerere intentant. Vel quia per quatuor angulos terrae, idest in quatuor partibus mundi immorantes, ut omnes tentent. Vel hoc dicitur, quia ipsi laborant, ut ponant homines in angulo, idest in sordibus peccatorum. Nam in angulo sunt sordes. Vel in angulo duplicitatis. Tenentes quatuor ventos terrae, idest retinentes et impedientes omnes praedicatores Ecclesiae; qui dicuntur quatuor, quia debent habere quatuor virtutes, scilicet justitiam, fortitudinem, temperantiam, prudentiam. Vel doctrinam quatuor Evangeliorum quae signatur Gen. 1, per quatuor flumina Paradisi. Vel quia debent praedicare per quatuor partes mundi: et dicuntur venti, quia nubes, idest peccatores in pluvia lacrymarum dissolvunt. Item terrae humiditatem desiccant, idest carnis voluptatem et mentis. Et de his ventis dicitur Job 29, qui facit ventis pondus et aquam appendit in mensura. Ne flarent super terram, idest super illos qui sunt arabiles vomere praedicationis et divini seminis susceptibiles, neque super mare, idest super fluidos et instabiles, neque super ullam arborem, idest super illos qui ad fructificandum sunt habiles. Quasi dicat: Daemones conati sunt et conantur quotidie impedire praedicatores, ne praedicent, neque bonis, neque malis, neque ad exhortationem bonorum, neque ad revocationem malorum. Sciunt enim Daemones, quod nihil adeo prodest, ut praedicatio verbi Dei. Unde Glossa, in tempore tribulationis nil magis erit necessarium quam praedicatio; et ideo nititur Diabolus detinere animam in omni loco. E contrario autem dominus vocat praedicatores, ut praedicent. Ezech. 37, a quatuor ventis venit spiritus, et insufflabit super interfectos istos, ut reviviscant. Cant. 9, surge Aquilo et veni Auster; perfla hortum meum et fluent aromata illius. Et vidi alterum Angelum et cetera. Haec est secunda pars, in qua ostenditur Joanni Angelus bonus refrenans conatum Daemonum ne impediant praedicatores a praedicatione: et hic Angelus est Christus. De quo Isa. 9, parvulus natus est nobis. Et infra: et vocabitur magni consilii Angelus. Et significatur per lapidem excisum de monte sine manibus qui statuam ex quatuor metallis confregit compositam. Dan. 2, sicut Christus quatuor malos Angelos deviat. Dicit ergo, et vidi per spiritum alterum Angelum illis contrarium, idest Christum ascendentem ab ortu solis, idest a patre qui est fons et origo totius luminis, juxta illud Jacob 1, omne datum optimum et cetera. Et ideo Christus dicitur oriens. Zach. 6, ecce vir oriens nomen ejus. Luc. 1, visitavit nos oriens ex alto. Sed quo vel quomodo ascendit Christus ad patrem, cum ipse sit altissimus? Immo potius descendit. Isa. 63, utinam disrumperes caelos et descenderes. Psalm. inclinavit caelos et descendit. Sic Christus dicitur ascendere ad patrem, quia a patre veniens supra carnem, quam assumpsit, ut dominus fuit. Unde Isa. 19, ascendet dominus super nubem levem. Item ascendit in carne in ascensione. Sed has ascensiones praecessit descensus humilitatis. Ephes. 4, qui ascendit, ipse est, qui descendit primum in inferiores partes terrae. Sic quicumque vult ascendere, oportet quod prius descendat. Luc. 18, qui se humiliat exaltabitur. Proverb. 29, gloriam praecedit humilitas. Alioquin qui vult ascendere priusquam descenderit, corruet in profundum, sicut Lucifer qui voluit ascendere, et tamen non descenderat. Unde dicitur Isa. 14, quomodo cecidisti Lucifer qui mane oriebaris, qui dixisti in corde tuo, ascendam in caelum et similis ero altissimo: verumtamen ad Infernum detraheris in profundo laci. Habentem signum Dei vivi, idest omnimodam immunitatem peccati, vel potestatem miracula faciendi et peccata dimittendi, quia utrumque solius Dei est. Unde Matth. 8, ut autem sciatis, quia filius hominis habet potestatem in terra dimittendi peccata, tunc ait paralytico, tibi dico surge et cetera. Item signum Dei vivi est crux sancta Christi. De quo Isa. 30, levate signum in nationibus. Et hoc signum habuit Christus, primo in se, postea in suis dupliciter. In corde per fidem. In corpore per imitationem. De primo Ezech. 9, signum tau super frontes virorum gementium et dolentium. De secundo Luc. 9, si quis vult venire post me, abneget semetipsum, et tollat crucem suam et sequatur me. Sed quomodo fuit crux signum Dei vivi? Quia ibi moriente homine vixit Deus: cujus signum fuit clamor validus quem moriendo emisit: quod est supra naturam humanam. Quia in morte ita debilitatur spiritus et coarctatur meatus, quod vix potest homo tunc loqui. Item alia quae fuerunt tunc facta, idest obscuratio solis, motus terrae, scissio petrarum, apertio sepulchrorum etc. haec fuerunt verum signum divinitatis. Unde centurio dixit: vere filius Dei erat iste. Et clamavit voce magna quatuor Angelis, idest cum magno auctoritatis imperio refrenavit quatuor Angelos, quibus datum est, idest permissum, nocere terrae, idest avaris vel omnibus amantibus terrena, et mari, idest superbis et luxuriosis, vel omnibus malis. Mare enim omnes proprietates septem criminalium peccatorum habet in se. Nam tumet, per quod significat superbos. Livet per quod invidos. Fervet, per quod iracundos. Absorbet, per quod avaros. Stat, per quod accidiosos. Spumat, per quod luxuriosos. Mergit, per quod gulosos. Dicens: nolite nocere terrae et mari, neque arboribus, idest omnibus peccatoribus. Sed quare prohibet hic Angelus cum datum sit nocere talibus? Solutio. Quia Daemones excedunt et semper vellent plus quam permittatur. Unde mala voluntas eorum prohibetur, ne tantum possint quantum vellent. Unde dicitur: nolite nocere. Iterum pluribus, et plures, et pluribus modis affectant nocere, quam concessum est eis: quod patet per hoc quod additur, neque arboribus, quod fuerat positum supra, quando agebatur de potestate nocendi sibi data. Ipsi enim semper volunt nocere bonis, qui sunt arbores fructiferae facientes fructus bonorum operum, habentes folia verborum in medicinam et fructum operis in satietatem, radicati in Christi humilitate. Extendere ramos per charitatem, operiri cortice per vitae austeritatem. Dantes umbram aliis per bona exempla et per consilium, et operationem, et consolationem. Tales sunt arbores Paradisi quae semper fructificant in bonis operibus, semper frondent in bonis sermonibus, semper florent in bonis opinionibus, quas habent de aliis et alii de ipsis. Unde 2 Cor.: bonus odor Christi sumus Deo, in his qui salvi fiunt, et in his qui pereunt. Hae arbores sunt vitis, ficus et oliva, quae nolunt regnare super ligna silvarum, super homines infructuosos, Judic. 9, immo dixit oliva: numquid possum deserere dulcedinem meam, fructusque suavissimos, et ire, ut inter ligna promovear? Vitis etiam respondet: numquid possum deserere vinum meum quod laetificat Deum et homines, ut inter ligna promovear? Olivae sunt activi misericordes. Ficus sunt contemplativi claustrales. Vitis sunt sancti praedicatores et doctores, quousque signemus servos Dei nostri in frontibus eorum. Non solum in mentibus. In mentibus enim signantur servi Dei in Baptismo per caracteris impressionem, vel per imaginem sanctae Trinitatis quae imprimitur in Baptismo virtute verborum, scilicet, in nomine patris et filii et spiritus sancti. Signantur etiam in mentibus per fidem dominicae passionis. Quam utramque significationem facit Christus per gratiae infusionem; sicut in denario facit auri faber ex una parte imaginem regis, ex alia crucem. In frontibus vero signatur per constantiam et audaciam confitendi nomen Christi: quae audacia et constantia datur proprie in sacramento confirmationis, quando episcopus in fronte chrismando facit signum crucis, ubi est locus erubescentiae: quasi dicat: noli de cetero erubescere nomen Christi, cujus unguento ungeris; sed coram regibus et principibus audacter porta et praedica illud, sicut dixit dominus Paulo, Act. 9. Unde postea ipse dixit, Rom. 1, non erubesco Evangelium. Matth. 10, qui me erubuerit et sermones meos coram hominibus, erubescam et ego eum coram patre meo et Angelis ejus. Sic signatis, non possunt nocere Daemones: quod signatum fuit Exod. 12, ubi Angelus exterminator occidit omnes illos, qui non habuerunt signum sanguinis agni in postibus domus suae. Illos autem qui habuerunt signum sanguinis in utroque poste et in superliminaria, non laeserunt. Duo postes sunt corpus et anima, superliminaria est intellectus sive ratio. In corpore debet esse signum sanguinis per imitationem passionis, idest per carnis mortificationem. Unde Galat. 6, stigmata in corpore meo porto. In anima per compassionem et recordationem. Deuteronom. 22, erit vita tua pendens ante oculos tuos semper. In corde per fidem. Unde apostolus: habitare per fidem Christum in cordibus nostris. De utroque dicitur Cant. 8, pone me ut signaculum supra cor tuum, ut signaculum supra brachium tuum. Et hic dicit Glossa, signum geritur in fronte, ne celetur in tribulatione. Nam signatio pectoris consecratio est cordis. Et nota quod dicit Angelus, signemus, ego scilicet et ipsi: in quo notatur cooperatio liberi arbitrii. 1 Corinth. 3, Dei coadjutores sumus. Item per hoc quod dicit, quousque, non innuitur quod postea noceant illis Daemones; sed nec post, nec ante. Similiter Matth. 1, non cognoscebat eam, donec peperit filium primogenitum: et constat quod nec ante nec post cognovit eam. Tamen Daemones magis insidiantur bonis et magis persequuntur. Quia Pharao contemptus surgit in scandala, et dominus aliquando servos suos indutos virtutibus exponit Daemonibus quasi milites armatos, ut pugnando vincant et coronentur; sicut patet in Job et Tobia et Paulo et multis aliis. Et audivi numerum signatorum et cetera. Tertia pars, in qua ostenditur Joanni numerus electorum. Et procedit sic in hac parte. Primo ponit numerum electorum de Judaeis et postea de gentibus, ubi dicit, post haec vidi. Et quia pauciores fuerunt electi de Judaeis: ideo ponitur certus numerus et finitus. Tamen per hunc numerum, secundum unam Glossam, intelligitur numerus omnium electorum, quia est certus et finitus Deo. Et postea incertus numerus eorumdem, quia nobis est incertus, quamdiu in via sumus. Dicit ergo, et audivi, idest spiritualiter intellexi. Numerum signatorum, idest signandorum, vel signatorum jam in praescientia Dei. Centum quadraginta quatuor millia ex omni tribu filiorum Israel. Per hunc numerum signantur omnes electi, sive salvandi secundum quadruplicem statum salutis. Nam per centum signantur illi quibus debetur fructus centesimus, idest virgines; per quadraginta qui est numerus poenitentiae, significantur illi, quibus debetur fructus quadragesimus, idest continentes qui semper sunt in poenitentia, qui tribulantur a carne, sicut dicitur Corinth. 7, et ideo oportet carnem restringere operibus poenitentiae. Per quatuor illi, quibus debetur fructus trigesimus, idest conjugati, qui sunt divisi; et ideo per quatuor recte significantur, quia primus numerus divisibilis in numeros. Unde 1 Corinth. 7, quicumque habet uxorem est solicitus quae sunt mundi, quomodo placeat uxori et divisus est. Et omnes isti dicuntur mille, sive millia, quia millenarius est numerus sive solidus habens trinam dimensionem, scilicet decies decies decem. Et omnes isti Decalogum ad honorem Trinitatis, idest patris et filii et spiritus sancti, vel cum fide et spe et charitate. Item in hac summa ponuntur quatuor nomina numerorum: scilicet quadraginta, quatuor, centum, millia. Quadrupliciter status omnium salvandorum, in hoc designantur. Quadraginta numerus poenitentiae. Unde dominus, Moyses et Elias quadraginta dies jejunaverunt. Et sicut partes quadraginta simul sumptae faciunt quinquaginta qui est numerus remissionis, sic per poenitentiam venitur ad remissionem peccatorum et Dei reconciliationem. Nam iste numerus pertinet ad incipientes. Quaternarius propter exercitium quatuor virtutum pertinet ad perficientes. Centenarius qui transit de laeva ad dexteram et surgit ex ductione denarii in se, pertinet ad perfectos. Millenarius qui ultimus est numerorum, quia ultra mille nullus numerus habet numerum proprium, nisi sumptum ex prioribus, pertinet ad perseverantes, qui est terminus et perfectio virtutum et quae sola coronatur, scilicet perseverantia. Unde ad hos quatuor status reducuntur omnes salvandi; et hi similiter designantur per nomina duodecim tribuum. Juxta quod tria prima nomina pertinent ad statum incipientium. Tria sequentia ad statum proficientium, tria terna nomina ad statum perfectorum, tria ultima nomina ad statum perseverantium. Verbi gratia: Judas confitens interpretatur Ecclesiae confessio. Ruben filius visionis, idest visio peccatorum per quod contritio. Gad, accinctus ad satisfactionem: ecce status incipientium. Aser beatus in profectu justitiae. Psalm. beati qui custodiunt justitiam et cetera. Nephtalim latitudo in profectu charitatis. Psalm. latum mandatum tuum nimis. Manasses oblivio in contemptum mundi, ecce status proficientium. Simeon audiens moerorem in passione miserorum. 2 Corinth. 11, quis infirmatur et cetera. Levi addictus in addictione consiliorum. Isachar merces in visione contemplationis; ecce status perfectorum. Zabulon habitaculum fortitudinis, per victoriam vitiorum et tentationum. Joseph augmentum per gratiarum actionem. Benjamin filius dextrae per praemii adeptionem: ecce status perseverantium. Glossa ponit aliam rationem, quare per hunc numerum designantur generaliter omnes salvandi. Nam duodecim fiunt in quaternario et ternario, si unus ducatur in alium. Nam ter quatuor, vel quater tria, sunt duodecim: et sic habes duodecim tribus. Item duodecim ducti per quatuor faciunt quadraginta octo; qui ducti per tres, sunt centum quadraginta quatuor. Per mille significatur perfectio: et in centum quadraginta quatuor millia sunt omnes qui fidem Trinitatis in quatuor partibus mundi cum perfectione operum sunt secuti: et omnes tales et tantummodo tales salvantur. Sed si ita est, quare non dixit in generali de qualibet tribu Israel duodecim millia signati. Solutio. Propter duo exprimuntur nomina tribuum et patrum sigillatim. Primo propter hoc ut ostendatur quod salvandi debent habere virtutes per nomina filiorum Israel designatas. Secundo ut aliquos filios Israel computandos, non omnes alios ab hoc numero excludendos ostenderet. Nam tribus Dan et tribus Ephraim non ponitur hic. Nam ex Dan nascetur Antichristus qui omnino cum suis ab hoc numero exclusus est. Ex Ephraim natus est Jeroboam qui filios Israel duxit ad idolatriam. Sed iterum, quare isti duo, scilicet Dan et Ephraim, ponantur cum aliis in benedictionibus, Deuteronom. 3, et Simeon non ponatur; hic autem e contrario? Solutio. Hoc est propter mysterium sumptum ex nominum interpretatione. Dan enim judicium interpretatur; et significat poenitentes qui se judicant hic; et ideo non judicabuntur in futuro. Juxta illud Corinth. 11, si nosmetipsos dijudicaremus, non utique judicaremur. Ephraim interpretatur fructificans, et significat proficientes; et tam hi quam illi recipient benedictionem, quae in nova lege continetur, idest benedictionem gloriae. De qua dicitur Matth. 25, venite benedicti et cetera. Ideo ponuntur in Deuteronomio quae dicitur nova lex. Simeon vero interpretatur nomen habitaculum mundi: et tales non habebunt benedictionem novae legis; et ideo non ponuntur in Deuteronomio in benedictionibus filiorum Israel. Item quare non servatur hic ordo tribuum sive filiorum Israel? Solutio. Hic agitur de designatione electorum quae fit per gratiam, quae nec genus, nec dignitatem, nec tempus attendit; et ideo non servatur hic nec dignitatis, nec nativitatis ordo. Item nota quod de qualibet tribu Israel ponuntur duodecim millia signati: non quod tot praecise sint de qualibet tribu salvandi, vel quod tam parvus numerus sit in unaquaque tribu; sed propter duodecim apostolos quorum vocatione et doctrina sunt vocati ad salutem propter fidem Trinitatis et perfectionem operum in quatuor partibus mundi habitam a salvandis. Determinans ergo unde venit illa summa signatorum, subjungit, ex tribu Juda duodecim millia signati, Judas primo ponitur, quia confessio peccati primum signum salutis. Juxta illud Rom. 10, ore autem confessio et cetera. Conversio peccatorum significat salutem, contritio enim soli Deo patet. 1 Reg. 16, homines vident quae parent: Deus autem intuetur cor. Sed nota quod est triplex confessio peccati. De qua Psalm. dixi: confitebor adversum me injustitiam meam domino. Et tanguntur in hoc verbo sex quae debet habere confessio. Primum est vera praemeditatio, quod notatur per dixi. Secundum est conjunctio cordis, idest ut corde simul et ore fiat, quod notatur per confitebor. Tertium quod sit accusans, quod notatur per adversum me. Quartum est quod sit de malis, non de bonis, quod notatur per injustitiam. Quintum est quod sit propriorum, idest de propriis non de alienis, quod notatur per meam. Sextum est quod fiat ad honorem Dei, non ad laudem mundi, vel ad quaestum lucri; quod notatur per, domino. Et talis confessio est utilis. Unde sequitur, et tu remisisti impietatem peccati mei. Secunda est confessio laudis. De qua Eccles. 51, confitebor tibi, domine rex, et collaudabo te. Unde de his duabus simul dicit Psalm. confitebimur tibi et cetera. Tertia est confessio fidei. Rom. 19, corde creditur ad justitiam, ore autem confessio fit ad salutem. Sequitur, ex tribu Ruben duodecim millia signati. Ruben interpretatur filius visionis. Unde tribus Ruben sunt omnes qui per fidem, qua vident Deum, fiunt ejus filii. Joan. 1, dedit eis potestatem filios Dei fieri, his qui credunt in nomine ejus. Sed quia fides sine operibus mortua est, ut dicitur Jacob. 2, ideo sequitur, ex tribu Gad, duodecim millia signati. Gad enim interpretatur accinctus ad operandum, scilicet in vinea et in agro domini. Gen. 49, Gad accinctus praeliabitur ante eum. Sed iterum quia operatio, quae non fit in spe salutis aeternae, non valet, sequitur, ex tribu Aser duodecim millia signati. Aser enim interpretatur signatus, alias beatus; et spes in praesenti beatificat. Rom. 8, spe salvi facti sumus. Sed quia sine charitate nihil salubre, ut dicitur 1 Corinth. 13, ideo sequitur, ex tribu Nephtalim, duodecim millia signati. Nephtalis enim interpretatur latitudo, et charitas dilatat cor. Juxta illud Psalm. latum mandatum tuum nimis, scilicet mandatum charitatis qua praecipit diligi amicos et inimicos. Sed quia charitas duplex est, scilicet in proximum et in Deum; ideo sequitur de charitate Dei, ex tribu Manasse, duodecim millia signati. Manasse enim interpretatur oblivio, et charitas Dei omnia temporalia facit oblivisci, sed quia exhibitio operis est probatio dilectionis, ut dicit Glossa, ideo sequitur, ex tribu Simeon duodecim millia signati. Simeon enim interpretatur audiens moerore, quod bene convenit charitati, quae moerore proximi audit compatiendo et subveniendo. Unde Sap. 1, auris caeli audit omnia. Sed quia charitas, aut deficit, aut perficit, ut dicit Augustinus, ideo sequitur, ex tribu levi, duodecim millia signati. Levi enim interpretatur additus: et charitas opus operi et virtutem virtuti addit, donec perficiatur. Sed quia cum tribus praedictis virtutibus, scilicet spe, fide et charitate, quae dicuntur virtutes theologicae, sunt necessariae aliae quatuor quae dicuntur politicae, quae circa inferiora versantur, quibus utilius nihil est in vita hominibus, ut dicitur Sap. 8, Joannes sequitur de illis: et primo de justitia, ex tribu Issachar, duodecim millia signati. Issachar interpretatur merces; et significat justitiam operum cui merces debetur. Sap. 10, reddet Deus mercedem laborum sanctorum suorum. Matth. 20, voca operarios et redde illis mercedem suam, ex tribu Zabulon, duodecim millia signati. Zabulon interpretatur habitaculum fortitudinis; et ideo significat fortitudinem, ex tribu Joseph, duodecim millia signati. Per Joseph, qui fuit providus dispensator Aegypti, interpretatur augmentum, quia per sapientiam augmentavit redditus Pharaonis; et significat prudentiam. Ex tribu Benjamin, duodecim millia signati. Benjamin enim interpretatur filius dexterae: per hunc significatur temperantia quae ratione continentiae facit hominem filium dexterae. Quia virginitas in dextera est, et Benjamin filius dexterae interpretatur. Post haec vidi. Secunda pars hujus tertiae partis: in qua ponitur numerus signatorum infinite ad innuendum numerus electorum qui est Deo finitus, nobis est infinitus. Vel primo posuit numerum signatorum de Judaeis: nunc ponit numerum signatorum de gentibus qui major est; et ideo infinite ponit. Unde dicit, post haec vidi turbam magnam, idest spiritualiter intellexi, quod illi signati erant turba magna: vel post illos vidi alios de gentibus, qui erant turba quasi innumerabili. Unde sequitur, quam dinumerare nemo poterat. Non dicit quae dinumerari non poterat, quia ille eorum novit numerum qui numerat multitudinem stellarum. Unde Eccl. 1, arenam maris et pluviae guttas et dies saeculi quis dinumerat? Quasi dicat: solus Deus et non homo. Unde et Abrahae dixit dominus, Gen. 15, suspice caelum et numera stellas si potes, sic erit semen tuum. Item Gen. 12, benedicam tibi et multiplicabo semen tuum sicut stellas caeli, et sicut arenam quae est in litore maris. Et ne aliquis putaret, quod nullus esset signandus in tota illa multitudine nisi ex Judaeis, ideo addit, ex omnibus gentibus. Glossa, etiam de barbaris: et tribubus, et gentibus, et populis, et linguis populorum. In gentibus enim diversae sunt tribus. In tribu diversi sunt populi. In populo diversae sunt linguae; et de omnibus his aliqui sunt salvandi. Unde Matth. 14, simile est regnum caelorum sagenae missae in mari, et ex omni genere piscium congreganti. Quomodo autem vel in quo statu viderit hanc turbam determinat dicens: stantes ante thronum, quasi paratos obedire: vel stantes, idest erectos ad caelestia, non ad terrena curvatos. Sicut illi de quibus dicit Psalm. statuerunt oculos suos declinare in terram. Item stantes, quia in judicio non cadent. Nam pro eis non dabitur sententia. Sap. 5, stabunt justi in magna constantia. Sed mali ibi cadent, quia contra eos dabitur sententia irrevocabilis. Amos 8, cadent et non resurgent ultra. Psalm. non resurgent impii in judicio et cetera. Et in conspectu agni, idest in consideratione Christi puri et mansueti sibi, sed malis erit durus et crudelis. Isa. 30, ardens furor ejus et gravis ad portandum, amicti stolis albis, idest innocentia baptismali et sanctitate poenitentiali. His duabus stolis vestiuntur sancti in praesenti. Unde Prov. ult. omnes domestici ejus vestiti sunt duplicibus. Primam stolam dealbat aqua baptismalis. Unde Psalm. lavabis me et super nivem dealbabor. Secundam dealbat aqua lacrymarum, sicut dicit Glossa. Unde Psalm. lavabo per singulas noctes lectum meum, idest per singula peccata conscientiam meam lacrymis meis. Et palmae in manibus eorum, idest coronae pro operibus eorum. Infra 14, opera illorum sequuntur illos, idest praemia operis. Et clamabant voce magna et cetera. Quarta pars capituli est: in qua ostenditur Joanni, quod sancti gratias agunt, non solum in praesenti, sed etiam in futuro de bonis sibi impensis tam in praesenti, quam in futuro. Dicit ergo, et clamabant omnes praedicti voce magna, idest affectu magno, dicentes voce cordis et oris, salus, quam habemus, idest remissio peccatorum, et opera bona, et vita aeterna Deo nostro attribuitur: quasi dicat: quod salvi sumus, non a nobis, sed a Deo habemus, idest remissio peccatorum, et opera bona, et vita aeterna: unde a Deo habemus, qui sedet super thronum, ut judex omnium, et agno, idest homini Christo: quasi dicat: a Christo, qui est Deus, et homo, habemus salutem. Unde Exod. 15, fortitudo mea dominus, et factus est mihi in salutem. Psal. dominus illuminatio mea et cetera. Et omnes Angeli stabant ad obediendum parati, ad juvandum prompti, ad protegendum strenui, ad recipiendum signatos voluntarii, ad introducendum ad nuptias ferventissimi. Et ubi stabant? In circuitu throni, ut scilicet ex omni parte protegerent ipsum thronum, idest Ecclesiam, et exequerentur mandatum sedentis in throno, et seniorum, idest praelatorum ad muniendum, et juvandum eos specialiter. Quia totum pondus praelii vertitur contra illos, ut dicitur 1 Reg. ult. de Saule. Unde 7, Isa. 52, super muros tuos Jerusalem constitui custodes. Et quatuor animalium, idest praedicatorum omnium ad revelandum eis mysteria, et docendum utilia, et mundandum eorum labia. Isa. 6, volavit ad me unus de Seraphim, et in manu ejus calculus, quem forcipe tulerat de altari; et tetigit os meum, et dixit: ecce tetigit hoc labia tua, ut auferatur iniquitas tua, et peccatum tuum mundabitur. Vel sicut supradiximus, per thronum intelliguntur praelati, in quibus judicat Christus: per quatuor animalia, ordo praedicatorum: per vigintiquatuor seniores intelliguntur doctores, in quibus est sapientia. Juxta illud Job 12, in antiquis est sapientia. Vel generaliter omnes fideles ratione praedicta. Vel in circuitu omnium sunt Angeli stantes, idest juvantes, et defendentes. Unde Isa. 18, ite Angeli veloces ad gentem convulsam ab amore terrenorum et dilaceratam multis tribulationibus, ad populum terribilem Daemonibus, gentem expectantem gaudia caelorum, et conculcatam pedibus malorum. Et de hoc circuitu dicitur in Psal. immittit Angelus domini in circuitu timentium eum, et eripiet eos. Et ceciderunt Angeli in conspectu throni, idest Christi in throno sedentis, ante facies suas, idest sapienter se humiliaverunt coram Christo, gratias agentes pro signatione fidelium, et adoraverunt Deum, idest adorationem latriae, quae soli Deo debetur, Christo reddiderunt dicentes amen. Respondentes, et confirmantes laudationem signatorum, sicut pueri respondent amen in fine orationum. In quo notatur magna humilitas Angelorum: quasi dicant Angeli ad signatos, verum est, quod vos dicitis, et nos consentimus, et congratulamur dicentes amen. Quod autem sequitur postea, benedictio, idest exaltatio nostra quam super omnem creaturam habemus. Et claritas, idest intelligentiae perspicacitas, qua clare omnia intelligimus, et Deum clare videmus, non per speculum in aenigmate, ut homines, sed facie ad faciem: et sapientia qua in cognitis delectamur, et gratiarum actio, idest gratuita, vel grata laudatio. Isa. 51, gaudium et laetitia invenientur in ea, gratiarum actio, et vox laudis: honor, qui vobis ab Ecclesia exhibetur. Vel quem habuimus stando aliis cadentibus, vel quem habemus Deo serviendo, cui Deo servire regnare est, et virtus, idest potentia resistendi, et vincendi Diabolum, et fortitudo, idest virtutis confirmatio, Deo nostro attribuitur, non nobis, dicunt Angeli, et hoc non ad horam, immo, in saecula saeculorum, idest continue, et cum tempore. Isa. 62, tota die et tota nocte in perpetuum non tacebunt. Supra 4, requiem non habebant dicentia, sanctus sanctus, sanctus et cetera. Psal. beati, qui habitant in domo tua, domine, in saecula saeculorum laudabunt te. Item potest dici, quod Angeli hic agunt gratias de bonis collatis, hominibus, concivibus suis, idest signatis: et tunc exponitur sic, benedictio, idest bona datio, idest bonorum datio, fortunae bona, naturae, et gratiae, atque gloriae. Nam haec quatuor dat Deus electis. Jacob. 1, omne datum optimum, et omne donum perfectum est a Deo patre luminum. Datum bonum dicitur bonum fortunae, datum melius bonum naturae. Datum optimum bonum gratiae. Donum perfectum bonum gloriae. De hac benedictione dicitur Eccles. 11, benedictio Dei in mercedem justi festinat. Et claritas conscientiae, vitae, famae, scientiae. De prima dicitur 2 Cor. 1, gloria nostra haec est, testimonium conscientiae nostrae. De secunda sapientiae quarto. O quam pulchra est casta generatio cum claritate. De tertia Eccles. 40, curam habe de bono nomine. 2 Cor. bonus odor Christi sumus Deo. De quarta Sap. 8, habeo per hanc claritatem ad turbas, et honorem apud seniores: et sapientia, idest Dei et sui cognitio; philosophus. Sapientia est hominis sui ipsius cognitio. Eccles. 51, multam inveni in memetipso sapientiam, et multum profeci in ea. Boetius, sapientia est humanarum divinarumque rerum perfecta veraque cognitio. Quam utilis sit haec sapientia, patet per illud sapientiae 7, neminem diligit Deus nisi eum, qui cum sapientia inhabitat. Item in eodem 13, vani sunt omnes homines, in quibus non subest scientia Dei. Cognitio Dei tollit desperationem, cognitio sui praesumptionem, et gratiarum actio, quae quantum sit utilis patet ex suo contrario, idest in ingratitudine, de qua dicit Bernardus, ingratitudo est ventus urens, exsiccans fontem pietatis, venas misericordiae, et fluenta gratiae. Unde alibi dicit, disce in referendo gratias non esse tardus neque segnis; disce ad singula dona gratias agere; diligenter considera, quae tibi apponuntur, ut nulla Dei bona debita gratiarum actione frustrentur. 1 Thes. 5, sine intermissione orate: in omnibus gratias agite: haec duo, sicut dicit beatus Bernardus, scilicet oratio et gratiarum actio, debent sibi condividere totam vitam sanctorum. Quia sancti vident, vel bona, vel mala. Si bona, debet personare gratiarum actio; si mala, sequi debet oratio pro illis amovendis. Unde beatus Bernardus alibi dicit, charitas tot modis in oratione, vel gratiarum actione, in Deum se jugiter refundit, quot in suis, vel necessitatibus, vel consolationibus, vel proximi compassionibus, vel congratulationibus carnales materias invenit pius affectus. Honor, idest pax, et quies a tumultu et lite. Prov. 16, honor est homini, qui se separat a contentionibus. Hunc honorem non habent advocati, qui sequuntur et quaerunt lites, sicut corvi cadavera. De quibus dicit Isidorus, hi sunt, qui causas morantur, admissi impediunt, praetermissi fastidiunt, admoniti obliviscuntur, sine sponsione praemii, dedignantur locupletati: hi sunt in exactionibus Harpyae, in collationibus statuae, in quaestionibus bestiae, ad intelligendum saxei, ad judicandum lignei, ad favendum vulpes, ad irascendum tigres, ad serviendum tauri, ad consumendum Minotauri, quorum si nares afflaverit rubiginosi aura marsupii, mox videbis oculos Argi, perjuria Laomedontis, Ulyssis argutias, Sinonis fallacias, Achitofelis consilia, Absalonis oscula. Item in quodam libro tragoediarum Senecae, qui intitulatur, liber de nugis senum, dicitur, cum quidam inspiceret Infernum, videns Neronem balneantem se, et multos circumstantes, qui fundebant aurum calidum in balneum ipsius, Nero videns turbam, advocatorum ad se venientem, ait, venite huc venale genus hominum. O advocati amici mei, accedite huc, ut mecum in hoc vase vos balneetis. Adhuc enim super est locus in eo, quem vobis reservavi. Et virtus, idest audacia resistendi malis, quae optime conjungitur honori. Quia non debet habere honorem, qui non habet virtutem. Eccl. 7, noli quaerere fieri judex et cetera. Vel virtus bene vivendi. Augustinus, virtus est bona qualitas mentis, quam dominus operatur in nobis sine nobis, qua bene vivitur, et nemo male utitur. Et fortitudo, ardua aggrediendi, et gravia sustinendi propter Deum. De qua Psal. fortitudinem meam ad te custodiam. Deo nostro attribuenda sunt, et pro his laudemus eum dicunt Angeli, quia nobis dedit haec, in saecula saeculorum, per hoc notatur continuatio laudis, amen, potest accipi nominaliter, verbaliter, adverbialiter. Si nominaliter, tunc est sensus, amen, idest veritas attribuenda est ei. Si verbaliter, quia verus est in promissis. Si adverbialiter, tunc est optatio, idest fiat, fiat: ut dicit Glossa. Et respondit et cetera. Sexta pars: in qua ostenditur Joanni, unde isti venerunt in tantam gloriam; ut per hoc, et Joanni et aliis consimilis via ostendatur. Dicit ergo, et respondit unus de senioribus, idest universitas prophetarum et apostolorum meo desiderio satisfecit, qui desiderabam esse cum illis. Sed potest quaeri, quare modo loquantur quatuor animalia? Solutio. Per animalia intelliguntur sancti secundum statum praesentem, ubi sunt adhuc in pascuis Scripturarum sicut bonae pecudes: per seniorem vero intelliguntur secundum statum futurum. In praesenti vita est diversitas, quia non omnes sancti idem volunt vel sentiunt; sed in patria erit voluntas et sensus omnium unum et idem. Et ideo supra loquuntur quatuor animalia, hic vero unus de senioribus, et respondet mihi desideranti intelligere unde venerant illi signati, hi amicti stolis albis, sicut supra expositum est, qui sunt, et unde venerunt? Quasi dicat: attende bene, in quo statu sunt ibi, et a quo statu venerunt; quia de magna miseria ad magnam gloriam, de magna paupertate ad magnas divitias, de exilio ad patriam, de angustia ad delitias, de carcere ad regnum, de vinculis ad liberationem. Et dixi illi seniori, domine tu scis. Et ideo debes me nescientem docere. Dominum vocat, quia minor in caelo major est quolibet existente in mundo. Sicut dicitur Matth. 11, de Joanne Baptista. Qui minor est in regno caelorum major est illo. Et dixit mihi. Quia humiliter responderat, meruit edoceri. Proverb. 11, ubi humilitas ibi sapientia. Psal. inter medium montium pertransibunt aquae. Exemplum in vitis patrum, de illo, qui tanto tempore rogaverat Deum, ut revelaret quiddam quod dubitabat; et ad ultimum cum non posset invenire veritatem, coepit ire ad quemdam vicinum eremitam; et dum esset in via, occurrit ei Angelus domini, et dixit ei: quamdiu orasti, et noluit tibi dominus revelare, quod petebas, quia confidebas in precibus tuis: sed quando te humiliasti ut ires ad fratrem tuum, et peteres edoceri ab eo, misit me dominus, ut doceam te quid dubitas, et docuit eum. Hi sunt, qui venerunt, et veniunt quotidie, et venient usque in fine saeculi, ex magna tribulatione, idest ex multiplici: nam ex una parte Daemones turbant pacem cordium, ex altera parte haeretici destruunt fidem, ex altera falsi Christiani corrumpunt mores, ex altera tyranni auferunt substantiam. Et bene dicit, hi sunt, per quod innuit, quod qui non est in tribulatione, non vere est, quia non est in eo Christus. Psal. cum ipso sum in tribulatione. Ecce ostendit senior unde venerunt de mundo ubi magna tribulatio est, tamen major erit in Purgatorio, maxima in Inferno, praeter illa quatuor, quae dicta sunt. Et habet tria. Longum, latum, et spissum. Longum in abrenunciatione sui; et hoc habet sursum et deorsum. Sursum in dimissione propriae voluntatis. Deorsum in dimissione curae carnis: sicut dicitur Rom. 13, curam carnis ne feceritis in desideriis. Latum in abrenunciatione mundi: et hoc habet dexteram et sinistram. Dexteram quidem prosperitatis, et sinistram adversitatis, ut inter utrumque vir sanctus procedat, sicut dicitur Numer. 20, via publica gradiemur, non declinabimus neque ad dexteram neque ad sinistram. Spissum, in abrenuntiatione parentum; et hoc habet ante et retro. Ante, patrem et matrem. Retro, filios et nepotes. Quia his omnibus renunciaverunt sancti, ideo dicitur, hi sunt, qui venerunt ex magna tribulatione. Vel ex magna tribulatione, idest mundi turbatione. Et laverunt, in aqua Baptismi, vel lacrymarum, stolas suas, idest corpora sua, quibus animae, quasi quibusdam tunicis teguntur, et dealbaverunt eas, idest cum albae essent, magis albas fecerunt, in sanguine agni, idest in fide, et imitatione passionis domini nostri Jesu Christi. Sed cum sanguis non sit albus, sed rubeus, videtur, quod Joannes debuit dicere, et rubeas fecerunt eas, et non dealbaverunt. Solutio; sanguis calore decoctus in mamillam, convertitur in lac, et mutat colorem; et qui prius erat rubeus, fit albus. Sic sanguis Christi in igne caritatis decoctus mente sanctorum, albos facit eos, non rubeos. Vel potest dici, quod in hac dictione dealbaverunt, ponitur de pro additione: et est sensus: et dealbaverunt eas in sanguine agni, idest cum essent albae prius, per innocentiam seu munditiam, rubeas eas fecerunt sustinendo martyrium pro Christo, et ita factae sunt simul albae et rubeae. Proverb. ult. purpura et byssus indumentum tuum. Cant. 5, dilectus meus candidus et rubicundus. Ideo sunt ante thronum Dei. Glossa, in consortio Angelorum purificantur, et serviunt per laudum decantationem, et reverentiae exhibitionem. Die ac nocte, idest continue sine intermissione sicut Angeli. De quibus dicitur Isa. 52, tota die et tota nocte, perpetuo non tacebunt. In templo ejus, primo in militanti. Secundo in triumphanti. Psal. in templo ejus omnes dicent gloriam, idest laudem. In templo militantis Ecclesiae serviendum est domino quadrupliciter: scilicet sancte, juste, recte, perseveranter. Unde Luc. 1, serviamus illi in sanctitate et justitia et cetera. Item in templo triumphantis Ecclesiae servietur ei quadrupliciter: scilicet vacando, videndo, amando, laudando. Unde Augustinus in fine de civitate Dei. Vacabimus, et videbimus: videbimus, et amabimus: amabimus, et laudabimus: ecce quid erit in fine sine fine; scilicet vacare, et videre, amare, et laudare. Et qui sedet in throno, scilicet Christus habitat super illos protegens, et gubernans eos, et bonum suum eis communicans. Unde sequitur, non esurient, pane vitae satiati. Joan. 6, ego sum panis vitae, neque sitient, aqua vitae potati. Joan. 4, qui biberit ex aqua quam ego dabo ei, non sitiet in aeternum. De utroque dicitur Eccles. 15, cibavit illum pane vitae et intellectus, et aqua sapientiae salutaris potavit illum. Item de primo, Psal. cibavit illos. De secundo. Inebriabuntur ab ubertate domus tuae, et torrente voluptatis tuae potabis eos. Ad utrumque vocat sponsa, Cant. 5, comedite amici, et bibite et inebriamini charissimi. Ad hanc autem satietatem et ebrietatem pervenitur per esuriem et sitim justitiae. Unde Matth. 5, beati qui esuriunt et sitiunt justitiam, quoniam ipsi saturabuntur. Isa. 65, servi mei comedent, qui hic esurierunt; et vos sitietis, qui hic ebriati estis. Luc. 6. Vae vobis qui saturati estis, quia esurietis amplius. Contra, Eccles. 24, qui edunt me, adhuc esurient, et qui bibunt me adhuc sitient. Solutio. Duo sunt in esurie: scilicet defectus et desiderium. Defectus omnino tolletur. Desiderium remanebit: et ita sancti reficientur semper, et saturabuntur, et nunquam fastidient. Juxta illud, fruuntur, et non fastidiunt, quo magis frui sitiunt. 1 Petr. 1, in quem desiderant Angeli prospicere. Hic ergo sumitur esuries pro defectu, in Ecclesiast., pro desiderio sive affectu: utrobique in semiplena significatione. Neque cadet super illos sol, neque ullus aestus, idest neque major neque minor tribulatio. Psal. per diem sol non uret te, neque luna per noctem. Ullus, dicit: neque corporalis, neque spiritualis, neque aeterna erit eis. Et subjungit causam, unde hoc erit, quoniam agnus, idest Christus pius, innocens, mansuetus, qui in medio throni est, idest Ecclesiae, vel Angelorum, vel praelatorum, ut supra, reget illos, et ideo nil deerit illis, juxta illud Psal. dominus regit me, et nihil mihi deerit. Et deducet eos ad vitae fontes aquarum, ubi continue potabunt. Et loquitur hic Joannes per metaphoram ovium et pastoris: pastor enim primo regit oves suas, ducendo ad bona pascua; postea ducit ad aquas, ut post pastum bibant. Sic dominus in via regit bonos, ducendo de virtute ad virtutem; tandem deducit eos ad fontes vitae aquarum in patria, id est contemplandum sanctae Trinitatis majestatem, quae est unus fons propter unitatem essentiae. Unde Psal. inebriabuntur ab ubertate domus tuae, et torrente voluptatis tuae potabis eos: quasi dicat: apud te est fons vitae, et in lumine tuo videbimus lumen. Aquae hujus fontis, vel horum fontium, sunt gaudia ex intuitu divinae majestatis surgentia; quae quanto plus bibentur, plus sitientur. Juxta illud Eccles. 24, qui bibunt me adhuc sitient. Item quanto plus haurientur, tanto profundiores invenientur. Et de hoc dicitur Ezech. 47, ecce aquae redundantes a latere dextro. Latus templi dextrum, est caelestis patria. Nam vita praesens, est latus sinistrum, sicut dicitur Cant. 5, laeva ejus sub capite meo et cetera. Et sequitur, cum egrederetur vir, mensus est mille cubitos, et transduxit me per aquam, usque ad talos. Rursusque mensus est alios mille cubitos, et transduxit me per aquam usque ad genua. Rursus mensus est alios mille, et transduxit me usque ad renes; et mensus est mille et duxit me per torrentem quem non potui pertransire, quoniam intumuerunt aquae profundae torrentis, qui non potest transvadari. Tres primi millenarii, signant tria gaudia electorum in patria, quae finita sunt, et alia quatenus possunt a sanctis comprehendi. Primus venit ad Infernum, ubi vident Dei justitiam adimpleri, de quo multum eis gaudium. Unde Psal. laetabitur justus cum viderit vindictam. Isa. ult. egredientur ut videant cadavera mortuorum, qui praevaricati sunt in me: et erunt usque ad satietatem visionis omni carni. Secundus venit a mundo de pulchritudine creaturarum. De quo Isa. 60, tunc videbis et afflues, et mirabitur et dilatabitur cor tuum. Tertius a caelo, et jucunda et grata societate. De quo Isa. 65, exultabo in Jerusalem, et gaudebo in populo meo. Sed quartus millenarius, qui non potest transvadari, est gaudium Dei, de ineffabili visione majestatis divinae. Quod tantum est, ut dicat Isa. 64, quod oculus non vidit, Deus, absque te, quae praeparasti diligentibus te. De his quatuor gaudiis dicitur Luc. 6, mensuram bonam, et confertam, et coagitatam, et supereffluentem dabunt in sinum vestrum. Bonam dicit, quo ad primum; confertam, quo ad secundum: coagitatam quo ad tertium: supereffluentem quo ad quartum. Item alio modo. Tres millenarii, qui mensurantur, et possunt transvadari, sunt tres sensus Scripturae; scilicet historicus, allegoricus, tropologicus. Quartus vero, est millenarius qui non potest transvadari, est quartus sensus, idest anagogicus, qui est de secretis caelestibus, quae non possunt in hac vita comprehendi. Hoc totum quod hic dicitur, sumptum est de Isa. 49, ubi dicitur: super vias pascentur, et in omnibus planis pascua eorum; non esurient neque sitient, et non percutiet eos sol neque ullus aestus, quia miserator eorum reget eos, et ad fontes aquarum potabit eos. Sed priusquam ad istos fontes clarissimos et dulcissimos, de quibus dictum est, pervenire possimus, oportet potare de aliis quinque fontibus: quos vobis foderunt Judaei in optima terra, scilicet carne Christi, qui sunt quinque vulnera ejus. Unde ipse dicit, foderunt manus meas et pedes meos. Isa. 2, ingredere in petram, et abscondere in fossa humo. Cant. 2, veni columba mea, in foraminibus petrae in caverna maceriae. In his fontibus potantur aquae vivae, quibus abluuntur sordes animarum, et restinguitur ardor et sitis malae concupiscentiae. Unde Isa. 12, haurietis aquas in gaudio de fontibus salvatoris. Sequitur, et absterget Deus omnem lacrymam ab oculis eorum, idest omnem dolorem et tristitiae causam amovebit ab eis. Isa. 21, auferet Deus lacrymam ab omni facie. Item 65, exaltabo in Jerusalem, et gaudebo populo meo, et non audietur in ea vox fletus ultra et vox clamoris. Item 51, venient in Sion laudantes, et laetitia sempiterna super capita eorum, gaudium et laetitiam tenebunt, et fugiet dolor et gemitus. Omnem lacrymam, dicit. Quia variae sunt lacrymae electorum. Nam alius plangit, quia mala fecit. Alius quia bona non fecit. Alius quia flagella correctionis diu sustinuit. Alius quia jaculis vitiorum pungitur. Alius quia peregrinatur a patre et a patria. Alius quia videt fratres perire. Tali modo varii sunt sanctorum fletus et gemitus in hac vita, qui tunc utique abstergentur ad plenum, quando praesenti fletui laetitia jucunditatis aeternae succedet. Juxta illud Matth. 5, beati qui lugent, quoniam ipsi consolabuntur. Et Joan. 16, plorabitis et flebitis vos, mundus autem gaudebit, vos autem contristabimini; sed tristitia vestra vertetur in gaudium. Commutatio significatur Joan. 2, in mutatione aquae in vinum. Rabanus autem quatuor distinguit genera lacrymarum, dicens: hoc modo quatuor modis fit planctus sanctorum. Aut cum propria peccata deplorant. Aut cum in Infernum cadentes plangunt. Aut cum in peccatis viventes lacrymantur. Aut cum desiderio regni lugent. Sunt autem lacrymarum quatuor proprietates, sed iterum quatuor faciunt bona. Nam sunt humidae, ut sordidum cor abluant, sunt et calidae, ut frigidum calefaciant, sunt et salsae, ut fetidum condiant, sunt et amarae, ut dulcorem carnalium voluptatum temperent. Et postea addit: uno eodemque momento Deum pulsant, oculos rigant, animam lavant, ignem infernalem extinguunt, quod non faceret tota aqua maris. Omnes has lacrymas absterget dominus propria manu. Unde Bernardus, felix lacryma quam pia manus conditoris abstergit: et si non esset causa lacrymandi, nisi haec, bonum esset flere. Qui autem modo nolunt flere ad horam, flebunt sine fine; et tales lacrymas, quae non refrigerabunt, sed quae corpus cremabunt. Unde quidam sanctus pater in vitis patrum dixit discipulo suo. Ploremus hic, frater, antequam veniamus ad locum, ubi animae comburunt plorantium. Unde dicitur Luc. 6, vae, qui ridetis, quia lugebitis. Proverb. 14, extrema gaudii, luctus occupat. Et cum aperuisset. Septima pars hujus capituli: ubi ostenditur apertio septimi sigilli, quae nihil aliud est quam manifestatio status futuri, post mortem Antichristi, quando dabitur pax Ecclesiae, sed parum durabit. Unde quia hic status, quasi signatus, latuerat clausus in Scriptura, et hic ostenditur hoc sigillum septimum aperiri, dicit ergo, et cum aperuisset sigillum septimum, idest cum futurum statum Ecclesiae post mortem Antichristi, manifestasset. Factum est silentium in caelo, idest pax et tranquillitas in Ecclesia: et ponit praeteritum pro futuro. Tunc enim libere praedicare licebit sanctis, nec aliquis impugnabit sanctos, nec affliget eos, quasi media hora: idest valde parum, quia statim veniet dominus ad judicium: nec tantum bonis erit pax et tranquillitas, immo etiam ministris Antichristi, qui deinde crederent se in prosperitate victuros, et ideo obstinati in malitia, non convertentur, sed in peccatis suis morientur. Unde Jerem. 44, requiem Moab in faecibus: scilicet: ideo est transfusus de vase in vas, idest de statu peccati, in statum poenitentiae: quadraginta quinque enim dies dabuntur post mortem Antichristi, ut poeniteant illi, qui in persecutione Antichristi titubaverunt et ceciderunt. Sed ministri Antichristi dicent: licet princeps noster sit mortuus, nos tamen pacem habemus: et ideo ducent uxores, et facient convivia: et cum dixerint sibi bene esse, tunc veniet judex, et morientur omnes. Unde 1 Thess. 5, cum dixerint, pax, et securitas, tunc repentinus superveniet eis interitus. Quantum vero spatium sit futurum inter illos quadraginta quinque dies, et in fine mundi, nemo scit, nisi forte alicui fuerit divinitus revelatum. Unde Matth. 25, de die autem illa nemo scit, nisi filius hominis, et cui filius hominis voluerit revelare.